장음표시 사용
51쪽
prout Velesii lectio, quae non est semper de Latino, ut quidam volunt, esseta habet sophroneson: vel adminus generali verbo graeco comprehendi, idque ex authoritatsi S. Hieronymi, qui licet frequens locum versaret, & graecae fidei redderet, nunquam Omittendum dixit, nec ullam latini textus si graeco aberrationem notavit. Neque Vanum erat sobrietatis observandae mentionem facere, quae etiam post commendata maxima negotia inculcari potuit, non tam ipsi Timotheo, si is ad hanc virtutem alterius incitamento non eguit, quam in persona ejus cunctis Episcopis, & presbyteris. Lucas Bru-genssis censet latinum interpretem Unius n ohervigila verb; aequipollentis, & polysemi duplicem
dedisse versionem, quia nephein etiam significat sobrium esse, quod quemvis graece gnarum ΠΕ- cesse . est confiteri, nam etiam nephesia sacra olim vocabantur, in quibus vini Ioco aqua libabatur; igitur vigila & sobrius oto quoad sensum in versione bene ponitur, cum nepho Utrumque ex aequo significare non negatur. 2. Ρeir. I. IO. Orotius observat in MS. suo,& aliis multis, & probatissimae fidei gnecis codicibus plenius legi. Ρrosecto codices Regii, Alexandrinus, Barberini, Covelli, Velesti, Colinaei, Syrus, d thiops, Copticus Vulgatae conspirant. Et vero: quo vocatio, & electio firmetur id propriδ sonat graeeum & stabilis reddatur, Ut non peccaturis introitus in aeternum regnum Christi abundanter ministretur, quid aliud, quam bona opera, esse potest I. Joata. 3. I. Et simus: me Umen, R ini Roberti Stephani, Barberini, Coibertini, Co-linari, Genev. A alii probae notae codices addunt,
52쪽
eontextu quoque favente, qui filios non sola nuncupatione, sed bonorum participatione etae hos declarat; vocari in Scripturis, & oculis Dei valet esse . unde uescriptor velut in priori contentum, in subintellectum praetermiserit. Luc. 15. 22. In polyglottis Anglicanis Τom. 6. qui variantes codicum lectiones complectitur, propius finem Var. Leet. N. Τxi pag. I 5. adnotatur, Si hani a. 8. codices habere ea heogexenen ate, cito inerter ibidem Lucas Brugensis sic habet: Exe laria prae onunt adVerbi-tim tacheos: Cito, ut editio Latina. Nempe
exemplaria Regiorum, Cantabrigiensis, & Velesii codicum. I. Tim. I. 4. AEdificationem in cognitiona fidei, & vitae probitate prosectum legunt Irenaeus, Chrysostomus, Epiphanius, Syriaca Ve sio, Codd. Claromontanus, Bornerianus, & alii; imo etiam graecus Erasini, quo utor edit. I O. in 8 m. Francos ad men. & ex Ariae Montani editione paratus Joan. Leusdenii Ber lin. & Lips. 176 I. in I a. v. ceterum exigua iuverbo ; nulla in sensu est variatio.
Osenditur hanc Sententiam, neque prout hodie a suis defensoribus explicatur, habere faventia catholicae Ecclesiae confectaria.
I. 'Sed parte rea, qua sontibus Hebraicis absque
illo Masoretharum apparatu, quem recentior manus Bibliis intulit, consideratis sua integritas asseritur, ita hodiedum viget haec sententia, ut a doceatur, sontes praecisis vocalibus, inter-
53쪽
pumstionibus, aliisque diacriticis notis, versionibus semper esse praeserendos, utpote ad quos has tamquam ad amussm, vel, ut amant loqui, stamquam ad Lydium lapidem probari, sicque demum acceptari, Vel rejici oporteat, prout conformes, aut difformes else ex mutua inter se collatione apparuerit: quo semel pi stabilito auuientia Uulgate, & versionum innumerarum, quae sunt ex ipsa, id est: omnium, quibus Ecclesiae occidentales per mille, & quod excur rit , annorum spatium utuntur, a lectione sontium hodiernorum suspensa, horum authoritateitat, aut cadit. .
11. De Vulgata equidem expressam habemus
clesiae declarationem: Trid. SS. 4. Insuper sacrosancta S nodus considerans non parum utilitatis accedere ρ se Ecclesiae Dei,s ex omnibus Latinis editionibus, quae circum fruntur sacrorum Librorum, quaenam pro Authentica habenda sit, innotescat, salute, tis declarat, ut haec ipsa vetus, Vulgata edItio, quoe longo tot foeculorum usu in ipsa Ecclesia probata est, in publicis lectionibus, disputationibus , Proedicationibus pro Authentica habeatur , ut nemo illam rescere quovis proetextu audeat , vel Proeseιmat.
Decretum hoc saluberrimum esse, quippe etiam prudentiae Ecclesiasticae legibus subnixum nemo , etiam si a sacris nostris alienus ' jure negare potest. Sane ipsi Ρrotestantum moderatiores evidentia veritatis convicti fatentur, unasti aliquam in Ecclesia versionem et se opotere, qua tu publicis conventibus, ct ossicio Divino omnes
54쪽
utantur, ne ipsa versionum diversitate, & mnltitudine fideles perturbentur; quod quidem si assereret nemo, Sana mens postularet ita fieri oportere. Hinc in Anglia coacta an . I 6O . ab Asseelis Calvini Synodo Rex pronunciavit ,, edendam esse aliquam uniformen Bibliorum translationem , quod Anglicam hactenus bonam vidisset nullam, omnium vero pellimam esse Geneveniam 3 ejusque notas ad marginem adiectas esse . falsas, seditiosas, perniciosissimasse Hinc consilium Tridentinorum ΡΡ. Vulgatae auctorii temdecreto suo afferentium laudat Drusius as loca difficilia Pentateuchi apud Calmetum dἱssert. in Vulgatam libro sigrae praefixa. quod sci licev recentiores versiones priscam illam non superent,& majoribus sertasse mendis scateant. Et Bega magnus Calvini hyperaspistes praes. Ν. Tti edit.
an. 1588. ad Resinam Angliae sic loquitur: se Regum, ac Principum esset meliori jure ergo Ρontificis, & Episcoporum ut primo quoque tempore doctissimos, ac religiosisIimos undique
cogerent, ex quorum judicio, & authoritate utriusque Tri. interpretatio quaepiam semel edere- . tur, cuius, quoad elus fieri posset. sacra, & inviolata esset authoritas ,, Chenanicius ait: se vulgatam nec rejicere, ne damnare, licet alibi damnet quod sua laus. ei debeatur; & utile fit extare certam aliquam versionem. quae in citationilius allegetur. Tigurini Ministri in praef. edit. Bibliorum suorum: Vetus Vulgata inquiunt madinet pet nos omnino integra, atque intacta, quippe quam nos hac Ilostra neque damnamus ne que mutamus: lesatur illa in Theologorum scholis, canatur publice in templis, citetur sola in concionibus sacris.,,
55쪽
Et vero: si unam quampiam translationem aeceptari expediens est, quam nisi veterem Vulgatam eligi oportebat cum qua Oxonienses quO- quo in editione Versionis Alexandrinae au. I 578. fatentur nullam aliam versionem comparari posse, de qua Hugo Orotius turbulento illo tempore in voto pro pace Ecelesiae hoe fert judicium. ,, tutissima omnium iis, qui nec Hebraice ἰ nec Graece didicere proin vulgo omnibus est Vulgata vertis, quae nullum habet malum dogma, sicut tot seculorum, & gentium consensus iudicavit,, Et Conradus Ρelieanus, Zvinglii assecla praef. in V. T. ,, placeat inquit) venerandae au-etoritatis habere translationem Uulgarem in pπulo Christiano, & nostram, hanc ei conserri is Quid vero de Latina hae Ρsalmorum editione,
quam multi heterodoxorum in modum adeo mI-serandum lacerant, in praef. Ρs. judicet, auscultat Tanta . dexteritate, eruditione, & fide Hebraico quoad sensum concordare deprehendimus Vulgatam editidnem Ρsalterii, ut eruditissimum, pariterque piissimum, & vero Ρrophetgli Spirita praeditum fuisse interpretem Graecum, & Lati num non dubitem; quamquam alieubi dissentiata punctis Hebraicis, quibus nunc Judaei utuntur,. quae olim non fuisse 1imilia ambigere cogor, &quarundam literarum mutationem factam, suspicio fit conserentibus singula diligenter ,, Ising Etiam Andreas otiander Academiae Tilbingenfis Dodhor maluit Vulgatam adjectis, ubi ab originali defleetere videbatur, notis ita a corruptelis ut putavit vindicatam edere. ac publiCousui destinare, quam novam simpliciter moliri versionem. Et haec doetillimorum heterodoxO
56쪽
rum de Vulgata judicia ad Tridentinae Constitutionis orthodlixiam Ostendendam interim suffetant.
Authentiam ad res fidei, & morum, quas haeretici tu hac editione in quaestionem vocaverunt, pnecipue refert Synodus, dum sacros hos libros, prout in Vulgata editione habentur, montem appellat Omnis aesalutaris veritatis. remorum disciplinoe, dum cunctis innotescere vult, , quubus potisimum totimoniis in con mundis ilogmatibus, re istaurandis in Eccle-sa moribus se usura. Nemper ratio , scopus que decreti nihil ultra poscebat. Fontibus de an- thoritate, qua tum poIlebant, nihil fuisse detractum, non . est, quod adductis eorum, qui concilio intererant, praestantissimorum Theologorum Andreae Vega, Salmesonis, Hier. Oleastri, Didaei Ρayo, aliorumque: Ρallavicini item, &Bella ini testimoniis Adversarii probent, quod
magno conatu ipsos sacere video; verba enim decreti adeo clara sunt, ut nullius explicationis egeant, solum ad versiones, easquo Latinas exserte restringuntur. 'Haud tamen est dissicile ostendere, Patres
judicasse, Hebraeum, Graecumve teXtum, Ut pote mendis suis vitiatos, absolutam Vulgatae nor mam esse non posse quo femel coΠeelso ruit omne contrariae sententiae fundamentum; huc enim tamquam ad bassim Omnis haec revo anda est inter me. & Adversarios mota' quaestio: An sontes hodierni juxta mentem Patrum Tridentinorum fuit immobilis, & certissima Archetypi re-
57쪽
praesentatio , atque absoluta Vulgatae norma ρ nouella evincunt.
Io Ipsa decreti verba clarissima, dum enim in publicis lectionibus, disputationibus, praedicationibus, & expositionibus ita pro Authentica declaratur , ut nemo illam rescere quoris Proetextu audeat. vel prorsumat. Nullo proetextu si petiitius inspicias, eos designat praetextus quos sormabant haeretici, inter quos praecipuus si, it, Vulgatam multiplici vitiorum genere adeo esse deformatam , Ut eXUmplar repraesentando puro Dei ve boidoneum centeri haud possit. Praetextui isti alter praestabiliebatur: fontibus hodiernis suam adhue stare primigeniam integritatem, quos lapidis Lydii loco haberi oporeat, ex quibus illud recta sequebatur , Vulgatam praetextu discrepantiae ipsius ab hodiernis kntibus rejici omnino debere; constat haec dixisse haereticos, constat verba decreti illorum dictis, & sententiis condemnandis aptata, & opposita fuisse. Haec gravissimis verbis
concepta declaratio aut nihil, aut hoe quoque complectitur, quo in controversiis religionis nec praetextu fontis aliter habentis appellatio concedatur. Notio Authentici non admittit, instrumentum, quod publica authoritate Authenticum declaratur, fidernon esse cetiae; supponit declaratio haeu, versionem et se ex Authentico exemplari sa-dtam fide, & scientia integra, ut in omnibus iis, iniae fidei, & morum doctriam, quaqua ratione res ieiunt, & in contentionem veniunt, sit omnino fidelis, originali suo consorinis, ejusque repraeseΠ-tativa, cujus integritas jam nequeat ex hodiernis Hebraicis, Graecisque exemplaribus aestimari , aut suspeiadi, , secus hoc praetextu rejiei posilat, cum hodie sontium inter, & Vulgatae le
58쪽
ctionem non infrequens sit diversitas: esset tune Authentica ut ponitur, & non esset, quia an consormis sit Originali, dubitare foret integrum, ejusque fides alterius comparatione probari, aut rejici posset, adeoque certam ex se fidem non faceret, &' eo minus ei set authoritatis in genere suo supremar. Vulgatae Ecclesia Authentiam tribuit positive, seu expresso decreto, spectatae, prout in Ecclesia Catholica legi consuevit, & longo tot seculorum usu probata est; ergo tribuit independenter a sontibus hodiernis, quibus eam Patres Concilii Tridentini nec comparant, nec comparandam praecipiunt; conditionem: si Leata fontibus venis consentit: non ponunt. sed supponunt conditionis veritatem. Neque enim solent definitiones Ecclesiae conditionibus illigari, putat Ecclesia insallibilis est, si inhaeret verbo Dei: vel hoc dogma, hic articulus, haec propositio veritate nititur, si Scripturae consentit'; e contra absoluti. posita definitio certos nos reddit , conditionem esse, ut vulgo dicitur, purificatam. Conformitatem Vulgatae, & textus originalis Ρatres Tridentini, non ex nova cum exemplaribus Hebruicis, & Graecis, quae tunc haberi poterant, collatione repetunt, nullum quippe ad solates sui temporis. indicant respes hum, quorum ne meminerunt quidem , directo, & absoluto Authenti- eam declarant. via adeo tuta, firmoque pede se hoc in negotio Trocedere rati, ut crederent, etsi nullum tunc superfuisset 'sontium exemplar, de Authentia tamen Vulgatae omni cum certitudine polle decerni. prout actu, quoad eos libros, aut . partes. Ebrotum, quorulis fons non amplius extat, ita deereverunt. Dauia igitur il
59쪽
tholica usum addaeunt; non quod assis illo intrinsecam Scripturae Authenticae ratiouem Vulgatae contulerit, sed quod eam, ut talem repererit, Unde hoc, nisi ex accurata cum sentibus conformitate igitur veris fontibus in origine sua conformis extitit; neque enim secus Ecesesia Christi, quae in veritate semel fundata ejusdem Christi Spiritu perpetuo gubernatur, Vulgatam, ut scripturam Authenticam, in usum. universalem recipere potuisset: sicut autem hoc, ita illud verum,
certumque Esse debet. eandem Vulgatam peues hunc Catholicae Ecclesiae usum perpetuum rationem Scripturae Authenticae, quam semel habuerit , amittere nunquam potuisse; quam .vere istud
dicatur, intelligit, quisquis quid vera, & Cathostlica sit Ecclesia, & quam veritas, & indefecti
bilitas usitatarum scripturarum cum Veritate, apin defectibilitate Ecclesiae necessitudinem habeat, clare cognoscit. . Usus itaque ille Vulgatam noρ stram, & in origine sua fontibus adhuc nitidis. consermen, & quoad momentois in duratiotiebsua inporruptam fuisse conservatam iuiallibili d cumento testatur, Etsi sontes interea turbati Dinisent, prout ita evenisse viri Catholici, gravissimi, ut minimum, graviter suspicantur, pusillorum proinde suerit, ubi non est timor, trepidare, etsi enim fontes ex parte vitiatos. fuisse confitemur, nihilominus quod Patres Tridentinos securos praestitit, idem orthodoxum omnem secvj
Nec ' valet ratio in contrarium adduci solita, qua usus fuerit etiam sellarminus in diss. ms Hebraicam , ου Graecam editionem, cum sntyontes, perse esse Authenticos, nec egere Conmcilii reprobatione , qua Lmina, ut verso, in
60쪽
m1euerit, ut ne et innotescat, quaenam Authentica habenda snt ex tot Latinis. Est enitri perse manifestum, etiam Hubraicam, & Graecam editio'em, cum non sint proprie fontes, sed me-Τa eorum exemplaria, descriptione, vel injuria temporum potuiise vitiari, ex quo in fallibili egent declaratione, qua constet nobis de eorum cum Archetypo conformitate in origine, & duratione eorum; publica hujus generis tessera omnessiiunde translatum exemplar, etiam si in eadem lingua fuerit, ut certam fidem faciat, praeditum esse oportet; nee tamen necessarium est positi- Uum extare decretum, usus, & tacita Ecclesiae ad prubatio, quae Hebraeis cxemplaribus, quae Hieronymus nachiis est & Vulgatae ante Conc. Tridentinum fidem asseruit, sufficere jure merito creditur. . Authentiam postlitam concilium omnibus illis exemplaribus hodiernis ademit, sive illa Hebraica V. sive Graeca N. Tii fuerint, in quibus libri, vel eorum partes defecerint, quos integros cum omnibus suis partibus suscipiendos sub anathemate decernit; certos enim nos reddit, ea, quae ad verbi Dei integritatem. per inuerunt, ex Hebraeis, Graecisque codicibus' progressae temporis extrita fuisse; ab ea autem quaestione, num Vulgata in sis locis, qui fidei, ac morum. doctrinae illustrandae deserviunt, hodiernis fontibus sit conformis: sive, quod idem est: an in locis illis sontes isti vitiosa scriptione, aut alio fato turbati non sint, praescindit, quod ex
eo etiam svadetur, quia in momentosis ad fontes recurri solum permittit, ut Vulgata confirmetur, nullatenus Vero, Ut emendetur.
. et o Literae Cardinalis Cervini Concilii praesidis ad Massejum , & Legatorum ad Farum