M. Tullii Ciceronis Opera additis commentariis ex recensione Christ. Godofr. Schutzii

발행: 1831년

분량: 550페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

381쪽

videntur posse convelli; profecto hominibus a diis

sutura significari necesse est. LII. Sed distinguendum videtur, quonam modo. Nam non placet Stoicis , singulis iecorum sissis , aut avium cantibus interesse deum; neque enim decorum est, nec diis dignum, nec fieri ullo pacto potest: sed ita a principio inchoatum esse mundum, Ut Certis rebus Certa signa praecurrerent; alia in extis, alia in avibus, alia in fulguribus, alia in ostentis, alia in stellis, alia in somniantium visis, alia in furentium vocibus. Ea quibus bene percepta sunt, ii non saepe saliuntur. Mule coniecta maleque interpretata, salsa sunt, non rerum vitio, sed interpretum inscientia. Hoc autem Posito atque Concesso, esse quandam vim divinam, hominum vitam continentem; non dissicile est, quae fieri certo videmus, ea qua ratione fiant, suspicari. Nam et ad hostiam deligendam potest dux esse vis quaedam sentiens, quae est toto confusa mundo; et tum, ipsam quum immolare velis, Extorum seri mutatio potest, ut aut absit aliquid, aut

supersit. Parvis enim momentis multa natura aut asis

singit, aut mutat, aut detrahit. Quod ne dubitare possimus, maximo est argumento, quod paullo ante

recie abest Gad. Paris. Med. Ball. Cantabr. Et delevit Davia. Non inrepetim quod aiunt Fea regalii Maneia , a.d ita Maeriis

petim ae eonstitulum ἱ eam rerum causarum s inter se saeiam esse eoa meritationem. Nam at inehonium it. lud dicἰtur, quod totum quἰdem est partesque habet omnes, sed illas m-des. Beedum arte elaboratas aut minlitas. De Urat. I, 2r Vis enim, quoniam , quae meria aut adoleaeentia no3is ex eommentariolis nostris inis ehontia ae muta exeideram, Diae hae aetata digna el hoe tisti, quem ex eati sis , qtias dirimias, tot latilis a con se ruuli stimus, vidiqυid iisdem ει νε- a poli itis ia notis perfectiusque m ferri. IIOTT. 2) l. e. mundum pervadens, eique velut infusa, ut Virgil. eanil, Aeneid. VI, Iasi: tolamque insisa per a rua Metis anilial molem , et magno ae ccrinpore miseel. ID.

382쪽

interitum Caesaris contigit: qui quom immolaret illo

die, quo primum in sella aurea sedit, et cum purpurea veste processit, in extis bovis Opimi cor non fuit. Num igitur censes ullum animal , quod sanguinem habeat, sine corde esso posse 2 Qua ille rci novitate Perculsus, quum Spurinna diceret, timendum esse, ne et consilium et vita deficeret; earum enim verum Mirumque a corde proficisci: postero die .caput in

iecore non fuit. Quae quidem illi portendebantur

a diis immortalibus, ut videret interitum, non ut caveret. Quum igitur eae partes in extis non reperiuntur, sine quibus victima illa vivere nequisset; intelligendum est, in ipso immolationis tempore eas Partes, quae absint, interisse. LIII. Eademque ossicit in avibus divina mens, ut tum huc , tum illuc volent alites; tum in hac , tu in in illa parte se occultent; tum a dextra, tuin a Sinistra parte canant oscines. Nam si animal omne, ut vult, ita utitur motu sui corporis, prono, obliquo, supino, membraque quocumque vult flectit, contorquet, porrigit, contrahit; eaque ante enicit paene,

mini parent omniat Idemque mittit et signa nobis eius generis, qualia permulta historia tradidit; qualoscriptum illud videmus: si luna paullo ante solis ortum defecisset in signo leonis, fore, ut armis Darius, et Persae ab Alexandro et Macedonibus a vincereu-

Per istis pro por Istis dedit Eenestius; quod liam demum recte habet, si ad Spurinnam referturi sinad Caesarem , illud praes ahat. Vide Coelium ad Sall. Cat. cap. 43, 2 ; Iug. 42. 4. B. a I. e. Instinctu quodam obscuro, cuiusque ipsa sibi vix satis eonseia. Cogitationem Ita dieit, pro Impelia

eerto ae destinato. Ilori.

39 Vulgo addebatur proelio quod

Dat i s. auetoritate eodd. Ball. dele fit. - IIoitIngem nee armis satis placet, ut utramque voeem abesse, eum Ernestio, sine desiderio patiatur. Ilori.

383쪽

DE DIPINATiONE tur, Dariusque moreretur: et, si puella nata biceps esset, seditionem in Populo lare, corruptelam et adulterium domi: et, si mulier leonem peperisse visu esset, fore ut ab exteris gentibus vinceretur ea

res publica, in qua id contigisset. Eiusdem generis etiam illud est, quod scribit Herodotus: Croesi filium,

quum esset insans Ioculum; quo Ostento regnuIn patris et domum landitus concidisse. Caput arsisse

tum bonis cogitationibus, tum rebus ad tranquillitatem accommodatis, , certa et vera cernit in somnis; sic Castus animus purusque vigilantis, et ad astrorum , et ad avium, reliquorumque Signorum, et ad extorum veritatem est paratior. .

LIV. Hoc nimirum est illud, quod de Socrate accepimus, quodque ab ipso in libris Socraticorum saepe dici tu , esse divinum quiddam, quod daemonion appellat, cui semper ipse paruerit, numquam impellenti, saepe revocanti. si Et Socrates quidem quo

I. e. mutus. Nam infans proprie e,t qui non fatur. Agellius, Noeit. Aii. v, si Etitis Croesi regis, quum iam per aetatem fini posset, infanserat, et quum iam mutitim adole,isset, item nil Iari qui l. Et Ilorat. Sal. II, 5, 39, infantes sinitivi dieit. Io. a Eum, lieet humili loen natum,ela iam fore Misa eirea ea e fiamma promiserat. Iloe prodigium mem rant permulti seriptores, quorum lu- eos indicabit Ioan Frei 1hemius ad Fl-ei lib. I, cap. 6, 3. Dav. 3) Vulgo qui se tradet ilia quieti. sed particulam ita, quae abest eodd. Ilog. ei Cantabr. eeete delevit Davi-

5 Nescio, quid opus fuerit eomia

memorare ea a. postquam iam reli- a signa dixerat. An igitue legendum , ea ad sinum, et ad extortim, re liquorum in signorem p An sorte ea aes astrorum nihil aliud est, quam eorrupta ieetio horum verborum . et ad extorum; unde saetum, ut is a propria sua sede pulsa, huc migraeitii 3 Cete. Tum animiam ad signorum υerualem pararem, insigni brevitate dἱxit, pro

384쪽

38 I

consulenti, sequereturne Cyrum , postea quam ex Posuit, quae sibi videbantur, Et nostrum quidem, inquit, tamaniam est consilium: sed de rebus et Obscuris et incertis ad Apollinem censeo referendiam: ad quem etiam Athenienses Publice He maioribus rebus semρer retulerunt. Scriptum est item, quum Critonis, sui familiaris, oculum alligatum vidisset, quaesivisse, quid esset: quum autem ille respondisset, in agro ambulanti ramulum adductum, ut remissus esset, in oculum recidisse; tum Socrates, ta Non enim paruisti mihi revocanti, quum uterer, qua Soleo, PraeSagitione divina. is Idem etiam Socrates, quum apud Delium male pugnatum esset, Lachete praetore, sugeretque cum ipso Lachete; 4 ut ventum est in tri-Vium, eadem, qua ceteri, sugere noluit. Quibus quaerentibus, cur non eadem via pergeret, deterreri

se a deo dixit; tum quidem ii, qui alia via sugerant,

in hostium equitatum inciderunt. Permulta collecta sunt ab Antipatro, quae mirabiliter a Socrate divinata sunt: quae praetermittam; tibi enim nota sunt; mihi ad commemorandum non necessaria. Illud tamen

eius philosophi magnificum ac paene divinum , quod,

quum impiis sententiis damnatus esset, aequissimo

Theage pag. V ; Aelianum. v. II. lib. VIII, eap. a Clettient. Alexan-arinum, Sirom. lib. I, pag. 368. Nola sunt quae de Socratis genio scripsere Plutarchus, Maximus Tyrius, et Apuleius. Adi vero praestantissimi viri Ioan . Clerici Silu. Philol eap. 3, 7 ,

Vide Xenophontem de Exped. Cyri lib. Ill. eap. 4 , S. 5. D v. a Suppl. Nihil miror, ne e enim piartiisti mihi. Vid. itis ad II, 4ι. II. 3 Antisthenes quidem Cynicus

Socratem in ista pugna τα ἀρυπιεῖα seripsit; revera lamen Raa τοῖς ηολλοις εγευγιυ, ut ex II

385쪽

DE Divi CYTIME animo se dixit mori: neque enim domo egredienti, neque illud suggestum, in quo causam dixerat, ud scendenti, signum sibi ullum, quod consuesset, adeo, quasi muli alicuius impendentis, datum. Equidem sic arbitror, etiam si multa saltant eos, qui aut arte, aut coniectura divinare videantur, esse tamen divinationem : homines autem , ut in celeris artibus . sic in hac posse salli. Potest accidere, ut aliquod signum dubie datum pro certo sit acceptum ; Potest aliquod latuisse aut ipsum, aut quod esset illi contea rium. Mihi autem ad hoc, de quo disputo, Probandum satis est, non modo plura, Sed pauciora, divine praesensa et praedicta reperiri. Quin etiam hoc non dubitans dixerim: si unum aliquid ita sit Praedictum praesensumque, ut quurn evenerit, ita cadat, ut praedictum sit, neque in eo quidquam casu et so Ptuito tactum esse appareat, esse certe divinutionem, idque esse omnibus confitendum. LV. Quocirca primum mihi videtur, ut Posidonius facit, a deo, de quo satis dictum est, deinde a fato, deinde a natura, vis omnis divinandi ratioque repetenda. Fieri igitur omnia sato, ratio cogit sateri. Fatum autem id, appello, quod Graeci sim ρμένην, id est

ordinem seriemque Cati Sarum, quum cauSa Cati Saenexa rem ex se gignat. Ea est ex omni aeternitate

nuens veritas sempiterna. Quod quum ita sit, nihil est factum, quod non futurum suevit, . eodemque

mari ci ree e tradit Ail aeneus lib. V. i, 2 s. Vide sis, inter aliosi, Aristidem a m. IIl, pp. 20, 324. D v. ) Leniaerius, sed etiam muciora.

sa Uisitatem dieit rerum illam

Necessitatem, ιpiae rerum causarum

que inter se copulatarum sequitur eonnexionem. Ita supra e. 43 r Qtii l. quam potest rasa casti fetum, omnes Miel in se numeros ueritatis pCotis eiusdem cap. siti. Hoetu. 3) I. e. ni nostri philo ophi di eunt, quod non fuerit hy 'o Aetiea ne cessitum, a. quia non fuerii do,ii- natum ante, ae velut praeparatum. et

386쪽

modo nihil est futurum, cuius non causas id ipsumessicientes natura contineat. Ex quo intelligitur, ut salum sit non id, quod superstitiose, sed id, quod/

physice dicitur, causa aeterna rerum, Cur et ea, quae praeterierunt, iacta sint, et, quae instant, fiant, et, quae Sequuntur, sutura sint. Ita sit, ut observatione ' notari possit, quae res quamque causam plerumque Consequatur, etiamsi non semper; nam id quidem assirmare dissicile est: easdemque Causas verisimile est rerum suturarum cerni ab iis, qui aut per furorem eas, aut in quiete videant.

LVI. Ρraeterea quum lato omnia fiant id quod

alio loco ostendetur , si quis mortalis possit esse, qui colligationem causarum omnium perspiciat animo, nihil eum prosecto sallat: qui enim teneat causas

rerum futurarum, idem necesse est Omnia teneat,

quae sutura sint. Quod quum nemo sacere, nisi deus, possit, relinquendum est homini, ut signis quibusdam, consequentia declarantibus, sutura praesentiat. Non enim illa, quae futura sunt, subito exsistunt; sed est, quasi rudentis explicatio, sic traductio tem

poris nihil novi essicientis, et primum quidque repli-

trihuere Dalri, ei, Ius in illo libro nullae sint partes. Mihi mulio magia milum videtur, hie ea promitti, quae in ipis libro haud praestantur. Neinque enim ibi Dium defendit Cicero. sed quovis inodo impugnat. Cons. itis. II, 7. in s e. Ae ne quis putet, indeperdita operis parte cuius libros

ad minimum duos exstitisse, viri di, eti, nescio qua nixi ratione, assirmant). ab alio quopiam satum fuisse asser tum, id ipse Cicero eap. 4, lactum esse negat. Hine sere suspicor. verba ista a mala malis sulsae inlrusa. n.

quasi eonditum eausis illis, a quibus

proseiseitur. ID. Le. eausarum series, a. rerum illud vinculum perpetuum, a proximis quibusque ad remotiora conii rauatum. ID. a) Da vis. eoni. sequentur.

3 Vulgo is est o/seisiatione. Sed eopulam recie delevit Davisius. 4) Iotiinti, in Misceli. Observati. vol. III, tom. I putat. Ciceronem hierespexisse ad librum de Fato, quem

in animo habuissol seribere. Itaqua miratur, Ciceronem hunc sermonem

387쪽

DE DIVINATIONE

cantis. Quod et ii vident, quibus naturalis divinatio

data est; et ii quibus Cursus rerum observando notatus est. Qui etsi cauSas ipsas non cernunt, signutamen Causarum, et notas cernunt; ad quas, adhibita memoria et diligentia, ex monumentis Superiorum officitur ea divinatio, quae artificiosa dicitur, extorum, fulgurum, ostentorum, signorumque caelestium. Non est igitur, ut mirandum sit,' ea pPaesenti vi a divinantibus, quae nusquam Sint: sunt enim omnia, sed tempore absunt. Atque ut in seminibus vis inest earum rerum, quae ex iis progignuntur; sic in causis

conditae sunt ves futurae, quas esse suturas aut Concitata mens, aut soluta somno cernit, aut Patio. aut

coniectura praesentit. Atque ut ii, qui solis et lunuereliquorumque siderum ortus, obitus motusque cognorunt, quo quidque tempore eorum suturum sit, multo ante praedi eunt; sic qui Cursum rerum, eventorumque consequentia diuturnitate pertractata δ

item sit, nihil lanien desuerii senisterilia . Onan Ino nihil mutandum. Nam etsi sensus sere idem sit, tameniihil abundat. Noe, si brevius dictum, Ideo melius erit. Nimirum illa sor

2 I. e. tiora iam ἰpsa exsἰslunt, sed, ut paullo post dieii, in causis suis eondita sunt, adeoque ex iis, velut si praesentia essent, intelligi possutit,

IDEM

ca) Non male legeretur araetore

visio diruti a Pertracturione. Sie enim Cieero in eadem re e. 49, lol ginqua Mae alione, et lib. II, c. 4 , Obsereatione dititia a usurpat. Sed vulgatum defendi potest, ut Perera- elisa sit aeeusativus pluri ad Hirtimque et curatim et consequentiam relatus, ditim tiara autem additum sit, pro ditim o lemPOre. - Maee nori intelligens Davisius , legendum cera. tiit diviti a pertraetinione. Nempe vocem perfractina perperam eum ablation diuturnitate construxit; quum . Di bene monuit Mop ensius. senstis

388쪽

Notaverunt, aut semper, aut, si id dissicile est, plocumque: quod si ne id quidem conceditur, nol1- nunquam Certe, quid futurum sit, intelligunt. Atque haec quidem , et quaedam huiusmodi argumenta, cur sit divinatio, ducuntur a fato. LVII. A natu a autem alia qMaedam ratio est; quae doCet, quanta sit animi vis seiuncta a corporis Sensibus : quod in axi in e contingit aut dormientibus, aut mente permotis. Vt enim deorum aut mi sine oculis, sine auribus, sine lingua sentiunt inter se, quid quisque sentiat; ex quo sit, ut homines, etiam quum taciti optent quid, aut voveant, non dubitent, quin dii illud exaudiant: sic animi hominum, quum aut Somno soluti vacant Corpore, aut inente permoti per se ipsi libere incitati moventur, cernunt ea, quae permixti cum Corpore animi videre non possunt. Atque hane quidem rationem naturae dissicile est sol tasse traducere ad id genus divinationis , quod ex arte prosectum dicimus: sed tamen id quoque rimatur, qui nitam

potest, Posidonius. Esse Ceus et in natura signa quaedam rerum suturarum. Etenim Ceos accepimus ovium caniculae diligenteo quotu uuis solere servare, Conie-

s) Davi,ius negat, se intelligere

quid sint animi hominuam metire permo t. Itaque saltem loquendi ratiomem perIncommodam iudicans, sua. dei ita legendum i ovi in mente Permotis. Verum ista sie inierpretari hietilla quidem eogit necessitas. Facile enim e superioribus pcissit adsuini vox hominum: ita Milicet, Se ianimi hominiam, minaes l somno soliat Macarii corpore, iacie mente Perinmoti , ele. Sic patillia ante r quini navi-

quenti pro ii i Sehuixius edidit

tur quiantiam Potest. P sιdonias esse censet. - IIoii ingerua reposuit rima. ι- qtianitim potes Posidouitis esse censens melius certe vulgato. Aitamen ne opus quidem e,i emael in censens mulare. - Davisius , seu lumen tu quis. me rimetiar, quantum P rese. Nondum persanatum esse locum censeo. T.

389쪽

DE Di Vi NATio ΝΕ turamque capere, ut scribit Ponticus Heraclides salubrisne, an pestilens annus futurus sit. Nam si obscurior et quasi caliginosa stella exstiterit, pingues et Concretum esse Caelum, ut Eius adspiratio gravis et pestilens sutura sit: sin illustris et perlucida stella apparuerit, significari , caelum esse tenue Ρurumque, et propterea salubre. Democritus autem Censet, su-pienter instituisse veteres, ut hostiarum immolatarum inspicerentur exta , quorum ex habitu , atque EX Colore tum salubritatis, tum pestilentiae signa percipi; nonnumquam etiam , quae sit vel sterilitas agrorum, vel sertilitas sutura. Quae si , a natura Prosecta , Observatio atque Usus agnovit; multa alterre potuit dies , quae animadvertendo notarentur : ut ille Pa

cuvianus, qui in Chryse physicus inducituo, minime

naturam rerum Cognosse videatur. Nam istos . a qui lingtiam aestim intelligunt ,

Husque ei alieno iecore saρiunt, qtiam ex suo, Magis audiendum, quam aus Iliandum censeo. Oria suerit. Vide sup . ad eap.

28. I Oetet. - Graias. I. e. noxia. Sie

Ovid. Nei. Vil, 557 , de aere pesti

. Itemque Ilorat. Od. III, 23: Δυ- rumni temPtis grasee. ID. 2 Ila vere eorrexit Boiungerus. - Vulgo nam talis a quae nesciti a Omnibus elara, negligunt interpretes. Vnus Ernesiἱus, plus . inquit, est in aras II do, quam in audiendo ; nem. ye astidium et evido atidiendi, et in-elinatio ad Medendum. Itaque sensus is fuerit: esse quidem talos homines audiendos, quatenus , ut Ciceronis utar ver his, inaiorum insillula tueri, saeria caerimoniisque retinendis, sapientis sit, neque vero eorum ari; vanae ae sutili tesmere fidem adhibendam. Quem sensum, ut facile Pr iam, ipsam certe leelionem probare haud possim. Nam, quum gerundia sumant eumdem, quem ipsa verba. easum , istis audiendiam nequaquam

diei poliati pro , illi atina istidi est .

quoniam non Aleimus vitidire eia, sed quem. Laudant quidem loeum ex Apin leto. Eius aut in in iudieanda latinitate ratio em quis habeat' Aliter se habet vertium avi tiare, quod tertium easum uoti mitius quam quartum sumit. Itaque recipiendam pulavi eod. i , qui idem esi Balliol. se iactionem, a Da isto male neglectam.

390쪽

Cur, quaeso 2 quum ipse,' paucis interpositis versibus, dicas satis luculente:

Quidquid est hoc, omnia animal, formal , alit, auget, creat, Sepelia, recipitque in sese omnia; omnitimque idem est pater; Indidemque eademque 3 oriuntur de integro , atque eodem Oc-eidiant.

Quid est igitur, cur, quum domus sit omnium una, Eaque communis , quumque animi hominum semper fuerint, suturique sint, cur ii, quid ex quoque C inniat, et quid quamque rem signi sicci, perspicere non Possint LVIII. IIaec habui, ' de divinatione quae dicerem. Nunc illa testabor, non me Sortilego S, neque eOS, qui quaestus causa hariolentur, ne psychomantia quidem , si quibus Appius amicus tuus uti sol chat,

rigi OSCere. Non habeo denique nauci Marsum augurem, Non oleanos haruspices , 6 non de circo astrologos, Non Isiacos coniectores, I non interpretes somnium. Non enim diuini ii sunt arte utit scientia , 8

qi acu in consentiunt eodd. Paris. Ball. Reg. ediderunt Davis. et IIo tinger pro vulgato indidemque eodem quvie. a) Abundantem particulam cur, quae abest codd. Reg. Caniati. recte detexit Davis. - Parii iam redux;; etenim, ea omissa, durius milii vide lur sermo. Belinent eam reeentiores Omnes praeter Sehuttium. T.

3) Vulgo additur inquit, quod me in

Ilus abest eod. Reg. et Cantahr. 4) De hi, mullis agit Dan Diale de Orae. vel . Ethnie. cap. 44. Erat autem gonus hominum contemplum, Romae in triviis, et circo maxime versans et plebi fraudibus suis illudens. Πabebant illi labellas ver, hii saliuieta e di et,is podiis illii lethus

6 Vicos pagosque, deeipiendae

imperilae plebeculae eausa obeurites.

SEARCH

MENU NAVIGATION