장음표시 사용
421쪽
XX. Sed urges me meis versibus:
Nam paler altitonans stellauti nixus Olympo , Ipse suos quondam Itimulos ac templa petiuit, Et Cui oliuis iniecit sedibus ignes.
Tum statua Nattae, tum simulacra deorum, Romulusque et Remus cum altrice bellua, vi fulminis icti conciderunt, deque his rebus haruspicum exstiterunt responsa verissima. Mirabile autem illud, quod eo ipso tempore, quo fieret indicium contu Pationis in senatu, signum Iovis hiennio post, quam erat loca luna, in Capitolio collocabatu P. GTu igitur animum induces sic enim mecum agebas causam istam et Contra saeta tua, et Contra scripta defendere 2 is Frater es; eo non vereor. 4 Verum quid tibi hic tandein nocet 7 resne, quae talis est, , an ego, qui verum explicari volo 2 Itaque nihil contra dico; a te rationem totius haruspicinae peto. Sed te mirificam in latebram coniecisti. Quod enim intelligeres, fore. ut Premerere , ' quum ex te Causas uniuscuiusque divinationis exquirerem; multa verba secisti, te, quum res videres, rationem. Causamque non quaerere ; quid seret, non cur fieret, ad rem pertinere. Quasi ego
seil. possit molari cursus fulminis r qu Nolaici, invenium est eaput summani io eo loeo, qui erat ab aruspicibus demonstra us. IIoo.
iem. Davis. eoni. Gm fulminis ieiti. 2 De lota hae re eotis. in Catil. Ill. 8 et s. Noo. 3 Camerar. ex e d. eo Mereor. Sed es e. 3 2 init. 1 naee sine dubio non pertinent ad e,empla illa hactenua commemorata a aliter quaestio Ista prorsus inepta foret. Illa enim exempla pugnare videntur pro Quinii causa; quam si non iuvant, certe illi neque noeerat.
Igitur hoe dieit Tulliui : Quod si non
porta es, disinationem defendere, non misis Mee mea otilpa est . qui ias te Oelim doeeri, qtiam curasiae Usati , quae vilis est, ut defendi omnino neqiaeae
53 Sie vrsin. Crul. Davis. e M s. Vulgo premerem re.
422쪽
LIBER SECUNDUS , CAP. a I sit 'aut fieri concede em, aut esset philosophi, causam, cur quidque .sieret, non qua P re. XXI. Et eo quidem loco et Prognostica nostra pPO-
nuntiabas, et genera herbarum , Scammoneam, aristolochiamque radicem, quarum Causam ignora PES , vim et essectum videres. Dissimile lotum: nam ct prognosticorum causas Ρersecuti sunt et Boethus Stoicus , qui est a te nominatus . et nos tor etiam Posidonius; et si causae non reperiantur istarum rerum . res tamen ipsae observari animadvertique potuerunt. 4Nattae vero statua, aut aera legum de caelo tacta ,
quid habent observatum ac vetustum Pinarii Nattae nobiles: a nobilitate igitur periculum. ΙIoc tum cal-
) Νodellius in OLM. eriit. coni. quasi ego vitie seri non conca dorcm, quod priabat censor in Mylietibachii hihi. erit. Vol. II, p. 3, p. 96. -
uant emendationem ei egi, ample clerer, si de exemplis tantum palillo ante eommemoratis hoc loco agi,
mihi p.rsuasum sciret. sed ab his quidem iam . ni fallor, Cieero deste., i ad totam illam rationem, qua di inalio a Quinto erat deletisa. Quod, si ila est, non poterat sane Tullius
dere i idque ipsum iam professus est supra cap. 4 ι , loco huie simillimor Sed tamen, inquit, quum e lieare nihil posses, manusti eommentitio merempiarum miriseia copia. De quo primum Me Ii3er disere. Itie ego Hilosophi non esse arti ror , testius vii, qui vitie casti Meri, aut matilia fiatii
sa) Res ad quas hie respicit Cicero,
go potuerunt. - Quod sorte praestet hic, utii de prognosticorum Uitur ritate, quae quidem tota iraest in ati. egressa ea a te longa Observati ne riande his fulmina Oppotieris, quid, inquit, habent Obserenitim ae Merustum pIIOTT. - vulg. revoca ;. T. 4 Ηaee eorrupta existimantes viri drieli variis modis miliare asgressi alatii. Atque ut cetera minus proba hilia taeeam , non inepte Pearcius ,
visum etiam Mophensio. Nam hoe dieii Cieeroi illis Prognosticia Dera esse, Irin otieretilio . Detiit. At quiflus
423쪽
Iide Iupiter cogitaviti Romulus Iactens fulmine
ictus: urbi igitur periculum ostenditur, ei, quam ille condidit. Qua in scite per notus nos certiores ta Cit Iupiteri At eodem tempore signum Iovis collocabatur, quo coniuratio indicabatur. Et tu scilicet mavis, numine deorum id factum, quam casu, arbitrari 2 et redemptor, qui columnam illam de Cotta et de Torquato Conduxerat faciendam, non inertia, aut inopia tardior fuit, sed a diis immortalibus ad istam horam xes struutus est y Non equidem plane despero ista Esse vera; sed nescio, et discere a te volo. Nam quum mihi quaedam Casu viderentur Sic evenire, ut Praedicta ossunt a divinantibus; dixisti multa de casu, ut. Venerium iaci posse casu, quatuor talis iactis;
quadringeniis centum Venerios non posse CuSu Consistere. 4 Primum nescio, cur non possint; Sed non pugno : abundas enim similibus : habes et respersionem Pigmentorum, et rostrum suis, et alia permulta.
Idem Carneadem fingere dicis de capite Panisci.
Quasi non potuerit id evenire casu, et non in omni marmore necesse sit inesse vel Praxitelia capita. Illa
plicant , ineptum acumen, rationem. que interpretandi contortam ae quae- aliam ID. 2 Daui, ita malebat in redemptor - Derie, sed - rese vitis sit. Ad is rim horam resem. est. Alii NM. ad tuam rem exhibetit. Ceterii meto reser stia eu, hoc quidem sensu, nove dicium mihi videri sateor;ntia sorte legendum sit, relia vittis.
Nam Ariminem reserearum non me
mini me uitiquam legere, nisi adiuncta notione periculi qualisci inque anterioris evitati. II me. - Cum Iliat. litigero credo ix latine diei res sera-ltis me. Vide inihi ne malis suffragari. suspirato aliquando no trum reliquisse A istum horam res servata eu. RATH. 3 Constitere. I leganter dietum de talis laetis, et in eo numero consi sientibus , quo opus est, ad esseien
dum Venerium. Dcio. - Aescio etiae non possint. Non male, nescio an ma- sine. ID.
tus supra lib. I, cap. 33. dixerat. Da v. - Patiisetis autem diminuit a
pro Pan dicitur. 5 id est, talia, qualia una Praxἰ- telis ars videatur posse e sicere. II.
424쪽
enim ipsa ossiciuntur detractione; nec qnidquam illuc affertur a Praxitele : sed quum multa sunt detracta, et ad lineamenta oris perventum est, tum intelligas, illud, quod iam expolitum sit, intus fuisse. Potest igitur tale aliquid etiam sua sponte in lapicidinis Chiorum exstitisse. Sed sit hoc fictum. Quid γ in n. bibus numquam animadvertisti leonis sormam, aut hippocentauri 3 Potest igitur, quod modo negabas,
XXII. Sed quoniam de Oxtis et fulguvibus satis est
disputatiam, ostenta restant, ut tota haruspicina sit pertractata. Mulae partus prolatus est a te. Res mirabilis, propterea quia non saepe sit; sed si si evi non poluisset, sacta non esset. Atque hoc contra omnia ostenta valeat: numquam, quod fieri non potuerit, esse laetum; sin potuerit, non esse mirandum . Causarum enim ignoratio in re nova mirationem iacit. Eadem ignoratio si in robus usitatis est, non miramur. Nam qui mulam peperisse miratur, is, quo modo equa pariat, aut omnino quae natura Partum animantis faciat, ignorat. Sed, quod crebro videt, non miratur, etiam si, Cur si ut, nescit. Quod ante non idit, id si evenit, ostentum esse censet. Vt cum igitur, quum concepit mula , an quum Peperit, ostenium est 3 Conceptio contra naturam fortasse; sed p.rtus Prope neCESSarius.
XXIII. Sed quid plura 2 ortum videamus haruspietnae : sic sacillime, quid habeat auctoritatis, iudi-
425쪽
cabi inus. Tages quidam dicitur in agro Tarquiniensi,
quum terra araretur, ' et sulcus altius esset impressus, exstitisse repente, et cum a1Iatus osse, qui ara
bat. Is autem Tages, ut in libris est Etruscorum , puerili specie dicitur visus, sed senili suisse prudentia. Eius adspectu quum obstupuisset bubulcus ,
clamoremque maiorem cum admirati Ono edidisset; concursum esse factum, totamque brevi tempore in cum locum Etruriam convenisse. Tum illi in plui a locutum multis audientibus , qui omnia eius verba exceperint , literisque manduverint ; omnem aute in
orationem fuisse eam , qua haruspicinae disciplina
contineretur; eam Postea crevisse rebus novis Cognoscendis, et ad eadem illa principia referendis. IIaec accepimus ab ipsis; haec scripta conservant; hunc sontem habent disciplinae. Num ergo opus est ad haec refellenda Carnead 8 num Epicuro 3 Est Do quisquam ita desipiens, qui Credat exaratum esse, deum dicam, an hominem 7 Si deum, ' Cur se conti nnaturam in terram abdiderit, , ut patefactus a tuo
I ιs, si Festo credimus. tu. 3) Si intim. M. dixeris . vel, si quis aeum suis e credit Davisius au tem . Prohanta Emestio, dedi . si A. m. natio mulandi haee fuit, quod in membro sequenti dieat e si ninem homo itie Tages fit. Quae ratio quam sit inanis nemo non videt, quum lati casuum enallage mihil sit frequentitit. Ita Aead. II. 39r Tenenitisne, mia sis
426쪽
LIBER SECUNDUS, CAP. 23 423 lucem adspiceret 8 Quid 2 idem nonne poterat deus hominibus disciplinam superiore e loco tradere 7 Si autem homo ille Tages fuit, quonam modo potuit terra oppressus vivere 7 unde porro illa potuit, quae
docebat alios, ipse didicisse 2 Sed ego insipientior, quam illi ipsi, qui ista credunt, qui quidem contra
eos iam diu disputem. XXIV. Vetus autem illud Catonis admodum scitum est, qui mirari se aiebat, quod non rideret haruspex, hariaspicem quum vidisset. Quota eni In quaeque res evenit praedicta ab istis' aut si evenit quippiam, quid asserri potest, cur non casu id evenerit 7 Rex Ρrusias, quain Annibali apud eum exsulanti depugnari placeret, negabat se audere, quod exta prohiberent. An tu, inquit, carunculae vitulinae mavis, quam imperatori veteri credere 7 Quid Τ ipse Caesar,
quum a summo haruspice moneretur, ne in Africam ante brumam transmitteret, nonne transmisit
quod ni fecisset, Uno in loco omnes adversariorum copiae convenissent. Quid ego haruspicum responsaeommemorem possum equidem innumerabilia , quae aut nullos habuerunt exitus, aut contrarios 7 HOC
civili bello , dii immortales t quam multa luserunt'
quae nobis in Graeciam Roma responsa haruspiciam missa sunt 3 quae dicta Pompeio 8 etenim ille admo-
oldiderat; Davisius, aMidi . sed nihil temere mulandum. Nam lectio ulgata melius sἰgnifieat rem parum erisimilem. ID. Dauisius legendum npἰnahatura Smrinna haruspree. Sed nomen inis l. lligi poterat ex lib. I, eap. 52. Davi ius vix esse putat, ut aie Cieero scripserit, hominis nomine non proinlato. Ig;tur legendum eense , a Sp.riana artispi . Sed primum et supra I, 4 4, summus imperator dicitur, nee nominatur Pompeius. Tum, tit re etemonel Wophensius , vox mmmo, a spieinae vanitatem sἰgnifieantius exaprimit, quod nimirum non de triviolatiliam aruspices, sed e rum quidem summi salsa monitissent, et impune essent negleeti. IIori.
427쪽
DE Divi NATIONE dum extis et ostentis movebatur. Non lubet commemorare , neC vero necesse est, tibi praesertim, qui intersuisti. Vides tamen, Omnia fere contra, ac dicta sint, 'evenisSe. XXV. Sed haec hactenus : nunc ad ostenta venia mus. Multa me consule a me ipso scripta recitasti; multa ante Marsicum bellitin a Sisenna collecta attulisti ; multa ante Lacedaemoniorum malam pugnam
in Leucti is a Callisthene commemorata dixisti. De quibus dicam equidem singulis, quoad videbitur; sed dicendum etiam est de universis. Quae est enim ista a diis prosecta significatio, et quasi denuntiatio Calamitatum 7 Quid autem volunt ea dii immortales primum significantes, quae sine interpretibus non possimus intelligere; deinde ea, quae cavere nequeamuSZAt hoc ne homines quidem probi faciunt, ut amicis impendentes calamitates praedicant, quas illi cilii gero nullo modo possint: ut medici, quamquam intelligunt Saepe, tamen nuinqua in aegris dicunt illo morbo eos esse morituros. Omnis enim praedictio mali tum
probatur , quum ad praedictionem Cautio adiungitu P. Quid igitur aut ostenta . aut eorum interpretes , vel Lacedaemonios olim , Vel nuper nostros adiuverunt 2 Quae si signa deorum Putanda sunt, cur tam obscura fuerunt 2 Si enim, ut intelligeremus, quid esset eventurum, aperte declarari oportebat; aut ne occulto quidem , si ea sciri nolebant. XXVI. Iam vero coniectura omnis, in qua nititur divinatio, ingeniis hominum in multas a C diversas, aut etiam contrarias partes saepe deduci tuo. Vt enim
428쪽
in causis iudicialibus alia est coniectura accusatoris, alia defensoris, et tamen utriusque credibilis; sic in omnibus iis rebus, quae coniectura investigari videntur, anceps reperitur Oratio. Quas autem res tuninatura, tum Casus assert nonnumquam etiam errorem creat similitudo magna Stultitia est, earum rerum deos sacere esse tores, Causas verum 4 non quaerere. Tu vates Boeotios, credis, Lebadiae vidisse ex gallorum gallinaceorum cantu , victoriam esse Thebanorum , quia galli victi silere solent, canere victores. ε
dabat 7 An illae aves, nisi quum vicerint, Canere non solent 7 At tum canebant, uec vicerant. Id enim est, inquies, ostentum. Magnum vero: quasi pisces, non galli cecinerint. Quod autem est tempus, quo illi non Cantent, Vel nocturnum , vel diurnum 3 Quod si victores alacritate et quasi laetitia ad canendum excitantur; potuit accidisse alia quoque laetitia, qua ad Cantum moverentur. Democritus quidem optimis verbis ε causam explicat, cur ante lucem galli canant De pulso enim de pectore, et in omne corpus diviso et mitis cato 7 cibo, cantus edere, quiete satiatos: qui
rus, nianni quam vitam errorem errans
7 Ilane lectionem e nonnulli, ii hris reeepit P. Vielorἱua. quum libri plerique seripli editique habeant --δifieisto. Illud autem Vietorius exol.
ne ero, laudans de Nat. Deor. II. 60 1 omni minoria... igni a vito, ad mitigavissum ellum Minuar. Irran D vero aliud est, mitigare etiam, i. e. ali
429쪽
DE Divi NATIONE quidem silentio noctis , ut ait Ennius, favent faucibus russis Cantu, plausuque premunt alas. Quum igitur
hoc animal tam sit canorum sua sponte, quid in men
tem venit Callistheni dicere, deos gallis signum dedisse cantandi, quum id vel natura, vel casus emcero Potuisset ΤXXVII. Sanguinem pluisse senatui nuntiatum est; iatratum etiam fluvium fluxisse sanguine; deorum sudasse simulacra. Num censes his nuntiis Thalen, aut Anaxagoram, aut quemquam physicum Creditiarum fuisse 2 Nec enim sanguis, nee Sudor, nisi E corpore est. Sed et decoloratio quaedam 4 ex aliqua contagione terrena maxime potest sanguini A similis esse, et humor allapsus extrinsecus, ut in tectoriis videmus
austro, sudorem imitari. Atque haec in hello plura
et maiora videntur timentibus; eadem non tam ani
madvertuntur in pace. Accedit illud etiam , quod in metu et periculo tum creduntur facilius, tum singuntur impunius. . Nos autem ita leves atque inconside-
metita eruda et aeeiba, non mod molliora sed et ad gustum reddere suaviora ; aliud cone ti re , s. in sue- eum convertere. Nam εἰ eibus non erudii, in xenit eulum descendit. verbum mitigare. s. miris are minime optum erit, ad significandam veti trieuli etineor licinem. Itaque potius legam moli si Io, nisi haee vox uniueauetoritate niteretur Pseudomaeri. Verbo quidem mollire de ei bis sam ma eoetis usi sunt optimi aeriptorea itit Lueret. V, 30 rude cibum emquere, ne frammae mollire Dapore Soldo u. Adde O id. Metam. XV, 78. Aliquis tamen sorte praeserat, e no-eto, e loeo Cieeroni, de Nat. Deor. II, 54, nostro haud dἱssimilit ut
spiritu omnia meta virque eonseela in
reliqtitim eorma disidiantina nisi qticiati e sere nimium recedit ab leelionis corruptae vestigiis. IIOTr.
Iloli ingerus probabiliter emeriis
430쪽
rati sumus, ut, si mures corroserint aliquid, quorum est opus hoc unum, monstrum putemus. Ante vero Marsicum bellum, quod clypeos Lanuvii, ut a te est dictum, mures rosissent, maximum id portentum Iiaruspices esse dixerunt. Quasi vero quidquam intersit, mures, diem noctem aliquid rodentes, scuta, an cribra corroserint. Nam si ista sequimur, quod Platonis Politiam nuper apud me mures Corroserunt,
de re publica debui pertimescere; aut, si Epicuri
de Voluptate liber rosus esset, putarem annonam in macello cariorem lare. XXVIIL An vero illa nos terrent, si quando ali qua portentosa aut eX pecude aut ex homino nata dictantur 7 quorum omnium, ne Sim longior, Una ratio est. Quidquid enim oritur, qualecumque est,
Causam habeat a natura necesse est: ut etiamsi prae-lor consuetudinem exstiterit, praeter naturam tamen
non possit exsistere. Causam igitur investigato in renova , atque admirabili, si potes. Si nullam reperies, illud tamen exploratum habeto, nihil fieri potuisse
Sine Causa ; eumque errorem, quem tibi rei novitas attulerit, naturae ratione depellito. Ita te nec terrae fremitus, nec caeli discessus, nec lapideus aut sanguineus imber, nec traiectio stellae, nec saces visae
phare in matis urbes. Si geminos ana ea ruitiara e suadeat astra, Aial nti. rare solum. aut Meteres deseendere
si vis, Ah miseri υidisse piarem Idem plus oleo simplie; monuit Livius, et rem ita se habere quotidiana d et experientia. D v.
duobus Issa pro vulg. errorem. Eumqtie errorem. Quam leelionem NM. comprobatam , ut accommo/atam sensui, ex eruditissimi viri L elere iudicio retinuimus. Sed Bollina gerus, Davisium sequutus . eumque errorem edidit, quasi hoe vulgatum semet ae stabiliat sequentia: Se. itara nee terrae fremittis . . nee traiectio stellae , nee sera υisae terre M. Et paullo ante : an vero uti nos terrent, si quam , ele. B. -- Vulg. reduxi. T.