장음표시 사용
451쪽
nascuntur eodem tempore , posse in dissimiles incidere naturas propter caeli dissimilitudinem. Quod minime illis placet: volunt enim illi, omnes eodem tempore ortos , qui ubique sint nati, eadem conditione nasci.
XLV. Sed quae tanta. dementia est, ut in maximis motibus mutationibusque ea li, nihil intersit. βqui ventus, qui imber, quae tempestas ubi liae sit 3 Quarum rerum in proximis locis tantae dissimilitudines Saepe sunt, ut alia Tusculi, alia Romae eveniat saepe tempestas. Quod . qui navigant, maxime nul-madvertunt , quum in flectendis promontoriis , ventorum mutationes maximas saepe sentiant. Haec 4 igitur quum sit tum serenitas, tum perturbatio caeli; est ne sanorum hominum , hoc ad nascentium ortus
pertinere non dicere; quod certe non β pertinet; illud nescio quid tenue, quod sentiri nullo inodo, tutelligi
luras. Immo degere; quod neeesse est illis statuere, qui Nascentium naturam arbitrantur eonformari aeris at sileeaeli temperatura IIae enim di 1imili . quo pacto altera possit esse simili,' Itaque verbum posM alienum ab loci sensu , illaiunuiue temere a mala manu videtur. Idem verbum eodem coireeloris, ne Cicero nimium dixerit. me uetitis, salso acumine in rusum vidimus sup. I, 3 8 - Pro nais eviras. Davisius legendum putat genitrarias, durum loquendi modum iudieans, invidere ira naturas. Mihi ver bum ine re non aliae cura lectum videtur, ad sigili lirandam rem maxime fortuitam. Nam ut pueri naseenti, in hoe aliud ce signum ineluunt, ita quoque in hane aliam e incidunt naturam. HOTT. 3 .. nail intersit. Beexius di eium , pro nihil liuercsM Gistimetur.
η) Ilune loeum sIe ecinstituit Sebul-Eius: a Sed quae tanta dementia est. ut quum iti in simia molibus inutationibu,que eaeli, nihil interiit, qrii ventus, qui im r. quae tempestas ubique sit; quarum rerum in Proximis lGeis tantae dissimilitudine, saepe sunt. ut alia Tusculi, alia Bomae eveniat saepe tempestas; quod . qui dia igant maximas saepe senistiati i) ; haee igitur. ete. a T. si,) Ita reseripsi pro vulg. quod rino certe Pertinet. - Pertinere non diaeres non erile pertineet Ita ut scribatur, loel xenientia postulat. Namque pertinere et non pertinere opponi uiuet sibi. olim vagata est Degalio, Mi exeodd. apud Davis. intelligitur, post
452쪽
autam vix potest, quae a luna ceterisque sideribus caeli temperatio fiat, dicere ad Puerorum Ortus Periinore 2 Quid Z quod non intelligunt, seminum vim, quae ad gignendum Procreandumque plurimum Vulet, funditus tolli, mediocris erravis est 3 Quis enim non videt, et sermas, et mores, Et plerosque StatuSuc motus essngere a parentibus liberos 2 quod non contingeret, si ho non vis et natura gignentium onficeret, sed temperatio lunae, caelique moderatio. Quid 2 quod uno et eodem temporis puncto Dati dis similes et naturas, et vitas, et casus habent: Parumne declarat, nihil ad agendam vitam nascendi tempus pertinere 7 Nisi sorte putamus, neminem eodem lem pore ipso et conceptum, et natum, quo Africanum.
Num quis igitur talis fuit 2 XLVI. Quid 2 illudne dubium est, quin multi,
quum ita nati essent, ut quaedam Contra naturam depravatay haherent, restituerentur, et Corrigerentia Pab natura,) quum se ipsa revocasset, aut arte atque
medicina 8 ut quorum 4 Iinguae sic inhaererent, Di loqui non possent, eae scalpello resectae liberarentur 2 Multi etiam natu Pae vitium meditati Ono utque Exercitatione sustulerunt; ut Demosthenem scribit Phalereus, quum Ruo dicere nequiret, exercitatione
autem utroque in Ioeo eonsedit. CLini. e. 67. RATI . sie reeie legitur in Na. Os. E. vulgo Dalaiat. et Suspeetum est Holtingero δε- μώMvia, quia haee sint quae ea reelistiant prava. Faeile esset prasea eorrigere. Sed vulgatum defendi potest, quia eiusmodi ilia in matria uter oriri possunt ale , ut prioribus gravidio iis meusibus εμcρ-v nondum ea sei δερ Maliam.
i) Beele sie post Pearetum IIolis tinget. vulgo avi quorum 5 I. e. studio atque arte. Non enim modo rogitationem haec vox significat, sed qualemcumque curam et exercitationem. Eamdem rem narratis Cic. de orat. I , 64 : Qtitim imhialbus esset Demos 'enes . til eius alias ariis, cui siti lori, primum ii-
453쪽
secisse, ut Planissime diceret. Quod si haec a sim in-
generata ut tradita essent, nulla res ea mutare Posset. Quid 2 dissimilitudo loco Dum nonne dissimiles hominum procreationes habet 7 quas quidem percurrere oratione facile est: quid inter Indos et Persas., Aethiopas et Syros disserat, corporibus, animis; ratincredibilis varietas dissimili ludoque sit. Ex quo intelligitur, plus terrarum situs, quam lunae tactus ad nascendum valere. Nam , quod aiunt, quadringentuet septuaginta millia annorum in periclitandis experiundisque pueris, quicumque essent nati, Babrionios posuisse , saliunt. Si enim esset iactitatum, non esset desitum. Neminem autem habemus uuctorem, qui id aut fieri dicat, aut sactum sciat. XLVII. Videsne, me non ea dicere, quae Ca PDCudes, 4 sed ea, quae princeps Stoicorum Panaetius dixerit 3 Ego autem etiam hoc requiro, Omnesne, qui Cannensi pugna ceciderunt, uno astro fuerint.
Exitus quidem omnium unus et idem fuit. Quid8 qui
ingenio atque animo singulares, nu in aStro quoquctutio 3 Quod enim tempus, quo non innumerabiles nascantur 3 At certe similis nemo Homeri. Et, si aurem pertinet, quo modo caelo assecto, compositis suo sideribus quodque animal Oriatur; valeat id necesso
est etiam in rebus inanimis., Quo quid dici potest
terram non posset dicere, perfecit me. dis-ὼo, in nemo planius ect lcq Impularetur. Coti . Plin. Paneg. 4 s. v ignoratis indoctus eorreetoe dedit medieatione. ΗOTT. Nempe statum eaeli et stellarunt , quo pueri nati essent, ob eris vanies , horumque sala et indolem
2 Pronomen id quod abest mullia Nis. Sehula. post Da istum delevit. T. 3) l. e. hane dἱapulationem non eius esse , qui omnem omnino divinationem impugilet, ned Panaetii, qui lieet Sioletis, tamen id hae re ab ae elae suae popularibus disseniit. Hoetet. 4) Ernestius ex ed. ven. 49 , -- Adcrina. 5 victur. et Ma. Vosa. Diaein id
454쪽
45 iabsurdius 7 L. quidem Tarutius Firmanus, sumiliaris noster, in primis Chaldaicis rationibus eruditus, uP-
bis etiam nostrae natalem diem 3 repetebat ab iis Parilibus, quibus eam a Romulo conditam accepimus ;ROmamque , in iugo ' quum esset luna, natam esse dicebat, nec eius sata Canere dubitabat. O vim maximam EPPOPis i Etiamne ut bis. natalis dies ad vim stellarum et lunac pePtinebat 7 Fuc in puero reserve, ex qua assectione Caeli primum spiritum duxe Pit: nurnii OC in latere, aut in caemento , ex quibus urbs en
seCtu est, potuit valere 7 Sed quid Hura Z quotidie
refelluntur. Quam multa ego Pompeio, quam multa CPaSSO, quam multa huic ipsi Caesari . a Chaldaeis
di Cta memini, neminem eorum nisi in senectute, nisi domi, nisi cum claritate esse moriturum 7 Vt milii permirum videatur, quein quam ex Stare, qui etiam nun C credat iis, quorum praedicta quotidie videat veri eventis refelli.
XLVIII. Restant duo divinandi genera, quae ha
bere dicimur a natura, non ah arte ; vaticinandi, ot
somniandi. De quibus, Quinte , inquam , si placet, disseramus. Mihi vero, inquit, Placet; his cnim,
necesse est, non in hominum solum ,-rtim in Aestiis eritim. Ilottingerus quia putabat verba necessa es etiam in re a inanimis repugnare iis quae paullo post sequuntur num hoe an linere me in eclemento-ρomit να-
ere, eorrigendum eensuit υaleae id in minibtis; ntim ellom in ristis istimi. mi,. At haee minime inter se pugnant. Nam Cieero ipse ait, nihil esse ahsurdius quam opinari ad re. eum inanimarum , ut planta tim, Dr- tum perlinere, quomodo caelum asia secium aut sidera eomposita sint. ιγ Ia dies erat undeeimus ante Laletidas maias , ut narrat Plutarchus in Romulo, eodemque loco nune Ta
2 I. e. in signo Librae. 3 mne ipsum dieit, ob recentem
tristia eius casus memoriam. Ilocr. i) Piarimis mortalium non eximi. tiar. quin mimo cuiusque ortu υ Itiria deuinentur: seu quaeuiam secus Primuleen sine evidere satiriciis ignara δι- e litim r ilia e rampi fidem artis. Ta
455쪽
DE Div ΙΝΛTIONE quae adlinc disputasti, prorsus assentior: et, vere ut loquar, quamquam tua me Oratio confirmavit, tamen etiam mea sponte nimis superstitiosam de divination Stoicorum sententiam iudicabam; ac me Peripateticorum ratio magis movebat, et veteris Dicaearchi, et eius , qui nunc floret, Cratippi, qui censent esse in mentibus hominum tamquam oraculum aliquod, ex quo sutura praesentiant, si aut sui ore divino incitatus animus, aut somno relaxatUS Solute moveatur ,
ac libere. Ilis de generibus quid sentias, et quibus
ea rationibus infirmes, audire sane velim. XLIX. Quae quum ille dixisset, tum ego rursus,
ignoro, inquam, Quinte, te semper ita sensisse, ut de cete vis divinandi generibus dubitares: ista duo, furoris et somnii, quae a libera mente fluere viderentur, probares. Dicam igitur, de istis ipsis duobus genetribus mihi quid videatur . si prius, et Stoico Dum conclusio rationis, et Cratippi nostri, quid vuleat, videro. Dixisti enim , , ut Chrysippum, et Diogenem,
Ilis praeivit omnium Peripate .lieorum dux et priueeps Aristoteles, qui sola divinationis genera naturalia somniorum ei furoria , probavit.
2 Id est, nullis a corpore impedimentia illi obiectis. Νie sit p. l. 57:
33 Ernestitia legendum arbitratur: Mi M at o principio exoraus, non ignoro inquam. Equidem sateor mihi tolum illud ue quiam tua - ---atis diaere displieere. Quid enim illud est Missi at alio priueipio p - Utinsia1 vitio, eie. I. e. ab integro quasi disputationem exorausi dum scilieet, ante quam de divinatione naturali pressius agat, quoddam velut exoriadium praemiiiii, et, quod stip. u dixerat , vidi iam liamquam lacDia iamia- tiarae , primam oratiotiis exedissionem insiliuit, quemadmodum omnia omniis no divinationis. ita suroris quoque et somniorum ver latem universe impugnans. Nam ad hunc stiem spectat illa et Stoieorum et Cratippi eonia latio. Moo.
456쪽
et Antipatrum concludere hoc modo: Si sunt dii neque ante declarant hominibus, quae sutura sint: aut non diligunt homines; aut, quid eventurum Sit, ignorant: aut existimant nihil interesse hominum. scire, quid sit futurum; aut non Censent esse suactmaiestatis, praesignificare hominibus, quae sint sutura; aut ea ne ipsi quidem dii significare possunt. At neque non diligunt nos; sunt enim benefici, generique hominum amici: neque ignorant ea, quae ab ipsis constituta et designata sunt: neque nOStra nihil interest, scire ea , quae sutura sint; erimus enim cautiores, si sciemus: neque hoc alienum ducunt maiestate sua; nihil est enim beneficentia praestantius:
dii sunt, nec significant nobis sutura. Sunt autem dii; significant ergo. Et non, si significant sutura, nullus dant nobis vias ad significationum scientiam ; frustra enim significarent: neque , si dant vias, non est divinatio ; est igitur divinatio. M O acutos homines Iquam paucis verbis negotium consectum putanti Ea sumunt ad concludendum , quorum iis nihil conceditur. Conclusio autem rationis ea probanda eSt, in qua ex rebus non dubiis id, quod dubitatur, esse itur. L. Videsne Epicurum, quem hebetem et rudem dicere solent Stoici, quemadmodum, quod in natura rerum omne esse dicimus, id infinitum esse conclu-
Fortasse hie et e. si, item supra i , 38, legendum praemonere aut
2) Baiio grammatica postulabat,
Di rtis. Sed ea casus e allage, qua nomen verbo aptatur, e quo proprie non pendet, optimis aucioribus omisn Ino frequens est. sie Tuse. Quaest. I. ai: Nnm sanguinem, hilem. --
ris ivitiaeam indeor Posse dicere, unda nereia, et quo modo facta sitia. CLGrotio v. ad Liv. lI, 57. IIOTr.
457쪽
serit 7 Quod sinitum est, inquit. id habet extrem n. Quis hoc non dederit 3 Quod autem habet extremum,
id cernitur ex alio extrinsecus. HOC quoque est Concedendum. At, quod omne est, id non cernitur ex
ratio extrinsecus. Ne hoc quidem negari potest. Nihil
est. Videsne, ut ad rem dubiam concessis rebus
tum ea non sumitis ad concludendum, quae ab omnibus concedantur ; sed ea sumitis , quibus concessis ,
nihilo magis efficiatur, quod velitis. Primum enim hoc sumitis: Si sunt dii, benosci in homines sunt. Quis hoc vobis dabit 2 Epicurusne, qui nogat, quidquam 7
deos nec alieni Curare , nec sui3 an noster Ennius,
qui magno plausu loquitur, assentiente populo : β
Fgo detina gentis esse semper dixi, et dicam eaelitiam: Sed eos non rare νinor, quid agat humanum genus. neeie id addendum eensu It II
relius, vulgo omissum. a) Id est , id eernitur, se. 28 pe. elahilo est alteri extrinseeus. Quare soriasse pro ex alio legendum est 5 vilio , aut v es istae ex vilio Omnino delendae. Paullo aliter Epicuri sontentiam Diogenes reseri, quem laudat Davi,ilia. ille enim τοδε ανρov. inquit. παρ' Duos τι θεωρtietat, i. . non, γω extremiam Mbel, sed ipsum ei tremum, M. limites e munis lue. vel intelligunt ii r ex alio. quod idelieel proximum est, quoque res illa, tit sie di eam, limitata circum- ,eribitur. IIOTT. 3) ΛsArimendum est omne, ita se . Iulia inisse omne quo i in nriti rerum etse dicimus' nihil M-Mat Otremtim, etc. IIoet r. - Si ex
libris omne, placet, nam eo planior sit oratio; ain de suo , supersederi popotest. Haee de Lambitio, euius se-etionem reisset Hotting. loquitur Ralli. 4) uotlingeriis eoni legendum
concessis reus non diatiis, vel eone sis Meris.
voce omne. Nam omne. ut philosoph; loquuntur, aliud assiati tim diciti, e . aliud relati m. Illud utique exirem a. limiti hus earet: non item hoe, ideit. Omne illud, quod mens eogitatione ampleetitur , omnino est itinnitum: de omni autein eo, quia est, am Lig tur. IIoTT. 6) l. e. vos Stoici, qMorum a M. moti et dialeelica in disputando Arah. tilitas tantopere est nobilitata. Vidomp. eap. 3 init. ln. ,
458쪽
Et quidem, cur sic opinetur, rationem subiicit. Sed nihil est necesse, dicere, quae sequuntur. Tantu in sat est intelligi, id sumere istos pro certo, quod dubium controversumque Sit.
LI. Sequitur porro, Nihil deos ignorare, quod
omnia sint ab iis constituta. Hic vero quanta pugna est doctissimorum hominum , negantium esse haec adiis immortalibus constituta' in nostra inter est scire, ea quae mentura sunt. Magnus Dicaearchi liber est, nescire ea melius esse, quam scire. Negant id esse alienum maiestate deorum. Scilicet casas omnium introspicere, ut videant, quid cuique conducat. - Νeque non Possunt futura Praenoscere. Negant posse ii, quibus non placet esse certum, si quid futurum sit. Videsne igitur, quae dubia sint, ea sumi pro certis atque concessis 2 Deinde contorquent, si et ita Concludunt: Non igitur sunt dii, 7 nec signiscant futura: id enim iam persectum arbitrantur. Deinde a Ssumunt:
litia quam timebant, onauia prosei Hruem et cogi Mutem et rauimti heriar rem , et Onaritia rad se pertinere μι- vitatem , em Ostim et Hentim ti viii d. tim. Verba sunt Ciceronis Nal. Deor.
ium , e quibus adeo sutura praetiose possint. IloTT. ε) M. ut telum, ἐn nos coni risquent argumentali nem. Perlinet hoe nempe eo, quod Stoici iis omnibus .
quae haelenus sunt exposita , adversariorum modo opinionem resulare conantur: uerum ais, quae iam se.
quuntur. ipsi velut ho4t m petunt. et a defensione arma in ipsum impugnandum eonvertunt. IIOTT. γ) Non igiαν et a d dii, ecdd. et edd. complures , qtiod reuoea itIIollingerus pulam Davisius et Ernestius, velut supervacaneam, delerunt. Quae quidem, quamvis a esse possit. ut at est sup. 49 , et i, 38, lamen mihi valere videtur, adsignandam expressius loci sententiam,
459쪽
Sunt autem dii: quod ipsum non ab omnibus conceditur. Significant ergo. Ne id quidem sequitur: possunt eni in non significare, et tamen esse dii. Nec, sis ni Fccnt, non dant oias aliquas ad scientiam signisicationis. At id quoque Potest, Ut non. dent homini, ipsi liabeant. Cur enim Tuscis potius, quam Romanis darent 7 Rec, si dant oias , nulla est dioinatio. Fac dare deos; quod absurdum est: quid reseci, si accipere non possumus 7 Extremum est, Est igitiar diuinatio. Sit extremum ; efIectum tamen non est: Ex salsis enirn , ut ab ipsis didicimus , verum ossici non potest. Iacet igitur tota conclusio. LII. Veniamus nunc ad optimum virum, samiliarem nostrum, Cratippum. e Si sine oculis is inquit e non potest exstare os licium et munus oculorum , POSsunt vitatem aliquando oculi non sungi suo munere; qui vel semel ita est usus oculis, ut vera cerneret, is habet sensum oculorum vera Cernentium. Item igitur, si sine divinatione non pol est ossicium et munus divinationis exstare , potest autem quis, quum 4 divina -- tionem habeat, errare aliquando, nec vera cernere; satis est ad confirmandam divinationem, semel ali
quae talis es t fleri nequit, ut uirum. que verum sit . et esse docta, et tamenitio fiat ira non signis are. imo.
andi, stoieis. Nam illa quidem, nec, si signis ent, non diam Dias aliquas nuseientiam signis istionis, utique e nceindenda erant. Atque ea. quae dieii Ci- Cero, rem non tangunt. Non enim id quaerἱtur, an dii vias aliqua, ad intelligenda rerum stili rarum signa ho repra sint, nee tamen illas hominil vadare; verum, vin possim signa audiare, et tamen υias au itiιelligenda ea nomine: quod sine dubio absurdum est. MOH. - Equidem nihil offendor, nisi quod fortasse verba quoianhmoLm est ab interpolatore adieeia
sa) Quoniam magni sunt dicitie Ie..
Elciriabantur Stoiei eeteros mitti a philo,ophos dialeel ea praestare. Chry Lippi autem subtilitates quis non no-
460쪽
LIBER SECUNDvS , CAP. 52 457 quid ita esse divinatum , nihil ut fortuito cecidisse
videatur. Sunt autem eius generis innumerabilia. Esse igitur divinationem confitendum est. D Festive et breviter: sed quum his Sumpsit, quod voluit, etiam si faciles nos ad concedendum habuerit, id tamen, quod assumit, η concedi nullo modo potest. Si , inquit, aliquando oculi peccent, tamen, quia recte aliquando viderint, inest in iis vis videndi. Item, si quis semel
cet , tamen existimandus est 4 habere vim divinandi. LIII. Vide, quaeso, Cratippe noster, quam Sint ista similia: nam mihi non videntur. Oculi enim vera
cernentes, Utuntur natura atque sensu; β animi, si quando vel vaticinando, vel somniando vera viderunt , usi sunt fortuna atque casu. Nisi sorte Concessuros tibi Distimas eos, qui somnia pro somniis habent, si quando aliquod somnium verum evaserit, non id fortuito accidisse. Sed demus tibi istas duas Sumptiones, ea quae λημματα appellant dialectici; sed nos latine loqui malumus: assumptiosi lamen. quam πρόςληψιν iidem vocant, non dabitur. Assumit autem Cratippus hoc modo: ci Sunt autem innume-
2) Stimere, et assumere in arte syllogi,t ea sie disserunt, ut prius de propositione, quain dicunt, maiore, aliorum de minore sit inteli gendum. Vide paullo post, eap. pro . Iloo. 3) Ernestius edidit. post Alemanis Num , si quis semel aliquid in δή--tione inderit. Nale. Neque Davisius, neque Hottingerus. neque Sehu E hie verum viden . Settieel haud itiis
ullistini quid sit diaere HS id, λέ-
γtio m. verbum Platonieum. a. V. L. - Vulgalam revoravi. T.
4 Sie reeie IIerelius. Vulgo au. 5) I. e. si oeuli vera eernunt, id non sit easu quodam, sed quia ita natura saeti eonformatique sunt, ut
6 Verissime ale emendavἰi Pearia eius; idqtie reeeperunt Ernoslἱus et Hottingerus. Nam mmmio est, quam vulgo in syllogismis propositionem maiorem, assumptio quam minorem vocant. Vulgo praesti lio, quia deinde logebatur Pea, me in Iss. aliquot Gruteri maesensio.