장음표시 사용
471쪽
sit. Qui igitur convenit, aegros a coniectore somnio-Tum Potius, quam a medico petere medicinam 8 ΛΛAesculapius, an Serapis potest nobis praescribere Per somnium curationem valitudinis ; Neptunus gubernantibus non potest 2 Et sine medico medicinam dabit Minerva; Musae scribendi, legendi, ceterarum tarium scientiam somniantibus non dabunt 8 At si curatio daretur valitudinis, haec quoque, quae dixi, darentur. Quae quoniam non dantur, medicina non datur. Qua sublata, tollitur omnis auctoritas somnioriam.
LX. Sed haec quoque in promptu suerint: nunc
interiora videamus. Aut enim divina vis quaedam , consulens nobis, somniorum significationes iacit; aut Cotilectores ex quada In convenientia 4 et coniunctione naturae, quam vocant inquπάθει , quid cuique rei conveniat ex somniis, ' et quid quamque rem sequatur , , intelligunt; nut eorum neutrum est, sed quaedam observatio constans atque diuturna est, quuin
quid visum secundum quietem Sit, quid evenire, et
lo horum sellieel templa aegri
deserebantur. ut per somnium cura. tionem discerent. Cons. sup . I, 43.
23 Subaudiendum omnino est grais M iam a seientium. Quae quidem ellipsis paullo durior peperit leetionem illam, quam e eod. antiquo laudat Vrsi usi se. Οἷernationis; in qua tamen haud eommode subintelligi
tur curationem, ut vere monet Davi,io, , ipse legendum eenseris, Aernationem. IlOTT. a
3 Vide supra 32 et se, et in prἰ-
mi, itis. 69. Dieit nempe convenienisitam inter somnia tamquam signa re. rum, et res ipsas e ila, ut ceria eventa naturali quodam vἰneulo eoni uneta sint eum certis somniis, atque, verbi
causa id quod paullo post, cap. 65
affertur , illum, qui thesaurum in venturus sit, eliam neeesse suetit somniare de o-. ID. 43 Verba ex alimniis tineis inelusit Davisius ut spuria. Reete tamen IIottingerias ea vindieat, modo non cum leuigura, aed eum con vivi conia
5 Quamque rem aett. somno no his obieetam. Dieunt nempe divitia. tionis patroni, eoniectores ex causis rerum , vel potius ex eausarum signia per scin num animo oliversantibus. eolligere esseeta. Cons. lib. I, cap. 55ei 56. BOTT.
472쪽
qn id sequi soleat. Primum igitur ii itelligendum est,
nullam vim esse divinam essectricem somniorum. Α - que illud quidem perspicuum est, nulla visa somniorum proficisci a numine deorum. Nostra enim causa
dii id facerent, ut providere sutura possemus. Quotus igitur est quisque, qui somniis pareat 8 qui intelligata qui meminerit Τ Quam multi vero, qui contemnant, eamque superstitionem imbecilli animi atque anilis putent 7 Quid est igitur, cu P his hominibus consulens
deus, somniis moneat eos, qui illa non modo cura, sed ne memoria quidem digna ducant 2 Nec enim ignorare deus potest, qua mente quisque Sit: nec Dustra ac sine causa quid facere, dignum deo est; quod abhorret etiam ab hominis constantia. Ita si pleraque somnia aut ignorantur, aut negliguntur; aut nescithoe deus, aut frustra somniorum significatione utitur. Sed horum neutrum in deum cadit. Nihil igitur a deo somniis significari sutendum est. LXI. Illud etiam requiro, cur, si deus ista Visa nobis providendi causa dat, non vigilantibus potius det, quam dormientibus. Sive enim externus et adventicius pulsus animos dormientium commovet, sive per se ipsi animi moventur, sive quae causa alia eSt, cur secundum quietem aliquid videre, audire, agere videamur; eadem causa vigilantibus esse poterat: idque si nostra causa dii secundum quietem sacerent, vigilantibus idem facerent; praesertim quum Chrysippus, Academicos refellens, permulto clariora et certiora esse dicat, quae vigilantibus videantur, quam quae somniantibus. Fuit igitur divina beneficen-
473쪽
tia dignius, quum consulerent nobis, clariora visa dare vigilantibus, quam obscuriora per Somnium. Quod quoniam non iit. somnia divina putanda non sunt. Iam vero quid opus est circuitione et amfractu, ut sit utendum interpretibus somniorum. Potius, quam directo Deus, si quidem nobis consulebat, Hoc facito, Hoc ne feceris , diceret; idque visum vigilanti potius , quam dormienti daret. LXII. Iam vero quis dicere audeat, vera omnia esse somnia 3 Aliquot somnia orari, inquit Ennius; sed omnia non est nccesse. Quae est tandem ista distinctio 2 Quae vcra, quae salsa habet 2 Et, si vera adeo mittuntur, salsa unde nascuntur Nam si ea quinque divina, quid inconstantius deo quid inscitius εButem est, quam mentes mortalium salsis et mendaci hus visis concitare 2 Sin vera visa divina sunt; salsa autem et inania, humana: quae est ista designandi licentia, ut hoc, deus, hoc natura secerit potius, fita amniit omnia deus, si quod negatis, aut omnia natura Quod quoniam illud negatis, hoc necessario confiten-
litia Claria... qtiam obscura. Celerum
Dasisius e pluribus eodd. laudat Digi. anti, quod verum putati quuin paullo post ala dieatur. Sed nihil novatiis dum. UOTT. 3 Iia iunge r quid optis eri eis mitione et amfraaerti politis quam directo. Nam, quae interiecta sunt, priora illa eis i ione etc. explicant. Bona. I. e. absurdius: quam parum d guus divἱna sapientia , aut maἱeis late lusus. Nam insortim Latini etiam illum dieunt, qui intempestive. aut praeter rem ioeatur; et, quem Frane galli voeant, tin m Maia mai M.
s) In Med. est hMe. unde Davis. malebat is hare aevi, Mee natura. 6 Davis. inseruit is qnod vulgo abest ante atii omnia fi liis. Ball. Nelius abesse partieula mihi videtur; eam itaque in exemplari Lipsiatio ex iapunxi. Nox revoeavi vulgatum ultiri pro Schulaiano istud. T.
474쪽
d ram est. Naturam autem eam dico, qua numqua in animus insistens, agitatione et Inotu esse vacuus non potest. Is quum languore corporis, nec membris uti,
nec sensibus potest, in idit in visa varia et incerta ex reliquiis,* ut ait Aristoteles, inhaerentibus carum rerum, quas Vigilans gesserit, aut cogitavit: quarum perturbatione mirabiles interdum exsistunt species somniorum. Quae si alia salsa, lilia vera; 4 qua nota internoscantur, scire sane velim. Si nulla est, quid istos interpretes audiamus 2 Sin quac piam est, aveo audires quae sit. Sed haerebunt. LXIlI. Venit enim iam in contentionem , utrum sit probabilius, deos ne immortales, rerum omnium
praestantia excellentes, Concursavo si omnium morta
lium, qui ubique sunt, non modo lectos, verum etiam grabatos, et quum stertentes aliquos viderint, obiicere
o Negandi partietilam inserendam
esis reeie intellexit IIcili ingerus; vulsci omissam. Nam numquam insistens idem est ae numquam acqiaeaceras.
2 se. eonssala. CL in s. 67. ΗΟTT. - Vr uia Aristoteles. Respieit ad lita πιιι ἐυυnv vis eap 3. DAV. 3 S e Davis. ε 31ss. Paris. Ball. Med. Box Cantabr. el ed. Vitior. Vulgci vitici seria, alia fotia. - Ahi,iiusmodi mutationibus temperantius abstinuissent se Viri eritiei. T. 4) Quem partietita eausalia hie lo- eum habeat, sateor mo non satis in isthlligere. Superiorum quidem ista rationem non reddunt. Quid enim ' qui
notam aliquam esse, qua somnia veri alque salsa intern sentitur, conlpnindunt, illine . quae ista nota sit, in-tirrogati, ideo haere3-t, quia venit
Quid igitue hoe ad illud' Ati dieit.
talem notam nullam iden esse, quia nulla somnia divina adeoque nec ve ea ,ini talia 3 Sed isthoe ἰpsum quaeriit r. Atque antea nimirum finxit , tili vi esse Meria, ei quaesivit, qua nota distinguerentur. Ne sim longior, quamquam hoe et proximis aliquot capitibus plura turbare, nec ple M.tis inter se iungere sententias mihi Τυllius videatur, tamen ista supra modum male Eohaerere puto. Tolliniue disticultas , si ioeci enim, legamusculem; quae voles, quoties a librarii, fuerint eo susae, erilleorum tismo peritus ignorat. vide su p. 4 6 et 9. liori. - Musationem hane probare videtur naili. R. - SehulEius silet. T.
475쪽
DE DIVINATlON Eliis visa quaedam tortuosa et obscura, quae illi exterriti somnio ad coniectorem mane deserant: an natura seri, ut mobiliter animus agitatus, quod vigilans viderit, dormiens videre videatur. Vtrum Philosophia dignius, sagarum Superstitione ista interpretari, Rra explicatione naturae 3 ut, si iam fieri possit conie-Ctura vera somniorum, tamen isti, qui profitentiar, eam sacere non possint: ex levissimo cnim et indoctissimo genere constant. Stoici autem tui negant quemquam, nisi sapientem, divinum esse posse. Chry
sippus quidem divinationem definit his verbis : Vim
cognoscentem, et oidentem, et e licantem Signa, quacta diis hominibus Portendantur . Ossicium autem esse eius, praenoscere, dii erga homines mente qua sint, quidque signi sicent, quemadmodumque ea procurentur atque expientiar. Idemque somniorum Coniectionem definit hoc modo: Esse Dim cementem, ct --
PIanantem , quae a diis hominibus signi centur in somnis. Quid ergo 2 ad haec mediocri opus est prudentia, an et ingenio praestanti, et eruditione
persecta 2 Talem autem cognovimus neminem.
LXIV. Vide igitur, ne, etiam si divinationem tibi
esse Concessero, quod nurn quam faciam, neminem tamen divinum reperire possimus. Qualis autem ista mens est deorum , si neque ea nobis significant in somnis, quae ipsi per nos intelligamus ; neque ea, quorum interpretes habere possimus 3 Similes enim sunt dii, si ea nobis obiiciunt, quorum nec scient Iam,
Animus, pro sua mobilitate, in
476쪽
rioque explanatorem habeamus, tamquam si Poeni, arit Hispani in senatu nostro loquerentur sine inter-Ρvete. Iam vero quo pertinent obscuritates et aenigmata somniorum 2 Intelligi enim a nobis dii velle
debebant ea, quae nostra causa nos monerent. Quid7 Poeta nemo, nemo physicus obscurus 7 Illi vero: δnimis etiam obscurus Euphorion. At non Homerus.
Vter igitur melior8 Valde Heraclitus obscurus ; minime Democritus. Num igitur conserendi 2 Mea causa me mones, quod non intelligam : quid me igitur βmones8 Vt si quis medicus aegroto imperet, ut sumat
Terrigenam , herbigradam , domimortam , sanguine cassam,
Potius, quam hominum more, cochleam dicere.. Nam Pacuvianus Amphio,
QuadrUes tardigrada, agrestis, humilis, avera , T
sie Victor. Glvt. Davis. E eodd. stili. Nonnulli expianngionem. 2) M. Crataride. monehiani. 3) Ille Mero nimis etiam. Haee vulgala est lectio, quam lamen , qtium nullo modo seria possit, a emendavit Lambinua r illi Dero, nim aeriam, ele. Probat uoliingerus, cuius molam vide: a Ego amplexus sum Lainbini emendationem unice veram. Naee quidem forma plane est Cieeroniana ut mihi mirum videatur. Eris Nealium, tam peritum tali ilalia Ciee--Dianae arbitrum, noti esse Lam hino assensum. Sic stip. 55r Quid, inquies, me, im de elasse Coponii, nonne ea praeditat, quae faciamur3 Itie oerorei eri qtiidem, eie. De Ossie. Ili, 3 r
clero, si hace emptori Atis Denditor non dixerit .. num id iniuste avi im
υerct aer, qui natura est maxime θ sidus, minime est Pers erioris. ImMeror et miro quidem calore ad talis est. Sie Lambinus edidit. cui parendum erat. . R Letii. - Illi vero. Recto sie ex Lambini emendaticine milinia gerus. Sca vetet. - tam aerius vulgalam retinuit. T. 4 is, ut nolum, propter oratio. mis obseuritatem σκοταγοῶ dicebatur.
vis. ed. secunda, melius. - vulgaris ordo auribus meis praestantior ; nam praecedit me mories. T. 6 Dieere . Verissime sie emenis davit Vophensius , idque eum Iloi- tingero reeepi. - ulgalam reduxi.
τ) Agreuis, num sit rustiea, Nummanstier e eontraria, et 1, mitium adspectum fugiens, nou saeile dixe im.
477쪽
Capite Deoi . e mira anguina , -spectu truci , Giscerata , inanima cum animnii sono,
quum dixisset obscurius, tum Attici respondent: Non intelliginis , nisi verte dionis. At ille uno verbo, Thraudo. 4 Νon potueras hoc igitur a principio, Citha Tisia , dicere 3 LXV. Desert ad coniectorein quidam, somnia SSESe, Ovuin pendere ex fascia lecti sui cubicularisA Est hoc in Chr sippi libro somnium. Respondet si conie-
Ctor, thesaurum defossum esse sub lecto. Fodit: invenit auri aliquantum, idque circumdatum argento. Misit coniectori, quantulum visum est, de argento.
Tum ille, Nihilne, inquit, des vitello si Id enim ei
ex quo videbatur aurum declarasse; reliquum, argentum. Nemo ne igitur umqua in alitas oviam somnia vit3 cur ergo hic nescio qui thesaurum solus invenit
Quam multi inopes , digni praesidio deorum , nullo
somnio ad thesaurum reperiendum admonentur γQuam autem ob causam tam est obscure admonitus, ut ex ovo noscere tuo I thesauri similitudo potius,
Posteritis lamen verum videtur. Που. - Aspera. De testa sine dubio in. tellἱgotidiam. In. 33 miterentia I. e. earne privata , vel potius animali. Nam Miserea. non Inles ina modo, sod omnino quidquid sub eu e est. signisi are, nn i sim I m. IOTT. - Ctim animiai sono. Intelligendum de son eitharae, seu chein Vos , quam primum e testudine in illore reperta siet se Nereurium A. hulao serunt. ID.
eebatiliae, erant restes, s. vinetala,qnae leelo subtenta, culeilam sere bant. ID.
478쪽
quam aperte thesaurum quaerere iuberetur, sicut aperte Simonides vetitus est navigare' LXVI. Ergo obscura somnia minime consentanea sunt maiestati deorum. Ad aperta et clara veniamus,
quale ost de illo interfecto a caupone Megaris; quale de Simonide, qui ab eo , quem humarat, vetitus est navigare; quale etiam de Alexandro; quod a te prae
teritum esse miror: qui, quum Ptolemaeus, familiaris eius, in praelio telo venenato ictus esset, eoque vulnere summo cum dolore moreretur; Alexandor assidens, somno est consopitus. Tum secundum quie
tem visus ei dicitur drnco is, quem mater Olympias alebat, radiculam ore serve, et simul dicere, quo illa loci nasceretur neque is longo aberat ab eo loco ):
ius aute in esse vim tantam, ut Ptolemaeum lacile sanaret. Quum Alexander experrectus narrasset amicis Somnium, emisisse . qui illam radiculam quaerς- Pent. Qua inventa , et Ptolemaeus sanatus dicitur, et
inulti milites, qui erant eodem genere teli vulnerati. LXVII. Multa etiam sunt a te ex histoPiis prolata somnia, matris Phalaridis, Cyri superioris, malvis
Dionysii, Poeni Hamilcaris, Annibalis, P. Decii; pervulgatum iam illud de praesule; Gracchi etiam:
et recens Caeciliae, Balearici silia , somnium. Sed haec exterua, , Ob eamque causam ignota nobis sunt;
δent' Noo. - Conieeturam in tes. tum Aehulgius reeepit. T. Davissus malebat esse miror qui dem. Q m Ptolemaetis. IIoil ingemas opinabatur logendum ossor Male etiam orandri de Ptolomaeo, quo lamaereritum esse miror. Qui qutim in praelio- AIexande -eonsopietis. Qund quidem a eodiesta addieerent, non apertierem. Vt nune est, ipsius Ciceronis potest esse συανo Ουθov. ut mul. ta alia. 2 I. e. mori tima riderem , ut ha het iis, imus XII. o. eamdem rem narran . nisi quod draeotiis metilio nulla fiat. Ilo'.
glossam sapere videntur, eui assen initor.
479쪽
nonnulla etiam ficta sortasse: quis enim auctor istorum 8 De nostris somniis quid habemus dicere7 tu demerSo me et equo ad ripam 2 ego de Mario cum fascibus laureatis me in suum deduci iubente monumentum 2 Omnium somniorum, Quinte, Una ratio eSt: quae, per deos immortalest videamus, ne nostra superstitione et depravatione superetur. Quem Enim tu Marium visum a me putas 2 Speciem, credo, eiuS et imaginem , ut Democrito videtur. Vnde prosectam imaginem 2 a corporibus enim solidis, et a certis si-
guri si vult fluere imagines. Quod igitur Marii corpus
erat 7 Ex eo , inquit, quod fuerat. Plena sunt imaginum omnia. Ista igitur me imago Marii in campum Atinatem persequebatur: nulla enim species cogitari, Potest. nisi pulsu imaginum. Quid ergo istae imagines ita nobis dicto audientes sunt, ut simul atque ulimus, accurrant 2 Etiamne earum rerum, quae nullae sunt 3 Quae est enim forma tam invisitata, tum nulla , quam non sibi ipse animus possit evingere 7 si ut, quae numquam vidimus, ea lamen in sormata habea inus , oppidorum situs , hominum figuras.
terpretes. Et Aldus quidem ad haee a Quae ' via , tiam Romana ore a Non sunt a Ei Ernestius: sat quaedam ex iis sunt Romania Itaque aut addi amni ah interpolatore, aut illud intelligendum de plerisque, ut sἱ esset, haee sere externa. . Ei IIolii gerus deis nique Eroest;um refellens: somnino, viit, nihil mutandum. De Romanis enim valent haec, nonntilia etiam siri fortasse. a Et ego, externa non Roma nis opponere Tullium censeo, sed mispotius et illis Quinii Dalris; sunt igi
tur ealernia, somnia aliorum hominum. B Tu.
Da via. da emerso me. a) H. e. ut puto, ne veram a motorum iudieandorum legem ae rationem migremus, aut transgrediamur. - D. Dationem autem dieii salsam de somniorum natura opinio. nem, et, quae vulgo dicitur, theoxiam. HoTT. 3 Id est, a veris, alqtie extra mentem exsisterilibus. quaeque non inania sint phantasmata. In.
6) Davis. e e d. suis quam non sui ipse,iagora animus possia. Id re. pit etiam Uullingerus, cui lamen
480쪽
Num igitur, quum aut muros Babylonis, aut Homeri faciem cogito, imago illorum me aliqua pellit omnia
igitur, quae volumus, nota nobis esse possunt: nihil est enim, de quo cogitare nequeamus. Nullae ergo imagines obrepunt in animos dormientium ex trinsecus . nec omnino fluunt ullae; η nec cognovi quem I Uam, qui, maiore auctoritate, nihil diceret. LXVIII. Animorum est ea vis, eaque natura, ut
vigeant vigilantes, nullo adventicio pulsu, sed suo motu, incredibili quadam celeritate. Hi quum susti-
uentur membris . et sensibus, omnia Certiora cernunt, , cogitant, sentiunt. Quum autem haec sub tracta sunt, desertusque est animus languore corporis,
tum agitatur ipse per sese. Itaque in eo et sermae versantur, β et actiones ; et multa audiri, multa dici videntur. Haec scilicet in imbecillo remissoque ani
mo, multa omnibus modis Consusa et variata versan tur, si maximeque reliquiae earum rerum moventur
in animis, et agitantur, de quibus vigilantes aut cogit' vimus, aut egimus : ut mihi temporibus illis mul
tum in animo Marius versabatur, recordanti, quam ille gravem suu in casum magno animo, quam Con-
nio, quamcumque rem eogitamus iniseognitam, et numquam antea nohis visam, eius non phantasma modo ali
quod animo eoneipimus, sed veram speciem atque imaginem ipsi rei similem. HOTT. 2 Iia Davi,ilis emendauit vulg. tuae, idque reete reeepit Ilottingerus. - Fiatina, id est, emtiunt e eo OH-hua. B. 33 Ei.elmu4 verba et eorpore, quae absunt a Mas. Reg. ei Catilah. eaque iam Davisius et Hottingerus iustitiis es,e audiearunt. IIoe est, magis di,tineta atqueespressa. Contraria his sunt, quae paullo post dieuntur, confusa ei --
5) seil. in animo tantum, nullare extra illum eius phantasmatis reis spondente. ID. 6 id est, parum eonfiant;a, su-etuantia, nee certi quid omnino re. serentia. ID.