장음표시 사용
51쪽
autem libris, quid sit omnino deus , anquiri oportere non censeat. Quod vero sine corpore ullo deuin vult esse, ut Graeci dicunt, , id quale esse possit, intelligi non potest. Careat enim Sensu, ne ESSE ESt, careat etiam prudentia , careat voluptate: quae omnia una cum deorum notione* Comprehendimus. Idem ct in Tima oo dicit, et in Logibus, et mundum deum ESSE , et Caelum , et astra , et terram , et animos, et eos , quos maiorum institutis accepimus :) quae et per per se sunt salsa perspicue, et inter sese vehementer repugnantia. - Atque etiam Xenophon paucioribus verbis eade in sere peccat. β Facit enim in iis, quae a Socrate dicta retulit, Socratem disputantem , forma in dei quaeri non oportere; cundemque et solem et aminium deum dicere; et modo unum , tum autem Plures deos. Quae sunt iisdem in erratis sere, quibus ea, quae de Platone diximus. 6XIII. Atque etiam Antisthenes in eo libro, qui Physicus insccibitur, populares deos multos, nutu -
a) Ernestio placuit una deorum
3 Sine causa praeseri Ernestius
4 Nihil opus. quod Ernestio iti
mentem venii, reponere Piagnantia.
pag. 4 57; nam παμραυνὸς est omni Atis πρarens, o πασι φανερος, quem admodum to suitur Xenophori r etters in avnc autem, omnia Lee collustriaris aquod ad auctoris propositum non saiaeil. Vide sis ellain Minucium Felicem, cap. 49s Laetantium de Ira Dei, cap. 4 3, et Siobaeum, fieri . 78. P. 467. DAV.
52쪽
ralem unum Esse dicens, tollit vim et naturam deorum. Νec multo secus Speusippus, Platonem uvia neu Ium subsequeris, et vim quamdam dicens, qua Omnia Tegantu P, ea inque unimalem, evellere ex animis conatur cognitionem deorum. Aristotcles quoque iutertio de Philosophia libro multa turbat, a magistro Platone non dissentiens. Modo enim menti tribuit Omnem divinitatem ; modo mundum ipsum deum dicit esse; modo quendam alium Praeficit inundo, eique eas partes tribuit, Ut replicatione quudam mundi motum regat atque tueatur; tum caeli ardorem deum dicit esse, non intelligens, Caclum mundi Esse partem, quem alio loco ipse designavit deum. Quomodo autem Caeli dixinus ille sensus in coleritate tanta consorvari potest Z Vbi de indo illi tot dii, si numeramus etiam caelum d cum 2 Quum nutem sine corpore idem vult esse deum, omni illum scristi privat et prudentia.' Quo modo porro deus moveri , carens Corpore; utit quomodo Sem PCr Se movens, esse quietus et beatus potest 3 Nec vero eius condiscipulus Xenocrates in hoc generes Pudentio : in cuius libris, qui sunt de natura deo -
circulo eortu ra nati eatitur ad idem initium, ut de coeperuul moveri. xv xo.
3) Sie aleindors. e cod. Cl g. ei Edd. Mai,. ei Ase. Vulgo etiam 'uderaria. - Etenim ex Epicuro, quem sequitur Velleius, ratio ei semustio tint,i iti ctirpore et ita humano eor. more hasitare possunt. B.
detis9. Quod probat Uultentiaehius.
Idem xuli deleti se ante moMens, itaui intelligere sit: Quomodo deue, mundum semper movens, esse quietus et beatus potest icurus enim L alitudinem in quiete ponebat. Eristiesii eoniecturatri, quamvis Tullianae,etitetitiae obscuritati medelliem, pro-hare non ausim. II. I) lIeii doli. e vestigii, cod. ne
53쪽
DE NATURA DEORUM Putti, nulla species divina describitur. Deos enim octo esse dicit: quinque eos, qui in stellis vagis nominantur; unum, qui ex omnibus sideribus, quae infixa caelo sunt. ex dispersis quasi membris simplex sit putandus deus; septimum, Solem adiungit; octavum
que, Lunam : qui quo Sensu beati QSSe possint, intelligi non potest. Ex eadem Ratonis schola Ponticus Heraclides puerilibus sabulis refersit Itbnos; deum
modo mundum,) tum mentem divinam esse putat; errantibus etiam stellis divinitatem tribuit, sensuque deum privat, et eius sormam mutabilem esse vult; eodemque in libro rursus terram et caelum refert in deos. Nec vero Theophrasti constantior sententia
est. β Modo enim me uti dixi num tribuit principatum ;modo caelo; tum autem Signis Sideribusque caelestibus. Nec audiendus eiusdem auditor Sivato, is qui physicus appellatur; qui omnem vim divinam in na-ding. in quo est eum in his liaria his,leelionem eruit etatis in Liris his. Numerauri r malunt Lambiti. Davis. 2 Innuere polusimum videtur ii . tiros περὶ μυ ευ ουραγω. et περὶ si υ
mundum de . Ego Nei dorsuin se quor, qui vulgatum quidem in te,iis reliquit. in antiolatione autem illud
meu serendum esse negat, ne vel detina molas m m. rtim mentem di . Miniam esse pisat, vel dum modo mian utim , tum mentem ut nam deum esse Pine, legendiam esse censet. -- Quam .
vis plenus sit sabularum, ae fere te. viora traele , tamen aliquando assurgii ad graviora, ei molaci muniatim etc. LEM. Io illud tamen ima imis est eritie rum cor spiratio; eumque alii alitidstitistituani, suspie Ciceronem seri. psisset et timetis modo natinatim... Ab eodem Velleio Cleanthes mox stigii labitu e qumi deliria1ra ele. 36 plero-rtimque sententiaA philosophorum ira.dueei qua,i delirantitim somnia. Ob illam procaeitalem hoe ἱpso libro e. 3i redarguetur: N Use paulo ori estim mos Diros desipere, diabare, deis
Dei formam mutabilem aἰt Heraclides, quippe nihil at Iud esso in. iklligit nisi ipΑἱυ, olbis formam, quae quidem perpetuae generation Ix eor. Hiplicitiisque viee immutatur. II. 5) Vulgo nee sero Theophrraui
54쪽
tura situm eSse ConSet, quae Causas gignendi, augen
di , minuendi immutandique habeat, sed careat o nni
XIV. Zeno autem, Ut iam ad vestros, Balbe , Veniam , naturalem legem deum' esse Censet, eamque vim obtinere recta imperantem, prohibentemque contraria. Quam legem quomodo essici ut animantem, intelligere non possumus. Deum autem animantem certe volumus esse. Atque hic idem alio loco aethera deum
dicit; sed intelligi qui potest ' nihil sentiens deus, qui
numquam nobis occurrit neque in precibus, nequo in optatis, neque in votis 2 Aliis autem Ithris ratio. nem quandam, Per omnem naturam rerum pertinentem , vi divina esse affectam , putat. Idem astris hoc idem tribuit, tum annis , men Sibus , annorumque mutationibus. Quum vero Hesiodi theogoniam interpretatur, tollit omnino insitas praeceptasque cognitiones deorum. 4 Neque enim Iovem, neque Iunonem, neque Vestam, neque quemquam, qui ita appellatur, si in deorum habet numero; sed rebus inanimis
vero seripturam cod. Eliensis, nee Mero Theophrasti in metaritior senistentia est, leviter corrigendo esse illectionem, quam eum Ne indorso re cepi.
vulgo al est immutandique , pro
quo in eod. Lineolo. ed. Ase. et Bonon. vitiose legitur immiti/ndique. Atiti Ase. 2 est immtirn 'ti . - Deitidelerim , animo . intelligentia.
est. vi alii habent eoad. insitas praeeeptiasq- eognitiones eortim. Insitae eo. gnilioties dicuntur etiam notiones in Dalae , graece avvolat I praeceptae eo-gnitiones sunt antieipatae, quas habemus antea quam doctrivam aut alἱameognitionem pee sensus aecepimus; graeee προληψις. MYTT. - Si coro elici lueta non in lexium recipienda, saltem Tullii sensuin inpii me illustrat. B. - Schulgius tamen IV litem haehil eonieeturam in textum tacitereret';t. T.
55쪽
DE NATURA DEORVMntque nriatis, per quandam significationem, haec docet tributa . nomina. Cuius discipuli Aristonis non minus magno in errore sententia est: qui neque formam dei intelligi posse censeat, neque in diis sensum esse dicat, dubiicique omnino, deus animans, necne Sit. Cleanthes autem , qui Lenonem audivit una Cum eo, quem Proxime nominavi, tum ipsum mundum deum dicit esse; tum totius naturae menti atque animo tribuit hoc nomen; tum ultimum et altissimum atque undique Circumfusum, et extremum omnia Cingentem atque complexum ardorem, qui aether nominatiar, Certissimum deum iudicat. Idemque, quasi delirans , in iis libris, quos scripsit contra voluptatem, tum singit formam quandam et speciem deorum, tum divinitatem omnem tribuit astris, tum nihil ratione censet esse divinius. Ita sit, ut deus ille, quem mente
noscimus, atque in animi notione, tamquam in vestigio, volumus reponere,) nusquam Pro PSUS appareat. XV. At Pe Psaeus, ciusdem Zenonis auditor, Cos dicit esse habitos deos, a quibus magna utilitas ad vitae cultum esset inventa ; ipsusque PeS Utiles, et salutares, deorum esse Vocabulis nuncupatas: ut ne hoc
2 In eos. Glog. est tum nihil idemeensea esse δυi m. Ilei dorsitis legendum arbitratur tum nihil idem rione semel esse di initis. 3 Volumus eam nlationem, quam animia nostris natura itiformavit, esse argumentum divitii latis longe eeriis.
simum: ut pedis cestigium indietum est animalis. LEsc L. Illud tunquia in Dos igio nihil aliud e,t quam εἰ
dieeret, animi notionem, seu an le- reptam animi informationem, es e anquam impressionem, qua deorum
in nobis cognitio insculpta est. Id enim significat et: Destigium, vel Ci-eerone teste, apud quem in Tuaeui. I, 25 legas, nemoriam esse signia a-νtim rerum in mente sestigia, id os Dolax Taκ q. FABra. Deum Cogno. acimus per ευvota, , ceu noli nem in. Natam. ex eiusque notione, lam itiam per vestigia, reliquam eius cognitionem itid agamus. UTIT.
56쪽
LIBER PRIMUS, CAP. IS quidem diceret. illa inventu esse deorum, sed ipsa divina. Quo quid absurdius. quam aut res sordidas
atque deformes deorum honore assicere, aut homine Siam morte deletos, reponere in deos, quorum Omnis cultus esset saturus in luctu 3 Iam vero Chrysippus, qui Stoicorum somniorum vaserrimus habetur inter- Pres , magnam turbam Congregat ignotorum deorum, atque ita ignotorum, ut eos ne coniectura quidem informare pOSsimus, quum mens nostra quidvis videatur cogitatione posse depingere. Ait enim , vim divinam in ratione esse positum , et in universae naturae animo atque mente; ipsumque mundum, deum dicit esse, et eius animi fusionem universum; tum eius ipsius principatum , qui in mente et ratione versetur, Communemque rerum naturam universam at
que omnia Continentem; tum satalem vim, a et necessitatem rerum suturarum ; ignem praeterea, δ
Red. Davisius pro uniDersam corr. immensam. Heindorfici vero Cleom videtur seripsisse communem me rerum naturam, misersiainemque Omnia e-- linentem. - Οlim lege halur, tini mainque omnia eontinentem, ad imitatio. mem Graecorum, qui saepe e niungunt arac καὶ οὶκ, τω παυτὶ και e
23 Noe restituit Davis. E eod. Elietis. idque eum Ernesilo et lIei dorsio sequor. Goereng. ad Cie. de Finib. I, 48 vulgatum finalem -- Bram defendit. - Xysius Betuleiusti Mae voeem ab homine Epietire dumtaxat extenuandi gratia positam
3) ne pieit haud dubie quod ita
proximo eapite est, ubi illum Cleanthis deum appellat. Vilisniam, villissi
ιω. Item huius heris lib. II, e. I: In ardore eaelesti, qui aether, Nel eae-liam nominartir. Cap. 26 aer ab aethere 3Iseernitur, et cap. 36 dicitur immenstis aether, qui eonstat ea vittis,imis igni f. Vid. liti. ll. cap. 33, 40 , 45. Est ergci aether id ni eum igne: quod tari en nigare videtur Cicero his verbis, quae initio holus an ἐ- in adversionis posui. Neque regeri potest, assigriari diserimen ignis purissimi ae caelestis a terreno et con-erelo, ilii lib. lI, cap. 35. Stoici quippe detina ex e aiebant ignem, non quem libet, sed quὲ iti quaternarici elemen. lorum numero eensetur. Quod testan.
57쪽
DE NATURA DEORUM et eum, quem autea dixi, aethera; tum ea, quae natura luerent atque manarent, ut aquam, et aera; tum solem, Iunam, Sidera, terram universitatemque rerum , . qua omnia continerentur; atque Etiam homines eos, qui immortalitatem essent Consecuti. Idemque disputat, aethera esse deum eum, quem β homines Iovem appellarent ; quique aer Per maria manaret. Cum CSSe Neptunum ; terramque eam esse , quae Ceres dic
tur Sextus Empiriens MD. Mauhem. p. 367. Numenios ab Eusebio adductus. Praepiar. Eo g. lib. Xu , c. η γ , atque alii, apparetque ex iis quae sui dii Cicero. At non potest ignis
inter elementa numerari, nisi purissimus et eaelestis. Aether. inquit Tullius II. 45. statim retinet rardorem renuem , et nulla iamixtione conc-rtim. Ergo demta eoniunctione legendum est hoc de quo agitur Ioeor ignem maererea eum, qtiem antea dial
enim partem adiunxit Cieero, ut ex. Pliearet, quemnam intelligi ignem ellet. A NON.
luna serihil Cieeroi Miltiautia M eram ant er tumi, quibus et animianis res , etc. tibi manant et furane non aliter intellexeris, quam si scripsis. sel pro etintam Hie pariter quae na-ι n fruerem vit e ma rem eodem sensu intelligi possa arbitror, ac si seripsisset, quae naturia Producerentur.
3) Hune loeum e verissima ueἰn- dorsi emendatione eonstitui. Vulgo
tii et aquam et Ierram vi aeria, solem . unam, sidera, miseria vilemque rerum.
4) Tamen Plura retio si eredimus, da nido es Usiride, doeebat e contrario Ch sippus eos heroas, deorum ordinibus adscriptos, neque deos escte, neque homities; sed genios. Δαἱμο- vre M θtiou dυκ -ο te ουM Iκοα οε vetu. At enim Epieuretam hominem, quod observandum, hie loquentem inducit Cieero, in omnem emissandaeStoleis invidiae oceasionem intentum. De Sisieis Christianorum sanius erat favorabiliusque iudicium, quod Athenagoras explicavit, Ogas. pag. 7, edit. 656. Sioie; . inquit, etiamsi nominibus, pro diversitate materiae per qtiam spiritus dei pe
Alia de Aeripsit Iustiis Lipsius, Physiolog. Stote. lib. I, Disseri. s. Quamquam argumentum nimis ieiune, nee salia pro rei tiberiale traelavit. Au diatur itaque prae aliis Cicero. qu posthae lib. II, e. 28, Stoleo Balti haee tributit his Dialis spretis, acremdialis, deus perlinem per nam metatisque rei, Per terrar Ceres, Per maria Ne itinus . alii Per alia, etc.
esse eum , quem. Ed. Asel esse detim
58쪽
retur. Similique ratione persequitur vocabula reliquorum deorum. Idemque etiam legis perpetuae et aeternae vim, quae quasi dux vitae et magistra ossiciorum sit, Iovem dicit esse, eandeinque fatalem necessitatem appellat, sempiternam rerum suturarum veritatem: quorum nihil tale est, ut in eo vis divina inesso videatur. Et haec quidem in primo libro de natura deorum; in secundo autem vult Orphei , Musaei, Hesiodi, Homerique subellas accommodare ad na, quae ipse in primo libro de diis immortalibus dixexat: ut etiam veterrimi poetae, quillaec ne suspicati quidem sunt, Stoici suisse videantur. Quem Diogenes Babylonius consequens in eo libro, qui inscribitur de Minerva, partum Iovis, OP-tumque virginis ad physiologiam traducens, diiungita sabula. XVI. Exposui sere non philosophorum iudicia, sed
delirantium somnia. Nec enim multo absurdiora sunt ea, quae pociarum vocibus lasa, ipsa suavitate no-Cuerunt; qui et ira inflammatos, et libidine furentes induxerunt deos; feceruntque, ut eorum bella, pugnas , Praelia, vulnera videremus; Odia Praeterea, dissidia, discordias, ortus, interitus, querelas, lamentationes , effusas in omni intemperantia libidines, adulteria, vincula, cum humano genere concubitus, mortalesque ex immortalibus procreatos. Cum poetarum autem Errore coniungere ' licet Portenta magorum, Aegyptiorumque in eodem genere dementiam; tum etiam vulgi opiniones, quae in maxima inconstantia veritatis ignoratione versantur. Ea qui
59쪽
consideret, qua in inconsulte ac temere die nntiar, venerari Epicurum. et in eorum ipsorum num ΕΓΟ ,
de quibus haec quaestio est, habere debeat. Soli qenim vidit, primum esse deos, quod in omnium animis eorum notionem impressisset ipsa natura. Quae est enim gens, aut quod genus hominum, quod non habeat sine doctrina anticipationem quandam deo rum 2 quam appellat προ-Mυ Epicurus, id est, antecopiam animo rei quandam insorinationem, sino
qua nec intelligi quidquam, nec quaeri, nec di S putari potest. Cuius rationis vim 3 atque utilitatem ex illo caelesti Epicuri, de regula et iudicio , volumine
XVII. Quod igitur fundamentum huius quaestionis est, id praeclare iactum videtis. Quum enim non instituto aliquo, aut more, aut lege sit opinio Constituta , maneatque ad unum omni uin firma consensio ;intelligi necesse est, esse deos, quoniam insitas eorum, vel potius innatas cognitiones habemus. De quo nutem omnium natura Consentit, id verum esse necesse est. Esse igitur deos confitendum est. Quod quoniam sere constat inter omnes non Philosophos solum, sed etiam indoctos; lateamur, Constare illud etiam , hanc nos habere sive anticipationem, ut ante dixi, sive praenotionem de Ovum. Sunt enim rebus novis nova Ponenda nomina, ut Epicurus ipso προώγριγ appellavit, quam antea nemo eo verbo nominarat. Hanc igitur habemus, ut deos beat .et immortales putemus. Quae enim natura nobis informationem deorum ipsorum dedit, eadem insculpsit in
60쪽
montibus, ut eos ne ternos et beatos haberemus. Quo lsi ita est, vere exposita illa sententia est ab Epicuro: Quod beatum aeternumque sit, id nec habere ipsum negotii quidquam, nec exhibere alteri : itaque neque ira, neque gratia teneri, quod, quae talia essent, imbecilla rassent omnia. Si nihil aliud quaereremus, nisi ut deos pie coleremus , et ut superstitione liberaremur , satis erat dictum. Nam et praestans deo-
aeterna esset, et beatissima; habet enim venerationem iustam, quidquid excellit: et metus omnis a vi atque ira deorum pulsus esset. Intelligitur enim , a beata immortalique natura et iram, et gratiam Se gregari , quibus remotis . nullos a superis impendere metus. Sed ad hanc confirmandam opinionem anquivit animus et formam, et vitam, et actionem, atque mentis agitationem 4 in deo. XVIII. Ac de sorma quidem partim natura nos admonet, partim ratio docet. Nam a natura ha hemias omnes omnium gentium speciem nullam aliam . nisi humanam , deorum. Quae enim alia forma o -
2 CL cap. 2s sub lin. et pie sanis
atque Praestantem. Perlinet hoe ad quaesti nem , an Epicurei, qtii ne gaverint deos eurare res morialium, praees si stulerini aliaque quae ad cultum d orum pertineant. - Nimirum ita praeeipiebant: propter praestantiam divinae naturae tolendo esse de s. Quam in rem bene disp. . at P. Vieiorius epistola seripla ad Ici. Casam . euius sum a Mn exhibet Latii. hinus ad Lueret. lib. I, vs. 25, pag. 6 seq. ed. Paris. Ca vae. 3 Pro qtiram eod. ne l. habet laismen, unde Heindors coni icii leg. eo.