장음표시 사용
161쪽
160 PARS IV. laetatus sum in his, quae dicta sunt mihi. Trahit desiderium; quoniam concupiscit. et descit anima mea in atria Domini. Trahunt divinae lecti nes : quam dulcia enim saucibus meis eloquia tua, super mel et favum ori meoi Et quis perspicere, aut senarrare possit, per quos assectus visitatio Dot animum ducat humanum, ut quae fugiebat, sequatur; quae Oderat, diligat: quae fastidiebat, esuriat: ac subito commutatione mirabili, quae elausa ei fuerant. sant aperta; quae onerosa, Sint levia; quae amara, sint dulcia; quae obscura, sint lucida'
Haec autem omnia operatur unus, atque idem spiritus. dividens singulis
prout vult. 3 Eandem doctrinam ex
S. Scripturae, et Traditionis sontibus haustam Tridentina Synodus tradidit sess. VI, cap. 6, ubi motum timoris inter illas dispositiones re Penset . quae ad iustificationem disponunt, et sess. XIV, cap. 4, ubi docet,
attritionem ex gehennae metu concinplam donum Dei esse, et Spiritus saneti impulsum is). - Falsum ergo St, quod Ianseri ius dicit, hominem Semper. et unice per coelestem, vel te renam delectationem, aut ad bonum, aut ad malum impelli. 2. Haeretieam esse Iansenti dρ duplici delectatione necessitante doctrinam, facile probatur. Illa enim assertio haeretica est, quae dogmati
catholi eo e diametro opponitur; et illud principium hastreticum dicendum
eSt, ex quo neces3ario, et evidenter profluunt haereticae consecutioneS,
quodque eas includit. - Atqui dogma catholicum , in S. Scriptura et Traditione sun datum , et ab Ecclesia
desinitum, est, gratiam efficacem non eSSe necessitantem, nec tollere liberum arbitrium, sed hominem in actibus salutaribus vere liberum es-
mPlro opponitur Iansenii seu lentia, in qua emeaeia gratiae repetitur ex deleelatione coelesti indeliberata, superiori, et relative ad minurem op
positam concupiscentiam victrice, voluntatem ad consensum necessitante;
hac enim sent nita statuta, libertas indisserenitae in actibus salutaribus penitus negatur: ergo haec sententia
est haeretica. - Praeterea st x SISlo
male delectationis superioris relative victricis necessario, et per connexi in nem evidentem , profluunt quinque famosae propositiones Iausenii haereticae, quae sunt illius conclusiones.
Nam I Prop. dicii: et Aliqua Dei praecepta hominibus iustis , volentibus,
et conantilius secundum praesentes,
quas habent viros, sunt impossibilia; deest quoque illis gratia, qua pnSSibilia sani: , damnata est ut impia,
temeraria, blasphema, anathemate damnatu, ef haeretica. Nunc quaero,
quare sint illis impossibilia, nisi quia
sola parva gratia instructi, absentegratia esseaei, non habent potentiam veram , et relative expeditam ad a- et ualem maiorem oppositae cupiditatis delectationem superandam Τ
ergo illa proposilio, quasi e proprio
sonte fluit ex systemate delectationis superioris ei r lative victricis. II Prop. ita sonat: e Interiori gratiae in flatu
naturae lapsae nunquam resistitur: 3
damnata est ut haereticu. Coelestis enim delectatio iuxta Ian senium S per producit esseclum ad quem datur, sive superior gradibus sit, sive inferior opposita delectatione. Nam si superior sit, necessario vincit temrenam delectationem ; si sit inferior, producit necossario illos in deliberatus motus ad qu6s consertur. III Prop. damnata ut ha re ita his verbis concepta ost: e Ad merendum. vel de merendum in statu naturae lapSae,
162쪽
non requiritur in homing libertas a noeessitate, sed susscit liberias aeoactione . a Ratio est, quia voluntas agens per ilelectatione in superiorem et rota live victricem, licet non sit
coacta. tamen n cessitate antecedente determinatur ad unum: ergo tum mereatur per illum actum necessario positum, necesse est, ut ad merendum susticiat libortas a coaetii ne
inde patet connexio istius propositionis eum delectatione relative superiori. IV Prop. haec est: et Semipelagiani admittebant praevenientis gratiae interioris necessi lutem ad singulos actus , etiam ad initium fidei: et in hoc erant haeretici, quod vel Ienteam gratiam talem esse, cui posserhumana voluntas resistere, vel'oh-lemperare. x Haec propositio damnata
est ut pilsa quoad primam partem, et
ut hueretiea quoad secundam, quae manifeste sequitur, ex systemale delectationis superioris et relative vi et eis: si eniin impossibile sit, ut minor delectatio superiorem vincat. se quitur, impossibile esse, ut voluntas resistat superiori delectationi, qua insuperabiliter ad unum determinatur. Denique V Prop. asserens e Se .ini pelagianum est dicere, Christum pro omnibus omnino hominibus mor tuum esse, et sanguinem sudisse; adamnata est ut fulsa, temeraria, scan- losa, et eo sensu intellecta, quod Christus pro salute tantum praedes linatorum mortuus Sit, tanquam
iussis, blasphema, contumeliosu, di-riuae pietati derogans, et haere ita. IIaec quoque propositio cum SIStemate Iansentano intime est connexa, et ex isto profluit. Etenim pro iis lantum mortuus est Christus, pro quibus gratias vere sufficientes obtinuit: al- qui in siste male Ian Seniano praeter delectationem gratiae relative superiorem ac victrieem non cuntur gra- Instu. Theol. rol. IV.
liae vere suisseten los ad alium salularem perseelum: itaque praedestinati oblinent gratiam ess cutem , cui resistere nequeunt, et quae insuperabiliter obtinoi esseelum: reliquivero, qui reprobantur, gratias vere susscientes non oblinent, alque ideo
non potest diei, Christum pro his
mortuum esse: vere itaque ex systemate Iunsenti sequitur, quod ut hae-rqlicum damnatum est, Christum pro
salute tantum praedestinatorum mortuum esse. - Nemini ergo dubitare
licet, doctrinam Iunsenti de dupli ei
delectatione relative ac necessario ubet rite haereticam esse, quoniam ex illa hast reticae conseculiones necessario ac evidenter profluunt, ei in illis
tu eluduntur.3. Systema Ian senii eontradietionibus scalet, atque absurdis. Nam a Iansenius contradicit sibi ipsi. Nam pro aris et socis decertat pro gratia
ex natura sua, et intrinsece emeaci; nihil autem est, a quo magis abhorreat, quam ab usu seientiae mediae, quem vehementer insectatur in Molinistis. Ast in declarato ipsius siSle- male explicari nequit, quomodo gratia sit ex se et intrinseco efficax : iuxta principium enim ab ipso statulum, eadem entitas gratiae in unoetidemque homine varie disposito modo victrix est, modo non victrix, prout maior, vel minor fuerit in ipso oppositae delectationis, seu concupiscentiae actualis resistentia. Quapropter in lioc systemate, quod gratia sit victrix sive Psseax. non provenit ex natura et vi gratiae, s0d ex minori r sistentia oppositae delectationis, consequenter ab eo, quod est gratiae extrinsecum. Curia autem Iansenius nihilominus contendat, Deum per delectationem gratiast victricem certo et in- saltibi litur. imo necessario salutarem obtinere esseclum, ad usum scientiae
163쪽
mediae reenrrore debes. Praelatum enim esseelum Deus piamidere iuxta systema Ian senii non potest in decreto dandae gratiae, tum haste non sit absolute seu intrinsece emcax, eiusque essectus a gradibus oppositae concupiscentiae dependeat. Ergo Deus, antequam statuat gratiam victricem conferre, prius explorare debet, quinam futuri sint gradus concupiscentiae in homine, et dein eam inter alias gratias eligere, quam vidit concupiscentiae fore superiorem. - b Posito principio Iansentano duarum delectationum pro graduum superiori late in-
vineibilium , leges omnes vel plane
frustr meae sunt, vel prorsusimustae. Aut enim coplesiis delectatio, dum urget lex, in nobis superat terrenam, aut
ab illa desidii. Si superat, frustranea
est lex, admisso memorato Ian senii principio; nam cum, hoc admiSSO, physice necessarium sit, ui coelesti delectationi voluntas obsequatur; ipSatu ne ageret, quod iustum est, quodque est iniustum devitaret, quamvis nulla tunc esset lex, quae bonum nobis praeciperet, nulla, quae malum pr0hiboret. Si vero delectatio coelestis ntorrena intensive deficiat, tunc lex omnis, posito principio Iansentano, non
frustranea solum, Sed prorsus iniusta est. Illa quippe lune praecipit, quod nobis est phrsice impossibile, cum, vigente delectatione carnali, seri minime possit, quin illi consentiamus, ae proin quin, quod iniustum
est, Operemur. Itaque, admisso Ian- senii prinei pio, leges omnes vel omnino frustraneae sunt, vel prorsus iniustae .e Eodem modo, admisso praelato
Iansenti principio, inutiles omnino
sunt admonitiones, suasiones, minae terroresque, quibus, ut declinemus a malo bonumque agamus, sollicitamur. Enimvero vel dum admonitio-uibus, suasionibus, minis ac terrori-
bus excitamur ad vitam nostram eo inponendam. coaleslis delectatio in nobis praevalel terrenae, vel terrena ex adverSo coelestem superat. Si primum: quis non videt, posito Iansentano memorato principio, illas omnes admonitiones etc. frustraneas esse' quippe, cum phrsice necessarium tunc sit, ut hene operemur, nempe ut coelesti delectationi consentiamus, vita nostra in melius mutabitur, quamvis nullus sit, qui nos admoneat et . Sin vero alterum: quis negabit, oleum operamque perdere , quisquis nos monet, minatur, et te rei, ut declinemus a malo, et quod iustum est operemur' Nemo enim
non videt, admisso Iansenti principio. tunc nobis esse physice impossibile, ut vitam nostram mutemus in melius, cum voluntas nostra ne cessario delectationem terrenam relativo victricem Sequatur. Quapropter Ian senii principiis imbutus bona consulenti omni iure illud respondere potest, quod Manichaeus, ineluctabile satum amrmans, vitam honam suadenti apud Eusebium reponit: et Non sunt potestatis haec meae, o doctori et ideo, quid oportet, te sollicitum esse, nisi haec etiam sollieitudo mihi per salum destinata sit' duod si docendi, praeeipiendique libi neeessitas instat,
frustra tamen doces, ae praecipis. Faciam enim bona, si sata volunt imo vero laborandum milii non est: aderit pnim necessario, quod sata volunt. v Et sane-sieuli per satum, itari per delectationem Superiorem relative victricem libertas tollitur, et ineluctabilis necessitas imponilur: unde non immerito a Theologis catholicis dicium est, in Iansenis mo Manichaeismum, seu Falalismum resuscitatum esse. Facile porro intelligi
164쪽
lur, quam absurdum illud sistema sit, quo posito, inutiles dicendae sunt admonitiones, suaSiones et minae , quibus tamen lum libri divini, iumscripta Ss. Patrum replentur. d Posito principio Iansentano, homo nihil agit, nec agere potest, quod
praemio aut poena vere dignum sit. Res eni in plane certa est, omnium prorsus tam doctorum , quam indο- clorum consensu firmata, neque praemium, neque poenam homini iuste deheri idcirco, quia non agit, quod sacere nequit; vel quia operatur, quod vitare non potest. et duae enim, inquit Cl. Andreas riga il , fuit unquam gens tam barbara, et quis hominum tam stolidus et stupidus, ut
pularet, se in culpa esse, aut in erimine propter ea, quae vitare non potest 'a - Nonne ista, teste S. Atι-
sustino 23, cantant et in montibus pastores, et in theatris poetae, et indocti in ei reulis, et docti in biblio-lheeis, et magistri in Scholis, et antistites in sacratis loeis, et in orbe terrarum genus humanum ' a Dicare proinde non dubitat idem S. Doctor 3 , e peccati reum tenere quemquam, quia non Deil, quod sacere non potuit, summae iniquitatis esse , et insaniae. v Nullum itaque praemium iure meretur homo, nulla. que po a iuste illi debetur, si nece sario, et quidem vera, reali et physica necessitate operetur ipse, quidquid modo agit, lam boni, quam mali. Posito autem Iansentano principio duarum deleelationum pro graduum Sup riori late in vineibilium, necessario, et quidem vera, reali et physica necessitate homo modo agit, quidquid agit tam boni quam mali, ut ex dietis
abunde constat. Ergo, admiSSO me in
moraio Iansenti prineipio, homo nihil agit, nec agere potest, quod praemio vel poena vere dignum sit. Et si e
praecipua moralitatis moliva subve iuntur, ipsumque dogma de Deo remuneratore labe saetatur 4 . Nota. Cl. Lisbermaim Theol. Spe .
Lib. V, P. 3, cap. 1, l, Prop. 3,
allatis contra memoratam langenii doctrinam argumentis haec adiungit:. Si cui nimia videntur, quae dixi- εmus, attendat is, quaeso, noS non vanas umbras hic persequi delirantis Philosophiae, neque contra Sectam nos dispulare iamdiu Sepultam , et obliteratam. De re agitur ad Theolopiam revelatam quam maxime periinente, et de secta, quae vivii ad haecu Sque tempora, et nihilo descivit apristino more. v Et Cl. P. Scarini Theol. mor. T. I 5 inquit: e Tam etsi Iansen istarum doctrinae vig sies, ut amplius a S. Sede iampridem diris devolae fuerint: lametsi eorum dogmata sint evidentissimo ferrea, et homines in desperationem barbara trahant; adhuc tamen, heu dolorimulato etiam nomine, asseclas habent aetate noSira non paueses, qui Senientias ipsas vel suis in prinei piis.
vel in consectariis tenere non erubescunt, et si delibus evulgare . a Quae tum ita sint, profecto haud supervaraneum est, non solum salsam, haereticam , et absurdam lansenti doctrinam consulare. sed etiam rationes enervare, quibus Iansentani magistri sui errores defendere nituntur. Obi. I. Rectissime dieitur, omnemaelum voluntarium liberum esse eo
ipso , quod a voluntate proflua l. ld docet S. Augustinus I. de Spir. et iii l. i6ὶ dicens: et Hoe quisque iupotestate habere dicitur, quod si vult
165쪽
κε PARS V. sacit, si non vult noni facit; 2 et lib. V de ei v. Dui ita: c Necesse est, ut quod volumus. libero velimus.arbitrio. PS. Pr per quoque l. c. 2l ideo nos liberos adstruit esse sub gratia, quia
et volentes oramus, volentes loquimur, Volentes operamur. Et S. D.
Bam cenus 3ὶ ait: et Arbitrii libum
iis nihil aliud est, quam voluntas. Ex hoc autem principio sequitur, solam euactionem libertatem adimere. non autem intrinSecam necessitatem. quae ipsum voluntatis actum producit. Quam consequentiam summi Ecclesiae Dociores admittunt. Nam S. I
guarinaes 4i liberum arbitrium destianit: . Animi motum cogente nullo: sevi desinitioni insistens S. Thomas 5 haee expresse habet: et Liberum arbitrium dicitur ex eo, quod cogi non potesι; 3 et J cum quaesiisset: et Utrum voluntas aliquid ex nace sitate appetat s illudque, quod cor iissimum est, consuluisset, in hi'aiiatudinem universos necessario trahi, ideoque voluntatem aliquisse.L necessitu te vellet: celebri quod sibi obiecerat Austratini assuto: . Si aliquid
est necessarium , non est:vuluntarium a respondet: e Dicendum, quod verbum Augustini est intelligendum de neeessario necessitate coactionis. Necessitas autem naturalis non aufert libertatem voluntatis, ut ipsemel in eodem libro dicit. 3 Ergo iuxta utrumque Boetorem sola vere ac proprie dicta coaetio libertati aduersatur; id in eoque meritum, ae demeritum optime potest cum necessitate naturalieonsistero. Rem. Duplici sensu roluvialis vox usurpari consuevit, turn neinpe ad lacultatem naturalem antini nostri si. gnisseandam, quae per modum naiu-
rae ad unum do terminatae, ac neee sitate impellente moves tur: tum adli horam ipsam eiusdem voluntati K e lectionem. quaP, praecedente delibe ratione. ab eadem voIuntate veluti
proprio motu st. Haste distinetio iam in S. Augus ino invenitur, sint l7ὶ c. Felieom Manich. ait: a Cum i Dominus dicit: aut hoc laetio, aut illud Delie, potentiam iid est, voluntatis facultatem libere eligendit indicat,
non naturam id est. non naturalem
rius eandem distinetionem proponit S. Thomas lisi dicens: et Voluntas, inquantum voluntas. cum sit libera, ad utrumlibet se habetia Potest enim gere, vel non agere, si e vel sic fatere, velle es non velle; γ quibus verhis describit voluntatem proprie talem . seu formaliter sumptam. Deinde pergit dicμns: c Si respeetu alicuius hoe voluntati non conveniat: hoc accidet voluntati non in quantum volvatas seu facultas libere seligendi est. sed ex inclinatio no nMurali. quam habet ad aliquid si eut ad ultimum sinem, quem non potest non velle : h et his
delineat voluntatem, prout natura est, seu agentem per modum naturas.
Hae attenta distinctions, obiectio sa-eile refellitur. Dum uempe Patres iunt, omnem actum eo ipso liberum esse. quod profluat a voluntate. hanc considerant, qualenus est formaliter voluntas, id est, prout sumitur pro
eleetiva saeuitate, a qua quidquid pronuit, absque dubio li rum est: Hoc sensu accipiendamsunt verba SAuguatini l. de spir. e .liti. iis . in quibus libertas indissereuliae clarissime exprimitur. Lib. V de civ. Dei is
S. Doctor ostendit, necessitarum com sequentem nullo modo osticere libor-
166쪽
tali: et ideo intortilia haste profert:. Sie etiam cum dicimus. MCDSSe eMe, ut rum volumus, libero velimus arbitrio, et uprum procul dubio diei-mus, et non ideo ipsum liberum ar. bitrium nocessitati subtusimus, quae adimii lihorlal m. 3 S. Pros' l. c. propugnat, per gratiam Redemptoris liberum arbitrium emendari , non
auferri ; et ideo dicit, quod adiuti per
pratiam volentes oremus etc. : imo inserius addit, a quod liberum arbitrium naturaliter homini insitum , maneat in natura, v id est in sua es- Sentia, Sed per gratiani Christi ita e-Inendetur, ut a mulo avertatur, ei ad honum convertatur. Quomodo vorba
S. Io. Damasceni sint intelligenda , Patet ex eo, quod ipsemel paullo iustrius in eodem capite dicit: a Enimvero eum voluntatem naturalem prinnuntiamus, non eam necessi late obstrictam. sed liberam dicimus. Nam quia rationem comitatur, utique libera est. B Nullatenus ergo ex ei talis Ss. Patrum dictis inferri putest, non internam necessitatem , sed solum coactionem libertati osticere. Falsuui quoque est, Summos Ecclesiae Dociores hane consequentiam ad millere: perperam enim adversarii id ex allatis eorum testimoniis evincere te illaui. Nolandum enim est, quod eoactionis vox interdum sirit e sumatur pro vi
ex principio extrinseco illula, inistr- dum tale pro naturali, ac ne eeSsaria ad unum inclinatione, quae saeuitata te in ad oppositum aufert; interdum demum totissime pro morali quadam vi eaque vehementi, non tamen in I uetabili. Porro tum S. Augustinum, tum S. Thomam eoactionis vocabulum tale, imo lusissime uSurpasse pro quae unque necessitate, adeo ut, dum
aiunt: c Id esse liberum, quod non
est eoaelum, v nihil nliud tibi velint, quain: et id esse liberum, quod nulla negessitas extorserit, a ex plurimis ipsorum lotas adparet. Sic S. Iustu-
tinus lὶ scribit, primos parentes
ideo esse culpandos, quia nullo e gente, id est. libera voluntate peccarunt: et Suasit enim . ait, tentator, ill hoe seret, non eoφgit. v Sie pariter S. Iracmaas coni. Gentes 23, cum demonstrandum suscepisset et per auxilium divinae gratiae hominem non cogi ad virtutem, v ita disputationem aggreditur: et Posset autem
videri alicui. quod per auxilium divinum coaetio homini inseratur adhene agendum stlc.; ubi aperto per coactionem non vim a principio ex te no illatam, sed in Drnam , ad unum necessitantem. et facultatem ad oppositum aularentem inclinationem intelligit. Hanc igitur internam necessitatem S. Augustinua et S rammas a libero arbitrio removent, dum hoc cogi non posse docent. - In altero testimonio cit. sal S. Thomas non considerat voluntatem Ibrum liter, seu qualenus est sucultas eligendi, ac respuendi vi praedila, sed accipit voluntatem pro natura, et docet, naturali voluntatis inclinationi, nempe innato beatitudinis desiderio, solam eoactionem opponi. Talem esse mentem S. Thomsse constat ex iis, quae
de reritote 4 scribit; ubi, cum ipsissimam S. A ugustini sententiam usu passet, inquit et Cum eleetin sit quoddam iudicium de agendis, vel iudi-eium consequatur, de hoc potest esse electio, quod sub iudicio nostro cadit. ludiciu in autem in agendis sumitur ex sine, sicut de eonclusionibus ex
principiis. Unde, sicut de primis prin-eipiis non iudieamus ea examinantsts, sed naturaliter eis GSentimus . . . ita
167쪽
et in appetibilibus de sine ultimo
non iudicamus . . . sed naturaliter
approbamus; propter quod de eo
non est electio, sed voluntas. Habemus ergo respectu eius liberam volun lalem , cum necessitas naturalis
inclinationis libertati non repugnet secundum Augustinum. non autem liberum iudicium proprie loquendo, quum non eadat Sub electione. 3 caeterum, quod S. Thorruis hac in rocum Iansentanis non consentiat, sed eorum sententiam ut haereticam reiiciat, patet ex iis, quae Quaest. 6 de malo praeclare seribit. Quum enim qua sivisset: ε Uirum homo habeat liberam electionem at tuum aut ex ne eessitate eligat' a respondet: ε Dicendum , quod quidam poSuerunt, quod voluntas hominis ex necessitat movetur ad aliquid agendum; nec tamen ponebant, quod voluntas cogeretur quae est ipsissima Innsenti Sententia . . . Haec aut 'in opinio est haeretica. Tollit enim rationem meriti ot domeriti in humanis actibus ;non enim videtur esse meritorium , vel de meritorium, quod aliquis sic ex necessitate agit, quod vitare non possit. Est etiatu annumeranda inter extraneas philosophiae opiniones . quia non solum adversatur si dei, sed subvertit omnia principia philosoph iae moralis. Si enirn nota sit lib0rum aliquid in nobis, sed ex necesSilato movemur ad volendum. 2:ἰilur deliberalio, exhortatio, praeceptum et punitio, laus atque vituperium, ciretiquae moralis philosophia consistit. vliaque iuxta angelicum Doctorem dogma fidei est, quod ad merendum et demerendum in statu naturae lapsae non sussicit in homine libertas a coactione, sed requiritur libertas a neces,itate. Et sane hoc dogma
constat ex omnibus iis Seripturae locis, in quibus actiones humanao, meritoriae aut demeritoriae illi tantum electio ui adscribuntur, aut imputantur, per quam homo dominus dicitur, et est suarum actionum qualia sunt Deu l. XXX. l9, I Cor. VII, is it . Ila pariter ra. Patres homini lapso in actibus suis meritoriis vel demeritoriis non solum libertatem a coactione, sed etiam libertatem a necessi late vindicant 2). Concilium Tridentinum erroribus Lutheri et Calvini anathema dixit, dum Sess. VI, can. 4, et 5, et si desinivit, liberum arbitrium per Adae peccatum non
esse extinctum, Sed Vere agere, gratiae eoops rari, aut ab ea dissentire posse. Sed praelati haeresiarchae libertatem a coactione in homine lapso admiserunt . Nam Lutherus in libro de servo arbitrio 3ὶ ita mentem suam aperit: c Sequitur nos necessario operari; necessario dico, non coaete; hoc est, homo, cum vacat Spiritu Dei. non quidem violentia, velut cupius obtorto collo, nolens facit malum, Sed sp unle
et libenti voluntate facit. v Et CGloi-nus 4ὶ ait: c Si coactioni opportitur
libertas, liberum esse arbitrium et lateor, et constanter aSSEVero, aC pro haeretico habeo, quisquis secus Sen-liat. Si hoc, inquam, sensu liberum vocetur, quia non cogatur, aut vi Olenter trahatur externo motu , Sed Sponte agatur Sua, nihil moror. 3 Ex quibus patet, Ian senii sententiam de hominis libertate in statu naturae lapsae plane consentire cum errori-hus Lutheri et Culi tui: et eum isti in Cone illo Tridonii no damnati sint, hoc idem de doctrina langenii dicendum, et confitendum est, iuxta doctrinam catholicam ad merendum vel demerendum non sufficere liberi
168쪽
tem a coactione. sed requiri libertatem a necessitate.
Obi. II. S. Augustinus in suis scriptis passim duplicem statuit delectationem, coelestem quae a gratia et terrenam, quae a concupiscentia producitur, et satis clare docet, hominem necessario illam dolectationem sequi, quae altera viribus superior est, et ideo rectissime victrix appellatur. Nam in Expos. Ep. ad Galat. n. 49 ait: c Quod enim amplius nos delectat, secundum id operemur,
necesse est: a quae verba characteribus aureis scribenda esse, die illansentus l . - Hoc idem repetit S. Doctor l. II de peccat. In erit. et remiss. cap. 17 seribens: et Nolunt homines sacere quod iustum est, vel quia latet an iustum sit, vel quia non delectat. Tanto erit in quidque vehementius volumus, quanto tertiusquam bonum sit novimus, eoque delectamur ardentius. v Vere igitur dixeris, sISlema delectationis relative per gradus necessario victricis germanum S. Augustini systema ESSe.
quod ipse perpetuo inculcat, et quod
ab eo Iansenius mutuatus est, ac luculentius explanavit.
Resp. Negari non potest, S. Augustinum frequentissime do duplici delectatione loqui, quae sive a gratia ,sive a concupiscentia producitur , et per quam homi ues ad bene, vel male agendum moventur; sed probe notandum est, non solum quoad Originem, verum etiam quoad internam naturam a S. Doctore duplicem distingui delectationem, alteram obiectivam Seu inhaerentem obiecto ipsi, quod vel pulcritudine sua vel suavi tale aliisque illecebris necessario, ut
antecedenter mentem, aut Sen SuS allieit: ei haec delectatio, quae etia in indeliberata dieitur, nec Sub Si r
tionis imperio, nec ipsam invitam determinat ad agendum: alteram vero subiectivum, quae ex arbitrii seu v luntatis determinatione, ac propterea omnino libera est, et electiva . con3equens seu deliberata vocatur. De lectatio obieeliva tam competit gratiae, quam concupiscentiae, quibus anima antecedenter , indeliberate , imo necesSario urgetur; nec enim
anima potest non sentire quod sentit; neque potest non allici, aut titillari ex inhaerente ipsis obieelis dulcedine
ac suavitate. Delectatio autem subiecti. va, cum Subsit mentis imperio, ex ea
pendet, ita ut ex duabus obiectivis, quae sibi offeruntur, delectationibus, et a quibus ad opposita urgetur, pe pensis motivis, aliisque praestitis, quibus opus est, ad unain potiusquam ad alteram Se flectat, unam praealtera amplectatur et eligat, in una potius quam in altera delectetur. Hanc esse genuinam S. Augustini doctrinam, ex plurimis i ius testimoniis evinci potest. Sufficiat porpendere, quae habet S. Boctor Serm. 17 de vorbis Apostoli, ubi latissime et ex professo hanc versat materiam, de qua sic incipit loqui cap. 2 dicens: ε inter omnia quae delectant, plus ledelectet ipsa iustitia en duplicem
delectationem, obiectivam et subiectivam); non ut alia non delectent iobiective), sed plus illa si ustitia) delectet
det stelatione subiectiva, quae ab eli clione pendet . Deleelant enim quaedam naturaliter id est, non libere, sed necessario, infirmitalem nOStram, ut cibus ei potus delectant esurientes, alque Sitientes: s el sic variis enumeratis obiectis. quae delectant,
et ex quibus delectatio subiectiva li-e ita, vel illicita haberi potest, denique eoncludit: ε Videtis ergo, cariS-stini, esse in istis corporis sensibuslielias et illicitas delectationes. Iu Su-
169쪽
s 68 FARS IV. tia sic dole etet, ut vineat otiam licitas d plectation , et ei delectationi qualielle dolectaris, praepone iustitiam. χΕrgo ex mente S. Doctoris ab eleetione nostra ae optione pendet. in uno potius obiecto quam in altero delectari. quod salsum osset, si ipse loqueretur de deleel alio ne ani eedente, ac
trahente necessario assen Sum n0strum. s. Augustinus igitur sal luculenter obiectivam seu in deliberatam ei subiectivam seu deliberatam distinguit. Cum vero de utraque paS- si in delectatione S. Doctor loquatur qui eius auctoritat st abutuntur, utramque miseent, atque perturbant, ulvidoantur absurdam doctrinapi ex Augustino haurire, eidemque S. Doctori
eam adscribere non verentur. Caelerum quoties S. Doctor loquitur de gratia aut concupiscentia. loties eis adseribit delectationem obiectivam :quoties vero de mentis aRSen Su . Rede essectibus gratiae, et concupis tentiae disserit, lotios pariter loquitur de delectatione deliberata, consequentiae lili pra seu subiectiva. - Η is declaratis, satile osi respondere ad testimonia S. Doetoris, quae nobis obiiciuntur. Et in primis perperam gloriatur Ianuarius de dicio S. Augustini, et quod amplius nos deleetat se eundum hoe operemur nec SSe e St,
quasi istud invicte probet, hominem
necessario sequi delectationem superiorem et relative victricem. Nam S. Doctor in citato loco non loquitur de delectatione obiectiva, sed de Subiectiva: haec scilicet verba, a quod amplius delectat, vin telligit de delectatione deliberata, subsequente liberam
voluntatis electionem et doterminationem : ac similitur per ista verba, e Secundum huc operemur necesse est, a intelligit necessitutem consequentem , non antecedentem , ita ut
illius eriti hic sit sensus: si aliquid
absolute et emicae iter delectatione deliberata et libera amplius velimus
et diligamus, necessario secundum illud operamur. Non enim dicit: So-
eundum hoc velimus necesse ESt, sed: secundum hoc operemur necesse
est, per quod indicat se loqui de
actione externa, quam communissime Sallein praecedit deliberata do- lectatio, et quae liberum con Sen Sum, et emicax voluntatis imperium naturaliter sequitur. Hanc esse in citatis verbis S. Augus ini mentem , patet ex integro contextu qui ila se habet:. Quod amplius nos delectat, Secundum id operemur necesse Est; ut verbi gratia, oecurrit forma specioSae eminae, et movet ad delectationem
fornieationis; sed si plus delectat puleritudo illa inlima et sincera Species castitatis, per gratiam, quae eSt inside Christi seeundum hanc vivimuS, et secundum hanc Operamur; ut nouregnante in nobis peccato ad obedienduin desideriis eius, sed regnante iustitia per charitalem , cum magna delociatioue faciamus, quidquid in ea Deo placere cognoscimus. v Quis hic non palpet, sermonem esse de delectatione d seliberata' Ideo S. Doctor ibidem n. in nos hortatur, ne illicitas delectationes sectemur ; ex quo iterum patet, sermonem esse de delectatione deliberata; aetus enim indeliberati nequeunt esse materia ho talionis aut praecepti. Eodem mυdo S. Doetor l. II de pece . inerit. et re iniss. cap. 14 loquitur de dele elatione subieetiva et deliberata ; aii e-itim: c Taulo quidque vehementius
VolumuS. quanto certius quam bonum
sit novimus, eoque per delibe natam ac liberam voluntatis inclinationem delectamur arde illius. , IIanc fuisse mentem S. Augustini, palei ex iis, quae in eodem capite scribit: et Cum,
voluntatem humanam gratia adiuvam Di iti
170쪽
to divina, sine peetato in hae vita possit homo esse; cur non sit, possem facillime, ac veracissime respondere, quia homines nolunt: sed si ex me quaeritur, quare nolunt, imus in longum. a Si S. sussu sinus Iansentispntentiam habuisset. breviter respondisset, homines peccare ob deluctationem terrenam superiorem, et relative victricem, quam vincere nequeunt: Sed S. Doetor proximam pec- eali causam in liberam hominum vo luntatem refundi l. varias autem innuit causas remotas, ex quibus sit, ut voluntas a bono desciat, ac praeterea docet, homines, dum peccant, adiuvante gratia, sine peceato esse posse. Ergo S. Augustinus a salsa
et impia Ian senii doctrina longissime
Obi. III. S. Iustus inus de delectatione in deliberata loquitur, perquam homines ad bene vel male agendum impelluntur. Id patet latia ex eitas desinitione gratiae emicaeis, quam δε- lec a ionem victricem appellat. Peccata quoque hominum delectationi
terrenae adscribit l. XXII e. Faust Plindieens: 4 Si nihil delectaret illicitum, nemo peccaret. Peccal ergo, qui de-loeiationem illiciti relaxat potius, quam refraenal: yel l. I ad Simplie. q. 2 inquit: e Voluntas ipsa, nisi aliquid occurrerit quod delectet atque
invitet animuin, moveri nullo modo potest: hoc autem ut occurrat, non
est in hominis potestate: quibus verbis apertissime inditat delectationem in deliberatam. Demum l. de Spir. et lili. e. 29 ait: e Per fidem eonfugiat ad misericordiam Dei, ut dei quod iubet atque inspirata gratiae suavitate per Spiritum sanctum faciat plus delectare quod praeeipii, quam delectat, quod impedit. 3 Ergo ut praecepium Dei impleatur, necesse eM,
ut praeveniat nos indeli ras a d te elatio gratiae maior quam sit dein lectatio terrena impediens. Resp. Non negamus, A. Iugusfianum saepius loqui de deleelatione obieetiva seu in deliberata, per quam
voluntas excitatur, et movetur; sed
nullibi asserit. quod per illam voluntas necessitetur: quinimo hoc aperte negat dum tract. 26 in Ioan . scribit: c Trahit sua quemque voluptas non ast essitas. sed voluptas: non obligalio, sed delertatio ... Videte, quomodo trahit Pater: doeendo deleetat, non necessitatem imponendo. x Gratiam efficacom S. Doctor voeat victriaeem, non qiata semper intensione superat concupiscentiam, vel quia voluntatem necessitat, sed quia lacit, ut voluntas libere vincat molus concupiscentiae , movendo voluntatem sicut ei congruit, ut reapSe conSentiat et agat bonum. In primo tΡx luci lato sermo est de delectationst dei, berala; peccatum enim Sine eo in placentia mala de obiecto illicito non patratur: at vero eo in placentia haec mala, cuin ab homine stipstrari possit, nullam inducit antecsed nisem necessitatem peccandi. ipse S. Doctor peccatum non gradui superiori in vin- ei bilis deIeetationis terri' nae in deliberatae ad, cribit, sed deliberalae, et
liberiae hominis malitiae: qui du-leeiationem illiciti relaxat potius,
quitur quidem de delectatione imi eliberata quae hominem praevenit. et in
eius potestate non est: sed illam ut moventem, non ut necessii ante in proponii, et eum illa delectationem deliberatam, et liberum volun lalis consensum requirit, ut actus sequatur. In tertio textu hoc unum vult Augu-sfinus, implorandam esse gratiam ulteriorem, ut libere exequari ur prae-