장음표시 사용
181쪽
80 PARA I . testis est ingens librorum numerus, quos ille brevissimo tempore in omnisere disciplinarum genere, singulari ordine , ac mira perspicuitate, Sine ullo prorsus errore conscripsit. In quibus conscribendis interdum sanetos Apostolos Petrum et Paulum alloquentes, locosque illi quoque Dei
iussu enarrantes habuit, et quos deinde eonscriptos expressa Christi voce comprobatos audivit. a Benedictus XIII ita suos Dominicanos in Brevi anno 1724 edito alloquitur:
et Magno animo contemnite, dileeti Filii, calumnias intentatas sententiis vestris de gratia praesertim per se elab intrinseco efficaci, ae de gratuita praedestinatione ad gloriam sine ulla praevisione meritorum, quas laudabiliter hactenus docuistis. et quas ab ipsis Ss. Doctoribus Iussustino et Thoma se hausisse, et verbo Dei summo ruinque Pontificum et Conciliorum decretis, et Patrum dictis consonas e Sse schola vestra commendabili studio gloriatur. 3 Denique Benedictus XIV in generalibus ordinis Fratrum Praedicatorum Comitiis, quibus anno 1756 ipse praefuit, inter alia dixit: ε Hoe profitemur, nullo unquam tempore evenire potuisse, ut e memoria nostra dilaberetur Theologorum Princeps, scholarum Angelus, Ecclesiae Doctor, praeclarum 0 diuis vestri sidus, S. Thomas Aquinas, cuius doctrinae complures Romani Pontifices praedecessores nostri perhonorifiea dederunt testimonia, quemadmodum etiam nos ipsi in libris, quos de gratiae argumentis con- Seripsimus, postquam Angelici Docioris sententiam diligenter scrutando percepimus atque perSperimus, admirabundi semper atque lubentes eidem adhaesimus, atque Subscripsimus, candide profitentes, si quid boni in eisdem libias reperitur, id mi-
ni me nobis, spd tanto Praeceptori totum esse adscribendum. 3 Ex tam magnificis encomtis inserunt, qui primum systema defendunt, a veritate certo illos non aberrare, qui Angeli et Doetoris principia fideliter sequuntur. Et sane siculi S. Thomas omnia a
prima causa, nempe a Deo, repetenda esse constantissime docuit, ita et in declarato systemate omnia, nempe bona voluntas et potentia et actus et liber consensus et Operatio a Deo repetuntur, qui per praemotionem pl-- si eam cuneta esscit. Sat luculenter ergo hic patefiunt tum influxus primae causae, nempe Dei, in secundarias, tum dominium Supremum Cre toris in ereaturas, tum emeaeia gratiae certa et insallibilis, tum simul libertas hominis, quoniam idem omnipotens Deus per praemotionem physicam efficit, non solum ut actus bonus sat, sed etiam ut libere fiat. Maxime demum, aiunt, in eodem systemate commendatur humilitas,
quandoquidem homini nihil supersit, in quo glorietur, iuxta Apostoli sententiam : Quid habes quod non accepisti ' etc. Nola 2. Multi sunt, qui declaratos7stemati adversantur. Extiterunt quoque, quibus sententia Thom istarum nimis accedere visa est ad Novatorum ac IanSenistarum placita. Talis autem caluinnia ex eo satis propellitur, quod Novatorum et Iansenti errores constanter ab Ecclesia damnati fuerint, Thomistarum vero sententias Romani Pontifices non solum nunquam damnaverint, sed easdem in scholis defendi posse deci
raverint, imo hincinde etiam commendaverint, et obtrectatoribus silentium imposuerint. Et sane omnes Thomistae adseverant, ad merendum vel demerendum requiri libertatem non solum a coactione, sed etiam a
182쪽
tieeessitate, haneque per praemolionem phrsicam non tantum non tolli, sed potius effici docent: omnes pariter admittunt, hominem interiori gratiae resistere posse; atque ideo a Novatorum et Iansen istarum erroribus longissimo distant. - Αt non
acquiescunt adversarii, et aiunt ,:4 Si subtiliter huius praedeterminationis phrsicae disquisitio instituatur, planum sit, reipsa hominem sub tali
praedeterminatione non posse non
velle, aut aliter operari quam id, ad quod determinatur, cum ipsa includat actum ipsumque efficiat, imo producat et saeiat voluntatis sexume, ex quo inserunt, secundum Thomi- Slas. posita praemotione, hominem
non poSSe gratiae resistere, Seu non
possedissentire, si velit: quae propositio damnata est a Concilio Tridentino. - Ad hane obiectionem sic respondet conelus f 23: et Essicaei Dei molions posita in voluntate, liberum arbitrium potest dissentire in sensu diviso, quia etiam prout stat sub tali motione. semper retinet potentiam proximam et expeditam ad dissentiendum. Non potest tamen dissentire in sensu eomposito, quia cum talis motio inserat insallibiliter consensum, et ille sit in eodem instanti temporis cum illa, nunquam potest componi cum actualidissensu. 2 - Ast non pauci allatam distinctionem sensus compositi et divisi ut implicatam ei obscuram reiiciunt, eamque non satis cohaerere
dicunt eum Tridentino Canone, quietare innuit, hominem etiam in sensu composito gratiae Dei moventis et ex- ei tantis, id est eo ipso momento, quo Deus voluntatem incipit movere, posse dissentire, si velit: quemadmodum nemo, latini Sermonis gnarus, audiens diti avem volare posse,
non statim intelligit, fieri posse, ut
nunc aetu avis volet; ita eum dicitur,
liberum arbitrium posse Dei motioni
resistere, sensus sit, id aelu contingere posse. - Ad hane obipetionem Cl. Garganista l3i respondet reto quendo argumentum: equemadmodum enim, ait, tum dico: Avis in ramo quiesc8ns volare potest, id non intelligitur in sensu composito, quaSi simul in ramo quiescore et volare possit, sed in sensu diviso , nempe quod avis in ramo quiescens v ram habeat polentiam ad volandum, divisim tamen a quiete: ita non alio modo intelligitur. hominem motum et Oxei talum a Deo dissentire posse
in sensu diriso, et non in sensu comini posito. Et ut acute observat P. Anto
definierit, liherum arbitrium non solum motum et excitatum, sed planeto perans et assentiens, illi motioni atque excitationi posse dissentire , sane ridiculum et contradictorium videtur asserero, liberum artii trium posse dissentire in sensu composito, quasi posset componere eooperationem et consensum eum dissensu.
Restat ergo ut diemus, hane polentiam dissentiendi non esso nisi in sensu diviso, quatenus simul eum cooperatione et consensu eoniungitur potentia ad dissentiendum , non aulem actualis dissensus, quod contradictionem involvit. - Neque aliquis urgeat, mentem Patrum Triden. tinorum in hac desinitione misso, posse nos gratiae emicaci in sensu composito dissentire, quia si in senati diriso tantiam hanc potentiam inisellexissent, dicere oportebat. pDSSe Π0s resistere gratiae, quando gratia non amplius adest. Non, inquam, etenim haee obiectio oritur ex mala sensus
sal De gratia P. I. Diss. b. e. 5. n. 94s etc. i4J Da mente Cone. Trid. e. M.
183쪽
182 PARS IV. dirisi intelligentia: quasi vero cum Calvino doceamus . lune solum eSSepotentiam resistendi divinae vocationi , quando gratia emicax adiuvans abest; cum potius constanter doceamus, simul cum gratia efficaci, imo cum ipso eonsensu manere potentiam ad dissensum , sicuti cum sessione manet polentia ambulandi; et quamvis sessio, et ambulatio simul eomponi nequeant, possunt tamen componi sessio, et potentia ambulandi: eodemque modo etsi componi non possunt gratia efficax ad consentiendum, et actualis dissensus, bene lamen cohaerent gratia efficax ad consentiendum. et dissentiendi poten
Nota 3. Summa systematis thomi-slici principia a nullo negari posse videntur qui admittit, Deum omniumentium contingentium non solum Auctorem, sed et Conservatorem et Gubernatorem esSe, praecipue si allen-
datur id quod cum S. Augussino S. Thomas ducet, nempe Deum omnia entia contingentia cognoscere non quia sunt, sed omnia esse, quia Deus ea eognoscit i3 29, n. 2ὶ; ex his enim principiis Sequitur, Omnem potentiam et omnem actum, ipsamque libertatem, quae cum actibus humanis coniuncta est, a Deo prima causa movente, repeti debere. Atque haec principia etiam ordini supernaturali applicanda esse, patet ex verbis Αρο- stoli, qui, cum Rom. XI. 28-35 deoperationibus gratiae locutus eSSet, v. 36 inquit: quoniam eae ipso, eι per ipsum, et in ipso sunι omnia; et Phil. II, 13: Deus est, qui operatur in nobis velle, eι perficere. Iuxta quae principia rectissime dicitur, Deum et
polentiam ad recte agendum concedere, et ipsum actum producere: imo Deum emieere, ut non solum aciuS
salutaris fiat, sed etiam ni libere sal, atque ideo, posita gratia emeaei, non
solum actum salutarem eerio Mi insallibiliter poni, sed etiam liberum
arbitrium, ut causam Secundariam,rerto et insallibiliter in eode in actu adesse. - Nonnulli autem observarunt, in doctrina Thomistarum optime quidem dogmata catholica de pratia et libero arbitrio enunciari et demonstrari; nexum vero istorum dogmatum indigitari duntaxat, non autem explicari, quoniam non lectaratur modus, quo Deus, dum per praemotionem physicam actum alutarem emeit , simul etiam libertatem in eodein actu confert:
hinc quidam, licet prinei pia Tho-mistarum maxime venerarentur, in ipsorum tamen adsertionibus veri nominis systema ad nexum gratiae
ei liberi arbitrii explieandum agnoscere recuSarunt. - Contra systemae
Thomistarum haud contemnendam disse ultatem proposuit S. Alphonsus Liqorius 2 . Ait enim, omnes obligari ad certam spem beatitudinis aditernae, quae autem sine gratia esseaei obtineri nequit: et ideo hominem obligari ad orationem, per quam gratiam efficacem obtinere potest iuxta verba Christi: 'lite eι accipietis. Astsi gratia sussiciens adorandum non Omnibus datur, aut haec gratia solam potentiam tribuit; ad actu vero orandum gratia efficax requiritur, quam Deus nemini debet, et quae multis negatur, actum est de certa spe beatitudinis ; nam in systemate thoinistico ita lantum spes concipienda so-rel : c Si Deus mihi dabit gratiam orandi, Spero per orationem, Si eam perseere velim , me consecuturumi esse auxilium emera , praeceptumi spei, ei alia praecepta adimplendi, et salutem obtinendi: ast si Deus mihi
184쪽
gratiam emeaeem orandi dare noni que, dummodo huic obieem non decernet, prouit eam mihi dare non ponat, Seu non resistat, certo obuia tenetur; nullo modo, ne per oratio- nebit gratiam emeacem, per quamnem quidem, vires obtinere potero, Reiu orare, et auxilia efficacia prM- praeceptum spei et reliqua praece- zepia adimplendi, et salutem conse-ota adimplendi, et in hoc casu salu-iquendi impetrare valebiI. - Deni. lem aeternam sperare non possum. yique mirum Omnino videri debet, non - Negari non potest, gravem esSe paveos Theologos de eo vel maxime hanc obiectionem, qua admissa, Tho sindignari. quod Thomi sine praetermistarum systema penitus repudian igratiam sumetentem, quae polentiam dum esset, eoquod certo ossicio mo-iad agendum conteri, ad actum salurali opponeretur, et virtutem spei in tarem etiam gratiam emcacem requi- A. Litteris maxime commendatam et rant; cum lamen omnes Theologi praeeeptam labefactaret. Sed obser-:eatholici ad opus salutare praeter gra. vandum est, adductam obiectionem tiam praevenientem seu excitantem, non tam expositum ThomiSlarum S - ei iam adiuvantem Seu cooperantem stema attingere, quam potius ad do- necessariam esse prositeantur; interctrinam de gratiarum distributione Thom istas autem complures asserant, pertinere, quae in capite sequenti gratiam sufficientem eum exeitante, sustus pertractabitur. Interim haec t ei essicacem cum adiuvante recte coin- notare sussiciet. S. Thomas, ut ex al- ' parari posse. - caeterum post Bam
Iaio ipsius testimonio in. 3) patet, i nea systema illo misticum strenue aperte docuit, nullum hominem sine j propugnarunt Gonetus il , Did. AD propria culpa carere gratia, qua actu i parea i2 , Thomas de Lemos 3 , Biι- orare, praecepta adimplere et sa- Iuμι l4j, Gazaaniga bὶ ei alii. lutem aeternam consequi possit. Cum i
Magistro suo etiam eordatiores Tho i ii Sy tema Aussustinianorum.
mistae consentiunt. Quodsi quidam I 43l. Dogmata catholica de gratia,
duriorem doctrinam prostentur, isti quae S. Augustinus eo ulra Pelagi a sententia angelici doctoris recedunt, nos et Semipelagianos invicte propinet perperam de Thomisiarum nomine gnavit, ipsaque Ecelesia desinivit, gloriantur. Si autem gratia sussciens omnes orthodoxi Theologi credunt, nemini negatur, quilibet, Deo adiu- tradunt et defendunt. Extiterunt au-vante, actu orare ei gratias ellicaces lein Theologi, qui, S. Auguslino duce, impetrare potest; quoniam, ut eum nexum quoque qui tuter dogmata Magistro suo sidissimi discipuli do- obversatur, pro captu humano explicent, cum gratia susscienti, quae So i care conati sunt, ea, quae S. Doctor Iarn potentiam conseri si illi obex non sparsim de gratia et libero arbitrio ponatur, seu si humana voluntas non disputavit, operose colligentes et in resistat, semper coni ungitur gratia sIstema redigentes, Augustiniani emicax, quae ipsum tribuit aclum .ipropterea in specie dicit. Quamvis Igitur etiam iuxta systema Thomi- vero inter hos ipsos divergentes hinentarum quilibet gratiam susscientem inde opiniones inveniantur; plevi- ad orandum sperare potest et debet, que tamen, duce potissimum clarius.
Iu C i peo Theologiao Thomistima tom. lal in Panoplia gratiae. . disp. s. l4l De Deo diss. s, et traei. da gratia. illi In op rio auxili in se gratiae. φὶ Trael. do gratia.
185쪽
s 84 PARS IV Berti. in sequentibus sere conspiraui,
dum de gratia reposci. de libero hominis arbitrio in ucsibus salutaribus, et de gratia sussciense seu inefflcacidisserunt. 1. Prolo parentes nostri in statu innocentiae eximiis atque incorruptis intellectus et voluntalis viribus pra
diti 206l ad supernaturaliter agendum non indiguerunt nisi udiutorio Sine quo non, Seu gratia illa nersatili aut sufficiense, quae dato consensuessicax sit, istoque negato, iuessicax manet. Nam, ait S. Augustinus si de primo homine: . Nec ipsum Deus
osse voluit sine sua gratia, quam reliquit in eius libero arbitrio, quoniam liberum arbitrium ad malum sussicit,id bonum autetu parum est, nisi adiuvetur ab omnipotenti bono .... Tale
quippe erat in primo hominet adiutorium, quod desereret, cum vellet, in iluo permanerei, Si vellet; non quo fieret, ut vellet. y - ΛSt per peccatum originale vires homi uis spirituales altenuatae ei vulneratae sunt; intellectus nempe per ignorantiam Obscuratus, et voluntas infirmata, ac per
concupiscentiam corrupta suti 21 6 . Pro homine igitur lapso ad Supernaturaliter bone agendum non sufficii orultu Conditoris, sed necessaria est si ut in Redemptoris . quae id efficit, ut intellectus, propul Sa ignorantia, illuminetur veruinque cogu0Scat, et voluntas, devicta concupiscentia, ad bonuiu inclinetur , istud que velit et persciat. Id operari gratiam Redemptoris clarissime docet S. Augustinu4 , qui c. duas Epist. Pelag. 2 dieit: c Gratia est inspiratio dilectionis, ut cognita Sancto amore faciamus; δε et t. de gratia Christi 3) aiι:c Qua gratia agitur, non Solum , ut
facienda noverimus, verum cliam, ut
cognita laetamus; nec solum, ni diligenda credamus. verum etiam ut credita diligamus. v cum autem gratia universim accepta in mentis illustri tione, et in pio motu ac sancta delectatione consistat, consequens est, essectricem gratiam eam eSSe, quae certam scientiam, et vieiricem dei
ctationem inspirat. Ideo S. Augusιinus I. de Spir. ei liti. cap. 29 inquit: e Inspiratu gratiae suavitate per Spiritum sanctum laeti s Deus, plus delectare, quod praecipit, quam delectat. quod impedit; s et cap. 35 docet, tunc fieri, quod praecipitur, c si et nillil eorum quae pertinent ad iustitiam, nos lateret, et ea sic delectaret animum. ut quidquid aliud volupta lis, dolorisve impedit, delectatio illa
Superaret. vllaec vero delectatio victrix semper adest, cum a Deo conceditur gratia efficax; nam S. DO-eior exponeus , quomodo gratia Conditoris, seu sdiu orium Sine quo non minoris sit virtutis adiutorio quo, Seu gratia Redemptoris, ita loquitur: a Secunda ergo plus poteSt, qua etiam sit, ut velit, et tantum velit, tantoque ardore diligat, ut carnis voluntatem contraria concupiscentem voluim
late spiritus vincat. 3 Ex quibus manifeste patet. iuxta S. Augussini doctrinam gratiam esse ab intrinseco emeacem , id est, non ideo gratiamsi eri essi cacem, quia consentit voluntas, sed ideo voluntatem consentire, quia gratia est efficax. Ideo S. Doctor variis in locis dieii gratiam Redemptoris et occultissimam , internam, mirabilem, ac inessabilem p testatem : inspiraliouem nagranti simae ac luminosissimae charitalis: voluntatem ciscatissimam et oinui potentis Simavi, quae ex nolentibus volentes facit, humanasque voluntatesagii insuperabiliter et indoelinabili-
186쪽
quae est efficax, seu delectatio victrix, eonsensum voluntatis producit, et certo ac insallibiliter operatur velle et perficere. Quamobrem si Deus absoluto decreto vult, actum salutarem
ab homine poni; talem ipsi consert
gratiam , per quam ignorantia et concupiscentia vincuntur, intellectus illustratur, et voluntas ita ad honum inclinatur, ut non quidem necesSatio
Sed tamen certo et insallibiliter istud eligat et perficiat. Et sic patet quomodo Deus per gratiam efficacem quam impertitur, in deelinabiliter et insuperabiliter effectum , quem intendit, semper eon Sequitur.
2. Quamvis gratia sit efficax, illaesa tamen inanet in actibus salutaribus libertas indisserentiae, qua poSSumus
agere et non agere , sive ae tum exercere aut suspendere: imo per
gratiam efficacem, seu delectationem victricem libertas a necessitate non solum non tollitur, sed potius promovetur. Negari enim non pol est liberum arbitrium esse veram potentiam, seu saeuitatem rationis et voluntatis, ut interdum desinitur a S. Augustino: nam quia voluntas non potest
serri in incognitum , ut inquit S. do- lctor 13, assentiendum est scholasti. cis asserentibus, liberum arbitrium esse radicaliter in intellectu et sor- maliter in voluntate; et cum iisdem dici potest, liberum arbitrium esse lacultatem voluntatis eligentis vel respuentis quod illi ab intellectu proponitur; cui notioni etiam suffragatur S. Angustinus l. de Spir. et
testate quid ei veniat in mentem, sed consentire vel dissentire propriae
voluntatis est. v Notandum vero est, nee se esse ut omnis potentiae seu
Lacultatis obiectum quid positivi sit;
ART. Π. 385 nam id quod est mere negativum seu nihilum, non potest esse obiectum potentiae SBu saeuitatis, cum ad nihilum faetendum polentia non requiratur, imo ne cogitari quidem possit. Certum igitur est, obiectum intel- leetus esse rerum, quod is cognoSemre potest, et obiectum liberao voluntatis esse bonum, quod haec diligere et eligere valet. Ex his porro inserendum est, liberum arbitrium eo persectius esse, quo persectius intellectus verum cognoscit, et quo magis voluntas in honum inclinatur; et sicut salsum cognoscere poSSe non est persectio intellectus sed defeetio; ita malum, seu pecealum i quod iuxta S. angustinum in mera privatione
eonsistii 3 238 3 eligere posse non
est persectio liberae voluntatis , sed libertatis desectus. - Iuxta haec primet pia S. Doctor l. I. op. impers. n. 100, ei l. XXII de Civ. Dei cap. ult. ostendit,
Deum liberrimum esse, quia ut omni-scius salsum cognoscere nequit, et uti Sancti SSimus peccare non potest. Christo quoque in actibus theandrieis libertatem vindicat lib. de Praedest. Ss. 3 dicens: ε Numquid metuendum fuit, ne antecedente aetate homo ille libero peccaret arbitrio' aut ideo in illa non libera voluntas erat,
ac non tanto magis erat, quanto magis peccato servire non poterat ' 2
Et in Enehir. io) etiam respectu hominum dicit: c Multo liberius erit arbitrium . quod omnino non poterit
servire peccato. v Cum S. Doctore
runsentit fidus eius distipulus et interpres S. Thomas, qui s. q. 62, art. 8 ad 3 inquit: e Quod liherum arbitrium diversa eligere poSSit, Se valo ordine finis, hoe pertinet ad persectionem libertatis eius. Sed quod eligat aliquid divertendo ab ordine sinis, quod est peccare, hoc pertinet
187쪽
ad desectum libertatis. Unde maior liberias arbitrii est in Angelis , qui
peecare non possunt, quam in nobis qui peccare possumus. a - Ηis iam praemissis, declarari potest, quomodo gratia Redemptoris liberum hominis arbitrium non tollat, Sed promoveat. - Nam primus homo in statu innocentiae perseetam adeptus est libertatem, non quidem talem , qualis est in Bealis, ut a bono deficere Seu pecore non potuisSet; ita enim constitutus et lati gratia praeditus erat, ut et eam tamen per liberum arbi-irium deserere posset, ait S. Au-9uatinus l . Quia autem vires inlegras habebat, quia eius intellectus
perspicacissimus, nullaque ignoraulia obvolutus veritates facillime cognoscebat, et quia eiusdem voluntas, nulla concupiscentia deorsum trahente, suapte natura in bonum inclinabatur, rectissime dicitur , ipsius liberum arbitrium integrum et persectum fuisse. -Αst per peccatum originale liberum arbitrium non quidem extinctum ῆ 217 , sed latuen attenuatum et inclinatum suti l 2163. Intellectus enim hominis lapsi non
quidem omnem veritatis cognitionem perdidit; sed ignorantiae tenebris obfuscatus multas veritates recte perspicere non valet, et ab aliarum clara, accurata et certa cognitione facillime desieti s 3 416i; et voluntas,
quamvis non omni ainore boni destituta sit, tamen per tristem lapsum in- , sirmata, et per concupiscentiam depravata a bono facillimo deficit, et persallaces boni apparentias in devia abripitur. In statu ergo naturae lapino ignorantia, et concupiscentia sunt liberi arbitrii impedimenta, ac veluti duo vincula , quibus homo a cognoscendo vero, et ab appetendo bono vehementer retinetur. Ast gratia Re-
demptoris, quae et medi in aIis dieitur , praelata liberi arbitrii impedimenta tollit, ac vincula solvit, quia intellectum illustrando ignorantiam propellit, et suavi delectatione voluti. talem ad bonum inclinando concupiscentiam vincit. Tantum ergo abest, ut gratia essicax liberum arbitrium adimat, ut potius impedimenta tollen-d O , seu vincula solvendo, istud pristino vigori restituat, et eo persectius reddat, quo magis per delectationem victricem cognitionem veri, et amO- rem boni promovet. Ideo Apostolus i2ὶ ait: Ubi virum, ibi liberιas Christus ipse id, dicit: Si ros Filius
liberareriι, vere liberi erilis: et S. Augustinus l. de torrept. et grat. l4 inquit: c In bono liber esse nullus potest, nisi fuerit liberatus ab eo, qui dixit: Si Filius vos liberarerit, vere liberi erilis: a quod clarius explicat l. I c. duas Epist. Pelag. 5l, ubi obiicientibus Pelagianis , auferri liberum arbitrium, si ad non peceandum indigeat suptirnae gratiae adiutorio; ita respondet: et Quis autem
nostrum dicat, quod primi hominis peccato perierit liberum arbitrium de humano genere ' libertas quidem periit per peccatum, sed illa, quae in Paradiso fuit, habendi plenam cum immortalitate iustitiam: propter quod natura humana divina indiget gratia, dicente Domino: Si ros Filius liberaverit, tunc vere Iiberi erisis; utique liberi ad bene iusteque vivendum. 2 - Quod si gratia efficax id
peratur , ut homo a bono non deficiat: nullatenus tamen talem eum constituit, ut a bono deficere non possit. Quamvis enim voluntas ad bonum, et ad beatitudinem in communi moveatur naturaliter et neceS-sario; nihilominus, ait L. Berti 6 ,
188쪽
e eirea hona quaelibet particularia lvoluntas habet illain plenissimam libertatem , quam appellamus indisserentiae, quaeque nullo constringitur vine ulo necessitatis, qua ita eligat unu in ut non possit illud deserere, vel seligere pro suo libitu ac potestate. Ralionem profert S. Thomas, propte ea quod sicut intellectus erga id,
quod non est summe verum , vel si tale est, non cognoscitur persectissimo modo, potest decipi iudiciumque salsum elicere; ita voluntas illud,
quod non est summe bonum, aut si est summe bonam, plena sui ipsius delectatione non trahit, neque omnem aliam voluptatem comprimit et extinguit, fastidire potest, suamque appe litionem ad alia delectabilia convertere. inquieta semper atque flexibilis, donec in illo, qui fecit omnia delectabilia, quiescat. γ Neque gratia esileaxliane liberi arbitrii naturam immutat,
neque hominem mortalem ad statum Beatorum evellit, ac ideo manet in homine libertas indisserentiae, et dissentiendi potentia. Actus Salutaris equidein certo et insallibiliter ponitur, quia ut docet S. Augustiirata sub adiutorio quo humana voluntas agitur indeclinabiliter et insuperabiliaer; sed, ait Cl. Berii ibid. , et haec indeclinabilitas ei insallibilis positio actus ipsum
actum comitatur, et non coarctat potentiam. 3 Neque contradictio ulla in eo invenitur, quod actus certo ei insallibiliter, et tamen libere fiat, ita ut
potentia ad oppositum non excludatur. Nam etiam vir sanae meniis et
probae indolis cerio et insallibiliter
non vult nudo corpore per plateas et vias currere, vel oculos sibi effodere praecise ad ostendendam libertatem suam, aut iocandi causa; vel mortem sibi inferre sine violento passionis motu. Quis autem negabit, eidem viro libertatem indisserentiae, et phI
l sicam potentiam circa eosdem actus inesse, qui certo ei insallibiliter non contingunt ' Eodem igitur modo etiam gratia emi eax, seu delectatio victrix certo et insallibiliter actum salutarem producit, et tamen liberta tem indisserentiae non laedit. et potentiam dissentiendi e medio noniollit. 3. Ut intelligatur quomodo gratia
modo sit ellicax, modo autem maneat inellicax , considerandum est, varios esse gradus concupiscentiae ex una, ei gratiae ex altera parte. Nam gratia est medicinalis et sanans: ut ergo infirmitas est maior vel minor. et concupiscentia carnis plus aut minus
inlensa; ita oportet magis minusve exhiberi aegrotis medicamentum. Be- inde concupiscentiae motus non sunt eiusdem rationis, sed varii: aliquando enim tenuis in nobis excitatur cupiditas ; interdum pugnax est et robusta; quandoque adeo vehemens, ut ast eam repellendam magna sint adhibenda remedia, non semel etiam in eius lucta robustiores, Deo permittente, Succumbant. Ergo nec eiusdem rationis sunt motus gratiae, quae nobis in remedium infirmitatis subministratur ; nunc enim eiusdem inspirationes vix sentiuntur; nunc pulsant animum vehementius; nunc adeo alliciunt, ut vincant carnalem Omnem tentationem; nunc tanto ardore voluntatem accendunt, ut minacia
quaeque, et horrenda parvipendat et vincat. Varios istos gratiae gradus agnoscit et profitetur S. A ugussinus il dicens: c Gratia vero Dei semper est bona, et per hanc fit, ut sit homo bonae voluntatis, qui prius fuit voluntatis malae. Per hanc etiam fit, ut ipsa hona voluntas quae iam esse coepit, augeatur, et tam magna fiat, ut possit implere divina mandata, quae
189쪽
voluerit, cum valde persecteque vo
vult tacere Dei mandalum, et non put- est , iam quidem habet voluntatem bonam, sed adhuc parvam et invalidam : poterit autem , eum magnam habuerit et robustam. Quando enim Martyres magna illa mandata secerunt, magna utique voluntate, hoc est
magna charitate secerunt: de qua charitale ipse Dominus ait: Maiorem hae tharitatem nemo habet, quam ut animam suum ponat quis pro amicis suis. 3 El 23 de peccat. merit. et remiss. inquit: e Cur autem i Deus illum adinvet, illum non adiuvet; illum tantum, illum non tantum; istum illo. illum isto modo, penes ipsum eSt.
et aequi talis tam secreta ratio, et eXeellentia potestatis . . Tunc itaque gratia est efficax, si gradus gratiast maiores sunt, qua in gradus ignorantiae et concupiscentiae: tunc enim voluntas, sublatis impedimentis seu vin- eulis solutis, libere deleelationem victricem sequitur et actus salutaris ponitur. - Ast si gradus gratiae minores sunt quam gradus ignorantiae et eoncupiscentiae; per hape impedimenta seu vincula voluntas retinetur, quominus gratiam sequatur, quae igitur inefficax manet, et suffciens dicitur. Hanc quoque gratiam, quae ,
reluctante hominis voluntate, actum salutarem non producit, agnoscere et
profiteri S. Augustinum , patet ex eius testimoniis 3 ι27 n. 2 allatis.
Est autem gratiam suffleiens sensu Augustiniano illa, quae dat posse, non velle ; aut si dat velle, istud adeo est invalidum et imperfectum, ut desideria carnis, contrariasque concupiscentias non vincat nisi superveniente stagrantissima et polentissimaeliaritate. Huiusmodi sunt inspirationes et pia animi desideria, quae per
versam animam movent rique excitant aliquantulum, sed illam ad eo versionem non trahunt. Itane suU-eientem gratiam in seipso expertus est S. Augustinus ipsemet paullo ante e0nversionem suam, eamque his
verbis ta expressit: e Voluntas autem nova, quae mihi esse coeperat, ut tegralis colerem , fruique te vellem, Deus i sola certa iucunditas, nondum serat idonea ad superandam priorem vetustate roboratam. Ex quibus liquet , gratiam sufficientem aliquem semper essectum producere, nempe pium animi motum et honam volun lalem, sed invalidam. pi cui lihorum arbitrium resistit. Sequitur etiam gratiam, quae in uno est sumeiens , in
altero, cuius vetus et carnalis voluntas non adeo cum nova et spirituali
conflictat, ut discordando dissipet
animam, esse emeacem; atque eandem gratiam talem esse re3pectu unius operis, ex. gr. orationis . quae emtax non est respectu ad alia opera,
ex. gr. Dbs rvantiam omnium mandatorum divinorum; et demum constat, omnem Dei gratiam, quantum is minimam, esse in se ad opera salutaria sum eientem , id est non esseere actus salutares propter obitem earnalis et robustioris d lectationis, eum tamen tribuat voluntati posse eam superare, si velit. Ut autem velit, requiritur in hoc statu sancia d lectatio victrix, quae a nullo duro corde respuitur, ae ideo gratia esseax
Nota 1. Doctrina de gratia eo maegis veritati consona habenda est, quo magis cum doctrina convenit, quam S. Augustinus de gratia Christi proposuit, et contra Pelagianos et Semi- pelagianos propugnaxit. Illa etenim a summis Pontificibus adprobata, et ah
190쪽
Delesia catholim suseepta fuit. Iam S. Invocentius I in responsion ad Sinodum Carthaginensem et Milerumn 1 m. quarum Augustinus anima et ingenium fuit, non solum acta syn
talia adprobat ei confirmat, sed ei litteras utriusque Concilii, ab Augustiuo scriptas. e plenas fidei, totoque eatholicae religionis vigore firmatas a appellat. S. Bonifacius L et cum e set doctissimus, tamen ad ersus libros Pelagianorum B. Augustini re-Fponsa poscebat, s ut reseri S. Pro-
ver 1 . - S. Coelestiuara: I in Epist. ad Epise. Galliae Augustini scripta
et doctrinam sua approbatione firmathis verbis: c Augustinum Sanctae recordationis virum pro vita Sua. atque pro meritis in uostra communio. ne semper habuimus; nec unquam hunc sinistrae suspicionis saltem rumor aspersit, quem tantae scientiae olim fuisse meminimus, ut inter In gistros optimos etiam a meis Praeddi cessoribus haberetur. Bene ergo de
eo omnes in communi senSerunt, u
pote qui ubique cunctis amori fuit et honori: a S. Hormisdas a Possessore Episcopo consultus, respondit: . De
arbitrio libero et gratia Dei, quid Romana, hoc est. Catholica Sequatur et asseveret Eeelesia, in variis libris B. Augustini, et maxime ad Hilarium
et Prosperum posse cognosci. 2 Fe-
Iiae IV ad Pelagianoruin reliquias ex Gallia extirpandas misit ad Concilium Aramiconum vigintiquinque capitula de gratia et libero arbitrio, ex libris S. Augustini verbatim decerpta, quae voluit ab Episcopis illis reeipi atque
subScribi, quod et factum est. Ioa nes II in Epist. 3 ad quosdam Senatores ait:. S. Augustini doctrinam
secundum Praedecessorum meorum statuta Romana Sequitur, ac Servatriclesia. x Aleaeander VII Lovantem
Anr. u. stases Doctores commendat in Brevi Iaugusti 1660 quod e praeclarissimo- eum Ecelesiae foetorum Augustini et
Thomae Aq., inconcussa tulissimaque dogmata sequi Semper, ac impense revereri velint. x Clemens VIII in celeberrimis eongregationibus de divinis auxiliis sancte decrevit, ut
tota controversia de gratia. quae tunc magno contentionis aestu servebat,
ad normam doctrinae S. Augustini, tanquam ad lydium lapidem exigeretur, idque tribus de causis: c Prima est, inquit 2 , quod, si, teste B. Prospero l3ὶ, viginti annorum spatio aetes Melesiae ita dimicavit contra Pelagianos , ut tandem , Augustino duce, vicerit, oportet, in causa simili
eundem Ducem agnoscamus et Sequamur. Secunda est, quod idem Sanctus nihil videatur praetermisisse eorum, quae ad praesentes controversias pertinent... Tertia tandem ratio est, quod eum multi Pontilices, praedecessores nostri, doctrinae S. Augustini de gratia tam acres fuerint assertores ac
vindices , ut quasi haereditario iuro eam in Ecclesia relinqui voluerint; aequum non est, ut pallar, illam hac quasi haereditate privari. 3 Sapientissimi Praedecessoris sui exemplum Paulus V imitatus, eadem religione Augustinum controversiae illius iudicem esse voluit. De maxima hac S. Augustini auctoritate gloriantur, qui se Augustinianos nuneupant, suumque de gratia SIstema prae eaeteris commendandum esse putant, eo quod
principiis S. Augustini apprime consorine, et maxime accommodatum sit
tum ad insultibilem gratiae efficaciam ostendendam, tum ad libertatem cum ipsa conciliandam. Nola 2. Qui systemati Augustiniano refragantur, candide prositentur,