장음표시 사용
171쪽
ratam iustitiam praeseramus concupiscentiae hactenus dominanti. Et vero in principiis Ian senii frustra hortaretur S. Doctor, ut confugiamus ad misericordiam et gratiam implorandam: si enim illecebra concupiscentiae inagis delectat quam motio coelestis adorationem excitans , oratio erit impossibilis: si minus delectat, oratio necessario sequetur i CL Dechamps is ,
a APICUL S II. Opiniones scholarum.
I 420. In dogmatibus de gratia hactenus probatis omnes The dogi
eatholici consentiunt; sed cum ulterius progrediuntur, et praeter ea quae revelata, et ab Ecclesia definita sunt. operationis etiam modum inquirunt, quo praelata dogmata concipienda , et declaranda sint, ut internos eorum nexus pro humano captu conspicuus reddatur, in varias abeunt o finiones. Disputant Onim inter se de modo, quo gratia efficax operatur, de modo, quo eadum cum libero arbitrio coniungitur , et de modo, quo gratia efficax non sol in quoad essectum, sed etiam quoad internam naturam a gratia Sus. siciente distinguitur. Illuc circa doctri. nam de gratia varia enata Sunt Srstemata theologica, quae in scholis exposita, et tanto animorum ae,lii propugnata suerunt, ut ipsi Pontifices romani vigentes controversiaS examinandas, et diiudicaudas susceperint.
Celebres ideirco habitae sunt sub Clemente PIII et Paulo V. Congregationes de Auriliis, in quibus au tem post multas discussiones et disceptationes nihil decisum , sed a Paulo Uanno 1606 duclaratum fuit, utriusque puriis litigantis sententiam in scholis catholicis tuto et impune,
sed tamen sino damnatione alterius partis, doceri posse, donec aliter a S. Sedo decerneretur: quam constitutionem anno 1733 clemens XII confirmavit. Ex his patet, salva fide , et
ψine erroris, aut temeritatis nota. Varias , quae circa doctrinam de gratia propugnatae in scholis catholicis sue runt, opiniones defendi posse, dummodo dogmata intacta maneant, et intemerata fide leneantur. Inter dissentientes autem scholarum opiniones praecipue recensenda sunt systemata
omistarum , Augustinianorum , doli alaturum , et Congruistarum. Praecipuum vero inter haec systemala discrimen in eo consistit, quod nomissae et Augustiniani admittant aratiam ab intrinseco Vticaeem: Mol, ι istae, et Congruistae eam dicant ab ecti inseco es cacem. Notandum porro est, gratiam diei ab infrinseco est i cacem, quando insallibilis eius cum essectu connexio in ipsa gratiae natura sun datur, ita ut non idcirco gratia emicax fiat, quia ei homo consentit, sed ideo homo consentiat, velit et agat, quia gratia efficax est; ab G-trinseco autem efficacem gratiam vocari, quando insallibilis eius cum emsectu connexio non ex gratiae natura repetitur, sed ex aliqua causa gratiae extrinseca, e. g. ex praevisione consensus humanae voluntatis. Ast systematibus lain enumeralis quintum
addere licebit, quod priora inter soli liquo modo conciliare, ac in se unire nititur. - Priusquam autem ipSaSIstemata exponantur, quaedam Prae' mittenda et observanda sunt tum de natura quaestionis quae ventilatur, tum de modo, quo in illius discussi ne procedendum est.
1. Nemo negabit difficillime a nobis
Augustini doctrina lib. uu. aj T. V. Diis. I, art. I. contro . 2.
172쪽
concipi, quomodo gratia et liberum arbitrium ita in quolibet actu salutari concurrant, ut iste tum gratiae, lima libero arbitrio recta ad Ser atur. Nexus iste, seu concordia gratiae
cum libero arbitrio, de qua in scholis quaestio inovetur, res est rationem superans, captum humatium tran-
Scendens , inter Beligionis uar steria merito reserenda. Deus enim tum gratiae. tum liberi arbitrii auctor est operationes autern Enlis infiniit, per infinitam sapientiam, et omnipotentiam ageniis a mento limitata persecte eomprehendi non posse, reela Philosophia docet. Quod si in inundo physico et visibili multos essectus, in ordine naturali contingentes, cerni diu S. quorum intrinsecas causas persecte intelligere, et certo explicare non valemus; quis mirabitur similes ensectus etiam in mundo morali, qui Sensibus non subiicitur, et in ordine
supernaturali existere, noSque pe secte comprehendere, et certo declarare non posse, quomodo Deus per
inellabilem vim gratiae supernaturalis quidquid vuli, in nobis certo et insallibiliter operetur, quin libertas patiatur detrimentum' - duo magis
talis operatio non solum vires no
Siras, sed ipSam quoque intelligentiam nostram superat, eo humilius ignorantiam nostram lateri, eoque amplius infinitam Dei sapientiam, omnipotΡntiain, immensamque bonitatem admirari et laudare debemus. Idcirco Apostulus, supernaturalis gratiae operationes considerata S, exclamat i): O altitudo dii illarum ga-pien iue et sciensiae Dei 1 quam incomprehensibilia sunι iudicia eius, eι investigabiles viae eius 1 ouis enim cog nur il sensum Domini ' aut Φuis consiliarius eius fuit' - Ita pariter S. Augustini Di, quamvis gratiae Doeior
ART. II. 1 Is merito nuncupetur, gratiae vim in te nam, operandi modum, mensuram
distributionis, illiusque cum humana libertate coneordiam perpendens I 2)dieit: c Oecultum est . altum eSt, inaccessibili secreto ab humana cogitatione seclusum est, quemadmodum Deus et damnet impium, et iustificet impium . . . Quanto convenientius, quanto accommodatius est modulo nostro expavescere, ubi Paulus expavit, et exclamare: Oullitudo etc. a
Idem i. de grai. Chr. s3 ait: et duaestio ista , ubi de arbitrio voluntatis, ei Dei gratia disputatur, ita est ad discernendum dissicilis, ut quando defenditur liberum arbitrium, negari Dei gratia videatur ; quando autem asseritur Dei gratia , liberum arbitrium putetur auferri. 3 S. Prosperquoque multa, quae gratiam divinam concernunt, a nobis intelligi non po se latetur; nam de vocat. gent. i. haec liabet: . Cum de gratiae prosundi tale, et altitudine disputatur, iri bus illis saluberrimis, et veracissimis delinitionibus si inus innixi. Quarum uria pro siletur aeternum, et proprium divinae esse bonitatis, ut o innes homines salvos fieri velit, et in agnitionem veritatis venire. Alia simul praedicat, omne in hominem , qui salvus sit, quique in agnitionem veritalis venit, Dei auxilio iuvari et regi, utque in fide, quae per dilectionem operatur, permaneat, custodiri. Tertia vero temperanter et sobrie protestatur, non omnem voluntatis Dei comprehendi posse rationem, et multas divinorum operum causas ab umana inteli entia esse subductas. . . His rite pertractatis, nullius superest cauSa certaminis, neque ultra necesse est, nos interminabilibus quaestionibus occupari. PIta etiam alii Patres ac Theologi candide latentur, nexum gratiae cum il
173쪽
Ie PARS I . SECTIO I. horo arbitrio incomprehensibilem se, et ad mlei muneria merito referri. Ex quo collicitur. humano ingenio non posse inle systema tonstrui, per quod Ouinis obscuritas tollatur, omnis difficultas perspicue enodetur, operationes gratiae supernaturalis pe
laete intelligantur, ii uiusque cum libero arbitrio nexus perseeie comprehendatur. Recte igitur Cl. Contensonius in dicit: e Sicut non sine spinis rosa vernat, sic dissiluitatum innumeris Stimulis , et aetaeis vallata et obsepta est elegantia gratiae; quia nimirum magis amari avel, quam disputatione tractari: ideoque duin simplicium animis lueem, cordibus Suavitalem infundit, curiosos maiestatis
tatores gloria opprimit. 32. Quamvis nexus gratiae cum libero arbitrio sit supra rationem, nullatenus tamen est contra ra itinem.
Imo ineassum laborat, qui in hac ductrina catholica contradictionem ostendere nititur. Ad hanc enim duasi Melarae, distinctae ei certae requiruntur. quae ita sibi opponantur, ut invicem se mutuo excludant; tales autem ideae ex praelata dotirina erui nequeunt. Mens enim limitata inodum perfecte intelligere nGn valet, quo Deus in sinita sapientia et omniis potentia praeditus in animis nostris
per Malias Supernaturales Operatur, quas nee senSibus percipere, nec ingenio comprehendere poSSumus;
quippe si naturales Dei operationes
in conservando ei gubernando mundo visibili persecte non perspicimus,
quanto minus supernaturales Dei operationes comprehendemus' Ex altera parte de existentia quidem nostrae libertatis per sensu in intimum certi sumus, sed intrinsecam eius
lli In Theol. mentia. et eordis lib. et in Praeloquio
naturam nequaquam porseeta intel
ligimus: ideo Philosophi in ipsa li
bertate desinienda dissenserunt; et
licet cognoscamus , moliva et varius causas externas et internas institero in volitiones nostras, hasque nihilo minus liberas esse, integram tamen harmoniam libertatis cum in nuxu cauSarum physiearum et moenitum perfecte intelligere, et adaequate
explicare non valemus. - Quae cum
ita sint, mani seste patet, neque ex parie gratiae, neque ex parte li-bsertatis claras, distincias et certas ideas assignari posse, quac ita sibi opponantur, ut invicem se mutuo excludant. Insistendum ergo est divinae Revelationi, quae nos tum de efficacia gratiae, tum d se libertate hominis in actibus salutaribus cerios reddit, et propter ignorantiam modi seu nexus dogmata coeli ius patefacta negare non licet. 3. Et si nexus gratiae eum libero arbitrio inter si dei mrsteria recDnsendus sit: non lamen omnis humani ingenii conatus praelatum nexum declarandi interdicitur ; sed dum dogmata intemerata fide tenentur, sunctioni quoque rationali seu Speetula-livae locus conceditur. Ita sensit S.
Gedestinus P. qui in celebri ad Ε- piscopos Galliae Epistola post enumerata, quae certa sunt ac mala Ecclesiae decreta, addit: c Profundiores vero dissicilioresque paries incurrentium quaestionum , quas latius pertractarunt, qui haereticis restiterunt, sicut non audemus Contemnere, ita non necesse habemus eas adstruinre. 3 Reprehendendi ergo non sunt insignes Theologi, qui non solum dogmata catholi ea defendere, sed etiam internum eorundem nexum a liquo modo explicare conati sunt, et hunc in sinem varia Systemata Exco
174쪽
non est, qui omnem de praelatis
scholasticorum opinionibus, et di- seoptationibus tractatum e scholis e- liiiiiii aluin voIunt. Nam qui celeberrima a Theologis exarata et propugnata de gratia SIstemata penitus ignorat, vix Theologi dogmati ei nomen
meretur. Praeterea eadem systemala
sine studio partium diligenter perpensa, et ad invicem collata magnam ipsis dogmatibus lucem affundunt, eteontra Rationalistarum, qui mysteriis cunetis silem detrectant, aliorumque adversariorum insultus valida arma suppeditani. Haud supervaeaneum igitur, sed valde prosi euum est. ut in Thelogia dogmatico-polemi ea dicta sistemata non solum historice enumerentur. Sed etiam explicentur, atque examinentur, ui solidum de iis iudicium ferri queat. C. Ad srs lemata de gratia rite diiudicanda sequens regula statui potest. Systema eo praestantius habendum rei. quo magis fini suo congruit, quo clarius nempe in ipso lum efficacia gratiae, lum libertas hominis vindieatur, internus utriusque nexu Smanifestatur, et ratio assignatur, e, qua sit . ut gratia modo efficax sit, minio essectum salutarem, ad que in
a Deo coneeditur, non sortiatur.
Quoniam autem Religio christianareetissime aedificio comparatur, cuius partes pulcherrimo ordine connectuntur, et quoniam ideirco omnes doctrinae revelatae ita comparatae sint
oportet, ut primario gloriam Dei, et seeundario sinem hominis, moralitalem scilicet et selieitatem eiusdem
promoveant; altera quoque regula statuenda esse videtur. Systema e- ni in eo excellentius dicendum erit, quo melius cum caeteris veritatibus ille oretieis et ossietis praeti eis connectitur. Quo clarius ergo in SISt- ,
male attributa divina, praρeipuo l
pientia, Sanctitas, Bonitas et Iustitia
Dei manifestantur; quo luculentius merita Christi exaltantur, et immensa eius, qui pro omnibus est mortuus , charitas ostenditur; quo apertius monstratur, hominem per moralit tom ad se licitatem pervenire posse et debere; quo melius denique ossiciael virtutes christianae, praeeipue humilitas, considentia in deuin, et dinsidentia de se, salutaris timor, et continuum orandi studium inculcanis
tur, eo magis censendum est, SIStωma veritati consonum eSse.
5. In hae traelatione celebre S. Augustini eslatum solerter observandum est: et In necessariis unitas, in dubiis libertas, in omnibus charitas. Α dogmatibus enim catholicis ne i tum quidem unguem recedere licet et probe notandum est, systema veritatibus, non veritales sIstemati ae commodari debere. Varias autem, et discrepantes circa modum explicandi vim et emicaeiam gratiae opiniones. quas Ecclesia permittit . damnare ac stilo censorio inverecunde eonfigere non licet: ita enim procedentes iudicio, atque auctoritati Melesiae non minus iniuriosi quam sibimetipsis contrarii sunt, quia, qua frui volunt sentiendi libertale, alios spoliare nituntur. Charitas denique praeeipit, ut systema fideliter proponplur prout a patronis suis delanditur; ae propte
ea cavendum est, ne Systema ex una,
vel altera tantum parte reseratur, et rationes, quae illi minus propitiae sunt, in plenissima luce collocentur; rationes vero quae eidem lavent, penitus reticeantur.
u. Thoinistarum sententiam, si noli invenit, tamen explicavit ub , rius, et expolivit Dominicus Bannes,
l saenuli XVI Theologus ex ordine
175쪽
174 PARS IV. Praedicatorum. Qui hanc sententiam amplectuntur, ideo nomisimum nomine veniunt, quia se in omnibus S. Thomae vestigia sequi contendunt, et doctrinam iradere , quam a tanto Magistro acceperunt. Iuxta huius angeliei Doctoris principia effleat iam
gratiae explicare, libertaim hominis vindicare, discrimen que straliae sufficientis ab efficaci assignare nituntur.
1. Deus, qui non solum omnia creavit, sed etiam omnia continuo conservat et gubernat, recte dicitur prima cauSa movens omnium, quae sunt et sunt, atque ideo etiam omnium volitionum et operationum humanarum. Id clare docet S. Thomas : dicens: et Sicut omnes in olus corporales reducuntur in motum coelestis corporis sicut in primum movens corporale, ita omnes motus iam corporales, quam Spirituales r ducuntur in primum mox ens Simpliciter, quod est Deus. Et ideo quantum-eunque natura aliqua corporalis vel spiritualis ponatur permela, non potest in suum actum procedere nisi
moveatur a Deo. Deus ergo non Solummodo potentiam agendi tribuit, sed eum potentia in actum transit, Deus etiam huius actus est prima cata Sa movens. Id quoque clarissime docet S. Thomos: nam lib. III e. Gentes l2ὶ imp drnans sententiam eorum, qui dicebant, Deum dare nobis vi tutem volendi, non autem ipsum velle, eamque S. Scripturae ossatis contrariam esse probans, ita loquitur: et Quibus quidem auctoritalibus S. Scripturae resis litur evidenter. Dicitur enim 3): Omnia opera nostra Operatus es in nobis, Domine: unde non Solum virtutem volendi a Deo habemus, sed etiam operationem. Prae-
terea hoc ipsum, quod Salomon ει cit i : quocunque r0luerit, in ι nnbit illud, ostendit, non solum divinam eausalitatem ad polentiam v luntatis extendi, sed etiam ad aelum ipsius. Item Deus non solum dat rebus virtutem, sed etiam nulla res potest propria virlule agere, nisi agat in virtute ipsius, ut supra ostensum est: ergo homo non potest virtute v aluntatis sibi data uti nisi in quantum agit in virtute Dei. Illud autem, in
cuius virtute agens agit, est causa non solum virtutis, sed etiam aetus,
quod in artifice apparet, in cuius virtute agit instrumentum, pliam quod ab hoc artifice propriam formam non accipit, sed solum ab ipso applicatur ad actum: Deus igitur est causa in nobis non solum voluntatis , sed etiam volendi. x Siculi ergo non sum-cil, ut instrumentum virtutem, Seu aptitudinem ex . gr. incidendi et c. habeat, sed etiam ab artifice appli- eari dρbet ut inlisio fiat; ita etiam non sus icit, ut potentia volendi et agendi a Deo collata sit, sed ulterius requiritur, ut ab eodem Deo tanquam prima rerum omnium causa movente potentia illa ad actum applicetur. Hinc ad quemlibet actum necessaria est pram motio physica, seu aetio divina, per quam polentia rebus creatis indita modo naturae agentis consentaneo adactum applicatur. Dicitur aut stin haec aclio divina praemotio, quia praeeedit actum voluntatis et non prioritate durationis seu temporis, inquit Go-netus 5 , sed duntaxat naturae seu causalitatis, et dopendentiae; v nam S. Thomas 16' docet, e molionem moventis praecedere motum mobilis ratione et causalitate: a dicitur vero praemolio physica, et non qu0d forma naturalis sit, ait idem Gone
176쪽
tua ), seu per modum naturae ad unum determinans absit , sed quia e1 propria essentia et ab intrinseco
est efficax, inde pendenter a quocunque creato consensu, quod est esse
phrsicum theologiee, non philosophice . a Haec praei notio physica necessaria est ad actus naturale S, ei multo magis ad aelus supernaturales, quo homo per vires naturales poner nequii. atque ideo potentiam Super naturaliter agendi in statu natura
lapsae a Deo per merita Christi obtinere debet, ut patet ex tractatu dinecessitale gratia . Quotiescunquiergo actus bonus in ordine supernaturali ponitur, Deus est cauSa prim: istius actus, quia praemolionem phisicam ita movet. et dirigit hominem ut actus salutaris ab ipso perseiatur. Hi ne S. Thornus gratiam actualem l 2)desinit: et divinum auxilium, quo no: movet ad bene volendum et agendum; a ei ait Gaza aviga 3ὶ 4 Nomine gratiae emcaeis intelligitur illud auxilium, quo Deus non solum
xeras tribuit animae vires bene operandi, sed etiam voluntatem determinat, ut actu bonum velit, et operetur. 3 Ideo gratia efficax per praemo tionem pli Isicam operatur velle ei pessicere, ipSuin con SenSum volun talis producit, et actum Salutarem adque in conceditur, certo et in sal libiliter consequitur. Nam, ait S. Thomas et Si Deus inovet voluntalem
ad aliquid, impossibile est huic pusitioni , quod voluntas ad illud noumo eatur, non tamen est impossibilo simpliciter; unde non Sequitur, quod
voluntas a Deo ex necesSitate moveatur: A q. si de malo, art. un. ad 3dieit: e Deus inovet voluntatem immutabiliter propior es scaciam virtutis moventis, quae de sicere non pot
est. x Et q. 22 de 'δerit. art. 8 Scriabii: ε0mnis aetio voluntatis, in qua lum est actio, non sυlum est a volun tale ut immediate agente, sed etiam a Deo ut primo agente, qui vehementius imprimit; unde sicut voluntas potest immutare ae tum Suum in aliud, ita et nvillo amplius Deus. , Ex his autem sequitur, quod gralia sit ab intrinseco enicax; sicut enim primaria
causa non potest dependere a secundaria, sed haec ab illa dependet; sieeliam emeacia gratiae non potest dependere a consensu Voluntatis, sedeon sen Sus voluntatis dependet ab emficacia gratiae; seu-gratia non sit eruscax, quia consentit homo; sed ideo consentit homo, quia gratia est em
2. Deus , dum gratiam osseaeem elargitur, non solum vult, ut aetus salutaris ponatur, sed simul eliam vult, ut actus liber ponatur, quoniam ab aeterno decrevit, hominem per inoralitatem, quae actiones liberas exposcit, ad felicitatem tendere debere. Cum autem voluntas Dei sit omnipotens, et esticacissi ina, ipsa actio divina, quae praemolio physica dicitur. non solum eme it, ut actus salutaris ponatur, sed etiam efficit, ut libere ponatur. Tantum ergo abest, ut praemotio physica libertatem tollat vel imminuat, ut potius eandem certo et insultibiliter efficiat. Id praeelare docet S. Thomas; nam l,q. 19, art. 8, inquit: et Cum aliqua causa efficax fuerit ad agendum; essecius
consequitur causain non lanium
secundum id, quod sit, sed etiam secundum modum siendi, vel essendi. a Ex quo principio ita postea concludit: e Cum igitur voluntas divina sil emcacissi ina, non solum sequitur, quod saut ea, quae Deus
177쪽
sI6 PARS IV. xuli fieri, sed quod eo modo fiant , qtis Deus en fieri vult: vult aut 'urquaedam fieri Deus necessario: quae dam eontingpnter a i id est: libereti,
et ad 2 addit: . Ex hoc ipso , quod
nihil via uulati divinae rosistit. sequitur, quod non solum liunt ea quae Deus vult fieri, sed quod stant continge liter vel necessario, quae Sicnori vult: x q. si de malo, art. un. ad 3 ait: e Deus movet voluntatem immutabiliter propter efficaciam virtutis moventis, quae deficere non pol- est ; sed propter naturam voluntatis molae, quae indisserenter se habet ad diversa, non inducitur necessitas, sed manet libertas. a Et quia manet libertas. Doctor angvlicus agnoscit et iam in homine a gratia molo et excitalo pol puliam resistendi gratiae; nam quodlibet. 1,art. I ad 2 ita dis
serit: ε Deus movet omnia secundum mυ dum eorum, et ideo divina motio a quibusdam participatur cum necES- Sitale. a natura vulem rationali cum
libertate, propter hoe, quod' virtus rationalis se liubet ad opposita, et
id. o sie Deus movet inentem huma nam ad bonum, quod lamen polysthule molioni rosistere . a Quod si dicatur, de ratione potentiae liberae esse, ut sit causa sui motus, ut seipsam movi a 'et determinet; S. TM-nuis id nullatenus negat, sed saepius
amrmat, atque id priucipiis suis nullo
modo eunt rurium esse ostendit. Ipse
enim propositae d incultati iis respondet: et quud equidem liberum. arbitrium sit eausa sui motus. quia humo per liberum arbitrium seipsummovet ad agrndum. Non tamen hoc est de necessitate libertatis, quod sit prima causa sui id quod liberum est; sicut nec ud hoc, quod aliquid Sit causa alterius, requiritur, quod sit prima cauSa eius. Deus igitur est prima
causa movens et naturales causas, et voluntarias; et sicut naturalibus causis, movendo eas. non aufert, quin aetus earum sint naturales, ita movendo eausas voluntarias non aufert, quin aeliones earum sint voluntariae,
sed potius hoc in eis facit; operatur
enim in unoquoque secundum eius
proprietatem; γ in quae verba se . Billuarι s 2 ita disserit: e Movet ergo
Deus potentiam liberam, non praecise ut moveatur, ei nihil agat, neque determinat praeelse ut determinetur, sed movet et determinat tanquam
primum movens, ut ipsa tanquam secundum movens primo sub ordina. tum, et in suo ordine se etiam moveat, determinet et agat, et quidem libere, nimirum sub indisserentia iudicii, er servando polentiam ad oppositum , quia operatur in unoquoque secundum eius proprietatem. movetque nedum ad Substantiam, sedellain ad modum actus. a Perperam eontra hanc doctrinam argu menta rationalia prd cuduntur. Ipsa enim sana ratio cognoscit , hominem
non sibimetipsi libertatem dedisse ,
sed eam a Deo accepisse. Liberum arbitrium est itaque ens contingens, quod, sicut caetera entia conlingentia, continuo seu in quolibet momento a Deo conservari et gubernari , Seu ad finem suu in dirigi debel. Quis ergo absonum declarabit dicere. Deum, dum per gratiam eis cacem actum salutarem producit, liomini in eodem actu Ptiam libertatem eouferre posse
et velle, cum eundem aetum non solum bonum. sed etiam liberum esse 'velli' et Haec est . ait ibidem Cl. biI-ι uari, causa hallucinationis Advem Sariorum, quod singant libertatem humanam quasi alterum Deum, quae in sui exercitio et actu excusserit de-
178쪽
pendi nitam a suo creatore : quod luerit: ergo adiutorium alimentorum quantum sit alienum a fide et reela est sine quo non sit, non quo si ui , ratione, novit quisquis attenderit ad vivamus. a Sicuti ergo alimentum iura divinitatis, et conditionem entis potest vitam nostram conservare, alereati. a vero ad vivendum necessaria est de-3. Praeter gratiam emeaeem, quae terminatio voluntatis, ut alimento u- ipsam voluntatis delerint nationem, lamur: eadem ratione gratia sum- seu liberum consensum operatur inmeiens potentiam bene operandi con- nobis, datur etiam gratia sussciens,lsert, sed praeterea necessaria est vo- quae veram bene operandi potentiam luntatis determinatio, ut hanc poten- voluntati conseri, ab aetu tamen se- i iam reducamus ad actum , et hene iunctam. Quidam Thom istae gratiam Oper mur, quam determinationem sussieientem ab efficaci toto genere nobis non conseri nisi gratia efficax. distinguunt, ita, ut sufficiens nun- S. Augustino de more consentit S.
quam fieri possit emcax; alii vero Thomas, qui s2l ad haec verba Apo- eum Cl. Thoma de Lemos dicunt, stoli: cuius factus sum ego minister
gratiam sum eientem ab efficaci nonisecundum donum gratiae Dei, quae distingui realiter, sed formaliter tan-idata est mihi. secundum operationemium, ut scilicet gratia excitans, prae- rirtutis eius, inquit: e Tangit Apo-eise ut excitans, appelletur sum ciens, Stolus auxilium si hi praestitum ad gratia autem eadem ut adiuvans et ministeriorum executionem: huius cooperans sit efficax. Caeterum quo- modi autem auxilium duplex suit: niam in frsiemale tho misit eo, tum unum quidem ipsa facultas exequen- ob dependentiam creaturae a Crea-idi, aliud ipsa operatio, seu actualitas. iore, tum ob infirmitatem naturaesFacultatem autem dat Deus insun-huinanae per peccatum corruptae,idendo virtutem et gratiam, per quas omnia, quae ad salutares actus spe- emeitur homo potens, et a plus ad elant, repetuntur a Deo prima causa operandum. Sed ipsam operationem movente ; in homine autem potentia eonfert, in quantum in nobis interius ad bene agendum ab ipso actu distim operatur movendo, et instigando adguitur, quia illa hune praecedit, elibonum in quantum virtus eius illa sine isto existere potest; conse- operatur in nobis velle et perficerequenter etiam duplex actio divina pro bona voluntate. v Et 1 2, q. 100, dis linguenda est; nempe actio divina,iari. 4 ait: ε Non solum a Deo est o quae conseri potentiam, ei actio di- mniS molio sicut a primo movente, ina, quae esticit actum. Hane dupli- Sed etiam ab ipso est omnis sormaeem actionem divinam , seu hoe du- lis persectio sicut a primo aetu. sic plex adiutorium Dei iam distinxit S. igitur actio intelle elus , et cuius- Augustinus, qui lib. de corrept. et eunque entis creati dependet a Deo rat. l inquit: et Ipsa adiutoria di- quantum ad duo: uno modo instinguenda sunt: aliud est adiuto- quantum ab ipso habet persectionem rium, sine quo aliquid non si, et a- Sive formam , per quam agit: alioliud est adiutorium , quo aliquid sit. modo in quantum ab ipso movetur ad
Nam sine alimentis non possumus vi- agendum. 3 Vere igitur S. Thomas ere, uec tamen cum assuerint ali- agnoscit gratiam, quae potentiam amenta, eis sit ut vivat qui mori vo-igendi eonfert, eamque distinguit a
179쪽
Malia emeaei. quae opstratur in nobis velle et persicere. Illa porro gratia recte vocatur, ei vere est sussciens, qua inus ad actu agendum requiratur altera esseax. Sicuti enim iuxta proprium et communem loquendi modum ignis dicitur sufficiens ad eomburendum , lieet ultra debeat applicari subiecto coinbusti hili, et panis
diei iur sussiciens ad nutriendum, quamvis praeterea debeat masticari, deglutiri et concoqui: ita eum dieitur, gratiam esse suffieientem ad he- ne agendum , ista phrasis in sensu proprio, et secundum eommunem
loquendi modum non signisseat, ad actu agendum nihil aliud requiri in
quovis alio genere, sed tantum quod sine qi vis alia virtute eiusdem Ordinis eonserat nobis susscientem sa- cultatem bene agendi, si velimus. Quamobrem homo hanc gratiam consecutus , sic iam habet bene agendi facultatem, ut si non agat, non ideo sial, quia non potest, sed quia non vult. Verum equidem est, hominem ut actu bene velit, indigere gratia efficaci; sed haec semper sequitur gratiam susscientem, nisi huic resistat voluntas humana. Deus enim quantum est ex se, paratus est omni
bus, qui habent gratiam susscientem, dare efficacem, nec eam ulli denegat nisi propter culpam, quae saltem Ordine et natura praecedit subtractionem gratiae essicacis. Haec stst constans doctrina S. Thomae. qui 1, dist. 40, q. 4, art. 2 ita praeclare loquitur: ε Hominem carere gratia, ex duobus contingit, tum quia ipse non vult recipere, tum quia Deus non sibi infundit, vel non vult sibi infundere.
Horum autem duorum talis est ordo, ut secundum non sit nisi ex suppositione primi. Cum enim Deus non velit nisi bonum, non vult istum ea
re gratia, niSi secundum quod bonum est; sed quod iste eareat gratia, non est bonum simpliciter: unde hoc
absolute consideratum non est v
liium a No. Est tamen bonum, ut careat gratia, si eam habere non vult, vel si ad eam habendam negligenter se praeparet, quia iustum est, et hoc modo est volitum a Deo. Patet ergo, quod huius desectus absolute prima causa est ex parte hominis, qui gralia caret; sed ex parte Dei non est causa huius deseelus, nisi ex suppositione illius, quod est causa ex parte
hominis. 3 Cum magistro suo consentiunt discipuli. Thomas de Lemos Panopi . l. IV, p. 2, irael. 3, c. 2 inquit: et Auxilium sufficiens ita sum-eientiam tribuit ad operandum, quod desectus operationis nullo modo prinvenit ex insum cientia talis auxilii, sed tantum ex desectu arbitrii, quod ei resistit, et impedimentum ponit. v Ei cap. 6 ait: e Deus tribuens auxilium sumetens offert emcax; sed quia homo resistit susscienti, privatur e Gfieaei, quod sibi offerebatur. x Did. Alrarea lib. XI. De Auril. , disp. 113, n. 10 dicit: e Deus, quamdiu obligat praeceptum, tribuit de facto auxilium sufficiens , paratus homini dare auxilium efficax. nisi eidem auxilio in pedimentum praestaret et disp. 80 ad 4: e nomo resistendo auxiliosum eienti impedimentum ponit, ne
Deus sua gratia ulterius progrediatur; 3 quae doctrina omnino consormis est Concilio Tridens in o. sess. VI,
cap. 13 dieenii: Deus, nisi homines illius gratiae defuerint, sicut coepit opus bonum, ita persicies: operans rella et peocere. Quibus testimoniis ei latis Cl. hilluari de grai. Diss. 5,art. 4, ita responsionem suam ad Obi. 1, et Inst. concludit: ε Corrigenda est itaque haec salsa gratiae susscieulis notio, quam nobis affingunt adversarii, ut scilicet si i lacullas ex se Dicit reo by Cooste
180쪽
hiemis, tui Deus pro libitu subtrahit
influxum necessarium ad eam redueendam in aetum, sicque eontingat, semper eam essectu frustrari: est enim secundum nos gratia sussiciens
Semen evangelicum, prineipium boni operis, illud virtute continens, et ad quod de saeto perveniret, nisi virtutis eius eursum homo sua desectiva liherlate sisteret; sicut bonum
semen terrae mandatum fructum sediret, nisi aliquo terrae desectu impediretur Equidem non dissitemur, imo
pro certo tenemus, quod, ut homo gratiae sussicienti non desit, eique tonsentiat, requiratur gratia emeax;
sed i quod bene adverte, ut illi desit
ut illi resistat, ut peccet, non requiritur gratia efficax, sed sussicit dese-etiva eius voluntas, et quia illa resistentia, istud peccatum praecedit natura et ordine privationem gratiae e sicaeis, ideo verum est dicere, hominem privari gratia efficaci, quia pee- cando sufficienti rpsistit; non vero peceare, quia privatur gratia effi
Mιa 1. Declaratum sIst ma maxime commendatur auctoritate S.
Thomae, iuxta cuius principia dogmata de gratia in illo explicantur ei conciliantur. Quanta autem sit S. Thomae auctoritas, abunde probatur ex eo, quod angeliet Do ιoris nomine insignitus sit. Ipsi Romani Pontisices
doctrinam S. Thomae non solum a 'probarunt, sed etiam magnis eneOmiis extulerunt. Urbanus V in diplomate ad Tolosanos ita de D. Thoma loquitur: κ Nos aliendentes. quanta a Deo scientia dotalus ordinem Fratrum Praedicatorum, et universalem Ecclesiam illustraverit, ac B. Austu-sιini vestigia insequens Ecclesiam eandem doctrinis et scientiis quamplurimis ornaverit, etc.; quibus expositis haec pronunciat: ε Volumus, ART. u. Iset tenore praesentium vobis iniungimus, ut dieii B. Thomae dotiri nam tanquam catholicam et veridicam suscipiatis, eamque studeatis totis vi-rihus ampliare. v Non minora panxit Angstlico Praeceptori en conata Innocentius VI in quodam sermone ab ipsis D. Thomae adversariis redepto,
bet proprietatem verborum, modum dicendorum veritatem sententiarum, ita ut nunquam . qui eum tenuit, in-vpniatur a tramite veritatis deviasse,
et qui eum impugnavit, semper sue rit de veritate suspectus. a s. Pius VS. Thomam in Doctorem Eeclosiae catholicae promovit, eius doctrinam plurimum in constitution o anno 1567
edita commendavit, et inter alia contestatus est; quod eius meritis or-
his terrarum a pestiferis quotidie e roribus liheratur. v Aleaeander VII in Brevi ad theologi eam Facultatem
Lovaniensem eo tempore transmisso,
quo disputationes de gratia magno animorum aestu servebant, S. Thomam cum S. Augustino coniungens, inquit: e De reliquo non dubitamus,
quin VOS... praeclarissimorum Εeelesiae Doctorum Angustini et Thomae Aquinatis inconcussa tutissimaque
dogmata semper, ut assprilis, ac impenso revereri velitis , quorum pro- laeto sanctissimorum virorum penes catholicos universos ingenia. et omnem laudem supergressa nomina novi praeconii commendatione n0 negent. 3 Clampus VIII in Brevi ad Neapoli lanos, qui S. I homum a quin . in suae Civitalis Patronum elegerunt, de eodpin sancto ita loquitur: et ui est quidem honor eius virtutibus eum admirabili doeirina coniunctis iure optimo debetur. Ac doctrinae quidem