장음표시 사용
201쪽
200 PAns IV. SECTIO I. pria virtute liberum voluntatis consensum producunt, non opus est, ut
Fideles ad istum excitentur, quiaeerto et insallibiliter illum non denegant. Si autem conseruntur gratiae sustici eut Ξ, quae nunquam Cum Salutari opstratione coniunguntur. in- eassum Fideles admonentur, ut per promptum consensum acceptam gratiam laueti seram reddant. - Gravissimae ergo rationes suadent, admittendas esse gratias interiores et Supernaturales, quae libero voluntatis consensu dato emicaces fiunt, eodem vero negato in emicaees seu mere Supsiciontes manent.
M a s. Iuxta Thomitias et At stus iiii in os gratia sussi eiens nunquam cum essectu salutari contu ricta est, quia illa confert quidem potentiam agendi, sed ad ipsum ae tum Semper praemotio physica, seu delectatio victrix requiritur. Ab hac vero sententia m. in istae longissime distant. Equidem etiam isti gratiam ossicacem et sum-
cientem diglinguunt, et hanc eam esse dicunt, quae cum actu salutari, adque in datur, coniuncta non est: astid distunt in sensu composito, nempe, posita resistentia voluntatis, quacumactus salutaris coniungi non potest; in sensu vero diviso eadem gratia cum consensu et cum actu salutari
coniungi potest. Quia enim ipsi docent, gratiam essicacem natura sua a
susticiente non distingui; ideo iuxta
ipSurum Systema omnis gratia in se spectata talis est, ut consensu dato efficax stat, negato mere sufficiens maneat. - Gratiam ita a Molina deseriptam Thom istae vocitare sole niversus ilem, utpote a noStrae voluntatis nutu pendulam. Sed contra denominationem istam proles tantur Molinistae, et aiunt cum ei. Perrone sin: c Nonnisi summa iniuria versaιilem
eiusmodi gratiam posse vocari; Ve salile enim illud censeri debet, quod in utramque parte in flectitur, hoc autem in gratia contingere nequit; si enim homo eidem pareat, illa obtinet suum esseelum; quod si ei resi- Stat, eamque respuat caret esset tu suo; neque enim ad peccandum gratia opus est. Alioquin si versatilis nuncupanda esset gratia, cui homo reluelari potest et obsigistre malitia sua. versatilis esset dicenda gratia, qualis a Tridentina Sinodo asseria ae desinita est adversus Novatores, cui scilicet homo semper resister potest, quod tamen nemo catholicus dicet; versatilem gratiam con-ssecuti essent Iudaei illi, quos S. Stephanus arguit, quod semper Spiritui sancto restiterint. Adeo verum est, aiunt, in disputationis aestu minus considerata verba proferri l x Kotu 2. Non desuerunt, qui Mol nae doctrinam Semipelagiani erroris insimularent. Sed perperam ipsi haec nota inuritur. Molina enim constant ter docuit, gratiam praevenientem ad quemlibet actum salutaren , atque ad initium etiam fidei et salutis necessariam esse. et impiam senten-liam, qua dicitur, gratiam secundum merita dari, semper reiecit. Quamvis igitur Molinistae. dum de conserenda gratia emeaci agitur, ad scientiam
inediam rocurrant, cum Mini pelagianis tonsentire dicendi non sunt. Isti enim adstruebant in ordine adactus salutares talem scientiam conditionalium, cuius ope praeviderentur illi actus extituri a libero arbitrio non praevento per gratiam superna luralem, sed naturae viribus relicto: at vero Molinistae, isto errore reiecto,docont, Deum per scientiam mediam non praevidere meritum quoddamnaturale, seu aetum honum per solas naturae vires sub conditione ponen- Dipiti in hy Cooste
202쪽
CAPm mdum, sed praevidere voluntatis eon Sensum per gratiam praevenientem supernaturalem eliciendum, ae ideo in se iam supernaturalem: et praB-terea iuxta Molinistas, ait cl. Sar- qna l), et consensus hominis tonditionale suturus, a Deo praeviSus, non est causa, cur homini conseratur auxilium A, coniungendum eum con Sensu, Sed est mere praerequisitum aliquod: Deus enim non conseri auxilium Α, quia humo est conSenSu S, sed ut homo consentiat. 3 Caeteruindoeirinam Molinae Semipelagianam, seu fidei catholicae contrariam non esM, Salis palel ex eo, quia in Congregalionibus de Auxiliis diu examinata, solerter discussa, nunquam autem a S. Sede damnata suti. Nonnulli equidem px earundem Congregalionum aetii orohare lentarunt, Consil- tutionem nontificiam iam paratam fuisse, in qua doeirina Molinae damnationi subiiceretur, et solum ex te nas quasdam causas et circumstantias obstitisse , quominus illa publicaretur. Ast huiusmodi Aeta spuria declaravit Innocentius X solemni decreto, die 23 aprilis l654 edito,
dicens : ε Casti ruin, cum iam Romae,
quam alibi circumserantur quaedam Acta manu scripta et forsitan typis excuSa, congregationum habitarum coram se l. ree. Clemente VIII, ei Paulo ν, super quaestione de auxiliis divinae gratiae, tam sub nomine Franei sei Pegnae, olim Rotae Romanae , quam Fr. Thomae de Lomos Drd. Praed. aliorumque Praelatorum et Theologorum, qui, ut asseritur, prae dictis interfuerunt congregationibuS, nec non quoddam autographum, Seu exemplar assertae Constitutionis eiusdem Pauli V, super desinitione praedictae quaestionis de Auxiliis, ac da-
AI T. II. 201 innationis sententiae, seu sententia tum Ludoriri Molinae Soe. Iesu, eadem sanctitas sua praesenti hoc decreto declarat . ac decernit, praedictis assertis actis iam pro sententia PF.
Ordinis S. Dominici, quam Ludovici
Molinae, aliorumque Soe. Iesu Religiosorum, et autographo Sive exemplari praedictae assertae Constitutionis Pauli V, nullam omnino esse fidem adhibendam, neque ab alterutra parte , Seu a quocunque alio allogari posse vel debere: sed super quaestione praedicta observanda esse
deeret a Pauli V et Urbani VIII su
Mia 3. Contra Molinas doctrinam gravis dissicultas ex ipsa S. Scripturarppeti solet. Audiamus cl. Gaazanissa, qui 2ὶ ita contra praelatam
doetrinam argumentatur: ε In sacris paginis minus saepe, quam luculenter et expresse docemur, nihil nos habere boni quod a Deo non promanet, nihil in quo gloriari possimus 3 :0uis te discernit ' quid habes, quod
non accepisti' si ausem accepisti, quid gloriaris. quasi non acceperis' ei ιν: alia estis suiuali per fidem, ei hoc non eae robis: dei enim donum est, non eae operibus, υι ne quis glorietur. Ad quae S. Pauli verba respiciens Conei lium D dentinum sic loquitur 5ὶ: Non habeι homo, unde glorieιur, sed omnis glorialio nostru in
Christo est. - At vero si gratia a consensu nostro totain suam esse clam desumeret, pro laeto homo Iustus sese a poccatore discerneret,
aliquid haberet non acceptum a Deo, et posset in seipso non insipienter gloriari. Etenim in hoc systemate erudem est gratia sive in eo, qui convertitur, sive in illo, qui pertinax in malo induratur; imo in isto maior quandoque, quam in illo; tu utroque sumis
203쪽
202 PARS l . ciens, indisserens. nexibilis, et a luntatis nutu suspensa. Quod ergo unus ea bene utatur prae altero, non lgratiae adscribi debet, quae eadem lest in utroque et indisserens: si quibdem, ut recte S. Augustinus ait it :. Nunquid per haec dona, quae Omnibus communia sunt hominibus, discernuntur homines ab hominibus' a Restat ergo, ut tota unius ab altero diseretio sit ab arbitrio repe-ienda; ut pro ille iustus possit prae peccatore gloriari, quod seipsum discreverit, ei aliquid habeat, a Deo minime sibi datum, scilieet bonum gratiae usum. Quemadmodum miles, quamquam Sine armis repugnare non poS-sii, quod tamen armis Strenue utatur,
sibi ipsi debet, et nulli alteri, quia arma polentiam quidem pugnandi
praebent, Sed non ipsum actum Seu honum usum. γ Negari non potest, gravem esse hanc dissicultatem, quae
a Thomistis et Augustinianis mulli-plici modo urgetur. At Molini sine
eam e medio tollere conantur, dum ostendunt, quod ex Suo SIstemate nullatenus sequatur, hominem in Ordine salutis seipsum discernere, aliquid habere non acceptum a Deo, et de hoc gloriari posSe, tum quia n cessitatem gratiae praevenientis et subsequentis Seu adiuvantis prositentur , tum quia docent, Deum ex gratuita benevolentia homini talem
gratiam conferre, cui homo consensurus per scientiam mediam pra videtur. Ideo cl. Sarsigna 2ὶ, alla-lam disticultatem solvens, dicit: et Di-Mernere se in acsu primo est dare
sibi aliquod auxilium antecedenter ad
consensum absolutum, seu est dare
sibi virtutem aliquam praeviam ad a-cium, vi cuius possit se insallibiliter
separare a male operantibus. Discemnere se in actu secundo seu discre-
lti De Praedeat. M. e. b. illi L. e. n. I L
tione secunda est ponere attum praeceptum quem potuisset omittere aut ad illum concurrere. Homo non potest se discernere in actu primo, quia, quamvis praevideatur consensuruSauxilio Α, si illud daretur, consensus tamen hie conditionate laturus non est causa, cur homini detur auxilium A; sed mere gratuito conceditur atque idcirco datur, ut Sequatur consensus. Solus itaque Deus
diseernii hominem in actu primo discretione physica, dando ipsi auxi
lium praevisum congruum; et disere-lione morali ex assectu speetaliter he-n B volo, eligendo ac dando creaturae auxilium congruum prae incongruo. In actu secundo discernit se homo, quia libere ac meritorie consentit gratiae et actum ponit, quem potui sei omittere; ita tamen, ut causa
principalis huius discretionis in actu secundo sit ipse Deus, qui ad acti
nem salutarem concurrit non solum
per Suam omnipotentiam, sed etiam per supernum auxilium congruum, a quo voluntas creata habet vires ad Salutariter operandum. x Discretio hoc sensu declarato ab homine ire actu secundo laeta, certe non repugnat Apostolo, cuius mens solum lati a serere . hominem sine graiia Redemptoris in ordine salutis nihil habeto et nihil emeero posse. Quodsi homo,
etiam a gratia motus et excitatus nullo prorsus modo se discernere posset, libero arbitrio nihil omnino tribuendum ae dicendum esset, istud non posse dissentire, si velit, aut nihil agere et mere passivum se habere, quod Concilio Tridentino aperte repugnat.
Nota ι. Maxima difficultas , quae systemati Moliniano opponitur, ex ecrepetitur, quod in isto gratia ab intrinseco enicax , seu gratia . quast ipsam voluntatem salutariter conver
204쪽
tii. ad bonum potonter inclinat, et consensum insallibiliter producti, penitus negetur. Hac de eausa non Solum Thomistase et Augustiniani, sedellain alii gravissimi Theologi illud admittendum non esse eenSent, illudque variis modis impugnant. a, S. Αι- pnomus Ligorius il l citat locum Pauli Eph. ii, 40: Ipsius enim sumus facit ra, ereati in Christo Iesu in operibus bonis, qtuae praeparariι Deus, uι in illis ambulemus, ac dicit: e Nolanda sunt verba: creati in operibus bonis, quodsi ereati sumus in operibus bonis, Deus igitur suo decreto emeit, ut opera nostra eslaetum obtineant quem habent; porro: quae prava rariι Deus: quod si Deus opera DO-εtra bona iraeparavit, ipse igitur illa praedestinavit, quae a nobis facienda sunt, denique ait: tvi in illis ambulamua, nimirum praeparavit opera nostra bona, non quia praevidit, quod in illis ambulare velimus, Sed ipse voluntato sua essest, ut in illis ambulemus. v Kx isto et aliis S. Scripturae
locis ostendit, necessario admittendam esse gratiam ab intrinseco eiu-eacem, Seu gratiam, quae sine libertatis laesione emeit, ut voluntas con- Sentiat, et opus salutare perficiat.
Talem gratiam existere , clarissime docuit S. Augustinus, qui c. duas
ergo voluntas miris modis ut velit,
ab illo, qui novit in ipsis hominum
cordibus operari; non ut homines nolentes credant, sed ut volentes ex nolentibus fiant. x Hoc idem probant argumenta 3 425 ex S. Seriptura et ex Ss. Patribus allata ; ex quibus inserendum est, repudiandum esse SI-εtema , in quo gratia ab intrinseco emcacis existentia penitus negatur. T. Il. 203nianum impugnat ex absurdis, quae ex illo dimanant. Ait enim: et Si gratia nostrae voluntatis eonsensum exspectat, ut fiat essicax, inutiles esse videntur tot. et tam saepe repetitae Ecclesiae pretes, quibus Deum rogamus, ut nostras voluntates ad bonum tonuerint, at in bono stabiliat. nuid enim, amabo. lanio servore a Deo p limus 3 an gratiam sussicientem ' atqui ista ex uotiuistarum sententia omnibus Sem ster adest, ut nullus sit tam impius ei sceleratus, cui gratia sumtiens denegetur. An gratiam essit cacem' Sed haec a nostri arbitrii eou-
sensu dependet. An ipsum consen sum, et honum gratiae usum seu nostri arbitrii cooperationem Τ Sed haee cooperatio unice a nobis proficiscitur, nullatenus a gratia: Solum provenit ab innata et propria et intrinseca libertate . ait Molina 4 . Nihil ergo est, quod a Deo petimus; siquidem, ut inquit S. Augustinus bὶ, nihil
stultius, quam orare, ut facias, quod habes in tua potestate. Eadem rati ne probari potest, non maiores esse Deo gratias agendas ab eo, qui te talioni sortiter restitit, quam ab eo, qui eidem tentationi infeliciter Succinbuti ; si quae enim in his duobus est diversitas, ut certe est magna, haeeloia non a gratia, quae suit in utroque aequalis, Sed a libero uniuscuius. que arbitrio repeti debet. Ad rem nostram Augustinus i6 . Irrisoria petitio est, inquit, eum a Deo petitur, quod scitur, ipsum nou dare. . . Sicut irrisoria est etiam illam gratiarum Metio, si ex hoc gratiae aguntur Deo, quod non donavit ipse nec fecit. 3 e Deo omnipotenti virius denegare nequit, voluntatem a se creatam ad bonum inclinandi et liberum consensum
bὶ Cl. Garaamga 3ὶ systema voli- ad opus salutare requisitum in illa
205쪽
20s PARS IV. producendi. At in ustemato Molinae illa virtus divina si non negatur, Saltem obseuratur. Nam iuxta ipsius di-etamina Deus actum salutarem certo
ei insallibiliter producere valet, non quia insuperabiliter ed inde elinabiliter in voluntatem agit, eiusque liberum consensum producit. sed quia per scientiam mediam praevidet, quibus auxiliis humana voluntas ex innata et propria libertate consensura
sit. Posito autem hoc principio, vix intelligi potest, quomodo Deu S actum salutarem, quem vult, certo et
insallibiliter semper efficere queat. Nam, ait cl. M. Marcellius il : Non
datur metaphysica necessitas , quod creatura quaelibet consensura prae- videatur alicui vage auxilio versatili. Infinita enim illa divinorum series auxiliorum omnes continet modos, quibus creatura voeari potest. Asthumana creatura omnibus resistere
potest modis, quibus a Deo vocari potest . a Nam S. Augustinus f2ὶ ad Simplician. serit,it: e Tanta potest esse
obstinatio voluntatis, ut contra Omnes modos vocationis obdurescat mentis
aversio. Quae ab Aussustino dietaprosecto sunt non de elli mei, sed de inesticaei et versatili gratia. Verum iuxta adversarios innumerabiles illi modi vocandi nil aliud sunt, quata
auxiliorum versatilium series. Unde in illorum opinione nec metaphysica necessitas consentiendi uni vage auxilio, nec supremum Dei in creaturas suas dominium salvatur. Idcirco ut dominium illud salvum consistat, recurrendum est ad gratiam natura suaesticacem, cui certe humana voluntas
non r sistet. Hinc S. Pater ibidem subdit: Quis dicat, modum, quo ei
persuaderetur, ut crederet, et laim Ouini potenti defuisse ' Quem modum
ii in Instit. theol. lib. m. c. iv. con l. a. ut L. I. a. s.
explicans 3l ait, esse gratiam qualo ulte humanis cordibus divina largitate tribuitur, et a nullo duro eor- de respuitur. Ideo quippe tribuitur, ut eordis duritia primitus auferatur. 2din Doctrina, qua dicitur, Deum, ut
actum salutarem, quem vult. emeem possit, per scientiam mediam indaga. re debere, cuinam auxilio supernaturali voluntas humana consensura sit, divinae maiestati adversa esse. Deumque cum hominibus confundere videtur. Homines enim , quia imbecilles Sunt, modos et media indagare debent, quibus desideratum esseclum consequi valeant; Deus autem infinita sapientia et omnipotentia praeditus non eligit media, quia esticacia sunt, sed media elii caela sunt, quia Deus ea elegit. i . O 43, n. 2 . Praeterea sciem ita divina est efficax rerum; Deus enim, ut S. Angus inu , S. Thomas aliique docent, ac ipaa Sana ratio com
firmat, non cognoScit res, quia Sunt, Sed res sunt, quia eas Deus cognoscit. V. 3 29, n. 2 . Deus ergo per
scientiam mediam non praevidet consensum , quia independenter ab ipso datur; sed conSensuS datur, quia Deus eum cognoscit: ex isto autem principio nullatenus inferri posse, actus humanos liberos non esse, iam 3 33, n. 3 ostensum fuit. Si contrarium asseritur, Dei scientia ab obi cto cognito dependens statuitur , et quia scientia Dei eius essentia est, haec quoque undequaque inde pendens diei non potest. e) Doctrina Minlinae tum in facultate Lovaniensi, tum alibi inultos adversarios nacta est.
Ipse card. Bellarminus illam nedum S. Augustino, sed etiam S. Scripturis aperte repugnare aliirmavit l. I. degrat. et lib. arb. cap. 12 scribens: ε Prima opinio est eoru in . qui gratiam estieacem constituunt in assensu
206쪽
et eooperatione humana, ita ut ab eventu dicatur gratia efficax, quia videlicet sortitur esseetum, et ideo sortitur esseclum . quia voluntas humanaedoperatur. Itaque existimant hi au-etores, in potestate hominis esse. ut gratiam faciat esse estieacem , quae alioquin ex se non esset nisi sum-eiens. Haec opinio aliena est omnino a sententia B. Augustini, et quantum ego existimo a sententia etiam Scripturarum divinarum. v Ideo Gaudius aquarii a Praepositus Generalis So-cipialis lesu anno 1613 sIstema pure Molinisti eum docere et propugnare prohibuit, ac ordinavit, ut a Theologis foetetatis non nisi illud frstema tradatur et delendatur, quod Summa quidem Mutinae principia retinet. sed
ope circumstantiarum congruarum
esticaciam gratiae divinao clariore luce proponit, 3Istema Congruis tarum ideo dietum, ac modo breviter
exponendum. IV. Systema corurruistarum.
I 433. Ad praecavendas magnastissicultates, quae systemati Molinae
opponebantur, et. Suarea, eximius Metelatis Iesu Theologus, aliud sΤ-ςisina construere, seu potius illud Molinae mitigare et emendare nisus est. Duplicem idei reo gratiam distinxit, unam congruam et alteram incongruam. Prima congrua dicitur, quia est accommodata indoli, inclinationibus et aliis circumstantiis illius, qui eam recipit et in quibus Deus
per scientiam mediam ab aeterno praevidit, ipsum insallibiliter consensurum, ita ut haec gratia congrua seinper sit efficax; alias non foret congrua, et Deu S in sua praeseientia salleretur. Altera dicitur incongrua ,
quan non est salis accommodata indoli, inclinationibus, passionibus, habilibus, tempori, loco aliisque
ART. II. 205 circumstantiis, in quibus versatur is, qui eam recipit. ut ab illo consensum obtineat, et ideo non est, nisi sufficiens. Posita hac distinetione, Suarea aecuralius, divinaeque Scribplurae ac Ss. Patruin ellatis consormius es iraeiam gratiae ostendere, libertatem hominis in actibus salutaribus vindicare, discrimenque gratiae efflearis et sufficientis declarare
1. Imprimis ergo Suarea statuit,
Deum per voluntatem antecedentem salvandi omnes praeparasse omnibus tales gratias, quae per con Sensum
voluntatis emeaces seri possunt et ad salutem sumetunt. Si autem Deus indeelinabilitor et insuperabiliter vultaclum salutarem, tunc ipsas circumstantias ita ordinat, ut sint gratiae iri huendae congruae, et gratiam indoli hominis attemperat, eamque in tali hiis circumstantiis congruis largitur, in quibus humanam voluntatem
libere consensuram esse Ope Scientiae mediae insultibiliter cognoscit. Ita Suorea l13 emeaciam gratiae e plicat, dicens: et Vocatio efficax illa
est, quae ... includit quamdam congruitatem respectu personae, tui datur , ut sit illa ita proportionata et accommodata. sicut oportet, ut in tali persona, in tali tempore et occasione insulti hi liter essectum habeat. et per hoe habet illa voealio, quod congrua et emcax sit. v fitque certe a nemine negabitur, externas et internaS tircumstantias magnam in hominis voluntatem vim exercere, et ab
illis persaepe liberum consensum dependere. Ita frequentissime homo in
mala societate, aul turpis occasionia illecebris constitulus peccatum com
miliit, quod in aliis eircumstantiis fugit et odit. Repentina alterius morte perterritus bona monita attendit,
sit L. 5 do auxiliis ea n m. n. 4.
207쪽
206 PABs I quae recreationi nus dissipatus conle-mnil. Interno gaudio asseetus , pre-ees indigentis exaudit; ast ob aete-plam iniuriam interius eommotus et perturbatus supplicum pretes audire eb exaudire recusat. Mempla ho-na homines emendare, mala vero e S-dem pervertere consueverunt. Tempore infirmitatis non pauci lentationes luxuriae vincunt . quihus tempore sanitalis misere succumbunt. Ex
his aliisque innumeris exemplis satile cognosci potest, eidem gratiae in quibusdam circumstantiis, quae
eidem congruae sunt, consen Sum ah homine praestandum, in aliis vere de . negandum esse. Dum ergo Deus, cuius sapientia mingiι a sine usque adtinem fortiter, ri disponit omnia suaviter . ita circumstantias ordinat nisint gratiae congruae , id est, dum
tentationes et occasiones ad peccatum allicientes ab homin removet, et eundem in lalia adiuncta reponit.
in quibus pro naturali sua indole ad
bonum inclinatur, atque ideo supernaturali gratiae in circumstantiis tam congruis concessae non resistit, sed consentit: rectissime ipse Deus dieitur consensum producere, seu ο -
rari velle et persicere. S. Augusti squoque docet, Deum gratias su9s es-ficaces reddere , removendo ab hominibus tentationes et occasiones peccati; nam Serm. 99 de verb. Ε-vang., Deum ita ad hominem, qui ab adulteriis se immunem servavit, loquentem inducit: c Regebam te mihi, servabam te mihi. Ut adulterium committeres, suasor defuit; ut suasor deesset, ego feci. Locus et tempus defuit, et, ut haec deessent, ego se- ei. v Idem S. Docior clarissime docet , Deum, dum certo et insallibili, ter vult actum salutarem, gratiam in circumstantiis congruis couserre ;
iit L i ad simpl. q. s. n. 13.
nam inquit: Non volentis, nequs currentis, sed miserentis est Dei, qui
hoc modo vocavit, quomodo aptum strat eis, qui seculi sunt vocationem ... Si vellet etiam ipsorum misereri, p0sset ita vocare, quomodo illis aptum esset, ut et moverentur et intelligerent et sequerentur; verum est ergo:
multi rotati, muri elatii. Illi enim electi, qui longruenter vocati, illi
autem, qui non congruebant, neque contemperabantur vocationi, non electi, quia non secuti, quamvis vocati. Item verum est: Non volentis, nequicurrentis , sed miserentis est Dei. quia , etiamsi multos vocet, eorumtamen miseretur, quos ita vocat, quo modo eis vocari aptum est, ut Sessu an-lur. Falsum est autem, si quis dieit: Igitur non miserentis Pei, sed sole iis, ac turrentis est hominis: quia nullius Reus frustra miseretur; cuiuSautem miseretur, sic eum vocat, quomodo scit ei congruere , ut mean em non respuat. v duae omnino consonant doctrinae, quam proponit Su rea Lib. III de concursu, motione et
auxilio Dei 2 dieens: e omnimodam
efficaciam huius vocationis in hoc consistere, quod Deus infinita sua sapientia praevidens, quod unaquM-que causa, Seu voluntas in omni eventu et occasione operatura sit, si in ea constituatur, etiam cognoscit, quando, et cui vocationi sit unaquaeque voluntas assensum praehitura, si
ei detur. 3 Et quia Deus, dum vult actum salutarem, gratiam in tali hus circumstantiis eoncedit, in quibus hominem libere consensurum praevidet. certo et in salii hiliter sequitur episelus , ad quem gratia datur, quia praescientia Dei salii non pol est. 2. Lihertas hominis in actibus Salutaribus, posito hoc systemate. elarissime elucet. Nam emeacia gratiae
208쪽
in illo repetitur ah ipsa virtute gratiae tanquam a principio activo, a
circumstantiis congruis, quae in con- Sensum voluntatis influunt, et a scientia Dei tanquam a principio directivo. Gratia autem talis est, ut ex intrinSeca sua virtute nullatenus liberum arbitrium necessitet, eum eadem gratia in aliis cireum stantiis minus eongruis inefficax maneret. Circumstantiae porro in consensum hominis equidem influunt, sed eidem necessitatem non inserunt; nam etiam negotiator, qui ad evitandum naufragium merces in mare proiicit, iuxta omnes liberam actionem ponit. Et licet ex suppositione praescientiae
divinae necesse sit necessitate absoluta, gratiam, quam Deus tum prae- visione boni exilus decernit, essst illaturam essectum, haec necessitas est lantum consequens. orta nimirum
ex praescientia insallibili, quae liberam voluntatis determinationem Supponit; atqui necessitas consequens
est amica libertatis; ergo libertas nullatenus labefactatur sub potenti notione gratiae efficacis. 3. Diserimen inter gratiam emeaeem et sufficientem in hoc systemate non pelitur a solo consensu dato vel negato, sed iste consensus dependens statuitur a circumstantiis congruis , vel incongruis. Cum autem Dei sit circumstantias ordinare, ei gratiam suam in circumstantiis congruis polius, quam incongruis conferre , consensum ipsum et acium salutarem operationi divinae, et Speciali Dei beneficio , quod nemini debetur, adscribere oportet. Inde iam elarius apparet, quomodo homo non seipsum discernat, sed a Deo discernatur , quia gratia efficax est, si in
circumstantiis congruis consertur, inem cax autem seu mere suffieiens
AnΤ. n. re inanet, si in circumstantiis minus congruis conceditur. Iuxta host systema ergo gratia efficax a sume tento distinguitur non solum in actu g
cundo, sed iam etiam in aetu primo quod aperte colligitur ex verbis Claudii Aquarinae, qui in citato suo decreto ita loquitur: e Statuimus et mandamus , ut in tradenda divinae
gratiae efficacitate .... nostri in posterum omnino doceant, inter eam gratiam, quae esseetum reipsa hahet atque efficax dicitur, et eam, quam sus- scientem nominant, non tantum discrimen esse in aetu secundo, quia ex usu liberi arbitrii, etiam cooperantem gratiam habentis, esseclum so
tiatur, altera non item; sed in ipso actu primo, quod posita seientia conditionalium ex Dei proposito , atque intentione essiciendi certissime in nobis boni, do industria ipse ea media
seligat, atque eo modo et tempore conserat, quo videt esseetum insallibiliter habitura, aliis usurus, si haec timemeaeia praevidisset. Quare semper
moraliter et in ratione benefieti plus aliquid in emeaei, quam in sufficienti gratia et in aciu primo contineri: atque hac ratione efficere Deum, ut reipsa faciamus, non tantum quia dat gratiam qua sacere possimus: quod idem dieendum est de perseverantia quae procul dubio donum Dei est 1 . Mis 1. Systema a Marea propositum a multis magno applausu receptum et propugnatum fuit; ast etiam graves disii cultates contra illud
molae sunt. a Conredendum quidem
est, magnum esse cireumflantiarum in voluntatis humanae consensum in
fluxum, neque negari potest. Deum pro infinita sua bonitate et sapientia etiam ei reumstantias ita ordinaro, ut in electorum salutem dirigantur inam s2 , diligentibus Deum omnia
209쪽
208 PARS P . SECTIO I. eooperantur in bonum, iis, qui secun- ldum propositum vorati sunt sancit. Nimis autem proeedunt, qui docent Deum, ut gratiam suam esseaeem reddat ei essectum quem intendit obtineat, semper ad circumstantias attendere, istas ordinare et in circumstantiis congruis gratiam eonferre debere . quasi virtute non polleret, immediate in voluntatem humanam agendi. eam convertendi ac in bonum
inclinandi. Tuli principio statuto, gratia ab intrinseco e sicax penitus negatur, ei ipsa omnipotentia Dei restringi videtur. θὶ Praeterea, ait ei. Garganiga Haud decere videtur summum absolutumque Dei in creaturas dominium, ut si peccatorem ad se trahere gratia sua voluerit, debeat prius explorare, quibus modis aut in quibus circumstantiis id queat
obtinere, quasi instar Ragaeis consiliarii, qui molles aditus, qui congrua tempora expiscetur et capiet.
Ita no vere supremus rerum omnium Creator et Dominus, qui, ut
norum cordium , quo placet, inclinandorum omnipotentissimam potestatem' Sed quid, si aliquis ita pervicax esset, ut lati loto vel tempore, vel quocunque demum auxilio secti nollet ' Anne Deus hune minime trahere
ad se posset ' Quid, si aliquis nollet
isto vitae suae tempore ' Vinee turne vitio humano Deus ' - Non melati l , id a nonnullis adversariis con-eedi ; sed contra S. Augustinus id sine impietate dici non posse clamat : Quis tam impie desipiat, inquit in Enchir. i3 , ut dicat, Deum malas
hominum voluntates, quas Voluerit, quando voluerit. ubi voluerit, in bonum non posse convertere Τ 3 - e
Etiam experientia nsteinali Congru;
Staru in contraria est; videmus enim in iisdem omnino circumstantiis eruseclus sibi ipsis oppositos: ex duobus lutronibus in cruce cum Christo pendentibus unus convertitur et salvus st: alior induratur et perit. Videmus aliquos in circumstantiis maxime congruis propria voluntate perdi, ut Indam: alios contra in circumstantiis omnino incongruis emeaci gratia con.
verti, ut Paulum, de quo S. Augustinus seribit: ε Aversus quippea fide, quam vastabat, eique urbe menter aversus, repente est ad illam gratia potentiore conversus, convertente illo, cui hoc ipsum facturo per
Prophetam dictum est: Tu convertens vivificabis rios; ut non solum ex nolente fieret volens credere, Verum etiam ex persecutore persecutionem
in eius fidei, quam persi quebatur, defensione pateretur. v Idem S. Doctor Serm. 99 de verh. Evang. ibi dicit, Deum ab homine, ne adulterium
committeret, suasorem, locum et tempus removisse; asi immediate Deum iterum loquente in inducens subiungit: ε Adfuit suasor. non defuit locus, non defuit tempus; ut non consentires, ego terrui. Agnosce ergo gratiam eius, cui debes et quod non admisi- sti. 3 Ergo iuxta S. Augustini doctri. nam tanta est gratiae efficacis virtus, ut etiam in circumstantiis minus congruis aut omnino incongruis esseelum Suum consequatur. Quod egregie docet insignis Societatis Iesu Theologus, C ird. Toletus, qui 6 illa verba Pauli Cum autem piae it ei, qui me . . . rotarit per gratiam suam T , ita explicat: et Non dicit Paulus, quando
me novit obediturum, sed quando illi placuit . . . Non expectat Deus Sem,
210쪽
per arbitrium nostrum, quia sua gratia ipsum excitat ipsi dat velle et perseere, et qui eli aut rebelles convertit et compellit voluntates. Tunc ergo
vocavit, quando illi placuit: et si ante
Ocasset, utique respondisset et ob temper Set . . . Existimo, tunc voeasse discipulos multos, et praeSer-lim Matthaeum quando plus erant impediti, magiruue detinebantur, ut
venirent... Sic Paulum vocavit, dum opus servebat, minusque ad obServandum paratus erat .a d, In sIste- male declarato ossicium et obiectum orationis haud convenienter proponi potest. ε Non enim, inquit cl. Gazaan ista ili, Deus ad Congruistarum
mentem rogandus erit, ut sua nubis
gralia praesto Sil, Sed potius ut opportunas circumstantias seligat in quibus gratiam largiatur, quod tamena eo inmunibus Ecclesiae precibus alienum est. Imo cum in adversariorum quin ellain plurium Thom istarum i sententia Deus omnibus et semper et ubique gratiam suam liberalissime distribuat, non video. quomodo rogandus sit, ut eam in circumstantiis congruis largiatur; si enim eam
semper eonfert, neque in circumstan-liis congruis deerit .s Acrius eandem disse ultatem urget Petrus Tum burini in Disseri. de praestantia etc. doctrinae de gratia 12ὶ dicens: ε Si confugias ad Congruismum, aliqua quidem precandi necessitas tibi superest, sed aliam precandi formulam adhibeas
necesse eSi, quam seri soleat. Ad summum enim postulare a Deo poles, ut te ad bonum hortetur et excitet, teque constituat in circumstantiis
propitiis, in quibus ille praevidit, te
hsSe consensurum gratiae oblatae;
sed ab eo non peteres nisi irrisorie
uoluntalis tuae consenSum, quo gratia oblata redditur efficax, cum ille
hi,tiι. Theol. rol. IV. . ART. u. 203 consensus a gratia non pendeat, sed a te ipso: irrisoria autem petitio est, si hoc a Deo petitur, quod ipse non sarit. Ergo ad Deu in confugere poteS, non ut illum exores, ut nostras etiam rebelles ad se compellat voluntates: ut Omnipotentia Sua auferat a nobis cor lapideum, detque cor carneum ut corda nostra mutet, et efficaciter ad bonum inclinet, sed ad Deum confugias necesse est, ut ad Principem quemdam politicum summaeque dexteri latis, eumque exores, ut animi tui inclinationes exploret, Opportunaque tempora capiel, quibus ille praevidet, te graliae Suae aSSenSum praestiturum esse. His Se contineat oratio tua necesse est, ne sit irri Soria,
Deoque iniuria. At interea Vides, quanti periculi res plena sit. Si enim
vel ipse volunt alis consensus Dei donum cSt, nec illum tamen a Deo petis, a quo non credis illum accipere, iam
in summo periculo tuae salutis negotium versatur; ut enim Saepe monuimus, nemo quidquam obtinet i exceptis primis et extraordinariis gratiis), nisi petat; nemo veraciter pelit, nisi noverit Se a Deo accipere, quod petii. Ergo velis nolis, lateri cogeris , tua maxime interesse scire, quid de gratia Christi sentiendum sit. v Nola 2. Systemati Congruistarum adiungi aliud potest a cl. Lud. TD-3 mssino exaratum. Hic mediam quamdam viam Thom istas inter et Moli nistas inire studuit, ab utrisque recedens. Itaque ablegata tum praemotione phrsica Thom istarum, tum scientia media Molini starum, Statuit gratiae essicaciam in multitudine, congruitale, varietate, conSO-nantia et conspiratione plurium auxiliorum Dei, cum internorum tum externorum, quibus Deus cum imustum soris ita voluntatem obsidet, pul-Sal ac concutit, ut quamvis singulu