장음표시 사용
221쪽
220 PAM rv. ab Apostolo laetae per illa verba: Videlis Deus qui etc. Quin imo Deus aliquando impossibilia praeeipit, ui excitet nos ad orandum et ad implorandum auxilium suum. ut expresse
habet S. Augustinus distens: e Non iuberet Deus, quod sciret non posse ab homine fieri: quis hoe nesciat Sed idsto iubet aliqua quae non pos-
Sumus, ut noverimus quid ab illo petere debeamus. 3- Idem ei. Vitia 2 eum dixisset, iuxta Ianx nium non Solum peccatoribus, sed etiam iustis legem transgredientibus tum gratiam suffieientem ad legem Servandam, tum gratiam suffieientem ad orandum deesse , subiungit: et Quod apertissime contradicit Tridentino docenti, Deum impossibilia non praecipere, praeeipiendo autem monere ut faciamus quod possumus, et pelamus quod non possumus. Et sane si ne petere quidem et orare possemus ad impetrandum auxilium necessarium ad legem servandam, delusorie Deus moneret ut oremus; sicut delusorie dieitur elaudo ut sugiat a ruina , si vires non habet ad fugiendum. Verum quidem est, quod , ut oratio sit supernaturalis et meritoria, procedere debet ab auxilio superno, ut pruinde
peccator, qui tenetur v. gr. contritionem elicere, quae viribus naturalibus poni nequit, non possit vi orationis late auxilium de congruo mereri ac impetrare, nisi oratio proeedat ab auxilio supernaturali: at ex hoc tantum sit, quod, dum peceator monetur a Deo, ut auxilium petat ad ponendam contritionem perlaetam, destitui non possit auxilio requisito adorandum ; aliter hoe ipsum auxilium esset petendum ab alia et alia ora tione in infinitum, et sie etiam delusorie Deus moneret sacere quod pos-
sumus, et petere quod non possumus. v - Honoratus nurnelis deel ratum hoc ultimum systema in suis
praelectionibus theologi eis ita proposuit et dessendit, ut a nonnullis illius auctor haberetur. Nam de gratia Christi disserens q. r. art. ι, cnnes. 5dieii: ε Admittenda ost gratia susti-eiens , quae ita immediate sussietat, eu ad saeilia quaedam implenda. seu
ad impetrandum per orationem uhaiarius Dei auxilium, quo dissiciliora
impleantur, ut aliquando suum de aelo producat esseetum quod quidem probat omni auctoritatum gen m. Sed quaest. 8 probat, omnibus ron serri gratiam sum cientem. quae proxime et immediate ad opera saet-lia , remote vero et mediate ad opera Gua susticit, quia per opera lacilia, et praecipue per orationem Ohlinetur gratia ab intrinseco efficax, quae te io ae insallibiliter dat velle et operari, uius gratiae existentiam probat l3 . - Pro eodem systemate eitari etiam potest S. Alphonsus Listorius, qui eidem toto eordo inhaeret. Ait enim 4 : Nostra sententia est, quot ad recte operandum, et ad praee pia servanda non suffieiat gratia su sciens, quae dumtaxat ad opera sae lia auxilium praebet; sed quod neee saria sit gratia ab intrinseco enicax, quae voluntatem humanam ad recto operandum determinet, ut probaviamus I 2, n. 1 15, sententiam Molina refellentes. Dicimus etiam, quod haec gratia esseax plerumque operetur et operari faciat per delectationem viactricem , sed aliquoties nos ad Dp randum determinet per alia quoque motiva. ut spei, timoris etc., si tutd et S. Augustinus . id pro certo habentes, Deum emeaei ter homines ad se trahere innumeris et admirabi-
222쪽
unus modis. Ast nihilominus dicimus, quod gratia suffieiens in quolibet, si velit. aetum orandi producat, et quod quilibet per orationem gratiam efficaeem obtineat. s Et doctrinam hane
ex conellio Tridentino 2i probans, in sine eon eludit dicens: c conellium
dieit, Deum non imponere praecepta impossit,ilia, quia aut auxilium ea o servandi consert. aut ad hoc auxilium impetrandum gratiam orandi concedit. et ipse nos adiuvat ad unum aut alterum faciendum. Iam si verum e set , quod Deus non omnibus daret gratiam saltem mediate efficacem ad praeeepla aelu observanda; id verifiearetur, quod Iar sentita dixit, quod pro nonnullis praeceptis etiam homini iusto gratia desit ad ea actu obsedi
Nota 3. Iam ex iis, quae nn. 1-3 exposita suerunt, satis patet, hoe ultimum systema fini suo maxime congruere, q uoniam in ipso tum de gratia emeaei, tum de libertate hominis , tum de gratia sumetente et arae notiones traduntur, et istorum dogmatum nexus , quantum seri potest, manifesta lur. Ex eodem systemale attributa divina clarius pro captu nostro elueent; nempe omnipotentia, quae multiplici modo in homine operatur, et partim ita eum adiuvat, ut gratiae esseaeia, vel inesticacia a consensudato vel negato dependeat, partim ero per gratiam ipsam consensum simul eum libertate producat; Sapientia, quae modum invenit, quo fit, ut in ordine salutis nihil quidem sine gratia fieri possit, et lamen eadem salus, quae est opus gratiae, etiam meritum hominis recte dicatur, imo quilibet actus salutaris tu in gratiae, luna libero arbitrio adscribendus sit; boniιus, quae gratias sufficientes omnibus elargitur . eosque ad preMS,
aliaque opera saeilia exhortatur, quia hias auxilia ab intrinseeo emeaeia, etesiacius salutares indeelinabiliter et insuperahi liter produeentia obtinere queant; ac demum iustitia, quae sie- ut debito modo petentibus, quaerentibus, pulsantibus gratias emea-ces concedit, ita easdem orationem
aliaque opera saeilia negligentibus iustissimo iudicio denegat: quamvis hineinde Deus etiam non petentibus
gratias ab intrinseco efficaces concedens, eoSque convertens, et ad se trahens nullatenus iustitiam laedat, sed summam suam clementiam et
misericordiam manifestat M . In
eodem sIsto male facilius declaratur, quomodo Deus velit omnes homines salvos seri, et nou sit acceptor per-SOnarum , quia omnlhus hominibus tales gratias elargitur, quae proxime ad opera facilia et remole ad opera ardua, ad omnia praecepta divina o, servanda, et ad salutem operandam sufficiunt: ex eadem ratione merita Christi exaltantur, quibus non Solum gratiae sufficientes omnibus concessae, sed etiam gratiae ab intrinseco efficaces adscribendae sunt. quibus salus hominum mire promovetur. Denique hoc ultimum systema ad moralitatem promovendam emeaeissimum est. Cum enim in isto dicatur, gratiam sussieientem euilibet adesse
quod ea pilo sequenti probabitur ,
maximum illud moralitatis obstaculum tollitur, quo homines gratiam ad
observanda divina mandata necessa
riam sibi deesse dictitant, desidiam
suam inique excusantes. Posita haedoctrina, homines potius quovis lempore cavere debent, ne ipsi mei gratiis aeceptis desint, atque ideo continuo vigilare, ad inspirationes adtendere iisdemque obtemperare teneritur, ut tali modo attus pietatis laciles po-
uenteS, ae praecipuo sine interies
223쪽
222 PARS IV. S TIo Isione eum vera humilitate et semaeonsidentia orantes gratias ab intrin- eoo emeaces obtineant, quibus muniti, otiam graves lonlationes superabunt, ardua quoque praecepta o
servabunt et salutem suam aeternam operabuntur. Convenit profecto haec doctrina eum Ss. Patribus et MScetis, qui perpetuo elamitant, minimis inspirationibus adtendendum et obtemperandum, leves quoque desectus fugiendos, Mediam praecipue in
oratione maxime vitandam. ac qualibet recie operandi oecasione F lerier utendum esse, ut uberiora ac
emeaeiora auxilia divina oblineantur
et Salus aeterna promoveatur. Imo eadem ista ad promovendam moralitatem efficacissima doetrina plane convenit cum gravissimo monito Con-
eilii Tridentini dicentis: Deus
impossibilia non iubet, sed iubem mone , ei facere quod possis, es pe-ιers quod non possis, et adiuvat, uι
I 436. Dogmata de gratia efficaciet sufficiente, ac de libero arhitrio, quod gratiae resistere potest, sum Ini Suni momenti, ut doctrina moralis de spe in Deo collocanda, et de timore salutari tum ipsa coniungendo recte proponi possit. l. Imprimis ex dogmatibus de gratia emeaci exurgit spes, quae eSt vi tus theologi ea divini ius infusa. per quam aeternam beatitudinem, et eius media promissionibus divinis innixi certa eum sidueia expectamus. Quia enim Deus omnes homines vult salvos fieri eι ad agnitionem veritalis venire, ideo urius mediator Dei, eι hominum homo Christus Iesus dediι redemptionem semetipsum Pro omnibus i 2j; et salutis media cuneus prin
meruit, Quamvis ergo homines Rino gratia supernaturali nullum prorsu iaclum salutarem persieere possint ; eris tamen a divina misericordis. propter infinita Redemptoris mstrita gratias sum eientes expectare pomunt, quibus exei lati et adiuti. uetus Lipites ponere,ac imprimis orationesad Dis msundere. atque per istas gratias uberiores et ab intrinseeo p mcaces imp tr re queant. Has equidem Deus nemini debet sed pergraliatu supernalia raten petentibus, quaerentibus et pulsantibus benigne promisit praee. n. 23; unde Apostolus 3ὶ dicit: Non ret diiastinetis Iudaei et Graeci, nam idem Dominus omnium, dires in omnes, qui inroranι illum. Omnis enim, qui invocarerit nomen Domini, salvus strit s41. Saluberrimum istum orali nis olla lum . praecipue iusti, qui gratia sanctificante ornantur, certo expct-ctare possunt; nam, ait Apostolus Ioan .: Churissimi, si cor nostrum non reprehenderis nos, sidvriam h
bemus ad Deum: et quidquid peti
riinua , accipiemus ab eo: quoniam mandula eius custodimus, et ea, quas sunι placuta coram eo, facimus l5 . - Αst etiam pseceatores, si gratia divina excitati resipiscant, de peceatis doleant et ad Deum revertendi sincerum desiderium coneipiant, Per Ο- rationes aliosque actus, ope gratias susscientis plicitos, uheriora set ab imtrinseco emicaeta auxilia impetrare poSSunt, quibus persecta conversio
feliciter perliciatur. Nam Ps. L, 18 legitur: Sucrifieium Deo spiritus contribulatus : cor eontritum et humiliatum Deus non despities: et Apoe. III 20 divinus Res demptor ait: Ecce sto ad ostium, et pulso: si quis audieriι vocem meam. ρι aperueriι mihi ianuam . intrabo ad illum, ei menabo
224쪽
emn illo, et ipse mecum. Ipsa S. Seri-lliat, fleι ei. Propterea lim robis, o-plur1 teste, homo, quo magis infir- mnia quasseunque oran es petilis. ermmitatem et indignitatem suam cogno-idite quia accipi sis, eι rem sent robis. scens ei de propria miseria consu- lino iam in V. T. firmae in Deo eonia sus ad Deum convertitur, eo facilius sit dentiae omnia hona promittuntur.
et largius dona Dei, efficacesque gra- Ps. XXXI, 13: Sporantem in Dominoiias impetrare valet ; nam Iudith lli misericordis eircumdobis. Ps. LXI, ait: Humilium et mansuetorum sem-19: Sperate in eo omnis congreyntio per tibi placuit' deprecatio. Lecti, i 2 ristopuli, effundite eream illo eorda
oratio humiliantis se nubes peneιrm restra: Deus adiutor noster in aeter-biI.-el nulι disredet, donec Alsissimus t num. Thren. III. 25: Bonus est Do- aspirial. Iae. I3i: Deus superbis resi- l minus speransibns in ilium. anima's iι. humilibus quiem dat gratium. l quaerenti illum. Κeeli. II. 11:
Quamvis vero homo eandide seni per i ius speravit in Domino, et confusus lateri cogatur, Se in ordine salutis exies . Ex quibus omni hus patet. linini propriis viribus nihil habere , ni bilinem debito modo petentem , quae- posse, nihilque mereri; plena tamen rentem et pulsantem plena siducias ducia exspectare debel, quod per Deo expectaro posse, et debere em gratiam divinam petens, quaerens eiicacia illa auxilia, quibus ad permetam pulsans a Deo clementissimo, et in in oralitatem et ad aeternam selieita- promissionibus suis sidelissimo effi- tem perveniat. Quamvis igitur gravia eacia ad salutem operandam auxilia praecepta observanda et ardua opera obtenturus sit. Quae siducia ita ne- perficienda sint, gratiis Dot ostieaei- cessaria est, ut sine ipsa oratio quo- bus adiutus recto eum D. Paulo dieit: que essuctu suo frustretur. Nam, ait Omnia possum in eo, qui me estv --
S. Iacobus lol: Si quis restrum indi- ιαι 5 . Etsi vehemontibus tentati get rapientia postulaι a Deo, qui dulinum procelliis quatiatur. Dei lamon omnibus istaenler, inon improperat, i auxilio Delus ceriam sibi victoriam et dabitur ei. Postulet autem in fide i polliceri potest eum Davido distens: nihil haesitans. 0ui enim haesilat, i Si consistum adversum me astra, similis est Delui muris, quia xento j non timebit eor meum: si erui stat moretur et circumfertur. Non ergo i udrersvim me pruelium, in hoc ego eaei timet homo ille, quod accipieι a- sperabo 63. Si uti aurum set argen- liquiti a Domino. Christus ipse lim tum in igno, ita in camino humilia-niam a petentibus fiduciam exegit,itionis probetur, et tribulationum pomeique omnia bona promisit. Marc. IX,idere obruatur; auxiliante Deo omnia 2l homini dicenti: Si quid potes isortiter et constanter perferre ae di-odi ιτα nos misertus nostri, reposuit 'cere potest: 0uis nos separabit a Si potes credere, omnis possibilia sunι esturiιate Christi ' tribulatio' an an eredenti: et Marc. XI, 22 etc. inquit: qualia' an fumes' an nuditas' an p ID bele pdem Dei. Amen dico vobis, rieulum' an persectilio' an gladius'. . . quia quicunque diaerit huis monti: Cersus sum, quia neque m 3 neque
tollere, et mittere in mare, eι non vita .... neque creatura alia poteriι
haesitaverit, in corde suo, sed cre- l nos separare a charitate Dei, quaδdiderit, quia quodcunque diserit,sαι in Christo Iesu Ti. - Reelissimo
225쪽
224 PARS IV. Ssidentiam anehorae comparat, quae inavim saevas inter procellas a nau- lsragio praeservat. - Ait enim illii Deum promissiones suas iureiurando iconfirmasse, uι per duas res immo-,
biles, quibus impossibile est mentiri imum, fortissimum solafium habea- imus, qui confugimus ad tenendam propo3iIam spem, quam sicuι an- ichorum habemus animae tutam , ac ifirmam. Cohaerenter huiusmodi saepe repetitis sacrorum eo dicum phrasibus S. Augustinus 2 dicebat: c Spes
nostra tam certa est, quasi iam res persecta sit. Neque etiam limemus promittente veritate. Veritas nee saltipol est, nec sallere: bonum est, ut haereamus illi: illa nos liberal, sed si manserimus in verbo eius.
2. Cum Deus in promissionibus suis adimplendis siletissimus sit I 47 ; omnia, quae ab ipso promissa
sunt, plena certitudine expectari debent; nefas enim esset, eo lare Deum ea quae promisit, non adimpleturum esse, ac propterea vel minimam de ipso dissidentiam habere. Recte igitur Theologi doeent, ei rea ea quae Salutem nostram aeternam attingunt, spem ex parte Dei omnino certam et insallibilem esse, ast eandem talem certitudinem non habere, si ad nosmetipsos et ad nostram infirmitalem oculos convertamus. Dogmala enim ea tholica sunt, quod etiam in metibus salutaribus liberi simus, et quod gratia divina moli et exei latidissentire possimus, Si velimus. Timere ergo debemus, ne nos gratiis a Deo benigne concessis re Si Siamus, et a bono deficientes iusto Dei iudi-eio auxiliis efficacibus privemur. Id eireo eadem S. Scriptura, quae nos ad firmam in Deo considentiam ubi-
que excitat. salutarem quoque limorem Dei frequenter eommendat. Iosue 3i: Timele Dominum, eι serviteri eisde perfecto. Prov. ιὶ: Time Dominum et recede a malo. Ecelo. 5 : Deum lime, eι mandata eius obserra: hoc est enim omnis homo. Lue. 6l: ostendam vobis, quem timeatis. Timete eum, qui postquam occideris, habet potestatem mittere in gehennam. Nullatenus quidem de irrefragabili Dei fidelitate in promi sionibus adimplendis, aut da eius omnipotentia, immensa honitate et misericordia dubitare litet; sed timere debemus, ne nos misericordiae divinae dona negligentes, iisque abutentes, iustitiae divinae, quae pariter infinita est, essectus experia Πιur.
gentiam et teporem si timere et cavere; ad continuam aulein vigilantiam et orationem obligamur, ut non iniremus in tentationem. Ideo etiam Paulus dieit: 0ui se Mistimat stare, eideuι ne eadul 10 ; et: cum melu, et tremore salutem vestram operamini l l ; quae verba exponens S. Chrysostomus s2; ita loquitur: . Die, rogo, Paule i quid tibi vis ' Non ut me audialis, sed ut cum limore et tremore vestram ipsorum Salutem operemini. Xon potest enim is, cui sine timoret vivii, praeclarum quid uiam et admirandum edere. Neque lantum dixit: timore, sed addidit: et tremore, qui maior quidam et vehementior limor est, nimiruin id studens, ut illos at- lentiores reddat. Hunc habebat li- morem Paulus; propterea etia in dicebat: Timeo, ne eum aliis praedicat ero, ipse reprobus efficiar i 13 . Nam . si quae ad vitam hanc pertinent. Si ue
226쪽
umore recte aequiri non possunt,
quanto minus spiritualia' die enim , quis litteras sine timore didiei se quis ariem tenuit sine timore' quod si, ubi non imminet diabolus, sed sola negligentia impedimento est, lanio opus est labore, ut solam illam naturalem negligentiam vincamus; ubitantum impendet hellum, tanta impedimenta; qui fieri unquam poterit, ut
sine timore salutem con Sequamul'. . .
Ergo et tu qui credidisti, mullis vi
tutis ossietis lanetus es, ad excelsum quemdam gradum pervenisti, te ipsum in luto contine, et cuin limore Sin, atque oculos aperi, ne inde decidas . sS. Cyprianus considentiam cum timore coniungendam esse, docuit dicens: et Deus, quantum Patris pii tale indulgens semper et bonus est, lanium iudieisinaiestale ineluenduSest. S. Augus inus l. de natur. el grat. l
eum ei lasset verba Apostoli Pliii. II, 12 ei 13, ita prosequitur: et Quare
ergo eum timore et tremore, et non potius eum Securitale, Si Deus operatur: nisi quia propter voluntatem nostram sine qua bene non possumus operari, elio pol est obrepere animo humano, ut quod bene operatur, Suum lanluimnodo existimet, et dicat in abundantia sua: Non morebor in aeternum ' - Idcirco qui in voluntate sua praestiterat decori eius virtutem, avertit paullulum faciem suam , ut qui hoc dixerat, seret conlurbatus :quonia in ipso est ille lumor sanandus doloribus. a Lib. de saneta Virginitate 2 inquii: et Bonum est tibi, o anima virginali si ut sic, quomodo virgo
es, Sic omnino servans in eorde quod renata es, Servans in earne quod nata es, eoncipias lamen a limore
domini, ei parturias spiritum salutis.
Timor quidem non est in eharilate, sed persecta, sicut scriptum est η, eharitas foris milliι timorem , sed limorem hominum, non Dei, timorem temporalium malorum, non divini in sino iudieii: Noli altum sapere, Sed fime l4 . Ama Dei bonitalem. lime
severitalem: utrumque Superbam leesse non sinit. Amando enim ii ines, ne amalum ei amantem graviter ossendas .... Ille alius timor non est ineliaritate: iste autem castus non recedit a charitate. Si non amas, limene pereas; si amas, time no displiceas. 3 Serim. 348 secun d. de timore
Dei 5ὶ ait: et Esi alius timor Domini
castus, permanens in sustulum g
euli 6 . Non ergo persecta charitas
eum foras mittit; alias non permaneret in saeculum Moculi: nec Du.stra, eum dictum esset: timor Domini, additum est: castus, atque ila coniunctum est: permanens in saeculum
saeculi. Quare, nisi quia ille timor, quem foras mittit charitas, propterea pungil antinam. ne amittatur aliquid. quod in creatura diligitur, vel ipsa
salus et requies corporalis. - cum vero eavet anima, ne Deus illam desertus deserat, timor est e lus permanens in saeculum saeculi. 3 S. Gregorius M. iri inquit: c Vael miseris
nobis, qui de electione nostra nullam adhuc Dei vocem cognoscimuS, et iam in otio quasi de securitate tompemus; debet profecto, debet non soluin in spe esse seeuritas, sed eliniam timor in eonversatione, ut illa certantes foveat, et iste torpente
pungat. 3 S. Bernardus 8ὶ ait: . In verilato didiei, nihil esse aeque essis
eax ad gratiam promerendam, retinendam, recuperandam, quam Si o- inni tempore coram Deo inveniaris non altum Sapere, sed ιimere. 3 --
227쪽
eilium Tridentinum sess. VI, cap. 13 inter alia dicit: Nemo sibi ereti aliquid ide perseverantiae munere ab-mIusa teriundine polliceatur: lametsi in Dei auxilio firmissimam spem coI-lacare et reponere omnes deberi l. Deus
enim, nisi ipsi illius gratiae defuerinι, sicut coepit opus breum, ita perficies,
operans relle eι perficere. Concilium igitur firmissimam spem in Deo collocantibus perseverantiam in bono non absoluta certitudine, sed sub conditione pollicetur, si i psi gratiae a Deo
concessae non deluerint. Quapropter dicendum est, etiam firmissimam spem nullatenus timorem de propriae voluntatis infirmitate excludere. Unde Coneilium ita pergit: Verumtamen qui se existimunt stare, videant ne eadunt, eι cum timore ac tremore salutem suam operentur in laboribus,
in rigiliis, in eleemosynis, in orationibus et oblationibus . in ieiuniis et eas itale: formidare enim debens scientes, quod in spem sIoriae et non. dum in gloriam renati sunt, de pu-9na, quae superesι cum carne, Cum
mundo, eum diu bolo, in qua victores esse non possunt nisi cum Dei gra iu
bifores sumus non carni, uι Secundum carnem viramus: si enim secundum carnem vixerisis, moriemini; si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, riretis. S. Concilium grave hoe monitum addit, ne fideles gratiis divinis desint, quae ideo dantur, ut homines infirmi adversarios salutis vincere, et indigitala bona opera perseere valeant.
Nola. S. Augustinus nexum gratiae eum libero arbitrio considerans 23 ait: et Ista quaestio, ubi dearhitrio voluntatis et Dei gratia dispulatur , ita est ad discernendum dissicilis, ut quando defenditur libe-
rum arta trium, negari Dei gratia videatur; quando autem asseritur Dei gratia, liberum arbitrium putetur a
serri. 3 Ex eadem ratione etiam quam
stio, ubi de omelis spei et limoris db sputatur, ita est ad diseernendum disseilis, ut quando firma in Deum
fiducia commendatur, salutaris timor excludi videatur ; quando autem -- lutaris timor excitatur, spes concuria ut infirmari putetur. Arduum sane est, mediam ita inire viam , ut nec Spes a timore, nec timor a spe seiu gatur; et nonnulli aut unum aut alterum ossietum indebito modo extollentes, a via veritatis recesserunt. His accensendus esse videtur R. P. Herculanus oberra ueli, cuius ingenium praestans, eiusdem opera et insignem pietatem omnes. qui eum noverunt, contestantur. Hic in sua
logica inquit: et Altera ad spem theologicam necessaria dos est firmitas, qua, Dei promissione firmissime nixi, omne bonum a Deo sine omni tilu-batione expectamus. Nam mille velut vicibus in sacris litteris silem suam nobis obstrinxit Deus considentibus
in se nunquam delaturum se esse;
quod pluribus S. Scripturae testimoniis probat. Dein ιὶ haee sibi obii-
eit: c Attamen Deus, quaevis bona non nisi sub aliqua conditione promisit : scilicet, Si ea nos conseramus. quae nostrarum partium sunt. Divina auctoritate certum est, bona opera et egregium conatum ad salutem eon.
sequendam requiri. Unde notissimum illud S. Augustini: - Qui ere vit te sine te, non salvabit te sine te. Denique receptissima doctrina est, quam etiam in institutione christiana parvulis propinamus, qua dicimus, spem ex parte Dei, non item ex parto
228쪽
nostra esse certam. s Ad Dam obieetionem 1 3 ita respondet: et Grandis, prout opinor, error in hae doctrina latet. Si e spem divinae promissioni et nostro eonatui imponentes, eandem reddimus velut bipedem, utpote quam duplici rationi insistere saeimus. Verum absit, ut in eapite sidueiae nostrae duas rationes statuamus, cum
sit uniea, solus scilicet Deus. Equidem ii, qui usum rationis aliquando adepti sunt sine propria conlentione et opera salutem haud eonsequentur; sed hoe ipsum scilicet ut partem suam ad tantum opus eonserant, in- vieta fiducia a Deo expectare debent, ne sellieet haee industria. aut quod-eunque bonum existat, quod non a Deo solo ineipial et in eundem --
lum ultimo non desinat. Ut quid igitur primo loeo id a duobus expe-etas, quod non nisi ab uno principio enim potest' - Denique hoc ipsum in Deo eonsidendi, id est, Spei eminens donum nρmo nisi solus Deus largiri potest: licet ille, qui hoc acceperii, de salute et de suo ad eam
conatu non parum securus Sit. - Ε-
quidem ex irita institutione spes sere Sequentem in modum concipienda foret: Deus ex sua parte promisit mihi salutem aeternam. si ego Op ram meam rite eonferam. Iam Deus promisso suo firmissime stabit; ego vero fideliter eollaborabo; quare ob
utram qua hane rationem sat tuto salutem meam expecto. En quomodo
hoc spei simulacrum dupli ei landamento, divinae sellieet fidelitati et nostrae iustitiae insistat. et ut nihil di-sam, quam gracilis sit pes alier, cuitania moles in eum bit. ipsum in hae doctrina initium salutis ex parte nostrae industriae tribui videtur, id quod vehementer Semipelagianismum olet. π quare pro negotio spei legitima
construetio ita est ordipnda ac pra- sequenda: Deus confidentibus in se promisit salutem aeternam: et ob hanc promissionem eand 8m seeur Spero. Quia vero nullum tribuitur
honum, nisi per Christum, ideo im
primis spero copiosam partieipalio inem meritorum Christi; per hane vero partiei pationem spero esseaces. gratias, per has gratias iuxta operam in lutique libere a me edenda . ex iustis operibus merita, et denique ex meritis gloriam. En merita, gratia
et ipsa participalio meritorum Christi non sunt id propter quod speratur, sed sunt id quod speratur: haec omnia sunt essectus spei, neutiquam eiusdem eausae. Non ipsa ex his nascitur, sed spes haec omnia ex se
gignit: ipsa vero noli ilissimos natales suos ad solam si delitatem Dei refert, tanquam theologica virtus, divina origine illustris. Scitieet theologiea ac divina virtus ratione aliquaereata niti nullatenus potest: et primo loeo in Deo solo necessario sperandum, ut non simus sidentes in nobis, sed in Deo II Cor. I, 9 .s - Itaeitatus Aneior probare nititur, etiam
propriae voluntatis consensum, Seu
ipsam cooperationem insallibiliter a
Deo sperandam. imo eandem certum
firmae in Deo fiduciae effectum esse: ex quo concludit, firmitatem spei in
eo consistere, ut aeterna salus sine
tituhatione a fidelitate Dei experietur. Haec doetrina etiam non paucis arridet, iisque pia . solida. et consolati
nis plena esse videtur. - Asi multa sunt, quae huic doctrinae recte ορο ponuntur. Nam at Temerarium omnino psi, eommunem Theologoriam , catholieorum sententiam, consuetas
spei formulas. auetoritate Episcopo- rum publico usui dicatas, et e rece-plissimam doctrinam, quam etiam ini
institutione phristiana: parvulill no-
229쪽
stris propinamus, s tanquam saltiam , et orroneam improbare Nonne principia omni iure suspAeta habentur, ex quihus talis conclusio promanat' - Ip e R. P. Uereulanus tom. 4,trael. 1' . 1543 in nota praeclare ait: et ii statuendis principiis, quae
novo sunt, cautissimum esse oportet.
Ae tale quid longissimae medilationes et innumerae illationes praemittendae, et Specialis quaedam mentis serenitas requiritur, si qnis visu mentis aliquid cernere velit, quod tot aeutissimartim mentium intuitum subterfugit. Plausum ab imperitis sibi
facile quis comparabit, Sed recentes eiusmodi doctrinae aetalem non serent et eadem facilitate haec lumina disparebunt, qua primum splendere inceperunt. v - bὶ Citalus Auctor ideo communem, quam Theologi et animarum pastores propinant, spei notionem corripit, quod et hoc spei simul atrum duplici landamento, divinae sei licet fidelitali et nostrae iustitiae insistat. v ac ita velut bipes reddatur, cum tamen spes ut virtus theo.
Io ea soli sidelitati Dei inniti debeat.
At haec criminatio iusta esset, si Theologi doceront, nos sine gratia supernaturali per solas vires naturales iustitiain operari aut salutarem conatum adhibere posse; omnes autem Theologi catholici adseverant, gratiam praevenientem et subsequentem ad quemlibet actum saluta. rem necessariam esse, ac ideo iuxta ipsorum doctrinam ipsa cooperatio ei quilibet aetus meritorius gratiae divinae adseribendus est, ex quo fie-quitur, spem quoad ordinem salutis in Deo solo eolineari. la tantum addunt praelati Theologi, hominem a
gratia motum et excitatum dissentire posse, si velit ae in vanum gratiam Dei recipere, et propterea non asse-
runt in propria industria seu eo natu sperandum, sed docent de propria infirmitato timendum esse ; neutiquam ergo spei landamentum duplicatur, sed iuxta doctrinam Bevelationis spes cum timore coniungitur. ei uis accedit. quod eadem dissicultasotiam contra theoriam R. P. Herculani militet. Etenim seeundum hane spes sere sequentem in modum eo n-eipienda foret: e Deus ex sua parte promisit mihi salutem aeternam, si ego sine titubatione firmiter in ipso eonfidam. Iam Deus promisso suo si missime stabit; ego vero sine lilia ha-tione firmiter sperabo ; quare ob utramque hane rationem sat luto salutem meam expecto. En quomodo pl-
iam hoe spei simul aerum duplici landamento, divinae sellieri sileti lati et nostrae spei insistat, ac ideo bipes reddaturi Et sane - idem Auctor thid. 23 latetur, nos a firmitate spei deficere posse, imo nos nescire, an legitimam Spem conceperimus et ideo de nostra salute securos non esse: ex hac igitur parto l morem de propria infirmitate admittit, eumque etiam a firmissima sposeiungi non posse fatetur; nonne hoe ipso eontedit, spem aeternae beatitudinis ex parte nostra inceriam esse - ut quid ergo doetrinam aliorum Theologorum, qui timorem propriae infirmitatis non solum ex desectu spei. Sed et generatim ex sto repetunt, quia homines a gratia deficere seu gratiae resistere possunt, iam gravi-ler insectatur' quomodo asserere audet, et in hac doctrina initium salutis ex parte nostrae industriae tribui, idque vehementer Semipelagianismuin olere, x cum omnes
Theologi eatholici necessitalem gra tiae praevenientis ad initium fidei
et boni operis propugnent. Omnem couatum et avium Salutarem a gratia
230쪽
zpernaturali repetant, et ideirco ami pelagianismo longissime remoti sint ' - d Quamvis R. P. Hereulanus in nonnullis elucubrationibus magnum ingenii acumen ostenderit; eius tamen tractatio de spe theologica sirinis haud ullitur argumentis. Nam
iuxta ipsius principia spei theologicae sundamentum est fidelitas Dei in promissis. Spes ergo theologica promissiones divinas Suppunit, et
iunc solum vera spes theologica eoncipitur , dum id quod Deus promisit, ei ea ratione qua promisit, certo Ob eius immolitiem si delitatem expectatur. Inepte igitur nominatus Auctor pro sua doctrina litat et saepe
repetit verba Apostoli 13: Spes au-ιem non confundii, aliaque huius generis testimonia biblica. Haec enim solummodo probant, illum, qui sperat id quod Deus promisti, et ea ratione qua istud promisit, certissime non confundi; non autem ostendunt, quid Deus promisit, et sub quibus conditionibus promissiones suas licit. Haec imprimis statuenda ei probanda sunt, ut obiectum spei
determinetur. Equidem ex omnium Theologorum consensu obieelum Spei constituunt aeterna beatitudo, et huius assequendae media, ad quae praecipue gratia Supernaturalis r sertur. Sed dogma catholicum est, gratiam non eSse neeesSitantem, ei homines a gratia molos et excitatos posse dissentire si velint. Ergo non possum Sperare gratiam, quae tollat meum liberum arbitrium M cui resistere non posSim, quia talis gratia non datur, ei nullibi promissa est.-Batur quidem gratia ab intrinseco eLs x, quae dat certo et tu saltibiliter elle ei persitere, et cui homines,
licet resistere possint, certo iamen non resistunt. An autem talis gratia
ABT. II. 229omuibus datur' an absolute. an conditio nate promissa est' si istae quaestiones solutae non sunt, quomodo illam certo expectabo ' - Ast, et si confidam, respondet ei. Herculanos, illam certe obtinebo, quia spes nonesnfundit: v sed ut confidam, et spem theologicam eon et piam, prius promissiones divinas cognoscere deberem, quia tunc Solum non confundar, cum ob promissiones divinas Spem concepero: has vero in ipsius opere declaratas et probatas non i venio. - Imo dantur Theologi, qui gratias ab intrinseco efficaces non admittunt et omnes gratias ab exirim
sensu voluntatis dependentes. His e iam cl. Herculanus suffragari videtur, dum libertatem dieit saeuitatem supplendi id quod rationi motri ei
deest. Cum autem nulla gratia libertatem extinguat, semper aliquid supplendum manet per liberum arbitrium, quod utpote sinitum deseere, ac illud non supplere potest, quod causae motrici deest. Qua ratioue Ngitur talis gralia expectari potest, quae certo et insallibiliter dei velle ei perficere, seu ipsam eooperati nem producat' et si donum Dei, gratia seu causa motrix iam efficax est,
ut nihil per liberum arbitrium supplendum maneat, quomodo libertas in incla manet' magnis proinde dissi- eullatibus haec doctrina involvitur. - Εxistunt quidem etiam Theologi, qui doeent, dari gratias ab intrinseco emeaces. istasque liberum arbitrium
non Solum non extinguere, sed polius emendare et augere: sed iuxta horum Syblema gratias ab intrinseeo emeaces Deus nemini concedere t
netur, sed illas praedestinatis beni gnissime praeparavit, per quas certo et insallibiliter salvantur. Istorum vero ustema doctrinae R. P. Her