장음표시 사용
371쪽
370 PARS IV. buerunt, ut cum doctrina eatholica sere tonvenire videatur. Ita Hugo Grotivit Epistolam canoni eam Iaeo-hi ll. 1 4 exponens. hominem doelrina Lusheri imbutum ita loquenterninducit: c 0pera quidem mea non recta sunt, sed si des recta Pst , ac propterea de salute non perietitor elc.; pae deinde pergit: et Benata est hoc infelici saeculo ea sententia. et quidem sub nomine repurgatae doctrinae, cui omnes, qui et pietatem et salutem proximi amant, se debent opponere. Caeterum nulli cuiquam
fides prosuit sine tali opere, quale tempus permittebat, ut se Christo
Georgius Bullus in Harmon. apostol. I J ila lamentatur: et Delati animi certitudine, qua quis nulla omnino conditione suspensus credit, peceata sibi remissa esse, pleroSque omnes reformatarum Ecclesiarum Theologos, qui de sile, lanquam Brmali a eiu fidei iustis cautis, loquuntur, intelligendos esse, nimis sproh dolori
manifestum est. Fuit haee doctrinalain a multis armis opprobrium, aededecus reformalae Ecclesiae; neque est alia ulla, quam vel magis rideant, vel severiori stilo exagitent Pontificii
id est Callioliet . Neque id immerito;
est enim error non levis, error puli
eurate propter calumnias adversari rum notandum est, quod particula sola non determinet subiectum, quasi fides iustificans sit sola, ae a charitate ac a reliquis virtutibus separata; siquidem vera fides est viva, non modi tua, est efficax per charitatem, non otiosa. x Franc. Bud eus 3 scribit:
et Si per opera bona in latiori signis-eatu motus illi pii, honique intelli-
guntur, qui ad eontritionem pertinent, quales sunt peceatorum detestatio, propositum ea in posterum sugiendi, nullum plano ost dubium, eiusmodi bona opera ad osse in homine iusti stando, eaque fidein praecedere. 2 Porro subiungit: e Opera illa semper eum si de coniuneta Sunt, spes Milieet ei charitas, et non pos sunt non praesetitia esse, cum horno iustificatur. lieet nulla ratione ad iustificationem concurrant. 2 Eadem
doctrina in aliis Protestantium Theologis invenilur 4 . Neque negari pot-eSt, eos, qui ila Sentiunt. a doctrina, quain Lutherus apertissime propugnavit, et quae etiam in libris symbolicis exhibetur, longe recedere. Tacile ergo profitentur, Livinerum hae in re aberrasse et salsum protulisse. Quo posito, quaeri potest, an P mie- Stantes Lutherum, ut legitimum Ecclesiae reformalorem divinitus missum habeant. an non Τ-Si primum, quomodo ab eius doctrina recedere audent' si secundum, quomodo propter auctoritatem viri, qui se talemiaelitavit, qualis non fuit, et qui in re gravissimi momenti turpissime aberravit, Ecclesiam catholicam deserere potuerunt, omnibus verae Ecclesiae nolis evidenter insignitam Nota 2. Falluntur, ut observat ei. Meliter, qui existimant, doctrinam Protestantium de iustineatione, misesis verborum amitagibus, eandem esse eum doctrina Catholicorum, et i tam controversiam redire in logo- machiam. Quamvis enim multi a cruda Lutheri sententia recedere, ac d cirinae catholicae appropinquam videantur, ab hac tamen longe disiani.
cum nihilominus iusti seandi vim solis dei, seu firmae in merita Christi si-dueiae adseribant. caeterarum autem
372쪽
virintnm arius et opera hona. ut fidei tomites. vel effectus, ad iustificatio nem et salutκm haud netessarios eomsiderent. ae ideo doelrinam eat hol eam de dispositionibus ad iusti fieatione in requisitis et de honorum op rum necessitate criminari non desinant. Illi quoque longe distant, qui rationalismi prinei piis imbuti. cum
Soeinianis totam Bedemptionis oeconomiam subvertunt; in publieis lamen institutionibus doeirinam librorum syinboli eorum proponere obligantur et doctrinam Catholicorum vellieare non negligunt. Dantur Denique tales quoque, qui orthodoxae, ut dicunt Lus heri doctrinae insistunt,
ei praecessorum suorum exsemplo Ο-mnem lapidem movent. partim ut argumenta nostra enervent, partim ut sententiam suam ex Scripturis ei rationibus probent: quorum obiectiones refellere oportet.
Obi. I. S. Iacobus loquitur in Epistola sua de iustificatione impii eo-ram hominibus, quam ex operibus fieri diei t. quatenus haec fidem ex lerius manifestant; iustis talio aut omin oeulis Dei sola fide interna perseitur, quam ille intuetur. Hunc esse ApoSinti sensum, patet ex eo, quia in eadem Ep. cap. II. v. 18 ait: Ostendum tibi eae operibus sidem meam. et quia ibidem v. 21 dieit, Abraham suisse iustissealum per oblationem silii sui Isaac; quod eerte non nisi de iustifieatione in conspectu hominum intolligi potest: nam coram Deo iamdiu iusti simius fuerat. Gen. XV, 6. Resp. sum Apostolus cap. II, v. 14
dieat: 0uid proderit - si fldem quis
dicaι se habere, opera autem non habeaι' numquid poterit sides satrare eum ' manifeste ostendit, de ea iustifieatione se loqui, quae ad salutem requiritur; haec autem procul
liὶ Apoc. 22. II. in C. 4. v. s.
ART. m. aridubio est inflisi extio intrena ei in osculis Dei. Sonsus ustro v. 18 est: Tu inaniter ei salso dicis, in fidem ad linsii scalionem et salutem requisitam habere. Si opera non habes: ego autem eoniungam fidem mean cum operibus, et iustineationem ac salutem consequar. Quod demum audii de Abrahain, intelligendinn est non de prima iustificatione, sed de Secunda, scilicet de augmento gratiae san- elisieantis, quod Abraham merito o-h dientiae eonsecutus est . iuxta illud:
i iustus est, iustificetur adhuc l .
dem autem modo fit secunda iust, sicatio, ae prima, scilicet per fidem eoniunctam cum honis operibus. mi. II. S. Seriptura eonstanter
fidei tribuit iustificationem, ac ita soli fidei tribuit. ut quaelibet opera excludat. Nam Rom. III. 28 seribit A postolus: A rbitramur, iustificari hominem per sidem sine operibus imgis: et ibid. isti: Si Abraham ea προ ribus iustis Ius est, habe gloriam, sed non apud Deum. Ex quo concludii M: Ei vero, qui non operatur, eredenti au em in eum, qui iustistius impium, reputatur sides eius ad iuni iam secundum propostfum gratiae
Dei: et ι : Iust tali ergo eae fide.
Haec eadem repetit sal. II, 16: Selantes autem quod non iust tuturhomo eae operibus legis; et Ephes. II, v. 8: Gratia estis saliaιi per sidem: et alibi passim eadem intuleat. Ergo Paulus solam fidem iustificari cloeei.
Resp. citata loca sententiam ad ver. sariorum nullatenus confirmare valent. Paulus Enim non loquitur deside in illorum sensu, seu de fiducia, qua quis certo credit, propter merita Christi peceata sibi remissa eSSe, sed
per sdem intelligit fidem in Christum, seu firmum assensum revelationi a Christo allatae praestitum, ut
3ὶ ibid. v. b. μὶ cap. 5. v. l.
373쪽
sunt. Ideo autem Apostolus iustifica. mines autem non intelligentes. quod
tionem fidei adgeribit, quia ipsa est i ait ipse Apostolus: arbitramur, iu- prima ad iusti sieationμm dispo illo l stitituri hominem per fidem sine nymex siua reli uuae prodeunt. Reele id- ribus lassis, putaverunt, eum dieero ei reo i nuruium Trident tuum il) clo- sufficere homini fidem, etiamsi male eei: Cum rero Apii sussus diei , Πιsti- vivat et bona opstra non habeat: quod situri hominem per si in es stra is: absit, ut sentiret Ias electionis. 3 Εt eurerbuium sensu intelligenda sunt, lib. de praedest. M. 12 eausam sti, quem perpetitus Ecclesiae catholicae iungit, cur Apostolus Rom. III solius conis usus ι nui expressit: tιι sei- sidei meminerit, dicens: ε Ex fideliri 1 mr 'lem ideo iustisicari dica- ideo i Apostolus) dieit, iustificari ho-
mis, quia sides αι hum inue fututis minem, non ex operibus, quia ipsa initium. fundamentum eι radiae o- prima datur, ex qua impetrentur cae-muis ius istenti εν- siue qua impos- tera, quae proprie opera nuncupansibile esι placere Deo et ad filiorum tur, in quibus iusto vivitur. 1 Neque eius cousortium perrenire. - Sicuti dissicultas ex eo exurgit, quod Apo- autem si dei iustis eatio adseribitur , stolus bona opera penitus exeludere aliis dispositionibus non nomina- videatur. Nam illa tantum opera extis ; ita liine inde eadein iustificatio cludit, quae praeeedunt fidem seu aliis dispositionibus tribuitur, quin vocationem ad sident, et quae, utpote
reliquae exprimantur, ut patet ex tedi mere naturalia, ad iustificationem sutio argumento superius allato. Nam pernaturalem disponere, vel hane iustificatio, seu peccatorum remissio mereri non possunt: non excludit
adscribitur timori l2i, spei i3 , ω- autem ea opera, quae fiunt ex fido in Iori concepto depeccatis 14 , dilectio- Christum per gratiam et auxilia sunt Dei O , dilectioni proximi i6' , O pernaturalia. Seopus enim Apostoli Demosynae iri. Suet amensis 8 . Si γ in adductis locis est ostendero, i
uti igitur in his locis, dum uni dispo- stificationem esse donum gratuitum, sitioni iustificatio adseribitur, reli-iquod per opera solum naturaliter quae non excluduntur, Sed subintel- honesta, qualia Gentes laetabant. aut liguntur, ita pariter, dum si dei iu- per opera ex sola legis mosaicae costilicatio adscribitur, reliquae dispo- gnitione sine gratia ac fide in Chri-siliones non excluduntur, sed Sub- Stum laeta, in quibus gloriam suam , intelliguntur. Quod eo certius est,simo et iustitiam Iudaei collocabant, quo manifestius Paulus alio loco 9ὶlpromereri nullatenus potuerit. Ex ' declarat, illam solam fidem iustifica-iquo insert Apostolus , lam Iudaeos,re , quae per clinritalem Operatur. quam Gentiles non fuisse consecutos Imo S. Chrysostomus in verba Pau- vocationem et iustificationem, nisi perli 10ὶ: Audiens sidem vestram eι di- solam fidem in Christum ipsis gra-
lectionem in omnes sanctos ete ., haec tu ito coneessam et quia, Si quispiam observat: ε Ubique Paulus) coniun- potuisset iustificari ex operibus sine gil et conglutinat fidem et dilectio-igratia lactis, ac propterea sine sidenem, bigam quamdam admirabilem. viiii Christum, Christus gratis mortuus
374쪽
esset. Opera autem, quae fidem eonsequuntur et ex ipsa proveniunt. non reiecisse Apostolum, omnes eius Ε-
pistolae testantur, in quibus passim
exhortatur fideles, ut eis strenuo ses dedant.
Obi. IlI. S. Scriptura solius fidei meminit, quoties loquitur do iustifieatione et remissione peceatorum. Sic
Malth. IX. 22, et Lue. VII, 50 Christus ipse ait: Fides Iua te salvam serit: ae iterum Lue. VIll , 50: Crede tantum et salaa eris: Io. I, l2: Dedit
eis potestatem filios Dei steri. his, ptiere nι in nomine eius : et Io. III, 36: 0ui eradiι in Filium, habet v, tam aeternum. Quare Philippus ab Eunucho baptismum petente , solam sidem petiit. dicens: Si credis eae ιolo crede, licet l ergo fides ad iustifica.
tionem suffieit. Resp. Maith. IX, et Lue. VIII non st sermo de iustificaliono, sed da
miraculis, statum corporis concernentibus ; nempe de sanatione mulieris a fluxu sanguinis et de resuscitalione puellae defunctae . Miracula autem christus patravit, dum miseri
ad ipsum recurrentes, in eius pol n-lia et bonitate considebant, ut se missum a Patre ostenderet. Nullo aulem
exemplo ostendi potest. Christum peccatores Ob solam fidem, seu siluciam in eius merita iustificasse, quin alias dispositiones requireret. Equidem Lue. VII, 50 sermo est de muliere peecatrice, quae iusti fieata suit:
sed Christus, qui illi dixit: sides sturis satram feeiι, v. 47 dixerat: remisetuntur ei precaιa multa, quia duerit multum: ex quo patet, quod eam salvam fecit non sola et nuda fides, sed fides quae per charitatem oper batur. In sequentibus locis credenti seu sidum habenti iusti stratio et vita
Miserna promittuntur, Io. I, 12. et Im36: spnsus autem horum verborum
est, credenti debito modo, seu fidem habenti vivam et charitate formalam, iustificationem addici et vitam aeternam : alias contradictio appria in Ε-vangeliis esset, cum Christus ipse
dicat: Non omnis qui dicit mihi: Domine, Domine, intrabit in regnum coelorum; sed qui faciι voluntatem Palris mei, qui esι in eoelis. ipse i trabiι in regnum coelorum 23. Quoad denique Eunuchum Reginae Candatis, Protestantes nullo modo probato
possunt, Philippum ab illo exegisse, ui sine dubitatione credat sibi propter merita Christi remissa esse peccata: sed absque dubio Philippus ipsi ea , quae fide explicita credenda
sunt, declaravit et plenu in assensum in mIsturia revelata exegit et quidem fidem vivam , eum 3pe set charitate coniunetain, quod verba ipsa innuunt: Si credis eae tois eorde, i. e. si cunctis eordis assectibus te ad Deum converiis. Nam, ut observat S. Augustinus i31: e Scriptura lacuit, atque
intρlligenda dimisit caetera, quae eunt illo spadone baptizando Philippus egit; atque in eo, quod ait: baptizavit m vi Philippus, intelligi voluit impleta omnia, quae, licet taceantur in scripturis gratia brevitalis,
tamen serie traditionis scimus implenda. BObi. IV. In S. Scriptura .ab actu iustificationis excluduntur etiam Op ra ex fida et gratia Christi laeta. Nam Apostolus Rom. I, 16 ait: Et angelium virtus Dei. esι in salutem omni eredenti: iustitia enim Dei revelatur in eo eae fide in fidem: ergo non ex fide in opera, quae fides inchoet. Eodem sensu dicitur ): Iustus eaeside pirit: ergo fides, et quidem Sola vitam quam inchoavit, continuat. Id
375쪽
illugiratur exemplo Abrahaini, de quo dieitur: Si Abraham eae operibus iussis casus est, habet gloriam,
sed non apud Deum. Loquitur autem Apostolus de lempore, quo Abraham iam sui olis erat at ex fide operabatur te . Ergo ab Apostolo non solum opera naturaliter sine sida et gratia lacla, sed etiam opera ex fide et gratia facta, seu dispositiones, quae iuxta Catholicos ex fide et gratia procedunt , ab aelu iustisseationis exeluduntur.
Resp. Non obstantibus his adversariorum cavillationibus, certum eSi, Apostolum ab aelii iustiseationis excludere opera mere naturaliter saeia, non autem opera, seu dispositiones,
quae ex fide procedunt, et per gratiam Christi procedunt. Si talia opera exeludere voluisset, nequaquam 33 dixisset, illam iustificare fidem, quae
per rhitrita tein opera ur. Quintino si, ut adversarii fingum. Apostolus opera exeludit etialia ex gratia laeta, non vid o. cur non debeat etiam fidein excludere, quae inter bona opera et ipsa muneratur, dicente Domino: me est opus Dei, ut credulis in eum quem misit ille ι . - Neque sententia adversariorum per loca adilueta confirmatur. Nam Rom. I, 17 Paulus dieit: Iustilia Dei, idest, iustitia, quae noseoram Deo iustos reddit, oritur non ex lege, ut ludaei putant, non ex naturae viribus, ut opinantur Graeci,
sed eae lisse in Iesum Christum, et ex sile inchoata ei imperfecta crescit iutidem perlectam et charilate formatam. Si iusius dicitur ex fide vivere, intelligitur fides viva. quae per charitalem operatur, non autem sides mortua. utpote operibus destituta; nam quod mortuum est, alteri vitam praebere non potest. Exemplum Α-
brahae addueit Apostolus. ut probet doctrinam iam Rom. I, 17 proposilam, ei ita argumentatur: Si Abraham iusii Malus est ex operibus non pro-eedentibus ex gratia fidei tui ii putabant, qui suis viribus tribuebant i stiliam eerie habuit gloriam, sed non apud Deum. id est, in conspectu Dei iusius nou suit. Ei quoniam satis constat, Abraham habuisse gloriam apud Deum , inde colligit, eum non esse iustificatum ex operibus sine si- de , sed ex side , ex qua opera vere bona procedunt. Placuit nempo Abraham Deo tum per primam fidem,
qua ii istificatus est, ae dei neeps se in
per magis placuit, quia hac side instructus nova semper opera edidit, quae meritum suum ex si de instusenta in ea consequebantur. Hinc Abrali mi iustificationem, quam Paulus mdei adseribit, Iacobus b) operibus adseribit, dicens: Abraham paler
uoster, nonne eae operibus iustiβω-
tua est, viserens Isaac filium suum super auare' Neque tamen hi duo Apostoli sibi contradicunt, quia sides
eum operibus ad iustificationem coa- eurrit, per opera vero ista non opera mere naturalia, Sed opera ex fide et gratia lacla iuxta utriusque doctrinam
intelligenda sint. Hinc S. Augustiuus si, dicit: α Non suui sibi contra. riae duorum Apostolorum Pauli et Iacobi sententiae, cum dicit unus , iussificari hominem per sidum sine operibus. et alius dicit, inanem esse si-dem Sine operibus: quia ille dicit dooperibus, quae fidem praecedunt, iste do iis, quae fidem sequuntur. Bobi. V. Ss. Patres soli fidei iusit sicationein adscribunt. S. Hilarius ἐζ ait: ε Fides sola iustificat. 3 S. Ambrosius seu Auctor Cominent. in Ep.
376쪽
stlsseali sunt dono Dei. x s. chrys stomus dieit : et Fidelem absque
operibus possum monstrare et vixisse et regnum coelorum assecutum.
Nullus sine fide vitam litibuit; latro autem eredidit tantum et iustineatus est. χs. Augustinus c. duas Sp. Pelag. 2 i scribit: c uuaniaelibet suisse virtutis antiquos praediees iustos, non eos salvos fecit. nisi sides Medi, toris . a D lib. de side ei oper. i3 :α Sequuntur opera) iustificatum, non praeeedunt iusti standum. I S. Basilius il inquit: e Ilaee est perseela et integra gloriatio in Deo, quando neque ob iustitiam suam quis se iaciat, sed novit quidem seipsum verae iustiliae indignum, sola autem fide in Christum iustiscatum. 3 S. Leo M. 5 ita Ioquitur: c Hoc est quod iustis- eat impios, hoc est quod de peceatoribus facit sanelos; si in uno eodemque Domino Iesu Christo et vera Deitas
et vera eredatur humanitas. v mmum
S. Bernardus is, dieit: e quisquis
pro peceatis compunctus esurit et sitit iustitiam, credat in is, qui iustiscas impium, et solam iustificatus per sidem, pacem habebit ad te. x Resp. Patrum sententiae adversariis nullatenus favent. quia non loquuntur de fide, qua quis certo credit, sibi propter merita Christi remi Sa eSSe peceata, sed per sidem intelligunt firmum assensum Revelationia Christo allatae praestitum. Neque firmum hunc assensum ad salutem sum cere putarunt, sed praeter sidemeliam opera ex gratia Christi saeta, ad iustificationem clare et diserte requisierunt, ut ex plurimis eorum testimoniis constat. Quinimo Proto- stantes ipsi latentur, Patres in artieulo de iusti fieatione per solam fidem
A T. ni 375 sine operibus, sibi contrarios esse. Lutherus in brevi consess. de Sacram .seribit: e o neminem scio, qui deiide et operihus reete iudicare potuerit. exceptis Apostolis. . . In caci ris libris nequaquam invenitur. Melanctilion ir) ait: c Statim initio Seriplores veteres obseuriarunt doctri. nam do iustitia sidet. a centuriatores
. Adeo hie articulus omnium Summus ac praecipuus, paulati ut arumeto diaboli obscurari coepit. a Centur. 3 ibi: Patres tertii saeculi, ciust, tiam coram Deo operibus tribuorunt, ut videatur magna ex parte hunc summum articulum de iusti fieatione obscuratum esse. x Cent. 4 10s: ε Iaineogitet pius lector, quam procul haee aetas tu hoe articulo ab Apostolorum doctrina desciverit. a cent. 5sti :c spuribus in iustineatione homissis coram Deo etiam nimium tribuunt huius saeculi Doctores plerique. suis praemissis, facile est, ad lexius citatos singillati in respondere. S. Κ, turius per vocem sola tantum ex :ludit legem mosaicam, de qua loquebatur, idemque eSt, ac si diceret: Leae nosaica non iustificat, sed sola fides
in Christum, quod patet ex eo, quia ibidem ait, hominem fuisse ab illo
peccato liberatum, a quod lex lavare non poterat; sides eritin sola iustificat. ν Eodem sensu loquitur Ambrosiaste i Sp ctans opera clicita absque sile: caetervm hic idem auctor ad
cap l Ep. ad Hebe. haec habet:
a Magna res est fides et salutaris, et sine hac non est salvari possibile; sed sola fides non susticit. Dperarisidem per dilectionem necessarium est, et conversari dignu Deo. 3 S. Christfossomus de operibus lanium exleruis
377쪽
376 PARS IV. loquitur et hoc discrimen inter opera et fidem esse docet, quod sine fide
nemo possit ad iustificationem et salutem pervenire, bene vero Sine operibus externis. Non tamen putandum est, excludi internos spei eleharitalis, aliarumque virtutum actus; contrarium enim patet vel ex solo pii latronis exemplo. Quis enim sibi persuadeat , illum dumtaxat credidisse in Christum , non autem Sperave , dilexisse, poenituisse et ita animosuisse comparatum, ut praeterita Scelera, quibuS maxime posset, pietatis operibus compensarei, si longior ei vita obligisset' imo extremum crucis supplicium ad criminum expiationem divinae iustitiae obtulisse Τ tales animi Sensus profecto manifestabat, dum criminum et poenae socium, Christum blasphemantem, increpabat si . S. Augustinus in priori loco, aliisque similibuς nihil aliud docet, nisi iustos V. T. fuisse eadem Christi si de ei
gratia iustificatos, qua et nos iustificamur, non tamen sepositis aliis bonorum operum dispositionibus. Hoc aute in docebat ad convellendum Po-lagianoruin errorem dicentium, et homines primo Salvos saetos eSse per naturam, deinde per legem, p0Stremo per Christum ; quasi hominibus
duorum superiorum temporum, ante
legem scilicet xl in lege, Sanguis Christi non fuerit necessarius evacuantes quod dictum est Ι Tim. II: Unus mediator Dei ei hominum, homo Christus Iesus. v In altero loco S. Doctor de operibus tantum vivis
loquitur et vitae aeternae meritoriis, quibus lex adimpletur et merces aeterna debetur: talia opera meritoria ante iusti scationem persei nequeunt. Caelerum S. Augussinus in citato libro tolus in eo est, ut fidem sine operibus non prodesse ostendat. S.
Basilius excludit lanium opera, quae fiunt sine fide et gratia divina . monetque, ut unusquisque sibi persu deat, se nihil iustitiae a se habere,
sed quidquid habet, donum esse Dei. S. Leo M. loquitur de fide catholica per
oppositionem ad salsas Sectas haeret, corum, in quibus salus haberi nequit. S. Bernardus loquitur ibi, ut ex eius verbis patet, de si de viva, coniuncta
cum charitate, compuncti One, propinsito eic., idemque est, ac si dixisset: qui loto corde aversatur peceatum et cupit operibus poenitentiae Domino satisfacere, eliam antequam ista opera aggrediatur, per sdem vivam et charitatem serventem Deo reconcili tur. Mentem suam mellis tuus Doctor
clarissime aperuit, tum alibi Saepius, tum praecipue Serm. XXIV in Cantic. dicens: et Non facit hominem rectum
fides eliam recla, quae non opBratur
ex dilectione. x Et infra: et Neque inpera sino sde, neque fides sine operibus sumeti ad animi recti iudi
obi. VI. Iustificatio est omnino grai uita iuxta Pauli essatum: Iusι isticuli gratis per oro tum ipsiuS, per redemptionem quae est in Christo Iesu 2 .
Atqui si timor, Spes, charitas , etc., tanquain praeviae dispositiones requiruntur, iustificatio non esset gratuita; nam iuxta lalem doctrinam peccator deberet aliquid conserre ad iusti sic, lionem , Se praeparare , diSponere , dignum reddere, atque ideo non gratis aecipit iustitiam, sed merito dispo. sitionis.
Resp. Eadem difficultas etiam Prolestantibus obiici potest. In ipsorum
enim Systemate peccator fidem concipere, seu sine haesitatione creder
debet, sibi propter inertia Christi remissa eSSe peccata. Ergo etiam diei potest: si fides ista tanquam praevia dispositio requiritur, iustificatio non
378쪽
est gratuita, quia paeentor per fidem merita Christi apprehendero ei sibi applieare debet. Huie vero dissieultati se subdueunt dicentes, ipsam fidem,
quam iustificationis instrumentum appellant , a Deo excitari et gratuitum esse donum Dei. - Αst eodein modo
Catholici quoque propositam sibi di
sieultatem facito e medio tollunt. Nam etiam in doctrina catholi ea verissimum est, quod simus iustisicuti gratis por stratiam, per redempsionem quae ι in Christo Iesu. Christus enim ex
gratuita charitate redemptionem Op ratus est, quam nemo hominum me
reri et sine qua nullus iustis eari potuisset; ex quo sequitur, iustisseationem sempser esse gratuitum donum Dei, profluens ex redemptione
peracta a Christo. Id profitetur clesia catholica, cum in Concilio Tridensino il) dicit: Est autum causa iustitieationis meritoria dilectissimus
unigenitus suus, Dominus nosser Iesus Christus, qui, cum essemus inimici , propter nimiam charitatem, qua dii it nos, sua Sancιissima passione in ligno crucis nobis iussisicationem meruiι. Ad hanc consequendam equidem praeter sdem etiam aliae dispositiones requiruntur. Sed iuxta doctrinam catholicam sicut adsidem, ita etiam ad reliquas dispositiones necessaria est gratia, quae est gratuitum donum D i. Ecclesia enim
in eodem Conei lio 2 desinii: Si quis
dixerit, hominem suis operibus, quae res per humanae nuturae vires, vel
per legis doctrinam flant, absque divina per Iesum Christum gratia posse iussisicari eoram Deo; anathema sit. Et s3 : Si quis diaeriι, sine
praeveniente Spiritus saneιi inspiratione , vique eius adlusorio hominem eredere, sperare, diligere auι poeni-
xo. ul. 3 artere posse sicut oporteι, ut ei iussim eationis gratia conferatur: anathema siι. Recte idcirco cl. Car. Sard gna propositae obiectioni respondens
inquit: a Triplici de eausa iusti sicari dicimur gra is: 1' quia nullus homo
per opera fidem praecedentia meretur iustificationem; 2' quia, quidquid ad iustificationem conducit, gratuitum est Dei donum, sicut et fides. Unde
si eut sides non habet rationem meriti, saltem de condigno, quam iust, sicatio sequatur tanquam merces : ita meriti rationem non habent spes, chartias, poenitentia, aliique actus ad iustificationem conducentes: 3' quia posito actu si dei. spei, charitatis etc., adhuc ex mera Dei liberalitate sequbtur infusio gratiae et peccatorum remissio: ae proinde, sicut actus fidei, sic et actus caeteri iustificationem mereri non poSsunt, cum omnes his aetus non eliciantur in statu gratiae,
j quae est principium meriti propriet ilicti, sive iis condigno. Accedit, quod
gratia ad conversionum nostram to
grua et efficax detur ex mera liberalitate, ex sola misericordia et assectu singulariter benevolo erga iustificandum, eum loco huius potuerit Deus dare mero suffieientem gratiam. alta
disserit Auctor, systemati Molinas addictus: ex quo patet, omnino salso
vos remium cum aliis asserere, Saltem ex systemate Moliniano sequi, iustificationem gratuitam non esse is .
Obi. VII. Iuxta doetrinam catholicam dilectio , tanquam dispositio, praecedit iustificationem, quae est charitas Dei dissusa in eordibus nOstris: sed iuxta doctrinam Scripturaeeliaritas Dei, seu iustificatio praecedit dilectionem nostram; nam I IO.
IV, 10 dieitur: Non quasi nos dile-aeerimus Deum: sed quoniam ipse
379쪽
a 8 PMS IV. prior dilexit nos. Ergo prior est in nobis iustificatio quam tharilas, quae est honorum operum initium. Resp. Deus diligere uititur, eum
bona tribuit s , et praecipue cum
gratias supernaturales hominibus imperiitur. Deus autem distribuit tum gratias actuales, tu in gratiam habi- inalem. Cum Deus peccatori eone
dii gratiam actualem, perquam ipsum praevenit, et excitat ad fidem et reliquas dispositiones ad iusti scationem requisitas, certum est, quod dileelio Dei praecedit dilectionem hominis:
ast si homo per gratiam actualem ex- ei latus et adiutus non solum credit,
sed ei sperat, diligit, ac reliquas di positiones ponit, dein iusti scatur, et aeeipit gratiam habitualem, quae est charitas Dei dissu sa in cordibus nostris: et in hoc sensu dilectio hominis praecedit charitatem Dei. Utrumque admittendum est: nam si vera sunt verba Ioannis: Ipse prior dilexit nos: vera sunt etiam verba Dei:
Esto diligentes me diligo 2): et verba Christi: Si quis diligiι me, Pater
meus diliget eum, et ad eum reni mus, et mansionem aptiat eum faeiemus s). Iusti scalio erro est quidem prior, quam charitas habitualis, quam Deus nos diligendo per Spiritum sanetum diffundii in cordibus nostris, ei quae est in ilium honorum operum de condigno meritoriorum, sed non est prior charitale actuali, cuiusmodi ad iustificationem una eum si de re
Obi. Vili. Si requiruntur opera ad iustificationem, et haec per varias dis. positiones, quas homo ponit, obtinetur, iustificatus poterit gloriari de obtenta gratia, eontra illud Apostoli ibi: Ubi est ergo glorialis sua f
eaeclusa eti: admitti igitur non potest, per dispositiones praemissas, seu per opera bona iustifieationem obiis neri. ideo Lutherus i6j seribit: et Η miliari penitus non potest homo, d
nee sciat prorsus extra suas vires, eonsilia, studia, voluntatem, opera, omnino ex alterius arbitrio, tonsilio, voluntate, opere, suam pendere Ralutem, nempe Dei solius. Siquidem,
quamdiu persuasus fuerit, sese vel tantulum posse pro salute sua, manet
in fiducia sui, nec de so penitus desperat; ideo non humiliatur coram Deo, sed loeum, tempus, opus aliquod sibi praesumit, vel sperat, vel optat saltem quo tandem perveniat
ad salutem. Qui vero nihil dubitat, lotum in voluntate Dei pendere, is prorsus de se desperat, nihil eligit, sed expectat operantem Deum; is
proximus est gratiae, ut salvus sal. Ad hane humilitatem insinuandam Lu hema necesse esse dieit, ut do-etrina de sola fide iustistante pra
Resp. Argumentum retorquere li-eet: si fides ad iustificationem requiritur, iustificatus poterit gloriari, quod per fidem, seu fidueiam in se
excitatam arripuerit merita Christi, et iustificationem obtinuerit; neque Protestantes alio modo hane dissicultatem effugere possunt nisi iterum dicendo, ipsam fidem a Deo excitari, eam gratuitum esse donum Dei, ac
ideo hominem de ipsa gloriari non
posse. Ast eodem modo Catholiet allatam obieelionem explodunt. Recte enim adversarii argumentarentur, si iuxta doctrinam catholicam homo per vires suas naturales requisitas ad iustificationem dispositiones asserre, seu bona opera perseere posset. Sed a tali errore longissime distat doctri-
380쪽
na ealliolim, quas gratiam praevenientem et adiuvantem ad quem libelaelum salutarem necessariam dicit. Itaque, ut iterum loquitur Car. Sat
liqva is : cIllud ipsum, quod nos
disponendo ae praeparando conserimus ad nostram iustificationem. aecepimus a Deo, adeoque gloriari non possumus, nisi in Domino. Natu 1 a cepimus vires, polentiam et sufficientiam; sine gratia enim praeveniente nequidem possumus nos disponere et praeparare ad iusti sileationem : 2saecepimus gratiam non qualemcunque, sed congruam et efficacem, sine qua nunquam nos disposuissemus: N aecepimus a Deo auxilium adiuvans et eooperas , Omnino necessarium ad ipsam actualem praeparalionem, et dispositionem. Ergo licti ali. quid conseramus ex nobis, tamen euvilloc ipsum acee perimus a Deo, non possumus de illo gloriari tanquam de re nostra. sed Dei. cuius etiam donum est. Hi ne Apostolus 2 seribit: oui gloriusur, in Domino glorietur. γTalis doctrina adeo humilitati eontraria non est, ut potius eius landamentum rectissime dicatur. Doctrina Lu heri potius humilitatem e medio tollit. Nam si sola sides iustificat, sicut de aliis virtutibus, i in etiam de humilitatis sensibus curandum non est. Et quomodo illa doctrina humilitatem promovebit, quae il. i hominem de obtenta iustificatiotie certum reddere conatur, ut ne minimam quidem propriae indispositionis formidinom admittat' - μι hemis quidem humilitatem maximi aestimare et commendare videtur: sed iuxta ipsius prinei pia nulla datur in homine interna virtus vera et Deo accepta. quia homo per peceatum originale totus eorruptus fuit, et etiam post adeptam iustificationem interius inlis
ART. 1 ars manet: ergo iuxta ipsius principia ebiam vera humilitas in homine dari non potest. Quam absurdo ergo Lutherus asseruit, se doctrinam de sola side iustisteante ad humilitatem insinuandam proposuisse. quam lamen existere in homine posse negavit i Reelissime cl. melilers δὶ dieit. Prointestantium doctrinam eoniradietioni bus fratere, atque ideo coneludit:. Vel doeli ina, quod nulla vera humilitas detur, vera est, et dein lalis doetrina nullam veram humilitatem produeere potest: vel datur vera humilitas,et dein illa doctrina salsa est. 3Ustis doetrinae de dispositionibu ad iussistetitionem requisitis.
I 462. 1. Quieunque gratiam san
elisicantem per peecatum mortale amissam reeuperare desiderat, gratiae voeanti sine inora parere, seque magno studio ad iusti fieationem praeparare et disponere.tenetur. Ei in primis fides. quae est radix et lundamentum iustificationis, sedulo in corde excitanda est. Non sussicit aulem firmus assensus Deo revelanti praestitus, sed veritates revelatas attenta et devola mente perpendΡre oportet, ut ex fide, gratia divina adi vante, reliquae dispositiones ad iustifiealionem requisitae progignantur. Considerandum nempe est, quam malum et amarum sit, Dominum per peccatum dereliquisse, et quam te ribiles lum temporales, tum aeternas poenas in si uita Dei iustitia peccatoribus minetur, ut salutari liinore cor concutiatur. Oculos etiam eonvertere
oportet in infinitam Dei misericordiam, in promissiones divinas so,tii plenas, et in immensa merita Christi, ut mens deiecta in spem et sidueiam erigatur. Animo denique peccator revolvere debet infinitas Dei persectio-