장음표시 사용
451쪽
4M PARS IT.cedem intendunt, ita ut servire nollent, si nulla daretur merces quales
Κunt illi, qui, viso lupo, fugiunt et d,
mittunt oves; quia salutem ovium pensi non habent, Sed proprium tantummodo commodum quaerunt. At vero . qui tu tuitu salutis aeternas operantur, eam tanquam sinem seeum darium, gloriam Dei autem ut sinem primarium intendunt, neque ita constituti sunt, ut Deo servire nolloni, si merces abesset; ae ideo inter mercenarios a Christo reprehen-Sos non sunt numerandi.
Obi. II. Apostolus t scribit: Sine
manducatis . sit e bibitis. sire aliud
quid furitis: omnia in stloriam Dei facite. Ast si in lentio cordis semper ad gloriam Dpi reserenda est. illi, qui intuitu mercedis operantur. agilnteontra doctrinam et praeceptum Α-posioli.
Resp. Non pauci theologi catholiet, eum Damberιο, SDeso, Medina et aliis sentiunt, in Apostoli verbis non habori nisi praeeeptum negastineum, ita ut nihil quispiam operari
debeat, quod non sit honestum in se et ex line proximo, ae proinde natura sua serri non possit in Deum. Alii eum Bellarmino censent, non prae- solarre verba Pauli, nisi piam adminnitionem et consilium. ratius 12ὶ in verbis Pauli agnoscit quidem praeemptum positivum, fidelibus impositum, ita tamen ut ad ipsum implendum satis sit, si virtute, ut ipse loquitur, sui habitu ad Deum aetiones reserantur. S. Tvimus, i a uia. de etiaritales 3ὶ hoc praeceptum exponens, ait: e Iloe pertinere ad perlaetionem haritalis, ad quam omnes tenentur, quod omnia rimule resorantur in Deum. 3 Sed lect. I in I Cor. X, 3 lidem praeceptum exponit de rutatio-
ne implicita, diems: c Relatio haeeintplligitur vel in actu, vel in aptitudine reserendi, quae non est solum in bonis. sed etiam in indisserentihus. v Et ieet. 3 in Epist. ad Colos. cap. 3 explicat de relatione habunali. quae ex gratia sanctificante exurgit: dieit enim : eQuidam dicunt, quod hoe est consilium, sed non est verum. Sed dicendum est quod non est necessarium, quod omnia in Deum reserantur aetu, sed hahitu. x Et q. Ide malo art. 1 ait: et Praeeeptum hoc Diania ivgIorium Dei satile, non obligat ad hoc, quod semper observetur in uetu. 0bservatur autem s) mper inhubitu. quamdiu homo habituali torhahel Deum in ultimum sinem . . Falli igitur videtur conten sonius praee. n. 7 citatus, eum diei t. iuxta doctrinam S. Thomae non suffitere ad opus meritorium habitum charitatis, sodrelationem saltem virtualem in Deum requiri. S. monitu expresse polius docet, habitum charitatis Sumicere. ut praeceptum Apostoli impleatur elopera hona ex sine honesio , absque prava circumstantia suscepta . per charitatem, quae in eordibus est di lasa, meritoria reddantur. Iustus ergo intuitu mercedis aeternae operans, non violat praeeeplum Apostoli, opus non corrumpit set meritum non
amittit. Imo, eum Christus in dieal:
0ui habet mundata mea et serrai es,
praecipiat, ut homines per bona opera ad aeternam beatitudinem tendant: iustus intuitu asiternae mercedis bene operans, mandalum Christi servat. charitatem exercet et omnia in gloriam Dei facit, quia tum omne opus bonum, ut fructus gratiae, tum ipsa remuneratio in gloriam Dei reduv-
452쪽
obi. III. Idem Apostolus ii, dieit:
charisas non quaeriι quae rua sum: ast qui intuitu mercedis operatur, quaerit quae sua sunt: ergo debila charitate privatus nil mereri potest. Besp. Paulus non interdicit amorem sui reeie ordinatum, quom Christus tanquam regulam amoris proximo exhibendi statuit, sed amorem proprium inordinatum, quo quis eum damno aliorum, aut neglectu ostieiorum terrenis commodis inhiat. Ideo culmei hunc loeum e 1 ponens ait:. Charitas-non quaerit quae 4ua Aunt, id est, non sua ipsius commoda cum fratrum pernicie. Caeterum ipse Paulus sidples ex buriatur, ut propriam salutem ol aeternam mercedem quam ram. Ait enim col. IlI, 1: Si consurrexistis cum Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus esι, in dextera Dei sedense quae sur Sum 3uNι sapit , nsm quue super ter ram. Obi. IV. Gravissimi Ecclesiae Doctores illieitum esse declarant, bona agere intuitu mercedis aeternae. S.
sti omnia facite. et nou Spri mercedis . . S. Augustia ius 3ὶ scribit: . Nos
ergo Deum amemu S pure et casio. Non est castum eor, Si Deum ad me
cedem colit . . . Illum ergo sic diligamus, ut aliud praeter ipsum iistia diligatur. x S. Bera uritu lib. de diligendu Dpo haec hahel: et Non sinu praemio diligitur Deus. etsi ab=que praemii intuitu diligendus sit. Vacua Daminque vera cliaritas es, e n0n potest, nec tamen mercenaria eSt. 3 S. 1homus ιη dicit, amorem mercenarium contrariari cliartiali. Similia in aliis Patribus inveniuntur. Resp. Cuius mercedis Spem abesse velit S. Chrysos surus, ipsemet manisoste indicat, nempe Spe in me O
Am. V., vs dis temporalis; illico enim subiungit:. Haec est vera merces, haec vera gloria, ut Christum possideamus: hoc nostrum regnum est, nostrae delicias. v Etiam S. Augustinus non loquitur de mereede aeterna, sed de temporali, quae posita est in ubertate ei copia rerum fluxarum et ea ducarum: quae non debent esse summa votorum apud homines christianos: etenim paulo ante citata verba ait S. Doetor: ε 0mnia quippe illa quae commemorarunt filii alieni. Deus dat, sed et malis dat, qui solem suum oriri facit super bonos et malos. 2 S. Bernardus vult tantum, mercedem aeternam respiciendam a nohis esse ut sinem sociandarium, gloriam Dei vero ut sinem primarium, quod a iustis intuitu mercedis aeternae opΡ- raniihus semper fieri debere, superius docuimus. Nam si singas, hominem ita eSse constitutum, ut, sublato praemio, Deum amaro meuset, hie utique peeeat; praesert enim munus Deo, largitori muneris. At hane animi dispositionem non habet . qui in sententia nostra Deum laudabiliis rei honeste amat propter praemium. S. Thomas obloctionem tollit dieens l. c.: ε Ad tertium dieendum, quod amor mercenarius dieitur, qui Deum
diligit propter bona temporalia: quod
secundum se cliaritati contrariatur ;et ideo amor mercenarius semper ebi
3 482. Duo sunt, quae cadunt sub meritum, gratia et gloria. Duplex autem a theologis etiam meritum distinguitur, nempe inertium de condigno et meritum de congruo. Inquirendum igitur est quid de condigno. et quid de congruo promereri poεsi
453쪽
483. Iustus per bona opera tria
promeretur, nempe a mensum gratiae, beatuudinem aeternam, eiu que
incrementum. Id palei ex Conrisio Tridensino, quod Sess. VI, can. 32 dbest: Si quis dixerit ,- iusti casum bonis operibus, quae ab eo per Dei gra-ιiam eι Iesu Christi meritum, cuius
virum membrum est, fiunι, non eremereri austinentum grasiae, vitam aeternum et ipsius vitae aeιernae, si tamen in gratia detesserit, consecu-ιionem. a1que etiam gloriae avgmem tum, ana hema sit. Hane doctrinam Revelationi omnino consormem eMe,
facile probatur. 1. Augeri gratiam sancti stantem in iustis per bona opera, Christus ipse docet Io. XV. 2, ubi, cuin seipsum viti, homines palmitibus. et bona opera lauetibus comparasset, dicit:
Omnem spalmitem qui serι fructum,
purgabiι eum, uvi fructum plus affirat: Deus ergo homini bona opera perficienti maiores et copiosiores gratias concedet, quibus potiores actus virtutum exercebit. Idem patet ex parabola de talentis, ubi Christus de eo, qui ex talentis lucrum reportavit, dieii: Omni habenti dubiIur, eι abundabit l . Apostolus scribit: Verita tem autem facienses in charilate. σει seamus in illo per omnia, qui esι ωροι Christus, 23. Et: De cariem ergo, fratres, rogamus vos eι obsecramus in Domino Iesu, tvi, quemadmodum accepistis a nobis, quomodo oporteaι vos ambulare eι placere Deo, sic eι ambuletis, ut abundetis magis i 3 . Idem docent Ss. Patres. S. Chrysostomus 4ὶ inquit: ε Palmilem , quil seri lauetum, purgat. . . et fructuoSiOrem efficit. Hoe de aerumnis mox indueendis intelligi dixeris. Illud enim purgabit eum, significat: incidet: unde palmes fructuosior ellieitur. Hinc ostenditur, tentationes illos larii ores efficere. v S. Augustinus 5 seribit: e Charitas meretur augeri. ut aucta mereatur perfiei. v Et alibi 6i: et Restat ut intelligamus, Spiritum sanctum habere qui diligit, et hahendo mereri ut plus habeat, et plus habemdo plus diligat. v S. Thomas iri ita argumentatur: et Illud cadit sub merito condigni, ad quod motio gratiae se extendit: molio autem alleuius moventis non solum se extendit ad ultimum terminum motus, Sed etiam ad totum progressum in motu terminus autem motus gratiae est vita aeterna, progressus autem in hoc motu est seeundum augmentum charitalis , vel gratiae, secundum illud: Iustorum semita quasi Iuae splendens procedit, eι cresciι usque ad perfectum
diem 83, qui est dies gloriast. Sie igitur augmentum gratiae eadit sub merito condigni. 2. Iustos per bona opera mereri vitam aeternam , dogma est catholi-
eum, iam 3 477 probatum. Disput
tum autem est a theologis, an hue m ritum de condigno sit, an de congruo vel an Deus ex iustitia, vel an ex sola bonitate et fidelitate in promissis , vitam aeternam tanquam mercedem bonorum operum rependat. Plerique autem theologi contra Scinum, Durandum et nonnullos alios defendunt, iustum per opera bona, ex gratia sacta, de condigno mereri vitain aeternam, Demnque hanc ex iustitia tanquam mercedem illi rependere. Haec sententia S. Seripturae, Ss. Patribus et Coneiliis cousormior est. Matth. XX,
454쪽
o, seus se tomparat patrifamilias, qui conventione facia conduxit ope. rarios; eum sero factum esset, reddidii illis mere dem, et uni eorum obmurmuranti dixit: Amice, non fucio ιibi iiiiuriam: nonne eae denario comvenisti mecum' tolle quod tuum est et rade. Paulus dieit: Reposita est mihi corona iustitiae, quam reddeι
mihi Dominus in illa dis iustus iu-d l . Non posset autem aeterna beatitudo corona iustitiae appellari, si ex iustitia non daretur. Idem Apostolus ait: Non enim in i iisιus αι Deus. uι oblisiscviur operis vestri i2 ; quibus verbis haud obseure innuitur, Deum ex iustitia non oblivisci operum, eaquR remunerare. Idem probatur ex Scripturae locis, in quibus iusti propter opera bona dicuntur digni Deo et vita aeterna. Sap. III, 5: Deus tenturis eos eι inremit illos dignos se. col. Ι, 10: Ambulatis dignΘDeo per omnia placentes, in omni opere bono fructisitantes. II Thess. Ι, 5: 0mnes tribulationes sustinetis, ut digni habeamini in regno Dei: quibus terminis quodammodo ipsa Scriptura testatur, bona opera eae condigno mereri vi iam aeternam. Deumque
hane ex iustitia tribuere. Cui sententiae etiam Ss. Patres subseri here
videntur. S. Busilius 33 ait: et Osten.
de opera et reposce remuneratio
. Vult Deus conveniri, ut si quis, proposita secutus virtutibus praemia, Ductum remunerationis exSpectet , quin etiam exigat. S. Augustinus i5 scribit: c Non enim iniustus Deus, qui iustos fraudet mercede iustiliae . a
Concilium Aratuitanum II declarat: Debetur merces bonis operibus 63; et Tridentinum idem indigitare videtur,
T. V. 453 eum dieiti et iustos remereri. Caven dum autem est, ne iustitia divina eum humana confundatur et in Deo obligatio a priori statuatur: iustitia enim in Deo non est nisi aeterna voluntaS,
bonis praemia dandi quae libere prinmisit, et malis poenas insigendi quas minatus est s83.
3. Iustus per bona opera pliam augmentum gloriae promeretur, ita ut eo maiorem beatitudine in et gloriam
nanciscatur, quo plures et praestantiores virtutum actus exercuerit. Id
patet ex variis Scripturast locis. Matth. XVI, 27: Filius hominis venturus esι
in gloria Patris sui ... es tune reddeι unicuique secundum opera eius. Luc.
Vt, 38: Eadeim mensura qua menti fueritis, remetieturrobis. Apoc. XXlΙ,
2: Mee renio cito et merces mea metum est, reddere unicuique secundum opera sua. I Cor. III. 8: Uuuxquisque propriam mere dem accipiet se eundum suum laborem. Matth. X.
is etc. : 0ui reeipiι prophetam in nomine νrophetae, mercedem prophetae accipiet: qui reeipis iussum in nomine iusti, mercedem iusti aeeipieι:ri quicunque polum dederit uni eae minimis istis , caIitem aquae frigida ... non perdet meroedem suam:
quibus verbis declaratur, quo factu disticilius fuerit opus , utilitatis amplioris momentique maioris, quo pinriore intentione , ex aetiore legis oh servatione , persectioreque charitate erga Deum fuerit, eo largiorem a Deo retributum iri mercedem. Hinc Paulus II Cor. si dieii: Qui parce semianuι, parce eι metes: et qui seminat in benedictionibus, de benedietionibus et meteι. Et I Cor. ex diversitate meritorum repetit diversitatem retributionis et gloriae in resurrectione
455쪽
45ι PARS IV. dicens: Alia claritas solis, alia claritas lunae , otia claritas stellarum: ssella enim a stella differt in claritate, sic et resurrectio mortuorum l1 . Diversitatem praemiorum pro diversitate meritorum etiam Ss. Patres
profitentur. S. Hermas 2 dieit: . Si
praeter ea quae mandavit Dominus,
aliquid boni adieceris, maiorem dignitatem tibi acquires et honoratior apud Doum eris. χ S. Hieronymus t 3 asserit: et Iam nostri laboris est, pro diversitate virtulum diversa nobis praemia praeparare. x Et iterum: et Quomodo multae mansiones apud Patrem . si non pro varietate laborum' Quomodo et stella a stella distabit in gloria , nisi pro diversi late meritorum' ι- S. Gregorius M. si inquit: c Quia in hae vita nobis est discretio operum , erit in illa procul dubio discretio dignitalum; ut quo hic alius alium merito superat, illic
alius alium retribution se transcendat. 3 Concilium Florentinum docet animas quae nihil expiandum habent, in coelum mor recipi et intueri elare ipsum Deum trinum eι unum , sicuι est. Pro meritorum tamen diversualea Ilum otio persectius. - Huic doctrinae quidem repugnare videtur ea parabola s5) qua perhibetur, operari OS, etsi non aequaliter in vinea laboraverint, omnes tamen eundem VeSI'
re denarium recepisso. Verum etsi par non fuerit in omnibus la horis diuturnitas, qui serius ad laborem aec sSere, nonne maiori intensi late aliorum potuerunt aequare opus, qui lotum portaverunt pondus diei et ue-ssus' - Interim si Patres hae de re consulamus, edocebimur, per denarii mercedem aeque operariis tributam, gloriae aeternae praemium quoad
substantiam significari, quo cerist BGli omnes sunt pares, licet inaequalis accidentaliter sit in eis beatitudo , eum alii aliis clarius Deum inluentur. Ita S. Augustinus 6 scribit: c D narius illo vita aeterna est et invita aeterna omnes aequales erunt:
quamvis enim pro meritorum dive sitate fulgebunt alius magis, alius m nus; quod autem ad vitam aeternam pertinet, aequalis erit in omnibus. 2Alii autem putant, Christum in allata parabola solum loqui de vocatione ad fidem et ostendere se sino iniuria Iudaeorum, etiam gentiles ad fidem v
eare p0SSe, quamvis votationem ad fidem tanquam bonorum operum me cedem considerare non liceat. Racta
enim S. Chrysostomus i obs ruat,
et non oportere omnia, quae parabolae continent, verbali in serutari, Sed
scopum intelligere, ad quem insit tutae Sunt, eoque percepto nihil amplius inquirere. B
B. obiectum meriti de construo.
484. In hae traetatione certa ab incertis distinguenda sunt. Primo
certum est, hominem nullatenus, nequide in de congruo posse mereri primam gratiam actualem, si vo ad fidem sive ad iustificationem , ut si de eonstat tum ex diciis contra Pelagianos,
tum ex Tridentino 8 duclarante, iustificalionis Gordium in adultis a Dei per Christum Iesum praepenientegralia sumendum esse, hoc est, ab ius voculione, qua nullis eorum eaei- flentibus meritis vocantur. Ratio est, quia omne meritum supponit ipsum gratiae actualis auxilium, ex pura misericordia a Deo nobis concessum:
hinc illud axioma theologicum: Primcipium meriti non cadiι sub meritum. Secundo certum est, hominem adul-
456쪽
tum, qui iustificatur, non mereri de condigno primam gratiam Sanctificantem : alias homo non iustilicaretii rgratis, quod repugnat Apostolo l dicenti: Iustificuli gratis per gratium ipsius: et Concilio Tradentius, quod explicans laudata Apostoli verba 23
dicit: Graiis autem iustificari ideo dicamur, quia nihil eorum qime tu stisicutionem praecedunι, sire fides , sire opera. ipsum iussisicus lauis gra-ι iam promeretur, merito nempe de condigno. Tersio certum eSt, poSSehominem de congruo mereri primam gratiam sanctis cantem et quidem instillibit i ler pser contritionem persectam stante promissione divina: Cum quaesieris Dominum Deum tuum, ii reui eum, si tamen toto corde quaesieris estola tribulatione animae suae. I 3 i. Et Cor contritum et humili ilum, Detra, non despicies lol: atque: 0uae secundum Deum tristi tu est, poeniten Ilum in sululem ssabilem operatur ibi. Dispulatur aulem inter theologos: 10 arriusius possit sibi mereri reniam post
culpam futurum: 2' an sibi possit mereri persererunsium finalem : 3'an iustus possit alteri mereri pri
1. Quod primum attinet, iustus
non potest mereri de condigno reparationem suam post lapsum suturum.
Nam Ε2steli. XVIII legitur: Si iustus
secerit iniquitus ... omnes iustiliae eius, quus fecerat, non recordabuntur. Sed Deus harum inaxitne recordaretur, si earum intuitu ex iustitia homini consorret reparationem poStlapsum. Dein ad meritum de condigno requiritur Dei promissio ; atqui nulli bi Deus promisit iusto reparationem post lapsum. An autem iustus hanc de congruo promereri posSit,
multi negant eum S. Thoma s63, alii affirmant eum Bellarinino T . Videtur certum apud omnes, posse saltem iustu in si hi hane reparationem precibus impetrare, ad instar Duridis 8
orantis: Cum defecerit virtus mea, ne derelinquas me. 2. Iustus non potest de condigno mereri gratiam perseverantiae sinalis, quia haec nuspiam promittitur iustis
tanquam merces concedenda: imo monentur iusti. ui cum timore et tremure salutem operentur. I Cor. X, 12 dicitur: 0ui se existimetι glare, rideaι
lsi desisti: : Si quis mugitum illudumque in sinem persererantiae donum se certo habiturum absoIuta et insuι- Iibili eresitudine diserit, nisi De ea speeiuli rei elatione didicerit, anuliti
ma sit. Et can. 32 reserenS Omnia, quae rere, id est, de condigno iustus meretur, non meminit perseverantiae finalis, sed eum de aeternae vi-iae eon Secutione loquitur. conditionem apponit: si lumen ingratia decesserit. Communis tam in theologorum doctrina est, posSe iustu in perseverantiam de congruo fallibili mereri; quod docet S. Augustinus lib. de dono perseu. 9 dicens: ε Hoc
Dei donum suppliciter emereri pol est, amitti contumaciter non pol e St. v Id ipsum eruitur ex precibus Ecclesiae, quibus perseverantia a Deo postulatur et potissimum ex iis verbis orationis Domini eae: eι ne nos indu eas in :ensationem: quibus nihil aliud, quain perseverantiam p0Sci, ob servat S. Augustinus. qui l. c. ii Didicit: α Restat in his bonis usque in finem perseverantia, quae seu Stra quinti die a Deo poscitur, si non eam Do-
457쪽
456 PAM IV. minus per gratiam suam in illo. cuius orationem exaudit, operatur. v quamobrem si orationi fideliter insistamus
et per horia opera teriam n tram 8- lectionem sacere satagamus. perseverantiam a Deo sperare p0SSumuS, Se
eundum illud Apostoli: Confidens hoc ipsum, quia, qui coepit in vobis opus bonum, perficieι usque in diem Christi Iesu si .
3. Convenit inter theologos catholicos , neminem , excepto Christo , posse alteri de condigno promereri primam gratiam, eum hoc munus
proprium sit Redemptoris nostri, qui semetipsum tradidit pro peccatis nostris, et ideo unus Mediator est Dolet hominum. Sed, ait S. mmas s2 , iustus, e merito congrui potest alteri mereri primam gratiam. Quia enim homo ingratia constitutus implet Dei
voluntatem, congruum est secundum
amicitiae proportionem, ut Deus impleat hominis voluntatem in salvatione alterius, licet quandoque possit habere impedimentum ex parte illius, cuius aliquis Sanctus iusti scalionem
deles hortatur: Drate pro in ricem ut satremini. Multum enim valet de-1recatio iusti assidua. Huius rei exemplum sunt Sancti Paulus et Augustinus, quorum prior S. Stephani, alter S. Monicae precibus conversus putatur. Nota. Cum obiectum meriti gratia et gloria constituant, Sequitur, bona temporalia, quae Sunt inferioris ordinis quam opera supernaturalia, ad illud non pertinere. Sed hona temporalia vel in relatione ad salutem, vel secundum Se considerari possunt. . Si considerentur, ait S. Thomaa 4 , prout sunt utilia ad opera virtutum ,
quibus perdueimnr in vitam aetμrnam , secundum hoc directe et simpliciter cadunt sub merito. . . Tantum enim dat Deus viris iustis de bonis temporalibus et etiam do malis, quantum eis expedit ad perveniendum ad vitam aeternam ... v Unde dicitur: Timentes Dominum non minuentur
omni bono 53; et: Non vidi iustum
derelictum ete. 63. Si vero bona temporalia considerentur secundum ΕΘ.cum non sint bona simpliciter, sed secundum quid , ita nec cadunt sub merito simpliciter, quod respieit solum vitam aeternam et ea, quae ad illam conducunt; sed sub merito secundum quid, quatenus attenta Dei bonitate et liberalitate congruum aliquo modo videtur, quod operibus moraliter bonis honum aliquod reddat eiusdem ordinis. Unde S. Augustinus ri observat, Romanis propter
quosdam honos eorum mores, mor-cedem temporalem redditam suis
Usus Oetrinae de merito bonorum Operum.
485. 1. Quia hona opera ad salintem consequendam neceSSaria Sunt, opus eSt, ut tum nobis, tum aliis eontinuo verba Apostoli i9ὶ acclamemus: Dum tempus habemus, operemur bonum 1 Breves dies hominis sunt et velociter transeunt. Qui huius vitae tempore bona opera negligit, tanquam virgo fatua, requisito oleo destituta. asponso divino ignorabitur; tanquam
servus inutilis. ex latento lucrum non reserens, ad tenebras exteriores comitemnabitur, et tanquam arbor infructuosa excidetur et in ignom milletur. Exindst cognosci potest, quantum
malum sit tepiditas in negotio salutist Recte igitur monet S. Ephram 10 :
458쪽
Non auit escat nodis negligentia, ut non postea nobis amarescat aeternus ignis et vermis nunquam dormiens. 22. Per mare, per terras , per ins-nitas difficultates mercator curril. ut perituras divitias quaerat: et ambitiosus diris non partit laboribus, ut ad maiores se dignitates extollat. Quanto magis convenit, ut Christianus ab indefesso virtutum exercitio non deficiat, cum per fidem edoctus cognoScal, Se per opera bona praemia in se nobilissima et pro tota aeternitate iucundissima. nempe augmentum gratiae, vitam aeternam et gloriae incremenium consecuturum esse'- Sed . proh dolori ipsa aetemna Veritas lamentatur: Filii huius saeculi prudensiores liliis lucis in generatione sua sunt iij. 3. Summi momenti est, ut opera bene peragantur et praecipue perrectam intentionem ad Deum reseranis tur; nam vel hac unica conditione deficiente opera eorrumpuntur ei minriti expertia redduntur. Magna ergo sollicitudine contendendum est, ut cor nostrum a pravis asseclibus pu getur et charitate erga Deum repleatur. Secus facile continget, ut nobis in
die iudieii acclametur, quod Angelo Laodicaeae dictum fuit: Dicis, quod
dices sum οι locupletastis et nullius egeo: eι nescis, quia tu es miser eι m serabilis eι pauper ρι coecus et nudus. Nola. In fine gravissimi huius tr ctatus eum et . Thoma eae Charmes
humili eorde prolestor: ε Haec itaque per Dei gratiam de gratia eius Scripta, Sanctae Romanae sedis iudi-eio subiecta volo ; instrui paratus, si qua in re sum salsus: corrigi, si qua lapsus; reduci, si qua devius: sie me
Deus adiuvet, ac gratiae suae donis eumulei in terra, ut cum ipso regnare merear in coelis. 3 Amen.
DE SACRAMENTIS. Neaus et momentum doesrinae.
I l86. Divinus Redemptor per passionem suam et mortem nobis tum gratias actuales promeruit, quibus intellectus illustratur et voluntas ad honum movetur, tum gratiam sam clificantem, perquam a peccatis purgati si ii Dei constituimur apternique regni haeredes. Haec porro praeStam tissima dona sua , quae ad spiritualem et aetornam animae salutem di- , riguntur, Deus variis modis dispen-Sat. Quamvis enim pro infinita sua omnipotentia etiam modo mere intemno ae invisibili intellectum illustrare,
voluntatem movere, aniniamque a peccatis purgare et in statum iustitiae transferre possit; teste tamen Reu latione, iuxta sapientissima sua consilia gratias supernaturales externo quoque modo, per signa visibilia, spuper instrumenta sensibus su hiecta impertiri hominibus decrevit. Ista signa sensibilia seu instrumenta Sarem mensa appellantur, per quae, ut ait
Concilium Tridentinum 2), omnis
rei a iustitia vel incipiι, vel coeptu augetur, vel amissa repara-ιur. Vere igitur haec sacramenta, quae S. Thomas 3ὶ dominicae Incarnationis reliquias 3 nuncupavit, pretiosa vasa sunt, quibus Christi sanguis et merita continentur; totidem veluti canales sunt, per quos innumera divinae elementiae beneficia ad nos defluere Christus sancivit; medicamenta sunt sauciatae humanae naturae, in quibus curans misi stabiι dolorem et unguentarius faciει pigmenta sunt italis et unctiones eo
459쪽
aquarum spiritualium salientium invitam aeternam , id est, gratiarum Supernaturalium, per quas homines lapsi eriguntur. curantur. reficiuntur et ad vitam aeternam perducuntur. Fontes istus praesignaverat Isaias, eum bonoseia Messiae et divitias novast Ecclesiae describens ait: Uuu-ririis aquas in gaudio de fousibus Salcularis sit; atque Messiam ita loque utem inducit: Aystriam in supinis pollibus flumina et in medio crim-porum fontes: ponam desertum instast na aquarum et terram iuriam inrit os uquarum. . . ut rideant et scianteι recogitent eι inlelligunt pariter , quia manus Domini feciι hoe ρι Sanctus Israel creavit illud s23. Merito igitur idem Propheta novae Εcclesiae membris acclamat: Omnes sitientes renite ad aquas, ri qui non habetis urgentum properate, emite et comediser venite, mile absque argento et absque ulla commutatione vinum et lac. fa). - Quae cum ita sint.
quisque facile intelliget, doctrinam
de sacramentis gravissimi esse momenti. Necesse enim est, ut sontes cognoscamus ex quibus necessariae ad salii leni gratiae hauriendae sunt, Seu ut perspecta habeamus inedia seu instrumenta, quibus Deus infirmitati nostrau subvenire, nosque ad sancti- talem et selieitatem aeternam perdueere decrevit. Parum Sane nobis prodesset, in sinitum valorem ac pretium Christi meritorum nosse, niSi etiam uti utilissima, ita apprime necesSaria subsidia, quibus illa nobis applicantur ei salutarem essectum producunt. comperta nobis forent. Quapropter summo studio adlaborandum est, ut genuinam Revelationis doctrinam de sacramentis sedulo inveStigemus, atque a pestiferis Novatorum , praesa tam doetri nata foede corrumpentium,
erroribus caulissime doeli nemus. 1 It autem gravissima haec doctrina rite periraeletur: 10 de sacramentis in genere, et 20 de sacramentis in symeis, disserendum erit. Mia. De sacramentis in omnibus disciplinis theologicis tractari solet. Si autem accurate loqui velimus, variae tu qualibet disciplina materiae de
iisdem sacramentis pertractandae Occurrunt. Theolostia dogmatica pro ponit dogmata de sacramenti S credenda, atque ideo horum institutionem divinitus factam comprobare,
materiam, formam et ministrum assignare, salutaresque essecius ostendere debet. Ad theologiam polemicumspectat, eadem dogmata contra adversarios, qui eadem impugnant. defendere, eorundemque erroneos de Sa-eramentis conceptus corrigere. Theologias praelicae, seu moralis et a seticae est, ossicia explicare, quae Christianis in sacramentorum perceptione competunt, modumque docere,
quo praeclara haec salutis inedia digne atque utiliter adhibenda sint. In
theoι0gia hierarchica, nempe in iure
canonico leges ecclesiae Sacramenta
respicientes traduntur; in theologia vero passorali docetur, quomodo a
pastoribus animarum sacram euia administranda sint. - Theologiae lite reticae insudantes, ea tantum pedi tractabimus. quae ad munera dogmaticae et polemicae theologiae pertinent. TR eTATUS I.
I 4 87. . Quoniam universe. inquit apposite Catechismus romanus . , de
toto genstre sacramentorum agendum
est, ab ipsius nominis vi atque notione oportet incipere, eiusque ambiguam signifieationum explanare, ut quae
460쪽
huius verbi sententia hoc Ioco propria sit, lacilius intelligatur. x Alio
autem sensu Sacramenti vox a pr sanis, alio a saeris scriptoribus adhibita fuit. Apud profanos seriptores
sumebatur pro iuramento: unde iusiurandum , quo se milites ad praestandam Imperatori et Reipublicae
fidelem operam obligabant. Sacramentum militara appellabatur, ac praeterea iuxta veteres iurisconsultos nomine sacramenti voeabatur etiam
pecunia , quam qui litem instituere volebant, in templo deponere cogebantur, ea lege, ut qui victus foret, pignus amitteret sacris ritibus impendendum; quod patet ex Varrone qui haec habet: e Sacramentum a sacro dictum; et qui petebat et qui inscia batur, uterque quingenta aeris
ad pontificem deponebat; qui iudicio
iterat, suum Sacramentum a sacroauserehat; victi ad aerarium redibat, id est, victus ea pecunia quam deposuerat, mulctabatur in poenam iniustae litigationis. x - Apud seri plores sacros et ecclesiasticos Sacramentum 1' significat rem sacram, sed Oc-e ullam et talentem; sic in Tob. i 23
legitur. Sacramentum regis abscondire bonum est: Sap. : Nescierunt
Satramenta Dei i3i: ad Ephes .: Onolum fureret nobis Sacramentum voluntatis suae f4): et ibid.: Ouaesu dispensatio Satramenti abseonditia saetulis 5 , nempe Incarnationis Dominicae; Apoe .: Dicam tibi Meramentum mulieris et besιiae 6). 2' S
cramentum significat ipsu in rei talentis et occultae signum, seu Symbolum, quo sensu dicitur Apoc. I, 20 : Sacramentum septem stellarum, quas nidisti in deaetera mea, eι septem candelabra aurea: septem stellae Angeli
sl L. 4 de lingua latina. e. m.
sunt septem mclesiarum, et eau ι bra septem . septem Ecclesiae sunt. Et Ephes. V, 32 de matrimonio dicitur: Sacramen sum hoc magnum egi: ego autem dico, in Christo et in Ecclesia, id est, unio viri et mulieris est signum sacrae unionis Christi cum Ε clesia. Quo sensu S. Augustinus I imquit: c Signa, cum ad res divinas pertinent, Sacramenta appellari. χett 8 ad Bonifac. scribit: c Si sacramenta quamdam similitudinem earum
rerum, quarum Sacramenta Sunt, non haberent. omnino sacramenta non e sent. v 3ψ Demum sacramentum S
mitur pro signo rei non solum Sacra , Sed etiam sacrantis, seu initiantis hominem cultui divino. et Inde sacramenta manarunt, ait idem S. Augustinus 9 . quibus credentes initiantur. v Et lib. de catech. rudibus l0 admonet, de hoc in primis rudes informandos osse. nempe e SR-cramenta signacula esse rerum divinarum visi hilia. sed res ipsas invisibiles in eis honorari. nec sic habendam illam specie in benedictione sanctificatarn, quemadmodum habetur in
usu quolibet .s S. Thomas inquit: e Sacramonia proprie dicuntur illa. quae adhibebantur Dei cultoribus ad
quandam consecrationem , per quam
scilieet deputabantur, quodammodo ad euitum Dei. 3 In hac eadem significatione sacramenti vox passim apud M. Patres ei Theologos scholasticos invenitur; imo apud Catholicos sacramentum proprie tantum sumitur pro re sensibus subiecta, quae invisibilem gratiam indicat, simulque in animo producit. Hoc eodem Sensu Sacramenti vox accipitur in isto tractatu, in quo in primis generatim de sacramentorum 1 v naιuru, 2' Misten