장음표시 사용
531쪽
movet membra ad operandum ; et ideo requiritur eius intentio, qua se subitetat prinei pali agenti, ut sciliret intendat sacere quod saeit Christus
et Melesia. v - Paritas adducta non est ad rem. Nam aliud est intendere non eontionari, aliud intendere tonesonari ex malo fine. S. Paulus de hoe posteriori loquitur. quo modo et noseoncedimus, Sacramentum esse validum, si minister intendat vere conferre, licet ob malum snem. Deinde inter verbum Dei et saeramenta latum est discrimen: ideo nempe etiam qui intendit non eoncionari, fructum serre potest, quia verbum Dei non conseitur, sed solum annuntiatur: sacramenta autem a ministro consciuntur,undo necessaria est intentio, ut materia et forma delerminentur ad esse Saeramentale. Demum quod ullimam attinet difficultatem , eertitudo moralis sufficiens ad pacandum animum adest hoc ipso, quod omnia extorius debita saeta sunt. Nam tunc non est causa suspicandi, defuisse dehi- tam intentionem, cum haec possit sa-cillime haberi, et eius carentia non possit prodesse ministro: vix enim conlingere potest, et certe rarissime conlingit, ut eo malitiae deveniat mi, nister, ut velit, alterum perire ob desectum sibi nullatenus utilem. Quod autem nunquam, aut sere nunquam conlingit, moralem certitudinem impedire nequit. Difficultatem etiam emolliunt, quae theologi generatim de obiecto et gradu ne tessariae in ministro intentionis doeent. Sussciat audire S. Thonuim, qui l. e. dicit:
e Minister sacramenii agit in persona totius Ecclesiae, cuius est minister; in verbis autem quae profert, exprimitur intentio Ecclesiae, quae suffieit ad persectionem Saeramenti, nisi tontrarium exterius exprimatur ex parte
ART. v. insministri vel reeipientis saeramentum. 1 Quod si haee omnia ad plenam animi tranquillitatem non sussciant, meminisse oportet eorum, quae 3 360 dicta sunt, nam ps neminem sine sp eiali Dei revelations insallibiliterceditum esse possa de sua iustiseatione; unde Phil. II, 12 monemur, ut mimmetu et tremore salutem nostram operemur.
Nota 2. Cirea intentionem in sacramentorum ministro requisitam, etiam inter theologos eatholicos variast
quaestiones moventur et controversiae aguntur, quae ui rite intelligantur, et quantum fieri potest, soli d6 dirimantur, intentionem sub dupli ei respectu eonsiderare oportet, scilicet ratione obieeti: ad quod illa sertur, set ratione modi, seu gradus, quo ad illud fertur.
A. De obieeιο intentionis minisιri.
nistro sacramentorum intentionis determinatum fuit a Concilio Tridentino, dum requirit intentionem saltem
faciendi quod facit Ecclesia. Id admittunt omnes Catholici, ei contra Protestantes defendunt, illum non conficere sacramentum, qui nihil aliud intendit, quam iocosam Eeelesiae eam remoniarum repraesentationem. At gravis inter theologos catholieos orta est controversia, quid sit intelligendum per has particulas: Otuod facit
Melesia. Plura namque spectari possunt in eo, quod facit Eetlesiae 1 stipseritus e lernus praosti se et malerialiter; 2' ritus, ut frequentatur, saceret religiosus in Leel sia, abstrahendo ab hoc, quod sit, vel non sit talis; 3 ut est absolute in se sacer et religiosus, Seu Sacramentum ; 4' ut est emeax gratiae et characteris. Hi ne diversitas
opinionum enata est. Ut autem tontroversiae status reele cognoseatur, i
532쪽
532 FARs IV. SE T Ο earia ab incertis Meernenda sunt. Primo certum est, ad valorem saeramenti non requiri ut minister axplieita intendat essectus sacramen
ti; nam valet baptismus collatus a pagano eius esseclum ignorante, vel etiam ab haeretico negante per illum gratiam eonferri, ut definitum est in variis Coneiliis. Meundo certum est, non requiri ut minister explieite intendat persicere sacramentum sor- maliter, ut est sacramentum, lum propter rationem mox adductam; tum quia Melesia recipit baptismum a iudaeo vel pagano sorma legitima datum, etiamsi illum esse sacramentum ignorent vel negent. Sussicit enim, ut generatim et confuse velint agere quod facit ea societas, quam Ecclesiam
vocant, quaecunque illa sit, sive romana sive graeca, sive lutheranaetc.
Ratio est. quia qui sacere intendii quod facit, ex. gr. Ecclesia lutherana, ille generatim, implicite ei tonsuse intendit sacere quod facit vera Εcel sia, licet ex errore credat. Ecclesiam Iutheranam esse veram Christi Ecclesiam; error enim privatus ministri non destruit veritatem generalis intentionis laetendi quod saeit Eeelesia
Christi. Id confirmatur ex eo, quia Ecelesia validum reputat baptisma collatum a grastris schismaticia, vel aealvinianis etc., qui tamen non in-lendu ut sacere quod facit Leelesia Romana, quam apoStatam credunt, sed quod facit ipsorum Ecclesia, quam putant veram Christi Ecclesiam. Tota igitur controversia inter catholicos agitata ad hoc reducitur, an sum-elai intentio serio ponendi ritum externum, seu applicandi materiam et formam sacramenti, ita ut nulla irrisio exterius appareat: an vero requiratur interior ministri intentio s eiendi ritum merum et religiosum, prout intendit laeere Ecclesia' Primum asseruit, omnique conatu evincere nisup est A mbrosius Cath rinus D. P. Archiepiscopus Compsanus, qui in opuseulo de intentionaministri, Romae anno 1552 edito, contendit, ad Sacramentum valide amministrandum sumeere, ut minister intentionem habeat serio perseiendi ritum sexternum, qui ab Daelesta adhibetur, etiamsi in mente sua nolit sacere quod facit Ecclesia, sed ritum illum ut vanum et superstitiosum idirideat, dummodo tamen exterius nullo
signo pravam suam voluntatem manifestet. Hine a catharini asseclis in- lentio ad persciendum sacramentum necessaria. vocari Solet eaeterna, ratione scilicet Ohieeti, quia spectat ritum externum celebrandum eo modo, quo ab Ecclesia celebratur, quae lR-men revera interior est ratione prio-cipit, eum sit deliberatus voluntatis actus. Sententiam Catharini amplexi sunt et defenderunt Alphonsus Sal-meronius, Natalis Aleae., Contensonius, Petrus de Marea, Caspar De-nin et alii. Adversus ipsam deceri runt prae eaeleris Bellarminus, de Lugo, Suarea, Berli, Golti. Billuarι, Gaazanista, DurneIy. n. eae Chammes et recentiores sere omnes. In hac lamen oppugnatione adeo progressus est eard. Bellarminus, ut nullum di crimen inter sententiam citharini, et reprobatum errorem Novatorum agnoverit, nisi quod ille in sine opusculi se subiecit apostolicae sedi, isti vero irrident utrumque. Ast nimis asperum, nec salis aequum visum eSt plurimis late iudicium. Ii namquetulo affirmant, ab errore Novatorum valde disserre doctrinam de externa intentione, quae, salva fide, inter catholieos defenditur. Animadvertunt enim, Lulnerum contendere validum fore saeramentum etiam eum externa irrisione collatum et auod n uuam
533쪽
verer ausus est citharinus. Illud insuper accedit, quod Concilio D dentino hie intersuit, eoque non adhuc absoluto, neque contradicente, suum edidit opusculum, quo tempore anathema in errorem Lutheri pronuntiabatur. Unde eam. Pallaricinus l1 salsam quidem existimat Catharini sententiam; sed eam testatur neque per Tridentinos eanones di- serie suisso proscriptam. neque C esii Patribus suspeetam: et Benedi
huc emanavit expressa ei rea huius modi sententiam, Apostoli eae Sed is definitio . , - Idem vero doetissimus Pontifex, quamquam sententiam Ca-lharini non ut haereticam reprobet,
eommuniorem tamen et lutiorem esse
dicit sententiam, quae exigit in min stro intentionem actualem vel virtualem faciendi non solum ritum externum, sed id, quod Christus instituit, seu quod facit Ecclesia. Cum eodem Pontifico hane statuimus et defendimus propositionem: Ut vere conficiatur sacramentum, non sussciι intentio externa, seu intentio ponendi materiam et pronuntiandi sormam ,
sed requiritur interna intensio saeiandi quod saeit Eeelesia, nempe rem
saeram et sacramentalem. Haec propositio gravibus probari potest argumentis.
saetendi quod saeit Eeclesia, ut palet
ex eorundem decretis 3 praee. n. 2eilatis. Per hane vero intentionem non alia potest intelligi praeter inle nam, quod facile probatur. Nam per illa verba non potest intelligi intentio externa; haec enim iam sum cientersuit expressa per verba Concilii comatanlienais: Cum debita materia et
forma; per verba Concilii Florentini:
Am. v. 533 perficiuntur rebus tanquam materia, et verbis tanquam forma; et per verba
Concilii Tridentini: Serio agendi, dum l3 nullam declarat absolutionem, si sacerdoti animus serio agendi et rere absolvendi desiι: ergo Cone,
ita praeter intentionem seriam extemnam, insuper requirunt intentionem mentalem et internam.
2. Alexander VIII hane inter alias
propositionem damnavit: c Valet haptismus tollatus a ministro, qui omnem ritum externum somnamque baptigandi observat, inlus vero in corde suo apud se resolvit, non intendo laestre quod facit Ecclesia. v Per huius propositionis damnati nem , ut observat Benedietus XIV, sententiae Cui harini grave vulnus imnietum est. Nam minister, qui omnem ritum externum observat, habet intentionem externam; ast iuxta AD-xandri decretum non baptietat valide: ergo intentio externa non sufficit. Contrariae sententiae patroni, qui per hanc propositionem damnatam maxime lorquentur, nil solide proferre valuerunt ad argumentum inde dedu
3. In Rubrieis Missalis Romani, auctoritate Clementis VIII probatis,
irrita deelaratur eonsecratio, Si quis habens coram se undecim hostias, intendat eomecrare solum decem, non determinans, quas decem intendiι reuius declarationis haec assertur ratio, quia requiritur in lentio, non ulique sola externa, quae in hoc casu adinest, sed interna, quae deest. Neque
audiendi sunt, qui Rubrieas Missalis
non magni lacere videntur. Primo enim Rom. Pontis eis nomen auctori
tatemque praeseserunt; deinde non agitur hie de privatis quibusdam tam remoniis, sed de ipsa consecratione quam validam aut invalidam essesta
534쪽
tuitur, prout adest, vel deest interna LonSecrandi intentio: quod maximi
4. S. Thomas, cuius auctoritatem eontrariae Sententiae patroni maximi estimant, et quem in suas partes irati ere Salagunt, aperte eis adversae ivr.Nain iuxta angelicum Doctorem l 1 ad valorem sacramenti in ministro α requiritur intentio, qua se subiiciat
principali agenti; idest, qua intendallacere quod instituit Christus, quodque intendit sacere Ecclesia. Quod autem Christus instituit quodque intendit laeere Leclesia, est Sacramentum: ergo ad valorem Sacramenti necessaria est intentio faciendi sacramentum, saltem implicite, id est faciendi quod faciunt christiani. Neque obstat quod in eodem articulo dieat: et Haee inientio exprimitur per verba , quae in sacramentis dicuntur; γ quod verissimum est, et ideo hoc ipso, quod
quis serio ei religiose verba saera-anen talia super legitimam materiam profert, ex communiter contingenii bus certo moraliter coniicimus,
ipsum habere intentionem internam
laetendi quod saeit Ecclesia: intentio
autem interna, quae prorsus deest, exterius exprimi nequit, et ideo ad valorem sacramenti non susticit. Hunc eSse sensum S. Doctoris patet ex iis,
quae ibidem 2 dieii: ε Intentio nibnistri potest perverti dupliciter: uno
modo respectu ipsius sacramenti, puta cum aliquis non intendit conferre Sacramentum, sed derisorie aliquid agere; et talis perversitas tollit
veritatem sacramenti; v quibus verbis ob de seclum intentionis internae irritum declaratur sacramentum,quamvis intentio per verba sacramentalia exprimatur. Mentem suam Angelicus
etiam asibi aperuit: sic dist. 11, q. 2, t. 1, quaestiun. 3 ad 1 ait: cIa
saeramentis est duplex intentio, unaquae ordinatur ad persectionem sae , menti, et haee est essentialis saer mento. a Ei opuse. 5: c Si non sit debila forma verborum, et si non audebita materia, et Si minister sacra menti non intendit sacramentum comsicere, non perficitur Sacramentum. Cum S. Thoma etiam reliqui voleres Doctores et Theologi consentiunt, nam pro sententia contraria pauci tantum citari possunt, nempe Pes a Caniori Robertus card. Pullus, P trus Paludativa et Silvester D. P. 5. Rationes ιMowgicae sententiam nostram confrinant. Nam Paulus inquit : Servi, obedile dominis eam
libu3. - non ad oculum servientes,
quasi hominibus placenlas,sed ut servi Chritii, facienus voluntatem Dei manimo, cum bona voluntase serviem
tes sicut Deo, ri non hominibus f 3 . Quis iam sibi persuadeat, hoc pra ceptum non etiam ad illos pertinere, qui sunt ministri Curisti et dispensaιores mysteriorum Dei' Homines quidem per opus externum salii pos. Sunt, non autem Deus, qui si eut in omnibus actionibus,tia praecipue in amministratione sacramentorum rectam
et internam exigit intentionem perquam actio, quae ad varium finem dirigi potest, ad rationem Sacramenti determinetur. - consentiunt porro theologi , sacramenta etiam conditionale conferri posse, neque necesse esse, ut conditio per verba exprimatur, sacramen in vero tali modo administrata irrita esse, si condilio, quamvis Sola mente adiecia, non fuerit veri sicala .Quodsi autem, quando
minister sacramentum tantum conditio nate consieere mente intendit, conditionale tantum confieitur; sine dubio etiam, quando minister illud prorsus non consicere intendit, omni
535쪽
no non eonseitur. Denique ex Sententia adversariorum magna Sequerentur absurda: Sic ex. gr. Sequeretur, quod mater abluens domi insantem a sordibus, ut bene illi sit, et ex devotione in hae actione dieens: Ego te laxo in nomine Patris etc. vere insantem baptizaret; et sacerdos, lector mensae apud Regulares legens eaput XXVI Matthaei, omnes panes triticeos mensae appositos et omnes vini phialas consecraret: neque alia ratio assignari potest ob quam consecratio non perseitur, nisi quia internam consecrandi intentionem non habet, sed potius contrariam elicit. Idem dicendum est de sacerdote, qui ad eorusciendam Eueharistiam ad altare a tedit, et lamen non consecrat, dum
Passionem Domini, aut Epistolam ICor. XI, 23 etc. legit, quia tunc internam consecrandi intentionem non habet; eonsecrat autem dum in e none eadem verba pronuntiat, quia tunc consecrandi intentionem habet; ex quo manifestum est, ad conficiendum sacrameitum intentionem intemnam requiri, et sine hac non consei
μια 1 Ilis aliisque rationibus pressi et oppressi recentiores adversarii, ut euis , Serrius etc. alio confugiunt,
et .stem a Catharini attemperantes
dicitat, intentionem externam non su D seire in omni casu, in quo ritus ex-laenus serio peragitur, sed quando serio peragitur in circumstantiis adhi- heri solitis, ut in baptismo, si minister rogatus illud administret praesente patrino, in baptisterio, indutus
vestibus saeris ete. Ex his enim cireumstantiis, inquiunt, ritus externus determinatur ad esse sacramentale, ei tunc sacerdos se exhibet ut mini-
ART. V. ' 535strum Eeelesiae. - Ast, ut respondet ei. Billuar ι il): c Ritum externum Reircumstantiis, et non ab intentio ministri ad esse sacramentale dele minari, figmentum est, nullum habens neque in Scripturis, neque in Patribus, neque in Conciliis, neque in Pomlineum definitionibus sundamentum, cuius nec meminerunt primi huius opinionis assertores, sed ab Antonio de Dominis ineunte praecedenti sa eulo excogitatum 2 , et a recentioribus usurpatum. Est etiam directo contra D. Thomam, qui diseriis te minis ubique docet, ritum externum serio peractum determinari ad esse sacramentale per intentionem in te nam ministri; nec ullibi memini: ci cumstantiarum pro illa determinati ne ut ex eius textibus laudatis patet. 3
Adaequale etiam cl. Seli is lain ducit: ε Ex circumstantiis externis quidem colligitur, quid laetendum sit,
non autem quid revera fiat: atque cito, quae cum intentione externa perficitur, solummodo exterior species actionis saeramentalis, non vere actio saeramentalis ipsa est. 2Nota 2. Qui defendunt, intentionem
externam ad valorem sacramenti su&ficere, multa pro sua sententia argumenta, nec omnino inania, sed quaedam specie lenus sat gravia conglomerant, quae autem a cl. Berti l43,
liis solido consutata sunt. His igitur
recensendis et solvendis supersed mus, tum quia non agitur de dogmate, tum quia pro sententia nostra sat firma argumenta attulimus, quae adversarii enervare non valent, tum demum quia negari nequii, sententiam nostram in praxi tutiorem esse, ideoque observandam iuxta decretum Innocentii XI qui sequentem damna it
536쪽
propositionem; et Non est illietium in
sacramentis conserendis sequi opinionem probabilem, relicta tutiore . . Id
eirco Benedictus XIV il dieit: c Si
tonstet, quempiam aut baptismum contulisse, aut aliud sacramentum ex iis, quae iterari nequeunt, administrasse omni adhibito externo ritu, sed intentione retenta, aut eum deli- herata voluntate non faciendi quod saeit Eeelesia; urgente quidem necessitate, erit sacramentum iterum subeonditione persiciendum. Si tamen res moram patitur, Sedis Apostolicae oraculum erit exquirendum. Fere hoc
idem monuit NatalisI Ieae. l23, licet de
caetero sententiaeCalharant addictus.
B. De qualitate . seu stradu intentionis minuiri.
505. In lentio interna generatim a theologis dividitur in actualem, virtualem, interpretativam et habitualem, imo etiam in absolutam et conditi
natam. Inquirendum iam est, quaenam intentio ad valorem saeramen ii requiratur, quaenam vero insufficiens sit. 1. In lentio actualis est praesens animi applicatio ad id, quod agitur. Vim
lualis est ipsam et actualis, quae prae-eessit ac moraliter perseverat in ministro, quamdiu intentione contraria non fuit revocata, nec longo temporis intervallo extincta. Talis est intentio in sacerdote, qui ex actuali voluntate consecrandi induit se vestibus Sacris, missam inchoat, sed paulo post distrahitur ; consecrat nihilominus virtute illius intentionis, quae moraliter pe
severat. Interpretativa dicitur ea, quae nec est, nec suit, sed esset, si eius obiectum voluntati proponeretur : unde non est vera intentio, sed solum intentionis praesumptio. M-bitualis duplex est: prima est facilitas
operandi, ex aetthus saeps repelitis comparata; secunda est ea, quae fuit actu elicita, nec suit revocata, Sed est vel somno vel vino vel notabili temporis mora interrupta, ita ut non in-stuat in actum humanum, nec per Se,
nec per virtutem a Se relictam.
His praenotatis, ex communi theologorum sententia actualis intentio optima est, et cuivis ministro sedulo curandum, ut eum hac intentione S cra perficiat mysteria; necessaria tamen actualis intentio non est; quod probatur tum ex eo, quia pro humana
fragilitate ipsa sine singulari Numinis beneficio seu per haberi nequit,
neque putandum est, Christum conditioni impossibili efficaciam sacramentorum alligasSa: tum ex eo, quod absque tali intentisne habeatur opus
humanum ac morale, a ratione et voluntate proficiscens: imperium qui pinpe rationis ei deliberatio voluntatis etsi actu pertranseat, dicitur virtute
permanens, nisi aut an inio retractetur, aut alia deliberaio ad opus disparatum essectricem trusam inflectat. Hinc certum eSt ex omnium theologorum sententia, in deseciu intenti nis actualis requiri et sussilere intentionem virtualem: per hanc enim si ut aetio sit unaana et moralli. ita etiam valide administratur Sacravi entum. At vero intentio interpretilina non sufficit ad sacramentum ccussiciendum; tiam intentio, quae non aPplicat agentem ad actionem, non SaIlicii ad sacramentum consciendum:
atqui intentio interpretativa non applicat agentem ad actionem; ergo ad
sacramentum eonficiendum non sus-
si est. Ex eadem ratione dicendum eSt, intentionem habitualem nequaquam ministro sufficere ad sacramentum valide administrandum. Quoniam iubnister gerit Christi personam in dis-
537쪽
pensatione mysteriorum Dei, prose-tto non pecudum, Sed humano modo is operari debet, ut sacramentum valida perficiat. Sed ut actio quaelibet
sat humano modo, in lentio habitualis. ut ex eius descriptione patet, non valet, quia nec per actualem voluntalis determinationem, nec virtute d terminationis antecedentis haec intentio insuli in actionem. Salis ergo non est habitualis intentio in ministro, ut validum sit sacramentum. Qua pr lernulla erit sacramentorum administratio, si fiat ab amente, in quo non alia in lenito praeter habitualem reperiri
potest.2. Alia intentio est absoluta, quae a nulla conditione dependet, alia comditionata, qua aliquid intenditur non absolute, sed dependenter ab aliqua eonditione. Conditio autem vel est praeterita, ut dum baptirans gravi pereulsus dubitatione ait: Si non es baptizatus, ego te haptizo: vel prae- Eens, ut dum saeerdos inquii: Si es dispositus, ego te absolvo: vel sutura, ut si ad hunc modum loqueretur: Absolvo te, si crastina die restitueris rem
alienam.Valet ergo sacramentum subeonditione de praeterito vel de praesonii collatum, si conditio vera sit, Smcus si salsa: quippe intentio conditionata, eum adimpletur conditio, transit in absolutam. Sacramentum Vero collatum tum intentione conditionata
de suturo eontingenii est invalidum, quia dum adhibetur materia et prose tur forma, intentio suspenditur; dum
vero adimpletur conditio, non sunt amplius materia ei forma, quibus constituitur sacramentum. - Neque absolute necessarium est, ut conditio
intentioni iuncta in forma exprimatur, quia in antiqua Ecclesia ante Saeculum octavum sormae conditionatae
vix exemplum invenitur. Deerevil qui dem saeculo quarto Concilium Camthoqinmse V ean. 6 ut insantes baptizarentur, quoties certissimi non imveniebantur testes, qui asSererent, eos baptizatos fuisse. Iussit Leo M. Saeculo quinto ad Rusticum NarbonenSem scribens, ut baptigarentur parvuli ab hostibus capti ae postea redempti, cum ignoraretur, an sue- orint baptigali. Meuit saeculo septimo Gregorius M. is , baptismum et confirmationem iis conferri debere, de quibus dubitaretur, utrum haec S gramenta susceperint. Itidem, ineunte saeculo octavo, indixit Gregorius III in Epist. ad Bonifacium, ut ordinarentur presbyteri, cum dubium esset, an suerint a veris Episcopis ordinati. Hisce tamen in locis expressa mentiosormae conditionalis, quae Sane Dyportuna fuisset, nequaquam reperitur.
Cum ergo apud Concilia, Patres atque Pontifices nullum vestigium habeatur formae conditionalis in dubio
de Sacramentorum valore per Septem priora saecula adhibitae; exinde nonnulli intulerunt, ante saeculum Dei vum hanc formam conditionalem nul- tibi receptam fuisse, moremque Oblbnuisse, in dubio sacramenta non comditionale, sed absolute administran
huiusmodi scriptores in hoc minus recte sentire; ac potius o veterum silentio concludit, prius incitam suisse animoque lantum conceptam conditionem, quae deinde octavo saeculo coepit expresse pronunciari. Tum
temporis autem id alicubi laetum e se apud Latinos, ex indubiis monumentis patescit. De hoc enim sormae conditionalis usu in Galliis recepto mxemplum extat in capitulari Caroli M.,
538쪽
ubi legitur: ε De quibus dubium
est, utrum sint baptizati an non, omnimodis absque ullo serupulo baptigentur, his tamen verbis praemissis: Non te rebaptiro, sed si nondum es baptigatus, ego te baptizo ete. U-hique landem saeeulo decimo tertio haec forma eonditionalis adhiberi eonsuevit, postquam iussu Gregorii IX inserta fuit in edepore iuris ecclesiastici det relatis A lexandri III. in qua diserte praecipitur: ε De quibus dubium est, an baptietati fuerint, hapli-rentur his verbis praemissis: Si baptizatus es, non te baptiro, sed si nondum baptizatus es, ego te baptiro et c. Haee praxis usque ad aevum Tridentini Concilii dumtaxat in collatione baptismi, confirmationis et ordinationis
observata videtur. Deinceps vero in reliquis etiam saeramentis usus sormae conditio natae loeum oblinuit. Monent tamen theologi . non quamcunque levem in contrarium suspicionem vel serupulum debere susscere ad sacramentum sub conditione conserendum; sed requiri dubitationem pro- habilem : ea autem probabilis dubitatio est, quae lacla etiam diligenti indagine discuti non potest, ita ut nee moralis certitudo laeti haberi queat.
I 506. Si causas perpendimus, ex
quibus sacramenta N. L. a Christo instituta sunt,sacile intelligimus, praestantissimos atque ad spiritualem hominum salutem saluberrimos ab ipsis esseelus produci. Duplex autem a Theologis sacramentorum essectus distinguitur. Primus sacramen lorum esse- eius, isque praecipuus ac omnibus Sacramentis communis, est, quod gratiam non significent tantum, sed etiam operentur in nobis. Alter esse-
ctus est tharaeter, quem animae imprimunt, qui non est communis omnibus, sed trium tantummodo proprius , baptismi, confirmationis et ordinis. Nota. In traetatu de sacramontis in speete cuiuslibet saeramenti essectus singillati in sustus explicandi et solidius comprobandi erunt: quapropter hie summa tantum prinei pia de s cramentorum effectibus proponun- tui et eontra Novatores, qui eosdem in genere impugnant, defenduntur; qua disserendi ratione lux quaedanirae latui de sacramentis in specie a fulget.
I. De gratia, quam saeramenta conserunt.
I 507. Duplex quaestio circa gratiam , quam Sacramenta conserunt,
moveri potest. Quaeritur enim primo : 0tialis gratia per sacramenta conferatur: et quaeritur secundo: ouo modo sacramenta N. L. stratiam conserant' Utramque quaestionem
quae per sacramenta consertur.
num pSt gratia sanctificans, quae hominem Deo gratum reddit et amicum, ac divinae quodammodo naturae consortem efficit i3 4543. Ilane gratiam Christus nobis per passionem Suam et mortem promeruit 3 377ὶ,
si ad hane nobis conserendam, vel in nobis augendam sacramenta N. L.
institula sunt. Clare id docet Conci-ιium Tridensim , dum in prooemio Sess. VII dicit, septem esse Ecclesiae
Eacramenta, per quae omnis vera i
stilia, vel incipit, vel coepta augetur, reι amissa reparatur. Gratia enim sanctificans vel dari potest, vel augeri. Quando nenipe homo ex iniusto iustus efficitur, tune primum gratia
539쪽
illi ipsi insunaitur, quae vitam dat Mnimae. et per quam partieeps emicitur amicitiae Dei. IIac de causa stralium primam consequi dicitur. Ubi autem vita spiritualis iam infusa est homini, non potest quidem dari, sed augeri novo gratiae incremento, quod theologi gratiam secundam appellare consueverunt. Itaque iuxta doctrinam scholasticorum prima gratia dici iur, quae nullam aliam supponit in subimeto, cui infunditur, ut dum primum iustificatur peccator. Secunda ρωιia ea dicitur, quae supponit aliam in subiecto, Cui datur, praeexistentem, et istam auget, ita ut non sint diversae gratiae, sed diversi gradus eiusdem gratiae. His praenotatis, facile declaratur, qualem gratiam sacramenta N. L. conserant.1. Constat in primis, praecipuum
Sacramentorum effectum esse gratiam sanctificantem seu habitualem, quae omnibus sacramentis communis est. Sed non omnia Sacramenta per Se et ordinarie eandem gratiam conserunt. Nam ad primam gratiam eonserendam instituta sunt duo Sacramenta,
nempe baptismus et poenilentia: ideo Petrus ill dixit: Baptizeιur unusquisque vesιrum iu remissionem peccatorum; et in symbolo CPiano dieitur : Consileor unum baplisma in remissionem peccatorum; esseclum po ro sacramenti poenitentiae annuntians Christus 2ὶ ait: υuorum remiseris is peccasa, remittuntur eis: etiquorum res inueritis, relansa sunt; eι
Concilium Tridentinum 3): Pro iis, qui posι θυι ismum in peccata labum
dam posι naufragium deperdiιae gratiae lubulum sunίιι λιres apis numcuparuns. Hac de causa baptismus et poenitentia sacramenta mortuorum
ART. m. Movocantur, quia sum per se primo im
stituta pro iis, qui privati gratia spiritualiter mortui sunt per peccatum; reliqua vero quinque sacramenta dicuntur virorum , quia per se primo instituta sunt pro iis, qui iam spiritualiter per gratiam vivunt; quapropter, ut digno suscipiantur, statum gratiae requirunt; ex quo patet, ista per se ordinata non esse ad primam gratiam conserendam. Itaque sacramenta mortuorum per se conserunt gratiam primam; Meramenta vero vivorum per se conserunt gratiam seeundam. Sacramenta enim
per se efficiunt id, ad quod per se primario sunt instituta a Christo ,
quia omne, quod competit sacramentis, eat ex libera cimii iustitutione;
atqui sacramenta mortuorum per Sst
primario sunt instituta ad delendum peceatum mortale, Sive originale sive actuale, ei ad conserendam gratiam primam, ut ex citatis testimoniis patet, et inserius pluribus argumentis probabitur; sacramenta autem vivorum Supponunt peccatum mortale do. letum ac iustificationem adeptam, et ad alios esseclus ordinantur, puta
ad conservationem et augmentum gratiae. Recte ergo dicitur, Sacramenta mortuorum ad producendam gratiam primam, sacramenta vero ubvorum ad conserendam gratiam secundam per se et primario ordinari. 2. Aliquando tamen et per aee
dens Sacramenta mortuorum eonserunt Secundam gratiam, et Sacramenta vivorum primam. Cuius asse
iionis partem priorem omnes. theologi admittunt; constat enim, pece torem per contritionem et charitatem persectam iusti sicari; neque dubitare licet, hominem etiam maximis co taminatum peccatis per gratiam actualem ita a Deo attrahi posse, ut eOn
540쪽
trilionem et charitatem persectam eoneipiat, quod exempla Magdalenae, Zachaei, Latronis in erure et mliorum perspicue eommonstrant. Quod si insidelis vel peecator per contritionem persectam iam iustificatus , ut praecepto divino salissaciat, ad sacramentum baptismi vel poenitentiae ae-eedat. non potest gratiam primam, cuius iam particeps factus est, per haec sacramenta recipere. Non licet aulem dicere, talem hominem per baptismum vel poenitentiam nullam gratiam obtinere; id enim repugnaret
Tridentino sit definienti: Si quis esaeerit, sacramenta novae Iegis non
conserre grvitam, quam signitieunt ;auι grasiam ipsam non ponentibus
obicem non conferre. . . anashema sis. Fide ergo constat, saeramenta conferre gratiam illis, qui non ponunt obieem gratiae; ergo qui iam per actum persectae contritionis iustiseatus recipit sacramentum baptismi volpoenitentiae, reeipit gratiam, eum non ponat obicem: atqui ille non re
cipit primam gratiam; ergo reeipit
secundam. Alias frustra iusti saepius confiterentur pereata venialia, aut mortalia iam remissa, quod nullus catholicus asserere audet. Etiam posterior propositionis pars, quamvis nonnullis dissicultatibus obnoxia videatur, communiter lamen a theologis admittitur. Per sacramenta enim vivorum interdum primam gratiam
conserri,seu peccatorum remissionem
dari, innui videtur Iae. V, 15, ubi de extrema unctione dicitur: Si in pee- ealis sit, remiιtentur ei. S. Thomas 2 aii: c Si aliquis adultus in peccato
existens, cuius conscientiam non habet, vel si etiam non perseelo contritus accedat, dummodo non fictus accedat, pergratiam collatam in hoc sacra.
mento eonfirmationis tonsequitur
remissionem peceatorum. v Idem do-eet de eueharistia 3 et de extrema unctione l4). itaque Doctor angelicus
satis elare doeet, per Satramenta vivorum interdum primam gratiam eomserri. Eidem sententiae suffragatur
Reelesia, dum in Collecta petit, ut eueharistia sit ablutio scelarum. Ratio denique theologica petitur ex Concilio Tridentino sess. VII de saer. ingen. , can. 6 et I in quo dieit: si quis diserit, non dari gratiam per huiusmodi meramenta semper et omnibus, quantum est eae parte Dei, etiamsi rite ea suscipiam, ged aliquando, Haιiquibus: anathema siι. Iuxta quos
canones Racramenta semper gratiam
conserunt non ponentibus obieem: eontingere autem potest, ut quis prima gratia destitutus sacramentum ubvorum suscipiat, eique obitem non ponat. Sic., e. g., qui solum altritus post consessionem , in qua bona .fide se putat absolutum , cum lamen Sacerdos ex malitia aut inconsideratione non eum absolverit, aecedit ad
Sacramentum altaris, huic ideo ohi-cem ponere diei non potest, ergo reeipit gratiam; sed secundam, Seu nutrientem recipere nequit, nisi prius receperit primam, seu vivificantem. quia vita, quae non est, nutriri, vel augeri non potest. Ne ergo dicatur, in hisce casibus ab iis, qui sacramenta suscipiunt, iisque obicem non ponunt, nullam gratiam reeipi; omnino
dicendum est, aliquando et per accidens per Sacramenta vivorum primam gratiam conferri. 3. Praeter gratiam sanctificantem, quam saeramenta vel deperditam restituunt, vel augent aeceptam, ab ii dem etiam peculiariter consertur gratia sacramentalis, quae a theologis