장음표시 사용
551쪽
temi: anathema sit. Ex istoeano ne re eis insertur, sacramenta novae legis a sacramentis veteris legis non solum extrinsece, sed etiam intrinsece et
quoad efficaciam disserre. Communior ideo theologorum sententia est, quae tum in decreto pro Armenis, tum in
Catechismo romano proponitur, nempe sacramenta veteris legis non ex Se, seu ex opere operato, sed tantum ex
opere operantis, Seu per fidem in Christum venturum gratiam produxisse. Non tamen haec sententia ut fidei dogma statui potest, quum, ut passim theologi docent, mens Eugenii IV non fuerit, quae in decreto suo proponunturAEl totidem articulos si dei praescribere. Quamobrem licet omnestheolos eatholici magnum inter sacramenta V. et N. T. discrimen agno- Scant, non consentiunt tamen in modo explicando, quo sacramenta veteris legis gratiam intulerint. Non pauci enim, nec ignohiles theologi sentiunt, sacramenta V. T. , utpote signa protestativa si dei, vim habuisse remittendi peccata eae opere operato, non quidem per se, sed, ut aiunt, per accidens, quatenus Deus his signis fidei protestativis alligaverit gratiam suam. Nam, aiunt hi theologi, sacramenta I. T. per se institula sunt ad signisseandum Christum; ratione autem huius significationis gratiam producebant. Ita litigo Victorium, S. Bona
pterea hoc agnoscunt discrimen inter utriusque legis sacramenta, quod mo- Mica primo et per so ordinata dierint ad siguificationem suturorum, non autem ad efficiendum aliquid nisi ex lerius circa carnem. Attamen, quia significabant id quod fides credit, in
eorum susceptione suerunt fidei pro-
ART. VI. inltestatio. arius ideireo per aecidens et secundario illa sacramenta iustificabant: saeramenta vero N. T. cum primo et per se ordinata sint ad gratiam conserendam, et non solum ad
significandum aliquid, iustificant per se. Ita sere S. Bonaven Iura in ι sent. , dis l. l,q. 5, qui concludit, Sacramenta N. L. iustificare per se, Sacramenta autem V. L. non iustificasse nisi per accidens. Haec sententia his theologis commodior videtur ad componenda Scripturarum et Patrum testimonia , quae videntur vim aliquam tribuisse V. T. sacramentis. Sic Levit. ' . et Num. 3 sacrificiis Leviti eis, quae pro peccato offerebantur, edictus remissionis peccatorum tribuitur his atque similibus verbis : Orabisque pro eo sacerdos, et dimittetur ei, et propitius erit ei Domin M. . . Sanguis pro animae piaculo est. Haec confirmantur ex iis, quae scribit Apostolus de sacrificiis V. T.: Omnis Pontistae eae hominibus assumptus, pro hominibus constituitur in iis, quae suns ad Deum, ut osserat dona, eι sacrificii pro peccatis l. - quibus consonant, quae de sacramentis I. T. habent S. Augustinus et S. Imbrosius, quorum prior ib) dicit, ea c inenarrabiliter plurimum valere; a alter vero l, Cimcumcisio purificavit, sanetificavit lex, viviscavit gratia. 3 Quidquid porro de hac controversia sit, illud commodi ex ea habemus, quod luto possit as-
firmari, sententiam asserentem inera
menta I. L. produxisse gratiam ex opere operato Salte in per accidens, st- dei non adversari: ut enim Scite observat Bellarminus Ti, haec scholast, corum doctrina, quae talem tribuitem caciam sacramentis V. T. , praese tim vero circumcisioni, confundi nequit cum erroribus haereticorum. Isti
552쪽
552 PMIS IV. SECTIO n. enim sacramentorum omnium lana N. quam V. legis vim exaequant, detrahendo N. L. Sacramentis, dum negant,
ab istis produci gratiam eae opere operato, contra vero scholastici illi saeramentis a Christo institulis nihil
detrahunt. sed vetera lanium extollunt, nec sine aliqua restrictione. In istorum theologorum sententia facilius etiam componuntur, quae de vi et elicatia ei reum cisionis contraria
praedicari videntur sive a Ss. Litteris, sive a Ss. Patribus. Elnnim Gen. XVII. 14 legitur: Musculus, cuius praeputii eam circumcisa nou fueriι. Iebitur anima illitis de populo suo. quia pu elum meum irritum serii. Quibus ve bis potissimum innixus S. Augusti
nus contendit, cireuincisionem institulam suisse ad delendum peccatum originale . Eum plures theologi sequuntur. Contra vero Apostolus inquit: Circumcisio nihiι est lin. Et
Gen. l. e. ei institula circumcisio perhibetur υι sit in signum foederis, initi scilicet eum Abrahain eiusque posterilate. Hinc S. Iustinus s3ὶ seribit:. Circumcisionem l Abraham accepit
in signum, non ad iustitiam . . Similia habent S. Irenaeus, Tertullianus, S. Chrysostomus aliique Patres graeci et latini, quos secutus Bellai minus 4 nihil in circumcisione praeter merum signum agnovit, nullam ha hens tollendi peccata emicaciam. Hi proinde theologi speciatit circumcisionem in se ; alii, qui S. At Uiιs ino adstipulantur, spectant circumcisionem vel ulis dei prolestali vani. Nil porro vetat,
quominus sub hoe poste piori respectu in circumcisione etiam agnoSeatur remedium ad tollendum peccatum
originale, dummodo id non intelliga.
tur hi Sensu, ut aiunt, excluSivo, cum
plura media ad hune esseelum prodircendum esse potuerint, pra sertim pro insantibus ante octavum diem decedentibus et pro seminis 5 .
Nota 2. Quo pertinacius Protestatim tes errori suo de sola fide iusti si eante institerunt, eo acriori calamo doctrinam mi holicam, quae sacramentis vim producendi gratiam eae opere operato tribuit. insectati sunt. Quamvis autem salsum Proles lanlium principium iam
alibi restitatum fuerit 6 ; speciales
lamon dimicultates. quas doctrinae nostrae de sacramentis opponunt, hic
Ohi. I. Scripturae soli fidei iustifieandi virtutem tribuunt, non autemhaptismali, aut aliis sacramentis. Ita
Act. XV. 9 Petrus inquit: Nihili Deus
disti erit inser nos ρι illos lGentiles fide purificans eorda eorum: et I Pelr. I, 23 pie. de si delibus seribit: Renati - per rerbum Dei riri et permanentis
in aeternum Hoc est autem rerbum, quod erungelizasum est in ros: ei ibid. Satros tacit Baptismus, noucarnis depositio sordium. sed eonseientiae bonae interrogatio in Deum per resurrectionem Iesu Christi T . Quare et Iacobus seribit: Genuiι nos verbo veritatis 8 , i. e. iustificavit nos, non baptismo, sed verbo praedicato, per quod fides exellatur. Neque ab his discrepat paulus, qui non Solum univerςim pro manciat: Ius iis eae
fida ririt 93, sed praeterea salutem ei iustitiam adscribit rerbo fidei, quod praedicaturi 10), nulla lacla baptismi
mentione, atque mundandi virtutem, quae lavacro inest, tribuit rerbo visae ili , id est, verbo d trinae, ut exponit Hier mus. Resp. Generalis regula est, quod, dum ad esseclum producendum plu-
553쪽
res musae eoncurrunt, si ilale uat eausae adscribitur, altera non negatur. In iustificatione autem plures musae concurrunt, nempe principalis, seu es siciens, meritoria, instrumentalis etc. et ad eandem etiam plures dispositiones tanqua in necessariae conditiones requiruntur. Inter istas autem
primarium loeum tenet sides. quae . ut loquitur Concilium Tridentinum si , est humanae salutis initium, fundamentum et rudir omnis iussi lauti nis, sine quet impossibile est plaeere Deo et ad filiorum eius consorιium
perrenire. His praenotatis, facile intelligitur, lex tus S. Scriptumae citatos doctrinas catholicae nullatenus adversari; indigitant enim solum, quod omnes catholici admittunt. sdem esse primam dispositionem, et maxime necessariam conditionem ei iustificatio. nem obtinendam ab adultis: nisi enim praecessisset praedicatio doctrinae evangelicae, eique per divinae gratiae adiumentum illi, quibus nune lata est, pronas aures praebuissent, aSSentiendo pio credulitatis allac tu, neque lingi potuissent, neque ad salutem pervenire. Hi ne proinde fidei, tum baptismatis, tum aliorum Sacramen lorum essectum lanquant necnssariae dispositioni adscribunt Apostoli. Nullibi autem soli sidei adscribunt iustisie
lionem, ita ut aliase causae et dispositiones excluderentur. Sicuti ergo,
ipsis latentibus Protestantibus, in locis citatis, in quibus iusti sieatio fidei
adseribitur, non excluditur musa es-ficiens, nempe unus Deus, qui iust μflcat, neque causa meritoria, scilicet Christus; ita rectissime adseveratnus, in citatis locis, in quibus fides.eommendatur, non excludi alias dispositiones, quae alibi pro iustificatione exiguntur, atque praecipue non ex-
ART. v I. Maeludi causam iustisseationis instrumentalem, quam constituunt saeramenta, de quorum neeessitate et emeaeia alibi sermo habetur. Caelerum varii theologi textus Scripturae nobis ob iste los etiam singillatim explanarunt, eaque doctrinae catholicae non adversari ostenderunt, ut Bellarmi
obi. II. S. Augusιinus tmet. 80 in Ioan . n. 3 allata scripturarum eloquia ita exponit, ut a sola sile vim iusiuicandi in sacramentis repetat. Expe dens enim Christi dictum : Iam vos mundi estis propter verbum, quod linc usus sum vobis i5ὶ , ita disserit: c Quare non ait: mundi estis propter baptismum, quo loti estis, sed ait: propter nerbum, quod locu ιus sum vobis, nisi quia et in aqua verbum mundat ' Detrahe verbum, et quid est aqua, nisi aqua' Accedit verbum ad elementum, et sit sacramentum, etiam ipsum tanquam viSibile verbuin Unde ista tanta virtus aquae, ut corpus tangat, et cor abluat, nisi laetenta verbo. non quia dicitur, sed qui aere ditur' Nam et in ipso verbo aliud est sonus transiens, aliud virtus manens. Hoc esι verbum sidet, quod praedic mus . ait Apostolus, quia si confessus fueris in ore tuo, quia Dominus es Iesus, et credideris in corde tuo, quia Deus illum suscitavit a mortuis, saι- pus eris. Corde enim ereditur ad it stiιiam, ore ausem eonfessio fit ad sa
rum legitur: Fide mundum eorda emrvm : et in Epistola sua B. Petrus :Sie eι eos, inquit. baptisma salvos s cit, non carnis depositio sordium, sed conscientias honae interrogatio. Hoc est verbum fidei, quod praedicamus; quo sine dubio. ut mundare possit, consecratur et baptismus. Chrisιua
si De Sacram. Diss. l. e p. lo.
554쪽
quippe, nobiscum vilis, cum Patre agricola, dilexit Ecclesiam, es seipsum tradidis pro ea. Lege Apostolum et vide quid adiungat: Γι eam sanctiβ-
caret, inquit, mundans eam Iaracro aquae in Derto. Mundatio igitur nequaquam fluxo et labili tribueretur p. lemento, nisi adderetur in verbo. v Ergo iuxta S. Augustinum homines non per baptismum, sed per fidem iusti sicantur, et verbum quod dicitur sacramentale, et cui tribuitur iusti- si eandi vis, non est verbum consecratorium, sed verbum contionale, quod praedicatur et creditur, et per quod Christus mundatos Apostolos fuisse
Resp. Male adversarii abutuntur auctoritate S. Augustini, qui pluribus in locis sat perspicue baptismi et aliorum sacramentorum vim ei efficaciam a verbis consecratoriis
repetit. Sic in Epist. 23 1ὶ ad Ma
ximin. ait: et Ego unum baptismum novi Patris et Filii et Spiritus sancti
nomine consecratum atque signatum.
Hanc formam, ubi invenio, neceSSeest, ut approbem. x Εt l. III de bapt c. 15, Baptisma evangelicis verbis consecratum vocat integrum Sacramensum, quamvis a Marcione, a Valentino, aut Ario, Euno inio, aut ab alio haeretico collatum, ubi per evangelica verba certe intelligit verba consecratoria a Christo praescripta, non autem doctrinam, seu praedicationem haereticorum, quam ut salsam et impiam detestatur. Similia pluribus in locis repetit. Quis iam sibi persuadebit, tam eximium Doctorem sibi
turpiter contradixisse, et in traei. 80 In Ioan . soli sidet, per verba concio natoria eliciendae sacramentorum essseaciam adseripsisse' Hane non fuisse mentem S. Doctoris, facile ostenditur, quamvis ipsius verba in citato
tractatu subobscura sint, et a Castoli eis duplici modo exponantur. Nonnulli enim, duee S. Thoma 2 , di- eunt, S. Augustinum ei talis verbis docere, ad valorem baptismi requiri,
ut cum materia coniungatur forma,
i seiticei explieita invocatio SS. Trini
tatis. Probat enim variis Scriptumo testimoniis, per idem verbum, quod praedicare iussi sunt ApoStoli, consecrari debere baptismum. Et quod praecipue notandum est, ibidem addit: e noe verbum sidei tantum valet in Ecelesia Dei, ut per ipsam credentem, offerentem, benedicentem, tingentem etiam tantillum mundet insantem, quamvis nondum valentem tarde credere ad iustis iam, nec ore consteri ad salutem. Totum hoc fit per verbum , de quo Dominus ait: Iam vos mundi estis propter verbum, quod loculus sum vobis; a cum autem S. Doctor hic loquatur de insantibus nondum credere valentibus, prorsus manifestum est, quod per verbum Α- dei non intelligat verbuin concionatorium, per quod fides excitetur, sed consecratorium, quod accedens ad elementum, perficit sacramentum lat. - Alii vero existimant. in citato loco non aliud propositum fuisse S. Augu-ssino, nisi ut necessitatem fidei ex parte adullorum suscipientium baptismum commendet. Ideo ad dueit verba Christi: Iam ros mundi estis propter verbum, quod lacus us sum vobis. ut inde consciat, sine esseclupercipi sacramentum baptismi ab adultis, si non praecedat in eis, vel saltem comitetur sides in Christi doctrinam, quae complectitur ipsa verba, de quibus credendum est, quod si accedant ad elementum, conficiant sacramentum. Sed ne quis sibi in an, mum induceret, baptismi verba per Se mundare, etiamsi nulla adsit fides
555쪽
ex parte suseipientium addit S. Do-eior: c Unde ista tanta virtus aquae, ut torpus tangat et eor abluat, nisi faciente verbo, non quia dieitur, sed quia ereditur' a Aesi diceret: Ne putetis, prolationem verborum, quibus Melesiae ministri in baptizando utuntur, ad mundationem animae sum ere. Nisi enim is, qui baptisma suscipit, credat in Christum iuxta verbum fidei, quod Apostoli praedicarunt, atque adeo firma fide persuasus sit in materiali sono verborum, quibus aqua consecratur, divinam virtutem inesse, ε nam et in ipso verbo aliud est sonus transiens, aliud virtus manens, a ut ibidem ait, spiritualis mundationis effectum non con Sequetur. Ex fide igitur, quam verbo Dei habemus, mundalio animae pendet. 0uod si parvulos obiicias, respeelueorum fides Eeclesiae sussicit, cuius auetoritate baptirantur: quod S. Docior claris verbis exponit, quae autem ab adversariis omittuntur, quoniam manifeste ostendunt, per verbum fidei in ei lato textu non verbum concionatorium, sed e secratorium
Obi. Ill. S. Augustinus lib. XV de Trin. i 2 negat ab Apostolis datum
esse Spiritum sanctum, lieet sacramenta administrarent; ait enim re Neque eni in aliquis diseipulorum eius dedit Spiritum sanctum . 0rabant qui inpe, ut veniret in eos, quibus manum imponebant, non ipsi eum dabant. 2Ast si ex opere operato produceretur gratia, dicendum foret, illum ipsum, qui conseri sacramentum, dare Spiritum sanctum. Igitur S. Augu-διinus sacramentis vim producendi gratiam ex opere operato non tributi; quod etiam ex eo confirmatur, quia S. Doctor discrimen inter saeramenta V. et N. T. non agnovit; scribit enim
tr. 26 in Io. ' :-Sacramenta illa
in signis ta nostris diversa sunt; in re, quae signisseatur, paria. - Aliud illi, aliud nos i sumimus , sed speci8 visibili, quod tamen hoc idem signifiearet virtute spirituali. 2 Nee alia est caeterorum Patrum Sententia, qui sacramenta vocant signa, sigilla, Symbola, pignora et c. gratiae nempe peti fidem adeptae. Resp. S. Augustinus in priori locutolus in eo est, ut contra Ariano, Christi probaret divinitatem, ei argumentum ex eo quoque desumit . quia Christus dieitur dare et mittere Spiritum Sanctum, quod solum a persona divina, a qua data seu missa proeedit, intelligi potest. Idcirco exclamat: e duo modo Deus non est, qui dat Spiritum sane lum' Imo quam tus Deus est, qui dat Deum ' a Immediate autem subiungit verba in o lectione posita; negat nempe, diseipulos, eo modo, quo Christus, i. e. propria virtute dedisse Spiritum sancium ; non negat autem, datum esse ab ipsis Spiritum sanctum ui a causa ministeriali, sed id sat perspicuo pr
siletur. In altero vero loco tantum docet S. Pater, Sacramen in V. ei N. T. eatenus paria esse, quatenus omnia ad Christum reseruntur, atque cauSae nostrae iustificationis illae dispositivae, hae instrumentales sunt; nequaquam autem quatenus utraque e dem modo gratiam operentur in nobis, quod non semel diseriis verbis negat S. Doctor. iv. notam praec. Ss. Patres sacramenta signa nominant, quia vere signa, sensibus subiecta sunt, sed signa talia, quae non Solum significant, sed etiam emetunt gratiam quod Patres non negant. S, gilla vero ea sacramenta Vocani, quaeeharacterem imprimunt, de quo inso
rius agetur. σὶ Cay. m. n. 46. μὶ Ν. IL
556쪽
Obi. IV. Si sacramenta ex Opere operato gratiam producunt, sequitur, ex parte hominis sacramentum suscupientis nee fidem, nec aliam dispositionem requiri, imo omnem pium motum excludi, quod scholastici ante
reformationis tempora passim docuerunt. Tali autem ratione in crassum mechanismum convertitur res iustificationis sacratissima , et homines
plane invitos ad salutem trahi do
Resp. Tametsi sacramenta vim suam et efficaciam in seipsis habeant, neque a suseipientis praeparatione depromant, nemo tamen Callioli eorum est, qui nesciat, sidcm poenitentiam et alias virtutes requiri tanquam dispositionem ad gratiam sacramenti excipiendam. Id patet ex doctrina catholi ea de iusti sileatione δ 464 et seq.
Falsum quoque est, veteres Scholasti eos aliam doctrinam propo SutSSe, et necessitatem dispositionis in adullis sacramentum suscipientibus non agnovisse. Contrarium ex ipsorum Scriptis patet. Sufficiat duos audire, qui hac loeutione, ea opere operuio, inter primos usi sunt. S. Binnarenιura in Breviloq. lil disserens de baptismo ait: c Necessaria est adulto sides propria et poenitentia .... ne pro humano desectu impediatur baptismatis saeramentum, quo minus habeat sinem suum. x KL D. Dum Scotus 24 loquens de convenientia sacramentorum per signum externum
gratiam producentium inquit: e Talom esse tum signari per signum practi eum certum et eis cax, fuit congruum, uι ει homo ea tali signo effecium cognoscat, et in sali signo amdenter quaeria: nee tamen congruit, signum illud esse eertum certitudine
si P. F. e P. I. sui in lib. 4 sent. Dist. l. q. s.
demonstrativa, sed quasi ut in pluriabus... quia si illa haberetur in auferreι a suseipienιe ObiIam praepar tionem: su icereι enim sibi, quod qualitercunque indispositus illud signum
susciperet et . 3 0uamobrem, recte Coneilium Tridentinum haeretie rum calumniam propulsans ait: Fabso quidam caIumniantur catholicos, quasi tradiderinι, sacramentum po niιentiae absque bono motu suseipiem tum stras iam eonferre, quod nunquam Ecclesia Dei docuis, neque sensit i3ὶ- Ipsi etiam mod stratiores Protestantes doctrinam catholiem contra aliorum calumnias defenderunt. Sic IIugo Grotius l4 ait: copiis operatum intelligitur de ossicacia, ad honorandam Ecclesiam et eius unitatem nobis
commendandam, sacramentis attribula. Caeterum non negant catholici requiri ad salutarem usum in adultis silem et Dei amorem ; et haec ita aiunt requiri, ut efficaciae honor Deo salvus sit. In his omnibus nihil
est controversiae, si dextera inierpretatio accedat. v Eodem modo doctrinam catholicam vindicant And.
Fabricius, Leibnitatus et alii. Mirum lproinde est, veterem calumniam a
recentioribus, qui de maiori eruditione gloriantur, recoetam fuisse b)sbi. V. Si catholici doeent, iud gratiam in sacramentis percipiendam di positiones requiri, et ab istis essectum sacramentorum pendere, hoc ipso negant, sacramenta ea Dpers inperato gratiam eonferre, latenturque eam tantum produci eae opere operantis.
Resp. Iuxta doctrinam catholicam dispositiones ad sacramenta digne et salubriter suscipienda requisitae non ex se gratiam producunt, sed solutu
st In adnot. ad Cassandrum. 5l Cl. et Moehlor in detonsione symhollisoae eontra v. Mur, eap. 3. a. I, 3 14 et anet.
557쪽
obiees tollunt, quibus sublatis. Sacramenta gratiam producunt. Nulla ergo contradictio occurrit, sed rectissime dispositiones neeessariae dieiantur, et lamen vis producendi gratiam sacram ntis adscripta manet. 0ptime
id dἡelarat Bellarminus il dicens: c Ui intelligamus, quid sit opus προ ratum, notandum est, in iustificalione, quam recipit aliquis, dum percipit sacramenta, multa concurrere nimirum ex parte Dei voluntatem utendi illa re sensibili; ex parte Christi passionem eius: ex parte ministri potestatem, voluntatem, probitatem; m parte suscipientis voluntatem, si-dem et poenitentiam; denique ex
parte saeramenti ipsam actionem externam, quae consurgit ex debita applicatione formae et materiae. Caelerum ex his omnibus id, quod active et proxime, atque instrumentaliter efficit gratiam iustificationis, est sola
illa aclio externa, quae sacramentum dicitur, et haec vocatur opuS opes ratum, accipiendo passive operatum ,
ita ut idem sit, sacramentum conferre gratiam ex opere operato, quod conferre gratiam ex vi ipsius actionis sacramentalis a Deo ad hoc institutae, non ex merito agentis, vel suseipiemtis, quod S. Austustinus I 2 expressit illis verbis: Ipsum per se ipsum
sacramentum multum valet. Nam voluntas Dei, quae saeramento utitur, concurrit quidem active, sed est causa
principalis. Passio Christi concurrit,
sed est causa meritoria, non autem essetiva, cum non sit aetu, sed praeterierit, licet maneat obiective in mente Dei. Potestas et voluntas ministri cone urrunt necessario. sed sunt eausae remolae: requiruntur enim
ad efficiendam ipsam actionsem sacramentalem, quae postea immediale
ART. m. 55 operatur. Probitas ministri requiritur, ut ipse minister non peccet sacramenta ministrando; non latren ipsa est eausa gratiae in suscipiente, nee iuvat suseipientem per modum saeramenti, sed solum per modum impetrationis et exempli. Voluntas, fides et poenitentia in suscipiente adulto necessario requiruntur ut dispositiones ex parte subiecti, non ut causae activae; non enim sides et poenitentia efficiunt gratiam sacramentalem, neque dant efficaciam sacramenti, sed solum tollunt obstacula, quae impedirent ne saeramenta suam emeaeiam exercere possent; unde in
pueris, ubi non requiritur dispositio, sine his rebus sit iustificatio. Exemplum esse potest in re naturali. Si ad ligna comburenda primum exsiccarentur ligna, deinde exculpretur ignis ex silice, tum applicaretur ignis ligno, et sic landem fieret eombustio, nemo
diceret, causam immedialam combustionis esse siccitatem, aut excussionem ignis ex silice, aut applicationem ignis ad ligna, sed solum ignem
ut causam primariam et solum calorem et calefactionem, ut causam
instrumentalein. Psbi. VI. Ηaee formula: eae opere operato, nova est et barbara, imo et eontra leges grammaticae peceat, quia verbum deponens sumitur in sensu passivo. Ergo Concilium Tridentinum voeem istam decretis suis
inserens, praeest plum Apostoli 3 violavit, et merito illos ad indignationem movit, qui grammaticae latinae regulis probe imbuti sunt.
Resp. Apostolus i. c. formam S norum verborum commendat, et
Profanas vocum noritates devitare iubet; ast profanae non sunt novitates vocum, quae antiquam doctrinam clarius et brevius exprimunt. l si a Tim I, id. l4J I Tim. 6. m.
558쪽
Iam Concilium Meaenum I Symbolo
aptissimam iudicavit, ad dogma fidei
desiniendum, et ad omne essugium haereticorum praecludendum. Eadem auctori laist et prudentia Cons, Ilum Tridentilium vocem eae opere operato canoni inseruit, quia haec vox aptissima stsi ad virtutem Sacramenti a fide suseipientis elare distinguendam, et ad omne effugium haereticorum praecludendum. Nimissastidiosi sunt, qui voces rebuS ex primendis idoneas aspernantur,quod
novae sint, eum res ipsae novae non sint, quae novo modo exprimuntur.
Sed aiunt, contra leges grammatica operatum passivo accipi. Nonne id etiam Vulgata habet, ut cum dicitur Talibus hostiis promeretur Deus 1 . Sed neque apud optimos auctores id insolens est, verba deponentia passivo significato esserri; sic ipse Cicero ad Nepotem scribit: cuui pauper eSt, aspernatur; a plura adducit Ioannes FiIesaeus in defensione Vulgatae. Caelerum Ecclesia definitiones
edit, non ut ornatum sermoniS praeseserat, sed ut orthodoxam doctrinam proponat, et contra adversarios de nisat. Huic scopo voces accommodandae sunt. S. Augustinus m luit dicere ossum, O3si, quam os, OS-
sis, ut facilius intelligeretur; atque ideo IZ dieit: c Melius est, ut nos
reprehendant Grammatici, quam ut non intelligant populi. v Non requirenda est, ait Uuis . Lupoli M. aurea, vel argentea clavis, quae aperiendo sit impar: desideranda ferrea vel lignea, modo ad aperiendum claudendumque idonea videatur.
Nota 3. Quaestio inter theologos
movetur, qua ratione sacramenta gratiam conserant, an ut verae eausae physicar, an ut causae dumtaxat mo-
rates, non quidem primariae. sed iii
strumentales; quae sane quaestio confundenda non est eum priori,quas est de efficaeia saeramentorum ex
opere operato; prior quippe ad m, stantiam dogmatis catholici pertinet, posterior ad modum dumtaxat explicandi dogma catholicum; prior fidei
est, posterior opinionis scholae . Ut autem status quaestionis intelligatur, notandum est, duplicem generatim distingui causalit alis, seu ellieientiae modum, physicum unum, moralem
alterum. Physima agendi modus ille est, qui essectum immediale producuper realem influxum, molum ei comi actum, quomodo ignis calorem, sol lumen producit. Moralis vero illo dicitur, qui movendo dumtaxat ei excitando alium ad operandum, sive imperio, Sive eonsilio et suasione, sive merito, aut ex pacto quodam foedere aliquid operatur; ita dominus imperans Servo, ut aliquem occidat, est causa moralis homicidii. Iuxta hunc duplicem causalitatis, seu eiu-eientias modum theologi in duas polissimum abeunt sententias. dum de
modo quaeritur, quo Sacramenta gratiam producunt.
a) Thomisιae, quos sequuntur m Iarminus, Suarea, Valentia, Silvius Salmantieenses et alii, latentur quidem, Deum esse causam primariam et principalem gratiae, quae per Sacramenta consertur, sicut laber lignum dividens et secans est causa
principalis seelionis ligni; dicunt au-iem, Sacramenta esse causas instrumentales, quae physice ad producendam gratiam concurrunt, sicut
Serra, qua utitur faber ad dividem dum lignum, est causa instrum alis physica sectionis ligni. Senie tiam suam probant eae S. Scriptura,
quae sacramentorum energimn enum
559쪽
tiat verbis, quae maxime phrsi eo instrumento conveniunt; inquiunt enim, hominem rena3ci eae aqua, Salvari per Imucruin regenerasionis , mundari lavacro aquae, gratiam recipere per manuum impositionem: aequum est autem, ut Ss. Litterae. ubi nulla occurrit contradictio, sensu obvio et litterati intelligantur. Citant etiam pro sua sententia testimonia Ss. Patrum. Tertullianus s1ὶ ait: e Nos pisciculi in aqua nascimur. χS. Cyrillus iner. 2 inquit: et Aqua simplex per sancti Spiritus, Christi
et Patris invocationem accepta virtute sanctitatem consequitur. η S.
Chrysostomus s3l dicit: c quod est uterus embrioni, hoc est fidei aqua. x S. Augustinus ιὶ exclamat: c Unde
tanta virtus aquae, ut corpus tangat et cor abluat' x cui admirationi locus non esset, si moralis tantum sacra menti causalitas admittatur. S. Cprillus Aleae. s5ὶ scribit: ε Quemadmodum virtute ignis non aliter, quam ignis urit aqua, sic operatione Spiritus sancti aqua illa, qua ba plirati eo pus aspergitur, in divinam reformatur virtutem et potentiam. 3 S. Leo M. is ait: et Omni homini renascenti aqua baptismatis instar est uteri vim ginalis, eodem Spiritu sancio replente sontem, qui replevit et Virginem. 3Εt ): ε Virtus Altissi ini, quae fecit, ut Maria pareret Salvatorem, eadem
secit, ut unda regeneret credentem. γSs. Patres ergo sacramenta comparant causis physice esseelum producentibus, et salis clare doeent, Spiritum sanctum signis exterioribus talem vim tribuere, ut tanquam causae physieae essectus suos producant. Praecipue vero innituntur huius sententiae patroni auctoritati S. Thomae,
mis pro certo statuat, Sacram elata N. L. causare gratiam, quaerens it
inde per quem modum id sat, dieit: ε Quidam dicunt, quod non sunt
causa gratiae aliquid operando, sed quia Deus saeramentis adhibilis, in anima gratiam operatur: et ponunt exemplum de illo, qui asserens denarium plumbeum accipit centum li-hras ex regis ordinatione, nou quod denarius ille aliquid operetur ad habendam praedielao pecuniae quantitatem, sed hoe operatur sola voluntas regis. . . Sed Si quis reete consideret, iste modus non transcendit rationem signi; nam denarius plumbeus non est nisi quoddam signum regiae Drdinationis de hoc, quod pecunia re cipiatur ab isto. . . Secundum hoc igitur Sacramenta novae legis nihil plus eSSent, quam signa gratiae; cum tamen ex multis sanctorum auctoritatibus habeatur, quod Sacramenta novae legis non solum significant, sed causant gratiam. Et ideo aliter dicendum, quod duplex est causa agens, principalis et instrumentalis. Principalis quidem operatur per virtutem suae formae, cui assimilatur effectus, sicut ignis suo calore calefacit; et hoc modo nihil potest eausare gratiam nisi Deus: - Causa vero instrumentalis non agit per virtutem suae formae, sed solum per motum, quo movetura principali agente; unde essectus non assimilatur instrumento, sed principali agenti, sicut lectus non assimilatur securi, sed arti, quae est in mente artificis. Et hoc modo sacramenta novae legis gratiam causant.
Adhibentur enim ex divina ordinatione homini hus ad gratiam in eis causandam. Unde S. Augustinus si
560쪽
560 PQS v. dicit: Haee omnia seisieet sacramentalia sunt, ei transeunt; virius lamen, Scilicet Dei, quae per ista Dperatur, iugiter manet. Hoc autem proprie dieitur instrumentum, per quod aliquis opstratur. Unde ad Tit. III: Miros nos fecit per lavacrum regenerationis. 3 Quibus verbis S. Thomas
suam sententiam non solum clare ma-
nilas lat, sed etiam probat. Nam iuxta utilium Tridentinum baptismus
est causa instrumentalis iusti si eati nis : ergo Deus per baptismum, seu per ablutionem operatur, Seu produ-eii ius iiseationem. Non potest autem Deus diei, per baptismum, tanquam
per instrumentum operari, si baptismus est tantum causa moralis, per quam Deus ad dandam gratiam movetur. Necessario ergo dicitur sacramenta physice gratiam producere;
haec enim sententia congruit praestantiae et dignitali sacramentorum Ν. L. quae sunt signa efficacita et non solum significant et eunti ne tu, sed etiam producunt gratiam, et quidem
ex opere operato. Certum quidem est, Deum nunquam instrumento indigere, sed immediate omnes esseelus materiales et spirituales, Solo nutu omni polentis suae voluntatis producere posse. Certum autem pariter
est, Deum pro in sinita sapientia sua
persaepe causis intermediis, seu instrumentis uti, quibus eodem nutu omnipotentis suae voluntatis virtutem tribuit, qua physice ellactus pro ducant: sie Deus est qui igni calorem, soli lumen, semini fructus producendi vim tribuit. Cum aute in certum sit, Deum sacramentis tanquam instrumentis uti velle ad gratiam producendam , omnino dicendum est, eodem omnipotentis voluntatis nulla ii dem vim tribui, physice gratiam prin
quia ad nane concedendam Donmmovent. vel quia hanc concedendi promissio divina seu pactum extat; l vix deelarari potest, eur non etiam
oratio, Sallem vocalis et signis extemni iuncta. inter sacramenta numerditur. eum illa quoque Deum ad toncedendam gratiam moveat, et magnificae ei promissiones saetae sint s . bs Seolistae, qui hus assentiunt Ras
recentiores , docent, a sacramentis
novae legis non emci gratiam physice, sed tantum moraliter, ac per modum impPirationis, aut si ila loqui placeat. quia movent essea iter Deum ex paelo, quo so obstrinxit, ut ad
praesentiam signorum sacramentalium gratiam conserat iis, qui debile
praeparati sacramentorum participes fiunt. In sententia sua probanda Sein 'istae ita lare proeedunt. Causalitas' δysica sacramentorum nullo satis irmo in Scripturis et Ss. Patribus sumdamento nititur; efficacia enim. quae ab his ei illis saeramentis tribuitur,
Der causalitatem moralem salis ediplicatur, quia causa moralis iam vere causa est sti emtax, quam causa phJ-
si ea; imo essectus aliquando magis imputatur causae morali, quam physteae ; sic Iudex innocentem condemnans ad mortem, eum magis os cidisse eensetur, quam carnifex. Praditerea physi ea illa causalitas multaeontinet explicatu difficilia et ineredibilia. Nam gratia adeo sublimis est, ut nulla virtus ereala possit illam prinducere. Imo gratia sanctificans, non repugnantilius Thomistis, creatur. At nulla creatura potest assumi tanquam instrumentum ad opera crealionis: ergo nee sacramentum sensibile ad gratiao productionem. Acce dii alia diis cultas. Nam causa ph I sica non agit, nisi quando physice ei