장음표시 사용
81쪽
. 80 PABA IV. sed vere bona. mortua lamen, quia nihil prosunt ad veram vitam . quae in eoelis est, comparandam. S. Augustinus iij duplicem distinguens
charitatem, divinam et humanam, et hanc rursum in licitam et illicitam , sic exhortatur plebem sibi commissam: ε Lieeat vobis humana charitate diligere coniuges, diligere filios, diligere amicos vestros , diligere civeseestros. 0mnia enim ista nomina ne-eessitudinis habent vinculum et gluten quoddam charitalis. Sed videlis, illam charitatem esse posse et impiorum, id est, Paganorum, Iudaeorum et Haereticorum. s Sermo hic est de eliaritate, quae licite Christianis, adeoque etiam insidelibus sine peccato inesse potest. Idem S. Doctor doceti 2ὶ,Deum Romanis terrenam excellentissimi imperii gloriam concessi MSe. et ut redderetur merces bonis artibus eorum, id est, virtutibus, quibus ad laniam gloriam pervenire nitebantur. , Ac deinceps enumerathas ipsas virtutes, dicens: et Privatas
res suaS pro re communi, hoc est, republica et pro eius aerario contempserunt, avaritiae restiterunt, consuluerunt patriae consilio libero, neque delicto secundum Suas legeS, neque libidini obnoxii. His omnibus artibus lan qua in vera via nisi sunt ad honores, imperium et gloriam. 3 Agnovit ergo S. Docior in Romanis talia
opera, quae moraliter bona, et nullo modo peccata erant: haec enim iuxta eundem ne temporalem quidem inercedem imo temporalem potius poenam merentur. - S. Prosper l3ὶ ait :c Naturae humanae, cuius creator est Deus, etiam post praevaricationem
manet substantia, manet forma, manet vita, et Sensus et ratio , eaetera
que eorporis et animi bona, quae etiam malis vitiosisque non desunt.
Sed non in illis veri boni perceptioeSi, quae mortalem vitam honestare possunt, aeternam conferre non pOMSunt. 3 S. Pater ergo omnibus hominibus, etiam impiis et insidelibus, talia opera adscribit . quae aeternam
quidem mercedem non merentur. Sed tamen vitam morialem honestant: non autem peccata, sed solae virlules vitam nostram honestare queunt. S.
husdam cognoscentibus Deum, nec tamen sicut Deum glorificantibus e
gnitio illa nihil profuit ad salutem , quomodo potuerunt hi iusti esse apud Deum, qui sie in suis moribus
atque operibus bonitatis aliquid se vani, ut hoc ad finem christianae fidei charitatim ue non reserant Τ quibus aliqua quidem bona, quae ad sotiolatis humanae pertinent aequilatem. inesse possunt, sed quia charitate Dei non fiunt, prodesse non po sunt. S. Gregorius M. 5, in illud : Hoc esι praeceptum meum, tridiliquiis inricem, etc.. ita loquitur: 4 Sunt nonnulli, qui diligunt proximos , sed per assectum cogitalionis et carnis; quibus tamen in hae dilectione sacra eloquia non contradicunt. Sed aliud est, quod sponte impenditur naturae , aliud quod praeceptis domini eis ex charitate debeturo hediontiae. 3 Quodsi naturali eorum dilectioni sacra eloquia non contra dicunt. certe ea dilectio nihil peccati continet, ac per hoc hona est mos liter: si quidem sacra eloquia peccatis omnibus contradi eunt. S. Th9mus 6ὶ quaerit: . Utrum omnis actio insidelis sit peccatum ' a et respondet : et Non omnis actio in s delis est
82쪽
peceatum , sed aliqua eius actio est bona: a ad quod probandum ita disserit: e Peccatum mortale tollit gratiam
gratum satientem, non autem totaliter corrumpit bonum naturae. Unde eum
infidelitas sit quoddam peccatum mo tale, ins deles quidem graiia carent; remanet tamen in eis quoddam bonum naturae. Unde manifestum est, quod insideles non possunt operari bona opera quae sunt ex gratia. scilicet opera meritoria, lamen bona opera, ad quae sufficit bonum naturae, aliqualiter operari possunt. Unde non oportet. quod in omni opere suo peccent. Sed quandoque aliquod opus operantur ex infidelitate, tunc peccant. Sicut enim habεns fidem potest aliquod peceatum com in ille Ie in actu, quem non
refert ad fidei finem vel venialiter, vel eliam mortaliter peccando ; ita etiam infidelis potest aliquem actum bonum sacere in eo, quod non refert ad finem infidelitatis. s Idem docet S. Mnarentura it .
3. Born. Pontifices, Pius V, Gregorius XIII et Urbanus VIII, proscripserunt hane Baii propositionem
2brim: . omnia insidelium opera pec- eala sunt, et Philosophorum virtutes sunt rilis, s et 27M M: e Liberum arbitrium sine gratiast Dei adiutorio non nisi ad peceandum valet. v Alexander VIII damnavit sequentem propositio nona: ε Necesse est, insidelem in omni opere peccare. a Clemens XI proscripsit hanc Pitesnellii propositionem 48 .m: . Quid aliud esse possunt nisi aberratio, et nisi peccatum sine fidei lumine, . sine Christo, sine eliaritate' , - Per istarum propo- Silionum condemnationem desinita est iisdem opposila catholica doctrina, quae dicit, hominem lapsu in , antequam sidei gratiam assequatur, ali
Iussit. Theol. roI. IV. AnT. u giqua opera moraliter bona efficere poSSe, nec omnia propterea infidelium opera eSSe peccata.
s. itationibus theologicis doctrina catholica confirmatur. a) Per peceatum originale non omnino extin
tu in est lumen rationis et liberum ψoluntatis arbitrium l3 217 , ac con-ςequenter non plane obliteratus quilibet boni, et recti amor. illius scilitet , qui cum natura ipsa proportionem et affinitatem habet. Unde Ε-
si ius 23 inquit: c Siculi non ita tenebris ignorantiae extinctum est lumen mentis humanae, quin de multis rubus sane recteque iudicet; ita non sic vitiorum labe foedata est mens humana, ut omnis scintilla boni et naturalis asseclus extincta sit, ac non interdum , inter innumera licet vitae vilia, emicet appareatque, et peractiones quasdam sese ex strat . a b)Ipsi adversarii admittunt, insideles
opera persicere posse , quae ex Obieelo, seu ossicio bona sint. Sed , ait Cl. Bellarminus idi: c Quod allinet ad ircumstantiam finis, possunt Ethnici
eliam sine fide cognoscere , Deum esse et curam nostri gerere; - proinde poterunt operari bona moralia, ut Deo auctori naturae obediant. Quo
modo M. Tullius in somnio Scipionis
monet, administrandam esse rein publicam diligenter, quia summo Deo nihil est gratius , quam ut c0ncilia
coetusque hominum bene gubernentur. Deinde non est necesse omnia
reserre in Deum explieite , sed satis est, ut opus reseratur in bonum snem proximum; tune octim per se dirigetur in Deum, ut inultimum finem. Sicut enim omne agens particulare agit in virtute primi moturis, id est, Dei; sie etiam omnis bonus finis movet in virtute ultimi finis. Alioquin
3ὶ L. o. de grat. et lib. urb. . e. '
83쪽
82 PARS IV. non solum infidelm, sed etiam fideles , et iustissimi quique , semper peccarent, cum inter operandum de Deo non cogitant, sed operantur, quia ratio dictat esse honum et faciendum. Itaque nisi apponatur circumstantias nis mali, omne opus bonum moralepser se refertur in Deum , etiamsi auctor operis id non cogitet vel intendat. νι' Infidelitas culpabilis maximum quidem peccatum est, sed tamen non omne opus moraliter honum impedit. Ratio est . quia homo non Semper agit ex habitu praedominante; avarus enim aliquando liberalis, impudicus interdum temperans pst; imo nec homo iustus semper agit ex iustitia. sed aliquando peccat: ergo nec infidelis spmper agit ex infidelitate, quemadmodum nee peccator ex malitia: ita ratiocinatur S. Tho-mus ). Nam, apposite observat Cl. Bellai minus i2i, opus inquinari non potest a mali ita causae iseu agentis nisi quando ab ipsa malitia procedit: quodsi ex hono naturae. non ex adiuncta malitia quis opstretur, opu Serit simpliciter honum. Atque hoc modo eleemosyna hominis impudici bona esse poterii, si sint misericordiae causa, non impudicitiae: per accidens enim opus illud ost hominis impudici, per se autem misericordis.
Hoc autem esse verissimum, ex eo intelligi potest, quod si semper malitia
causae inquinaret essectum , oporteret, opus non solum esse malum, sed in specie malitiam ipsam causae participare: itaque eleemosyna hominis avari esset mala in specie avaritiae. et ieiuniuin intemperantis esset malum in specie intemperantiae; quae absurdissima sunt. d) Aliud quoquo
absurdum ex sententia adversariorum
sequitur. Nam, ait Cl. Perrone 3 ,
ill 2 2. q. lo. a. 4. icti L. 5. do grat. et lib. arbit . . e. s. sal Loc. e. de grat. n. l .
e in lirpothesi adve sariorum insisse-lis, qui sibi vim in seiret ad superandam vitiosae naturae inelinationem, qui commiseratione commotus Stipem indigenti tribueret, qui proximum ab imminenti mortis periculo liberaret, qui obsequeretur parentibus, ipsorum necessitatibus subveni ret , atque id genus alia perageret, deterior fieret eo ram Deo. Consulendum proinde ei esset, quum nullo praesertim praecepto impellitur, ut ab iis se retraheret, ne in peccatum incideret, ac poenam inde promeritam incurreret; quae quam absurda sint. Societati perniciosa , atque a communi hominum sensu et aestimatione aliena, nemo eSi qui non
videat. DXota l. Nonnulli Theologi catholici. praesertim Augus iniunt, admittunt quidem , posse homines absque side et gratia speciali bonum agere
'r obiecto, Sseu spectato virtutis ossicio: al, si inspiciatur finis, negant huiusmodi opus bonum esse. cum in Summum bonum minime reseratur hanc enim conditionem operi, quod nulla ex parte vilialum sit, neceSSariam esse propugnant. Hane Sententiam defendunt Gregorius Ariminensis, Card. Nonisius, Franc. Macedo, Breti et alii. Horum vero doctrina longe disseri ab erroribus Baii, Ian- senii et Oues uellii: isti enim contendunt, ins deles neque per vires naturales, neque per adiutorium gratiae opus moraliter honum perficere posse . atque ideo omnia en rum opera vilia esse et peccata: Augustiniani autem citati docent, non posse quidem insideles ob naturae corruptae conditionem Opus undequaque bonum per Solum liberum arbitrium perficere; sed ipsos lamen per gratiae adiutorium non solum respectu obieeli; sed etiam ratione finis recte
84쪽
agere posse , ac ideo non omnia eorum opera peccatis Bsse adnumeranda. Et negari profecto non poteSt, S. I ugustinum variis in locis docere, bona opera fieri posse sine fide. Sed non sine speciali auxilio Dei, atque ideo etiam infidelium bona operagratiae divinae adscribenda esse. Nam
bit: a Valet itaque liberum arbitrium ad bona opera, si divinitus adiuvetur: desertum vero divino adiutorio, quantalibet scientia legis excellat, nullo modo habebit iustitiae soliditatem , sed in stationem impiae superbiae et
exiliosum tumorem. 1 Serui. XII de Verb. Apost. ait: e Prorsus si adiutorium Dei desuerit, nihil boni agere poteris. Agis quidem, illo non adiuvante, libera volun lato; sed male adhue idonea est voluntas tua, quae vocatur libera, et male agendo sit damnabilis ancilla. Cum dico tibi, sine adiutorio Boi nihil agis, nihil boni
dico. B Lib. 4, c. Iulianum lil, haeresiarcham istum, ethnicorum virtutes solis viribus naturalibus adscribentem his verbis perstringit: et Quanto ergo tolerabilius illas , quas dicis in impiis esse virtutes. divino muneri potius, quam eorum tantummodo tribueres voluntati l , et inserius 2ὶ audii: . Ex quo colligitur, etiam i- pSa bona opera, quae faciunt insideles, non ipsorum esse, sed illius, qui bene
utitur malis. 3 Pro certo ergo habet S. Doctor, infideles cum adiutorio divino quaedam bona opera perficere. Haec ei similia loca citant iam nominali Theologi Augustiniani, ut ostendant, iuxta mentem S. Doctoris, insi- doles solummodo curn adiutorio gra-liae divinae opera undequaque bona perficere poSSe. - Ast quia S. Augustinus, ut ex locis n. 2 citatis patet, aperte docet, per vires naturales
non penitus extinctas aliqua opera moraliter bona perfici posse; communior Theologorum sententia est, quod quaedam bona opera sine fide, sed cit in auxilio sppciali Dei, et rudi sus alia sine speciali auxilio solis naturae viribus peragantur. Nota 2. Adversarii haud pauca a gumenta congerunt, quibus probare nituntur, omnia insidelium opera esse vilia et peccata. At ipsorum argumenta solidi tale carent.
Obi. I. Paulus fa) scribit: omne
autem, quod non est ea fide, pectatum est: ergo omnia opera. quae Sine fide fiunt, peccata sunt. idcirco S. Au-9uatinus saepe , maxime autem l . 4, c. Iulian. cap. 3, citatis Apostoli vembis Iulianum premit, ut pro hel nullas in infidelibus esse veras virtules. Resp. PatreS omnes. praeci ci latini. ante S. Augustinum , et mulli post ipsum Apostoli verba intelligunt non de siue theologica . sed destrina persuasione . seu de diciaminst conscientiae, ita ut sensu S Sit, Omne, quod non sit ex conscientia, dictant stid esse licitum, peccatum est: et haec interpretatio omnino consorinis
est scopo Apostoli: agit enim thi da ciborum deiectu , ei dicit, quod qui manducat cibum, quem credit illi eitum, peccet, quia contra conscientiam agit: imo ipsum Concilium generale Lateranere II cap. 4 l, textum Apostoli de conscientiae dictamine expossit dicens: Quonium omne. quod non est eae side, preculum est, synoduli iudicio desinimus, ut nulla valeat utique bona fide praescriptio tam cu-nonica, quum cirilis. Ipsemet S. Augustinus ii, non abnuit, Sed concedit. Apostolum hic locutum esse ducibis. - Verum quia alibi S. Doctor textum Apostoli interpretatur do iidetheologica, responderi potest, illuni
i4ὶ L 4, coni. Iulian. c. a. n. 24.
85쪽
84 PARS I v. in hae interpretatione intelligere peceatum large sumplum pro opere mo tuo et sterili ad salutem, quia refutat Iulianum, operibus bonis per vires naturales peractis vitae aeternae meritum adscribentem. Alii respondeni, iuxta mentem S. Augustini, pecea-lum dici id, quod non sit ex sideibeologica positive, seu quod est contra fidem , et fit animo insidelitatis , ut ex. gr. eleemosyna data in honorem Iovis ; non autem id, quod non fit ex fide negative, seu quod sit absente fide, et nullo alio pravo sine
Obi. II. Ηebr. XI, 6 legitur: Sine
Ade impossibile esι placere Deo: ergo infidelis nullum opus moraliter bonum sacere potest, quod Deo pla
Resp. Ex toto contextu manifestum est, Apostolum citato loeo agere deside supernaturali in ordine ad vitam aeternam; enumerat enim egregios fidei essectus, vim eius et excellentiam extollit in Sanctis: qui, inquit . 23, per fidem riserunt regna, operali sunt iustitiam, adepti sunt repromissiones. Ita Deo placere, seu tam salutares essecius consequi sine fide
ab Apostolo impossibile dicitur; asti deo non negatur , sine fide aliquid Deo placere posse in ordine ad honestalem moralem naturalis ordinis. Concedendum quidem est, hominem infidelem recte operantem Deo non placere, quia per opus suum non iustilleatur, nec Deo gratus st: sed tamen ideo opus ex obiecto et fine bonum Deo non displicet; non enim ipsi displicuit obstetricum aegyptiacarum benevolentia. nec Rahah hospitalitas. Obi III. S. Paulus aperio docet, omnia insidelium opera vitia esso et peceata, nam l) ait: Coinquinatis,
eι insideIibus nihil est mundum: sed
inquinatae sunι eorum men3, et conseientia : quae vera non essent, si opera moraliter bona perficere possent.
Resp. S. Paulus non loquitur hie in genero de infidelium actionibus. sed resutat errorem iudaietantium . qui ce tos cibos immundos reputabant, quasi lex momica adhuc vigeret, contra quos Apostolus docet, nullum cibum aut natura sua, aut Dei praecepto , Christianis immundum esse. Itaque mundis , id est, christianis in sanguine Christi mundatis, omnia munda sunt, seu nullus cibus ex Se, vel ex lege immundus est. Coinquinatis autem et infidelibus , id est, immundis et infidelibus, seu iudaietam tibias nullus cibus est mundus, ob e rum scilicet infidelitatem et conscientiam erroneam. Putant, iuxta legismosaicae praeseripium, Sibi, ex. gr. , a carne suilla abstinendum esse; vel ergo abstinent ab illa, et si e contrasdei veritatem peceant superstitione vel non abstinent, et Sic peccant contra conScientiam , dictantem sibi abstinendum esse. Hoc significant verba Apostoli: Inquinatae sunt eorum
mens et conscientia: mens per errorem suum, conscientia per peceatum, quod erroris sui fructus et essectus est.
Nullatenus orgo ex his verbis inferri potest omnium infidelium opera peccata esse 2 .
obi. Iv. Christus sa) ait: Si oculus
tuus fuerit nequam , totum corpus tuum tenebrosum erit: ergo si oculus animae, nempe intellectus, insidoli- tali inhaeret, totum corpus tenebrosum erit, seu omnes actiones malae erunt. Quamobrem etiam S. Ioannes isὶ de mundo. seu de ins delibus per oppositionem ad fideles pronun-eial: omne, quod est in mundo, concupiscentia carnis est, et concupiscerι-
86쪽
tia oculorum, et superbia ritae: qui- esse vitiosam cupidi latom, peccat bus verbis in ins dei thus nonnisi pec- que servientem. 3 Lib. do Spir. et
tala agnoscit. liti. i5 inquit: e Neque liberum a Besp. Verba Christi duplici sensu bitrium quidquam nisi ad peccan-
exponi solent: sed in neutro adver- dum valet, si lateat veritatis via. asariis suffragantur. Multi per oculum Cum S. Doctore consonat Concilium intelligunt intentionem, quae si per- Iruusicanum II, quod can. 22 dicit: versa fuerit, totum opus corrumpit: Nemo habes de suo nisi mendatium quapropter per haec verba non con- et peccatum. Ideo S. Augustinus, En .demnantur infidelium actiones, quae in Ps. XXXI, in praes. ait: et Nemoratione obiecti honae sunt, et ex ho- compulet opera sua bona ante fidem: nesio sine suscipiuntur 13. Alii per ubi sides non erat, bonum opus non oculum nequam intelligunt mentem erat. χ L. de gestis Pelagii c. 14 scri- inordinato divitiarum amore capiam,sbit: et Quantumlibet opera infidelium quae nihil nisi terrena cogitabit, sa- praedicentur, eiusdem Apostoli sen-piet, amabit et quaeret; talis enim tentiarn veram novimus, et invictam: mala asseetio in totam vitam influere omne, quod non esι eae side, peccatum Solei: ast propterea non negatur, ho- est. 3 Similia alibi habet. Imo S. Pro. minem inordinatae suae passioni re- sper 6ὶ hanc S. Augustini sentensistere, aliis benefacere, et sic bo- tiam refert: et Omnis infidelium vitanum opus exercere posse 23. - S. peccatum est, et nihil est bonum sine Ioannes non abscisse de ins delibus, summo bono; ubi enim deest agnitio
sed generatim de natura humana com aeternae et incommutabilis veritatis, rupta, et de tribus praecipuis vilio- salsa virtus est etiam in optimis mosis ine linationibus, ex peccato origi- i ibus. 3nali ortis, loqui videtur, quibus re- Resp. Citalis S. Iugustini locis sistendum esse monet: unde I3 Iopponimus alia eiusdem testimonia, Christianos admonet; Nolite diligere in quibus prostetur , liberum arbi-mtundum etc., et rationem subiicit: trium per peccatum non fuisse peni- 0niam omne, quod esι in mundo, tus extinctum 217, n. 2 , sed per i. e. in iis, qui diligunt mundum, et istud opus morale in ordine naturali iuxta pravas suas inclinationes ope- fieri posse s hic nola 2 , imo illud et-rantur, concupiscentia carnis est etc. iam in insidelibus per gratiam divinam quod si perverse agunt, qui diligunt adiuvari hic nota 13. Credidii ergo mundum ; non iam hoc idem de iis et docuit S. Augustinus ei iam sine dici potest, qui malis assectibus resi- fide opera bona in ordine naturalistentes legem moralem observant. sistri posse, ac ideo non omnia opera Obi. V. S. Augustinus ipsemet do- insidelium peccata esse. Neque in ci-eel, liberum arbitrium nonnisi ad latis locis huic doctrinae contradixit. peccandum valere, ex quo concludit,sConstanter enim S. Augustinus do- nullas esse in insidelibus viritales, euit, hominem ex se nihil esse et nihil Sed omnia eorum opera esse peccata. posse, sed adiuvari debere in actibus Nam lib. 1 Retrael. 43 ait: c Volunta- honis naturalibus a Deo, ut auctore leui in tantum liberam esse, in quan- naturae, et in supernaturalibus a Deo tum liberata est... alioquin totam ut auctore gratiae. Ideo dixit, libe
87쪽
86 PAIiS IV. rum arbitrium per se non valere nisi
ad peccandum , seu ad deficiendum a bono. Eodem sensu aeeipiendum est dieium Concilii Arausitani: Homo
nempe de suo non habet nisi mendacium et peccatum, seu deficit a vero et a bono, nisi a Deo vel ut auctore naturae, vel ut auctore gratiae illustretur et adiuvetur il . Cum autem his dieiis auxilium Dei ut auctoris naturae, vel ut auctoris gratiae non ne- gelur, sed potius supponatur, opera bona in ordine naturali et supernaturali non excluduntur ac ideo ex illis inferri nequit, omnia insidelium opera peccata esse. - Praeterea dum
S. Augustinus saepius dicit, sine sidebona opera non dari. id intelligii deoperibus complete bonis, et condu- conlibus ad vitam aeternam; quem
admodum etiam Erech. XX, 25 praecepta antiquae legis dicuntur non
bona: non quod essent mala, Sed quia non erant persecta, nec hominem ad perseelionem evangelicae legis perducebant iuxta illud Apostoli icti: Νihil ad perseelum addi it leae.
Ioe sensu tantum S. Augustinum infidelibus bona opera denega SSe, patet ex eo, quia talia seripsit contra Pelagianos, qui et linteorum virtutes extollebant, ut exinde ostenderent, hominem sine fide per vires naturales persectam iustitiam eonsequi, et per opera bona in ordine naturali laeta gratiam et vitam aeternam i qua Indistinguebant a regno coelorum prinmereri posse. Negat ergo S. Doctor, sine fide dari opera hona in sensu Pelagianoruin , scilicet persecta , Salutaria , et meritoria vitae aeternae.
Ipsemet id declarat 3 dicens: et eumniam saltem concedis opera inlidelium, quae tibi eorum videntur hona,
non eos ad Salutem Sempiternam re
gnumque perducere: scito nos illud bonum hominum dicere, illam voluntatem bonam, illud opus bonum, Sine Dei gratia. quae datur per unum minitiatorem Dei et hominum, nemini poSSe conferri, per quod solum homo potest ad aeternum Dei donum regnumque perduci. 0mnia proinde caetera, quae videntur inter homines habere aliquid laudis, videantur tibi verae virtutes, videantur Opora bona, et sine ullo peccato fricta, dicantur secundum te huiusmodi voluntates
arbores bonae ; sufficit quod apud
Deum steriles Sint, ac per hoc non bonae. v Quibus verbis luco clarius patet, S. Augustinum hoc unum contendere , opera laudabilia infidelium
hoc sensu nou bona, Seu mala eSSP,
quia ab ordine vitae aeternae deficiunt , eisque deeSi haec suae persine lionis plenitudo; hoc uno concesso, permittere, ut secundum alium sensum dicantur bona el virtutes. - Denique omnia opera infidelium a S. Augustino dicuntur peccata duplici sen-Su : primo, quatenus sunt infidelium ut infidelium, seu sunt propter pravum sinem. Ita Augustinum interpretatur S. Phomns s 4ὶ his verbis: c Augustinus dicit s5ὶ quod actus infidolis, in quantum est infidelis, semper est peccatum, etiamsi nudum operiat, vel aliquid huiusmodi faciat, ordinans ad finem suae infidelitatis , x vel ad alium pravum sinem. Idem obseriat in doctrina S. Augustini versalissi,
mus ratius Isi , qui addit, quod eum
loqueretur Augustinus respiciens ad id, quod in pluribus accidit, nimirum homines si de destitulos ita servire do, minanti cupiditati, ut vix generalem boni instinctum sequantur, dixit Omnia insidelium opera esse peccata. sumendo omnia prout significat quod
88쪽
ni plurimum, et saepissime accidit: quo sensu dicitur: Cuncta emilatio eordis intenta est admulum omni ιempore ili; et: omnis caro corruperat stam suam i 2 ; id est pro maiori et maxima parte, non omnino universaliter; rium est enim, quod cogitatio Noe non erat intenta in malum, nec ipse eorruperat viam suam. Ast etiam in alio sensu verba S. A ugus ini exponi possunt: quia enim ipse agnoscebat, insideles aliquando, elSi raro, agere ex bono sine , censet nihilominus, haee eo in Opera etiam esse peccata, sumendo peccatum lato sensu, iuxta
quem id omne dicitur peccatum et vitiosum , quod a sine deficit, et cui deest plenitudo suae persectionis: vi tui ibus enim et bonis operibus insidelium, etiam recto sine factis, deerat illa persectio, qua prodesse poterant
ad vitain aeternam. Hanc esse mentem S. Itigustini eonfirmatur ex eo,
quia S. Doctor generatim per malum privatio noni honi 3 26bi, et per pec calum absentiam dehitae reelitudinis
9bi. VI. Praeceptum Domini est: Diliqes Dominum Deum tuum eae solo corde tuo is . Huic autem praecepto aliud eonnexum est, reserendi omnes actiones suas ad Deum tanquam ad sinem ullimum, quod non minus dilucide in Seripturis exprimitur, uti Cor. X, 31: Sine manducatis, sire
bibilis, sive aliud quid facilis, omnis in gloriam Dei facite: Col. III, 17:
ne quodcunque facilis in verbo, aut in opere, omnia in nomine Iesu Christi, gratius agenses Deo, eι Pa
tri per ipsum; et I Cor. XVI, 14 :
omnia vesιra in charitate stanι. Ergo insideles in omni opere peccant, non ideo quidem , quia omnia opera eOrum mala sunt in se et ex natura Sua,
sed peccant peceato omissionis, quia non agunt ex motivo charitatis, neque actiones Suas ad Deum r serre posSunt, in quem debito modo non
Resp. Deus cognosci et diligi potest
ut auctor naturae, atque cognosci et diligi potest ut auctor gratiae, qua de re in serius susior sermo instituetur. Ergo etiam actiones referri possunt in Deum tanquam in auctorem naturae, et tanquam in auctorem gratiae. Distinctionem vero istam orthodoxam esse, patet ex propositione Baii 34indicentis: c Distinctio illa duplicis moris, naturalis videlicet, quo Deus amatur ut auctor naturae, et gratuiti, quo Deus amatur ut beatificator, vana est et commentitia, et ad illudendum sacris Litteris, et plurimis veterum linstimoniis excogitata. x-Posita hac d stinctione, dissicultas facile solvitur. Etenim absurdum imprimis est comtendere, omnes infideles teneri praeceptu reserendi o innes actiones suas in Deu in tanquam in finem ultimum supernaturalem: cum hoc praeceptum ignorent. Si itaque aliquo praecepto tenentur dirigendi actus suos in Deum, satis est, ut eos reserant in Deum tanquam auctorem naturae, ut huic praeceptu satisfaciant. Deinde ut tims deles hoc praeceptum adimpleant, nec DSse non est, ut singulas actiones suas e licite, ut aiunt, in Deum reserant; verum sufficit, si implicite, seu
virtualiter id praestent per opus bonum, quod fiat propter aliquem sinem bonum proximum, nam hoc ipso eiusmodi opus cedit in gloriam Dei tanquam auctoris omnis moralis honestatis. - Εandem doctrinam proponit S. Thomas i 5 : cum eni in dictum
S. Augustini s6 sibi obiecisset dicentis : et Bonum opus intentio facit,
89쪽
88 PARS IV. intentionem sides dirigii:, respondei: e Dicendum, quod fides dirigit in lentionem respectu sinis ulli mi supernaturalis, sed lumen etiam naturalis r tionis pol est dirigero in lentionem re- speelu alicuius honi connaturalis. v Idem u), loquens de obligatione reserendi omnes actiones in Deum, inquit: e Moe perlinere ad persectionem charitatis. ad quam omnes tenentur, quod omnia vir ute reserantur in Deum ; sei 2, relationem implieitam sumeero doeel; ait enim : et Relatio haee intelligitur vel in actu, vel in amplitudine referendi. quae non est solum in bonis, sed etiam in indisserentibus. 3 Et quia ipsi fideles iuxta communem
Theologorum sententiam non lenen lur omnes actiones explicite et actualiter referre in Deum, multo mi
nus id de insidelibus dici potest 3 .
III. Potest honin straιia aestiali adititus. avi te adeptam iussissension m aritia bonos et stipematurales elicere, et ideo non omnia pereatorum opera sunι pereala.
I 4l 4. Non omnia insidelium et peceatorum opera vitia esse et peccata, iam ex eo patet, quia, ut probatum fuit, per vires naturales non penitus extinctas bona opera moralia perse re possunt. Multo magis illud ipsum dicendum est, si respectus habeatur ad gratiam divinam, quam tum in-sdeles, tum peccatores con Sequun tiar, et qua adiuti etiam graviores ten- taliones vincere, ei dimiciliora ossicia adimplere possunt. - Falsum enim eSt, quod adversarii contendunt, ante
collationem fidei nullam homini gratiam a Deo concedi. Nam, Si Deus Solam suum oriri Deiι super bonos et mulos, eι pluit super iustos et iniit- si s 43, si insideles conservat, nutrit, et bonis terrenis replet, quis dicet,
quod immortalibus eorum animabus omne supernae gratiae auxilium d neget ' Ipse S. Augustinus hona infidelium opera gratiae divinae adiutorio adscribere non dubitat sv. I praee. nota i). Caeterum de gratiis, quae etiam infidelibus conceduntur , susior sermo recurret, dum capite quarto de distributione gratiae di Seretur. - Verum equidem est, primam dispositionem ad iustificationem esse fidem, quae humanae salutis Mnitium est, fundamentum eι radia omnis iustitieationis: quamobrem imsi dolis iustificari nequit nisi fidem concipiat 5). Falsum autem est, fidem inseparabilem esse a charitate seu iustificatione; nam iuxta Con
dem ordinarie aliae dispositiones, ut humilis miseri sui status cognitio ,
timor, spes etc., ipsam iustificati nem praecedunt. - Quicunque ergo fidem concepit, gratia divina excitatus et adiutus, etiam ante adeptam iustificationem non quidem aetus meritorios pro vita aeterna, sed tamen actus bonos in ordine supernaturali et ieere potest. - Id autem cum novatoribus negant Ian senistae, docentque, amissa per peccatum charitale , etiam si dem extingui, peccatores, licet externe fidelibus adnumere illur nihil omnino boni agmre posSe, et omnia eorundem opera vilia esse et peccata. - Prior isto
rum error iam alibi 243, nota 2
resulatus, et o Sten Sum est, per Pe catum mortale gratiam quidem sanctificantem, non autem semper sdem amitii. Peccatores ergo, qui si deni rinlinent, non solum multo facilius quam insidoles actus bonos in ordine natuli, sed a gratia actuali excitati ei ad-
90쪽
tuti, etiam aetus honos supernatu- legitur: Vir erat . . . religiosus, aeratos ante iustificationem adeptam miti mens Deum eum omni domo sua, lieere possunt, quia iuxta doctrinamsfaciens eleemosynas multas plebi, et eatholi eam ad actus bonos et Supe ideprecans Deum semper. Orationes et naturales necessaria est gratia actua- eleemosynas istas, quas Cornelius selis, non autem gratia sanctificans : ex cii, antequam fidem christianam ei quadoetrina sequitur, non omnia pec-ibaptismum recepisset, Deo acceptas eatorum opera totidem peceata esse. suisse, testatur Angelus dicens, v. 4: Veritas autem doetrinae catholicae Orationes tuae, et eleemosynae tuae ex S. Scriptura, ex Tradisione et ra- scenderunt in memoriam in e spectutionibus theologicis probatur. Dei. Ipse S. Augustinus clare docet, 1. S. Scriptura tum iactis , tum Cornelium iam ante fidem et iustiss-dieiis ostendit, peccatores aelus b icationem, adiuvante gratia divina, be- nos et Supernaturales ante iustis ea- ne operatum esse; ait enim 1 : ε Quivitionem stlicere posse. Insigne exem-iquid ei antequam in Christum cre-plum habetur II Parat. XXXIII, 12 etc.,lderet, et cum crederet, et cum cre- ubi de Manasse, plurimis sceleribusidi disset. bene operatus est Cornelius, contaminato, legitur: Postquam coan- tolum Deo dandum est, ne sorte quis gusta ita esι, orarit Dominum Deum extollatur. 3 Exempla ista penitus suum, et egit poenitentiam valde eo- eonfundunt salsam novatorum et Ian. ram Deo patrum suorum, dePreca- Senistarum sententiam , iuxta quam iusque ροι eum, ei obsecrarit insen e: Publicanus per actus humilitatis et eι Mandirit orationem eius eic. Du- poenitentiae, ac Cornelius per orabilari non potest, Munassen a gratia iiones et eleemosynas non solum divina excitatum, ei adiutum impie- nihil boni egissent, sed etiam pecca talem et miseriam suam agnovisse, Sent. - Imo S. Scriptura peceatores et misericordiam divinam implorasse;iad opera bona et salutaria ante iu- per orationem vero gratiam poeni- stificationem praestanda exhortatur,
tentiae, et per poenitentiam peccatο- et provocat per promissiones, quas rum remissionem et pristinam salu- adiicit. Sie III Reg. VIII, 38 etc. dieitur: tem oblinuit. Quis iam negabit, Ma- Si quis cognoverit plagam cordis sui, nassis nondum iustificati orationem eι erpanderit manus suas in domo opus bonum ei supernaturale suisse 'thae, tu eratudies in coelo, in Ioeo ha-- Lue. XVIII, 13 exhibetur Publi- bitationis tuae, et repropitiaberis. 0- conus a longe consistens, qui non rationi ergo peccatoris, in templo audebat in coelum oculos suos at- humili corde lactae, repropiti alio protollere, sed percutiebat pectus suum mittitur. Eceli. XXI, 1 legitur: Fili dicens: Deus propitius esto mihi pec-spectasti ' non adiicias iterum, sed eι calori: et mox additur: descendit hie de pristinis depretare, ut tibi dimit iustifieatus in domum suam. Actibus luntur. II Machab. I. 5 hape haben-
ergo humilitatis et orationis, per gra- tur: Gaudiaι Dominus orationes liam actualem elicitis, iustineatio ad- restras, et retontilietur robis. Tantum scribitur, quod constrinatur ex eo, ergo abest, ut oratio impiorum sit quia Christus hoc exemplum propo- novum peccatum, ut illi potius exau-nit ut humilitatem commendet, di- ditio et reconciliatio in divinis libristens, v. 14: 0ui se humiliat, eaea I abi- adseribantur. Eodem modo peccato-ιur. De Cornelio Centurione Ael. X eis. ilὶ L. de praedeat. SS. cap. I.