장음표시 사용
121쪽
IIo L. III. De jurejur. ex Rom. doctrina jurisiurandi delatione non solum causa prinisci palis satisfactionis privatae deciditur, sed Aaccessorium, nempe poena decerni potest. De nique etiam in aliis causis, ubi facto illieito alteri damnum in patrimonio datum est , s cundum indicatam regulam, illiusque limitationes jurisjurandi delationem cum iisdem effectibus fieri posse, non dubito; e. g. litestamentum ob nullitatem impugnatur, quod alter testatorem dolose ad telfandum coegerit. Altera regula: Etiam in causis, ad delicta fraviora, paeniam corporis asstic ivam aut minimiami iamiae juris insterentia, spectantibus , quoad pravatiam rei damnive persectitionem locum habet Iurisjurandi delatio, quae tamen a priori 1wiala in eo dissert, qtiod heic Ob jusjurandum recus
tum alat ex relatione prasitiam condemnatio quiadem intuitu catlae privata pecuniaria feri, netitia
quam vero simul poena publica fravior decerni, deinde, s reus iliud acceptavit, cessante rectina tionis sectu judex tamen ob persiarii metum interiadum actualem illius praefationem prohibere possit.
Applicari heie possunt principia iuris romani
supra allegata , quamvis ex diverso fonte hau L. ta, nempe, de actione sua civili & privata quemque etiam in causis famosis transigere potuisse , ideoque juris jurandum deferre , sed poenas publicas aut criminales Ob recusationem locum non invenisse. Hodie, quamvis jurisjurandi delatio non amplius inter pacta ' transactiones, sed unice inter probandi modos referri debet, illa tamen etiam posteriori respectu non sussicit, ut facta recusatio , aut jusjurandum ex relatione priellitum pro
122쪽
consessione aut idonea probatione habeatur. Requiritur enim ad poenam graviorem & in specie criminalem inferendam conseilio pura, perspicua, qualificata. Neque accusatoris testimonio ad illum insignem effectum fides tribuenda. Quod si vero intuitu poenae odiosi recusationis effectus cessant, tum causa criminalis, quoad rei persecutionem & interesse privatum, causae civilis naturam assumit, adeoque nullum amplius impedimentum adest, quo minus posteriori respectu juris jurandi delatio cum eo effectu, ut recusationem aut relationem condemnatio pecuniaria sequatur, locum habeat. Si vero acceptavit reus, hunc quoque effectum celsare necesse est, quamvis actualis praestatio interdum a judice remitti & ob perj urii metum prohiberi posIit, quod jam Observavit Boeli merus
ad C. C. C. a. 62. f. q. Contingere id p test, e. g. in variisfalsorum generibus, in .cesu juris humaini, in adulteriis, quatenuS ad alendum partum illegitimum & reliquam satisfactionem agitur, ubi recusat a jurejurai
do eo ve ex relatione praestito condemnatio quidem pecuniaria, non vero poena publica neque divortium locum invenit. Tertia regula : in criminibus vero ρravissimis, ubi poena vel capitales, vel comorales, illis proximiores sequuntur, tam quoad yaenam publicam, quam inter se privatum non admittenda
es jurisjurandi delatio. Si enim limitatio, secundae regulae addita. quod nempe recusatio jurisiurandi quoad poenam fictae confessionis effectum habere non possit, etiam heic
123쪽
IIa L. III. De juretur. ex Rom. doctrina applicari vellet, obstaret tamen graVitas camsae &suspicio, reum acceptato & praestito jurejurando adeoque commisso perjurio maluisse ob metum poenae humanae etiam rem tissima delicti indicia arcere, quam eo recusato & satisfactione laeso praestita, judicis oculos in se convertere. Quantumvis enim secundum istam limitationem recusatio talis quoad poenam adversus eum allegari non posset, ille tamen metuit, judicem in recoquendis reliquis indiciis eo attentiorem &scrupulosiorem suturum, quod efficit, ut in tali casu nulla a delatione utilitas exspectari possit. Ergo e. g. in incestu juris divini, in homicidiis , incendiis, rapinis, furtis, etiam quoad damni persecutionem plerumque cessat iuris-jurandi delatio. Quamvis enim quoad furta objici posset, interdum e. g. intuitu furti parvi & primi mitiores obtinere poenas corpor les , eo tamen casu levitas summae plerumque obstare mihi videtur, ut & ob solum interesse privatum jusjurandum deferri possit. Neque, ut satis constat, Romanorum principia de furtis ac rapinis, tanquam delictis privatis heic applicanda sunt, quoniam hodie ea omnia fere ad publicam & criminalem
cognitionem pertinenti Tenendum tamen quarto : in omnibus istis casibus, tibi in causis criminalibus jusjurongum deferri posis docui, id tantum sinita inquisitione atque descientibus omnibus aliis probandi modis
feri debere. Si enim ipse judex inquirendo Veritatem jam detexit, causa privata statim decisia est, nec ulteriori delatione jurisiurandi eget. Denique
124쪽
. Denique quinto: id adhuc monendum cemfeo, me in resulis hactenus ablutissub causa privata nil nisi veram rei aut damni persecutionem intellia sere , miname vero ea remedia, qua id hodie fomIan, ad meram vindictam poenam priυatam exercendam eo etunt. Deficit enim ibi esia uina ratio, juris jurandi delati usum sustianens , Πempe patrimoniorum summa securutas & ultimum necessitatis subsidium, ad eam servandam comparatum. Qualem sev rem causae , mere voluptuariae, illae imprimis , quae affectus hominum perversos incitant, non merentur. Ergo in causis injuri rum , si aestimatoria tantum aut recantatoria agitur, cessat jurisjurandi delatio , quoniam utraque poenalis eth.
Continuatio UL de causis matrimonialibus, in quibus nova theoria ostertur.
Spectant huc porro UI cavsae matrimoni ies. Constat, quantos in dissensus atque perversarum opinionum gyros circumacta fuerit maxima Iureconsultorum etiam protest tantium pars, ineptis quibusdam canonum, apertis erroribus superstructorum, traditionibus. Nempe secundum eas contractuS matrimonii inter mere spiritualia resertur, continens sponsiones in dissolubiles plane Deo factas, ac quaevis temporalia respuit. Ad hanc sententiam stabiliendam Patrum meditationes oratoriae ansam dederunt, imprimia. m. I. H
125쪽
134. L. III. De in eiur. ex Rom. doctrina Chrysostomi & Augustini, qui epistolam ad
Ephesios tot figuris exornarunt, ut domum sacramentorum in classem reposita sit conjugii celebratio. Eo vero simul effectum, ut non solum ipsa matrimonia plene contracta sed& sponsalia de praesenti, quae jure can nico verum & ratum matrimonium constituunt I , omni transactionum facultati subtraherent a ; simul vero totam Romanorum de jurejurando delato doctrinam , quod illi insit transactio, huc transferrent, illiusque usum quidem pro non Vero contra sponsalia & matrimonium concederent y .
Verum enim vero, quoniam Protestantes ea de sacramento matrimoniali principia nunquam adoptarunt, atque porro in eo con V niunt , meris sponsalibus etiam per verba de praesenti conceptis, quae secundum concilium Tridentinum non, nisi coram proprio parocho & testibus , inter Protesantea vero demum benedictione sacerdotali in matrimonium verum & rapum PromoVentur, I C. 14. X. de conversone conjugatorum. 22. 3 I. x despons et C. ult. X. de transactionum. c. 34. X. dejurejur. e. v. in fin. X. de resit intrategr. c. I. X. de sem. Urejud. Unde quoque explicandum est, cur non licuerit jurisjurandi delatio super facto impotentiae ad concubitum. Ob tare quidem videtur c. X. de frigidis, sese. ubi jusjurandum permissum. Sed ibi tantam de supplenis dis reliquis probationibus sermo est. . Conc. Trid. sess. XXIV. de Resormati matrimonii c. I. Espen dus eccles. P. II . S. I. t. I s.
126쪽
issi que usu hodierno. - - IIs
effectus matrimoniales indistincte tribui haud posita s); intelligi vix potest, quibus rationibus persuaderi potuerint etiam Doctores protestantes, ut, destructo licet principio, conclusiones tamen juris canonici admiserint, & in Proteliantium quoque foris juris-jurandi delationem quidem pro, minime V ro contra sponsalia & matrimonium fieri possie contenderent 6 . Ergo si tantum ea
perversa ratiocinandi ratio consi deratur, neque ad alia causarum matrimonialium m menta respicitur , mirarI Non debemus, puguisse alios & puriores religionis ac jurisprudentiae cultoris talium errorum, atque spuriarum conclusionum ad reliquias ecclesiae
Romanae referendarum. Itaque perruperunt tandem praxin eam tyranniZantem, praecuntibus atque signa ferentibus praecipue Ictis Hallensibus, & in causis sponsalia concernentibus juris jurandi in judicio sive a partubus sive a judice delati usum tam contra sponsalia, quam pro illis admiserunt 7) ca
c. q. f. 26. T. I. p. 668. s) Iust. Henning. Boehmerus de incongrua Praxi doctrinae de sponsalibus de futuro & de praeis
senti c. II. Bruliner Deo jur. mair. c. I. 6) Loco omnium provoco tantum ad Carpeto-vium in Iuris pr. sor. p. l. c. I a. def. 3o. Const. 2.def. 3. n. I. Juriori eccles L II. def. 233. n.4. L. 3.def. 44. n. I . illiusque Defensorem Gothose. Bariathium de juramento judiciali contra matrimonium non admittendo , Lips. II. Brunne mann ad i. s. de jurejur. n. 26. 26.
127쪽
TIs L. III. De iureiur. ex Rom. doctrinarterum vero jurisjurandi delationem quidem
pro non vero ad dissolutionem matrimonii jam contracti concesserunt i . Cujus vero sententiae sequentes praecipue rationes ali
Quod doctrinae juris canonici de sacra mentis matrimoniorum & sponsalibus depresenti hodie ad nostra sponsalia applicari non possint; & quamvis hodie etiam, non quidem ob sacramenti qualitatem, sed alias
salutis publicae rationes, neque matrimonia sine legitima causa rescindenda, neque spo salium dissolutiones meris ac privatis partium arbitriis relinquendae sint, attamen in causis matrimonialibus sponsalia imprimis con- cernentibus sub auctoritate consistoriorum S judicum Variae transactiones validae Omnino contingere possint, adeoque omni ex parte claudicare debeat conclusio ab inhabilitate objecti ad transirendum desumta, Mad causas sponsalitias Protestantium atque jurisjurandi delationem sub auctoritate iudicis factam, derivata. Ego quidem huic ICt
128쪽
tatusque usu hodierust. - II rum sectae in eo lubens accedo, quod hodie saltem inter Protestantes nulla fere juris canonici applicatiσ hac in doctrina fieri possit, sed omnes conclusiones inde deductae ad a,
surdum redeant. Immo liberiorem eorum sententiam novo adhuc, eoque gravissimo
argumento sustineri posse , mihi videtur . quod nempe jurisjurandi delatio hodie minime inter pacta &transactiones sed unice inter probandi modos referri debeat. Quo sup- possita, tota illa disputatio de forma matrimonii, de habilitate illius ad transigendum . cum caeteris consectariis uno fere ictu eve titur. Sed missa illa matrimoniorum in spe tione 4 eorumque cum transactionibus facta comparatione, cui indagandae hactenus ICti unice fere incubuerunt, equidem, si de lege ferenda sermo elset, aut opinionibuS novas opiniones addere liceret, ex alio plane juris capite omnem in causis matrimonialibus
juris jurandi delationem, sive pro matrimonio sive contra illud fiat, hodiernae juripjurandi indoli adversari contenderem, atque parcum illius usum causarum patronis &ju-
L. V. G. 3. 3. R. Eis ner progr. juramentum in causis matrimonii recte etiam negative deferri Lipsia a T. I Cons praeter auctores iam citatos de Pu Lfendor f T. I. Obs. 73. Cla proth Eiuisitum iu deu
ordentlicheu bia erilehen Procellis I. Th. 2. Ab-theil. 3. 32 I. n. 3. 4. Suppletorium tamen etiam conua matrimonium admittunt. Boehmer pota
129쪽
II g S. III. Detinetur. ex Rom. δει nadicibus suaderem, idque ex sequentibus rationibus.
Obstat enim assectuum vehementia & reis gula supra g. ia. stabilita , quo minus juri jurando litis decisorio tali in causa locus esse possit. Sive enim pro, sive contra agitur, aut amor, aut insignis lucri cupido, aut odium implacabile, aut metus individuae ac perpetuae s ocietatis partium animos mire pertum har, ut nulli bi facilior ac probabilior lapsus ad perjurium cogitari possit. Probo potius ea in re cautiorem Romanorum philosophiam. R ecte enim, Ciccro inquit: Impulsio es , quasne cositaraone per quandam assectionem animi facere aliquid hortatur, ut amor, iracundia ,sritudo, vinolentia omnino omnia, in quia
hias υι detur animus ita es ectus fuit e , ut rem per sipicere cum consilio N cura non potuerit , Nid quod facit, im tu quodam animi potius ,
quam cositatione fecerit i & alibi : qui se
Pyoyter vinum aut amorem aut iracundiam1 yisserationem dicet, is animi vitis videtur nescii e ,
non imprudentia a ). Recte etiam Justini nus , novimus, inquit , essitatis sumus amatores, nihil esse furore amoris vehementius , quem retinere philosophia es perfecta, monentis etiam , id infitientem set inhaerentem concupiscentiam refraenantis L . Atqui, cum liquido jurandum esse censuerunt f , amantium
130쪽
aliusque usu holerno 1 Is uramentis parum fidei tribuisse, sedile exin
timandum est, quod etiam indicant varia poetarum carmina s). Sed accedit alia ratio. Nullum enim catum fingere mihi ponsum, quo in causis matrimonialibus justus sit juramenti litis decisorii usus, quoniam praeter impedimentum affectus, jam indicatum, aut genuina ratio hujus jurisjurandi, nempe favor necessitatis & patrimonii seravandi deficit aut alia probatione causa instrui potest, aut sine probatione ea ad decisionem apta existit, quod per inductionem pro-habo , praecipuos casus possibiles indicando. Si ad implenda sponsalia agitur, quorum nulla alia existit probatio, tum actor illud
propriae culpae imputare debet, quod ea coram testibus non celebraverit. Ita enim probatio haberi potuisset. Ergo deficit favor n cessitatis. Deficit etiam patrimonii servandi ratio, quoniam tantum de lucro captando agitur. Nec objici potest, interdum simul ad resarcienda damna patrimonialia vel faltem injuriarum agi. Haec enim causa accessoria est. Si igitur in principali ob defectum probationis sua culpa actor occubuit, tum non immerito & damna accessoria sentire
Si sponsalia legitime probata sunt, sed alter exceptionem perfidiae, insignis mutatio-
s) Iupiter ex alto perjuria ridet amantiunΕt jubet Tolios irrita ferre nothos. Ovid. art. amat, L. L. D. 63 s. HOrat. earm. L. II.