장음표시 사용
41쪽
monem aduertere iam deberes. m. Parum hoc resere, ad alia, sed religiosa,sed prosicua, , sed 'tilia, ad laetissima inquam Saluatoris promissa cor meum idulciter rapientia defluxit sermo, o sermo, unicum nostrarum imolesti rum leuamen,quis mihi det,ut dum miseram hanc patior seruitutem , te auribus meis incessanter insonare percipiam Vtinami aduertissem, vel aduertere voluissem,quoties de spiritualibus sermocinari incipiens,ad mundan ad otiosa, ad inutilia,ad aliorum carpendam vitam transitum laci.O nos miseros, R omni lachrymarum fonte plangendos; hae sunt centium monachorum collationes, haec praesentium claustralium millies in die iterata colloquia.
unctis superior creaturis, cum Angelo de primatu . πpia aemulatione contendit.
ang. UO unde discessimus reuertamur. Quis,Angelus ne, n homo , secundum sublimiorem excellentiae gra dum propius ad Conditorem accederet, tractabamus, meque lIn hac materia ultra prosequi cupiebas. Scias igitur in tota rςrum congerie duo potissimum reperiri, quae sunt velut to rtius: creati entis extrema; Alterum summum,& prope mum quod est natura Angelica, omnium naturarum primi;& pe st- istima; Alterum insimum, de prope nihilum,quod est prima ea rudis, di informis matςria, omnium naturarum imperst-ctissima. Horum autem,quae his concluduntur extremis , s lus homo mente, & ratione pollens expressam Dei gerit imaginem , ω velut terrestris quidam Deus, tantisper ab Angelisnunoratus , summam ius, summum habet imperium in omnes anima es,ac propterea supremum tenet excellmatiae dum, sicque, proxime ad Deum accedit, ut supra se nihil habeat, praeter Angelum, Dei imagine persectius insignitumis, sub se vero cuncta creata. Considera quam excellentiorem , prae cunctis locum in toto hoc uniuerso sortitus sit homo, cui 'na tantum Praesertur natura, cum e aliae suo subduntur
Ho. satis clare percepi, tria tandem concludis, & quod r homo
42쪽
ho imo euhcta visibilia dignitate transcendat, & quod Angelus supra hominem constitutus , suo magis appropinquet Conditori , & quod expressius quam homo ipsius Conditoris gerat imaginem . Sed quaero Angelus an ideo expressius Dei gerit imaginem,quia propinquior; an contra,ideo illi propinquior, quia expressius illius gerit imaginem λ
g. Propinquior ad Deum accessiis est ratio maioris expressionis imaginis, maior vero expressio maioris est propinquitatis indicium ; sicut speculum non ideo tale,quia repraesentat. sed ideo repraesentat,quia tale . m. Itaque quemadmodum simulacrum expressius in speculo repraesentaturis, maiorem eiusdem speculi indicat puritatem,ita inlawDei expressius in uno,quam in alio repraesentata, ad ipsum risum maiorem se repraesentantis propinquitatem arguit Ang. sic est, & ita Angelus cum in se,tanquam in nitido,hradiatoque Jeculo expressius Dei repraesentet imaginem , maiorem ad ipsum Deum propinquitatem se habere ostendit. m. Imo hoc supposito, cum plures in homine, quam Angelo , ei gerendae imaginis reperiantur modi, euidenter :.ι i.zo iapparet,hominem ipsi Dei similiorem esse,quam Angelum, & g per consequens iuxta concessa hominem magis Deo approximare,quam Angelum.. Pici' Plures hos, singularesque modos, quibus homo, & nbn Anselus, Dei gerit imaginem. Et sic propria ab appropriatis distin ere,ac separare Ru parςod noueris, adi .
rebit. ' . . reo. In primis trea persenae ex genere nostro,Adam videlicet,Eua,& Seth,quarum prima a nullo est generata, secundaselum a prima, tertia a prima,& secunda, Trinitatem in diui- Patrem scilicet ingenituna,Filium is solum a Patre genitum , Spiritum sanetum ex Patre, & Fili' spiratum.Num in Angelis huiusmodi imaginis ratio reperiturλ. Ang. in Angolis quoque, licet aliquid huic simile reperi
reare enim Angelos Abrahae apparuiue inuenies, Trinitatem personarum cum unitate essientiae protendentes, tres. namquς , vidit,& unum adorauit,cui Deus refulsit in Trinitate,Vt non
fine Filio Pat m. su Ripereti nec sinet Spiritu sancto Pilium
H.. sed tres isti humanae, personae summam vinitatem,
43쪽
ex vi originum,& naturaliter repraesentant; Illae vero tres An- telorum personae dispensatiue,& electiuξ tastum,quapropter cut Deus tres has personas ad se trinum, & unum repraeseritandum elegit,sic tria alia quarumcunque essentiarum suppo' isita ad hoc idem significandum eligere potuisset. ., i Sunt & alij diuinae repraesentandae imaginis modi in homii, , fingulariter existentes,nihil ad Angelum pertinentes. oriam aliquos si placet) proferam. madmodum Deus eminenter,& causaliter omnia continet; ita homo participatiuE omnia in se habet, communem scilicet cum 'pidibus existentiam,cum stirpibus vitam,cum animalibus sensura, mo m,
cum Deo,& Angelis mentem,&intelligenti . . . . .
Item sicut Deus unus semper ubique totiis ea. omnia v i- ificans,mouens,& gubernans,sic animat' su'Co phe ipta viget,vivificans illud, mouens , & gubernans, hec in narioribus membris suis maior, nec in minoribus minor, sed in minimis tota,& in maximis tota. iA . Igitur sicut se habet anima in corp e, ita oeus in mundo im. Eodem fere modo,seclusa insermati one. Ang. Si comprehenderes quam incomprehensibilis siemodus existendi Dei in toto uniuerso,hanc inter Deum & aniamam rationalem dissimillimam similitudinem minime in ii meres. m. Memini me legisse ineffabili quodam modo Deumandi Dena esse in mundo,nimirum supra cuncta non e latum, subtus cum
''---non substratum, intra cuncta non inclusum, extra clincta
non exclusum, & hic forsan est modus ille incomprehelisibilis existendi Dei in mundo. g. Ingeniosum quidem,& subtile dictum,explicans aliqualiter diuinae immensitatis excessum, & superexcellentiam, sed tamen plus admirationis,quam deu'tionis ingehens.CO templare igitur Deum esse immensum; quodda O anui ra& intra ipsum esse hunc mundum tanquam paruulam qua dam spongiam undequaque circundatam, & imbibitam, sic enim vere respectu Dei mundus iste se habet, quod videlicet sit paruula quaedam spongia Deo plena, & ab eo in infinitumum est et2 excessa ν. ζ' . . 'lu, m Maiorem mihi admirationem attulit, &deuotionem pariter hoc exemplum,quam illud supra subiit victum,ex hoc
44쪽
enim sequitur , Deum esse etiam extra mundum, in to o illo spacto,quod inane,vel imaginarium vocant. g. Sequitur certo , & sequela ita vera, ut stolidum sit, sic Deum concipere intra creaturas factas, quin illius virtus non latius pateat per infinita spacia; siquidem implet omnia Deus , & restae adhuc, quia illa non capiunt, utpote illocabi- Iem,interminabilem,incircumscriptum,ubique totum, nulliabi finitum. Ho. His alludit celebre illud dictum. Deus est sphaerata,
cuius centrum ubique,circumferentia nusquam:& illud,Deus ut maximus nusquam est, ut minimus ubique . At vero isti in
suis dictis apparent sine fide loquuti; Diuina namque essentia infinita quidem,sed impartibilis prorsus tales locutiones non admittit. Sed est ne aliqua differentia inter modum existendi Dei in mundo,& extra Ani Est quidem , non ex parte Dei utrobique immut biliter se habentis , sed ex parte illius spatij nihil actualiter continentis. In mundo Deus omnia,quae sunt,sua replet in testate, extra mundum inania illa spatia sua replet immensitate: hic omnia , quae sunt, continet, ibi, quia nihil est, nihil continet ; extra mundum est tantum sibi praesens , in mundo intime quoque praesens cunctis pariter creaturis, in mundo est, ut in loco non contentus ab illo,sed ipsum continens, extra mundum in seipso, sicut ante mundi originem fuit. m. Quidnam est hoc inane spatium extra mundum Ang. Non est quid,nec quantum,nec quale,nec quicquam eorum,quae sunt,sed est quaedam passiva potentialitas nullamitabens repugnantiam, quin infinita Dei potentia ibi alium , es alios quam plures mundos fabricare non possit,si velit,hoc ordine , ut maximum corpus, quod est in mundo creato, sit nainimum aliorum cossorum alterius mundi creabilis,& in ximum corpus huius secundi mundi creati sit minimum aliorum corporum tertii mundi creabilis,& sic in infinitum . m. o immensam Dei potentiam,ne ultra quaeso progrediaris,nam intra hane infinitatem meipsum perdidi. AN. Ad stontem , & oculos seperpositae manus indicant
ita esse , sed utinam sic perditus semper fuisses, quotis. teipsum perdidisti.
evistendi Dei in munda , ocieatra. sit in ne hoc spa
45쪽
- utroque, ex eliantius tamen, ct auaupiui DLi get in oveto,quam in bomine.
m. T Eiectum cerno, quod Achillem putabam; ut enii 'LI video , illa a me supra allata imaginis ratio inter'
Deum,& hominem, propter animam corpori praesit entem , Deum imitantem, qui toti praesidet uniuerso, nulla est:& eam' nihilominus plurimum aestimant eximij Ecclesiae Doctores. g. Esto propter prasidentiam animae ad corpus, &eiusdem in ipso corpore existentiam, homo aliqualiter gerat imaginem Conditoris in toto uniuerso exiitectis, opera tis ubique, sitque Conditoris imago in homiliae sic elucens : hominis excellentia,no propterea homo Angelum supe--ehe ei rat,sed cuncta alia eminenter excellit,in quibus aut umbra , vestigium Dei solummodo reperitur . Similiter,licet in geriμnonar. homine imaginem Dei sic elucere,sit persectio, non tamen in quibus non vir elucet,est imperfectio. Quemadmodum activa in diuinis generatio est quidem in genitore perfectio, eam vero genito non adesse, nulla est imperfectio .
IIo. d Philo phus diceret. Si aliquid non insit alicui,cui nec potest, nec debet inesse, nulla est imperfectio,essee. - autem,si non insit, cum deberet inesse. Sed quorsum haec tam . alto repetita principio λAng. Vt intelligas praeterquam quod haec imaginis rati' di claudicat,estque minus principalis hominem talem ha re cum Deo similitudinem, nihil Angeli interesse, nec huiuGmodi excellentiam esse cum nostra comparabilem. Ho. Si permittis, alias adhuc afferam diuinae imagini rationes in homine singulariter elucentes . . Ang. Quaeso ne plures , nam illae a te est natae , , huius generis alia quaelibet assignabilis diuinae Bbaginis ratio lic praesupponat, non tamen est illud, in qμo consistit potissima is imaginis ratio. Ho. Deueniamus tandem ad illud, in quo tam Angelus, quam homo sunt Conditoris imagine insigniti. Ang. Q d magistri non ignorant, te quoque non latet, quip-
46쪽
quippe qui alios hoc idem optimo docuisti
m. Nos in eo, quod in homine melius est,mi, ac Trini-
imaginem consistere affirmamus, est in anima rei ta, vel ad praesidentiam, quam habet in corpore, vel ad silas ima is ea- potenti s,vel ad sitos actus, vel etiam ad obiecta. Anima re
*d praesidentiam , quam habet: in corpore, illud uti dixismus vivificans, gubernans, Deum existentem ubique totum,uiuific*ntem,mouentem,gubernantemque omni imita-xprmi ta M sitas potentias, Trinitatem perseparum cum unitate essentiae repraesentat,est enim una in ςssentia,& trina qu0dammodo inpotentijs, memoria scilice intellectu,& v ' Iunt te . Relata ad sitos actus , nempe notitiam, verbum,
.moxum,distinctionem indicat personarum,ili isnim ex no-uxiy gignitur verbum, S ex utroque pwcediς amor, sic diuinae permnae secundum processi em verbi a dicente, di amoris con istentis utrunque distinguuntur . Tandem animar
iat obiectum vel superius, ut Deum, vel aquale, Ut seip- Igm, aut Angelum, Dei imaginem in sub bere ostendit;
ἔunc potissimum , cum *d situm superius nempe Deum co m xx in momoriam,quam intellectum,& voluntatem ad ipsum seum eleuat contemplandos vel licet minus per cio ad stipam conuerse,meminit sui,intelligit se,diligit se. A in Concludς igitur,mi imaginem in gradu naturae iR- telligentis consistere, qui gradus, quia perisinor in Angei', quam in homine reperitur, ideo persectius, R e cellintius Angeliis prae homine Dei gerit imaginem .
Non video, quomodo huiusm gradum persecti . 'rimo 'in Angelo,quam in homine,& non potius in utroque aequaliter contingat reperiri; cum in utroque easdem semperhahat proprietates,etenim incorporeum ede,& immortalem 'existere, voluntate, intellectu, & inemoria praeditum esse, pquere libero arbitrio, pacem ede sapientiae virtutisidi uianae gratiae,& stolicitatis aeternae,ac tandem cunctii anin ta busnon solum dignitate praecellere, sed etiam potestate dominari, Angelo , & animae rationali ex aequo c ueniunt, quinam ultima illa proprietas , e tua mei sententia, homines, non Angelo competit. In latitudine naturae ihtelligentis dat'tur gradus , .
quorum infimus est hominis gemm distinctus a gradiruisi 3 m lor . Deinde si tot sunt Anulorum νςcius,quot si x
47쪽
serum chori, noueA naturae intelligentis specifici dantur stra .dus,quorum primus est, deorsum numerando,est imperfectior' ' secundo, secundus tertio,tertius quarto,&c.nonus autem peρ- fectissirmis omnium.
Si autem specie adinvicem sunt discreti quod ut supra dixi,tibi indicare nulIatenus volo) tot sunt gradus, quot Ang , r.e fitiis' lorum indiuidua. Vnde mirabile dictu innumeris pelta eLM dibu iv sentiae gradibus primus distat ab ultimo, de in tot graduum essentialium cumulo,& excessu ultimus supremus primum insimum superat in ostensione imaginis . . Isset ui'. m. O rem prorsus mirabilem,si tanta est in infiniin Angelorum persectio, & tantum in eo resplendet Conditoris ini
go,quid erit in 'primo innumeris persectionis gradibus in mum superante 8 & quam e&pressissime, elegantitaniε intaeo elucet Conditoris imago Equidem non est ambigendum, Angele Dei etsi ego ambi-sere, doc6ntradicere etiam,pia quadam aemulatione videbar gradunt naturae intelligentis,in quo proprijssime imaginis r lio consistit, persectiorem, & excellentiorem in Angelo repe- riri,& per consequens excellentius, & perlactius de naturali persectione via originis loquor Angelum, quam homine Dei imaginem gerere . Sed adhuc unum,& quidem ingens mia hi superest dubium. An homo plus distet ab infimo Angelo sum, quam infimus Angelus a supremo k AH. Ex his quae actenus dicta sunt, dubium solutum m U' 'net. Lieet supremus Angelorum tot excellentioribus selo zzei tiae gradibus superet infimum, quot sunt Anguli intermedij, '''I plus tamen homo ab infimo Angelo superatur, quam Use An Izizo. gelus infimus a supremo ; Nam gradus Angelorum in qu nexcessu se habeant, cum sint specifici, sunt inter se compar biles; sed gradus naturae intelligentis in homine,& in Angelo, cum genere sint diuersi, non habent ut alias diximus au in ' cem comparari nisi remote admodum, & improprie.
c , , Viso paulisper hic immoremur. Ego quippe dum '' vestram contemplor originem,non tam omnip0xen
48쪽
tiam Dei, quae tantum potuit, admiror,quam incomprehensibilem eius bonitatem,quae tantu voluit Angelis se diffundere. ri Nec minus eius sapientia in suis adinventionibus conspicitur admirabilis. u- Qio fuerunt istae in Angelis condendis diuinae s inuentiones λ. Ang. . Vt singuli singulari persectionis gradu gradatim . astendendo eandem referrent imaginem : Itaut si quis in infimo Angelorum summi Conditoris speculetur imaginem , clare. & perfecte ibi expressam videat, ut persuasum ha-; at,s at ius, & persectius exprimi nunquam possit: At si rursus M viatis' per singulos eandem contempletur imaginem, in nouo semper claritatis, & pulchritudinis augmento ipsam . . ih iubitur, donec ad supremum usque pertingat.: hi O illi certe beati, ovibus datum est, reuelata facie . Nn adeo
ghyia mini speculari, a claritate in claritatem transire; 'αφque Numisia ginem transformari. Us xemnare, carissime, quid stuporis, dc gaudii si mul fuit,improuiso videre intuitu tot specula munda ad Com litoris impe uni repente ex nihil' prodire in lucem,int quo- singuli mox λl ille diuinus reflexus apparuit. -n Ho. ii Ex eo, quod sol ille diuinus in Angelis reflexus apis P w,imc dygelus dicimtest manifestatio occulti luminis, in se a J': uni, splendidissiti inminuitacula um,incontami- ρος V Ncoinquinatum, suscipiens, ut conueniens est creatu T,-b rym ompium nobilii limae, totam specios; atom boni immitatis ac d formitatis, de in sere blandere.ficiens boni tatem silentiu quod est in abditis; hoc est bonitatem inessabialem,quae in sua latebat aeternitate,sui quidem di siua,sed ad
Dd speculane vos, dicam incircumscriptaeducis radiis re I' Mis', an potius radios ipsos ex corruscanti no diuinit, Litra sinu , non ex illius substantia mestos, sed ex nitulo condi
A'm Vtrunque specula namque sumus diuitiae luci im e 'et 'aetuitu undequaque splendentia,& radij, hoc est, secundi bendores primi splandoris, a quo prodivimus,administri 'di No. Hinc duplici vos luce fulgentes, ingemina pulchri
49쪽
pulchritudine decorari,naturae,scilicet,gratiae, di gloriae . Ηo. Non dixi, quia vos ter fulgidi , terque formosi non . simul,sed gradatim suistis,naturalis namque splendor gratuitum antecessit, gratuitus beatificum . Ani Non ita, sed naturalis splendor,& gratuitus semper simul fuere ; nostra namque natura ex nihilo,tanquam ex pa' terna domo egrediens , velut sponsa ornata monilibus suis, gratia decorata processit, mox ad immarcescibilem gloriam
Ho. Intelligo. Natura Angelica in suis quibusque se positis, in his etiam , qui postmodum ceciderunt , non prius fiuit, quin gratia plena fuerit. Qui enim naturam concidit,
o,udiuta A, Maxiam simul indidit. se ie Orum i , Ang. O quale illud tunc gaudium beatis illis' me ibus ri0xv V se, primum se esse seniarunt. Vbi, admiratae inquiunt Per totam retro aeternitatem suimus Ex qua regione veniamus quis nos huc adduxit o felix nostra tam sestina, Nisia de non esse ad esse progressio . O fortunata nostri e
nunquam senescenda primordia . C: l. I i. iii
Ho.. Quis conciI re , & enarrare suffelat,iquanto dein tionis afleetu in laetissimae exultationis vocem syrenae illis dulcisonae proruperunt,Deo laudes decantantes, silique ditoris potentiam, bonitatem, ac sapientiam celebinntes A . Ego,qui his interfui,& unus ex illis non 'uicunque ex tillis, sed ex his unus, qui statim atquia conditi, Conditori suo fideliter adhaeserunt. Et quod exema, hii tari rit vim semper charitatis ardore, eadem animitieum nouu promptitudine, admiratione,laetitia, quibus Deo tutie Iaudes . .. . Iaz dcc tauimus, cantamus nunc, & per totam deinceps aeter- euutur, quia nitatem, ac si semper Deum laudare inciperemus, & propi Angeli canticum nouum stiis decantare dicuntur, quia dore alium semper nouo anioris affectis canticum, quod semel praecinitit ' ' mus , indesinenter repeti s- m murus quoque ex M . . . nere Vestro angelicam in terris vitam ducentes, in hoc opere Angelosimitantur, quibus diuinae die noctuque repetitae lau- des successu temporis non dissipiunt, sed magis sapiunt, ingisque dulcestum, atque noua semper velut dulcedine degu-vata, exclamare coguntur . QElna dulcia ita ibiis meis et quia tua,super mel ori meo. Hq. Ad vocem loquelae tuae t m grande,de semiens incorde meo
50쪽
meo vestrae contemplandae originis exarsit desiderium, ut nunc de nascentast mundi lurimordijs praesens , & vestrae videar interesse creationi , primum in lucem prodijssis , insincere; uacemi luca sectus stim,ut iubilantium fili uino Dei, ae s erum, orem sium laudibus extollentium meis
auribus voce Misonare multiplices videantur. Sed AGelonim genesis, & eorporei mundi huius creatio fierenὰ simul, an saecula inter utramque plurima transierunt Graeca namque Ecclesia sere omnis, & prisca quoque Latina multis ante orbem saeculis, mortalibus incompertis , vel saltem parum ante mundum visibilem, mundum intelligibilem, hoc est Angelos De im condidisse senserunt.. Non omnia illaeta fide ) priscis patribus patueriant, propterea rationibus satis. congruentibus moti,possibi, te fieri,factum esse putarunt. Sed vere inter aeternitatem , &empus nulla ruere ista interposita,nullius intercessit crea tio. Nostra, & lx Empyrei simul fuere primordia, nec no- nulliu in Ur stra anterior, nec illius posterior fuit origo , sed qui vivit tria aeremum,creauit omnia simul,non simultate temporis,ut om- - Ur ς nia in puncto temporis errata intelligantur; sed simultate uanuiuis collectionis, & continuationis, quia inter nostram,& aliarum .
rerum esseetionem nulla uti dixi fuere saecula intermedia. 'ID. Creatoris sapientiam aequo moderamine cuncta O diuintis in his prae dirim agnosco, & ego sie mecum ratioci nari circatoc dubiumsolem Si Angelorum creatic mundia- lena fictrica per tacula filiis sed quaplurima, praecessisset, vel toto illo praecedentiu taculorum spatio perstiterunt in gratia in statim post creationem eoru aliqui cecederut.Si primu detur,oes certe in gratia cofirmati essent,quia post prima immi m esectione,quae no poterat in longu protrahi,fuissent dein-eem inflexibiles ad peccatussit secundu admittatur,liuiusinodi Angeli peccatores, ubi nator seculis ante mundu conditu per .m--unct an simul cui bonisZsed quae participatio iustitiae est iniquitatey aut quae societas lucis ad tenebras 3 an fuerunt ab eorum societate, de consortio separati sed quonamZ cum ante mundum, nec spatiorum distantia esset,nec locus Ang. Nimis physica est haec tua ratiocinatio ψ imo qui nullus erat locus, nullibi simul fuissent. Non spatior Oistantia, nec locorum diuisio', sed specifica essentiarum distin cito,ac discretis eos. abinuice separassent .conr ij im ad