In historiam creationis mosaicam commentatio auctore Jo. Baptista Pianciani

171쪽

vegetantibus accipiunt, ea non ante edita in lucem suisse, quam ve- gelalia, quae ipsis erant in escam destinata, exsisterem, satisque erevissent ac suissent multiplicata. Si ex iis quae Observamus' ratiocinium instituimus, sane immensa illa copia exsuviarum vegetabilium , quibus abundani antiquiora strata lassilisura et divitias augent opulentiorum genitum , si cum relativa animalium fossilium paucitate comparetur , nos pene cogit ut concludamus , plantas iam per longum temporis intervallam exstitisse, et valde Super terram fuisse multiplicatas, quando animalia in lutem edita sunt et multiplieari coeperunt; praesertim si meminerimus amplissimum qu stem aquatilibus animantibus in mari spatium eo tempore fuisse, sed non valde extensum terrestribus plantis quarum locus in parvarum insularum superficie coarctabatur. Maxime vero advertendum puto. I.' strata illa quae nobis obiiciuntur, in mari sormala suisse , ex quo marinos illa laetus facilius ostendunt, terrenos vero rarioreseontineant necesse est, praeserum iis in locis quae, longe tunc ab insulis dissita, marina sedimenta receperunt: 2 ' magnam vegotabilium substantiarum copiam non nisi fortuito sub aquis sepeliri , et praeterea plerasque ex his substantiis , nisi cito terris obruantur, Iaeile in aquis corrum Pi. LXVIII. Illi vero qui asserunt, vegetabilem naturam et animalem uno tempore adparuisse . nec nobis contradicunt neque Scripturae , si intelligant , quando imperfectiora vegetabilia adparebant , lanc editas suisse et infimas regni animalis creaturas, scit. ZOOphyla g LXVJ. Nec sorte Mosi adversaretur qui erederet, Paucas quasdam eas quo deperditas testaceorum species , samiliamque et ipsam deperditam Tritobitorum , antiquitate plantis non esse minores. Non enim historiam singularum specierum aut generum singillatim, sed supremas viventium classes, generali quadam ratione indicat Moses, et ea tantum proponit quae in manifesto apparent. Tertia die secit Deus regnum vegetantium: quinta classem reptilium aquatilium, quae pisces comprehendit, et volatilium; nantia nimirum atque volantia: sexta demum die repentia et gradientia super terram. De quibusdam exceptioni hus, si fuit iis locus, non est ille sollicitus , nee ut esset, necessitate ulla urgebaetur. Adeo quo si ante quintana aut an in quartam diem paucae quaedam qtiae a longo tempore vivere desierunt i species imperfectiorum animantium or-

172쪽

tae sunt, nulla tamen eas specie ex provincia principe, nempe ex

quatuor vertebra lorum classibus, comitante; esset ne minus verum,

eas classes, de quibus Moses sermonem habet, die quinta et sexta fuisse creatas Erit no salsum ellatum Marcelli de Surres: u Ex ia- et elis physicis, aeque ac ex hiatoria Geneseos apparet, vitam superae terram coepisse a viventium simplicissimis, et plantas non modo et primitus abundasse magis quam animalia, verum illas plantarum a species quas vivebant in arida, longe ante maximam partem auia mantium quae ibi vivunt adparuisse ly a Mentitur ne Moses nec vera dicit, quum iribuit aut formationem regni vegetalis tertiae diei aut aquatilium et volatilium quintae, si quaedam species et genara plantarum non nisi tribus diebus posterioribus in lucem edita sunts S L. J; aut quaedam ex aquatilibus et volatilibus nonnisi sexta dies Quod magis tolerandum videtur; quia si Augustini doctrinam de creationo caussali, potentiali et invisibili a ex parte amplectimur,

seu potius, si inter illius doctrinam et communem media quadam via incedimus, iure dicere possumus, Deum quum uisibiliter natantium et volitantium elasses crearet, earumque primogenita actu produceret, ereasse simus inυisibiliter, seminaliter et secundum potentium genera et Species earum classium quae in sequenti periodo exsistero debebant. De verbis Dei ad proto-parentes v v. 28, 29 Cresciιe ... Ait AugustinuU δ: n Ipse Sermo eius ante omnem aeris Q a num, antB omnem Carnis et nubis vocem, in illa summa eius Sa-

c Dientia per quam iacta sunt, non quasi humanis auribus instre-α pebat, sed rebus faciis rerum faciendarum caussas inserebat et et omnipotenti potentia sutura faciebat, hominemque suo tempore a formandum in Lemporum lanquam. semine vel tamquam radica et condebat, quando condebat omne undo inciperent saecula ab illo 4 condita qui est ante saecula. D Haec neque defendere audeo ne quo reprehenderer sed eerto minus ille reprehendendus videretur, qui verba Dei ad animalia v. 22: Crese ite elc. putaret quidem esset O p. eii. p. 16 l. 2 Augustinum hae e loeε re non modo de stirpibus, sed et de bestiis et de ipso homine, certum est. Sumii legere e. v. lih. V; et te. Iv, v, VI lib. VI. De Gen. ad lit.

173쪽

legem iudi iam illis brulorum classi hus quae visibiliter condebantur,

verum, quemadmodum ea lex indicta est non modo individuis primis iam existentibus, sed et iis quee erant suo tempore superven. iura,et unicuique .speciei cuius Singula illa individuam quasi personam officiumque sustinebant; ita indictam quoquo esse integris classibus ad quas prima animalia actu condita pertinebant, per quae classes universae Creatoris oculis exhibebantur: species vero suo ιempore formandas tunc, tamquam in semine vel in radice, conditas esse. Revera, si Deus, dum regnum vegetantium ad existentiam vocabat die tertia, et plures classes regni animalis die quinta, quarumdam sa- miliarum vel generum vel specierum formationem voluit in aliud

tempus dilatam, lenobatur ne Moses luis omnes exceptiones ac dilationes referres Hoc suisSet palaeuntologiae tractationem quamdam conscribere. Ille autem non fuerat a Deo missus, ut nostrae curiosi la-

ii saceret satis, sed ut Israelitas a captivitata Aegypti liberaret, eosque Dei Iegem et cultum edoceret. LXlX. Neque nobis, ni fallor, negotium sacere debet. quod legamus

v. 21, creasse Deum omne animal vivens ac repens, et omne volatile. Vox hebraea redditur, quidem omnis, uniυersus; verum adnota runt interpretes, aliquando multos tantummodo Significare. E. gr. C.

XLI Gen. vv. 51, 56, et C. XLl Ili 1, legimus, in uniuerso in orba fumem praevaluisse et crescere famem in omni bal terra, quod

certe de toto orbo tunc cognito non est intelligendum; nam in Aegypto frumen hi carita si non erat, ingens imo vilitas. Ex. IX, 3. praedicitur: et Erit manus Domini in pecudibus luis quae in agro, Super equos, g et asinos, et camelos, et boves, et oves . . Et v. 6 legimus: a Et mor-κ tuum est omne i in pecus Aegypti, K Seu, ut ait vulgata, omnia animantia Aegyptiorum. Et lamen postea praedicitur lv. 9. ς α Εrunta in hominibus et iumentis ulcera et vesicae turgentes in universa tera ra Aegypti v quod impleium esse narratur v. 10. Et postea v. 19et seqq. ait Moses Pharaoni: a Congrega iumenta tua, et Omnia quae α habes in agro: homines enim et iumenta, et universa quae inventa a suerint foras nec congregata de agris, cecideritque super ea gran- . do, morientur. Qui limuit verbum Domini de servis Pharaonis, sedit α confugere Servos suos et iumenta in domos .... et percussit grandore in omni terra Aegypti ab homine usque ad iumentum. v Legitur

Gen. XXIV, 10 hebr. , servum Abrahami portasse Secum Omnia ho-

174쪽

na doinipi sui, quod est, ut bene reddit vulgata, de omnibus bo

Si omnino omne TU Delum est die quinta, ergo exstiterunt etiam talpae, mures, surices, mustelae, hericli, et alla huiusmodi; nam et haec animalia inter a Mose Lev. Xl enumerantur, atque etiam die sexta iterum ea lacta dicenda essonti hae enim die v. 25ὶ feeit Deus tum 'Iam seu seras, tum nun , qua voce significari potest qui eumque terrestris quadrupes vivi parus, tu in demum 'm' quod la calcando terrami interpretatur reptile terre

atre. Sed vox ista extenditur ad quodcumque animal terrestre, quod quadrupes aliquantae molis vel avis non sit. Ergo ut haee evitetur absurditas , quod aliquid bis creatum dicamus , mon latissima qua patent significatione verba Mosis interpletemur necesse est. Videtur igitur non constare ex Mose, utrum eorum animalium m matio quintae dieii an vero sextae sit reserenda; adeoque, sive inveniant Geologi ea exsitissa quinta periodo, vel non ante sextam; sive probare tandem possint, quaedam ex illis adparuisse periodo quinta, quaedam vero sexta ; numquam erunt haeo contra Genesim. Dum legimus , hominem dominaturum omni reptili quod movetur in terra v. 26 ὶ , universis animantibus quae moventur 1 per terram, i v. 28 J, Deum dedisse nobis omnem herbam asserenistem εemen ὀuper terram, et uniuerra ligna quae habent gementem, ut sint nobis in egeam I v. 29ὶ et cunetis animantibus terrae, omnique volucri l v. 30 , non puto nos ad host teneri, ut semper voces omnem, univer3o' cuncta amplissima Signification accipiamus. LXX. S. Thomas I docet, quod et animalia quae generantur ex a corruptione animalium, tunc die quinta et sexta j non potue- et runt produci, nisi polentialiter tantum. B Et sequenti quaest. saddit: et Species novae , si quae apparent, praeexstiterunt i in o-u peribus sex dierum i in quibusdam activis virtutibus, sicut et a-α nimalia ex putrefactione generata, producuntur ex virtutibus stela larum et elementorum , quam a principio acceperunt, etiamsi si novstu species talium animalium Producaulur ... quaedam vero

I P. q. LXXII. ad d. 2 P. I. q. LXX Iu. ar. l. ad 3.

175쪽

a praecesserunt secundum similitudinem, sicut animae quae nune a creantur . . Neque hae doctrinae ipsi Peculiares, sed communes erant peripateticae scholae quae per plura floruit saecula. Ita Petrus Lombardus 1: a Potest dici , quod ea quae de corporibus et animalium, maxime mortuorum , nas istur , cum animalibus et creata non fuerint , nisi pote ut taliter et materialiter. B Etiam s. Bonaventura 1 dicit, illa fuisse producta in suis principiis et rationibus seminalibus. Et Cornelius a Lapide δ: a Minuta animalia a quae ex Sudore, exhalatione aut putrefactione naseuntur, uti pu-a lices, mures, aliique vermiculi, no a suerunt hoc sexto die creae la formaliter, sed potentialiter , et quasi seminali rations; quiau scilicet illa animalia hoc die creata sunt, ex quorum certa an . sectione haec naturaliter erant exoritura . . . Certe pulices et siet miles vermes qui in hominibus sunt, tunc creari, contrarium Q esse felicissimo innocentiae statui. B Nemo ignorat, obsoletam esse huiusmodi doctrinam quae tam muIta animali , et quaedam etiam superioris classis , ut sunt mures , ex putrefaction Boriri defendit: lamen haec attuli , ut Ostenderem, non absurdum visum esse piis viris ac doctis, quod quaedam animalia extra hos dies primum edita suisse dicantur. Et sane, si quaedam infima animalia , ut puta quaedam intes binalia , ex aliqua modificatione materiae animalis, Secundum leges Dei, nascuntur; illis profecto haec est doctrina applicanda. Item, si ovula sunt quae non evolvantur et Producant animal seipsum movens , nisi in alterius animalis corpore , et in circumstantiis peculiaribus morbidisque, et forsan in aui malibus a flatu servitutis et domesticitatis modificatis Α, aut in iis substantiis quae o plantis extrahuntur, et aliquando arte humana elaborantur; hae e animalcula potuerunt illis diebus fieri quasi seminali rutione , i. e. solummodo in statu seminis sive ovuli. Fere SuPerVacaneum est admonere , etiam quinta dic uti et in sexta j quamdam commiaelionem praecessisse, materiae sciliceb cor-

l L. n. Sent. Din. XV.2 In II. Sert. Din. XV. q. a. a In L. Gen v. 24. 4 Assirmat Blumenbaeh, in ear ne suis domestici reperiri terium sisemdam ve mem intestinatem , qui numquam in apro reperitur. Vocatur 'datis 3inn Malpighius animalem huius speciei naturam dianoastravit.

176쪽

poribus animalium efformandis praeordinatae cum alia inanimi materia , cui successit diuisio, aperitio et partus primogenitorum, dum aquae et terrae aperiebantur, et primogenita varii tam specierum regni animalis in lueem edebant. Hanc periodum probabile est magna catastrophe , terras aliquas e mari elevante et coelum obnubilante, coopisse, similique et vero maiori terrarum marisque commotiono fuisse terminatam, quae plurima viventia extinxit, terra alaciem mutavit, et pariter coelum potuit per aliquod tempus ob tenebrare. Nunc ad maximum terrao parium inspiciendum accedamus , quo terram ipsam Creatoris imperantis vox, non modo Persectiorum brutorum exortu , sed et primogeniti humana a familiae praesentia nobili lavit. Disiligod by Cooste

178쪽

LXXI. Duo sunt opera sex li dici. Primum est formatio quadrupe dum seu brutorum magis perfectorum, et reptilium terrestrium: alterum vero ac longe praestantius, hominis creatio. Ac de primo quidem pauca supersunt quae asseramus , post ea quae disputavi

Dixit Deus: Producaι terra animam viventem in genere suo, iumetuas noria iumentum, animal domesticum et reptilia tre- stilo j et bestius t 'n)n seram terrae ieeundum vectes suas. Raetumque esι ita. Vox nonnumquam generatim pro terrestri quadrupede usurpatur, aliquando Pro quadrupede terrestri non minimae molis; verum quum opponitur nomini Si pri uti hic fit, interpretari solet iumentiam , quo nomine animal domesticum intelligimus: 'n'ri vero interpretatur sera seu animal silvestro. Nonnulli malunt primum nomen reddere animat herbivorum seu phytophagum. et secundum , carnixorum. Et Sane , ante hominis creationem nulla erant animalia domestica ; praeterea distinctio haec inter domesticum et silvestra animal, magna ex parte; accidentalis est. Nam etiam nunc species omnino eadem, e . g. Sus, ad utramque classem pertinet. Et specios africanae generis equi essent, credo , domesticae et utiles , uti sunt equus caballus et equus asinus, si homines operam ad hoc dedissent ut illas quoque in servitutem redighrent. Contra fidissimus hominis socius, canis, in serarum ordine computatur; et sibi relictus , saltem post quasdam generationes , ad serarum redit naturam , atque se lupo congenerem , uti

179쪽

176 est, ostendit. S. Thomas 1 putat, hic per beatius intelligi animalia

saeua , ut ursi et leoneS, non vero mitia , ut cervi et capreae. ηAddit et per reptilia vero animalia . quao vel non habent pedes , a quibus eleventur a terra , ut serpentes, vel habent breves qui- bus parum elevantur, ut lacertae et formicae. o Revera, ut dixi,

UUI apud Hebraeos denotaro videtur quodvis animal quod nequo quadrupes aliquantae molis , neque avis , neque piscis Sit. Ille exeluduntur illa quae quinta die facta suere. Prima pars huius periodi, in qua bruta animalia tantummodo saeta dicuntur, satis longo tempora comprehensa suisse videtur. Utrumque regnum, vegetale inquam atque animale , ad eum quem nunc obtinet statum, eo tempore accessit, ac Porro pervenit. Ut

de quadrupedibus vivi paris tantum dicam, quaedam prius g XVlli

genera edita fuisse videntur , quae modo non amplius in terris adparent: postea genera alia viventibus modo generibus quam maximo similia aut eadem eum illis , sed quorum species a specie Lus quac hoc temp0re vivunt, aliquid disserunt : tandem ad prae sentem Stalum conditionem quo ista classis pervenit. Scribit Mareol- us de Serres 2 legem successionis viventium , quorum ad paritio si in ratione inversa complicationis qua eorum pollet organisatio, quam maxime in mammatibus apparere. Ordines autem duo, se tae nempe et quadrumanis , sero in Iucem editi videntur, nami quod in vulgari sex dierum intelligentia non explicatur j et raro ii reperiuntur, ac tantummodo in Superioribus terrenis. Huium autem quadrumanum corpus ad structuram humani corporis

quam maximo accedit. Ac in divino i v. 21 imperio serae ultima omemorantur. Et re quidem verae, hoc videbatur ad divinam providentiam pertinere, ut serile, quae aliorum animalium caede vivunt, nonnisi sero advenirent, nec antequam illa satis crevissent at Sese super terram multiplicassent; praesertim si primis animalis vita temporibus , totum habitabilo solum insulis non valde latis continebatur , ubi animalia indoli adeo diversae diu simul degere non Polerant, quia imbelles species cito destruerentur a. i Ibi. q. LXXII ad 2. . '2 cosmos. de mise p. 164 , 16s. a . Et Genesis , et observatio lassilium , ait laudatus De Serres aeque do

u eent, terram hane inanem olim ei vaeuam , suecessive ineoluisse plures vi

180쪽

LXXII. Plures Scripturast interpretes putarunt, omnia animalia a principio Ilerbivora sui3se, et ex hominis inobedientia laetum esse. ut alia aliis nunc sint in cibum. Non pauci tamen contra sentiebant. ut A Lapide et praesertim S. Thomas 1, qui assertum hoc dicit esse omnino irrationabile. Neminem puto nunc de illa. sibi opinion o placero. quinaturae studiis sit vel leviter imbutus. Carni vora a Creatoro ad praodam esse formata atque ad animalem cibum, constat ex donlium, digitorum articulatorum, et totius corporis Structura quapropter si heibivorum animal in carni vorum verteretur, tota eius' mutaretur sorma, veraque metamorphosis fieret. Leo certe aut seles. si dent A ptungulas nec non in Siluctum et mores Omnino mutarent, sique prae- sortim collum quoque ipsorum et crura Iongiora iterent, at in omnino essent animalia. Praeterea certi S constat observationibus, suisso otia in

in prae eodenti periodo tum reptilia aquatilia, tum volatilia, quae vcnatione et caede aliorum animantium, etiam e sero prio genero, vitam alerent. Nn ergo velat quominus etiam terrestria carni v0ra an tu hominis ortum et peccatum fuerint. Illi doctrinae duae res, ut puto, occasionem praebuerunt. Primo brevitas, uti ea supponetiatur, ill 0rum dierum; et sane si concluduntur hi dies spatio 21 horarum, oportebat omnino, Deum quam plurima multarum Speciei uin individua creare, non ut strescerent ac multiplicarentur, sed tantum ut rabidam samem leonum, tigridum, pantherarum, luporum , canum , aliarumque huiusmodi ferarum, statim a primis illis temporibus exsaturarento quod certe verisimile n0n est. Nos potius ex natura ferarum , quae seraqsemper fuerunt quasque aliquam sormae mutationem passas esse ne Ino unus testatur, non imbecillum argumentum contra illorum dierum brevitatem instituero possumus. Alterum ac praecipuum illius opinionis iundamentum sunt verba Dei ad proro- parentes v v. 29, 30 αΕ - ο ce dedi seu Gὶ vobis omnem herbam ... et universa ligna. . . ut sint Q vobis in escam: et cunctis animantibus terrae, omniquu volucri suo-t Ieutium generationes , et eo magis animale regnum praesenti statu distasse, t u Strata quae illius tegunt exsuvias , antiquiora sunt , et B eonverSo. Haeci est veluta ultima eonelusio nostrae reeentis et tamen salis maturae scientiae a geologies e t et imitandum i aeia , quae nos hodierna docet scientia , ali-

'g' ς ' η' ιβ in eniuntur in librorum primo et antiquissimo. Qui

onsensus et libri veraeitati et observationum fidelitati testimonium reddit. MI Ibid. q. LXVI. ar. l. std 2.