장음표시 사용
42쪽
Huius doctrinae, quam exposui. probabilitatem philosophiee examinare Theologi non est. Hoc unum dico; nihil in ea, si quid video, re-elae fidei contrarium esse. dummodo confiteamur, ab uno Deo omnem materiam creatam legesque, quibus illa regitur et perficitur, concrca
las; nequo repreheddendum puto Summum physicum Andra eam Am pero qui scripsit, hane hypothesim nihil continere quod non optima cum textu Geneseos concilietur. Video modo idem asseri a Canonico Theologo Iosepho Gatti t.
Si hanc doctrinam admittimus vel si, ab ea praescindendo, lateamur, primis temporibus materiam solis et stellarum , tum errantium tum inerrantium ,una cum parvae nostrae telluris materia confusam in unam massam et conglobatam fuisse , magnam quoque temporis diuturnitatem admittamus necessct est, ut tellus nostra et Sol et Luna et Stella o ad invicena separatae, et aliae luminosae per se, quaedam luce aliena indigentes, homini se conspiciendas exhiberent, quemadmodum sextadio vel periodo Adas adparuerunt, ct etiam quinta et quarta adparuissent, si tunc Adam creatus suisset. Idem dico, si supponimus in canidem massam fuisse conglobatam non omnium stellarum materiam , sed solaris tantum systematis et stellarum illarum quae minus ab illo distant; imo etiam in hypothesi, quod unam longe minorem consusam massam so Ia corpora ad solaro systema per sinentia conficerent. XVI. Praeterea stellarum lixarum lux ad nostram terram non pervenit,nisi post quoddam annorum intervallum, idque ob maximam carum a nobis distantiam , quamvis lucis velocitas velocitatem Superet soni vicibus circiter 1000000. Astronomi distantiam astrorum determinant methodo, quam vocant, parallaxeos. Nolum est, edita corpora, si e di versis locis perspiciantur, ad divorsa coeli puncta a nobis referri. Ut minus corpora distant, ita magis distant inter se haec cocli puncta, et stconverso. Si maxima est corporis elevatio Seu a tellure distantia, sum- per nos illud ad eadem coeli puncta reserimus, hoc est nulla Observatur parallaxis. Iam, conspiciatur stella a duobus punctis extremis diametri Orbita se terrestris, i. e. duabus observationibus , quarum altera alteram poSt sex menses sequatur. Λngulus quem cum una PerPendiculari facit utraque linea visualis diversus erit, nisi distantia tanta
sit, ut pro infinita possit haberi; atque ita maior erit diversitas, ut nil
43쪽
nor est distantia. Iamvero Astronomi. adhibitis lieet exquisitissimis
curis et instrumentis, nullam huiusmodi diversitatem invenerunt: et lamen aliquam advertissent, quod ex Trigonometria deducunt, si fixarum distantia a tellure radium orbitae terrestris non excederet nisi vicibus 206 000, i. e. nisi octo millionum milliones excederet leucarum. Hinc sequitur, nullam o stellis fixis quae melius ad hunc diem observatae sunt et magis Observationi sese exhibent opportunae quin et pro habiliter nullam o fixis) adeo nobis proximam esse, ut lux eius ad nos perveniat ante duos annos. Recontiores huic methodo prast serunt observationem positionis relativae duarum stellarum quae valde sibi proximae adpareant, verum altera post alteram sita Iongeque elatior sit, in qua positione notari immutatio aliqua potest. Insignis ille astronomus Besset, observationibus pluribus laboriosisque inquisitionibus parallax in stellae duplicis
in castellatione Cyeni determinavit, at adeo parvam, ut ex ea deducatur, radios lucis ab illa ad nos nisi post sere decem annos non pervenire. Asserunt, cl. Struve reperisso parallax in stellae in costellatione Lyrae ita exiguam, ut illius lumen ad nos perveniat post annos duodecim; Astronomum Mac-Lear determinasse parallax in aliquanto maiorem alterius stellae in costellatio no Centauri, et Astronomum Fayealteriug in Ursa maiori, quase sertur etiam aliquantulum amplior. Si vera est haec ultima determinatio, radii ex hac stella, quae nobis est fortasse omnium proxima, iter conficiunt paullo brevius tribus annis ut ad nos pertingant, ex illa vero quae in Centauro sita est, aliquanto Iongius. Ago vero : do visibilibus loquitur Moses, ut docet s. Thomas:
argo quando refert vv. 16, 17 ὶ Deum quarta die non modo Solem ,
Lunam et Stellas fecisse , sed et posuisse eas in firmamento Coeli ut lucerent super terram, certe indicat, ex illa die vel periodo non modo Solem et Lunam, sed et Stellarum magnum saltem numerum, luce sua terram illustrasse. Quare, multo magis sexta die militiam Coeli seu multitudinem Stellarum , Adam contemplari potuit. Tamen, si dies illisuerunt 24 horarum, quot Stellas fixas videre potuit Adam illa, quaereatus est, die' Quot primo aut secundo anno quo in lucem venerat 'Modo circiter octo millia fixarum sese exhibent oculis nostris nullo adiutis instrumento; tunc ne unam quidem fixam vidisset Adam, Sed solum quinque errantes Stellas. Saturnum, Iovem, Martem, Venerem et Mercurium , qui postremus ob nimiam solis propinquitatem vix un- Diqitigod by Cooule
44쪽
quam per breve tenapus conspicitur; aliae vero quatuor raro simul Onanes Super horizontem adparent. Ilae totam constituissent militiam Coeli ab Adamo primis annis inspiciendam; quod cum Genes Os contextu non satis mihi congruero videtur. Λd miracula confugere, nullis testibus, ridiculum esset: non est tali dignus vindice nodus. Docet enim ad rem Suarius cum ΤΤ. communi: et opera miraculosa vel et extraordinaria absque necessitate vel sufficienti testimonio audienda κ non sunt. η De opere seae dier. L. II c. 7, 2. Hinc probabilius fit, tempus quod hominis creationem antecessit haud ita breve suisse. Verum e Coelo sidereo in terram deseendamuS. XVII. Parvam globi terraquei partem, scilidet corticem solummodo, explorationi humanae permissum es3s, satis constat: coniiciendo tantum et phantasiae habenas relaxando philosophi et poetan in serius descendunt. Crassities explorati corticis vix pervenit ad leucam ; quae est-pars terrestris diametri. Exploratio tamen huius tenuis corticis Sutis suit, ut multa certo, multa vero probabiliter determinarentur quoad geogoniam, quaeque eum Mosis narratione optime conciliantur i, dummodo angustis temporis limitibus geologicae operationes non alligentur. Hoc unicum est ge0logiae postulatum quo con cesso, non inutilem illa sociam et amicam Religioni sese offert. Quomodo hie cortex constitutus sit, brevissime inspiciamus. Telluris epidermis terreno cultui idoneo seu . ut modo dicunt, terra veste- tali componitur. Multis in locis adparent vel sub terreno illo inve- utuntur, sive fluvialium alluvionum depositiones sive aliae aquarum continentalium, plerumque calcareae lut lapis tiburtinus appellatus
sive corpora a vulcanis eiecta; quae circumscriptae et locales formationes sunt vel regentes vel temporum non adeo antiquorum, vel certo formationibus magis extensis et subiacentibus recentiores. Sub hac e-pidermide , si fodiatur, reperitur series stratorum quaa plerumque, si in planitie sodimus, horizontali directioni valde accedunt, al-
45쪽
icrum alteri est superimpositum, ct inter se tum crassitiae dui iti equo disserunt, tum natui a substantiarum mineralium seu inorgani earum quibus constanti nec non ob praesentiam vel absentiam, copiam et diversitatem fossilium organicorum, quae sunt reliquiae corporum ad regna organica pertinentium, quae ex illis saepe effodiuntur. Verum si Satis progredimur, fossilia haec deliciunt, et distinctio stratorum minus manifesta evadit; ct si ultra etiam excavatio produceretue, tandem nullum huius indicium adpareret, sed probabiliter massa saxea compacta reperiretur ignotae profunditatis: talis enim massa, quasi ha Sis quaedam , semper strata cernitur sustinere, ubi ultimum ex his conspicitur. Si in terreno collino vel montano fodimus, eadem invenimus, nisi quod strata plus vet minus obliqua esse solent. Aliquoties verticalia sunt: verum super haec obliqua aut verticalia non numquam alia extenduntur horigoni alia: aliquando stratum directionem mutat, et ex obliquo fit horizontalo, vel opposito obliquum : nonnumquam strata abrupta sunt ei pars altera in serius reperitur. vel duae paries ab invicem recessisse videntur, et vallis interponitur: Saepe vero hiatus repletus invenitur materiis mineralibus a materia parietum omnino divorsis. Λt si in montis vertice sodimus , ubi rupes sit compaela nulla quo adparent strata; tum nulla, quantumvis effodiamus, simia reperiemus, sed semper continuam saxeam rupem , illius similem quae stratorum in plano et in minoribus montibus bases esse videntur. Ilao rupes continuae sinu stratis , alias item haud absimiles illis eisque immediato superposiἱae, sed in strata distinctae, et etiam saepe soli a-eeae seu, ut dicunt, schistosae, quaequo pariter fossilibus organicis caretit, primitivae seu primo tales dici solent. Fossili sera dicuntur terrena i in quibus fossilia organica reperiuntur, quae terrena primiti vis illis superimposita Sunt. Una cum telluro creatos montes primitivos veluti certam veritatem sumebant nonnulli, inter quos Cerditius 2. Verum haec doctrina non potest amplius defendi. Nam in terrenis, ut vocant, Primitivis, longo magis quam in aliis, plus minusve distincta aut confusa, persecta vel
1 Terrenum dicitur Geologis summa massarum in organiearum quae , quβntumvis disserant quoad speciem et originstin pro dueta tamen videntur eadem tem P0ris periodo. Ita dicuntur terrena primuica, secunduria , inferiora, ει -
46쪽
imperfecta erystallisationis opera perspiciuntur, qnae naturalium legum operationem manifeste produnt,et anteriorem fluidum statum sup P0nunt. Secundo, in physicis characteribus magnam analogiam terrena illa ostendunt cum terrenis vulcanicis, quod etiam originis similitudinem indicare videtur. Tum subStantiae quae primitivae dictae Sunt, ut granitum, aliquando ex imo se eiaculatas satis ostendunt, et in i terstitia superiacentium rupium insinuatas. Praeterea saepe ad latus primitivarum rupium adiacent strata fossili sera , e maris sedimentis formata, quod marinae ostendunt exuviae: haec autem non amplius horizontalem aut sere horigontalem directionem, quam certe primitus habuero, sed valde obliquam et aliquando verticalem praeseserunt, quam novam positionem pro eul dubio acceptam reserunt substantiis illis, quas dicimus primitivas, o prolando erumpentibus et in altum extollentibus quae ipsis obstabant: quod non nisi vi subterranei ignis fieri potuisse videtur: ab hoc proinde praesens illorum corporum Si tus originem trahere dicendus est. Tandem inveniuntur, saltem in te renis primitivis per strata distinctis , in ipsis saxi visceribus, aliorum lapidum fragmenta et ipsa ex primitivis rupibus, at diversae speciei; quod ostendit , illa neo primitiva striclo sensu nec in eo , quo nune conspiciuntur, statu fuisse creata. Omnia igitur quae observantur terrena, post creationem materiei, naturae viribus, i. e. iuxta legos a Creatore impositas corporeae naturae, elaborata suere. Analogia duco, idem credero possumus de solidis substantiis mineralibus inferioribus, quorum aspectu frui nobis non licet. Revera nulla apparet ratio, cur Deus interiores partes globi immediato perfecisse dicendus sit; corticem vero hominibus datum, veluti rem minoris momenti, caussis so-cundis permisisse. Iamvero si tota telluris pars solida naturae viribus persecta est, hoc certe opus non fuit paucorum dierum. Miraculo acceleratos a Deo naturae effectus asserere, inopportunum esset; quod paullo ante eum Suario advertebam. Nec Pererio placet Deum supponere ire perficienda natura frangentem leges a se ipsi naturae impositas ; et confugero in physicis ad miraeula non necessaria, ait, idem e sa ac rationum desectum lateri 1, quod eius ossa tum refert et approbat P. Nicolai. 2XVli I. Magis cuid liter consequentia illa descendit ex diligenti exa-
47쪽
mine terrenorum fossili serorum, quae certe lacla sunt post ereata entia organis praedita, et postquam haec super terrum et in aquis multiplicari coeperant. Quae terrena immediate primitivis superextenduntur i , saepe valde elevantur ad latera montium primitivorum, et Sola etiam montes satis magnos aliquando constituunt. Quae his recentiora videntur plerumque minus elevantur. Terrena enim quorum strata aliis terrenis superposita sunt , iure illis recentiora censentur. Si tellus nullas passa esset perturbationes; haec strata , quae in aquis formala se produnt, concentrica essent atque adhuc aquis cooperta. Igitur necesse erat ut, ante creationem rerum quae Supra terram vi vunt, pars terrestris Corticis supra aquas elevaretur, et appareret aricla. Id evenisse, montium dispositio et inclinatio stratorum ostendunt Strata non semper concordantia 2 seu parallela sunt, sed saepe discordantia 3. quod tum fit quando certam quamdam directionem vel inclinationem strata ostendunt alicuius terrent; et ab illis diversam superposita strata 4. Cum strata ex sedimento maris genita certo d perspicimus non parum inclinata, concludendum est, illa perturbata ab originaria positione sive elevata suissB. Si supra haec ad horizontem inclinata latera , adparent alia strata marina horizontalia 6 , concludendum est, haec maris Sedimenta posteriora suisse inclinationi et perturbationi subiaeentis terreni 7; atque tum ante tum post perturbationem illam, mare satis tranquillum ibi materiam stratorum deposuisse. Frequentes sese osserunt hae discordantes stratorum dispositiones in montium lateribus ἰ hoc est in monto vel in montium Serie diversa Sirata non con
I naee a multis terrena transitionis votata fiunt, quia repraesentanι veluti transitum a terrenis sine fossilibus ad fossilisera. 2 V. Tab. I. 3 V. Tab. H. 4 In fg. I. et 2. Tab. II. strata A. ineli nata sunt relate ad strata B. et ipsa Inelinata. 5 Ita dim, quia minus experti saeile errare possunt in his diseernendis. ita in fig. 5. Tah. II. etsi videamus in strato a divisiones ad horizontem ineli natas, non debemus eoneludere a discordare a strato ti, nam illa structura potest nona strat ratione, sed a peculiari aliqua ei reumstantia originem ducere.
48쪽
cordant. E. g.hic a adparui terrenum quoddam A inclinatum, superpositum vero B horizontale ; alibi a A et B concordantia sunt et ineli nata; C vero superpositum, horizontale; alibi a terrena A. B, C in elinata sunt, et D superimponitur horizoniale etc. Hinc deducitur, primam elevationem terreni A praecessisse formationem B; secundam faciam fuisse inter depositionem B et alteram C; tertiam vero inter
C et D. Praeterea Saepe quaedam ex hisce terrenis in mullis regionibus non reperiuntur, licet adsint inferiora et superiora terrena; saepe in quibusdam terrenis reperiuntur sedimenta patua tria seu aquae , ut dicunt , dulcis, omnino a marinis Seiuncta: Saepe terrestres inveniuntur exuviae et praesertim maxima copia vegetalium substantiarum quae aliquando se ibi viguisse ostendunt unde ei sodiuntur: ex his sequitur, quasdam regiones e mari emerMS, post certam periodum. iterum sub aquas resedisse, ut iterum ex novis marinis sedimentis
In infimis et antiquioribus stratis fossiliferis a effodiuntur una cum quibusdam goophytis et testaceis, nostris maribus ignotis, crustacea quaedam ex familia trilabitarum appellata, quae in plura genera distribuitur et quam ante primam exiStentiam animalium vertebra intorum periisse credunt geologi: non enim in superioribus stratis neo in mari, ut nunc est, reperitur. In hi S terrenis Sunt strata carboni sera et anthraeites. Haec terrena Statim excipit terrenum carboni-
eum O. ex quo maxima effoditur copia carbonis fossilis et multae vegetantium reliquiae quae vegetationem Satis adultam produnt. Tum adparere incipiunt conchylia parva aquae dulcis et quidam pisees Sarιroides, qui nunc non amplius in aquis reperiuntur. Altius aseendendo si delectae sunt reptilium, nempe Saurianorum magnis laceriis amnium j exuviae. In superiore terreno striaS voeaturi vestigia ad parent quae ab avium pedibus impreSSa ereduntur, et alterius animanial Tah. III. fig. 2.2 Tah. Ill. sig. 3.3 Tab. III. fig. 4. 4 Terrena cambriana et siluriana appellantur: huius pars superior audii ter. renum deuonianum a Devonshire 5 Terrain houiller Gallorum.
6 Seilicet in terrenum quod peneanum appellant.
49쪽
iis, unius probabiliter e reptilibus batraeianis lox ranarum familia .
In terre uo, quod dicunt Iur Sticum, praeter vegetabilia et animalia sine vertebris, reperti Sunt extraordinarii Sauriani aquatici, et Pt rodactyli, scilicet volantes reptiles, probabiliter insectivori. In hoo terreno, una cum pluribus marinis lassilibus, reperiae dicuntur primae reliquiae mamma lium, verum ex minus persectis animantibus huius classis: reliquiae illae sunt parvae mandibulae ex animali illo quod Didelphus Buchlandii appellatum est 1: verum nonnullis 2 proinhabilius haec ossa ad classem istam non videntur reserenda: cl. A gassia probabilo putat, ea ad aliquod mammiserum ex aquatilibus pertinere. Ite vera exuviae mamma lium in terreno cret eo squod recentius praecedenti credituri numquam repertae sunt, sed pisces, 'eliam aquae dulcis , testudines fluviatiles , sauriani marini et terrestres , exuviaeque avium quae aquae ripas colunt. His terrenis, quae secundaria appellantur, Superinsident quae tertiaria dicuntur. in liis, una cum innumeris lassilibus marinis quao magis quam Praecedentia hodiernis viventibus assimilantur j effodiuntur exuviae a quadrupedum terrestrium: verum antiquiores a inter hos adeo a nunc viventibus disserunt, ut diversa prorsus genera constituant 4: recentiores pertinent ad genera aut iis quas nunc vivunt valde similia is, aut cadem eum illis, uti sunt genera Elephas, Rhinoce S, Imπο-ιamus, Castor , Mus; quaedam etiam ad Simias vel ad Feras carui voras , at rarae Sunt.
Pluribus in locis, super haec terrena sedimenti aquei, adparent deposita illa quae ab alluvionibus sive a currenti et perturbata aqua petenda videntur, et tamen a depositis recentium et hodiernarum alluvionum disserunt, et antiquiores illis sunt: vocantur autem terrenaciluviana seu Diluvium. Ex his terrenis multae effodiuntur animalium reliqui ac, tum ex generibus nuper indicatis tum ex aliis ,1 V. fg. ap. Buckland GeoI. and Minerat. Vol. II. Pl. II. Beudant. GeoIο-gie. fig. 192.2 Grant , Bla in ville. V. Blain villa comples rendus des founees de P Iead ente des selen. 1838. Sem. 2. p. 402 , 727. 3 In terreno quod Parisiense appellant.
4 Palaeotherium-anuplotherium.
5 Musto n quem quidam putant in gρnere Elephas ponendum. V. M m. de ι' acad. Imp. de S. Peieraboura. T. V. p. 474 ti8id . .
50쪽
praesertim equi, torvi, bovis, et eliam ursi, canis, liyenae, selis etc Γι recentiora sunt terrena, ita fossilia organica, ceteris Paribus,
minus a naturali statu mutata se praebent, et Species animantium quac adparent ad ordines et classes magis clevatas utriusque regni organici reseruntur , et fossilia ad vegetalia et animalia quac nobiscum vivunt, magis accedunt. Ex hac brevissima I adumbratione eius status quem terrena et fossilia obtinent sequitur, tellurem nostram plures vicissitudines et perturbationes ante tempora historica passam esse; multas regiones maris stuctibus per longum tempus opertas, et quasdam Plu S SH mel, suisse; multas animantium species, quin et integras familias, aliis in earum locum succedentibus, super terram omnino periisse : denique
animalo regnum iidem soro de vegetali dicendum i non intra breve
spatium duorum solarium dierum. sed successive, gradatim et Paullatim in lucem editum; atque novas animalium classes tum demum apparuisse, cum alia multa animantia non modo iam creverant et multiplicata suerant super terram et aquas maris repleverant, sed iam et vivere et multiplicari cessaverant. Quae omnia non intervallum duorum aut quatuor solarium dierum, sed seriem saeculorum postulant. Hoc vero non contrarium esse Dei verbo, sed solum vulgari interprelationi quarumdam vocum c. I. Geneseos, et satis probatum pumto, et melius ex interpretatione capitis illius demonstratum iri confido
XIX. Si quis haec omnia phaenomena et fossilium distributionem dicam cum Sy nnaeo j noetico diluvio adscribat, qui subito erumpens
cito transiit, hic profecto peregrinus est in cognitione naturae, et aliorum oculis videt, Si quid videt. Maris conchae et buccinae quae, ut Τertulliani utar verbis, perestrinantur in montibus, a diluvio illo probabiliter olim repetenda putabantur ; verum , re nunc longe accuratius explorata, omnem haec opinio probabilitatem amisit. Et sane, tribuemusne diluvio notiti eo lapidea 2 oophi torum spolia quae in insula Timor, instante Peron, usque ad 223 hexapedas supra maris libellam elevantur P Aut extensum illud stratum madreporicum subterraneum quod ad utrumque latus montis Pityliasco i in agro Placentino in Italia) Se protendens, observavit Cortest a 'qui ctiam describit lapideum
I Amyliorem deseriptionem v. ex. gr. apud Beudaut Geologie I s- H3.