장음표시 사용
51쪽
stratum a vermibus, ut dicunt, lythophagis ubique perforatum, quod aliis stratis conchyliseris subiectum est. II is similia memorantur ab Ambrosio Sol dani Abbale Camaldulensi et a Baldassarri. Hic 1 vulgari diluviano systemati tria opponit: I. Strata a lythophagis perforata: II. Polyparia quae reperiuntur in ea ipsa naturali positione, quam in mari exhibent: III. distributionem concharum vel aliorum aquatilium
quae saepe non confuse et temere miscentur, sed distributae inveniuntur veluti per familias, quod et in mari observatur. Haec distributio valde obvia esu et a multis adnotata, praesertim a Soldani s et a Broechi a. Verum id maxime est advertendum in lassilium distributione et serie, potius ordinem successivum creationis quam tremendi cathaclysmi perturbationem indicari atque ipsis oculis quodammodo subiici. Praeterea, quis ab ea repetendas putabit continuas montium Series, quorum regularia strata confusas et inordinatas diluvii depositiones nullatenus indicare videntur, e . g. Apenninum qui, maxima eX parte ab aquis genitus, multis in locis maris exuvias ostendit' Multa alia eius
Strata his carere videntur: verum natura, dispositio et continuatio stratorum unam eamdemque uirorumque originem declarant: et ubi desunt grandiora conchylia, saepe superabundant minima et micros O Pi ea marina corpuscula, quod et praeteriis saeculo Soluant . adverte-hat .l Atii di Siena T. II l. p. 24s.
2 Saggio orit tognostico P. 54. 3 Conehiol. Duila subappennina T. I. p. 142.4 Testiaeeographiae et Zoophilographicie... Prolectom. p. XI 178M u Dubitantu nonnulli, an praealti Apennini in Thuseia ex aquis marinis originem duxerint. o Ineerti a hunc assemus ae sub iudiee lis penderet, si grandioribus conebyu liis dirimenda relinqueretur ; his enim , quaecumque extiterit causSa, seren omnia tarent Apenninorum strata. Contra haee ipsa saepe redundant marinisu corpusculis minimis in editissimis loeis, ut In eo eui nomen ii Foresto propo seaturiginem perennis soniis ex quo Arnus ortum dueit, et in ipsis rupibusu Alverniae montis, in illa eius parte quae dieitur ta Penna. Ibi vel integra adu parent strata lapideo-calearia aut arenaria , utraque aliquando eonehyliserau eonehIliis minimis. Quo sane fit, ut iure merito Apenninos , magna saltem v ex parte, ab aquis olim genitos iudieemus. Huius rei plura dedimus argα-u menta in Speeimine ometographieo. s Sie ipse l. e. 5 Ad rem se ite Bueriand. Ea opinio , quae montium strata omnia di Iuvio adaeribit mosaico , conelliari nequit eum e avrmi erassilie eι insinitis pene sub-
52쪽
nunt, omnia terrenorum, quae tertiaria. appellantur, lassilia diluvii noetici reliquias esse, non inde sequeretur pariter illi tribuenda antiquiora strata fossili sera, quin potius opposita legitime descenderet
conclusio. Revera : nonne prodit diversam originem divorsitas esse-ciuum, naturae scilicet, duritiei et inclinationis stratorum, nec non diversa copia et natura lassilium quae in tertiariis terrenis, et prae serum in recentioribus, similiora hodiernis viventibus reperiuntur Si opoelia unae fuit unaque origo terrenorum omnium fossili serorum. eur quae antiquiora sunt, pauca lassilia continent, abundant vero metallis quast, ita deiiciunt in stratis, uti haec recentiora sunt' Cur quavmagis sussilibus SPatent, ea nee multum elevari nec valdo; ab horitoniali dire et ione differre solent ' Cur hisce illa semper subposita , numquam vero superimposita videmus Cur in his marina corpora melius conservata cernimus, et plerumque ipsam eorum testam non petresa clam, non vero vel unum illorum nucleum lapideum aut lydolyilium' Cur solummodo in recentioribus mammalia reliquerunt
oxuvias ' Quibus interrogationibus sane haud ita Deile resp0nderi potest ab his qui hypothesim illam diluvianam tuentur.
Attamen dum negamus, terrena omnia fossili sera diluvi0 esse adseribenda , non inliciamur profecto illius certissimi eventus veritatem etiam naturalium Seientiarum teStimonio confirmari, quam profana eonfirmatam traditione nullus dubitat sapiens. Verum de hostalio tempore dicere me posse aliquid eo nisi do. Haec quae exposuimus, si quid video , susticiunt ad eos refellendos qui . terrena fossili sera omnia repetenda putarent a mari multas regiones yel eodem tempore vel successive occupante in ea annorum intercapedine quae inter Adae creationem et noulicum diluvium interposita est; quae Cerdi-lii l sit aliorum opinio fuit. Quod quidem de quibusdam recentiori-
divisionibus stratorum , neque eum seriebus multiplieibus et regularibus reliquiarum animalium et vegetalium quas continen ι et quae, eo magis differunt a speciebus modo existentibus, quo maior est stratorum e quibus effodiuntur, profunditas. t Geoιosty and Mineratoily V. 1. pag. 16. in I Loe. et t. a Si puo supporre , eho nella formarione delia terra Passe dei re t Equatore lasse perpendi eolare at plano deli' et littiea . eome li anno pensa loci molli flosos: e qui in vece di supporro eon questi the l' asse si a si tutio au un trauo inclinato, eome e presen leniente , non ripugna elie quella iue lina -
53쪽
bus x dimoniis, non vero de terrinis i seris gen pratim, conee
di potest. Ut millam, in larvallum hoe breve Geologis videri, progres-giva illa lassilium distributio do qua locuti sumus, esset in hac hypothosi effectus sinB Caussa. XX. At accedamns ad sacri textus explicationem quam, post iam mulla quae praemisimus, breviorem smilioremque futuram consido. et Sex dierum illorum narrationem ac dispositionem omnem, ait et Theophilus Antiochenus 1, nemo pro dignitate potest exponere .n nee si infinita quidem ora infinitasque linguas habeat: sed neque si et innumerabiles annos hae in vita transigat, idoneus erit ad ista. uti si par est, explicanda v. Ego CHrta nee pro dignitate illam nequa ut par esset exponere valeo: attamen id conor sacere pro modulo meo. quod suis tempori hus vasilius magnus, Epitrem Syrus , Ioannes Chrysostomus, Ambrosius , Augustinus aliique sq. PP. iaciebunt, quodque veteres Theologi , inter quos ss. Thomas et Bonaventu a
praestiterunt, nempe ut hodiernarum utens praesidiis scientiarum Mos a narrationem elucidem atque exponam; quae narratio quamvis simplex sit nec ad sucum affectata, res tamen maximas ei arduaseontinet, etiam iuxta litteram accepta. Spiritales sensus qui litiε-rali superadduntur non sunt quid in spernendi, imo sunt nonnim quam permagni aestimandi: verum de his agere non est huius loci ubi sex dierum opiscium iuxta litteram exponendum sumpsi . si Patrum sententias adseram dicam cum cl. praesule Iosopho Rossi 1 non eas tamen , quae ad res physicas et astronomicas pertinent: nam Patrum aetate talium rerum cognitio rudis adhue erat e .inchoata: haec postea eoepit perfici philosophorum Aolertia: perficitur in dies et quo perficitur magis, eo uexaomeri scientia magis explicatur. Veniet tempus quo profunda naturae patefiant; et posteria gione sta venula a poeo a poeo Deli' intervallo di 1516 anni dalla erearionati sino at diluvio, o eth anehη eon alternatio oscillarioni , Sinae M si asi. equi Ithrato nella postrione in tui si trovst presente mente ... Cib posto, uda dei mare avranno poluto aeeumulare piu laeti mente strati su strati nel pro- t prio geno, ed in questi avvolgere vos tange terrestri di Ogni genere che in sor- π le avr, gittate in mare. aeque, eoi loro moto progressivo inolirandosi ne lieri terre, a Vranno lasciale seoperie quelle aliure e quella valli, ed in lal galaa Gio Saranno formato te montagna adiacenti ai monii primitivi. . I L. II. ad Autolveum.
54쪽
ea da nobis iudicia serent, quae nos de vetoribus quos in solentia naturali quasi pueros videmus : tune profecto uexaumeri divinitas pleniori lumine clarescens, oculis etiam adversantium se ultro inseret η Explodenda vero omnino est sententia quae docet, nihil crassumet eorporeum narration o ista comprehendi, sed intelligibilia omnia pr0p0ni. et a sensibus remota quae sen Sibilibus rebus, velut figuris, adumbrentur; totamque hanc mundi orientis historiam allegorigam esse. Tribuitur hic error Origeni qui, cum in aliis, simplici et litterati spreta vel damnata Scripturarum sententia , ad allegorias figuratosque sensus Omnia transtulisso, tum mundi nascentis mos aleam historiam eadem ludificatione pervertisse aceusatur. Hanc Origenistarum insaniam ex professo refellere, huius loci non est. Salis sit admonere, illam esse contra omnes hermeneuticae leges et neminem qui sanao sit mentis ita libros historicos interprotari; at - . quo, quod caput eSt, illam a ss. PP. et ab Ecclesia reiici. Contra Origenem disputat Epiphanius Uaer. LXlV, et uberius in Anchorato, ot declamat in eius asseclas Sophronius Hierosolymitanus 2. n Τuniam ah et sumus, ait Petavius, ab eo ut quae de coeli terraeque creatione an et dierum singulorum opificio scripsit Moses , Spiritales . ad nescio et quas interpretationes transferri patiamur. nullam ut in tψta illa nar-u ratione i C. I. . nisi corporearum rerum mentionem putemus fica ri: de Angelis vero ceterisque corpore carentibus Mosem omnino a tacuisse. Nam, cum ad Iudaeos verba saceret, qui praesentibus pera dite erant affaei, nec intellistibiis quidquam imuginari poterant, abu sensibilibus illos interim ad universorum opificem provehit, ait Chry- a sostomus a. Gregorius quoquo Nissenus Lib. in Hexaem. de rebusu tantummodo corporeis disputare Mosen existimat, nec non Severia- g nus Hom. I, Procopius, et Cyrillus in v contra Iulianuni 4. η
56쪽
XXI. Primus sacrae Scripturae liber a Graecis dicitur Γενιεις, quod sonat origo vel natalis, quia a narratione originis et nativitatis tum mundi tum humani generis exordium ducit. Non nemini placuit Genesim tuterprulari terras Originem; quod non videtur admittendum. quamvis verum sit magis de telluris nostrae natali, quam de rerum omnium origine agere hic Mosen. Hebraei a prima voce buno librum voeani UNII, pro rocepta consuetudine, qua voluminibus eae prin-eipiis eorum nomina imponunt, ut Uribit Hieronymus s. In principio creavit Deus. Optime a creatione orditur Moses ; nihil est enim quod Dei cum hominibus relationes, a Deo hominis dependentiam, ae Dei maiestatem, omnipotentiam ceteraque cum illius notione connexa commendet aeque ac creationis notio, et creati mundi aspectus. Quara a Deo creatore etiam symbola Fidei exordium sumunt: creatio vero ut primus fidei articulus, ita et primus historico eventus est. Dei, quem unum, verum ac bonum profitemur , ex lantiam , ex hoc aspectabili universo Tertullianus adstruit L. I. Contra Mare . cuius fictum et commentitium Deum, quem diversum a creatore et ignotum hactenus ille introducebat, hac potissimum exceptionis removet: et Deum ex operibus eognosci debuisse alicuius proprii suiu mundi et hominis et saeculi. . . . Unam saltem cicerculam Deus Marsi cionis propriam protulisse debuerat, ut novus aliquis Triptolemus a praedicaretur. n Hino per Ierentiam Sp. S. X, 11 ὶ : Dii qui coelo3 et terram non fecerunt, pereant de terra et de his quae sub coelo K Sunt. et Ex creaturis, ait Hieronymus, intellexi Creatorem; et per
57쪽
u singula quae sucisti et quae quotidie operaris in universo mundo, re totus obstupui et, sensu humanitatis amisso, in sanctam amentiamu sum conversus I. uIn principio hoc est ab initio temporis uti habet Concilium Laturari. sive in principio temporis, uti ait Augustinus, vel in eaeordio mundi, quando fleri coepit, ut loquitur Ambrosius. Anict creaturas non erat Iempus. Simul cum ι empore coelum et ι-ra creata sunt,ait Aquinas a. si Nullum autem, scribit Augustinus, posset esse praeteritum tempus. si quia nulla erat creatura, cuius mutabilibus motibus ageretur. α 3Ideo Ambrosius dixit: In principio, idest ante tempus 4. Principium rei alleuius ipsi anterius est, uti primus pedis motus anterior ambu- Iationi: quapropter melius mundus una cum tempore quam in tempore creatus dieitur. Nec male, ut si vehementer sullor, aliquis dixit,Deum mundum creasse in ιua aeternitate, mira tempus Δ, non ut aeternum. adstrueret mundum, sed ut anterius tempus excluderet. Actus ipso, creationis eorum quae in principιο creata sunt nullum intervallum temporis implevi . v 0mnia, scripsit Greg. Nissenu3, momento suerua et sine ullo temporis spatio: principium non sinit ullum nos cogi - tare intervallum. Ut linino punctum, ita momentum est principium Q temporis. B Ets. Thomas: a Nihil est temporis, nisi nunc; unde ni-α hil potest fieri, nisi seeundum aliquod nunc: non quia in ipso primu mo nunc sit tempus, sed quia ab eo incipit tempus s. o1 In uubaeve III. 2 I. P. q. XLV. ar. a. ad I. a De Ciu. Dei L. Il. 6. a maeae m. L. l. 5 In sua eternita di tena po suore Fuor d'ogni altro comprender , e0m' et piatque , S' sperse in novi amor l' Eterno Amore. Ne prima , quasi torpente , si giaeque; Che ne prima ne poseia procede ueLo diseurrer di Dio supra queSι aeque. Ita Danies Par. XX lx, 16-2l. Illud mordos ni altro comprender intelli. st nclum putu eatra Omne aliud. 6 Loe. et t. ad 3.
58쪽
55 Hebraica vox ITUNI derivata videtur a UNI Caput; unde Aquila
sinterpres qui non solum verba sed etymologias quoque verborum transferre conatus est, ut de illo Hieronymus 1 vocem illam reddidit hoc loco Eν κεφαλαι M. Haec vox in hibliis id quod primum est constanter demonstrat: Primum dico, si vo tempore, s ut Deu t. XXX lIl.
21 sive loco, pretio ει dignitatου l ut Num. XXlV, 20 sive etiam
caussa. t ut Prov. XVlI, 14 quo tamen sensu nunquam hanc vocem a Mose usurpatam scio. um primum iem Poro significat, aliquando ipsum indicat temporis initium, ut De ut. X , 12, et saepe primitias sivo proventuum i Ex. XXII l. 19 Lev. II., 12; XXllI, 10. Num XV 21; XVlII, 12 l, sive liliorum , i. e. primogenitos, quos a N IVII NIDrimitias roboris 2 Hebraei solent appellare Gen. XLIX, 3: Deut. XXI.
17 . Ex his tribus notionibus, primam, quae ordinem temporis significat, huic loco maxime congruere et maxime obviam esse uenio nouvidet. Eam idcirco interpretes omnes quos novimus lexcepto hierosolymitano qui vertit In Sapientiaὶ vel Secuti sunt, ut Onhelos, Pseudo Ionathas, Samaritanus, Arabs, Aethiops, Persicus et Vulgatus; vel Secuti esse putari possunt , uti Aquila, Syrus qui vocem hebraeam retinuit, et Septuaginta qui vertunt κν αρκη. Nec melius reddi potest illa vox , quam cum Vulgata in principio. Quod cum absolute et indefinite proferatur, dice udum est signi lieare principium cuiuscumque tem Pori S , seu momentum quo tempus curSum incoepit a. κ Initio tu, Domine, terram landasti; et opera manuum tuarum fiunt coeli 3. v
Si bene docuit Rabbi Maiemonides 4. illud Mosi ab ipso narratio
nis exordio fuisse pro Positum , ut Sabaeorum errorem mundo Re te ruitutem tribuentium Suhverteret, certe a scopo illo aberraSSet, si vocem non ea mente adhibuisset, ut primum tempori S momentum significaret. SS. Pl'. satis communiter vocem illam hoc sonsu accipiunt. lla Basilius . ita Ioannes Philopontis, ita Procopius a. Ambrosii tarn et Λugustini verba recitavi. Hic contra Ad-
59쪽
vers. Lest. et Prophet. scribit: si Ut principium sit ex quo osse coc-α perunt. Non enim Deo coaeterna semper suerunt, Sed facta: in i si lium ex quo esse inciperent acceperunt. n Tertullianus primam Ge-Neseos vocem interpretatur a primordio, Contra Marc. L. I. C. X: et contra Hermog. c. XIX. ait, Principium initium esse; et competisse ita poni rebus incipientibus sieri .... Ita principium 3ive initium, inceptionis esSe verbum, non alicuius subStantiae nomen. Cyrillus Λlexandr. docet, Mosen voluisse ostendere, non carere principio coelum et ter-Tam, nec eadem cum Deo aeternitate constare, sed in tempore potius
in lucem prodiis se 1. Addo, Conc. Later. IV 2 sanxisse, Deum ab ini-ιio temporis utramque de nihilo creaturam condidisse, angelicam videlicet et mundanam: in qua definitione, licet Genesis non citetur, iamen vix aut ne vix quidem dubium esse potest, quin Concilii PP. in eius versum primum Oculos intenderint. XXII. Fatendum est, apud antiquos pervulgatam multumque communem opinionem fuisse, principii appellatione hoc loco Verbum significari, sive Filium . quamvis hane interpretationem excludat Ioannes Philoponus a. Imo ita legi in hebraeis codicibus aliqui, Hieron3mo A teste, allirmabant, quos refellere vanum foret. Tamen opinioliaec et non contemnendis argumentis, et auelorum numero, et anti qui tale se tuetur. Et primo, lateri debemus, posse hoc in loco voci alli hanc nolionem subesse. Per ipsam enim caussa quandoque significat . Filium autem Dei, verbum aeternum, omnium creaturarum Caussam esse nos docent seripturae, sive quum Omnia per ipSum creata suisse dicunt d; sive quum ipsum nomine principii designant, CO-l0ss. I, 16, 17,lIebr. I, 2 II. 10ὶ; adeoque et principium creaturae Dei, vel creationis Apoc. III. 14ὶ, operumque a Deo factorum Prov. Vul, 22 ὶ vocant. Eccur itaque, inquiunt, hic Dei Filius, aeternumque Verbum nequiverit ita vocari initio Geneseos, ut vox rpin a idem heio Valeat ae per principium. i. o. per Fileum, per Verbum ' Praepositio a hanc quoque vim habet, uti et Graeca εν, et nonnumquam latina in
1 II Cont. Iulum. 2 C. 1. Firmiter. a L. I. De Mundi opis e. s. Ouaest. Nebr.
60쪽
5 l quibus interpretes usi sunt in non modo in Scripturis sacris, sed et in
profanis; quare Theophilus Antiochenus de primis verbis Gen. seripsit: In principio... i. e., per principium 3. Si autem omnia per ipsumi Verbum in et in ipso creata Sunt, Si ipsum est principium erectionis, num id in historia creationis erat tacendum' Si alii bibliorum scri plures, ubi creationem commemorarunt, Verbum Dei non omisere non eius meminisse debuit Moses Cosmogoniae historicus' Praesertim,
testante ipso Christo, De me enim ille Moses in scripsit iloan. V, 46 l;
quod tamen effatum ad prima Verba Geneseos non negessario resertur. Praeterea docet Moses, Deo dicente seu eius Verbo, cetera opera iacta suisse, quibus materiam a se creatam in varias rerum formas digessit:
Patre loquente, dicitur Verbum quod Filius est, ait Augustinus 2J: probabile igitur videtur, docuisse illum, etiam per Verbum materiam
Verbum in prineipio de Filio Dei dictum esse docuerunt, praeter Origenem 3 , Theophilus Antiochenus 4, Clemens Alexandr. η, Marius Victorinus Aser o, Evagrius 7 Basilius S, AugustinuS s, Ambrosius 10, necnon Beda , Eucherius et alii, quibus nec Tertullianus nec Hilarius repugnant, imo nec Hieronymus qui in hane se sum verba illa accipi posse concedit M. Tot iantisque praesidiis inunilae sententiae probabilitatem negare non audeo 12. Verum prima illa magis obvia magisque communi S Omnino retinenda est. Sensus vere lite talis illius in principio hic mihi esse videtur quem et facile Hebraei intelligebant, e , tum mundum aeternum tum creationem visibilium a Spiritibus crealis factam exeludit nempe in principio temporis, seu ante omnia. Nec video quomodo, Obvia hac explicatione posthabita, ad arduam divini Verbi cogni-