장음표시 사용
101쪽
tire videantur,quia esse per potentiam, est habere potentiam , quae quamcunque rem potest alis tingere 1 cile autem per essentiam , est habere substantiam,& essentiam proximam, Rin distantem a quaeumque re, ut bene S Thomas,& resi- qui seie omnes Doctores. Lis enim in Deo v .nus ab alio non separetur , tamen recte potest ratione distingui, quia tertius tantum te quirit approximationem a secundus vero tantum re quirit Operationem, siue inter se connexi sint, siue non; satis enim est, quod in creaturis possint separati, quia Rex per essentiam tantum est in uno loco: per potentiam autem in toto regno, quatenus illuὁ habet sibi subditum. Deus autem non tantum subditum habet mundum etiam sibi subiectum, sed omnia,quae in mundo sunt, facit, conseruat,& perseit: quia ex ipso, di per ipsum, di in ipso lunt omnia, ut iuxta Graecorum ex pia sitionem dicitur ad Rom. ii. Hi modi sunt ge
36. Quartus alius est, quo Deus obiective est in
creaturis rationalibus tantum , tanqiam biectum cognitionis , N amotis, qui s. ne modus non requireret actualem , S: realem praesentiam diuinae lubitantiae , nisi aliunde Dei immensita, omnia impletet.Tribuit autem S. Thomas gratis hunc existendi modum , quia loquitur depellecto modo existendi, id eli, in cognitione persecta, quae non est niti per gratiam; aliqualis tamen Dei praesentia obiectiva per naturam non potest negari, quia per naturam haberi potest a liqua Dei cognitio,& amor, ut dicetur alibi; ex
quo siet et, ut Deus tanquam obiectum cogni tum , & amatum per naturam pollet recte esse praesens obiective cicaturis ration. bilibus. C A p v T X.
uius modis sit Deus in omn/bus rebus prae s.
3 TFIs positis, videndum restit, an sit pro-d 1 prium Dei esse in omnibus rebus modis praedictis.18 Dico primo, esse in omnibus rebus per praesentiam , & potentiam Deo tantum conuenit Der naturam , potest tamen conuenire creaturae per gratiam. Prima pars huius conclusionis constat, quia agere in tota mundi machina, Noegri scere omnia quae sunt, non est naturale alteri, quam Deo: ergo illi soli per naturam conuenit, ut operetur ubique,& omlita cognoscat. Secunda pars patet , quia creaturae rationali potest communicari notitia omnium, quae fiunt: &de facto Chrἱsti immanitas habet hoc donum: deinde siue possit creatura assumi, ut initrumentum ad creationem, di conseruationem, quae illam sequitur , siue non, de quo alibi dicetur, tamen certum est , quod potest uti creatura tanquam instrumento ad omnia , quae fiunt , &conseruantur cuni dependentia a subiecto, sed ex hoc sequetur, ut illa res praesens sit,& lubiecto, & rebus , subiecto dependentibus : ergo
porali creaturae communicari per gratiam, ut
praetens sat omnibus ictius per potvntiam ex prae sentiam.
Dieo secundo, proprium est Dei ex se esse sus- sui scienter eonstitutum ad hoc, ut praescias sit cuique creaturae , qua in fecit , neque hoc poteth communicare per gratiam alicui creaturae. Pro hatur conesusio, quia ad hoc quod creatura esset iam actu constituta, ut Ulci eo ipsb praetens cuicumque creaturae, drberet habete infinitum in iatrinsecum ubi, esteq; praetentem imaginariis spatiis insinitis, sed creatura non potest habete ins nitum hoe accidens: ergo non potest este ubique hoe modo. Maior satis patet, quia ubi creatum finitum facit subiectum p talens linito , S de terminato spatio: ergo infinitum ubi est et necensarium , ut creatura aliqua esset spatio inlinito praetens. Quod autem esitit necessarium habere ubi ad inlinitum spatium per se patet, quia spatium , in quo possunt creaturae corporeae, S. incorporeae fieri,est mimitum: ergo ut creatura ita esset sui licienter disposita, ut est et praelens cuicumque creaturae, ubi utrique fieret absque 1llius mutatione, deberet habcre ubi, quo praeiens
est et toti spatio imaginatio, ad quod opus estut inlinito illo accidunti. Dico tertio, de facto solus Deus est praesens omni rei, & loco reati, potest tamen communicari per gratiam creaturae , ut lit in omni loco reali ex sienti Prima pars satia nota est, & colligi potesti e 2 Sanctis , qui ex illo sapientiae 3
Spiritus Denum repi u oi bem terrarum,colligunt spiritum sanctum este, quasi supponentes nullam creaturam defatio este in toto orbe terratum. Quod argumentum videri potest in Ambros lit, i. de Spiritu salicto c. . Hieron. A Cas. si . in Pi Is8. Cyril. l b. 7 de Trinit. Basil lib.de Spiritu sancto, c.ar. Didim. liti t. de vi tu sancto. luilgen. lib.ad Donat cap 8. Vigil in disput. Athanasii, Ar ij, &Sabellii, August. tib 3. contra Maximinum,c.ri. Ratio, quia ii aliqua creatura esset ubique, maxime Angelus aliquis, sed nullus est de facto, qui in toto mundo sit, ut probatur
Secunda pars conclusionis confit matur ex Christi corpore,quia sicut modo in pluribus locis est, possit per illum modum praesenti, toti mundo fieri praetens. Similitet si multoties corpus aliquod , aut Angelus in multis locis adae quatis, quasi replicaretur. Vnde per gratiam communicati potest creaturae , ut sit in tot mundo: modo tamen neque per gratiam, neque per naturam alicui est communicatum. Hinc sequitur sensus S. Thomae illius propositionis, quod esse ubique primo per se tantum potesDeo conuenire, videlicet, ut quacunque sacta suppositione, & creatione, Deus sit in omni loco ; nocenim soli potest Deo conuenire. Dices, quomodo S. et homas docet , quod si granum milii tantum esset creatum , illud esset ubique: aut enim particula ubique signiticat lo cum omnem imaginarium, aut actualemili imaginarium, illud granum, ut constat,non est ubiq;
102쪽
fi significat realem locum, in nullo loco esset granum, quia ipsum non esset locus sit ipsius. Respondetur , quod paticula ub que non ligni is scat locum proprio, ud reale spatium , quod tantum esset illud nastum: unde eum sibi es et praesens, consequentet esset praesens omni spatio
Ex dictis soluitur primo illud dubium, utrum
Deo ex te inpore contremat oti ubique, si enim patricu la esse τι gh aliquam habitudinein realems si et etiam edi titile cam, conuenit Deo, quia in res bu, Deus non itiit anicquam olint, inceperunt autem in tein ore: ergo ei se ub que incepit in tempore. Q. m lens 1 hoe concedunt s.Tla riui , Durarid. t Mard.8c alij d.; . Si tamen non sui cimo de illa extrinieca reali habitudine, sed de intriti iccia attr.buto,quo Deus ita in actu est, ut absque eius mutatione, eo ipso sit praesens v biq ie, de in omni te cieata ι tunc d icendum enset hoe non conuenire Deo ex tempore, sed est ede illius citentia β: esse quid reale Secundo sequitur, in quo consillat attribu tum diuinae immensa tatis 1 non enim consilit ineestrii seo illa liabitudine, sed in attributo in trinseco, per quod est quasi insinite d it usus, Nin se ipsis exiliens praesentia quadam i inmensa,
di infinita, per quam eli intra quamlibet creaturam, & extra, licut aeternitas tignis Lat ii 'am duia r .itionem insinitam , qua est ante, di post cieationem; q iod intelliguremus in Deo, si illiu ,
subtiantia alia a se disturcia reciperet per quoddam infinitum, ubi tamen cum eius immensitas sit eius iobstantia, intelligendum est attributum quoddam limplicii, imum,quod habeat eundem fidicium in diuina lusis antia, quem haberet in- si otii ii vhi i lubilantia Angelica q ita sicut illa ilici in se insinite d. itula, tota in toto, & qualibet parte, id ii habet de Leto diuina substantia, propter quod potest cilicere in diuersis, imis spatiis quamcunque creaturam.
De immutabilitate Dei. ARTICVLVs LVirum Deiri si ammtirabilis
prium Dei: quia omnis creatura est muta. hilis, tum incile per potentiam Dei conseruantis creaturam in ille, tum etiam per potentiam passiua in intrinsccam adesse iubstantiale, hel saltem accidentale, &. locale. Arrubal in I. pars. D. Th.
De immutabilitate Dei. De fide ea D/um esse immutabilem. Cap.ν.
Post immensitatem secundum rationem se. χquitur in Deo immutabilita, Iecundum locum di ideo enim Deus mutati non potest localiter, quia per immensitatem necessario est in omnibus locis, atque adeo non potest adquirere intrinsecam piauentiam sui in aliquo loco, , nde nec mutari, quod nihil aliud est, quam adquirere aliquem locum. Hac de caula disputatur de immutabilitate, post immensitatem, qua M. uis non tota diuina immutabilitas sc quatur ex eius immensitate, ut videbimus. Pio intelligentia ergo huius attributi, notan- adum est, ex D Thom. ait a. mutationem sumi poste, vel improprie tantum ex parte termini , vel proprie ex parte subiecti aliter e habentis sub terminis motus. Mutatio ex parte termini dici potest transitus rei de non esse adeste ; vel contra, deesse ad non esse: cum enim res per productionem, aut corruptionem sui aliter existat, qua in antea , aliquo modo dicit ut mutari existendo nunc, cum antea non existeret, vel contra, quae mutatio die itur rei in ratione tetmini, quia in hoc modo mutationis non subest aliquod subiectum commune sub utroque termino ii quo, di ad quem: mutatio vero ex parte li)biecti ei ivia , perquam res aliter se habet nunc quam prius, verbi gratia, adquirendo quod non habebat, vel deperdendo qiod habebat , manente tamen communi subiccto sub vitoque ter.
His p rrmissis concluso certa est secundum ιsdem, Deum este omnino immutabile. Num. a Non est Delia quas homo, τι ψηtiatar . neque visisltiti hamuis, vet muretur: ubi maxime sermo est de immutabilitate Dei in suis decretis, nec enim aliquid iaciendum dc cernit, quod tamen iterum decernat non efficere. Vnde loco citato significando hanc stabilitatem voluntatis diuinae, iubditur Dαιt ergo, ct non faciet , locutis . o non, libitur, SimiliterMalach . oemm Do nus, o non mutor, ubi etiam sermo est de immutabili tate , conitantia, de ita bili tale diuinae voluntatis in determinatione malorum , ut eo locci inter- aptetatur Cyrillus. Quare ad probandam omni modam immutabilitatem Dei esseacius videt ut testimonium Iacobi cap. i. Omne datum optimum d/s dens a Patre Iamuis,apud quem non es transi
103쪽
imgemit nos.&e. id est, ita Deus eth pater tu minum, ut apud illum nulla si v ieissitudinati aluminis obumbratio, quae esse solet incorpori bus caelestibus, est enim immutabilis: nec instat diuersitas essectuum, quos Deus cum vult operatur. 14 enim non prouenit ex aliqua eius mutatione, lede,c libertate: voluntarie enim genuit nos verbo vetitatis. Eandem immutabulitatem tradit Propheta Regius Ral. Ior. 'ad fin. ubi cum Deo de caelis loquens, inquit, Sιcur st-
idem ipsera, ct anni tui adesicism, ubi identitas, de similitudo perpetua in essendo opponitur
mutationi caelorum, lignificaturq; Deci non tan tum conuenire neccssariam, ac perpetuam existentiam, sed etiam aequabilem, demisermem essendi modum absque ulla variatione. 4 Ratio vero cur mus immutabilis sit, diuerinia necessario esse debet, iuxta duo diue. sa, quae
significantur per Uet immutabilitatem. Cum nim mutatio duobus modis tum tiar, ut ui principio huius disputationis dictum est, immutabile etiam duobus sumitur, aut pro illo quod non poteit non esse , neque transire potest ab ese ad non esse , quod est esse immutabile ex par te termini, aut pro eo quod non poteit aliquid de nouo adquirere , quod εsteste immutabi Ieper modum subiecti. Quod ergo Dein priori
modo immutabilis sit per modum termini alio modo existentis, atque antea, ratio vii primum Dei attributum , quo Deus existit a te, id eli abique vilius caulae concursu: nihil enim potest detinere esse , de corrumpi, niti per i
troductionem alicuius rei incompatibilis , aut per cellarionem influxus caulae conseruanti se Deus autem desinere non potest per productionem alicuius rei incompathitis cum illo, quia nulla elt te, incompatibilis cum existentia diuina, led potius quaelibet res postulat hanc exilientiam. Neque vero Deus poteli desinere pet celsationem influxus alicuius caulae,quoniam Deus nullam habet sui caulam: unde neque per cellationem caulae influentis Mure potest. Est ergo Deus immutabilis in ptopria exilientia , atque ratio huius immutabilitatis est Deum a teipso
exiliere,atque adeo necessatio. - Secundo quod Deus sit immutabilis per m
dum subiecti aliter seliabentri, ratio eli simplicitas, thiam quaest. I. probabimus Duo conuenire t nihil enim mut ri potast sine reali compositione subiecti cum termino de nouo amathio permotum , quia cum talis terat,inus de nouo adueniat per ioci , a separatione concluditur illum esse distinctum subiecto mobilis, quod prius erat cum ptiuatimae, ac proinde per umonem coui positivam cum tali subiecto coniungi . sed Deus ita emimplex, ut cum identitate, de simplicitate linnma habeat omnia, qua li is c
uemunt, ut q 3 dictum est 'Ergo Deus mutari non potest aliquid di tinlesum de nouo a aquiis Tendo. Smilis ratio sumi potin ex infinita Dei persectione, quae etiam in sul sciens ratio immutabilitatis diuinae , quoniam omnis motus
tendit interminum, ut subiectum habeat, quoa
alias non habebat: sed Deus,ratisne infinitae pet- sectionis, non potest carere aliqua ex perfectionibus, quas non repugnat illi conuenire di quia semper eli in actu in omnibus persectionibus tergo non potest aliquid de nouo adquirere, at
C A p v T ILobiectiones solusIntur. Contra hanc certam conclusionem obiicitur e
primo, quia Deus in rem pine coepit creaturas producere, unde videtur inutatus saltem in voluntate, qua decreuit tali tempore producere mundum Respondetur tanten Deum in tempore produx ille de nouo mundum, hanc tamen productionem non fuiste actum intrinsecum t unde neque adduxille aliquam Dei mutationem , sed creaturarum , quae in tempore esse coeperunt, cum antea non essent. Quociveto attinet ad voluntatem creandi mundum,
quae in Deo est , & iuit intrinleca , dicendum est, illam non incepisse in tempore , sed potius ex aeternitate Deum statiuste hane creaturam producere tali die, de hora, seu cum toli duratione , unde suo tempore res productis
t II rex vi aeternae voluntatis, sine v Ila Dei mutatione.
Secundo obiicitur, quia Deus incarnatione γmutatus videtur, quando Verbum unitum fuit humanitati in Christo. Vetum hae e di Iticultas proprie pertinet ad materiam de Incarnatione:
Alia disticultas eit, quia Deus illos,quos iustificat, diligit ut amicos, quos tamen prius non m abat ut amicos: quare videtur, aliquam mutationem contingero in diuina voluntate. De hac
difficultate dicemus infra agentea de libertate diuina volunt iis
Secundum dubium est, An esse immutabi- alem sit proprium Dei et Responso est facilis ex dictis , nempe esse omnino immutabilem esse proprium Dei, quod i lii tantum conuenu; nec
tamen potest ulli creaturae conuenire. Ratio est, quoniam in omnimoda immutabilitate inter a
lia includitur non posse transire de non esse inesse, neque e contra, haec enim est mutabilitas ex parte terminit sed quaelibet creatura cum Iibere facta suetit in tempore, de libere a Deo
conli ruetur in tempore , transiuit de non es-le adesse, di transire potest de esse ad non esse: Deus vero desinere non potest, sicut neque potuit incipere ergo esse omnino immutabilem soli Deo conuenit.
Vaestiones Theologicae , 8c dogmaticae sunL - circa attributum aeternitatis, quc d certe sequitur ex immutabilitate diuinae substantiae, &- suis
104쪽
uis expleantur 1 S. Thoma in cimtextu articu - llorum :&in illorum explicationem multa eruis clite docuerunt in hae quaestione Patres Molina, Valentia , & Uasque Ε, & Pater SuareT I. pari. Theologiae lib. 2. de attributis cap. 4.de copiosius in Metaphys. disputat. so. Ego vero quod proprium hic lcribere poteram de distinctione durationis rerum creatarum a sita actuali exilientia, tradidi lib. . Phylic. dum agerem de duratione temporis. Nec vero animus est in iis quaestionibus multum immorari, in quibus ex quocumque commentatore ex dictis lector facile pessit veritatem recte inteli igere.
De unitate Dei. IN hae etiam quaestione nihil noui habeo; nam
quid addat unitas supra rei existentiam, quae stio est Metaphylica, de qua 1 loco dixi quid sentiam. Rationes vero, quibus demonitratur Deum tantum esse unum in ollentia, traduntur intractatu de iTrinitate; quo tractatu modum probandi unitatem substantiae Dei iuxta iligeni j mei tenuitatem paucis explica .
Quomodo Deus a nobis cognoscatur. F X Diuinae persectionis magnitudine oritur,
ovi ipsius substantia, naturae viribus in se ipsa videri non misit, neque virtute vlla creata comprehendi. Quapropter inter Dei attributa haec duo numerantur, scilicet, ese virtute naturae creatae inuisibilem; atque creatura omnino incomprehensibilem. Qua autem ratione handuo attributa sint intelligenda, explicat S. ct in hae quaestione.
ARTICULUS I. Utrum aliquis intellictus ereatus possit
Deum videre per essemiam. Λ D quaestionem an sit respondet S.Thomas Lx fieri posse, ut intellectus creatus Deum per essentiam videat: atque adeo Beatos omnes re ipsa Dei essentiam clare videre, sicuti est. Hoc autem probat ratione qua lima heologica; quia nisi Deus videri posset in seipso, rationalis natura non posset ad eam lupernaturalem peruenire beatitudinem,ad quam illam Deus ordinauit, deinde naturali ratione tandem responsionem probat; quia appetitus videndi Deum, qui visis illius effectibus naturaliter excitatur, argumento est Deum videri posse, nee enim natura communi consensu in rem impossibilem fert M.
. An intelliinus creatus Deum possiit videret Deum non videri per essentiam a Matis emror fuit Armenorum. Cep. . Dem ρον essentiam viam potest asinusi
ctia creato,ut docet sides Capa. Obieetiones ex Patribussoluuntur. ρ. 3. Obiectiones a ratione sumptae diluumur.
Resonsio ad sicundam si iectio iam Capitis
Deum non videri per esentiam a deviis re.
Clica hane disputationem error suit Arme- Inorum, ut resert Armacanus lib. l . de eo-vum erroribus. e. I. Duum videri non poste ab ulla creatura; ac proinde , Matis clare secundum essentiarn non videri, sed per quandam limili tudinem, atque in quadam luce ab illo aeriuata. Hunc et rem Abai lardoadlcribit Castro conistra haeres verti. Beatitudo. likresi prima, atque
Amaldo cuidam Brixenii Abailardi sectatori. At S. Bernardu Abai lardi a qualis epist. iso in
qua errores illius ad Ianocentium Pa;iam scitiabit, hunc errorem non refert hoe vero indicium est certum, Abat lardum hesus eriotis non fuisse. Ad huius erroris confirmationem adducunis atur verba illa loan. I. Deum nemo vici νvquam quae verba urgeri pollunt ex quadam particula exclusiua,cum qua ea retulerunt arillus Papa epist. r. S. Irenaeus lib. 4.c Athanasius lib. I.& 4.de unitate deitatis, Deum, inquiunt,mmo vidit umrvam, ni fi νni in Alius, qui est in fina Patris. Exceptio autem, ut dicunt, tirmat oppositam regulam 1 indicare igitur videntur ea verba Deum nec ab Angelis quidem videri. Secundo, S.Paulus ι. ad Timotheum sidum 3 de Deo loquitur, Lucem, inquit, baiular inaccessitam, quem nemo homurum vidit, nec ν dere ρο-
ωι . Adduci etiam poteth quaeam ratio, quam
Deus per essentiam videri te ab intestractu creato,ut Leerfec Pposita sententia, quae in S. Thomae reis sponsiope continetur, est certa ex fide potast Deum per essentiam ab intellectu creato ui deri ae videri nunc te ipsa , Leatis omnibus.
105쪽
Expresu enim hanc sententiam s scant iret-ha illa S. Pauli i ad Cotinit, is P demis nunc polleculum in aenigmate, tunc autem facie ad faciem. inae dici non possit esse in aenigmate, ne satio est e debet i phu, diuinae substantiae, nulla aliare ereata interueniente, in qua cognoscatur. Lametiam signiscant verba illa s Ioa n. epist. . cap. s.
eumsicuti est. Quibus ex locis Marisius Papa epist. supra adducta , rem hanc colligit certam esse ex fide. 1 Αt inquiet aliquis, videndi verbum etiam δε- cie ad faciem, non necessatio significat visionem diuinae si ibstantiae lecundum essentiam ; nam Genes. 31. Iacob dicitur vidisseDeum facie ad sa
ciem, quem tamen est certum non vidisse ipsam Dei stibi tantiam. Quin etiam Iob 36. Omnes hcimines , dicuntur uniere Deum : ex illo ergo verbo videndi Deum facie ad faciem, non certo probat ut dogma hoc fidei, de quo agimus. 6 Rei pondetur in hii locis non dici videri Deum sicuti est, nec acie ad faciem, illa visone, quae non sit in aenigmare. In locis autem, quae nos adduximus, illud aperte asseritur: nam , Paulus visionem suturam Dei diuellam tigniscat a visione, qua in dicit esse per specu tum in aenigmater huiusmodi autem necessario est omnis illa viso, qua Deus non in seipso immediate sicuti est, sed in aliqua alia creatura prius cognita videt M. Itaque rem hanc certam esse ex side praeter Eua ristum Papam docet Concilium Florestinum, set ultim. in litetis unionisi & instructione Ariamenorum,& ex Patribus Irenaeus supra Naaiania renus orat. 23 ad sn. S. Aug. epistia. cap. 4 S 8. . Salli.: Ad verba illa : Deum kema vivit unquam . respondet Iansen. c is Cone. esse quidem ea intelligenda de hominibus, & Angelis: non tamen de visone quacunque, sed tantum de compres sua, ac proinde ex illis non colligi, quod vile alia Deus videri non possit. Haec tanaen expositio non videtur congruere contextui; nam s. loannes, ut explicaret se non ex narratione alterius quam Filii Dei scripsisse illa , quae in
eo primo capite habentur, sic videtur rationem efformare , quia scilicet Deus a nullo visus sui Dset, praeter quani a Filio. Vt autem alterius narrationem sequi potuisset, satis set Deum ab a-Jiis hominibus visum suisse sine comprehenso ne; nam Chri lium quidem secundum huma nitatem,cuius narrationem Ioannes sequchatur, Deum comprehendit. 8 Respondeo ergo cum S. Augustino epist. Ω-pra citata , esse quidem ea veitia intelligenda de quacumque elata Dei visioner ese tami n intelli genda tantum de hominibus, qui nobiscum degunt in hac vita mortali, di quorum quotidiana consuetudine in rerum cognitione proficere possimus, hoe enim proprium fuit Christi Doct ris,& Redemptoris, ut in hac etiam vita morta ii, in qua magister fuit hominum Deum videret scuti est. Ex hoc autem recte expricat Ioannes, se non alterius narrationem secutum sui se,
quam unigeniti Filii Dei . qui per humanitarem
assumptam reuelauit ea mysteria, quae a S. soanne referuntur. Eadem ratione intelliguntur verisba Christi Ioan 6. Patrem nonus flarquι quam, nisi qui en a mor intelligenda enim haec sunt de hominibus, qui docere alios potuerint.
Ad verba S Pauli respon feci, Deum dici in- 'habitate lucem inaccessibilem, quoniam naturae vitibus videri non potest , sicuti est. Inde autem non colligit ut videri non posse Deum ab intellectu creato, si is supernaturali Dei auxilio adiuuetur. C A p v T III. Oιιectiones ex Parribus soluuntur. Alici etiam possunt testimonia aliquorum roseatrum,hraelertim Chrysostomi, de Itieodoreti, qui affirmate videntur, Deum ab Angelis non videri: neque sicuti est videri posse ab .lla creatura. Chrysost Idomi l.t inloan. Id quia
Divicu, inquit, non modo stropheta non vide1 vnt, sed neqae Angeli, neque Arid angeli: os eos percontuberti, a Mi ab eu d. D ι subsantia uxilies, sed tantum referentes, moria in exielsis Deo. paulo au lcm post, ait illis verbis: a Pli eorum semper vident faciem Patri, , N illis: Feata re docorde. Fox ametsi Detim v,datant, tigniscari solum cogitationum quandam, quam pro nouris viribu, capete possumus. Similia docet Hom. 3.& q. de incomprehensibili Dei natura. Homilia enim tertia,dum de Anselis loquitur: Non flavi, inquit, Dei vident merura linem , ne ipsumlacerumsubsantιam . sed qua vid hi condurensus Osdem ea. O indulgent ιa, cum Dem non sitita est, se osteAdar, sed quoad iride=e pote is v, μι ae ctum hhuffixodi nuruat. Is musmodi rem condese m vvnς--, ο ιηδε sextiam. Eadem sei e docet Lurymus,& I heophilatus ad Cap. Ioan. i. Thcocorctus in Dialog immutabilis, ubi, ι evs. inquit, chrimi nequaqviam viderι ab homine potest. Verbis autem illis: Angiti rident fatum patris ait, signiti cari cognitionem quandam , qualem habuerunt
illi homines, qui Deum vidisse dicuntur. Aliqui respondent ad hos Patres, per videndi it verbum significari visionem oculorum , & corpoream : proinde in testimoniis adductis nos negari Deum intellectuali, dispirituali modo videri posse. Haec solutio non satisfacit. Primo, quia Chryso- ,1
stomus, & Theodore tu, eam ratio 1 em suae sententiae reddunt, quae creatura non potest aspicere creatorem suum. Hac autem ratio tam comprehendit Mulos mentis, quam corporis, utrique enim sunt creati. Secundo, quia hi patres s-mul dicunt Deum, neque hominibus, ncque Angelis: sed soli ipsa ese visibilem. Itaquc aiunt, comparatione intellectus diuini esse possibile id, quod est impossibile comparatione hominum, d. Angelorum: at Deus nec sibi ipsi visibili, est
corporeis oculis: non ergo intelliguntur citati Patres solum de visione corporea
106쪽
13 Respondeo ergo ex doctrim S Thomae in hoe lari. ad I. Chrysostomum,& Theodoretum,& alios, quos allegauimus, per visionem, quam negant esse posithilem creatiatae, significate visonem comprehensuam. Hoc vero aperte colli
gitur ex contextu Chrylos homi, & Theodoreti;
nam homil. 1 . in Ioan. Salus, inquit, v mgenitus stibistantiam νιdit, qui certam notionem. visunis, scon rehensionem habet . ex eo quod Fitius Patrem τώὰι han omge comprehe1sionem : aperte igitur Chrysostomus visionem pro comprehensione
accipit. 1it homil. . de incomprehensibili Dei
natura : Ostendereis, inquit, ntillam τινtutem ex quisitam Dei capere comprιhensionem. 5e insta Nullam v disse Deum Ioannos uir, τι exqtistam comprehens Ohem in ntisto contusis intellari. Huius autem
loquendi modi Chi, sinomo ratio suise videtur, q iod per videndi actum, qui conuenit praeis stantii imae sentiendi facultati oculorum, di qui solus potest circumseribere si es ohiecti visi, signiscare voluerit illam prastantissimam cognitionem, qua termini Omnes rei intellectae ita cog ioscuntur, ut comprehcndantur.
I4 Odcasio vero disputandi ad probandum modum hune visionis Dei este impossibilem , fuit
haeretis A nomaeorum, contra quos Chrysosto istis disputat. Illi enim dicebant , Deum esse a creatura comprehentibilem & oaturae vitibus videri posse, sicut est in se. Homilia enim prima de incomprehcni bili Dei natura, non longe ab initio, dum resutat hanc haeresim ex illis verbis Pauli: Ex parte cognoscimus: rbe, inquit, sunt illi,quei se totam sieηtιamoacὰρ Id alfirmant. isti sum
mae scientia auctores. cum se torum tenere arbitran
tur , pa te et avi, quam babere ρο sunt, destituti la-hu utar. Iξt homil., in principio: Non, inquit, ignoro. adiaersarios nostros ιnsolertia Mbu obticere, quod ne suprema quidem virtutibus Deum dicamus esse lcomprehitisibilem. Verum ego id ipsum Minio, quod incompreh ustilem virtutibus siveru, existumant rationibus hom)num d/siriba p. se, o comprehendi.
11 Simili ratione Theodoretus dialogo citato, ideo ast, non videli diuinam substantiam, sed quandam gloriam : quia Dei subitantia neque circumserrhi, neque comprehendi potest: non tamen Lesa iit Chrysostomus videli polle diuinam si bitantiam sine comprehensione; quin potius id asserit hom. io. in a. epist. ad Corinth.& hom. 3 in epist. ad Philip is Sed contra obi ieiunt j quia Chrysostomus postq iam dixit Deum , nec ab Angelis quidem viderii fgniscat etiam nihil ab ei, diei posse de Dei subiti nitar posset autem dici, ii substantia Dei sicuti est, in se vident sine Dei comprehensione: Nec A1chane si . inquit, illum τὸ est :sdseos pocontaberis; mi ut ab his de Dei subsantia au- l
dres.s d tantum referentes. Gloria su excelsis Deo.
37 Rei pondetur ex sententia Chrysostomi, propterea nihil ab Angelis dicitur hominibus de Dei lubitantia, seu teli in se, non quod illi sub stamiam Dei non intueantur, sed quod homines,
quibus loquuntur, dum sint in hac mortalitate,
hihil possent percipere de Dei subitantia, sicuti
eli. Loquebat ut scilicet Chrysbstomus eontra Anomaeos , qui putabant videri Dei substantiam sicuti est, etiam ab hominibus in hac vita mortali. Id autem rcfutat Chrysostomus: quia Angeli non introducuntur in diuinis litetis i l quentes de Dei lubstantia, sicuti ei , sed tantummodo laudantes Deum , quod homines etiam possunt imitari, non autem audire essentiam diuinae substantiae sicuti est. C A p v T IR
s Obuctiones a ratione sumpta diluuntur.
Einde obiici potest ratio quaedam physica. 18 Nulla potentia cognoscit tua potest eleuarii ad operandum extra latitudinem obiecti sibi
connatura list secus enim etiam corporeus oculus
eleuati posset ad videndas res spirituales: Deus
autem clate vi Iussicuti est, plane est extra latitudinem obiecticon naturalis intelligentiae creatae: nullo ergo auxilio eleuari potest intellictus ad videndum Deum clare licuti cit. Rei pondetur negando minorem: quod sci- licet Deus clatu visus, sit extra latitudinem obiecti intellectus connaturalis . licet enim Deus, ut clare visus obiectum sit lupernaturale ; non est tamen omnino extra latitudinem obiecticon naturalis intellectus: Deus enim secundum se, & ut clare visius, & quacumque alia ratione continetur intra latitudinem emis, ac proinde
intra latitudinem cuiuidam rationis obiecti
intellectui creato connaturalis. Potest enim creatus intellectus propria, ac naturali virtute intelligere rationem entis abstracte, & uniuerte
sumptam; ac proinde eleuari poteIh ad obiecta
etiam supernaturalia, quae lLb uniuersa ratione entis continentur, quin eleuetur extra latitudinem sui obiecti r ut enim ratio entis in communi
contrahi potest per notiones inferiores as constituenda obiecta supernaturalia, ita intellectus, qui circa rationem entis sua natura potest operari , eleuari potest ad operandum circa obiecta
supernaturalia, quae intra entis latitudinem constituuntur. Non igitur propterea negamus intellectum eleuari extra latitudinem tui obiecti, cum eleuatur ad videndum Deum , quia Deus es a te visus non sit obiectum supernaturale, sed quia hoc ipsum obiectum intra entis latitudi
Seeunda obiectio philolaphica etiam esse po- rotest. Viso creata non poteli esse infinita : Dei viso necessario debet esse infinita: ergo Dei visio non potest esse creata , neque ab intellectu creato. Minor, in qua dii ficultas est argumenti,
probatur. Primo, nam cum cognitiones persectionem habeant ab obiecto, quae perseAionis proportio, & habitudo est obiecti unius cognitionis ad obiectum alterius; ea etiam esse debet unius cogetitionis ad aliam r Deus autem obiectum quoddam est, quod infinite excedit omnia alia obiectar ergo Dei viso infinite etiam debet Excedete visionem obtesii cieati : hoc autem
107쪽
non potest continge te, nisi Dei visio in se sit infinita. dii Probatur secundo , per quandam gradationem: quia ad videndam substantiam certae euisiusdam persectionis. verbi gratia, ut quatuor,
requiritur visio alicuius certae,& determinatae
persectionis, v g ut duo: ad videndam autem substantiam persebiorem, requiritur in visone maior aliqua persectio, v. g. vi quatuor, si substantia quae videtur persecta sit, ut octo; ergo ad videndam substantiam infiniia persectam , quae cum obiectis finitis nullam habet proportionem, necessaria est perlectio visionis infinitae.
Probatur tertio eadem minor: quia infinita esse debet res illa , iusta quam continentur res infinitae certa proportione inter se inaequales; nec enim rerum insnitarum excessus superari potest nis a te ins nita. Quapropter cum res aliqua est eiusmodi, ad cuius quantitatem res minor quantumuis augeatur, non potest peruenire, plane ea est infimia r visio autem Dei hanc habet persectionem essentialem , ut ad tantam persectionem non possit peruenire viso creatae substantiae, quantumuis ratione maioris persectionis obiecti mag's, ac magis augeatur. Praeterea etiam insta visont m claram Dei, sunt omnes visiones substantiarum creatarum possibilium, quae in infinitum magis, ac magis augeri possunt ratione persectioris obiecti, nec tamen aliqua earum potest ese persectione aequalis visoni Dei: ergo Dei visio necessarici, & es lentialiter est infinita, ac proinde creata esse non potest: neque , creato intellectu.C A p v Y V.
Res Onsu ad secundum obiectionem Capitis
pracedentis.1ι Espondetur ergo ad obiectionem secundamo Capitis praecedentis negando minorem: liiscet enim visio comprehensu a Dei insniti, infinita esse debet, quae tamen comprehensua non est,finita esse poteti Ut autem respondeamus ad contrariam probationem, notandum est, proportionem in excessu quandam esse Arithmeti.
cam, quae scilicet una certa quantitate mensuratur, V. g.vno palmo; alsam vero esse Geometriis
eam secundum similitudinem habitudinis, Nptoportionis inter diuersos terminos, non autem secundum unam certam quantitatem. Hoc
autem posito , respondendum est , secundum
quandam proportionem Geometricam , eam habitudinem esse inter cognitiones aliquorum obiectorum , quae eli inter ipsa obiecta r lime autem proportio in hoc solum posita est , ut sobiectum excedat quatuor, aut quinque obiecta , coenitio quoque totidem cognitiones excedat e si autem obiectum sit omnium persectis simum, ae proinde omnia excedat cibiecta ; illius etiam eognitio omnium cognitionum sit
persectissima , atque excessus illius supra alias cognitiones si omnium maximus. Si tamen lo- l
quamur secundum proportionem Arithmesucam, neganda est maior proportio , non enim est opus, vi s obiectum quantitate persectionis ut quatuor, excedat aliud obiectum, ipsius etiam cognitio in eadem quantitate aliam cognitionem excedat , ac proinde non sequitur cognitionem debere infinito modo excedere', etiamsi obiectum ins nito modo excedat alia Licet enim cognitio quaelibet ab obiecto accipiat persectionem suam, non tamen eam accipit solam ab illo , tanquam ab adaequata causa ,
ted potissimum a causa essesenti t quae causa, si
minorem vim habeat, quam obiectum in rati
ne ohiecti, ex illius imperfectione, & limita
tione incognitione etiam imperfectio oritur, de limitatio. Dixi autem secundum quandam comparationem Ceometricam esse inter cognitiones eandem proportionem , non autem secundum Omnem proportionem Geometrieam e non enim eli nectae, ut si obiectum duplo si persectius altero, illius etiam cognitici duplo sit persectior, propret impersectionem, scilicet causae eiscientis, a qua perscctio etiam cognationis oriri debet. Ea igitur solum proportio est nece sitia, ut si obiectum perf)ctius iit certo Obicct
rum numero, cognitio etiam persectior sit cognitionibus eorum obiectorum : sit autem omnium persectissima , ad cuius cognitionem nulla cognitio peruenire possit , si illius obiectum omnium sit persectissimum. Hoc autem
ita esse constat etiam in actibus naturalibus voluntatis , cuius actus persectionem etiam accipiunt ab obiectis,& inter se habere debent quandam proportionem, quam habent eorum obiecta. Nec tamen, etiamsi actus voluntatis circa
Deum sit obiectum infinitum, habere debet ins-nitatem , aut tanti exeedere alios actus volunt
iis, quanti obiectum infinitum alia obiicta excedit: potest enim ese amor quidam imper ctus, & naturalis circa Deum, quatenus es auctor naturae, etiams talis actus infinitus non sit. Ad probationem secundam eiusdem argu menti. Respondetur negando vitimam consequentiam, licet enim in ea gradatione, quae consideratur circa obiecta sinita , possit contingere , ut cognitio tanto excedat alias cognitiones ,
quanto obrectum excedit obiecta , nempe si in eadem proportione , in qua crescunt cibiecta fi nita, crescat etiam persectio potentiae intellectivae, a qua cognitio obiecti essici debet . in .ltimo tamen gradu circa obiectum infinitum , est dispar ratio j quia licet obiectum infinito
modo crestat , potentia tamen creata cum stfinita , crescere non potest. Unde non insit
tur obiecti infiniti cognitionem esse debere infinitam, sed selum necessat id habere quandamnaturam essentialiter persectiorem , quam sint aliae cognitiones. Hoe etiam ipsum ostenditur in actibus voluntatis , qui licet gradatim crestant pro ratione maioris persectionis obiecti , cum tamen actus in circa obiectum infinitum , solum crescit in maiori essentia , ad quam
108쪽
quam otii actus peruenire non possent, non tamen debet habere infinitatem. Ad tertium respondetur per distinctionem, tune rem illam, infra cuius per ectionem continetur infinita series aliarum rerum inaequalium, & ad cuius magnitudinem res minores peruenire non possunt, debere este infinitam, ssit in eadem ipsa specie persectionis, in qua sunt res aliae minores; secus tamen si sit in diuerso genete. Nam infra perscctionem unius substantiae Angelicce, quae finita est, intelligitur esse infinita
series accidentalium cognitionum circa substantias poli ibiles, q iae e guttiones, quantumui, crecant ex maiori ob ccii persectione, non piassunt tamen per aenire ad persectionem unius substantiae Angeluae . nempe quia illa in diuerso,& superiori genere persectionis est , ad quod perfectio accidentali fi peruenire non potest Dei autem visio ex Ob ecto increato persectionem habet essentialem, superiorem omnibus aliis cognitionibus , atque in diuerso genere, ut per se patet. Quae ratio est, ob quam ad ipsius persectionem non possunt quantumuis ciescant, peruenire cognitiones aliae: nec tamen inde efficitur
illam esse infinitam Hoc ipsum declarari potest in acta naturali amoris Dei , qui etiam finitus
est; nec tamen amor naturalis alicuius creaturae, quantu iacumque in hoc genere crescat , perue
rere potest ad periectionem essentialem, quam amor Dei habet. D Issu TAYio XIl II. An in natura inter ectuali sit aliquis naturalis appetitus videndi Deum. Dari in homine appetitum innarum τidenνάs Deum docet Wrma opinio. Cap. 3. Vera opinis conc/Eu an homine innaram e picιtasem iiden a Deum; non vero appe; istum innatum CV a.
Responsio ad objecta C A. ne F possit appetiitis elicitus Uaendi
raIionem boni super naturatia .Cap. 6. Soluuntur opposita argumenta. Cap. I.
III homas in polletiori ratione, dum pro
bat videri Deum esse possibile: quia, visis illius
essectis, naturaliter excitatur desiderium videndi illum. Pro intel lisentia autem notandum est, appetitum dici posse naturalem tripliciter. Primo, ille qui est innatus, hoe est, non oritur ex aliqua cognitione, sed ex ipsa rei natura , quo sensu appetitus naturalis distinguitur ab Elicito. Secundo, appetitus naturalis dicitur ex principio eliciendi, qui essici potest naturae facultate sine supet naturali auxilio, quo sensu appetitus naturalis distinguitur ab appetitu supernatura si . Tettio dicitur appetitus naturalis ex modo necessitatis, quo eiscitur , qua rati a tura, prout distinguitur a , oluntate libera , operari solet. Hoc sensu naturalis appetitus distinguitur contra appetitum liberum , & contingentem.
Tribus igitur modis intelligi potest quae litoproposita. An scilicet possit esse aliquis videndi
Deum appetitus innatus, aut elicitus ex naturae vitibus, aut qui necessatius sit & sine libe
in primo sensu, an sit appetitus aliquis inna- Σtus videndi Deum ' aliquorum sententia est anfirmans, scilicet Scoti quaest. i. pro logi. .ad primum,&in4.d. a. quaest ep. de io Dutand. quae. 8 Paludan. quali. . de Soli quaest 2 art. i. & lib.,r de natura & gratia cap. 4 putant autem ali qui hanc esse S Thomae sententiam, quandoqui dem in hoc articulo ex naturali desiderio viadendi causam primam,colligit visionem possibilem. Quae ratio, ii intel ligatur de appetitu innato,est efficax: ille enim appetitus esse non po-
teli ad rem impossibilem: si autem intelligatur de appetitu Hic ito, est plane inesscax, cum a p. petitus elicitus etiam esse possit circa rem impostibilem. Non igitur est credendum sanctum Thomam in hoc articulo locutum esse solum de appetitu elicito. Praeterea 3 pati quaestio η. a tie. a. ad ait, visionem Dei quadam ratione cile secundum naturam animae rationalis, in quanis tum, scilicet, secundum naturam suam anima est capax illius. Id vero dicitur esse sccundum alicuius naturam, quod est secundum innatum illius appetitum. Probatur primo ratione: quia res quaelibet , innato appetitu desiderat persectionem tuam, eo magis quo illa maior ipsius est persectio: est autem Dei vilio mala ima creaturae rationalis omni u persectio Secundo, no potest innatus apis petitus alicuiu, rei satiari per posses, ionε alicuius obiecti, ad quod talis appetitus non serture innatus autem appetitus habendi beatitudinem, quem habet nainra quaelibet intellectualis, satiatur per Dei visionem, id enim praestare potes persecta beatitudo, qualis est Dei visio. Indicium ergo est in natura intellectuali, innatum esse appetitum videndi Deum. Tertio appetitus elicitus alicuius obiecti oritur ex innato appetitu potentiae esse autem p test in voluntate elicitus, & naturali quidem appetitus videndi Deum, ut inserius dicemusea est igitur in eadem voluntate aliquis innatus
appetitus ad illud ipsum obiectum.
109쪽
petitum innarum.' Ontraria sententia est multo probabilior, desine dubio S. omae esse quidem in homine innatam quandam capacitatem habendi beatitudinem, di proinde videndi Deum; non
tamen appetitum aliquem innatum. Ex Tho-
misti, i docet Conradus r.2.q 3.art. 8 Bart. Medin ibid. Dominic. Banne Z in hoc articu . Deducitur autem aperte ex S. oma, qui dum de finit appetitum innatum naturalem, aper thait illum esse inclinationem rei ad bonum ipsi
connaturale in hae prima parte q 9.art. . dc q. 78. art. I ad tertium,& q go artie etiam primo.
Ex dcintina igitur Sancti Thom ad persectionem supernaturalem, nullus innatus appetitus naturalis esse potest.Clarissimὸ autem quest. et . de verit.art. 17. distinguit ducis vltimos fines rationalis erraturae, natur. lem, desupernaturalem:
atque ad priorem dicit naturam inclinate naturaliter ; ad posteriorem vero solum per dona gratiae. Et quidem in hoc atticulo dum S Doctor ait esse naturale desiderium viden cli Deum, non esse id intelligendum de deliderio innato, sed de elicito, manifestum est: nam explicat, se egere de desiderio illo,quod excitatur viii, Dei
effectis, qui autem appetitus ex cognitione Oritur, non innatus, sed elicitus est, ut ex ip a appetitus elieiti definitione est nisi festum.1 Ratio, quae ex doctrina S. Thomae sumitur
est emea x, ut enim sit appetitus innatus ad 'aliquam peti ctionem, non satis est illam eseconis uenientem alicui rei. hinc enim inferretur inna istum esse in homine appetitum , non modo ad Dei visionem, sed etiam ad dona grat ae omnia, ad remisitonem peccatorum,ad unionem ipsam
hypostaticam, denique ad omnia illa , quibus substantia possit per operationem diuinae potentiae perfici est autem consequens absurdum. Inde enim tequeretur, ne in beatitudine quidem lupernaturali satiari appetitum innatum creaturae rationali1:posta enim quacumque Dei visione, substantia adhuc manet ea pax maioris gratiae, de luminis gloriae, ac maioris alterius visionis Dei, per quam fine dubio creatura ratio natis magis perficeretur , quam perficiatur per minorem visionem. Ut igitur censeatur esse appetitus innatus in natura intellectuali ad aliquam persectionem, non satis esse illius capacem; sed praeterea etiam necesse est, ut eiusdem substantiae capacitas reseratur ad persectionem, quam appetere dicitur, tanquam ad rem sibi debitam , dc proportionatam et huiusmodi autem non est .isio Dei, neque aliqua persectio in substantia lupernaturalis comparatione naturae in intellectualis.
O Hine vero colligitur innanem esse quorun- sdam responsionem, qui dicunt visionem Dei in
ratione oblecti appetibilis esse naturalem, quia
potest per naturam appeti; inseautem,& ex cutione esse supernaturalem. Constat enim haec inter se non congruere. Quod enim obiectum naturale est in ratione appetibilis, quia scilicet per naturam appeti potest, res esse debet pi portionata,& debita naturae, etiam in executi ne: secus enim nihil e se posset, quod in ratione Miecti appetibilis non es t dicendum naturale obiectum vero debitum, & proportionatum alicui naturae, quodque a natura exigitur:huiusmodi esse debet, ad cuius assecutionem natura media habeat proportionata, quae tamen sienon possunt in natura ad assecuti nem rei se pernaturalis: nulla igitur est res supernatu talis,
ad quam in natura aliquis si innatus appeti
Responsio ad obiecta. AD primum testimonium s. Thomae reis
spondetur , illius verba in hoe articulo, non esse intelligenda de appetitu innato , de qua disputamus: sed de elicito, ut diximus.
Ad contrariam autem probationem respondetur, appetitum elicitum in uno,aut altero naturae indiuiduo esse posse ad rem impossibilem, praeserti in s illa per errorem possibilis intelli gatur; in omnibus tamen sapientibus hoe desiderium isse non posse , nisi comparatione rei, qtae probabiliter, deprudenter credatur ese possibilis. Itaq ae s.Thomas ex communi hominum consensu, qui ex hoc communi desiderio cognoscitur, probabiliter colligit, Deum posse videri. Simili ratione argumentatus est Augustinus lati. .contra Iu l. cap. 3. non longe ab initio beatitudinem posse obtineri: stina non omnes, inquit.
nis Q. possemus. ubi S. Augustinus ex desdeil
in quo omnes conueniant, probabile, quod di ximus,ducit argumentum. Ad secundum testiis monium respondetur, visionem Dei S. Doctois re dici secundum naturam, quia est secundum innatam capacitatem, quam natura habet, ut ille ait inde autem non colligi innatum appetia
Αd primam rationem respondeo naturam sinnata inclinatione appetere persectionem suam. non quamcumque, sed sbi connatura lem, ac proinde possibilem per naturalia media: visionem autem Dei, licet maxima si naturae intellectualis persectio: non esse tamen proportionatam, neque debitam naturae. Ad secundam rationem respondeo, innatum IR
appetitum satiari non posse per obiectum, ad quod non sertur, nis in illo persectiori modo iit illa ratio boni, di commodi, ob quam in aliud lectum se itur,seeus veto si in tali obiecto persectiori modo non sit illa boni ratio, qua: euinaliis obiectis, ad quae idem appetitus serturr in Dei autem visone rationem presectae beatitudi-
110쪽
Us , & possessionem ultimi finis altiori modo esse, quam in illa cognitione, quae est beatitudo
naturalis, ac proinde pet Dei visionem sitiati posse innatum appetitum, quo natura desiderat beatitudinem naturalem. Nam possessio ultimi finis , ob quam natura beatitudinem desiderat, altiori modo in Dei visione reperitur. Hoc modo elicitum desidetium alicuius certi cibi satia. ti potest per adeptionem alicuius melioris. ri Ad tertiam rationem respondetur, potesta tem esse tendi desiderium elicitum beatitudinis supernaturalis non oriri ex innato appetitu ad eandem beatitudinem,sed ex appetitu potentiae
operandi ex ratione mouente naturali;aut compatandi bona sibi proportionata. Etenim etiam circa obiectum impossibile,s illud pos, ibile este
credatur, este potest appetitus elicitus, qui tameappetitus ortum non habet ex appetitu innato naturae ad eandem rem impossibilem. Appetitus igitur elicitus naturalis esse potest alicuitis obiecti, ad quoci in natura nullus sit innatus appetitus; nempe ex inclinatione, qua natura fertur ad quaedain obiecta sub ratione certi cuius. dam boni, serri etiam potest per actum elicitum circa a Ita etiam obiecta, s in illius apprehendaret ea ipla ratio conuenientis boni, ex qua natura moueri poliit. In visone autem beatifica, pister ratione boni super naturalis, quae est pi
priu obiectu formale supernaturalis,& pii desiderij, apprehendi potest ratio commodi, verbi
gratia, sanitas, aut alterius commodi,apprehendi etiam potest communis ratio beatitudinis abstrahentis a naturali,& supereaturali , atque inde natura potest moueri per actum quendam imperiactum, di improportionatum obiectos uia pernaturali, etiamsa in natura nullus si innatus appetitus comparatione obiecti supernaturalis, ut dicemus inserius.
esse possit appetitus elisitus mirinia
viribus.11 CEcunda pars disiputationis erat. An esse pos- Iset appetitus aliquis elicitus , atque naturalis videndi Deum, qui nimirum ex daturae viribus oriatur sine auxilio supernaturali, 3c propterea 33 dicatur naturalis Videri alicui potest, visionem beatificam esse supernaturale obiectum , & finem ultimum donorum gratiae supernaturalis,ac proinde nullo modo , nee impersecte quidem appeti posset per naturae facultatem. Primo, quia ut constat ex Concilio Araus can. T. per natutae vigorem non possumus cogitare, aut eligere aliquod bonum, quod ad Ialutein pertinet vitae aeternae: visio autem Dei non modo ad salutem pertinet vita aeternae, sed etiam est ipla vita aetetna: ergo ex naturae virtute nullum omnino esse potest desiderium vi
Secundo , si Dei visio posset naturae viribu is
deliderari, posset etiam eadem virtute desiderari auxilium gratiae iustificantis, & peccatorum remissio: consequens autem est absurdum, B e. Consequentia est manifesta , partitate rationis; dona enim gratiae non lunt magis supernaturalia,quam ipsa Dei visio , immo potius siu- pernaturalia esse intelliguntur, quia media sunt quaedam , per se ordinata ad vilionem Dei supernaturalem , tanquam ad finem ultimum. Si ergo vilio Dei per naturae vires posset appeti, similiter etiam appeti possent caetera dona gratiae: consequens autem me absurdum deduci potest ex Sancto Augustino lib. de correct &de gratia cap. r. Ubi de reare, inquit, auxilium graHa, initium strati se S Prosiper contra Caiatianum, cap. 8 . illum reprehendit, quod dixisset hominem a seiplo posse desiderate animae
Terti ratione probari potest . quia superna- is turalitas alicuius desiderij,ad quod eliciendum necessarium sit auxilium gratiae, sumenda est 1 supernaturalitate obiecti concupiti, non enim potest sumi ex alio capite , ex quo scilicet desiderium superet facultatem naturae r visio autem Dei obiectum est supernaturale et omne igitur illius desiderium supernaturale est: ae proinde nullum esse poterit ex naturae viri
Imperfectum desiderium beatitudinis su
per turalis , or visionis Dei, da ripoten ex mitura viribuI. Ontraria sententia est S. Thomae, &Tho- i mistarum omnium, Letiam Augustini, atque omnino certa, imperiectum quoddam desiderium beatitudinis supernaturalis, aut visionis Dei oriri posse ex naturae vitibus, intelligenda vero est haec sententia de desiderio imperiectio, 8c improportionato obiecto ipsius, quod scilicet desidetisi ob lui impersectionem, nec pertinere possit ad pietatem Christianam, neque ad
salutein aeternam eo quod non eliciatur eo modo, quo secundum regulam fidei elici debet citisca tale obiectum. Hanc sententiam esse ex men te S. Thomae probatur ex hoc ipse articulo , in quo ex illo desiderio, quo visis effectibus excitatur admiratio, de cognitio causae amatur, colligit esse naturale desiderium videndi Deum. Idem repetit Iib. 3 contra Gent cap. . ratione prima de secunda, ubi explicat ex illa cogniti ne naturali, qua substantiae separatae imperfecto modo ex is ipfs cognostunt causam primam , excitari naturaliter desiderium persectiori modo eam cognoscendi ver claram viii nem. 18 Ex Thomistis Caietanus in hoc articulo, id euident ιam. Defidorum, inquit, v. sionis divina, etsi mUt naturale intellectui creato absolute est tamen H eι -