장음표시 사용
121쪽
esse ienter cum intellectu concurrentem , ea ratione qua principium in intellectu inh tens in illo concurreret, si in ipso esset. At nos quidem inferius lententiam affirmantem amphctemur,
iuxta quam in praesenti clisputatione dicimus,
Deum in ratione mouendi,& determinandi po. tentiam in ratione obiecti e se per suam essen. tiam intelligibilem, in quocunque creato intelle-etu. Licet enim Deus non quemcunque intellectum eleuet ad visionem , quemcunque tamen
mouere ad visionem potest per suam ipsius essentiam, ac proinde etiam dicimus, Deum per se esse intelligibilem comparatione cuiusque intellectus, in ratione scilicet illa mouendi, di determinandi potentiam in ratione tecti. Iuxta aliam veto sententiam, quae asserit, intel lectum s- ne principio in ipso inhaerente eleuari non posse ad videndum Deum, dicendum esset, Deum esse per se intelligibilem ab omni ereato intellectu,
ex diti ina virtute habente virtutem communicatam ad videndum ipsum .Quod autem Deus non
sit per se intellig bilis ab intellectit,cui non comis
municatur virtus illa , quae requiritur ex parte
potentiae, id non prouenire ex eo, quod Deus si minus intellig bilis ex se, sed ex intellectus impersectione nondum habentis virtutem illam inistelligendi, quae in ipso est necessaria , vi a Deopo, lit moueri in ratione obiecti. Ad hoc autem respeximus , cum in ratione allata diximus, Deum esse per se intelligibilem a quocumque intellectu creato habente virtutem illam videnis ei, quae in intellectu requiritur, ut a Deo mci ueti possit in ratione obiecti r de qua virtute qualis esse debeat , diuersae, ut diximus, sunt opiniones. An satis esse possit illa, quae in potentia est innatat an veεo requiratur aliqua alia viristus creata supereaturalis,quae in ipso inhareat. C a p v T VI. solui in obiectιsfuera contra rationem Caspitu pracedentu. QVperest vero contra rationem nostram ob Ie-33 octio. Licet Deus per suam esentiam,& virtutem possit eleuare intellectum creatum ad viis
dendtim iptum, sine ullo alio principio infuso in intellectui potest tamen dari, di te ipsa datur in Beatis lumen insusum, per quod intellectus eleuat ut ad videndum Deum. Quod igitur Deus petitiam esentiam sit intelligibilis, ae persepo, si mouere, de determinare potentiam, nihil obstat,quominus dari possit impressa sinii litudo.
per quam intellectus moueatur &determinetur. Relpondeo negando consequentiam, quia lu-34 men gloriae, non ordinatur in hune finem, ut Deus eleuare possit potentiam, sed ut ipse intellectus ex parte sua sit ad visonem proportiona. ltus,&connaturalis, per principium inhaerens, ae per se ordinatum in huiusmodi operationem,
Deum videat. Quare in hunc finem dati potes, licet Deu, posset intellectum sine hoc lumine eis leuare: non enim per hoc faceret, ut intellectus
eonnaturali modo, N tanquam principiumehu i proportionatum operaretur, qui finis est, ii quem essentialiter ordinatur lumen gloeiae ut impressa similitudo essentialiter est vicaria qua isdam obiecti atque in hunc finem estentialiter ordinatur, ut suppleat obiecti concursum, atque ut
illud sit proximὸ intelligibile. Quare esse non potest illis, obice i, quod melius est per se intelligibile , quam esset per smilitudinem impressam, aut quam alia objecta snt per similitudines impressas, per quas intelliguntur. Ad hoc vero melius intelligendum. Notandum est, ad actum cognitionis cuiusque 3s concurrere duo principia, scilicet obiectum, Aepotentiam: obiectum enim non solum concurrit ad cognitionem,terminando illam in ratione ira in te licet sed etiam mouendo,&determinando pratentiam ad talem inrellectionem: cum autem
hoc praestatur per aliquam similitudinem obi cti, id non si, ut talis similitudo, praestet illum
concursum, qui requiritur ex parte potentia, sed illum, qui requiritur ex parte obiecti. Itaque lumen gloriae, quod insunditur in intellectu, non concurrit ex parte obiecti, sed ex parte potentiae.
Id quod a simili explicari potest per Labitum
esuritatis, per quem voluntas eleuatur,ut possit efficere actum supernatu resem, non quidem ad
supplendum aliquem physicum influxum chiecti, hic enim in actu voluntatis non es necessa ei ut, sed ad autendum concursum ex parte potentiae. Intellectus autem creatus ex parte potentiae non habet maiorem vim innatam ad υidendum Deum , quam voluntas ad illius dilectionem: ergo praeter illum concursum, quo in genere causae es scientis adiuuati indiget abo tecto, potest eleuari per alium concurium, quo ex parte potentiae augeatur ipsius virtus ad videndum Deum. Sicut augetur virtus voluntatis
per insusum habitum estiritatis ad actum dilectionis , ad quem nimirum obitetum tantum
concurrit in genere causim sinalis, non autem in eo genere causae esticientis, quo concurrere debet obiectum, quod determinat potentiam cognoscitiuam ad intellcctionem obieeti. C A s u i VII
AD primum argumentum primae sententiae, ac
neganda est minor. quod scilicet per lumen gloriae determinetur intellectus ea ratione, qua determinatur per similitudines obiectorum. In tellectus enim per lumen gloriae non solum sit idoneus ad videndum Deum, sed etiam ad intelligenda alia obiecta supernaturalia, ad quae intelligenda intellectus determinari posset per eorum similitudines; quia lumen gloriae propriis datur ad intelligendum Deum ea ratione. quae es him materialior, S simplicior, quam substantiaci creatae, ae proinde etiam ad intelligenda illa,qus ad Dei vitionem reseruntur. Species autem cle- terminat , ut videantur omnia , quae formali texsunx
122쪽
sunt in Deo, quatenus talia sunt, hoc est iustitia, sapientia, &c. vel ut videatur hoc, aut illud obiectum supernaturale creatum. Plaeterea specie, Impressa non solum determinat ad obicctum primarium , sed etiam ad obi istum secundarium, quod per eundem actum in ptimatio illius obiecto cognoscitur, tota enim haec determinatio es excolicursu ex parte obiecti. Lumen autem gloriar non determinat intellectum beati ad videndum illas creaturas, quae in Deo videntur ; ex se enim indifferens est ad ficiendam vi sonem cuiusque creatutae in Deo: Quod autem 1aciat unius potius, quam alterius visonem, non prouenit ex determinatione ipsius, sed ex concursu, quo diuina ellentia concurrit ex parte ob tecti, mouendo potius ad visionem unius creatur quam alterius.' Similitet respondeo ad secundum negando minorem,& ad prohationem contrariam dicendum est, speeiem non dici similitudinem obiecti, aut repraesentare illud solum, quia iacit illudeognoscere , sed quia id facit per concursum ex parte obiecti, mouendo scillaei, & determinando potentiam ad talis obiecti cognitionem, quod, ut dixi, non praestat lumen gloriae: per se ipsum enim eleuatur intellectus, ut possit operari per similitudines supernaturales aliorum obiectorum. Ad argumentnm secundae sententiae, negamus in sinititudine impressa Dεi non inuolui contradictionem: ea enim species, si daretur, simul ordinaretur,& non ordinaretur ad faciendum obiectum ipsus intelligibiler ordinaretur quidem, quia hic ordo essentialis est cuicumque similitudini impressae, & simul non ordinaretur, quia ordinati non pollet ad saciendum intelligi bile id, quod per se se essentialiter, & ratione perfectiori est intelligibile, quam per vitam si is militudinem.
3s Ad secundum quod dicitur a simili speciei
expressae, negatur consequentia , effectus enim speciei ea pressae non est sacere obiectum intelligibile, sed facete actu intellectum : Deus autem, licet per suam essentiam sit actu intelligibilis, non est tamen per suam essentiam adeatura a. ctu intellectus Quare hoc fieri debet per sormam actualem inhaerentem in creatura, quae, ut dicemus, non distingultur specie expressa, licet persectio sit Dei intrinseca esse actu intelligibi-iem, & posse mouere & determinare potentiam in ratione obiecti; actu tamen 1 cretitura intelli gi, sola est extrinseca determinatio in Deo ab actuali intellectione creaturae.
o Ad ultimum dico dati non posse speciem Dei impressam, q ita rei per se intelligibilis ab omni
intellectu esse non potest smilitudo impressa. Cum enim ordinetur ad faciendum obiectum actu intelligibile , essentialiter connotat obiectum , quod per se non sit intelligibile, qualis
non est actus purus..1 Sed contra. Licet Deu , sit per se intelligibilis, non tamen est talis per aliquod principium, quod in potentia inhaereat; per speciem autem
in potentia impressam esset hoe modo intelligi bilis: ergo ad hune effectum non inuoIuit conis tradictionem dari speciem impressam. Re pondetur negando consequentiam, nam illa etiam inhaerentia similitudinis impressae inpotentia in hune sinem essentialiter ordinatur, ut obiectum in ratione intelligibilis uniatur potentiae, quantum opus est, ut potentiam moueat,& determinet. Quapropter esse intelligibile petptincipium inhaerens potentiae, non potest conuenire illi obiecto, quod per suam essentiam est persectiori ratione intelligibile ab eadem potentia, quam esset per similitudinem in potentia impressam , aut quam alia obiecta sint periptorum similitudines. . DIs P vT A T , o XVII.
An per visionem beatificam aliqua similitudo Dei expressa producatur
Per visionem beatisicam non produci verbum mentis alisui Thomist.e senserunt.
Contrariastententia vera, ct communis ea inter Doctores. p. Euid PVerbum isSeatis productum. Cap. 3. Solutis sergumentorum , ct Obiectionum. p. Φ.C A p v T I.
Per visionem beatificam non produci verbum mentis aliqui Thomisast erunt. AD hanc quaestionem ex mente S. Thomae rbreuis, & certa posset esse resiponsio, nisi manifesta S. Doctoris sententia Thom istae aliquidissentirent. Dicunt enim aliqui per unio nem beatificam non produci limilitudinem Dei expressam . neque illum terminum intellectionis, qui appellatur verbum mentis, nec distinguitura similitudine obiecti expressa. Ita Caietanus in
hoc articulo f. Aduerte hic. Capreol etiam cum in i d. 17. q 2. ar. ad 8. contra primam conesu - ,sionem dixisset dubium esse virum ad plura, vel ad unum verbum visio beatifica terminetur, csse tamen verisimile, quod illa , isto terminetur ad unicum verbum in intellectu formatum. Polleain d. 9.q s. ar s. dum respondet ad argumenata Aureoli, negat per visionem Matiscam pro duci similitudinem expressam. Fertar. similiter id negat contra Gent. cap 49 . Aduerae Comtamen primo contra Gent c. 3. . duita est, dixisset iuxta mentem S. Thom. posse sustineri pervilionem beatificam produci verbum. Probant autem aliqui hane lententiam primo a ex S. Thom. hic, ubi uniuerse ait, Deum per nul-
123쪽
Iam similitudinem creatam videri posse, ac proinde n. que per expressam. Secundo quia rati nes, quas S. mr adducit, eadem ratione, immo maiori probare videntur dari non posse speciem Dei expressam , quandoquidem haec similitudo melius repraesentat obiectum , quam similitudo imprcssa: si ergo smilitudo impressa
dari non potest, multo minus dati potest ex prensa. Al ia argumenta pro hac sententia adducemus inserius. C A si v et II.
Contraria sententia vera , o communis mirier Docrores. , Ontraria sententia est communis interpo-Τ actore, Scholasticos, & traditur ab aliquibus Thomistis, & est aperta sententia S. Thom. de
Capreolo,& Ferrar. iam retulimus hanc sententia in posse defendi iuxta docti inam S. Thom.
Solus quoque in A. d. p. q. r. ar. 3. post secundam conclusionem , rciecta aliorum Thomi statum sententia, ait vilionem beatificam esse naturalem
Dei similitudinem, di per eandem produci verbum mentis: idem docet Barthol. tres tract. de Trinit. adq. 27. ar. r. S. Bona. in a.d 3. prima parie distinctionis a r. q. i. ad ult.Consentiunt alii
Doctores , qui uniuerse aiunt intellectionem creatam esse similitudinem expresam, de qualitatem illam, quae dicitur verbum, nempe Scotussi i lib. 8 Durand & Gabr. in primo d. a T. q. 2. Nolina,& Vasquca in hoc articulo. Hanc vero este S Thomae lententiam probatur ex hac prima parte q ar. ar. Lubi eum dixis.set, processionem, & emanationem esse debere
per aliquam actionem, aut transeuntem,aut immanentem, qualis esse potest actio intelligendi;
subiungit: Quicunque intelligit, ex hoc ipse quod intellit. procedit aliquid intra usam, quod eu canceptro rei antetida,Oicitur verbum cor tu. Respondent aliqui cum Fertar. S. Thomam esse intellige .lum de intellectione naturali. At illae particu -
Quichiis int/il siι uniuersaliores sunt. Deinde illa causalis Extra his quod int illita uniuersat εindicant sensum. Deniq; si solum per intellccti
nem naturalem dixissent s. Doct. produci verbum , illius doctrina utilis esse non posset ad explicandum per diuinam intellectionem produci verbum; nec enim id, quod intellectio naturalis ex sua, vel obiecti imperfectione habeat,colligeretur esse tribuendum diuinae intellectioni tris
xterni. similiter contra Cen cap. ii. ait, Angelos , dum se intelligunt, producere concepti nem rei intellectae,quam in eodem capite appellat vel hum: Quia in Angelis, inquit, non est adem esse. O iniexsere t in Beatis autem videre Deum, non minus distinguitur ab eorum substantia, quam intellectio Angeli ab Angelo: ergo iuxta doctrinamS Tho non obstante praesentia obiecti per se intelligibilis, dicendum est in quacunque intellectione, quae non est substantia ipsa intel ligentis, produci verbridi similitudine curessam
adem est sententia s. August. nam lib. 34. de ITrinitate cap. 1 ait in Dei imagine, hoe est, in
mente nostra tunc suturam Dei persectam similitudinem, cum eius persectam acceperit visionem. Et libuis. c. i6. cum dixisset per Dei cognitationem formari in nobis quoddam Dei verbum, valde quidem dissimile, cum in hac mortalitato illum intelligimus per speculum in aenigmater
Cum astem itis, inquit, ei erimus. quando videb miti eam scώtι H . tunc verbum nostrum verum orti
Respondent aliqui cum Fetrar. & aliis, in ellectionem appellati similitudinem, non rati ne sui, sed ratione principii, hoc est similitudinis im pressae. Sed haec expolitio congruere non potest verbis s. August. qui non solum ait suturam similitudinem, sed persectam similitudinem, &verbum. Deinde quicquid sit de aliis intellectionibus, Dei visio neque futura est, neque es potest ex aliqua specie impresa , tanquam ex principio, ut asserunt etiam hi Doctores, cum quibus disputamus. Ergo s. August. dicere non potuit in Deo suturam persectam similitudinem.
ratione principii similitudinis impressae, ex qua
Dei visio sutura Secundo, hane rem breui, & manifesto argo amento ostendit P. Nolina; quia praesentia diu iis nae subluntiae infiniti,&per se intelligibili, non
obstat,quominus per visionem esiciaturverbum a Beatis: nee est ullum aliud impedimentum: ergo &e. Antecedens probatur, quia praesentia eiusdem diuinae substantiae intellecta non impedit,quominus persona Patris diuini, per intellectionem perscinalem prbducat Verbum t ergo praesentia diuinae substantiae non potest impedi re,quo minus per illius intellectionem producatur verbum,&expressa imago illius
Respondent Aliqui de personali intellectione et Patris esse disparem rationem , ille enim actus non solum est intellectio, sed etiam dictio, hoe est dicendi actu si quare di producit verbum. At haec responsio imprimis inuoluit petitionem principit; nam id ipsum pro ratione reddit, de quo ratio reddenda est. Idem enim formaliter est aliquid esse actum dicendi,& loquendi,& el- se actum, per quem producatur bethum. Cum ergo dicitur, per intellectionem Patris produci Verbum, quia intellectio personalis est dictio,idem omnino est, ae dicere ideo per illam actionem produci Verbum, quia per illam Verbum
producitur.Secundo argumentum eadem ratione urget, quia praesentia diuinae si stantiae per se intelligibilis, & infinitae non obsat, quominus intellectio patris sit dictio, seu actus dicendi, ac proinde per quem Verbum producatur r ergo praetentia eiusdem diuinae stili stantiae nihil ch-ltat,quominus vilio, qua Beati Deum vident, se
dictio, ac proinde actus, per quem producatur
Iettio , ostenditur ratione sumpta ex verbis S. Anselmi in Nonologio cap. v. ubi ait,
inomni cogitatione formari verbum rei intellectae r proinde animam intelligendri se ipsam,sormare in se verbum , di tiruilitudinem sui, a quae
124쪽
quae re ipsa sit ipsa cogitatio, tam eis ratione distinguatur. Similitudo enim ex prcssa, nihil est aliud , quam qualitas in intellectu per intelle et ionem formata in repraesentando similis obiecto : Omnis autem intellectio, quae distinguitur substantia intelligente haec omnia habet: ergo omnis intellectio distincta a substantia inteljigentis coniunctam habet limilitudinem expresciam obiecti Antecedens probatur; quia intellectio non sissum dicit respectum ad principium, sed praeterea etiam ad obiectum, q iod sor maliter facit esse actu intellectum, ae proinde esse ob. lective in inente, sicut est 1 parte rei. 1n hoc autem aperta quaedam cernitur proportio inter in lactionem, & obiectum intellectum a nam qua ratione obiectum se habet inessendo a pati cret, vi intellectionis, fit ut in mente sit praesens actualiter, de obiective cum illis ipsis persect)ombus, quas habet a parte rei: omnis igitur intellectio rei, sicuti est est vera,& naturalis similitudo obiecti intellecti, ut recte argumentatur Sotus loco citato. Haec vero est ratio illa S.Thomae 4 contra Gen. c. H. qua colligit Angelos intelli gendo se ipsos, tinate verbum, quia intelligere
eorum distinguitur ab ipsorum substantiar intellectio enim d stincta ab in=elligente liete similitudine producta, ac proinde sine verbo esse non potest quae veto intellectio non distinguitur ii substantia , esse potest sine verbo produ-ctri, nisi modificetur aliqua relatione, quae ratione oppolitionis distingui possit a termino
producto, ut contingit in persona Patris diuini, in qua intellectio perlonalis quamuis a lubitantia intelligentis non distinguatur , producit ta- naen verbum.
in repraesentando, aut in genere causae emetentis, di mouentis potentiam, quomodo species impressa es similitudo obiecti . aut in genere cavsh formalis,qua ratione intellectio ipsa est similitudo edi presta repraesentando, di significando obiectum per informationem, S causalitatem formalem faciendo, ut po entia sit intelligens id, cuius ipsa est intellectio Haec vero confirmantur, quia similitudo ex- io pressa , & verbum cum producitur per intellecti rinem , non ideo producitur, ut intellectio, quatenus est actio, habeat aliquem terminum ensectum per ipsam: potius enim actio est propter 'terminum, ut ille sit,& ut ex termino oriatur il le
effectus seimalis , qui ab illo in subiecto oriri
potest : nullus autem formalis effectus esse potest i litus qualitatis, quae dicitur similitudo expressa, aut verbum, nisi reddere potentiam actat intelligentem: forma autem, quae huiusmodi eni tectum sot malem habeat, necessario est intellectio: ergo verbum & similitudo expressa te ipsa est ipsa intellectio, ae proinde eandem dependentiam includit a potentia intelligente, quam includit actualis intellectio Congruenter autem his est dicendum intellectionum, licet lecundum
rationem productionis, quatenus est quidam actus activi ut activum est , habete videatur rationem actionis a quatenus tanten includit respectum ad obiectum, estq; actualis similitudo illius, esse sormam in facto esse, de pertinete ad praedicamentum qualitatis,ad genus scilicet dis- politionis, ut suo loco diximus. C λ μ v T IV.
Solutio Argumentorum se obiectionum. diuidsii Verbiam a Muris productam. DIcendum est secundo, verbum, aut similitudinem expressim, quam Beati producunt. videndo Deum esse ipsam Dei visionem in factoeliu , q ia tenus per ipsam sormatri et repraeseniantur Beati, illa. quae sunt in Deo. Ita docent Scotus, Durand &Gabr. supra &deducitur ex verbis s. Anselmi supra allatis. Probatur autem ratione nata: quia viso Dei, quatenu est forma actualis procedens ab intellectu Beati, qua Deus intelligitur sicuti est, habet actualem repraesen lationem, ac proinde naturalem significationem
obiecti, sicuti est. Ipsa igitur per se considerata est expressa Dei similitudo,& verbum quoddam illius: omnis enim vis repraesentandi, aut signis candi aliquid posita est in virtute fociendi , ut intellectu, aliquid intelligat, & cognoscat, quae virtus faciendi cognoicere, aut esse potest in genere causae emetentis, & mouentis potentiam ad intellectionem: aut in genere ea usae formalis: intellectio enim actualis informando potentiam, in qua est, iacit formaliter illam actu intelligentem , sicut albedo facit album subiectum quod informati Itaque duplex esse potest similitudo
arrviat in I. Part. D. rh. D testimonium s. Thomae respondetur, ucum in hoc articulo ait, Deum non posse videri per aliquam similitudinem , aperte loqui de similitudine illa antecedenti, q iae ad intellectionem mouet, ut patet ex principio corporis articuli, ac proinde non negare dari similitudinem illam expressam Dei,quae per ipsam intellectionem formatur.
Ad secundum, iam diximus rationem secunis irdam S. Thomae probare dari non posse speciem imprecam , per Ham Deus sit intelligibilis; actus enim purus habere non potest huiusmodi
speciem, per quam repri tentetur, cum tamen haeratione non probetur non dari speciem expressam, qua Deus lit actu intellectus. Nam siret Deus per suam essentiam sis prox iste intelligibilis; per suam tamen essentiam non habet este creatura actu intellectum: hoc enim habet per extrinsecam denominationem ab intellectione, quae inhaeret ereaturae, de quae, ut diximus, non differt a similitudine expressa; quamuis igitur haec similitudo melius repraelantet obiectum,
quam similitudo impressa , esse tamen potest, oe de facto datur in Beatis, quia effectus ipsius,
hoc est, Deum esse actu intellectum a creatura, Deo non conuenit per essentiam, sed per dens-I 1 mina-
125쪽
minationem 3 ima intellcctionis.&speciei expresiae,q .ae inhaeret in intellectu creato. Sed contra aliqui obiiciunt. In Deo per cogis nitibnem essentialem no , producitur ver b m ea solum ratione , quia obiectum cognitum est immediate per suam essentiam intin e praetens cognoscenti in ratione termini , di rei intelle etae; sed eadem ratione e sentia uni ina est intime praesens interes ui Beatorum in ratione specii i intelligibilis, S tei intellectae: ergo per visionem diuinari sentiae nullum a Beatis produ.citur vel bum.14 Respondeo negando maiorem , s. ilicet petcognitionem D i essentialem propterea solum non produci verbam, quia illius obicctu in intelligent i sit intimὸ praefensi nam pati rationeeli praesens intes icctui Patiis diuini, qui per inistellectionem, ut pcricinalem V ciba in producit Alia igitur cst ratio, quia de ratione vel hi est abali opto edere, &distingit pioducetite, intellect o autem in Deo cssentiali, .l, ciluta cum sit,ne. distingui potest ab intelliget.te, neque a re aliqua , quae producat ut in Deo, in quo nimirum sine oppositione relativa diui ctio ella non potest, ac pioptere i intellectioissentialis, necipia per se est verbum, quandoquidem non distinguitur ab intelligente; neque est piodi ctio verbi, quia non habet, per quod dilinguatur a verbo producti . Visio autem, qua Beati Deum vident, cum realiter ab illis procedat; per se trahet quicqui 3 tequiritur ad rationem vel bi,& s. mihi a. inis exprestae. Itaque S.Thoma, inde colligit, Angelos, dum se intelligunt, producere verbum, q ita illotu n intellect o distinguitur ab
ipsorum lotis antia. Q a in re Caietan. p. q. 9.art. r. s. uno adsera m iam Cum dicat actum imo manentem intelligendi , non esse puram actionem, aut passione n , scd qualitatem, qua anima actiυρ,3 passive vitaliter operatur, dicere etiam d. huisset omnem intellectionem creatam esse similitudinem expressim obiecti,& verbum. Nam
intellectio, quae est qualitas ab intellectu sor-rnata, mani: este hibet omnia,quae sunt de ratione vel bi r intellectio autem personalis in Patre
diuino, licet non distinguatur ab ipsius subitan . tia , quia neque ipsa secundum se hst verbum ;quatenus tamen modificatur relatione patris, &productio est termini producti per intellectum, verti & propr ε est productio verbi. ciuitur seeundo, si Beati dum Deum vident , producunt verbum, S similitudinem ex- prcssan : erpo non immediare Deum vident Probatur conseq rentia, qu a Deum vident specie exprtissa in ipsi, si nata inter intellectum, S obtectum c gnitum. Respondetur negando consequentiam , N ad probationem dicendum
est, speciem ex prisam non mediath inter kitelia lectum, Sol, ictum, ut rem intellectam aut potentiae obicctam , it illud intelligatur , sed vis armalem adium , per quem p tentia in iectum fertur. Hinc autem fit . ut licet intes in . tellectiam , & obiectum mediet huiusmodi a. , qui te ipsa est intellectio, inter intelle
ct onem tame , , & tem intellectim nJhol omniAno mediat. Cum autem aliquod oblatium dicitur intelligi immediate, non signiscatur nihil mediare inter potentiam, & obactum; seri e nim non potest, quin mediet ipse actiis intelligendi, sed nihil mediate inter intellectionem ipsam, Irem intellectam. Sed contra ulterius i nam s. Thomas primo is contra Gen. cap. 3 & aliis in locis; sin ilitudinem, quae in intellectione exprimitur, appellat
ait. verbum interius conceptum non ille verum
hominem secundum este materiale, sed est . in- η ait, botho int dectu, tantum. Ait ergis S Th maue, lii nil tudinem , q iae in intellςctione sor- matur , esse tam intel lectam, ac proinde s ea a Beatis producitur, aliquam rem intellectam mediare inter i plorum intellcctionem,&Deum. Respondeo, dum D I homa, verbum intellecticine formatum appellat intentionem intellectam , non iis .iscat illam esse tem intellectam ut obiect am, quod intelligatur; sed esse rem intellectione formata δε , qua vi forma potentia feratur in re in intellictam, hoc est, qua potentia intel ligat , non vero quam seut obiectum
intelligat. Qui sensis patet ex posteri ciri lo- eo; eum enim ait hanc intentionem esse homine n intellectum tantum, nihil aliud signiscare potest, quam eam esse formam, qua homo inteli SV02. 2 Obuc itur tertio. Verbum ad speciem impres- trsam comparatur tanq iam illius complementum et respectu autem diuinae essentiae, quae infinitus est actus, nullum potest esse complementum e ergopcr visionem c sentiae diuinae nullum producitur verbum. Respondeo negando maiorem; nam si
verbum ratione explicata complementum esset
diuinae essentiae, ac per hoc signiscaretur illam non esse actum infinitum, S purum, dicendum
esset per intellectionem personalea. patris, non produci verbum, qi iod est erroneum: potius igitur in intellectione creata i ei hum ad speciem impressam comparatur, tanquam effectus ad causam, & principium produc ns, ut S. I homas ait i.ci,ntra Cen.cap. 3 3 Potcst autem aliquid comparari ad diuinam csentiam tanquam ad principium mouens potentiam, ut intellectio, di similitudci cibiecti formetur. itaque communior sententia omissarum est cum S.I oma loco citat , similitudinem imprcs m aut biectum,dum
concurrit mouendo, dedeterminando potentiam
ea otione,qua similitudo obiecti impressa potest
concurrere, concursuram cse in genere causae esse ientis, & operantis cum ipsa potentia. Quod docet Caietapug in hoc articulo , & r.2. q. 49. Ferrar. 3 contra Cencap ue i. lde in elicim docet Scotus in ι.d. s. q. 7. Lia posteliori r 5ὸ colligi tur: quia diuina essentia concurrit ad visionem
beatificam mouendo potentiam, nec tamen po-tcst concurrere alio ea uia utatis genere , quam causae es scientis: ergo,&c.
Vltimo ι biicitur: similitudo expresa eo est is persectior, quo est priuetrus obieetum ergo
126쪽
a obiectum illius sit infinitum, ipsa quoque debet esse infinita. Respondeo negando conie-quentiam; ut enim diximus articulo t. hac arguis mentandi ratione etiam sequeretur, Dei cognitionem, sicut eth in se,esse debere infinitam; quod tamen et absurdum. Propterea autem consecutio est nulla, nam cognitio non dicitur persectior pro ratione obiecti iucundum comparationem Ar hmeticam,sed solum secundum proportionem Geometricam, quia illa,quae est obiecti perfectioris, persectior debet esse i illa vero debet esse persectissima, quae est obiecti perfectissimi, ut loco citato explicuimus.
ARTICVLvS Ill. Vtrum essentia Dei videri post oculis
corporalibus: Omlasio est negativa. D sv v TATIO XVII1.
Vtrum sentia Dei videri possis oculis
corporalibus: Deus nequis videri oculo corporeo. CV. I. Ratιone probatur Catholica doctrina. p. i. Obiectioues ex Scriptura, erratione depromsρωfluuntur.Cap. . C A P v T I. Deus nequit sideri oeulo corporeo. 1 WXplieauit S.Doctor, Deum esse inuisbilem
M per sipeeiem creatam. In tertio autem arti .culo explicat esse inuisibilem per oeulum corporeum. Iri articulo autem sequenti explicat enite inuisibilem per naturam. Tandem in septimo explicat esse inuisibilem per comprehensionemereaturae. Respondet itaque in tertio articulo, Deum videri non polle per oculum corporeum. Quae res certa est ex fide, & ut S. August. ait tapist. iii. 1 S. Paulo significatur illis verbis I. ad Timotheum l. Re tisaculorum innotali, misissibili. Vna enim ratione dicitur Deus immortalis' invisibilis: immortalis autem ita eli Deus, ut nulla prorsus ratione postit desinete : eadem igitui ratiora dicitur invisibilis, non quidem oeulis mentis; nam huiusmodi oculis l. item per gratiam, videri test: ergo dicitur inuisibili, oculis corporis, qui nulla ratione ad videndum Deum possunt eiciari. in confirmati oti in huius veritatis adducit S. Augustinus taetrionium S. Ambros ij lib. r. in Luc. cap. 3. quod ii de Angeli apparitione, ubi S Ambiolius dumexpendit verba illa: sea ι i
quit) in loco videtur Deia, sed minis corde, nec .
Mundo autem corde non videt Deus nisi per gratiam di ergo oculis corporis ne per gratiam quidem videt i potest. Neque in hac re probanda eli illorum sententia, qui Augustinum asserunt dubium esse in ea Epistola : quoniam scilicet in sine ait in hime modum: Istestarer . qxod del=ι-
tem , ha,elut unde iure fiuccenseat. Haec tamen verba animum S. Augustini non indicant dubium , sed paratum ad audiendum benevole iliatum, cum quo de hac re disputabat. In praece dentibus enim saepe dixerat per oculos corporis omnino cerni non posse, nisi corpora. I uetat igitur S Augustinus dubius lib ra. de Ciuitate Dei cap. 29 I. in Epistola tamen , nobis citata cer . tum esse asserit videri non posse Deum oculis corporis, atque in confirmationem praeter Αmbrosium, affert Athanasium, Chrysestomum, &Hieronrmum, quorum verba in eadem Epi stola refert. C A p v T I1.
Ratione probatur Catholica doctrina.
R Atione S. Thomae eadem veritas demon. stratur, quia visio Dei etantialiter eIt actio spiritualis: viso autem oculi corporei quaecunque e&ntialiter eli actus materialis : nulla ergo vilio oculi corporei potest esse visio Dei. Prior proposito euidens est lumine naturali; nam si potentia cognoscit tua , quae extenditur etiam ad res spirituales, nec ellario esse debet immaterialis, multo magis visio ipsa rei spiritualis, quandoquidem per suam essentiam est visio talis obiecti, esse diuet spiritualis: immediatius enim rem spiritualem attingit, quam potentia, quae natura lua potest videre rem spi
Posterior etiam propositio est lumine natura qli euidens, scilicet, omnem actum sentiendi esse corporeum, & materialem; in prius enim Ati istoteles lib. 1. de Anima cum dixistet tex. 3 ex omnem siensum pati re illa , quae habet qualitatem sensibilem. Deinde texi Ir2. Id quodsentit, inquit, aliqua eli magni Indo. imi tamen rarioμψι-t tui; neqaesensit seu magnitudo siedes quaedam ra-iro, ct potentia illi ti: hinc autem, ex eo quod visio oeuli corporei in corpore ipso immediate recipiatur, identer ostenditur, omnem huiusmodi visionem esse actiim materialem. Licet enini quaestio esse post l, an per diuinam potentiam res spiritualis recipi possit in subiecto corporeo; certum est tamen formam illam, quae natura, &essentia sua postulat a corpore dependere , esse materialem; in hoc enim posita est ratio formae materialis r visio autem, & quaecunque vitalis operatio, non quidem per aliquam dependenistiam sibi accidentalem, ted per propriam ipsius essentiam pedet ab illo subietio in quo recipitur. sicut modus quida potentiae operantis: hac enim I 3 rati a
127쪽
ratione omni sal to pen et a subiecto, in quo cipitur, tanquam modus ab illo inseparabilis. O nnis igitur vilio rec pia in oculo corporeo, essentia liter es tactus maturialis. Qirare esse non potest visio Dei, quae ut diximus, essentialiter est actus spiritualis. 3 Adiungi etiam potest ratio quaedam uniuersalior, quod potentia cognoscit tua non potest eleuati extra latitudinem obiecti ipsius t quaelibet autem res spiritualis, cum non contineatur sub ratione coloris, aut Iucis, plane est extra latitudinem ob ecti potentiae vili uae, non minusquam extra latitudinem obiecti cuiusque alteri u sensus: ergo&e. In qua ratione in priori illius propositione, ne petitio principij inuoluatur, tensus esse debet, potentiam cognostili uam eleuari non posse extra latitudinem omnis rationis obiecti-uae, circa quam virtute etiam naturali possit operari; ex hoc enim, quod potentia cernatur perari naturaliter circa aliquam rationem obiecti , insertur eam posse eleuari ad operandum circa omnia illa, quae continentur sub tali rati
ne obiectiva, non autem circa alia.
c Huius autem ratio est, quia potentia cognoscit tua non potest operari per solam rationem potentiae obedientialis ; debet enim influere sor- maliter tanquam principium vitale: quod principium, ut patet, essentialiter includit maiorem rationem potentiae, quam solius obedientialis, per quam omnis creatura subditur Deo: potenistia autem cognoscit tua per rationem potentiae vitalis, & naturalis animae , solum potest operati circa illa obiecta , in quibus repetitur aliqua ratio obiectiua , quae etiam per naturam attingi possit per potentiam ; sicut in Deo repetitur ratio entis , quae ut abstrahitura rebus naturalibus, & supernaturalibus etiam per facultatem naturalem potest aliqua ratione cognosci. Potentia igitur cognolaitiua eo senissu dieitur eleuari non posse extra latitudinem sui obiecti; quia eleuari non potest , nisi adeognostenda illa , quae continentur sub aliqua ratione obiectiua , quae etiam virtute naturali possit a potentia attingi: res autem spirituales non continentur sub ratione coloris, aut Iucis quae possunt attingi per sentiendi facultatem. haec igitur si Itas eleuari non potest ad videndum Deum, aut aliquam aliam substantiam sipi-
C A F v v I lx Obiectisnes ex locis Scriptura, o ratione deprompta soluantur. ν CEd eontra obiici possunt verba illa S. Iob:
In carne visa ridebo Des , dcc. Et oculi mea
constecturi r i Respondet S. Augustinus loco
citato, verba Iob non esse, per carnem meam vi debo Deum, sed in earne mea, hoc est, poli resurrectionem per animam in carne existentem. Itaque verba illa, Et Muti mei conspecturisunt. ae mentis oculis intelliguntur, non de oculis corporis. Quod si quis verba illa intelligat de ex culis corporis cum S. Hieronymo Epistolas intelligenda sunt de Deo secundum humanitatem auumptam, quem iusti post resurrectionem e lam per corporis oculos videbunt. Quem senissum indicant illi libri, in quibus non legitur tantum, videbo Deum, led videbo Deum Saluatorem meum. Illa autem verba eiusdem S. Iob
meae videt, non intelliguntur de Deo secundum substantiam, sed de effectu prouidentiae illius erga homines , quam prouidentiam expertus S.Iob post recuperatam sanitatem, dixis se prius audiuisse diuinam erga homines prouidentiam; tunc autem in seipis illam expertum fuisse. αquali ocu lis conspexisse. Secundo obiicitur rationaturalis huiusmodL Smagis distat intellactus creatus a diuina su itantia, quam oculus a si bitantia cieata : creatus autem intellectus eleuari potest ad videndum Deum i ergo oculus corporeus eleuari poten ad videndum saltem creatas substantias spirituales. Respondeo ad maiorem, in ratione quidem persectionis essentialis plus distare intellectum creatum a Deo, qui infinitus est quam oculum corporeum a creata substantia spirituali i in ratione tamen potentiae, & obiecti, hoc est cognos uiu i, & cognoscibilis minus distare Nam Deus sub ratione entis continetur, quae r tio attingi potest a potentia intel Iectiuasi creatae autem substantiae spirituales sub nulla continentur ratione, quae ab oculo corporeo percipi
Tettio, obiici potest ratio a simili; nam rus meorporales elevari possunt ad emciendam rem spiritualem, V. g. signa secramentalia ad emiendam gratiam, & ignis inferni, & purgatorii ad emc iendum dolorem spiritualemr ergo similiter oculus corporeus eleuari potest adem ciendam spiritualem Dei visionem ; non enim haec magis vitalis est, quam dolor, quo torquentur animae in inferno t eleuari igitur potest oculus corporeus ad videndum Deum per spiritualem vilionem, Respondeo negando ultimam conle-quentiam; nam videte aliquod obiectum, non est tantum allius visonem emcere, sed etiam illam inter ιpere, quandoquidem illa essentialiter eli actus immanens; quamuis autem eleuari possit oculus ad emciendum actum aliquem spiritualem, non potest tamen eleuari ad i llum cipiendum i nam, ut diximus, huiusmodi actus vitales, qui in se ipsis pendent a subiecto, in eo tantum possunt recipi, a quo per suam ip-subvantiam possunt dependete t actus autemsipiritualis per suam essentiam, & naturam non potest dependendo recipi in subino corpore iaac proinde nulla ratione recipi. De actione spirituali esto sarratio, quando illa est transiensi esse enim actionem s ritualem, aut corpoream, non simitur a causa minus praecipua emetenti, sed a caisi praeespua agente. eca iubiecto, an quo recipitur. Quare contra dicetionem non inuoIuit, actionem spiritualem
128쪽
d pendere ab aliquo instrumento corporeo, quod per virtutem agentis prineipalis , & in-eorporei ad em tendum spiritualem effectum
Utrum aliquis inusiectus , per si natura. tia dismam essentiam videre
An ereatus intellectus errato lumine indigeat ad videndum Dei essentia QMἰαμ est : Nullum creatum intellectum
posse nativa virtute elare videre Deum, ac proinde creatum intellectum quemcunque in digere creato lumine, per gratiam ipsi superaddito,quo Deum possit intueri. Probat S. Thamri ham restonsionem, wa cuiustibusubstantie naturaia cumito est secundam nudum natura ipsius, hoc est stam potess attingere ista, qua habent euadem modum immaterialitatu, oe sicitatu, quem baset D/us; ac proptcrea milia creata sisama potest natiorali virtute Deum in se ipse videre. Πιας aurem
efficitur creatum quemcunque intellectum indigere virtute severnaturali,ut Deumpsit videre. Notanda ess aiatem artιculo quarto sententia illa' rriami. prurium est Dei essum essu sistent. quam sepe repetit; non enim docet proprιum esse Dei idem cara cum si existentia, sed cumsiis eos si
sentii licet enim creatasubstantia identificari Lincantis cum fisa existentia sistinat dicantur distingui
runt,mbuccetur contra sentenisam S. I actoris, qui
Dium air.proprium esse μι essessuum esse subsissem; atque hoc ipsumgmsticat, dum aliquando absiste ait esse Dei propriam esse m esse.
In articulo s. notanda restonsio ad primum , in y qua S. Dinor explicat id, quod ra diximus,lumen glavia nondMi,ut DeusFat intelligibilis, nam per se est intelligibilis sed ut istetiam reddatar scax ad videndam De m.
Qua ratione creatus intellectus eleuetur ad videndum Deumi NUtra ineatura poteis virtute naturali
Lumen stim espraecipua causa visionis, ad uuans concursum musiectus , qui simul
re virine potest. Ponimus in haedi siputatione, ereatum inteI- 1
lectum non posse naturali virtute Deum videre,led potius supra naturam eleuari,ut Deum videat Contra quam veritatem fuit quorundam Haeresis Deum naturali virtute humana, Sc Angelica posse videri. Quem errorem refert,& refutat San. ChryIostomus in Homitii, de incomprehensibili Dei natura , praesertim in quinta ubi hos Haereticos appellat Anomaeos, alij Anomos tandem errorem multo post inuti sunt alij Haeret iei dicti Beguardi, ut restitur in Clementina Ad nostrum, de Haereticis. Vbi
inter alios errores quintus refertur, de damnatur, quamlibet intellectualem naturam esse in se naturalitet beatam, & animam humanam non indigere lumine gloriae eleuante ipsam ad viis dendum Deum , Cuius erroris lenias non suit, creatam sitiatantiam esse propriam naturam,& ellantiam beatam sine operatione , quae, substantia ipsa distingui debeat , sed posse
virtute sua naturali Deum videte , di ita beati. 2Contraria veritas fidei significatur illis verbis S Pauli i .ad Timoth SQQ. Deus scilicet lacem batirat inaccesibilam, quem nullsu hominum vidit.nec ridere potest Significatur enim his ver bis nullam creaturam virtute naturali Deum posse videre. Idem significatur vestis ad Rom. 6, Gratia autem Dei vita aeterna Sita enim his verbis significetur,vitam aeternam, quae posita est in vilione Dei, secundum se erigratiam, &donum supernaturale,ut interpretatur,. Augusti iras;liue significetur,gratiam Dei, quae in hac vita datur,afferre fructum vitae aeternae, ut alii illum intes ligunt a viroque tamen lensu aperte lignificatur, vitam aeternam non esse rem , quae naturali virtute positi essici. Consentiunt patres , praesiertam Chrysostomus in Homilia de incomprehensibi li Dei natura hanc rem ex instituto confirmat esse veritatem ex fide certam. Denique post annum isoo inConcilioViennensi definitum est,creaturam intellictualem indigere lumine gloria ipsam eleuante ad videndum Deum . ut resertur in Clementinacit. Ad nostrum,de Haeret. Qua autem ratione probari possit hoc.insetius dicemus. Ponendum est secundo, dum intellectus eleuatur ad videndia Deil,non ita eleuari, ut visio, toto Deo fiat, cieatus autem intellectus efficienter non concurrat in productione visionis. Docet hocS.Tham.&grauiores Icholaitici Doctores,quos inserius reseremus Probant autem aliqui ex Clementina citata; nam si visio a solo Deo fieret, non esset necessarium lumen gloriae, quo creatus intellectus ad videndum Deum elevaretur Haec tamen ratio non multum 1 rget; posset enim aliquis respondere, ad recipiendam
129쪽
Dei visonem esse necessarium prael ctum lumen. Melius igitur probatur ex alii, actibus supernaturalibus, qui in hac vita fiunt proportio. nati ad vitam aeternam, qui quamuis supernaturales fi t, effective tamen procedunt a voluntate.& intellecto humano, ut des nitur in Concilio Tridentinosesiione 6 cap. 6. Hinc enim mani siste infertur, visionem Dei, licet sit supernaturalis , posse tamen efficienter dependete acteato intellectu Inde autem ulterius recte inis fertur, non tum poste, sed etiam re ipsa ah intellectu dependere. Cum enim beatitudo sit persectus quidam status supernaturalis, manifestum est v sionem ea ratione emei, quac sep teli maior persectio creat uim intellcctualis. Nanisi sium est autem petuctiorem esse modum videndi Deum per visionem, qui tincti ueati intellectu procedat,quam per vilionem, quae solo Deo producatur Opposita igitur sententia est omnino improbabilis. 4 Secunda ratio eli , quia actus potentiae cognoscitiuae esse non potest sine influxu activo potentiae videntis; quae enim in sua ratione formali includunt actualem dependentiam ab aliquo principio creato,& vitali, seri non possunt 1 solo Decio visio autem Dei, omni que actu potentiae cognoscitiuae est huiusnodi , ut aperte docet Sanct. l homas quaesi. 4 de Veritate artia ad s. Vbi ait, omne inteli gere creatum proprie loquendo esse quoddam uicere, a que i nratione formali actus dicendi in eludi activum
influxum producendi vel hum: qua etiam ratione in hae prima parte quaest 3 art. .ad x ait in actu dicendi includi habitudinem Originis. Iisdem etiam colligitur ex doctrina S Augustini,
qui uniuerse ait, omnem nostram cogitationem δε notitiam ese quandam locutionem lib. is de Trinit. ca ro.& is. Colligit autem ex veris his illis sipientiae a. D x.νtint ιαρῆ intra se cogi tantes : illud enim Cogitantes , explicatio quaedam est illius verbi D,x iant. id ipsum signis
catur Mil. 9 nam post illa verba , Dixerunt antra
cogitationes dixit. Quid ι offitatis au cordabis vestra.
Nostra igitur cogitatio formaliter est quaedam locutio, & dicendi actus: in ratione autem sor- mali actus dicendi esentialiter inuoluitur habitudo originis)ergo in ratione sormali intellectionis nostrae huiusmodi inuoluitur dependentia. Hoc vero confrinati potest ex aci u volendi, in quo essentialiter inuoluitur dependentia, &activus insuxus do etiae voletis, quod tignificatur inConcili Tridentino, sessio is can ici. dum definit liberum arbitrium cooperati assentiendo gratiae, haee enim plane significant actum an sentiendi formaliter esse actum cooperandi, ae proinde rationem a ct ui influxus inuolui di in cludi in latione actus voluntatis. Idem etiam patet manifesti ratione;nam potentia activa lia beta e sentialiter est potetia libera,& ind)sserens ad agendu,& non agendum, cuius indisserentia proxime determinatur in actu secundo per i. plana rationem agendi formaliter autem dete
minatur per actum volendi: ergo volendi actuasor maliter actos est quidam agendi, ac proinde in sua essentia inuoluit activum influxum. λ-dem autem ratio est in actu cognoscendit ist-tur actus volendi, &cogno endi, cum in suaesenti; includant activum potentiae insaxum, fieri non possunt a sci Deo sine ins Oxu potentis creatae, quandoquidem fieri non possunt sine ij , quae includuntur in eorum essentia. Visio igitur beatifica neque fit,neque fieri potest a solo Deosne activoli fluxu intellectus creati itaque verum est,quod secundo loco posuimus. C a v v et II.
Contra hane veritatem ex parte opinatur Motus in s. d i .' a. . in prima quaestione, 6. d si q. 3 .Rὰt,ande l. bi ait, dici poste,aut vi sionein esse ab intellectu mediante lumine, aut olo Deo sine alio lumine, in quam polictiorem sententiam magis inclinat in A. d. 49 . s. Resipondea riso. Huius tamen iantentiae illa par, , quod scilicet vilio sata solo Deo, ellom nino improbabilis e quoad alteram vero partem visioni, issectae sine alici lumine , communit ex
iudicatur erronea in Clementina enim citata.
per lumen intellieitur aliquid distinctum a vi lione , iuxta phrasim scilicet scholasticorum, quorum loquendi modum Concilium in eo loco usurpauit.Sic sentiunt Capreolus in A. d η9.q art. 3. in responsione ad argumenia Scotiquinto loco adductaeontra r. conclusonem, Ca
tetanus hic in relponsione ad η. argumentum Scoti, Ferrat 4. eontra Gen. c. 3 . Thomas de Argentia 4 d 49 q. a. ar. I. Supplementum Gabrielis.q.r art. 3 & alii recentiores. τIam igitur ad explicandum, qua ratione intellectu, eleuetur ad videndum Deum, hoe est, ad EfficiendamDei visioi em .singularis quidam est sententia Durandi in 4. d. v. q 2 num. 44. v bi refutauit eam sententiam quae asserit, intest
ctum eleuari ad videndum Deum per habituale lumen gloriae, A per speciem Dei impresiam,aut per concursum immediatum diuinae es ntiae iii ratione obiecti intelligibilis: Ait enim,dici posse intellectum eleuari ad videndum Deum , pethoe quod diuina essentia immediate illi repraesentatur, & mutatur ordo intelligendi naturalis intellectus creati, qui Deum non potest naturaliter intelligere, nili ex creaturis, nec nisi ex Iebus perspectis per sensum, ii sit intellictus huis
manus et per quam mutationem ordinis intelliis gendi,ait auferri impedimenta, quibus intellectus creatus impeditur,quominus Deum immediate videat. κHaec veto sententia Durandi manifeste est salsa aut diminute explicat principium, quo intellectus eleuatur ad videndum Deum. Si enimi ianiscat nullum esse necessarium principium effieiens supernaturale,manifelle aduersa ut te , . stimu-
130쪽
simonios.Pauli,&decreto Consili j Viennensis
supra citati Deinde si creatus intellectus secundum ordinem . naturalem intelligendi non potest immediate Deum videre sicut , immediate cognoscit aliquas res creatas; illud ex eo orlti debet, quia creatus intellectus secundum ordinem naturalem non habet omnia
principia esse ientia , quae ad immediatam Dei visonem sunt necessaria, ae proinde naturaliter solum potest illud lintelligere mediate , &excreaturis. Vt igitur Deum videat immediate supra ordinem naturae concurrere cum illo debet aliquod supernaturale principium.s Si vero Durandus negare non vult necessitatem principia, quod diximus, supernaturalis,
deminute rem explicat; tentata enim sententia coinmuni. quae asserit principium supernaturale, quod cum intellectu concurrit , esse lumen gloriae, aut speciem Dci impressam , aut iplam diuinam iubilantiam, quae immediate moueat intellectum creatum ad visonem, explicandum erat,quoa demum sit principium supernaturale, pur quod intellectus potest videte Deum,
cum sua natiua facultate videte illum non possit. At ia e latra eandem sententiam adducit P. Varque E hoe loco.
' Seeunda sententia est, ut intellectus eleuetur
ad sidendum Deum , non esse necessaria duo principia e scientia supernaturalia, quorum alterum ex parte obiecti, alterum ex parte potentiae ad viden flum Deum cum intellectu concurrat,sed satis esse alterutrum: hoc est, ut obiectum
per seipsum moueat intellactum, aut perspeciem sui impresLm , quae a lumine gloriae non distinguitur. Ratio veto est , quia ut potentia cognoscit tua feratur ad suum obiectum etiam supernaturale, nihil aliud est necessarium, quam
quod obiectum per se , aut per sui similitudinem moueat potentiam θ ut igitur intellectu, creatus strati r in Deum per claram ipsius visionem, salum hoc unuin requiritur, ut diuina
substantia per se ipsam , aut per similitudinem
sui, in ratione obiecti intelligibilis, potentiam moueat; cum enim hic honcursus sit supernaturalis in genere causae emetentis, satis esse videtur ad eleuandum intellectum sine alio principio supernaturali. Alia sundamenta quibus multum probabilis si isti sententia ex dicendis
rentia. I I T Icendum tamen est primo, ut creatus in I tellectus eleuetur ad videndum Deum, duo principi aut rationes e currendi supernaturaliter esse necessarias,altera ex parte obiecti intelligibilis, alteram ex parte potentiae intellectivae, quo ipsa in silo genete ad videduci Deum
si esseau Ita S Thomas art. r. in eorpore, & in responsione ad 3 & art. s. maximὸ in responsione ad primum , in qua explicat lumen gloriae non dari intellectui, ut obiectum sat intelligibile, sed ut ipse intellectus reddatur ad Deum videndum es scax. Idem docet Caietanus. &alii
in eodem articulo Ferrar. I. contra Cen. cap. 14. Capreolus in ψώ. 9 q. art. I.SOtus q. 2. art q.
Scotus etiam, si vitio asseratur emci ab intellectu creato,ait ita ese dicendum in s. dist. q.q. a. . In privia qMstione. Probatur prior pars conclusonis ; quia ιτ quilibet potentia cognoscit tua determinatur ad unum obiectum potius, quam ad alia per similitud inem obiecti, aut per concursu mi praesentiam realem illius. Vt igitur intellectus creatus elleiat visionem Dei , similis concursus ex parte obiecti est necessatius: qui concursus, cum non debeatur potentiae naturali intellectivae. di cendum est necessatio illum per se , &sormaliter esse lupet naturalem, & pertinere ad ordi. nem supernaturalem, praestari autem immedia te ab ipsa diuina substantia realiter pix senti intellectui creato, quia ut diximus , diuina sib- stantia, non videturpet aliquam similitudinem
Addendum vero est huiusmodi concuris 'sum non praestati a diuina substantia sine inter- Huentu potentiae , quae dicitur illius attributum hoc enim attributum in Deo nihil est aliud, quam ipsa Dei substantia, quatenus principium esse potest creaturarum , inter quas numerati debet visio creata, per quam ab intellectu ereato potest videri. . Hi ne autem sit huiusmodi concutium a diuina lubstantia esse, tamquam a principio in agendo libero: Deus enim
nihil esse it ex necessitate. ipsus enim persectio est, ita esse sibi sume tentem, ut nulla alia re creata indigeat, libereque omnino concurrat ad omnia, quae potest emcere. Itaque diuina substantia, etiam in ratione obiecti intelligibilis, libere
concurrit mouendo potentiam ex parte obiecti plus,aut minus concurrendo in ratione obiecti,
pro ratione maioris sanctitatis , & maioris luminis , quod est in intellectu creato ad videndum ipsum Quare congruentet etiam dicendum est,Deum absoluta potentia, etiam post imia sum lumen gloriae , posse non concurrere ad
visonem, non solum in ratione agentis uniue, salis, cuius concursus necessatius est ad omnem actionem potentiae creata , sed etiam in ratione obiecti, in quo nimi tum concursu rationem habet agentis particularis concurrentis ex parte obiecti ,ea ratione,qua obiectum intellectus per
seipsum,aut per sui similitudinem debet ad in
tellectionem sui concurrere. 'ε Secunda pars conclusionis probatur nam 'creatus intellectus etiam ex parte potentiae non
est magis efficax, nec magis idoneus ad emciendam Dei visionem, quam sit in hae vita ad es sciendum actum supernaturalem minus persectum, scilicet credendi rebus reuelatis qui actus