장음표시 사용
181쪽
litionis diuinae, quod connexionem habet necessariam eum existentia effectus a Deo voliti, uon est obiectum prius cognoscibile intuitiue, quam futura existentia es inus a Deo voliti, nil enim in eludit supra necessariam Dei pers
ctionem , nisi terminationem extrinsecam adfuturam creaturam, quae terminatio non potest
prius intuitiue coguosci, quam ipsa creatura, quare existentia rei creatae non potest cognosti in decreto libero diuinae volitionis, sicut in Obiecto prius viso. An vero in diuina volitione, quatenus est perfectio in creata, creaturae a Deo cognoscantur , sicut in causa, atque obiecto
intelligibili, manifestum erit ex sequenti di
DIs P v TAYto XXXI. An Deus cognoscat in se creaturas sicut in earum causa. Prima Opinio Nominatium. Capa. Uera opinio S. Thomae duplici conet Ane e. Iucidatur se proba r. Cap. 24M era probatio vera sententιa. Cap. 3. Ratio a priori verasententia. Cap. . Tertia comi A vera sentemia.Cap. s.
objὸmo triplex dissoluitur. Cap. 6. .
Ententiam negantem defendunt Tam in I. dis s. quaest. P Gabriel quaest. etiam 3. art. 2.suaderi autem potest primo , quia id, in quo Deus, sicut in ratione obiecti primarii, intelligit creaturas, prius est in Deo, quam scientia
creaturarum; ratio autem causae etiam in actu
primo non est prior in Deo, quam ratio scientiae , & cognitionis , non enim dicitur Deus. creaturas cognoscere, quia est omnipotens, neque enim per locum intrinsecum sequeretur Deum non intellecturum creaturas , s non posset eas producere e igitur Deus non cognoscit creaturas in se, sicut in causa. Confirmatur autem haec ratio, quia potentia posterior est ratione quam scientia, aut enim est ipsa Dei vo luntas. aut attributum, quod non solum scientiam, sed etiam voluntatem tanquam attributum virtute distinctum consequatur; ratio autem causae polita Ah in Dei potentia. quare ratio causae in Deo esse videtur post intellecti nem,& voluntatem. ac proinde non posse Deum in se tanquam in causa intelia
Fera opinio S. Thoma duplici conetasione e Leidatur probatur.
Ecunda sententia, quae communis est, mihi x magis probatur, Deum creaturas cognoscere in se,sie ut in causa.& obiecto primario,quod per suam realem praesentiam moueat ad intellectionem sui,&creaturarum in ipso, seut in cauisti. Hanc sententiam aperte tradit S.Tho. in hac I .p.q. .ar. ad 3. ubi, In essentia Dei, inquit, sunt ammuperfecte, scut iχ prima Omversuti virtute o peratura, ct ideo Deus per essentiam suum habet propriam cognationem de rebus omnibus. Et q. ra a. 8. I dentur, inquit, omn4a in Deo scut essecius in causa: ille autem intellectus pote Ii in eos comprehendere omnes essectus qua cutisam totaliter comprehendit. Etiti c.7.S.Dionysi,de divin. nomin. lectione 3. In
ipse, inquit, diuiuo esse exsit omne esse; ahter enim per suam essentiam non posset omnia cognostere nis omnia causatiter in ipso essent. Et lib. . sententiarum ad Hanibaldum dis .33. ar. . ad I. Creus ras, ait, non periarum flectem a Deo mtestim, quam per essentiam Dei, iatrone cultis creatura an Deo sunt, nam creatura in Creatore cir creareta essentia. Hinc autem explicat in responsone ad secundum, creaturas tantum este obiecta materialia diuinae eo-gnitionis et rationem autem formalem obiecti esse est entiam diuinam, & ar. 3. in corporer Deus sit res. inquit, secundum quia est earum causa. Et in responsione ad primum: Essentia diuiηa , per quam Deis intelligit, in repraesentati forma, ct materiae, in quantum utriusque causa. Idem docuerunt antiquiore heologi, Alen- 3
Egidius eadem dist. q. . Capr. q. r. Argentinas
q. i. Caiet.&Bannes hoc loco. Ferrar. I. contra
sentes e. s. 3: so. P. Franciscus Turrianus in se hostis ad Ioannem Cyparis citum decade 8.c.Ivlii ex eodem IoanneCyparis oto aitDeum in sevi in causa, habere omnium cognitionem,atque hanc bine sententiams.Tho.ὶdem docentP.Moliti P.Valent.in hunc artic. P. suar. to. I. in. tua.dis 26. feci. s. nec videtur contradicere RVa' disco. n. 7. nam hoc solum probandum assumit Deum non videre in se ipso creaturas, scut in causa. dil medio prius vilo, quod per eonnetiionem cum alia veritate faciat eam cognosci. Quae
est prior pars sentcstiae, quam sequimur, Mquam disputatione praecedenti explicau imus. Posterior autem pars nostrae sententiae netn- pe Deum videre in se creaturas, scut in causa,
di obiecto primario intelligibili sine dubio Ahsententia S. Thom. & communis Theologorum , & quod caput est S. Dionys Areopag.
cuius authoritate nare sententia primo confirmatur . nam cap. 7. de divin.nomin. non solum docet esse in Deo scientiam aeternam aerum mnium, qua a creaturis no accipiatur,sed etiam ad hoc confirmandum, hane rationem reddit, quiaDeus in se tanqua in causa vviuersali omniacis cogno-
182쪽
cognoscit, Neque enim, inquit, ea qua sunt ex iis, qua su it, mi mens diuina: sed ex se, o inseper causam rerum omnium earum cognitionem, o silentiam habet anticipatum. Quo loco voces illae: per causam sientiam habet. aperte sgnificant rationem cau-s, , quae est in Deo, concurrere, ut creaturae in Deo intelligantur, nee enim dici potest per causam non signifieari eo loco aliquid ratione distinctum a diuina scientia, quae etiam est causa rerum; nam Dion3s aperte ait, Deum habire scientiam, & cognitionem per causam, qui tamen non dixisset Deum habere cognitionem per cognitionem ipsam: ergo voces illae. per cauissum , aliquam Obiectivam rationem signifieant distinctam a cognitione, &scientia, ouae tanquam Dbie istum mouens concurrat aci cognitionem,' scientiam, qualem nempe concurrendi modum significat illa particula, per. Praeterea in eodem cap. s. Dionys colligit non esse in Deo duplicem scientiam, unam ipsius, & aliam cre
turarum,sed unicam tantum, qui aDeus cosn scendo se causam rerum omnium,cognoscit ci-
iam illa, quorum est causa, quae ratio eolligendi aperte sgniscat rationem causae esse formaleolaiectum cognitionis creaturarum,& ideo non esse duplieem scientiam illius causae,& creaturarum; qua ratione usus est S.I ho m. loco citato ad Hanibaldum, ut id ipsum concluderet, non esse concipiendam in Deo duplicem rationem scientiae, sed unicum tantum scientiae attributu. Ad hunc autem sensum verba s. Dionys interpretantur omnes illi, qui ex instituto librum illum exposuerunt, s. Tno m. lectione 3. citati ubi concedit, fore ut Deus per suam essentiam non posset omnia cognoscere. nis illa causaliter in ipso essent. Praeterea etiam Abbas Vercellensis in idem cap. hae ratione interpretatur illa verba: s per unam causam Deus essentiam omnibus impertit, per eandem quoque causam v-nieam scit in seipso omnia. Dionys. quoque
Carthusanus in eundem locum. Praeterea etiam Alensis,& Alberi. locis citatis, qui etiam illum librum S. Dionys ex instituto interpretati sunt, atque iis antiquior Ioannes Cyparisiotus
decad 8. c. s. ubi refert, & explicat verba S. Dionys atque ait Deum, quatenus est causa uniuersorum,scientiam omnium in se ipso haberer atque eadem ratione Dionys & Ioan Cyparis Ot. intellexit,& interpretatus est P. FranciscusTu tianus loco superius notato.
C A p v T II LAltera probasio vera sententiae. PRobatur secundo eadem sententia , quia
eum essentia diuina si species expressa , atque actualis repraesentatio creaturarum , ae proinge actualis earum intellecti , haec ratio mperationis oriri intelligitur a Dei substantia, si cui ab intelligente,& praeterea intelligi debet oriri ab aliquo principio eoncurrente ex parte obiecti, quia intellectio ex potentia intelligente,
& ex obiecto determinante potentiam debet Miles . Hoc autem principium concurrens ex parte obiecti ad diuinam intellectionem creatur rum, nullum aliud esse potest, quam ipsa essentia diuina realiter praesens Deo inti iligenti. n que hunc concursum ex parte obiecti ad intes- lectionem omnium erraturarum praestat diuina substantia per alia attributa, v. g. iustitiae, vel misericordiae, per quae diuina substantia non
comparatur ad Omnes creaturast ergo dicenis
dum est, diuinam substantiam per illam pers ctionem, per quam est eausa idonea ad producenda sereaturas,determinare suum intellectum ad earum intellectionem, ae proinde Deum in sua essentia, scut in causa, intelligere creaturas tanquana in obiecto primario intelligibila simile argumentum sumitur ex ratione o lecti sormalis, quod in Deo assignari necessi odebet, in quo intelligantur creaturae. Diuina nim essentia,in quantum est expressa species, a que actualis repraesentatio creaturarum , non comparatur ad illas, sicut ad obiectum formale. N specificatiuum necessarium ad suam incre tam posectionem. quare assignari debet in diuina substantia aliqua ratio obiectiva, secundum quam si formale obiectum ad intellccti
nem creaturarum. Haec autem nulla alia assignari potest, quam ratio causae, haec enim sola potest comparari ad creaturas omnes r ergo Deus eraaturas intelligit in se secundum rati nem causae. Confirmatur ex ConcilioValentino tib Lothario an. 8s s. c. i.in s ne, ubi. Devi, inquit, Mart omnia. antequam sunt. GAuammpotentia Orncommutabiti maiestute. Agit autem Concilium etiam de peccatis , quae Deus praescit per scientiam visonis, omnipotentia autem ea attributum, per quod Deus est causa rerum.
Tertio probatur eadem sententia, quia illud sprincipium, quod ex parte obiecti intelligibili
est satis ad eliciendam cognitionem comprehensuam alicuius obiecti, pcr eandem rati nem etiam est satis ad eliciendam intellectionem eorum, quae tanquam effectus pertinent ad obiectu in coinprehensum, nam in comprehensone, ues includitur cognitio effectuum: vel certe hae cognitio sequitur ex vi eo prehensonis o
lectit Diuina aute substantia per realem sui praesentiam quasi mouet,&dcterminat giuinum intellectu in ad cognitionem coprehensuam eiusdem substantiae. Igitur substatia diuina per eandem realem sui praesentiam quasi mouet, & determinat diuinum intellectunt ad cognitionem
omnium creaturarum. Hoc vero non potest s
ene diuina substantia, nis per rationem tauq&potetiae, qua virtute continet omnes creaturas;
nullu enim principium cocurrens instar speciei impressae potest retraesentare scut est,rcs illas.qno continetur iri virtute obiecti primarii. Qua propter per specie unius creaturae no possvinus quidditatiue intelligere alias creaturas. Quod igitur diuina substatia repraesentare possit quid-clitatiue no solii seipsam, sed etia creaturas dissimilis, no potest aliude puenire,nis gasuinalia diuti
183쪽
diuina sua virtute continet omnes creaturas , quod apertum indicium est rationem causae, &virtutis, quae est in Deo, conferre, ut creatum repraesententur,& intelligantur. . C A p v T IV.
Ratio a priori ver siententiae., Atio autem huius a pesori esse detur,nam
virtus p imae causae virtute continet omne rationem entis, quare necessaeso etiam eontinet
omnia in ratione veri intestigibilis , Ut possit
concurrere ad intellectionem eorum omnium, quorum principium totale est in ratione entis, qua ratione plane argumentatus est S. Dionysc.7.de diu in . nomin .inquiens: Etenim ecundum νnam causim Deus omnibus ex sentιbus esse tradit, sciantam eandem Ousam sciet Omma ex ipse existentaria. Quae verba Ioan . pari simus c.cin hoc modo interpretatur: Denιms secundum unum euasis Deus omnitas Notat, resint, serundam illam ipsis causum fingui rem cognoscet omnia, qua ex ipsistinco ιa ipso prius extiterunt. Nempe causa, quae omnino continet effectum aliquem in ratione entiam ipso etiam continet illum secundum omnem rationem veri intelligibilis,ut possit ex paria te obieeti per sui praesentiam determinare intellectum ad cognitionem sui,& cffectus,quem omnino continet in ratione entix. Ditengum igitatur est, Deum secundum rationem causae esse obiectum primarium, in quo tanquam in principio mouente ex parte obiecti, intelligat ereaturas, ae proinde illas intelligere in se, sicut in causa,& obiecto primario intelligibili.eto In qua quidem ratione notandum est disertamen, quo causa creatae eontinent in sua virtute essectus, &quo illos continci prima causa, haec enim totaliter illos continet, & omnes causas, quae ad illos requiruntur, quare aut se solo potest immediate eos esscere, aut causas secundas, quae ad illos requiruntur , causae autem creatae non possunt totaliter continere essectum, nam saltem non continent virtutem causae primae v niuersalis, huius concursis ad omnes effectus
est necessarius, quo si, ut causa prima quemli
het effectum eontineat secundum omnem rationem veri intesti bilis possibilis, aut eontingenter existentis,&ad cuiuscunque veritatis in tellectionem possit eon eurrere ex parte obiecti, cum tamen creaturae solum possint esse obiecti primaria ad intellistendos effectus si eundum rationem entis possibilis, ad quam essentiali erreseruntur, non antem ad intelligendoρ effectui existentes.eum quibus non habent necessariam
O Ad ex plicandum autem , an ratio causae in
Deo sit ante actualem scientiam creaturarum, notandum est, rationem Oinnipotentiae duobus
modis posse intelligi. Primo absolute pro persectione increata, S absoluta diuinae substantii ad producenda illa, quae non inuoluant contradicitonem. Secundo potest intelligi omnip
tentia relate, id est, eum respectu ad creatura sprout re ipsa non implicantes contradictionem.
cum quo respectu rios intelligimus virtutem diuinae poteritiae. Ratio item causae sumi potest in aetu secundo, vel solum in actu primo cundum Dientiam,& aptitudinem producendi e
Dedis, quamuis non sit coniuneta cum aetii alioperatione: sicet autem ratio eausae iri actu secundois potentia relata ad ereaturas inDeo ense intelligatur posterior non repti antia , &possibilitate creaturarum: ratio tamen causae secundum potetiam absoluta sumptam prior est, quam omnis pias bilitas erraturarum , ut docet Henric. quo lib. 6. q.3. P.Va'. d. d . mi . quia ratio mentiae creatae essentialiter est perpartici- .pationem, quare in eius essentia ne statio in- eluditur dependetia secundum essentia in a primo erat scut in re existenti inuoluitur actualis. S eYistens dependentia ab eodem primo ente. Igitur ratio entis increati, a quo potaint proce
dere ea, quae non inuoluunt contradictionem,
essentialiter est prior, quam quaelibet esentia
creata, & quam tota ratio estis noti implicantis contradictionem extra Deum.
Hinc autem manifeste deducitur . scientiam iacteaturarum in Deo ea ratione , qua scientia creaturarum est posteriorem esse ratione omnipotentiae absolute sumptae, quia ratio scientiae creaturarum essentialiter praesupponit earum possibilitatem, tanquam obiectum; omnis au-lcm creaturarum possibilitas essentialiter pr
supponit rationem lamnipotentiae ab sute sumptae r ergo de primo ad ultimum scientia creaturarum necessario praesupponit perstatimnem diuinae omnipotentiae absolute sumptae, quare ex hoe ordine potentiae, & seientiae Dei nullum esse potest impedimentum, quominus Deus in sua potcntia, atque ex sua potentia ranquam ex Obiecto mouenteinstar species imprest sae possit habere cognitionem creaturarum.
mensarum Iuno. Is positis dicendum est tertio, Deum crea- 33turas cognoscere in sua potentia, tanquam in causa, non quidem relate dicta ad creaturas, sed tanquam iri eausa seeuh dii in potentiam ab solute sumptain. probatur haee concluso ex dictis, quia ratio causae in actu secundo, & ratio potentiae relate simplae, inuoluunt rcsiectum extrinsectim ad erraturas, in quo respectu non
potest seut in prima io obiecto cognosti possibilitas ereaturarum: imo Vero scut Deus realem
habet actum intelli petivi, qui ad creaturas terminetur, ita iri illo ess debet realis, & intrinseca aliqua perfectio, quae instar speciei impresta determinet iii ellefiunt diuinum ad intellelii
nem treaturarum: haec autem perfectio alia esse
non potest in diuina sabstantia, quim ratio potentiae absolute sumpta, quae per sui praesentiam
184쪽
moueat ad intellectionem sui, & eorum qua peripsim continentur in virtute perinde atques esset prepeta illarum smilitudo impressa. 4 Neque obstat,quod haec ratio potentiae con-sderetur in Deo post scientiam,& voluntatem,
ad . id enim intelligendum est de scientia , &voluntate diuina, prout reseruntur solum ad obiectum primarium ratione distinctum ab eadem potentia ; ratio enim potentiae , prout est principium exequens,intelligi debet oriri ex ra tione volitionis diuinae , quatenus refertur adirimarium obiectum; ea enim est volitio, quae icut terminari potest libere ad creaturas, habet etiam virtutem, qua potest illas eis cere quare ut comparatur ad ereaturas, sicut ad obiecta
hona, est voluntas r quatenus autem compara
tur ad illorum existentiam, est potentia ad effectus possibiles, ut dicitur ad quaestionem vigestia
I3 Restat modo, ut argumcntis aduersarioriam respondeamus,& aliquibus obiectionibus,quae aliqualem ingerunt dissicultatem, eamus ob viam. Raespondendum igitur est ad primum argumentum negando minorem, quod scilicet ratio causae , aut potentiat absolute dictae in Deo non si ante scientiam creaturarum: li cet enim non sit in Deo ante scientiam, & volitionem OHecti increati, & primarii, est tamen ante seientiam, prout est creaturarum, sicut etiam est ante earum possibilitatem. Quare adprobationem negandum est antecedens, recte enim dicitur Deus scire obiecta, quia est omnia potens. &uniuersalis rerum causa, hac enim persectio concurrit in Deo ex parte obiecti ad intellectionem erraturarum e itaque licet secundum concursum ex parte potentiae scientiast in Deo, quia est intellectualis substantia ; tamen ex parte obiecti mouentis, ideo Deus cognoscit alia omnia extra se, quia est omnipotens, atque uniuersalis causa rerum. Unde etiam cum D. Thom. concedendum est Deum non latellecturum obiecta errata, si vim non haberet illa producendi, quia non haberet principium, quod ex parte obiecti concurreret ad emrum intellectionem,ut ait S.Thom.leel.3uid ci
Sa ionysi de diuinis nominibus.
16 Sed inquiet aliquis , naturae intellectuales creatae multa intelligunt. quae non possunt ess-cere: ergo per locam intrinsecum non sequitur Deum non intellecturum illa extra se, quae non posset esseere t ergo. Respondetur negando consequentiam, creaturae enim intestinuales
principia intelligendi possunt accipere ab extrinseco, & habere intellectionem dependentem ab obiectis creatis, quae intelligunt, & ideo possunt multa intelligere, quae esscere non possunt . neque ad illa comparari secundum alia
quam rationem eausae in Deo autem neutrum
ex iis reperiri potest,& ideo illa solum potest intelligere extra se, quaeper rationem causae pos- lsant repraesentari, tanquam per similitudinem
impressam: quare per locum intrinsecum bene l
insertur Deum non intellecturum illa, quae non posset escere. Sed contra urgeri potest secundo , Deus t 'non solum cognoscit realia entia positiva, qu tum potest este eausa , sed etiam aliqua alia, quorum causa esse non potest. v. e. malitiam peccati: ergo per locum ab intrinseco non se quitur Deum non esse intellecturum illa, quorum causa esse non posset. Respondetur, licet malitia peccati non possit esse a Deo, tanquam causa per se essentialiter, tamen esse priuati nem oppositae rectitudinis, cuius Deus est per se causa, atque hoc esse satis , ut per rationem causae, quae est in Deo non solum ratio rectitudinis, sed etiam malitia opposta a Deo possit intelligi ea ratione, qua aliae priuationes a Deo intelliguntur, ut dicemus inserius ad articulum
Ad eonfirmationem respondendum est per Iadistinctionem antecedentis iuxta illa, quae iam explicata sunt, nempe scientiam Dei & volitio nem, prout refertur ad ipsam substantiam iuui. nam prius ratione intelligi in Deo,quam omni
potentiam, Aequam scientiam ereaturarum in iapso tanquam in eausae eandem tamen essentiam diuinam, quatcnus terminatur ad ipsum attributum omnipotentia. esse in Deo posteriorem ratione, ac proinde esse posset in ipsa Omnipo etentia, tanquam in obiecto mouente ad creatu
Ed contra potest obiici, Deus per idem prin- scipium intelligit se ipsum. & ereaturas in sua essentia , sed non intelligit substantiam suam,
tanquam per principium concurrens ex parie obiecti per rationem causae, aut potentiae abs tutam,quam habeti ergo neque creaturas intes ligit in se per rationcm causae concurrentem ea
parte obiecti intelligibilis. Respondetur per diastinctionem minoris propositionis , nempe, Deum substantiam suam, quatenus ratione diastinguitur ab omnipotentia , non intelligere per rationem causae, sed per realem praesentiam essentiae, aut attributi ab eo intellecti: qumlibet enim persectio diuina Deo est per se manifesta: eandem tamen substantiam secundum perfectionem absolutam causae,& potentiae, quam in se habui, reuera intelligere per eandem rationem potentiae, & causae realiter ipsi praesentem,
atque per eandem rationem causae intelligere omncs effectus creatos. Sicut enim aliae persectiones intelliguntur per sese concurrere, ut iapsae intelligantur: se citam ratio causae, & po tentiae , quatenus est absoluta persectio in Deo, per suam realem praesentiam instar smilitudini, impressae concurrit ad taleslectionem sui, & e rum , qua per ipsam dicuntur virtute contineri in diuina substantia. Secundo potest obiici, licet aliae causae crea- a die pet
185쪽
ta per cognitionem eomprehendantur , ex vixalis causae comprehensae solum possunt eo osci essectus ut possibiles , non autem effectus contingenter laturi ex tali causa r ergo licet Deus dici possit intelligere in se effectus creatos possibiles, si ei tamen non potest in se ipse, tanquam in causa cognoscere essectus conitingenter futuros ab ipso, aut a voluntate creata. Respondeo hegando eonsequentiam, causae enim 'Creatae non continent totaliter essestiis subs in
ratione entis possibilis, &ideo solum possunt esse ratio cognoscefidi esse, tus ad quos necessario reserantur,ac proinde solum possunt esse ratio cognoseendi illos, sicut possibiles; ratio autem causa primae altiori modo, id est, totaliter continet virtute effectus sios, S ideo continet etiam secundum omnem rationem intelligibilem in ipsa; quare ratio esse potest intelligendi
omnem eorum veritatem, non solum entis posis bilis sed etiam eontingenter futura. 11 Sed contra urgebit aliquis . in ratione ab luta causae, di potentiae, quae est in Deo, nulla est nccessaria connexio cum rebus contingenter futuris di ergo non potest esse ratio eerto illas cognostenili. Respondetur negando cons quentiam, licet enim vi aliquid cognoscatur in alaci sicut th obiecto prius cognito,id est ex vi alterius rei prius cognita ,esse debeat conexio ne-eessaria consequentiae, ut tamen aliquid cognoseatur ex Hio,vi ex obiecto mouente sine necensaria illa connexione, sat est virtus operandi, &concurrendi ex parte obiecti, quare diuinae
tentia cum virtute cocineat rationes omnes for-m les croatrrarum,omnemo; earum veritatem,
concurrire potest ex parte Oniecti movcntis ad earum intellectionem, ut in ipsa , non quidem . tanquam in re prius cognita , sed tanquam in
obiecto intelligibili cognoscantur. 1, Vltimo aliqui obiiciunt, Deus non potest
divertere actualem cons derationem a sua ec setitia, di r tione absoluta causae, quam habet: ergo creaturas Omnes cognoscit in sua essentia, se ut in obiecto prius cognito, atque scut an ratione intelligendi prius intellecta Respondetur negando consequentiam, quia cognoles aliquid ex alio prius cognito , plane est cognosci es ali qua re, quae appareat in alio obiecto, quod si eriliqua eonnexione necessariae consequentia a
ridere non potest, quare quod Deus neces fio semper intestigat suam substantiam, & pe sectionex; nisi inuenitellecta aliquid appareat, quod per necessitatem consequentia deducere par threst emem ad cognitionem alterius obiecti, sat non est ut estccius creati dieantur cognosci in dinina essentia prius cognita. litvero nurum est hoe ab illis obiici, qui desensionem S.Thom. profitentur, eum S. Thom. artiaculo sequenti in responsione ad secundum se ne agrinet, Deum effectus non cognoscere percalasam quas prius ci nitam , ubi S. Doctoreum illa partacula, Sosi, aperte significauit sententiam oppositam opinioni sti defensori si in Eneautem eorporis eiust marticuli aperte ait
S.Thom. Deum effectus in se ipso videre, seu tin causa, & in eadem responsone ad seeundum 'non cognoscit essectus per causam, quas prius rognitam sed eos cognoscit sicut in causa, ri stendunt verba citara, itaque de mente S.I ho non potest esse dubium.
Ex iis, suae dicta sunt, intelligi potest Deum ualiter intelligere creaturas in se , quam beatos in Deo; nam beati creaturas intelligunt inDeo, sicut in causa , & sicut in obiecto rimario m
uente ex parte obiecti intelligibilis ad intelle-l ctionem creaturarum, ut diximus q. a. non au-s tem scut in obiecto prius cognito, quia beat rum cognitio Eadem indivisibiliter herminatur,d Deum, & erraturas , quare non prius ad
Deum, quam ad creaturas: at vero Deus creaturas cognoscit in se, scut in 'eausa. & scut in obiecto primario prius cognito, quia termina tio diuinae scientiae ad creaturas diuersa est a terminatione sui ad obiectum primarium sbi n tessarium; ut ex terminatione diuinae scientiae ad obiectum ipsus primarium . est in scientia diuina virtus , ut terminari possit ad erraturas, sicut ad obiecta secundaria non neeessaria adiapsus persectionem.
Ut iam sistitia Dei si uisur a.
Eaeptitatis Articuli. Concluso est. negans, & omnino manifesta, iquia discursus intellectualis esse non potes sine actuum distinctione , quae in diuina
cognitione loeum non habet, quandoquidem Deus unico simplieissmo actu omnia cognoscit. Ad e2plicandum tamen qua ratione diu una cognitio sit scientia propter quid , notan dum ell. illam rem purari posse ad diuinam i psam substantiam, & ad creaturas, quae a Deo, tanquam a causa proeedunt s cognitio diuina ad creaturas comparetur, dicendum est, illam proprie, & formaliter esse sciretiam propter quid. quia per illam non solum Deus cognoscit obiecti veritatem, sed etiam Omnes caulas: illius 'cognitio autem ideo dicitur scientia propter quid, quia non solum tendit in veritatem obieeti, sed etiam in causam, Fropter quam is lud habet veritatem: ad qudim rationem scientiae propter quid non est neces artus discursus; neque dependentia unius cognitionis ex alia; itaque particula, proteri cum cognitio appello tur scientia propter quid, non sgniseat eautilitatem, per quam scientia ipsa ab alia dependeat causa, sed significat causalitatem ex parte obi cti cognitam, qua unum obiecitum intelligatur pendere suis lausis. si vhro diuina cognitio ad Dei essentiam com- a pararetur, dicendum est, illam non esse scien tam propter quid, respectu illius obiecti, sed simplieem illius intuitionem. Hanc cones usonem, & praecedentem doe et Durand. in I.d.3s.
186쪽
Ratio autem est manifesta, quia diuinae per se ctiones nullam causam habent, quare persecta illarum scientia non potest dici scientia propter quid, licet enim nostro modo intelligendi una Dei persectio si ratio virtualis alterius, sicut persectio existendi a se est ratio virtualis durationis aeternat, hoc tamen non satis est, ut μνnitio ipsa diuina comparatione attribui rum
Dei si scientia propter quid, id enim satis est, ut humana cognitio, per quam diuina attributa distinguuntur, este possi scientia propter
quid etiam comparatione eorumdem attribu
torum; in intellectu tamen, qui Des attributa non dis inguit, qualis est diuinus, non potest intestigi reatio taentiae propter quid relate ad attributa diuina . quia ratio scientiat propter quid essentiesiter respicit duo ob;ecta, quorum
unum intelligatur tanquam ratio , aut causa ab
3 Aliqua etiam controuersia est de nomine potius , quam de re, an Dei scientia si uniuersalis. vel singularis, in qua S.Thom. ante. I. ad 3. ait, diuinam cognitionem non esse uniuersalem, neque particularem; intelligit autem non esse huiusmodi Dei cognitionem, quae solum seratur in rationes uniuersales obiecti, aut solum in singulares rationes, si tamen per eam vocem,
inflati, signiscare quis velit Dei mentiam esse uniuersarum rerum, diuina cognitio Gemtia uniuersalis diei potest, & praeterea etiam singularis, id est distincta , quia sertur in omnia obiecta, scut sunt in se sangularia, & inter sedistincta, ut recte Durandus loco notato. D cet praeterea S.Tho m. in eodem artieta responsone ad a. S 3. in Deo sesentiam non esse qualitatem, neque habitum, quoniam in diuina sub stantia nullum potest intelligi aecidens, neque habitus, euius aurilio aliqua potentia adiuuetatur ad substantiam, ves sicilitatem suae actionis. Docet etiam S. T m. in Deo non esse stim tisin in potenti id in separata ab actu,in quam reduci possit diuina scientia: nihil tamen imp dit , quominus actus secundus, quo Deus se ipsum intelligit, dicatur actus primus comparatione aliorum obiectorum, quatenus ex vi suae inerratae persectionis in idoneus, ut terminari possit ad alia obiecta,in quibus aliqua si veritas secundum rationem entis possibili aut existentis in aliqua disrentia temporis, atque secun
dum hune sensum dici potest in Deo, in ipso Mctu intelligendi esse persectionem potentiae intellectualis , ablata imperfectione, quatenus ille actus terminari potest ad alia obiecta cogniata sne impersinione recipiendi aliquid de nouo in ie , cum qua imperfectione potentiae iates lectualis sertur in obiecta. C*terum inter
cognitionem actualem Des, & naturam diui nam non est necesse intestigere aliquam rationem potentiae, mediam inter naturam diuinam, di cognitionem ad eandem naturam te
Conclusio est assimam. certa ex fide.HIo3 IO M insapientiastis . Reddit autem rationem S. Thom. quia esse Dei est situm intelligere, unde essicitur, sicut Deus est rerum causa, si e etiam ipsus scientiam earum causam esse. In qua ratione explicanda non parum laborant aliqui, putant enim s.Thomam ex sola identitate Gentia cum diuina substantia , qua est
eausa rerum, rationem sumpsisse, cum tamen
ex sola illa identitate nil possit colligi, ut patet
ex relationibus diuinis , quae licet non dissimguantur a diuina substantia, non tamen propterea sormaliter dicuntur causa rerum et igitur S. Doctor conclusonem suam probat ex alio capite, quia stilicet Deus persectissima r
tione in substantia inleslectualis, eum sit suum intelligere, substantia autem pute intellectu sis, quae non habet aliam vitam, quam intellectualem, nil operatur, nisi per cognitionem. Notandum vero est, quod s.lhcim. dicit in x principio corporis articuli, scientiam Des se se Labere ad res creatas , sicut seientia artificis se habet ad artificiata, ut si ea uia rerum . quae per artem fiunt; inde enim colligendum est, quae Dei scientia, & qua ratione causalitatis si cauti
An scientia visonis Dei sit rerum
Duplex notatio pro iselaratione quae oras.
Secunda Opinio, o vera docet, sientiam plisis intestuentia esse causam rerum
Probarin vera opinio ex Parribus. p. Ratio quorundam infirma. Cap. s. Ratio esse pro verasententia. pis. Prolatin apriori mera sementia. Cap. mineum tu in oppossum sit obviam. Cap.S.C A P v Y Lno declaratione quasionis Notario duplex. ΡRo intelligentia notandum est,scet seientia adiuina in se si una, & smplex, per habitudinem tamen ad obiecta diuersa materialia dupli-4φα appellari, nempe scientiam visionis, &
187쪽
scientiam si inplicis Datellistentiae. Scientia visi nis dicitur, quatenus refertur ad res existentes in aliqua temporis disserentia, illa enim scientia, qua Deus cognoscit rem esse in aliquo tem .pore, quoniam intuitiua est, scientia visionis ducitur 1 scientia vero simplicis intelligentiae a pellatur, quatenus refertur ad creaturas sub ratione entis possibilis, per quam scientiam cognoscit Deus rerum quidditates , & praeclicata essentialia earum , quorum unum est illas esse
possibiles , de factibiles per ipsus potentiam, nee fieri potest, ut praeter scientiam simplicis intelligentia, & visonis, aliqua ratio scientiae
in Deo concipiatur, qua ex parte obiecti non pertineat ad alterutram illarum r aut enim per 1 cientiam Dei cognoscitur res ut existens in ali qua temporis disserentia, aut non concipitursu b hac ratione; si priori modo eoneipiatur est scientia visonis, si posteriori, necessario est simplex intelligentia, quae propterea talis dicitur, quia comparatione obiecti non est necessarius aliquis actus voluntatis diuinae, sed solum ebeatale obiectum resertur actus intellectus , aut eerte 'nia ad illud refertur sola ratione quiddutatium intelligentiae, non autem ratione intui tiuae scientiar. Praesens ergo controuersa est, an Deus causa sit rerum per scientiam visonis, qua intelligit res ut existentes in aliqua temporta digerentia, ae proinde per quam 1eit illas esse praesentes vel futuras.1 Notandum est seeundo duas esse in re praesenti controuersias inter se minime connexas. Prior est an scientia visionis. qua Deus cognoia scit rem aliquam esse futuram, si causa eiusdem rei. Posterior vero controuersa est, an potius contraria ratione res ipsa iatura, aut existens in aliqua temporis differentia, si ratio aut eonditio praerequisita ex parte obiecti, ut a Deo sciatur tanquam existens audiatura, ac proinde
eo solum diei possit Deus scire aliquid eue suturum, quia illud suturum est. C A p v et I LPrima opinio Leti Selemiam misionis es causam rerum.
3 N priori controuersa aliquorum Reeenti Irum Thomistarum sententia est scientiam visonis Dei esse causam rerum, ac proinde esse scientiam practicam comparatione earum, tiquod inde sequitur recte secundum sensum causalitatis diei, ideo res esse existentes aut se turas, quia Deus scit illas esse suturas. Atque hane sententiam esse putant quas inter dogma ta explorata doctrinae S.Thomae & Thomstarum;lcum tamen nullum unquam antiquum
Thomistam pro hac sententia reserre possint. 4 Probatur autem primo haec sententia ex s. Thoma in hoe articulo. nam in fine corporis ait seientiam Dei secundum quod est causa rerum, vulgo nominari scientiam approbationis; quia causa rerum in illa scientia, qua tabet v olun
tatem eoniunctam ad operandum, quae voluntas approbatio quaedam est,ut res fiat; docet autem idem S. I nom. quaest. 7. de veritate a me. 8.in corpore, scientiam limplicis notitia: Dei esse distinctam a scientia approbationis et ergo ex mente S. Thom. Deus non est causa rerum per scientiam simplicis intellisentiae, qua cognostitres solum sub ratione entis factitatis; unde eonsequens est Deum causiam esse rerum per scientiam vilionis, q a res cognoscitur ut existensio aliqua temporis differentia; ut enim diximus,
nulla ratio stientiae in Deo concipi potest, quκ ex parte obiecti referri non debeat ad scientiam simplicis intelligentiae, aut ad scientiam vili se
Confirmatur autem hoc argumentum S. II hom. in responsione ad primum, plane significat non esse negandam hanc propositionem causissem, Ideo aliquid est futurum quia Dein scit tia Iud esse aturum. Quapropter in alium sensum conatur interpretari verba illa Origenis lib. 7. in epistolam ad Rom. N Aropterea aliquid erit, quiasiit Deus Uuturum; ait enim S.I ho in. Ο- rigenem locutum esse attendendo ad rationem scientiae, cui non competit causiditas nisi adiun- .cta voluntate, quibus sDificare videtur S. D ctor Origenem solum docuisse seientiam Dei per se non esse causam sine voluntate; si autem S.Thom. intellexisset scientiam visionis in Deo non esse causam rerum, dixisset vera esse verba illa Origenis: Non propterea AEquiderat, quia id scit Deus effuturum ; nec tamen propterea n gasse Origenem aliam rationem scientiae diuianae, nempe simplicis intestigentiae esse causam rerum; cum igitur L Thom. propositionem illam negantem Origenis interpretari conetur,dieendum est illum docuisse Deum per suentiam visionis esse rerum musam, atque insensu proprio veram esse hanc locutionem:Propter
aliquid erit, quia id scit Deus esse luturum. Probatur secundo testimoniis sinctorum cAugustini, di Glegorii, nam S. Augus. lib. 6.
de Trinit. capro. de lib.73. cap. a I. Duuer , inquit , creaturru, non qu- θη onmut μω sed Meosunt, grua uous, ea προβιvit, creauit, non quia creauit, scinit. Et clarius S. Gregor. lib. 2o. morat. Cap. 24. Quacunque, inquit, sunt, non ιδεο ab Mervitate ridentur, quiasinised uissor, quia viaretur. Quo loco verbum, vusentur, plane significat scientiam visionis: significauit ergo S. Gregor. hanc scientiam, qua res videntur tae, causam esse illarum, ut sint. Tertio pro tur , quia scientia simplicis in- 7telligentiae ex necessitate est in Deo , quare si Deus per hanc scientiam esset rerum causa, non libere, sed necessario illas essiceret. Quarto scientia simplicis intelligentiae, etiam si conitas-retur ut est ars, & cognitio rerum a Deo factibilium, aequaliter resertur ad omnia possibilia, quare ex illa non potest magis unum produci, quam aliud r igitur Deus non est causa rerum
per Mne scientiam , quae est indifferens ad orposita, sed per scientiam visionis, quae est de-
188쪽
terminata ad unum, id est, ad illud, quod su
a ti, addi potest quinta alia ratio maioris momenti, quia cognitio illa, quae terminatur ad esse creatum actuale, proprie est scientia visionis:
cognitio autem, qua Deus est causa rerum, ne ceuario terminatur ad esse creaturae actuale,
quia terminatur ad illud ipsum a quod termia
natur executio potentiae exequentis, quand quidem cognitio dirigendo potentiam ex 'uentem operatur, cuius potentiae executio ne-ccsiario terminatur ad esse actuale rei, quae esscitur : ergo cognitio qua est causa rerum, proprie est scientia visonis.
C A p v et III. Secunaa opinio, o mera docet Sci vitam sueticu intest gentia esse causam
s QEcunda sententis huic contraria manifeste oest X.Thom.& vertis ina, Deum esse causam rerum, non quidem per scientiam visionis, qua cognoscit obiectum esse futurum,sed per scientiam simplicis intelligentiae, quae est cognitio rerum factibilium. N possibilium, ae proinde scientiam practicam in Deo non esse scientiam Visonis, & quod attinet ad modum loquendi, falsam esse illam causalem propostionem. Ideo aliqua faturam Mi qaia Deus sit ιllud esse iurarum, si illa partieula accipiatur secundia id ratio' nem causalitatis, ac dependentiae. Hanc autem
esse sententiam s.Thom. in corpore huius articuli manifesta ratione ostenditur. quias.Tho. illam seientiam ait esse causarn rerum , quae eouod si indifferens ad opposta , determinari ebeat ad operaridum per actum liberum v quia talis r Cum enim Iomu mressi edilis ad opposita, inquit, se habeat squia eisdem eliscuntia opposito rami non produceret determinutum essectum, nisi de remina retar ad unum per appetitum. Atqui non potuit S. Thom. existimare scientiam visonis, qua Deus cognoscit aliquid esse futurum, haabere se ad opposta ι ergo cum ait scientiam esse causam rerum, non loquitur de scientia visonis , quae respicit obiectum determinate suturum , atque unam determinatam partem eontradictionis.
io In quo quidem syllogismo prior proposito
aperte traditur a S. Thom. posterior autem, nempe quod scientia visionis rei futurae non se habeat ad opposita, ex ipss terminis est manis sta. hac autem ratione ostenditur s. Thom. in priori parte responsionis ad primum argumentum , pes vocem scientiae, cui competit ratio causalitatis adiuncta voluntate, non signiscare silentiam visonis, sed aliam, quae se habet indis serenter ad opposita, ait enim se intelligere ii tam rationem scientiae, de qua in corpore articuli locutus fuerat, quod indicant illa voces, ut dictum est; in corpore autem articuli S. Tho.
loeutus non fuerat de scientia visionis, ex quo
si manifestu in Doctorem sanctum, dum re spondet ad priorem partem illius argumenti. hoc es, ad illam propositionem origenis: Non propterea aliquid rest , quia id fit Deisfuturum ;non respondere negando sensu n. quem haec verba sonant , neque illa in alium sensum interpretando , sed concedendo potius cundem sensum, ac docendo non propterea Origenem negasse causalitatem diuinae scientiae et ideo enim ea ratione filisse locutum negando scientiam rei futurae, ut sutura est, esse illius causam, quia a tendit ad rationem aliam scientiae . quae est in Deo, quae petr adiunctam voluntatem est rerum causa. nam quod in diiserenter se habeat ad odi posita, per voluntatem debet ad operandum determinari, qui sensus verborum s.Thom. perte inscrtur ex corpore articuli, ad quod sine dubio s Doctor respexit, ut indicant illae voces: I t supra dia am est. Quod ii S. Thom. in hac responsone non respondet negando sensum itit rora verbcirum: Non propterea aliquid erv. qu id si is Deus esse futtirum . contraria sententia in doctrina S. Thomae nullum prorsus habet fum
Secundo eandem esse s Thom. sententiam irprobatur manifeste , quia scientia visonis in Deo esse intelligitur post determinationem ὀμDinae voluntatis , n te hanc enim res possibilis est indifferens ut existat, vcl non existat; quares scientia visionis esset causa rerum, immediatius corieurreret ad illarum existentiam, quam diuina volitio, atque in eadem scientia complovetur ratio causalitatist at D.Thom.q. a. de veritate ani . circa si diem expresse ait, inter scien hi a m Dei, qum est causa rerum, & ipsam rein causatam mediare aliud principium, nempe
luntatem , di in I.d. 8. q.a. ar. . ad υltimum, ait, creaturas non esse a Deo per necessistem scientiae; sed per libertatem voluntatis, in qua coani pletur, inquit. ratio causalitatis. Igitur iuxta do-l ctrinam S. Thom. scientia visonis non est caul fa rerum. Idem colligitur ex eo quod docet S. t Thom. in principio corporis articuli, catualitatem diuinae scientiae ese intelligendam iuxta causalitatem. qua scientia artis cis est causa operis facti, ut inferius argumentabimur. Ex antiquioribus autem Thomistis Heraeus , &Capreol qui primi e, Thomistis seripsere in d
fensonem doctrinae S. Thoni. eandem sentcntiam docuerunt: Herueus in i .d.39. q. .& Capreol. d. 3J.q.2.ani .conclus. 8. qui docent scie tiam Dei non aliter esse causam rerum; nisi quia est aliquid praerequis tu in ad voluntatem: hane autem mediare inter scientiam , direm causa tam iusta doctrinam s. Thom. loco superius notato,di lib. 1 ad Hanibaldum dis. 38. q. I. art. I. Vbi saepius repetit. res croatas non procederea diuina scientia, nisi mediante voluntate. Ex posterioribus autem Thomistis, atque is ex ordine S. Dominici M. Matth. Orius ante annos 7o .iii Gallia Inquisitor, lib.contra haer ses de quinque verbis Pauli, verbo Libertas. circa sincm: Namffamininquit, qώων ωμι, qua videt
189쪽
ida aliquem agere, vel non agere , mra est causa talis amia, vel operat- : sicut homo videns incedotemper Nam non essedas illias incessint ita nec Dei νι causat operationem in nobis. Qui Doctor non duxisset hane sententiam esse manifestam, si eo uaria inter suos haberetur ΚThom. Pari rati
ne Franciscus Romeus, qui Generalis Magister eiusdem ordinis filii unus ex Patribus Concilii denti in decretis Sess. 6. lib. de libertate ope
rum veritate 8. circa finem, dum explicat qua ratione ex diuina praescientia non impediatur libertas: Illud, inquit, non estpretereundum, quod
ad antiquos Doctores te conuertaε, repertassere omnes in hanc unam consentire sententiam, non ex eo, quod
Deus sicit aliquidfuturum, idcirco futurum est, sidvatafuturum est Deus nouit, qui estpraesci utar rum,sic enim, inquit, loquuntur Hieron. August. ori
gener, o Cis est, ct plerique a* orthodoxi Doctores. Qui eerte Thomista Doctor non dixisset pene
omnes Doctores antiquos in hanc manifestam sententiam conuenire, si contraria haberetur S. Thom.& Thomistarum, nedum tam explorata putaretur, quam venditant noui quidam S.Thom defensores. Porro autem cum allegatis
Thomistis, ex nostris hanc sententiam docent Cardinalis Bellum in. lib. . de libero arbitrio,
cap. 3.P. Molina, in hac I .partici, .ar. II. disp.I76. tu ita explicatu. P. Valent. in hac q. puncto g. iis tamen non obstantibus. P. Va'. in hune articulum, &art.is. disp. 68. cap. 6. P.Suar. lib.de concursu Dei cap. II.2 num.II.
C A P v v IV. Probatur vera opinio ex Patrabin. PRobatur autem primo haec sententia testimoniis Patrum, quo quidem loco afferendi non sunt illi Patres,qui solum docent, non ideo res esse fiituras,quia Deus praedixit esse futuras, huiusmodi autem sunt S. Athanasius sirmone de passione,& eruce.Chrysost.hom. 6o.in Matthaeum. Cyrillus Alexandr.lib.f. in Ioan.cap. IO. ii, inquam, Patres afferendi non sunt pro seniatentia, quam confirmare instituimus; recte nim aduersarij ad eorum testimonia responiadent, licet praedictio Dei per Prophetas,& Scripturas sanctas, quae actus est Dei temporalis, non sit eausa rerum,ut significant verba horum Patrum, scientiam tamen Dei visionis increatam, & aeternam nihilominus cssc causam rerum , de qua solum re est praesens controuersia.
Idem iudicium est de aliis Patribus, qui non vniuerse loquuntur de omnibus rebus futuris, sed solum de peccatis, dum dicunt , non pro pterea aliquod peccatum esse futurum , quia Deus per scientiam visonis sciuit esse futurum, huiusmodi sunt S. August. lib. .de Civit. p. Io. S. Leo sermone 16. de passone..Αd testimonia en in horum Patrum recte aduersarij respondent, licet Dei scientia non sit causa malitiae pe catorum, ut peccata sunt, scuti neque Dei voluntas, quod significantacta uia horum Pa-
rum o eandem tamen Dei scientiam visionis causam esse bonorum futurorum. Illi igitur P tres pro hae sententia afferendi sunt, qui dum loquuntur de rebus omnibus aut bonis suturis,sgnificant, scientiam visionis Dei aeternam non esse causam,ex qua illa sint futura. Inter hos autem primus est Origenes lib. . I in Epist. ad Rom. ad illa verba cap. 8. Quos prasciuit, or visi ait. Vbir rarasitiretia Dei, inquit, neqae salutis , ne e pressitionis nostra causa confisit, quia non propterea erit aliquid, quia id scit Deus fatarum, sed quiasurarum est scitara Deo a te quam sat, nam Osfingimus Deum non Enoscere aliquid, futurum tamen fine dubio erat. Quo loco ea ratione probat origenes, praescientiam non esse causam, qnod exprese dicit, quia quamuis
illa non esset ab aeterno in Deo, res tamen sutura esset, quo argumento probare solemus, si quid nsn esse causam alterius, quia eo ablato
non aufertur illud, quod dicitur esse effectus Quibus quidem verbis aperte refellitur responso aliquorum, qui dicunt orisenem solum Ggnifieare seientiam secundum se non esse eau sam rerum sine adiuncta voluntate, idq; si Deo place ,relpondisse S.Tho. ad Me testimonium. Haec, inquam, responsio manifeste refellitur est verbis, quibus Origenes probat id, quod dixe- eat , praescientiam Dei non esse causam, quia
quamuis illa non esset, res esset sutura, quae verisba smul smiseant, & probant, scientiam, qua
eognoscitur aliquid esse futurum, nullo modo esse rei suturae causam, neque secundum se, ne que adiuncta voluntate; id enim quo ablato aliud nihilominus maneret,non potest numerari inter causas illius, quod vero hic non fuerit sin 1us responsonis s. Τhom. superius aperte de
Praetereas.1ustinus martyr quaest. 8.ad Gen- Istes, dum reddit rationem, ob quam Deus non
fuerit eausa peccati primi hominis, & Angel rum,etiam si illud praeuiderit,ex uniuersali quadam propositione rationem reddit Cosa linis
quiens) eιm, quodfuturum est, non ect diuina preno ii se sinu qaod futurum est causa in praenotionis; neque enim praenoti emsequitur quod futuram est,
sed potiu3 quod futuram ectyequitur praemiis , ita friri Deus peccati cutis ηοη fuerit. Quo loco S. Iusti mis non solum docet praescientiam non esse causam rei suturae; sed etiam docet ex praenotione non oriri rem futuram , sed potius co
Tertio similiter s. Hieron. in c. 26. HIerem. Id initio ad illa verba: Nolisubstrahere verbum. sis
te audiant. Illud. inquit, forte diuina maiesari non convenit, sed num Aquit Uecta,ut liberum seruetur arbitrium, ne rem scientia tuatur facere, ast non facere. Huius autem reddit rationem inquiens: Non enim ex eo. quod Deus scit futurum κα
190쪽
slaut. a nolis prosciscit . est qkidem Dri praesicient axera, o ina Olabilis, mpsa tamen nequaquam ess causa cur omnιno sat quod futurum eis . qum potius, quia hoc, vel illud, jacturi sumus , idcircopraenosita . Tandem Boetius lib. s. de consolatione prosa 3. N . primum quidem in ratione dubitandi refert hanc causam ex qua Patres explicant ex Dei seientia non tolli libertatem, postea autem prosa 4. eam ratiostem probat, quia non ideo aliquid est euenturum, quoniam prouidentia id
futurum esse prospexerit, nam etiams praecognitio hon suisset,eadem ratione suturi essent rerum euentus. Itaque concludit, praecognitionem signum tantum esse eius , quod futurum est, atque, Omne, inquit, simum tantum qiadsit o- pendi non autem essest, quod designat.
7 Neque dici potest ho, patres solum significasse Dei praescientiam non esse causam necessitatis rei futurae, qua impediatur voluntatis li- Aertas. nam licet Patres aci hoc ipsum ostendendum seripserint isa , quae retulimus tamen ad reddendam rationem, quare per Dei scientiam
non tollatur libertas voluntatis creatae, eam causam reddunt: quia non propterea erit aliquid. quia Deus scit illud esse suturum, id est, quia Dei praescientia non est causa, ut res sit sutura ; esset autem aperta petitio principis, atque idem per idem probarent Patres , si dixissent
propterea res contingcntcs non cile ex necessa tate, quamuis a Deo sciantur, quia diuina essen tia non est causa necessitatis. secundo, ut lain vidimus , Patres ea ratione probant praescientiam non esse cautam,quia essectus nihilominus suturi essent, licet non esset praescientia, & quia esse rem suturam non est quid consequetis praenotionem Dei, sed e contrario, quae rationes simul significant, & confirmant Dei praescientiain, quatenus terminatur ad futurum, nullam omnino habere causalitatern comparatione rei suturae.
confirmant, quia omnis cognitio praesupponit obiectum, quod per ipsam cognoscitur; heet enim non praelupponat effectum, qui per illam fit, pra supponere tamen necessario vide tur obiectum cognitum Ideo enim dicitur quis vere intesigere aliquid, quia intellisit esse quod est, aut fore quod futurum est. Igitur scientia, qua cognoscit Deus aliquid este futurum esseniliter praesupponit illud esse futurum, ex sui; musis r quare talis scientia hon est numeranda
inter causas rei suturae. Hic tamen ratio non videtur firma, ad illam enim . nis alia ratione magis urgeantur, respondere possunt aduers
rii , cognitionem quidem praesupponere illud obiectum. cognitum, quod ipsa non facit, non tamen illud quod per ipsam si , tanquam per scientiam practicam i scientiam autum, qua
Deus cognoscit aliquid esse suturum, Mnesse speculativam, sed practicam, ac proinde faceret suum obiectum, ncin autem illud praesuppone 're.Nec refert quod ille solum vere aliquis intelligere dicatur, qui intelligit esse quod est, hoc enim recte constat etiam, cum quis esse id facit, quod esse intelligit,seut in locutioneille dicitur vere aliquid affirmare, qui assirmat id quod cst. nec tamen semper praesi Domi esse id, quod a Dsrmat di nam interdum id affrinando facit, ut patet in verbis conscreationis : Hoc est corpus meam. Atque ad veritatem assirmationis internae, aut exthrnae, non necessario presupponitur ante assirmationcm id.quod est assemandum. In qua re notandum est discrimen interres is
possibiles, & existentes in aliqua temporis differentia , qucid res possibiles sccundum rationem entis possibilis non sunt, id est, non sunt
terminus alicuius actionis: quare cum per intellectionem fieri non posint, necessario prae supponuntur ante earum intellectionem; at v m res existentes cum per actionem sant, non semper necessario praesupponuntur ante intellectionem, per quam cognoscuntur. Quocirca supra arti q. diximus, licet ante Omnem intellectionem praesupponatur aliquod obiectum, quod ex parte o Diecti mouentis concurrat ad intellectionem, non tamen necessario ante omnean intellectionem praesupponi totum id quod intellisituri potest enim aliqua esie intellectio sui ipsius , & alterius prasupposti, atque in intellectione notionali patris diuini hoe i .psum cernitur, nam intellectio perquam Pater generat silium , propria est intellectio Patris, fleeiusdem filii tanquam obiecti e eum tamen anto hanc intellcctionem solum praesupponatur Pater tanquam obiectum in uens instar speciei impressae. Qua ratione aduersarii respondere possent, nisi alia ratione urgerentur, ante sateia Iectionem rerum futurarum praesupponi in Deo obiectum primarium, atque rerum posibilitatem, non autem res ipsas futuras in quantum suturae sunt, sed potius per scientiam intuitiuam ipsarum ipsas acquirere illud esse actuale , per quod sunt obiectpm scisntia in
e , s v et vi: Ratio e eo pro mera sententia.
Lia i tur ratione probatur Ascacius no- 2. stra lententia ex doctrina s. Thom. initio huius articuli, & q. 12. ar. a. &in I. d.38. q. I.ariri ubi ait, scientiam Dei esse causam rerum ea ratione, qua scientia artis cis est causa operis, ac proinde causalitatem diuinae scientiae esse explicandam, di considerandam ex causalitate, qua scientia artiscis operatur. Ex qua causalitate ut mihi videtur, non solum ratio a posteriori,
sed etiam a priori sumi potest. Primo quidem
a posteriori, quoniam artifex creatus, qui operatur per scientiam dirigentem virtutcm exc-