장음표시 사용
261쪽
citur. Id vero a posteriori probatur ex cognitione Angelorum, quia realis praesentia rerum contingentium cum ipsorum substantia , est conditio necessaria ex parte obiecti, ut res contingentes ab illis cognostantur ergo realis praesentia rei contingentis cum substantia intelligente, pertinere potest ad rationem obieeticognitionis intuitiuae ae proinde 'non erit cognitio intuit tua persecta, hoe est, comprehen- sua in ratione intuitionis. nisi per illam. praeter exissentiam obiecti cognoscatur habitudo ad raesentiam rei intellectae eum intelligente, aut abitudo distantiae, qua secundum durationem distat rex intellecta a substantia intellige te. Praeterea de praesentia rerum in aeternitate est pec saris ratio, quia ha e praesentia passo quaedam est cuiusq; rei existentis. quare actualis existetia
exercita in creatura no cognoscitur coprehen
siue sine pissentia reali, qua res existens est prae sens in aeternitate,dum in sua duratione existitis Alia vero esse potest cognitio intuitiua, non comprehensua in ratione intuitionis;ea autem est, quae immediate terminatur ad existentiam obiecti, quatenus existens est, ad quam ratio nem cognitionis intuitiuae non est necesse ut obiectum intelligenti obiiciatur secundum realitatem praesentia in aeternitate; cum tamen co-ρnitio intuit ua Dei comprehensiva sit secundum ratione intuitionis, intelligi debet terminata non tum ad actualem evistentiam obie Oi. sed etiam ad coexistentiam, & realem prae sentiam eiusdem in aeternitate, secus enim non cognosceretur res exissens secundum illam habitudinem, qua eomparatur ad substantiam iupsam intelligentem. Hae vero ratio est ob qua S. Tho dum explicat diuina scientiae eertitudinem circa res contingentes, interdum est scientiam Dei terminari ad res conti gεtes,quatenus sunt in actu in se , aut quatenus si in t realiter praesentes in aeternitate; licet enim duae sint distinctae huiusmodi rationes obiectivae: sunt i men in se connexae,& necessariae ex parte cibis cli ad persectam rationem cognitionis intuitiua; ex hoe enim quod res aliquando existat iri se ipsa, quod est satis ad rationem cognitionis intuitiuae, ritur necessaria pr lentia rei cum diuina substantia intelligente, quae est ratio obiectitia necessaria, saltem ad notitiam in ratione intuitionis comprehensuam. Ex hae vero doctrina eolligit S.Tho. inter se congruere certitudinem diuinae scientiae, & eo- tingentiam rerum futurarum , qui est scopus huius disputationis.Id aute probatur, quia res, prout existes in se ipsa. quantumuis libere procedat a sua eausa. in se tamen . quatenus certo
quodam die existit, habet esse determinatum,
atque necessarium ex suppositione illa contingente, necessitate, qua omne, quod est, necessario est. ae proinde secundum talem conseqtientem neces11tatem esse potest obiectum eertae, &euidentis cognitionis; res autem contingentes,
quae libere procedunt a suis causis. Deo obhei
untur, quatenus quodam certo tempore existunt in seipssi ergo ea ratione possunt obiici cognitioni certae & aeuidenti, neque ipsarum contingentia potest aliquid derogare certitudiani cognitionis qua intelliguntur. Ob eandem
rationem certitudo, & euidentia cognitionis diuinae nihil potest derogare contingentiae r rum uia fertur in illas, quatenus sunt actu in se, di praesentes in aeternitate, repraesentando istarum praesentiam . atque ordine causa litaris prasupponendo modum. quo procedunt a suis
causis, ut existant praesentes in aeternitate. Qua
re hae certa scientia non potest impedite modum, quo res sunt contingenter, sed potius il lum praesupponit quare scientia diuini non ina pix impedire potest contingentiam roum, qua visus alicuius hominix impediat libertatem &coni gentiam, qua aliquis currit, dum illum
videt currentem, aut ambulantem.
Ad fundamentum . quod in secunda parte rohuius disputationis attulimns, neganda est minor; licet enim liberum Dei decretum sit infal. libiliter e scax sui obiecti, id tamen non est satis, ut iis 3ccreto Dei videri possint uniueria o mnia futura; media enim, in quo aliquid aliud
cognoscitur, aut debet mouere ex parte obiecti instar species impressae, aut prius terminare coia
Vitionem. quam cognoscatur illud aliud quod in ipso. tanquam in medici. de eat cognosci; terminatio autem decreti liberi Dei ad rem si turam non est aliquid mouens instar specieii in preta ex parte obiecti, neque est obicctu prius intelligibile .quam situritio illius creaturae,quae per tale decretum immediate ciscitur; ea enim terminatio extrinsecus est respectus in Deo, quare a nullo est cognoscibilis prius quam illa creatura sutura, ex qua immediate desumitur, Rideo terminatio liberi decreti ad res suturas non potest esse medium prius cognitum,in quo omnci res Qturae possint videri. C A p v T IV.
DIeendum tamen est ultimo. multa esse c- istingentia, qua cognosci a Deo possint certo in libero decreto, ae determinatione suae voluntatis. etiam tanquam in obiecto prius ratione cognito, illa videlieet ante quoru effectione Deus escit alia, qu et vult esse propter illa non tantum ut esse possint, sed tactu& escaesiersnt.Αd probandam autem hane conclusionem statuendum est, licet Deus non velit unu propter aliud, velle tamen unum esse propter aliu3, ac proinde multa ad extra operari propter aliud, hoc est, per operatione ordinata ag aliud. propter quod sunt scut propter finem. Hoc
docet s. Tho art. 3R.is: At ex principiis nostrae Fidei est satis manifestum; interdum au e quaedam operatur Deus propter alia,ut actu, de esseaciter sint, ita ut fieri non possit Deum operari illa, quae tanquam media operatur. quin s
262쪽
'natur illud propter quod operatur. Id docet
ctum voluntatis , quo homo praeparatur ad pratiam iustificantem , licet non habeat eum illa insuli bilem connexionem, s consideretur prout est a libero arbitrio; si tamen eons deretur seeundum quod est a Deo mouentri habere in fallibilem necesstatem comparatione eius,ad quod a Deo ordinatur, quia intentio inquit, , Dei descere non potest ac proinde gratiam iustifieantem in fallibiliter oriri ex persecta praeparatione ad gratiam. Id vero ex eis caesa diuinae voluntatis saepius docet s. August. ut dicemus ad quaest. 9. ratio autem est, quia cum Deus aliquid escit, ut esscaeiter aliud sequatur, in illa essecticine Dei v luntas intelligitur terminata , tanquam ad
obiectum, non solum ad id, quod habet rationem medii, sed etiam ad id , quod habet rationem finis, propter quem Deus vult esse id. quod prius & immediate operatur. Quare impossibile est a Deo , esse primam operationem esseaciter or)inatam in alium finem . quin e iam sequatur idem finis. Exemplum esse potest in his, qui ex hoc mundo rapiuntur , ne malitia decipiantur , in quibus morbus peculiari Des prouidentia immittitur, ut re ipsa moriantur , & donum perseuerantiae in illis com pleatur,iuxta illud e Ra vi Hy, ne malatia mutaret oc. in quibus cas bus facileconstat fieri non posse, ut Deus quas ex intentione talis s ius medium operetur, quin sequatur talis finis. Vtrum autem id Deus essciat in iis . quae non pendent ab aliquo intermedio . N libero con sensu voluntatis, duremus ad q. Is. ar. . Ad praesens autem institutum satis est id saltem eontingere in his , quis Deus operatur indepcndenter a libero consensu voluntatis.,3 Hoc posto, cones uso probatur, quia id.
quod est cum alio necessario connexum, atquee2 se prius est intelligibile, quam illud, esse potest medium, in quo prius ratione cognito illud aliud cognoscatur , nam & homines per distur sum ex huiusmodi medici possunt id cognoscere,quod est necessario consesuens . sed decretum diuinae voluntatis insallibiliter est connexum cum suturitione sui obiecti &est prius ex se intelligibile, quam idem tibiectum est futurum, quotiescunque a Deo prius fit aliquid aliud, tanquam medium ordinatum ad aliud,tanquam ad finem: ergo,&e. Minor probatur , quia terminatio diuini decreti ad ali quem finem , ante effectionem eiusdem finis, potest desumi ex Operatione illa , qua sit aliquid, ut deinde aliud e scaciter sequatur ; cum
enim diuina voluntas terminatur ad talem operationem antecedentem iam intelligitur terminari ad duo obiecta infallibiliter futura, hoe est ad medium ex illo futurum t ergo in diuino
decreto terminato ad unum obiectum, ut sit
livd. potest certo. & insallibiliter eognosci illud aliud esse futurum, quia ut dixit S.I hom.
Dei intenti. deficere non potest. Ad hoe au-
tem intelligendum confert, quod docet idem
I. 2. q. 8. ar. 3. praesertim in responsone ad secundum, ubi uti, indocunque, inquit, videtur ιο-
lor eodem actu videtur lumen , non tamen e contra:
Et ister quiandri inque quis viat ea quae sunt ad
Mem .vult eodem actusnem, non tamen e conuers.
Idem repetit in responsione ad ultimum , in fine; iuxta cuius doctrinam in re praesenti facile intelligitur ex operatione illa antecedenti, qua Deus esseit aliquod medium, ut emseaciter sequatur finis , sumi extrinsecum respectum, quo diuina voluntas non solum terminetur ad idem medium, sed etiam ad finem, ut in eodem decreto ita terminato, & prius intellecto, cognosci possit finis infallibiliter futurus , quia diuinum decretum ad tale medium, atque idem medium, quatenus est quas terminatio diuinae voluntatis ad finem, nequit esse. quin infallibili ter sequatur finis, quia voluntas Dei frustrari non potest. Atque haee de cognitione contingentium, quae absolute futura sunt. DIs P vT ATIO XLIV.
An Deus certo 'cognoscat futura contingentia conditio.
primu opinio Recensiorum. Cap. 2.
Verisi asententia. Cap. 3. Probaris ex veteri Testamento mera sita.
N hac controuersia sutura conditionua illa iappellantur, quae non enunciantur simplici- tir futura, sed sub conditione, nempe quod futura essent, s certae quaedam conditiones antecedentes ponerentur, inter quae sunt multa, quae nunquam sunt sutura, quia re ipsa condi tiones ad illa requis tae non ponerentur; sutura autem essent, si illae conditiones ponerentur. Haee vero futura conditionata quaedam sunt necessaria,& naturalia, quae scilicet per uatur tem necessitatem orirentur ex conditionibus,
si illae in executione ponerentur , quae futura huiusmodi sunt, in quibus negatio consequentis nullo modo esse potest cu in postione& veritate antecedentis , quale en hoc futurum. sSol nasceretur,dies esset. Alia autem conditio
263쪽
naliter stitura sunt contingentia, quae se licet, si poncrentur conditiones, quae in antecedenti exprimuntur , ex illis orirentur non ex necessitate naturat ipsus conditionis, sed per determinationem , di depcndentiam a voluntate
libaera S indifferenti; quapropter huiusmodi
sutura contingentia appellantur, non quidcinex contingentia, & libertate illa , qua conditiones ponerentur . sed ex contingentia alia, perquam adhuc positis conditionibus ex illis orirentur, cum possent non oriri. Huiusmodi autem sunt illa contingentia, quorum negatio spectata natura conditionis esse posset cum eiusdem conditionis existentia; atque de his est prascias coiitrouersia.In qua quidem eadem indisse ullax, an iii his futuris sit aliqua veritas. &ratio entis conditionaliter futuri, atque an in Deo sit horum futurorum certa scientia: nam jeum in confesso sit Deum certo cognoscere Omnem veritatem, necessarici amrmandum cst. si in his suturis sit aliqua ratio veritatis entis con ditionaliter futuri. Deum habere certam, S c- uidentem eorum scientiam et, nam quod in Deo eorum scientia non sit,ex hoc tantum oriri potest. quod ea non habeant veritatem entis conditionaliter futuri, secundum quam a Deo
REcenitores Theologi non pauci affr-mant in huiusmodi futuris nullam esseveritatem , ac proinde nullam esse in Deci eorum scientiam, sed tantum causae eorum,atque
maioris inclinationis caust in unam potius par- ltem, quam in aliam , secundum quam altera lara contradictionis iudicari probabiliter de- leat, non quidem ab ipso Deo, in quo nulla mpinatio esse potest sed tantum a creaturis, in quibus imperfectio opinionis , & sormidinis esse potest. Probatur autem primo haec sentcntia , quia in diuinis litoris huiusmodi contin
gentia conditionata prς dicuntur, cum particu la. Forte, qua nota est ambiguitatis. & formidinis. Hicr. 26.&EEec. 2. Notisubtrahere verbum. θνte audiant. Oc.Et Mattia. II. Si in Sodomuncta
fuissent virtutes, qua facta sunt in te, forte mansissent. Quo loco ea particula, Arte, quae dubitationem indicat, non ponerentur, s obiecta illaeon ditionalia Deus qui loquebatur, certo cognosceret.
3 Secundo probatur ex Prospero, & Augustino: nain Prosper. epistola de reliquiis Pelagianae haeress. quae est apud Augustin. tomo 7.ante librum depraedestinatione Sanctorum , sententiam contrariam, quae assimat, in Deo esse eorum futurorum scientiam, videtur refutare, se ut errorem contrarium Fidei, dum enim refellit errorem Massiliensum, qui affrmabant,
infames, qui ante adultam aetatem moriuntur, damnari, aut siluari, recipiendo, aut non reci-
piendo Baptismum pro ratione operum, quae iacturi essent, si peruenirent ad maior aeta-.tem, eo quod Deus praeuiderit, quid singuli cssent sacturi, si diutius viverent. inquit, in hunc
modum: IA tantum commentitia. mensis electio
nem Deistitiumnt, ut Pia praeserta non εxIant, s tura, quae non sunt futura, con gunt, ct Astio ab- surritatis genere non agenda praesiit a Loprasi a acta nonsint. Quibus verbis errorem illum Prosper refutat, non solum quia rationem diuinae electionis acciperciat ex operibus conditionaliter futuris, hoc est, si illi insantes diutius viii rent, sed etiam ex imuo, de distincto absurdo. quod illa dicerentur aDeo praesciri sutura, si illa
conditio maioris vitae poncrctur.
fra crea s. August. lib. de praedestinatione 4
Sanctorum, cap. q. dum resutat illum ipsum errorem per epistolam a prosper. rclatum. cxpendit verba illa sapienti . Raptas oti, ne mutitia mutaret inteste re ritis. Atque in hunc modum scribit r Hoc δἰ tim est, si tindum per calahuntis τιta . non siecun tam praeso tram Dei. qtis hoc proruit. quia futuram erat. non quod βιώι um non
esset. Quo loco s. Augustinus non solum ait,in D co non fuisse praescientiam illius futuri conditionati, quod re ipsi, hoc est, absolute siturum non sit; sed praeterea etiam signifieat illudese incertum, ut indicant 1 crba illae ut tentationamsubtraheretur incens, eadem ratione, lib.
de bono persevcrantiae , cap.ra. post mcd. cxpresse ait, nulla es in Dei praescientia merita,quq re ipsa futura non sint; sutura autem esentab his,qui ante adultam aetatem moriuntur. Id repetit lib. . de origi. a nim. cap. D. cx menteisitur S. Augustinus non est in Deo praescientia rerum , quae non sunt af, solute suturae; cssent autem suturae , si certae conditiones in existentia poncrentur , quin potius talium futurorum conditio inuciata vidi tur a Pelagianis, ut ex illa eluderent rationem Ob quam qui busdain infantibus Baptismus conceditur, cum aliis negetur,&ob quam quibusdam potius nationibus praedicata est lux Euariclica, non autem aliis. Tcrtio, rcs contingentes, cum non possint scognosci in suis causs, solum possunt cognosci in teipss , quatenus sunt aliquid distinctum a
causa; sutura autem contingcntia, quae nunquam absolute sunt sutura , ncin hasent aliquam entitate1ra a causa distinctam : igitur huiusmodi contingentia conditionaliter futura certo cognosci non possunt.
Quarta ratio a priori est, quia in huiusmodi εfuturis eonditionatis nulla est ratio veritatis,prbertim ante actuale diuinum decreturn,quo ab aeterno volucrit ilia esse, s conditiones ponantur, quare esse obiecta non possunt diu in scienti . Antecedens probatur, quia propositio conditionalis non potest hasere veritatem s-
ne necessitate consequentiae, ut ait S. Thom. opusc.
264쪽
opusc. p. tract. de enunciatione, cap. vltimo, Vbi omnis, inquit, propossis conduronulis vera est ηecessaria. Illa enim particula, si, in propositionesgnificat connexionem consequentis ex antecedenti, quet connexio esse non potest, si negatio consequentis esse possit cum postione antecedentis; in omnibus autem futuris conditionatis, si contingentia snt comparati ne conditionis, negatio consequentis esse potest cum existentia conditionis, quare in illis non est illa connexio, quae in propositione conditionali.sgniscatur per particulam, Si, unde neque ipsa proposito vera esse potest, nam signi heat in consequenti esse consequentiae necessitatem; qualis re ipsa non est
Contraria sententiavidetur certa, multa esse contingentia conditionata, quae in ratione entis sub conditione suturi veritatem habeant , ae proinde certo a Deo cognoscantur. Hanc sententiam ex instituto probat Thom. Stapleton ade. Ir. Matth. circa illa verba; si in Tyro O Xydone. N in e. s. epist. ad Rom. g. Deum altitudine, ubi contra Caluinum probat, esse in Deo hane scientiam, etiam ante decretum diui ris voluntatis.Alphons Mendora. in q st. s. quodlib. 7. Franc. Zumel. disp. 8. praesertim con ius i. ubi Non es, inquit, tutum negare in OLI b lem Dei cognitionem contingentium conditiona- raram. quia haec, inquit, essententia S. Augustini. Eandem sententiam probant Cardin. Bellarm. tom. vlti. lib.de amissione gratiae, cap I7. in responsone ad primum argumentum Caluini. P. Cregor. Valent. in hac q. punEL 3. q. Sequitur secundis q. P. Molin in hoc art. P. Folis. lib. s. Metaph. c. a. q. q. sect. 8.M. P. Va'. in hune a. d. 66. P.Suar. toto lib 1.de scientia Dei:&ante hos omnes Dominicus solus, hane sententiam ita certam & communem in Schola D. Th. arbitratus cst, ut inter prima Dialectice rudimenta tradendam putauerit, lib. enim q. summul c. 8.iect.3.dum asit deveritate pro postionis conditionalis, explicat quasdam csse, in quibus ad veritatem solum requiratur dependentia cons quentis ab antecesente, ita ut antecedens non ponatur sne consequenti, licci hoc non recte anseratur sine antecedenti, concludit autem esse plures huiusmodi propositiones eonditionales, de quarum veritate nobis non costat; solus autem Deus sciat an snt vers. an salset; in specie autem circa hane propositionem, Si viceris, dato ιι libram stas. inquit. Deas sit, an spici s dedissem ιιιι librum, quem tamen non deda quia non vi-Subiungit autem esse plures alias propositiones conditionales de praeterito, quarum v ritatem Deus cognoscat; inter quas numerat illam: Si tu Πιον mihi occurrisses; dedissem tibi librum. 'o autem autoritas huius manifestum
In dieium est. sententiam, quam proposuimus , non solum suisse in Sehol, Saltisti Thocimae communem, sed etiam ita certam . atque psina dialecties rudimenta. Tolet fitem l.I introduct. cap. 1O. ait in pro plastionibus eo diti natis quasdam esse necessarias, alias autem contingentes Quibus fgnificat ine neeentate consequentis veritatem esse posse in propositione conditionata. Ex diuinis autem ii feris ita perspicue confirmata est a Doctoribus citatis, ut nulli iam sint. qui non assrment, multa esse contingentia conditio nata, qui saltem ex stemna Dei voluntate conditionata ex parte obiecti veritalcm habeant, atque certo a Deo cognoscantur. Ex antiquis autem Scholasticis testimonia in hac controuersa adduci non ponsunt, quia expresse de cognitione horii contin entium non tractauerunt, ut ego quidem ar-itror, quia putauerunt idem iudicium csse debere denis futuris conditionatis, atque de b- solutis quod enim a Caiet. assirmatum est de pretientia necessaria in sternitate, vi h sc cognoscantur a nullo antea traditum fuerat, ut ipse asserit. Ex S. Th. manifestum testimonium adduci potest ex 3. p. q. r.a. .ad robi dum agit de ratione, ob quam Christus non apparuit multis, qui credidissent, si illis praedicasset . primo loco α. ducit & refutat quandam responsoncm, quam aliquando tradiderat s. Aug. epist. 39. q. 2. eam autem refutat eum eodem S. Aug. lib. de dono perseuerantis e. s.argumento sumpto exTyriis& Sydonibus , si Christus apud ipsos miracula fecisset, quibus tamen Christus non pr ditauit concludit ergo S.Th. verbis S. Aug. eod. lib.c. II. ex solo Dei beneplacito ortum fuisse, ut quibus. dam potius quam alis pr dicaret. Quia eιαρο-
ριuscula f.ait, non es relinIu, neque currentis, sed miserentis Dei, qui ex his, quos praeui Lis apud eos factu essent mrracula. crevitares, quibus volausulue nrt,at s autem nonsuta t. Quo loco S.I h. de ea
pr scientia loquitur , quae etiam in Deo fuerit circa illos. quibus non voluit subuenire, cum voluerit subuenire alijs; ae proinde non potest intelligi de pra scientia Fidei absolute futura . nam haec tantum fuit circa illos, quibus voluit per gratiam subuenire,ut Fidem haberent: e
go intelligi debet de priscientiaFidei conditi
naliter futurae, quae pr scientia communis sit, tam iis, qui absolute credituri non sunt. quam hi, qui re ipsa sunt credituri , quorum fide prius a Deo cognoscatur in statum conditicia nato, hoe est,conditionaliter fiatura , quam in statu absoluto, atque absolute sutura. Uerba autem f.Tho. ut dixi, desumpta sunt ex S. Augi ac proinde ex illis constat assirmantem sentenaiiam , quam proposuimus, ex his dum bus Ecclesae Doctoribus sumia
265쪽
C A p v T IV. Probarin ex mereri usamento vesra sententia. DB obatur autem primo b c sententia multis a Seriptur testimoniis. Primum estGenesit..hi dum Deus loquitur de illis hominibus, qui
ad sui memoriam turris magnam disrare instituerant: -- eu, inquit m Ias, o carpertinthoe facere . nec dessent a cogitarι ibin fati. donec eas opera compleant; venite ustis, o confundamus liv meoram. Quo loeo per illas voces, Nec de suentari scare, non signis eatur perseuerantia, absolute sutura; homines enim eonfuscine
linguarum a Deo immissa fuerunt impediti, nee Deus agere posset ad impediendum id. god iam absolute futurum praeuidisseir ergoli, vocibui solum signifieata est perseuerantia in idis cando eonditionaliter sutura, nisi super-
. naturali aliqua ratione impeditentur, ex prael scienti, scilicet. qua Deus non solum cognoscati ea quae re ipsa contingenter futura sunt. sed et iam conditionaliter futura, ut in eum locum animaduertit P.PereTra. die secundum testimonium estExod.3 . ubi inter alia est hOe diuinum pr ceptum: n accip/MIllis tuostiam renatibis. quιas Acristium taum, ne sequatur me. Quo loco in voces, Qvia sedaret,no habent sensum absolutum, sed eonditionatum. id est, quias filia rugetibus filio tuo divideris, seducet illum.Neque enim Deus prohibutionem hane adhibere potuit ad impediendum illud damnum spirituale ex priscientia, qua iam previdisset illud xbsolute futurum, nam scientia visionis nihil potest agere ad destrue dum situm ipsius Obiectum,ae proinde etia se ipsam: nissei vero huiusmodi verba ex certissima quada cognitione seductionis suturi. si Hebreti ex gentihus uxores accipi ut patet ex 3. g. in ubi verba huius pr epti reseruntur, & exprimstur, dum refertur Salomon actepisse uxorem ex getibus: De quibus minis disera non ingredieminι adi .
certome enim orerem ανῶ Mina, visqviminimos e ram. Hoe vero testimonium aperte significat contingentia donditio nata ex certa eorum
cognitione a Deo reuelati secudum veritatem, quam in se habent; non autem secundum solam inclinationem . vel dispositionem earum creaturarum, ex quibus ponunt non oriri. Ir Tertium testimonium est. I. Reg. 23. ubi cum DavidDominum consuleret,an in ciuitateCei tutus manere possit an vero Saul venturus e
set adeapiendum ipsum &an Cestiis veniente Saule ipsum essent tradituri Deus respondet sore; ut Saul veniret. & ut illi venienti a Ceilitis
traderetur. Hoc autem accepto diuino responso.Dauid egressus est ex ea ciuitate, quo factum
est , vi neque saul venerit, neque illi fuerit traditus. Quo loeci duo illa responsa diuina Defendet Savit , ct tradisi te Cedra ; habere non potuerunt sensum absolutum, illi re
euentus rete sequutus non est: ergo habusrunt solum sensum conditionatum euentus futuri, si David in ea civitate permaneret. Quod recte notauit s. Hieronym lib.de locis Hebr ici eo verbo, Trudenti se, inquiens, essensin fidessenderit Saul, o hic re reuenerat.tradent te. Sicque
illud verbum interpretatur Abulens ibi quaest. 3. Lyra & glos ibidem. In hac vero Davidit
interrogatione aperte signiscatur illius certa persi aso, Deum huiusmodi contingentia conditio nata cognoscere, Sposse de illis respondare. d vero etiam signifieat aperte ipsum Dei responsum. inartum testimonium est. q.Res.1.ubi cum ii Elissus deprecaretur sibi dari spiritum dupli-eem Elis. quem Dominus tollere volebat: Rem 'inquit Elias, da suilem postitisti, attamens pueris me quanda tollar a te, erit tiba qώοdpetisti: solem
non videris, non erit. Quo loco com itio rata con
tingeritia reuelantur. Simae est huie illud εReg. II. ver. . cum Rex ex Elisei precepto tribus viribus pereus it terram, cui Propheta dixit: Si percussisses quisquies, sexies, orsiptus, usque ad
c summationem Syriam deleuisses, nunc orem nil bis vacibus percutres ram. Hoeutrumque testimonium valde notandum est primo ad probam. dum eontingentia conditionata non reuelar a Deo solum, seeundum statum, va inesnationem earum rerum, Mam in his contingentibus conditio natis allatis in quarto testimonio nullus statvx,vel inclinatio earum rerum est secundum quem lite contingentia pr dici potuerim. Adduci etiam potest hoc testimonium ad probandum saltem ex Dei voluntate este posse veritatem in propositionibus coiidmonatis. de a L. firmantibus etiam si conditiones expressi: in illis ex natura rei nullam vim habeant ex se ad in suendum in partem eonsequentem propositionis conditionalis; nam videre, vel non viges re quando Esas a Domino tolleretur,&pereutere terram quinquies, ver septies, nullam ex se ea usilitatem habere potuerunt ad impetrandum supernaturalem l pirituri Eliae, ves ad Syriam omiano delendam. Quintum testimonium ea Mer. Σὴ.Sιργοδε- 13ctis exieris ad Principem Regis Babylina.Nempe ad pacem petendam e rivet anιma tua, ct civitas his non succendetari si autem non exieris, tradetur mmunis Chau oram. O siccendent eum, nec thfugus
de manu eorum. Et paulo post: Si nolueris egressi, use eusermo Domini maheres Regu Iuda educentu ad Priηcipes Regis Babylonis, o duent,sietaxerant te o prae tuerant aduersus rapacisci iiii. Quo loco sex contingentia conditio nata diuersa aRona te praedicuntur. SeYtum testimonium est prech. 3. Non adpo ptium ignora linguae mitteris, os ad illos mitte cru, ili audirent te.Domus autem I r.elnolint audire te, quia nolunt audire me. Vbi aliud eontia gens conditionatum,quod absolute futurum non erat, a Deo est reuelatuiti. . .
266쪽
notio Testamento. primum est. Ordine nostro septimum, vulgatum illud Matth. 11. Sι in re, o Ddonefacta e it pirtutes,osm inciscio, oranere parmientium Nectit. Quibus smilia habentur Luc o. ubi contingens conditionatum, nempe poenitentia, a Christo reuelatum est ad inerepandas illas civitates, qui visis mir tulis poenitentiam non egerant. Octauum testimonium est Lucae is. ad s- β nem. ubi eum diues ille iam damnatus Abrahae dixisset. Si quis ex mortuis ierit ad eos, paenitentram agent. Abraham illi respondet propositionem
contrariam conditionalem r si Moysen nee -- phetas non aiarent, nec si quis ex mortas resarrex
Nonum testimonium est apud eundem Lucam cap. 22. via eum Christus interrogar tur quis esset propositionem conditionalem
eontingentem respondet:Sι volis dixero.non credetis ; si tem interrogavero non resondebιtu mihi, neque rimittetis.18 Decimum est Ioannis si scires d ammι ais es Fi disis tibi: Da miti libere, reforsitan pGrtisti ab eo . se dedisset tibi aquam vitium. Quo loco particula, Forsitan non sDiscat dubitationem , ut ex eonsensu Patrum postea ostendemus, atque ex particula Graeca , cuius loco interpres posuit particulam, Forstan, est mani- fistum. Vndesinum est Ioannis. I. Ego veni in nomine 8 Patris mei, o non acrepsis mesalsas venerat in no- manestio,illam accipietis.,o Vltimum estPaul. I.Corinth. r.et ne pegloriam beatitudinis nemo ρνια para huius scati cognovus enim cognoti gent, nunquam Dommum
gloria craci issent. Quibus similia etiam sunt, per quae Deus reuelauit multa contingentia conditio nata, ex quibus patet talia contingentia a Deo cognosci , ut reuelari ab ipso possunt. Respondent primo aliqui ad hae testimo λδ nia, in illis non significari determinatam futuritionem ipsorum contingentium, sed siniscari solum dispostionem, & inclinationem ea
rum creaturarum, cons deratis earum naturis,
atque affectibus prssentibus, ex quibus homines probabilem solent facere contacturam, quod futurum esset, s hse vel illa eonditio poneretur. Quam interpretationem ex aliis retulit lancin concor. e. 7. eandem sequitur Caluin.
inc II. Matth. nemr ne posset illo testimonio conuinei r Ehristis, inquit, hic non illi arat, quadreauisit De Utiturum sed quιd Iactura ιd fuissent,
quatenas ex re ipsa percipi poterat, ad communem humana mentis captam nost- accommodum, ut
refert Staph ad cap.cit. Iuxta quam interpret tionem aliqui affrmant sevi non est in Deo formaliter cognitio opinatiua, sed solum eminenter . quatenus euidenter cognoscit illa , ex
quibus homines coniicere solent, quid sit latu-
rum: iti in Deo formaliter non esse scientiam conditionatam, id est, alleuius obiecti conditionaliter,& contingenter futuri. Hane vero interpretationem effociter rescb iitere possumus. Primo, quia per illam plusquam viginti propositiones extrahuntur in diuinis literis ab illo sensu, quem proprie verba significant, id est,a sensu, in quo signifieatur actiis suturus ad significationem inclinationis causarum. Quod si in his locis fieri posset, neque innam licet in illis signi sieetur aliquid suturum,
interueniente aliquo concursu libero voluntatis, responderi ponet solum signifieari euentum suturum non secundum se, ted spectata solum praesenti dispositione musarum; ita ut quamuis re ipsa non id eueniat, quod affrmatum est.
conuinci non possit falsitatis predictio tilis futuri. Itaque Stapl.ob hane caulam it, huius modi interpretationem eorruptelam esse diuinarum literarum. Secundo rediuinis literis refellitur hec inter-
pretatio, cum enim Deut.c. I 8. populus interrogasse , virum possit dignosci an aliquis ex Dei
reuelitione loqueretur. Moysi respondet hoc certum suturum sis num, Stu quo in nominem-
est eι locutus. Si autem in huiusmodi pretdictionibu 1 Dei in tam multis Iocis non signis caretur effectus ipse in se futurus, sed solum dispositio causarum liberarum, quae mutari possunt, illud non esset eertum signum dignoscendi ex eue tu, an ipsius praedictio non isset ex Deo. Nam responderi post,reuelationem esse tantum intellectam secundum dispositionem,quq in causis erat praesens, non autem secundum ipse in Guentum: ergo dicendum est in nulla reuelati ne eontingentis futuri per liberam voluntatem esse illum tensum quo non significatur effectus ipse certo suturus, sed Ala inclinatio e uiarum
Tertio ex testimoniis allatis ea interpretatici 26raesellitur, nam in illo testimonio, quod quarto loco attulimus ex .Reg. non potest esse sensus solum feetidum inclinatione causarum ereatarum,quod enim Elistus viderit, vel non viderit Eliam eum a Domino tollereturivel quod Rex percuteret terram quinquies vel sexies , nullam inclinationem causarum erenarum habere potuerunt , ex qua illi effectus oriri pollent;
conditio enim illa videndi, vel non videndi Eliam, vel percutiendi terram, nihil Reere poterat ad obtinendum vel non obtinendum spiritum Elis vel ad superandamSyriam ergo in illisi is sensus esse non potest eontingentis conditionaliter futuri non in se, sed solum feeundum
inelinationem causarum ereatarum. Pretterea ςtiam illud verbum Cerri nnis enim auertet torca vestra,quae retulimus in secundo testimonio ex Exod.3 bc3. Reg.H.dcillud:S ' Mursnt, numqu-Domnia giaria cara spem, no possunt sit crificare solam inclinationem causarum sec6
illis quidem locis, in quibus contingeotia absoluta praedicuntur, aliquid firmum haberemus
267쪽
disum, fgniscatur enim euentum certo suturum,vel non futurum ; illis ergo significatur in Deo esse scientiam horum contingentium secundum se. qualesius distin uuntur ah inclinatione causarum, ex quibus tutura dicuntur. In qua re notandum est discrimen inter causas naturales,& liberas, quod id, quod est futurum secundum inclinationem causarum natu ratium, quq necessario operantur, nec possitiit a causis creatis impediri , recte dicitur futurum saltem naturaliter, nisi a Deo supernaturaliter
impediatur; id tamen quod solum est futurum
secundum pretsentem Iliquam inclinationem causarum creaturarum liberarum, quinpissime mutantur non potest dici certa aliqua ratione futurum. Quare licet in diuinis literis concederetur dici as quid futurum secundum vim,& inclinationem causarum naturalium, utuli qui assirmant de mort c Regis q. Rcg. ro. &Bai.38.id tamen nulla ratione est dicendum de causis creatis liberis quae a se.& ab alii, sicillima ratione mutantur. Pari etiam modo aliqua intelliguntur in diuinis literis per comminationem sub conditione futura. nisi homines , ad quos dirigitur comminatio, pinitentiam agat. Vt dicitur Hurem. I 8. tamen hoc ideo est . quialisc futura pendent solum ab immutabili Dei voluntate, secundum quam licet aliquid futurum dieatur, nisi per hominum poenitentiam impediatur ; eum tamen dicitur aliquid situ rum a voluntate crea a , nunquamici int iligitur solum secundum 3isposti em, vel inclinationem praesentem talis voluntatis: Nam cui uius inclinatio firma, & certa non si, nihil secundum illam dici potest certa ac firma aliqua
C A p v Y VI. Ditii Augusim mens expenditur. ΕΑdem interpretatio resellitur aperte ex D. August. qui docet in Deo esse cognitionem
certam norum contingentium, quae sutura essent a libera voluntate, si cerasqusdam conditiones antecedentes ponerentur.Na in Enchir. c. s. ait In bearitudine sanctu futurum man esumiae quod nunc titet, cur Deus apud quosum non fece- νιt m ιracula. quas fecisset,idi egissent paenitentiam. Quae verba fgnificant manifeste non solum in Deo sed etiam in beatis csse pol scientiam ho rum contingentium. Et δe eadem poenitentia loquens lib. de bono perseu. e. s. ait dici non posse homines Tyri, & Sydonis non sui me creta dituros, si vidissent miracula, cum Dominus apertissine dixerit oppositum. Ex sententiai tur s. Aug. verba illa conditionalia Mat. ii. Si is T O. OSydone cyc. intelligetida sunt de ipso eue-iu futuro secundu se,s illa conditio poneretur. Secundum testimonium eiusdem Aug. est l. decori.&gra. e. 8. v bidum loquitur denis Iu stis, qui non perseuerant aperte ait Deum cognouisse illos non perseueraturos, si diutIus invita conseruarentur, nee posse reddi rationem vitam, cur Deus quosdam potius, quam alios
morte pre ueniat, ne gratiam amittant. 24'oh- .riant, inquit,pelagiam, carpriusquam illuc si non rapuit eos Deus, an qnia non potuit, vel qura e ram mala nes Mut nihil horum ni pretiosi me rici potes. Que aperte significant esse inDeo quadam scientiam horum malorum,per quam Impediri aDeo possint. Hic autem non potest esse scientia absoluta visionis, quia hetc non potest defruere suum obiectum, quod per illam vid tur futurum : ergo verba S. August.ititelligenda sunt de scientia conditionata horum malorum suturorum, nis per mortem his prquentatur. De iisdem loquitur idem S. August.lib.de bono
eos esse Upsuros,ante quam id serat, auferre de hac vi tu. ubi etiam est sermo de priscientia, qua uti Deus potuerit ad impediendum lapsum horum hominum, qualis non potest esse ilia proci&ia ova talis lapius cognoscitura Daci in statu absoluto: ergo intelligitur August.de scientia perquam etiam contingentia absolute sutura prius cognoscuntur a Deo in statu conditionato, ut futura sub conditione, quam in statu absoluto. Tertium testimonium est lib. i. ad smpl.q. r. ubi explicat esse quandam congruam vocationem, o equa Deus sciat hciminem esse illi consensurum. si tali rationevocetur;dum autem loquitur de illis , qui quamuis vocentur, non tamen consentiunt vocanti si vellet, inquit, Deus
eorum miserer posset ita vocare, quomodo assis aperiarum esset ut miserentvrierintestigerent.& in serius: inquit,cutio miserettirs cur quomodo scit ei eongruere, I vocantem non respuisI. De eadem p
culiarivocatione. qu s homini detur, infallibuliter eum faciat consentire, loquitur L de prsd stinatione sanctorum e. 8.&ait, illa a nullo duro coYde respui,& concludit: Si istos, quistis fiuirit a
ter docerevoluisset procul dubio venirent. U. et verba aperte sanificant certam cognitionenitalis contingentis conditionaliter futuri Vltimum testimonium est l. de bono perseu. is c. H. ad initium, ubi cum dixisset, Deum non Onanibus. sed aliquibus infantibus. qui ante ad-hltam statem moriuntur, conferre donum baptismi sine vilis meritis, subiungit: Maioribus et iam, quosprotrit.sapia res facta essent .sis mir
nit. Vbi aperte loquiturS. Au de his, qui solum sub conditione credituri pi videantur, ut itidicantilla verba,Si apud eos factu essent; ut enim supra notauimus, nulli per scientiam absolutam Luidentur credituri, quibus Deus re ipsa notiuerit subuenire per gratiam s dei. Aug. autem loquitur de his quibus Deus non voluerit
subuenire, quamuis prquid erit eos credituros, s vidissent miracular ergo ex sententiaS. Aug.in Deo certa est cognitio ei iam contingentium eonditionaliter futurorum. Testimonium aliorum Patrum in serius adducemus , ubi etiam trademus rationem huius sentetitis desumptam ex veritate,quam habent contingentia conditio fiata, secundum quam intelligi possint, quam veritatem esse posse in contingentibus conditionatis, saltem ex decreto Dei,
268쪽
Dei, e nino est manifestum. Deus enim statuere potest, ut aliquid eueniat, si celtς aliquet conditiones ponantur; sein re ipsa statust. visu manum genus esset immortale,s primus parens perseueraret in obedientia. Ex quo decre o oriri potest veritas in contingenti condicio-hato , ae proinde illius scientia esse potest se maliter in Deo, qui omnem veritatcin cogno- t certo,& evidenter. In qua re nulla ratione probanda est euiusdai Theologi sententia, qui licet concedat tacueritate in altera parte contradictionis in propo-stionibus cora ditiora alis, ast tamen in Deci non esse sor maliter seletaeiri talis veritatis. Qus sen-hetia manifeste est falsa; ita si in propositionibus conditionati assimatiuis veritas posita est inconnexione consequentiscu antecedenti; & in negativis veritas est in negatione talis conexionis, aperte insertur in Deo esse scientiam illius propositionis, in mia emeritas;cognoscit enimant in parte affirmante esse connexionem , ac
proinde veritat vel si e gnostit in illa non esse connexionem, necessario cognoscit voram esse propositionern galem, in qna per negatione positam ante particulam, aenotatur non esse inter consequen lintecedens illam connexi nem , qu necessaria est Id veritate propositonis assi rimath .pr terea, sleut bonitas conseque-letis. quq significth propositionem congitio nata, in hoc posita est, ut pristio anteeedentis non lipossit esse elidestructi ne consequentis, ita etiam vitiuuieonsequentie , , denotatur in propositionc e dii mnali negati ita in hoc positum is ut positio as eodent esse possit cudestru- ictione consequentis:kHDeus. Oeniadi nodiim
stio tintecedentis esse possit eum destructio ijeconsequen M. AE pterea etia,an re ipsa suturum i sit anteced/m sin consequenti: ergo quoties. Icunque in propositione conditionali negativa est veritas est iiiDeo formaliter scientia illius id est, non mitius quali, cumseunque rei possibilis. veritas enim in his opositionibus etia secundu in sententiam. qum impugnamus,posita est; n ea possibilitate, qua antecedes propositionis conditionalis esse potest eum destructione c5 smitentis.Ex quo fit, ut no proposititi assiima.
ius. sed timatiuo latum habeat veritate. Negativa autem in propositionibus conditio italibus illa tantum est , in qua negatio ponitur ante partieulam, si, ad demotandum non esse inter antecedens & consequens illam conflexionem, quam denotaretpartiolla, Si, posta in propinione sine antecedenti negatio .
Amasententia adduximus ex diuinis literi respondetur particu n. rariquet est in illis h simoniis, non esse notam simius ambiguitatis ut communis Patrum concisus habet, sed p
sitam esse a vulgato interprete ad aliquid asud
denotandum, id est ad significandim libertate,
S contingentiam qua res fieret, si conditio poneretur, ut dicit S. Hieron. & Theodor, illis locis,& Euseb. I. s. de prs par. Euangel .c.9. aut ad
sollicandam paucitate hominum. Uui faetii risini id quod p dicitur: aut certe ad ligni sican- flain difficultatem, qua huiusmodi euentus cognosci possunt, ut dicit Ambros. . de pinitentia
2.c. se Chresin.8.m Matth. Greg. hom.9. in Erechiel in Graeco contextu particula , pro quamalgatus posuit, Forte, significare potest idem, quod particula, lique, perquam firmitas po-rius. qnam tei ambiguitas denotatur. Ad secundum, ouod sumptum erat ex testi- 33monio Aug.&Prosp aliqui respondent hosPatres solum voluisse negare praescientiam illam, perquam futura conditionata a Deo cogno-sruntur tanquam merita aut demcrita . qualis solum est praescientia absoluta. Hse tame interpretatio non quadrat verbis S. Aug. aut Prosp. nam s. Aug. ex eo solum eapite ait aliquod esse obiectum prficientiq. aut non esse illius obiectum quia re ipsa futurum est, aut re ipsa non futurum; non autem ex eo quod praeuideatur tanquam metitum, aut dem tum , hoc est, tanquam maceria diuini iudicii; ait enim in eo 3. de pr destinationeSanctorum circa illum, qui raptus est, ne mutaretur per militiam. Desi
id tantum p seMe,quod futurum erat, id est,
quod mortem immaturam fuerat sili largiturus; non autem quod futurum non erat, id est. quod esset preeaturiis. Quod autem Deus esset
mortem immaturam largituras. non cognouit Deus,ut meritum, vel demeritum ut per se paterierso S. August. non loquitur silum de praescientia meriti vel demeest sed univcrse, dieit id tantum a Deo prasciri, quod futurum est. Respondeo ergo August. & Prosperum 3 dixisse istum in Deo non esse prstscientiam
eontingentis conditionati, non autem negasse in Deo eme cognitionem eiusde m contingentis, uamuis illa non sit priscientia coemparationentius: id est, scientia antecedens obiectum, mi pcr vocem p scientiae, vel ptamotionis se quenter lignificatur; latius enim patet scientia,& comiti O, quam h scientia,aut praenotio, ut enim ait S. Damas. . contra Manicii. non longes finet Ahia in Deo emognitis, alurdotemyrans-
stinguit scientiam a priscientimes,atquedicit:
on tam furinum inimium, Mima, inquit, Mynsientia Uuispersitentia futuram aliquod -- Fregis aquam loquendi formam Mag. sententiarum in 1 Sty I. Ad hoc, inqtiit, si non inent futura, noen esset in Deo pri silentia, quia non essent dilecta; unde diei possit praestientia. Atque hoe misit S etiam Auseait pris hientiam. quae dicitur fasis comparatione obiecit, id est seeundum Existentiam ante obiectum solum esse diuum,quae te ipsa iutura sunt uenon autem T eorums
269쪽
ctuali existentia aliam veritatem entis contin gentis conditionaliter suturi. Qua autem ratione aliqua ex his contingentibua cognoscat Deus in decreto suae voluntatis conditionato ex parte obiecti.in serius dicemus. o Ad quartum respondendum est, negando ineontingentibus conditionatis non esse veritatem. Ad probationem autem contrariam si militer respondetur, negand overitatem in propositionibus eonditionatis solum esse posse secundum necessitatem illationis , vel consequentiae; interdum enim esse potest secundum dependentiam euentus consequentis ex antecedenti, quod ponendu non si in esse sine consequenti; vi retulimus ex solo supra & sumitur etiam ex P. Tolatilib. .introd.αχ . ubi ait etiam in propositionibus conditionatis veris quasdam esse
necessarias, alias autem contingentes
ηi Ad illud autem quod adduximus eae S. Tho. opus. 8. respondetur in propositionibus con ditionatis seeundum illud esse, quod conseques
habet in anteeedenti, esse non posse veritatems ne necessitate e sequentis atque eodem sensu omnem propositionem eonditionalem, quae talem habet veritat , esse necessariam, ut eh- iam dicunt Dialectiei; hoe tamen non impedireuo minus alia ratione, hoc in solum secunum euentum eonsequentis dependentis ex antecedenti, esse post ratio veritatis, quia interdum particula,si, nihil aliud fgnificat quam hunc cuentum, vi in serius dicemus. Dialectici autem , dum dicunt omnem propositionem eonditionalem esse veram seeundum necessitatem consequentis, ac proinde etiam esse neces.sariam solum loquuntur de illa veritate. ouae in illis esse potest secundum esse, quod conseques habet in antecedenti. Nam h e vetitas est,quae per certam resulam cognosci possitation autem alia quae praecise sumitur ex eventu e n sequentis dependentis ab antecedenti, id est, a conditionibus, quae in propostione exprimuntur. D spvYAT O XLV.
An scientia contingentium conditi natorumst in Deo ante actualem determinationem voluntatis. Nor lio duplex.Cap. . ustila terrum in hae ad Iatione Cap. a. Duplex opinio refertur. Cap. 3. Periis triplici conelusione exponitur. Cap. Duplex obsecIIo Hluitur. Cap. s. Visima eoncluso verontentM.Cap. s. C A v v T LNorario taplex., N hae disputatione disseultas oestur ex va-l rietate eonditionum, te ex diuersitate; quq in actibus diu in voluntatis intelligi potest ex parte obiecti. Ad intelligentiam autem notandum anubriis LPut. D. TA
Est primo, conditiones, quae sunt contingentes, id est. non necessario connexs cum consequenti, quaseam esse solum concomitantes, quae vim non habent concurrendi ad existentiam eons quentis, qualis est illa: Si Peram esset albus, Pati sodarer lectionemr talis enim conditio albedinis Petri nullo modo potest concurrere ad existentiam consequentis, id est . audiendi lectionem, quare smiles eonditiones disparatae. & concomitantes dicuntur. Aliae autem sunt conditiones. quae licet non snt eum consequenti neces sario connexq;aliquam tamenvirtutem habent concurrendi ad existetitiam consequetis. Quare recte dicuntur conditiones antecedentes &ordinatae cum consequente, hui usmodi est illa
Sa pereus pauper eleemosynam peteret a mulo tali loco tempore, eum impetraret e luet enim ea conditio petendi eleemolynam, non si hecessatio connexa cum consequenti, id est, eum illius im- Ietrati ohe, ex se tamen talis est, vi possit ad ilia um effectum conducescipi terea,huiusmodi conditiones antecedenia dites dupliciter poni possunt in propositione c. ditiohata; uno modo determinate cum omniabus ei reunstantiis, ex quibus suturum si consequens, ae proinde etiam exclusis aliis conditionibus, per quas suturitio eoti sequetitispocset impediri . t indicta propostioner Si Petrus pereret eleemosynam, M. Ille enim circunstantiae talis temporis,&loci ponuntur in pro postione ad eomprehendendas omnes conditiones, ex quibus significatur futurum consequens. Alio autem modo possunt poni in antecedenti conia ditiones indeterminatae,& confusae. non incluas, omnibus circunstantiis singularibus, in quibus suturum si consequens, ut in hac propositione: si petras pererat eleemosenum, eum impetr ret : non des ando pe lonam, a qua esset petenda, nec locum, neque tempus.In qua propo-stione locus remanet distinctioni: nam si psuus peteres eleemosynam ab aliquo aequaliter indigenti, saepe contingeret, , t illam non impe traret;contra vero s illam peterei, v. na Paulo diuite. , miserieorde in loco,&hempore in qui -bus commode illam dare posset, eam impetr ret. Ad veritatem autem suturi contingentis eonditionati, in quo conditio hon habet necessariam connexionem eum consequerite, muti
um refert an conditio in antecedenti ponatur determinate eum omnibus circunstantiis , an potius indeterminata. & indifferens ad circun- stantias contrarias , cum quarum aliquibus consequens sequeretur, cum aliis autem potius impedire ut. ' . Secundo est notangum, quemadmodum in jvoluntate creata esse potest voluntas absoluta,
ut aliquid si, & conditio nata:ita etiam in Deo posse intelligi actum voluntatis absolutae, quo absolute decernat aliquod esse, & voluntatem
conditio natam e voluntas vero, vel decretum
Dei eonditionatum dupliciter dici potest: uno modo ex parte ipsus actus, atque existentiae ilia livi, hesanodi est decretum , non quod actu T 1 iam
270쪽
Deo tantum esse intelligatur post eandem conditio natam voluntatem. Atque hae ratione respondent ad testimonia illa, quae attulimus ex diuinis literis, illa sutura, quae in illis locis exprimuntur, veritatem habuisse ex Dei voluntate conditio nata ex parte obiecti, qua voluit, ut illa essent, si acciderent illae conditiones,quae in illi locis exprimuntur. C terum in aliis contingentibus , circa quae non fuit in Deo similis volun
tas conditio nata, non esse veritatem entis con
ditionaliter suturi. ac proinde neque in Deo esse scientiam circa talia contingentia secundum rationem entis conditionaliter suturi. Huius sententiae sutidainctum est.quia ratioentis conditionati,quod in propositione significatur per particulam, Si. esse no potest sine n cessaria connexione consequentis ex antecedu-ti; cum autem haec connexio non est ex sola natura,& essentia conditioni tantum esse potest ex voluntateDei volentis, ut aliquid iit, si ponatur illa eonditio: ergo ante talem voluntat c non potest esse ratio entis eonditionaliter suturi. Ex quo si veritatem suturi conditionati tantii esse in illis rebus , circa quas est conditionata Dei voluntas. ut illae snt. si talis conditio existat. Enseitur etiam ex eodem principio scientiam contingentium conditionatorum, quae ex natura rei non necessarici sequuntur ex conditione, tantum esse in Deo post praedictam voluntatem,at que tantum terminari ad illa contingentia, ad Quae prius terminatur diuina voluntas visnt, si praeeristat conditio. C A p v et IV.
Merior opinio triplici coelusione
exponitu os Nter has vero contrarias sententias media est δε alia tertia,quet probabilior est. & diuinis literis,&testimoniis patrum congruentior, nempe aliquorum contingentium conditio natorum in Deo tantum esse scientiam post actuale de- erctum;alia autem esse, quae etiam ante actuale liberum Dei decretum veritatem habent suturi conditionati, atque eorundem intelligendam esse in Deo scientiam ante omne liberum ipsius decretum. Quae sententia paulatim per partes probanda est. 9 Dico ergo primo, contingentia conditiona ta, per habitudinem ad conditiones concomitantes, non babent veritatem entis conditionaliter suturi ante decretum liberum Dei condi tionatum ex parte obiecti; quare neque talium contingentium scientia est in Deo ante praedi- dum decretum. Probatur ratione manifesta, quia ratio futuri conditionati solum est cum liqua necessaria connexione, aut ordine eonsequentis ex antecedenti, qui significari possit iii' pro postione conditionali per particulam si
sed comparatione conditionum concomitantium. inter quas.& consequens nullus est ordo. non reperitur illa connexio,aut Ordo:ergo,&c. Probatur maior, quia propostioncs copulati- Arrabalis LPart. D. TA
uς.& conditionales non sunt Synon imae, neque habere possunt idem fgnificatum . nam illae co- iunctiones: Et atque:Si, nunquam idem s sntfi. cant. Vnde fieri potest, ut ex terminis cisdem propositici copulativa sit vera , 'conditionalis autem salsa; eum enim vera sit haec propositio:
petras lectionem audiet, o Ioannes eo tempore nδιIDciti; propositio conditionalis est sessi Si Petra utissiat timonem, Ioannes ea tempore mhilfucιet, sed domui. Ad veritatem autem propcistionis copulatiuae necessaria est saltem concomitantia partium,eo quibus componitur; illa enim con- comitantia necessario signiscatur per particu lam. Et, ergo ad veritatem propositionis conditionalis, atque ad rationem entis conditionaliter futuri, aliquid aliud requiritur distinctum a
concomitantia, nempe ordo aliquis, quo consequens oriatur ex antecedenti, aut cum illo ex necessitate conflectatur. Cum autem conditiones sunt omnino concomitantes, hoc est, nullum ordinem habent cum consequenti, ut probatur,&patet, ille Ordo non reperitur inter partes propostionis conditionalis ante omnem determinationem diuinae voluntatis: ergo proposito conditionalis ex conditionibus eonco mitantibus ante diuinum decretum non potest habereveritatem quare neque talis proposito
nis conditionalis potest inDeo intelligi scientia ante determinationem voluntatis diuinae. Dico secun4o aliqua sunt contingentia, qui iuveritatem habent entis eoditionaliter futuri ex decreto condit nato diuinae voluntatis, quoruscientia in Deo si ratione posterior, quam a- stuale illud decretum,ex quo ritur veritas obiecti conditionati. Probatur haec secunda concluso ex illo testimonio , quod praecedenti disputatione quarto loco retulimus ex , Reg.c. 2.& enim verba Elisaei. Si percusi spes quin quies, aursepties, UM ad consummatuhem deletiisse, Syriamo veritatem habuerunt fgnificando suturum illud eonditionatum , quam veritatem habere non potuerunt, nisi ex Dei voluntate, qua Deus deereuerat. vi s poneretur ea conditio, syria omnino deleretur. Qui sensus loquedo solum ex natura rei nullam habere potuit dependensam ex conditione illa percutiendi te ram quinquies,aut septies. Aliqua igitur sunt eontingentia, quae veritatem habent entis conditionaliter suturi ex solo decreto actuali Dei conditionato ex parte obiecti ; horum autem contingentium conditio natorum scientia intelligenda est in Deo esse post tale decretum. Nam ii, Deo talis est scientia pri supposta in obiectu veritate, qualis in obiecto conditio nato esse potest respectu conditionis concomitantis, nisi post diuinum decretum . quandoquidem dic sola rei natura nulla est eonnexici consequentis
eum conditione concomitanti; quae tamen conexio necessaria est ad veritatem , & rationementis conditionaliter futuri. Quoniam vero nullum est actuale, ac liberuDei decretum, quod in tempore aliquando notabeat aliquem essectum. necessario asserendii