장음표시 사용
271쪽
'tio consequentis;id tamen satis est ad veritatemptopositionis copulativae; non autem ad veritatem propositionis conditionalis, quia ut diximus, partacula: in propositio, cociditionali non signis eat solum coniunctioncm,aut con-eomitantiam consequentis cum antecedcnii , sed necessario etiam significat aliquem
ordinem inter conditionem. & rem, quae dicitur conditionaliter futura ; inter acturia autem sedendi unius &actum audiendi lectionem alterius, aut negationem Oppositam, nullus est ordo ante decretu in voluntati diuinae, quare ante illud decretum nulla est veritas in ea pro positionc: Si Petris sedeat. Ioannes audiet Iectionem;
aut: Si petras sedeat, Ioannes non audiet Iectronem.
M In qua quidem te notangum est, si in his pro- postionibus, in quibus conditio est disparata,
& concomitant determinate loquendo, sisnisicetur ordo aliquis ex natura ipsius conditionis, propositionem affrinatiuam semper eae saliam,verbi gratia, haner Sinuus yedeat, Ioannes auiuet temonem; negatiuam autem esse veram ante & post decretum quodlibet voluntatis diuinae: veritanum enim est. ex natura rei loque do , nullum esse ordinem inter conditionem concomitantem qualis est actus sedendi Petri in
supra dicta propositione. Quare propositio negatiua: MAPetra edeat, Ioannes audiet timonem; ante & post decetetum voluntatis diuinae est vera & necessaria, si in ea solum negetur ordo, &connexio ex natura res inter illam conditionem R rem futuram. si autem in huiusmodi propo stionibus non solum negetur ordo ex natura rei, sed etiam ille ordo, qui inter conditionem concomitantem,& rem futuram esse potest ex decreto voluntatis diuinae, dicendum est, ante idem Aecretum dIuinae voluntatis, quo velit noesse ordinem inter talem conditionem, nullam esse veritatem in parte assirmativa, aut negativa
proposisonis, sed solum esse possibilitatem inditarentem ad esse,& non esse conditionatum.17 probatur & riplicatur haee assertio a simit;
ex contingetibus absolute suturis;nam ante decretii voluntatis diuinae, ut aliquid in tempore producatur, res possibilis non habet rationementis suturi, sed solum habet possibil talem, in
differentem, qur per diuinum decretum cotrahi potest ad rationem suturi, vel non futuri:sed conditio concomitansaicet ex natura sua nulla habeat ordinem comparatione rei conditioiia liter futurae est tamen indifferens, ut hunc ordinem habere possit per decretum liberiam volu tatis diuinae : ergo queadmodii in futuris absolute veritas propositionis agri alium & nega-uae est post decretum voluntatis diuinae; simili ter etiam in contingentibus conditi natis, quae habent conditiones concomitantes , nulla est veritas in parte assthmativa aut negatiua ante decretum voluntatis diuinae, quo aecernaturaliquis ordo, qui ex diuina voluntate esse possit inter talem eondit; onem;& rem futuram
C A p v et VI 'Vis ima tone lissio verasententia. Dicendum est vitinio contingentia Omninλeonditi nata, quae solum ex libero diuino ecreto habent veritatem posse a Deo cognosci in tali decreto , si eut in medio prius 'cognito. Pater haec ultima conclusio ex dictis, disputatione 3 o. N ex crinesia sone tertia huius disputationis; quia illud quod hahes connexionem eum alio. atque est prius intelligibile. qui in iulud, potest esse medium prius cogni um, in quo aliud cognoscatur, distinum autem decretum conditio natura ex parte obiecti, quo Deus voluit, ut si certa aliqua conditio ponatur, aliquid accidat, est huiusmodii habet enim necessariam
connexionem cum re sutura: nam Dei volunta, infallibiliter impletur. Praeterea idem decretum obiectum est prid sintelligibile ut praesens,
quam res con/iticinaliter filiuya, tale enim d eretum non eonstituitur ex respectu extrinseeo
entis conditionaliter futuri, sed ex alio respectu alterius effectus absolute suturi, qui procedere debet a voluntate diuina tanquam ratio sum ciens, vis conditio ponatur, accidere debeat illud, quod dicitur conditionalitet suturum, ut diximus in tertia confusone. I iur futurum illud conditionatum, quod veritatem habet ex
diuino decreto, in illo potest cognosci sicut in
medio prius cognito atque in fallibiliter connexo cum veritate eontingentis conditionati. Αtque haec die a sint de contingentibus conditio natis. quae solum habent conditiones concomitantes, hoc est, quae in se nullam habent causalitatem, per quam possint concurrere ad existentiam contingentis conditionati. Iam dicendum est de aliis contingentibus, quae habent
DispvTATIO XLV LAn Deus ante decretum suae voluntatis habeat scientiam contingentium Conditionatorum, quae renditiones hahent antecedentes. Prima conel o verasententia. Cap. I. Seetinua conelusi veras tensia. Cap. 2.
Rissione nobatur secunda conclusio. Cap. 3. Responsiones quorunda impugnantur. C . Probatur ex scriptura secunia conetaso.
Uperius diximus conditiones antecedentes
272쪽
causalitatem, qua possint conserti ad existentiam alicuius contingentis conditionati i diximus etiam has conditiones antecedentes interdum sumi determinatas cum omnibus circunstantiis , quae possunt conferre ad existentiam consequentis et interdum sumi indeterminatas , & confuse , & indifferentes, ut possint coniungi cum aliis circunstantiis quae impedire possent euentum consequentis. Quibus positis dicendum est primo in Deo ante decretum liberum voluntatis non esse scientiam eontingentium conditio natorum , quae conditiones nabent antecedentes non determinatas cum omnibus circunstantijs,cum quibus ex talibus conditionibus sutura essent aliqua contingentia. 2 Probatur haec prima conclusio manifesta ratione, quia in his eontingentibus conditionatis, ante decretum voluntatis diuinae non est veritas entis eonditionaliter futuri, per quam
esse pos ni obiectum diuinae, scientiae: ergo in
Deo ante decretum diuinae voluntatis non est scientia huiusincidi contingentium conditi
natorum. Patri antecedens, quia particula :M,
in propositione conditionali aut lignificat necessariam connexionem consequentis ex antecedenti . aut saltem significat talem esse ordinem inter eonsequens & antecedens, ut ipsum anteceden atque conditiones, quae in illo ex primuntur non sint ponendae in executione si ne existentia consequentis: ratione cuius negationis in propositione conditionali assimatiua est uniuersalis quidam sensus , nempe antec dens, prout est expressum eum conditionibus. quae ponuntur in antecedenti, nunquam esse futurum sine euentu consequentis. Quandocunque autem in propositione conditionalie cingitio ponitur, non determinata cum omni bus circunstantiis, sed indifferens, ut possit eo- trahi cu aliquibus impedimentis, verum no est antecedens illud non esse ponendu unqua sine consequeti. Ergo in his cotingentibus coditi natis, quae habent conditiones non determinatas cum Omnibus circunstantiis, non est vertitatis entis conditionaliter futuri. Quare neque in Deo potest eorum esse scientia ante omnem liberam voluntatem , qua decernat, ut huiusmodi contingentia eueniant,si ponatur eongitio illa, quae in anteeedenti exprimitur. Itaque in hae propositione r m Petrus peteret eleemWynum,eam ιmpetraret; in qua propositione con ditio non ponitur determinata eum omnibus circunstantijs,veritas esse non potest ante determinationem diuinae voluntatis.
3 Addendum est in hae corielusione in his conia
tingentibus esse posse veritatem ex aliquo diuino decreto conditio nato ex parte Osiecti, si eut esse potest in aliis eotingentibus, quae conditiones habent disparatas. ut supra diximus. Cum autem veritas est in his contingentibus post deeretum voluntatis diuinae, eorum scientia in Deo est post idem decretum , quia praesupponit obiecti veritatem; hoc autem non
luin est intelligendum circa propostionem conditionalem affrmativam , sed etiam circa negatiuam. Quotiescunque enim propositio
affirmativa non potest habere veritatem ante diuinum decretum est autem indifferens, ut illam possit habere per idem decretum: neec si rio dicendum est propositionem rappositam negatiuam similiter non habere veritatem ante illud diuinum decretum, quo Deus decernat non efficere id, quod requiritur ad veritatem propositionis a uirinatiuae , ut patet a s mili ex propositioni inis absolutis ,& contingentibus, in quibus no solum in assirmativa parte, sed etiam in negativa, qua aliquid dicitur non suturum, veritas tantum est post actuale decretum, quo Deus decernit non esseere illud, quod dicitur non esse futurum. Denique omnia . quae diuimus de effectu necessario, vi aliquod e nat ingens ex diuino decreto veritatem habeat per habitudinem ad conditiones concomitantis, dicenda ctiam sunt de contingentibus conditionatis, quae licet habeant conditionem aliquaquam antecedentem,illam tamen non habent determinatam cum omnibus circunstantiis, &cum negatione impedimentorum, quibus impediretur euentus rei, quae dicitur conditionaliter futura.
Recentiores. εΜAior in hac re controuersa est de illis
contingentibus conditionatis. quae habent conditiones antecedentes,&determinatas cum omnibus circiti, stalitiis: hon autem necessario conexas per necestariam eonsequentiam.
De quibus contingentibus aliqui Recontiores Theologi affrinant in illis ante voluntatem
diuinam actu existentem di conditio natam ex parte obiecti, non esse veritatem, ae proinde neque in Deo esse horum continuntium scientiam ante eandem voluntatem. Fundamentum praecipuum huius sententiae est, quia in suturis conditionatis non potest esse veritas nisi secundum necessitatem consequentiae; haec autem necessitas, & eonnexio inter consequens& eonditiones contingentes esse non potest ni si ex diuino decreto; loquimur enim de his conditionatis contingentibus . quae non habenteonditiones ex natura rei necessario connexas
cum illo , quod dicitur conditionatum futurum. Confrmatur, quia quemadmodum nihil e2istit sine dependentia ab actuali voluntate diuina, ita nil potest dici laturum absolute vel
eonditionaliter sne dependentia ab eadem voluntate actuali&aeterna ; nihil enim quacunque posita conditione re ipsa eueniret, nisi per
dependentiam a causa prima . atque cius ae terna voluntate r igitur ante actualem voluntatem Dei in nullo contingenti est veritas entis conditionaliter futuri, ae proinde nulla talis contingentis scientia esse potest in Deo ante
273쪽
actualem, atque meream voluntase, qua Deus
velit, ut res haec. vel illa eueniat, si talis conditio
in executione ponatur.3 Dicendum tamen est serend5. esse plura e tingentia, qus per habitudinem ad eonditiones
antecedentes determinatas cum omnibus es
cunstantiis ante actuale decretum Dei, atquesne necesstate illationis consequentiae, verit tem habeant entis conditionaliter futuri, quorum scientia certa Reuidens in Deo sit antea ctualem ipsus voluntatem, non autem sne o
dine ad voluntatem, quae in ipso Deo ad pro- dueendum ipsum contingens esset. s poneretur illa conditio , per ordinem ad quam alia quid dicitur conditionaliter .futurum. Hanc conclusonem tradunt decem illi Doctoren quos retulimus, disp. 4 . quidum dicunt in
Deo esse scientiam eontingentium conditiona orum, de his praecipue loquuntur, quae condi tiones habent determinatas cu m omnibus ci cunstantiis, atque sere omnes loquuntur de scientia, quar in Deci esse intelligatur ante om
Probatur primo ex diuinit literis, licet enim in testimoniis illis duodecim allatis disp. .aliqua si ni, quae intelligi debeant veritatem habere ex decreto voluntatis diuinae,vel saltem coinmode exponi possunt secundum veritatem, quae ortum habuerit ex aliquo diuino decreto, quale est illud relatum ex q. Reg. 2. & I3. cap. muli sunt tamen in illis testimoniis, quae manifeste significant veritatem entis condition liter futuri. quae ortum non habuerit m actuali Dei decreto. huiusmodi est illud Gen. D. Ca perunt homines hoc facere, nec dement a regnitionibus suis,donec eas opere comptiunt. Quorum sensus fuit eonditionalis, nempe, homines suisse persecturos id, quod volebant, nisi supernaturali aliqua ratione impedirentur: quae veritas con ditionalis reserti non potest in aliquam actuale
Dei voluntatem, qua voluerit uti omines turrim illam perficerent, nisi ipse super naturaliter illos impediret. Quorsum enim habuisset
Deus voluntatem illam conditionalem ex par te obiecti, s homines erat impediturus, quominus rem illam perficerent. Idem autem iudicium est de illo contingenti conditio nato Erech. 3 si ad istos mittereris. idi audireηρ te. Et de aliis contingentibus conditionatis supra allatis
ex Matth. l. Lucae 22.Ioan. 3.& i. Corinth. 2.illa enim verba: Si mrerrogauero. non restondebitis mihi. Fidi Siguriam cognovissent, nunquam Dominum gloria cruci issent.Α uti Si asiti venerit in nominestis illam accipietis. Vel: si in Dra o sidone. m. Non possuntreserri in aliquam actualem
voluntatem, qua Deus ab aeterno decreuerit, ut tontingentia, quae adduximus, euenirent, si eonditiones supra relatae in executione ponerentur: ergo dieendum est veritatem horum contingentium conditio natorum ortum non
habui me ex aliquo actuali & libero deereto Dei conditio nato ex parte obiecti, ae proinde eorundem contingentium scientiam esse in Deo
sne ullo actuali decreto eonditionato , quo iam decreuerit, ut illa cuenirent.
Robatur secundo, quia liberum decretum TDei esse non potest per modum prosecutionis sne aliquo effectu ad extra, qui Oriatur ex tali decreto ; sed circa eontingentia conditio nata nullus filii effectus diuinae voluntatis, ex cuius decreto ortum habere potuerit vcritas contingentium eonditionatorum, quae retulimus: ergo praedicta contingentia i cratatem habuerunt. quae orium non habuerit ex aliquo actuali diuino decreto. Probatur maior pro postio, qua fundamentum est imittorum, quae dicuntur in hae disputatione; nam extrema absoluta non possunt diuersmode intense comparari, nisi ex alicuius diuersa mutatione, qui sit sundamentum diuersae comparationis relatiuae. Qua rationς duae quantitat s nunquadiuersmode inter se per relation Im comparantur, nisi earum alicui aliqua fiat additio, aut ab alterutra aliquid separetur.sed eum Deus libere vult aliquod conditionaliter futurum, alio modo ad illud comparatur, nempe per volitionem & prosecutionem. quam si nollet illud esse futueum. Hre igitur diuersa Dci comparatio ad obiectum per modum prosecutionisisquandoquidem oriri non potest ex a Iiqua mutati ne Deo intrinseca, oriri neccsurio debet exa liqua mutatione a 3 extra, perquam aliquid fiat Praeterea potentia libera , euin essῖntialiter sit facultas operandi cum potestate non opcrandi, essentialiter est potentia activa. R effectivat igitur actus seeu ridus huius potentiae activae, ut activa est. essentialiter includit aliquam eontingentem effectionem. qui nihil est aliud , quam actus activi,ut activum est, secundum Arith. q. Phys Haec vero contingene effectio in Deo esse non potest immanet & intrinsecat ergo esse debet ag extra. ut per ipsam aliquid contingenter csseiatur.
Confirmatur. nam actus secundus volendi saliquid liberὰ & eontingenter in t Ansece con-
notat aliquid contingenter,& ad uixist .ns; secus enim tale deeretum non posset non esse ab
aterno sed in Deo nil est intrinsecum, quod,
qua ratione est Deo intrinseculia. potucrit non esse; nam omnia, qum sunt in Deo, sunt increa
ta,& necessarid existunt i ergo ut si aliquod lia . berum Dei decretum, aliquid debet esse aliqua-do in tempore existens, quod ex diuina voluntates procedat. Circa conting ntia aut in conditio nata, quae retulimus. nullus est in tempore effectus, ex cuius decretro ortum habuerit veritas eorundem contingentium t treo in Deo
nullum fuit actuale decretum circa talia eontin sentia condi
274쪽
s Espondent aliqui primo ad hoe argumen tui locutionem illam,per quam Deus reuelauit huiusmodi contingentia esse futura , si
conditiones ponerentur, esse effectum quendam ortum a diuina voluntate,ex cuius decreto orta etiam fuerit veritas contingentis conditio nati a Deo reuelati: sicut nos in praecedenti disputatione diximus promissonem , qua Deus promittit aliquid suturum conditionaliter, esse effectum idoneum, ut intelligatur in Deo decretum absolutum talis promimonis.&conditionatum ex parte rei promissae, ex quo
decreto oritur veritas contingentis conditi
nati a Deo promissi. Id tamen egeaciter impugnatur, quia licet promisso, quaeconcurrere potest ad existentiam contingentis conditim
nati promissi, sit satis ad intelligendum in Deo
decretum conditionatum G parte obiecti; la tamen reuelatio pure speculatiua , quae nullam habet rationem promissionis . non est huiusmodi, quia non potest comparari ut causa, vel eonditio antecedens ad existentiam eontingentis conditionati a Deo reuelati; ut enim supra ar.8.retulimus,communis patrum sententia estpon ideo aliquid esse sui ursi , quia a Deo
praedicitur, vel reuelatur esse futuru, ae licet de scientia controuersast, an res ideo sit futura, quia scitur futura,depraedictione tamen &r Delatione externa,qua sine promissione aliquid dicitur futurum, omnino certum est non ideo aliquod es futurum, quia prius tempore reu latur esse futurum, sed potius contra. io Vnde insertur voluntatem , qua Deus vult huiusmodi sutura reuelare , essentialiter praeia supponere veritate rei, qua reuelatur,ac proinde veritatem rei contingentis absolutae, vel e
ditionaliter futura . Quapropter haec veritas non potest oriri ex voluntate illa, ex qua pro-eedit reuelatio,cum tamen veritas continge
iis promissi,& ipsa oriatur ex voluntate, ex qua oritur promissior nam ideo res promissa sutura est,quia promittitur futura, quandoquidem promisso Dei non solum tempore, sed etiam
causalitate praecedit , ac mouet voluntatem
diuinam , ut rem promissam faciat ad fido ister implendam promissionem et quare ante . voluntatem promittendi non est in Deo scientia rei promita tanquam suturae, sed tantam ut possibilis,&subiectat diuinae potestati, qua res per voluntatem promissionis ipsus acquirit rationem suturi absolute, vel conditionali
ter, prout a Deo promittitur. Secundo alii respondent, si decretum actua
y le Dei noti sit absolutum, sed conditionatum ex parte obiecti, ut illud actu intelligatur esse in
Deo, non esse necessarium , aliquem effectum
re ipsa futurum, sed satis esse effectum condi-
tionaliter futurum, si impleretur illa eonditi6, per habitudinem ad quam res dicitur condiationaliter sutura, Haec tamen responso minus probabilis est quam praecedens, nam licet mutatio. aut essectus conditionaliter suturus satis sit ad intelligendum Dei decretum conditio natum ex parte actus id est conditionaliter foturum; sola tamen mutatio creaturae conditionaliter futura satis esse non potest adintelli gendum in Deo actuale aliquod decretum reapsa in illo existens. Primo enim pelleuerantia illa hominum conditionaliter futura in aedificanda turri, nisi supernaturaliter impedirentur, non est satis,ut intelligamus in Deo suisse liquam liberam voluntatem , ut illi perseuerarent in aedis eatida iurei.nis ab ipso impedirentur. Quorsum enim habuisset Deus hane conditionalem voluntasem Hrea homines illos, quos Deus ipse impediturus erat. ne in aedificanda turri perseuerarerit. Idem argumentum sumitur ex poenitentia, i,
qua Tyrii.& sydones secissent .s vidissent muracula; ea enim poenitetia conditionalitet sutura non est satis, ut intelligamus in Deo fuisse a liquam volun atem aeternam conditi oriatam ex parte obiecti, vi illi poenitentiain agerentis ipse apud illos miracula seceret; esset enim plane otiosa haec voluntas conditionata . eum Deus voluntatem haberet non implendi illam conditionem, hoe est, non faciendi miraeularergo mutatio solum conditionaliter sutura noess satis, ut intelligatur in Deo actualis aliqua voluntas conditionata ex parte obiecti , qua Deus intelligatur ab aeterno voluissetialem mutationem accidere , s impleretur illa conditio,
per hahitudinem ad quam mutatio illa dicitur
conditionaliter futura.seeundo, quamvis verast haec propositio conditionalis neee saria: si
Deus extra mundam alia corpora creumet, illa haberent figuram HIsuperficies, quibus terminarentari
Haec ratio entis conditionalis suturi necessario non est talis ad intelligendum in Deo esse liquod necessarium decretum conditi natum ex parte obiecti, quod constituatur per habitudinem ad illos effectus conditionalitcr Aturos: ergo effectis conditionaliter , contingenter futurus non est satis ad eonstituendum in Deo decretum eonditionatum, liberum , &contingens. Tertio, actuale decretum liberum voluntatis est exercitium ipsius voluntatis: quatenus libera est, sed mutatio conditionaliter futura, quae re ipsa nunquam existit actu, non est actuale eκercitium potentia liberat: e go non potest esse satis ad constituendum in Deo aliquod decretum actualiter,& ab arterno
Vnde alia ratio existentiae in effectu volun- Istatis liberat requiritur ad constituendum actuale Dei decretum solum eonditionatum ex pa te obiecti, atque ad constituendum decretum conditionatum m parte ad iis , quod scilicet actu non sit , sed suturum esset, sponeretur conditio, ad intelligendum autem decretum
275쪽
Dei conditionaliter futurum, quod vocamus conditionatum ex parte actus , intelligi debet mutatio saltem conditionaliter futura: ergo ad intelligendum in Deo decretum alia quod re ipsa eiustens non satis est intelligi inerratura mutationem solum futuram conditionaliter.
A priori autem ratio est, quia conditionalis existentia nihil ponit in esse t ergo mutatio inerratura sutura solum conditionaliter nihil te ipsa ponit: quare satis non est ad intelligendum in Deo ἡGretuni asquod quod re ipsa existat, sed solum ad intelligendum decretum conditionaliter futurum. quod scilicet esset. s conditio esset aliquando implenda. In hac autem re multo minus est probanda quorundam doctrina , qui simul dieunt ad intel1igendum in
Deo decretum liberum eoudicionatum ex parte Obiecti, satis esse mutationem illam conditi naliter futuram, quaretiiniret, si conditio poneretur. Et praeterea dicunt ad intellisendum hane mutationem conditionaliter futuram,
non semper esse in Deo necessarium decretum actuale eonditionatum ex parte obiecti, quod ab aeterno; n Deo fuerit. in qua doctrina manifesta est repugnatia. Aut enim ad constituc dum actuale deeretum in Deo, cum persecti ne voluntatis diuinae satis est mutatio eond=tionaliter futurar aut secus1 si ea mutatio est satis aperte insertur nunquam illam intelligi c. ditionaliter suturam, quin intelligatur in Deci actuale & aeternum deeretum; non enim este possunt omnia, quae essentialiter requirunt ut ad constitutionem alicuius rei, quin illa etiam resesie intelligatur ergo si ad constituendum actuale Dei deeretum aliquando satis est eum diuina perfectione mutatio conditionalitersutura ad extra impossibile est duo liste unquareperiri, quin intelligatur in Deo esse aeternum
afluale decretum. Si vero ea mutatio conditionaliter futura hon est satis , ut persectio diauinae voluntatis ad illam comparetur in ratione actualis deeris, necessi id dicendum est ad intelligendum in Deo actuale decretum conditionatum ex parte obiecti, propter mutatione eonditionaliter laturam, neectarium esse effectum aliquem re ipsa & absolutia suturum, s-etit necessarium esse ostendimus. Atque inde
colligimus contingentia conditionata, quae re
tulimus, eirea quae nullus est in tempore productus effectus. ex quo illa veritatem habu rint, potius illam veritatem habuissesne depe dantia ab actuali decreto Dei iam existenti, s him per habitudinem ad decretum condition tum ex partea stus, quod re ipsa non sit futurii aute est et si conditio aliquando esset implenda C A v v T V.
probatur ex Scriptura secunda canesi s.
EetiA, concluso posita peculiariter pro- I batur ex vel bis illis Matth. II. &M Io. l
a. m Dra est sydstresa fuissent virtutes, res paras tentium egissent. Qu, Ch istus dixit reprehen iadendo illas Iudiorum ciuitates, quia non ege rant poenitehtiam visis miraculis: quam tamen secissent gentiles Tyri &sydonis, ut aperte cO-
stat ex illo cap. Ex quo formari potest huius
modi argumentum: exprobatio& reprehenso comparativa alicuius ob rem non faciain, quaesius fecisset. aut re ipsa fecit, nec est ario est intelsigenda caeteris, paribus, quae iuuant ad perficiendam eandem rem; secus enim reprehensio comparatiua puerilis esset & inepta, stultus Gnim essetDominus. qui reprehenderet alaquem famulum ob rem non factam tempore unius horae, eo quod suis famulus eandem rem maiori quodam tempore, verbi gratia, unius dies illam feeisset; ridie ulus etiam fuisset magister,
qui tarditatis aliquem discipulum argueret, quod breui non intellexisset rem , quam alius discipulus post multam explicationem, di lon-sius tempus intellexisset: quae propterea reprehensio ridicula esset, quod non sumerentur milia omnia aequalia, quae conferre possunt ad rem, de qua agitur. Erso vi reprehensio Christi
Iudaeorum eomparatione gentilium prudenς esset, necessario uitelligenda fuit caeteris pari-hus, qua ex parte Dei necesse suit antecederei ad veritatem illam eonditionalem, quam ipsel protulit; si autem veritas illa conditionalis orias tum habuisset eκ peruliari aliqua Christi volu-
ate erga gentiles, nempe ut saccient poenitentiam , si miracula viderent, quam voluntate non habuit citca Iudaeos , quos reprehendit, non fuissent catera paria, ut per se patet: ergo veritas illius contingentis conditionati, quod Christus protulit. orta non fuit ex actuas aliqua & peculiari Dei voluntate conditionata ex parte obiecti. .
Confirmatur illustrissimo Augustini testi- 1.
monio lib.de bono per eu. p. I . ubi ex instituto explieat hoe testimoniti: si in Tro dec. st-que ex hoc , inquit, apparet habere quosdam in ipse
inremo eitimam naturaliter munis intest genis ,
perte significant. Augustinum non intelletiisseveritatem contingentis conditionati eo loco reuelati ortam fuissem peculiari aliqua Dei voluntatetonditionata ex parte obiecti, nam ex
tali voluntate non solum in quibusdam, vi August. ait,sed in omnibtis illud conditionatum
esset velum,iurea quos esset talis Dei reoluntas. Quare ex tali veritate non coli geretur in.qui ibusdam esse munus illud intelligentiae, de quo Augustuoquitur potius, quam in aliis: intelle
rit ergo August. veritatem illius conditio satioriam non fuisse expeculiari aliqua voluntate Dese ditio nata erga illos Gentilas, quos dixit acturos suisse poenitentiam,s miraeula vidissent.
276쪽
C A p v T ULProbatar ex Patribus. OVarto ex Patribus co firmatur eadem sintentia praesertim ex s. August. qui saepe a firmat habere Deum in sua potestate pcculi
rem modum vocandi homines ia fidem , autticaenitentiam libera voluntatis. Qua ratione si nomines vocentur , in fallibiliter conseritiant vocationi,id praecipue dicitur de vocatione seruorum cap. 8.vbD Si idos. inquit, quibuιstultitia ridetur verbum crucu Chri ti, cere valuisset, pracaIdubia renirent eri .de quaest.2. ad Simpl. Sι vellet Deis rerum misereri,posset eos ius vocare, quoino do illa um h est, ν numerent in. Quibus aperte sermo est de contingentibus conditionaliter futuris; illae sutem voces: Sι d ere ro stet, aut si relut eorum fiereνι, fgniticam voluntatem, quae non sit actu in Deo: igitur ex sententia S. August. ante voluntatem milareudi,est scientia conditionalis,de qua agimus. Idem colligitur ex verbis illis de bono perseu. cap. H. Ex hu mos prouut creduum. qmbustiam non νοωιt subuemupergratiam eremm crederent. Quae verba cum S. Tho. .par. q. I. arti . ad 2. superius expendi m ad concludendum ante voluntatem sub
ueniendi esse circa quositam scientiam illam conditionalem fidei futurae concilio luctu Idem colligitur ex cap I . clunem libri, v bi ut
supra retulimus ex illisverbis: Sι in Tyra, orc. ait
colligi esse in quibusdam peculiatam intelliga-
tiam, qua per certa quaedatri auxilia gratiae did idem moueremur; quibus tamen Deus talia dona gratiae non conoessit, in utroque tacO agit August.de his, qui erederent libere per In dia antecedentia gratiat,per quae sis no crediit. Probatur eadem sententia ex Patribus, qui dicum Desia,cum crinescat peccata eorum, qui tostiustificationem iterum abuntur, posse il-os praeuenite per mortem, atque hac ratione eos liberare.Huiusmodi sint S. Auguli de corr. c gra-cap. 8. & de dono perseu. caps 'tati. lib.de his,Mi praemature, &c. post med. Cyr. Alex. . s.contra Iul.ad medium,& lib.s .in I --. cap. Io. Qui Patres licet loquantur de his peccatis, Frae re im,d abselate futura sunt, tamen loquuntur de scientia , per quam eadem paccara prius cognoscunrur aDeo in statu conditionato. hoc est,conditionaliter futura, nisi per gratiam impediamur, quam in statu absoluto, re abserite Qtura Loquuntur enim ape te non deseritia ita visionis, qua videntur absolute futura; neque enim potest haec seientia destruere suum oti lectum, quod praesupponit: loquuntur ergo Pari reeitati de silentia , qua peccata videratur, e cociditionaliter futura,&per quam dirigi possit drina volsitas ad gubernationem, ac proinde eandem voluntatem Iatione antecedere.
xs Inter haec verδ testimonia illuὸ est s. Bern .serm. q. in Cant.ad finem, dum agit de gratia,
suam Deus interdum subtrahit, ut impiarat
superbiam, quae occasione talis gratiae in nomine generaretur, si illam a Deo acciperet: Sab trah t. inquit,interdata Deus, retretriast rar an
non pro saperbi qua iam sit sed qua futura esset. n ograriasib traheretur. Cuius superbiae eonditi naliter future plane fignis eat Bern. e gniti Anem in Deo citi, non quidem sub illa condi. tione:Si non duretarnatia ,1ed potius sub condiatione opposita, nempe,/LI, quam Deus subtrabit ne saperbιa squamur. Haec autem conditionalis futuritio no potest referri in voluntatem Dei conditionalim ex parte obiecti actu in Deo etiistentein et ergo dicendum est s- ne hac actuali voluntate esse posse veritatem in contingentibus conditionatis, ac proinde sine eadem voluntate esse posse in Deci eorundem scientiam.
tia, quia in contingentibus conditionati xante omnem liberam Dei voluntatem potest esse veritas: ergo etiam potest eorundem esie in Deo scientia ante omnem liberam ipsus volutatem. Probatur antecedes, quia in propositione eonditionali non tantem potest esse veritas sic dism necessitatem eonsequentia, & illa- ionis, sed etiam serendum euentum consequctvis contingenter dependentis ab antecedenti conditione determinata cum omnibus circiun- stantiis; haee autem ratio veritatis eae potest in futuris conditionatis ante omnem liberam Dei voluntatem; ergo,&e. Prior proposito, quae Andamentum est huius sententia , ut retulimus, est apertii sententia Soli lib.3.sum e s. lost. 3. RTolet.Li. inuraduct. cap. 9.& ro.& p. Fo sec. lib.3. in eask13.& fusius lib. Mael. cap. 2. q. q.sect. I .Probatur autem, quia si aliquis sub
conditione aliquid promittat, & postea impi ha ab altero conditione, ipse quoque impleat, quod promist faciendo id, quod promist, facit vera fuisse ipsus verba, id est; conformia reisgnifieata, Contra vero si non impleat quod promisit conditionaliter , di itur mendax, dc sallax: is autem iaciendo libete, & continge ter quod promist conditionaliter non facit inter conditionem antecede tem & rem promis. sim, vel inter promissonem , di candem tempromissam esse necessitatem consequentiae, ut
per separaverso in propositione conditionali. sine ulla Decem rate consequentiae, potest esse aliqua significatio, & veritas solism Deutidum dependentiam eontingentem consequentis ab antecedenti, cum quo cohaereat per aliquem ordinem libeta dependentiae, ae proinde sne ulla necessitate. hoc solum, quod antecedem non tonatur in executione, line consequenti libere ab intecedenti dependenta. Hoc
277쪽
i Hoeipsum est manifestum, cum alijs dantur leonsilia ad obtinendum aliquid a voluntate alia terius, quibus sapientes dant consilium, ut aliquid faciant, credentes s id sat, esse obtinendum a voluntate alterius id , quod obtinere optat ille , cui datur eonsilium , in quibus consilis sapientes, qui dant consilium prudenter, credunt esse veritatem conditionalem rei
futurae, si sat id, quod ipsi faciendum suadent;
. Nec tamen credunt esse aliquam necessariam
consequentiam inter tale opus. & liberum ait sus eonsensum. Credunt igitur ipso naturae ductu iri his propositionibus conditionatis, in quibus consequens dependere potest ab antecedenti,sine necessitate consequentiae,esse posse aliam veritatem secundum ordinem contingentis dependentiae eonsequentis ab antec
,, Explicatur ex 3. Reg. Ir. ubi eum populus ia Rege peteret, ut minora exigeret tributa. s. pientes , quos adhibuit in eonsilium, Regi d derunt responsum per assirmationem huius c tingentis eonditionati: Si hocὸ obediera popalo, o allatis petuloni cesseris . erunt titi serui cunctis diebus. Qui sapientes putarunt se dicere usrum, Quamuis euidenter cognoscerent inter illum actum Megis e endi tune populo, & populi obedientiam non esse necessariam tonsequentiam; quibus similia sunt multa in scripturis saeris; ex quibus argumentum euidens sor
mari se potest euidens dissensis, di probabili;
assensus non potest in eodem intellectu referri ad eandem veritatem: sed circa hae sutura conditio nata, cum euidenti dissensu circa necessitatem consequentiae , esse potest probabilis saltem assensus Uusdem futuri conditionati, qui dissensus, & assensus non possunt referri ad eandem veritatem, neque ad idem esse conditicinatum obieeti: ergo in propositione conditionali praeter veritatem, quae esse potest in necessitate consequentiae, potest sne hae hecess- rate reperiri alia ratio veritatis. C Α p v T Vm.
' Onnulli pondere huius argumenti e m- pressi respondent, in huiusmodi eonsiliis
sapientes, quieuidenter habent notitiam non necessariae consequentis in re de qua loquntur, nullum habere assensum circa ipsum futurum conditionatum , sed tantum circa veritatem conditionis antecedentis, atque per suum con stitim solum fgnificare in anteeedenti conditio nate esse veritatem faciendi consequens, ex qua veritate similis euentus esse soleat.Id tamen facile refellitur, nam illa verba, si nunc obessieris populo, erunt tibinerat cunctis Lebas; eonditionalia cum sint, non reseruntur ad veritatem Eonditionis, sed ad euentum ipsum. Praeterea quisique experitur, eum intelli sit inter conditi nem; di consequens non ese necessariam om-arrula inLpart. D. N.
nino consequentiam, ex veritate, quam in ea dcm conditione cognoscit, formare etiam posse assensiim futuri conditionati, qni tamen as. sensus noti potest terminari ad illud esse conditionatum, ad quod terminatur dissensus: ergo esse conditionatum , n veritas propos lienis conditionalis sne necessitate consequentiae es, se potest per ordinem contingentis dependentiae, per quam consequens conae eat cum antecedenti.
Dicendum est igitur, illam particulam . si,
conditionalem interdum fgnificare esse dete minatum, quod eo sequens habeat eum ante deti, ac propterea etiam fgniscare necessit tem consequentiae, atque secundum hane sgnificationem Omneni propostionem conditionalem veram esse necessariam; salsath autem ense i ossibilem, vi retus mus ex S. Tho. opusc. q. interdum v meandem particulam, M. non significare esse determinatum consequentis in antecedenti, sed soldmesse euentus dependentiae consequentis ab antecedenti, atque secundum hane lanificationem propositionem co-ditionalem esse posse velam sne necessitate consequentiae, per solam dependentiam contingentem consequentis ab antecedenti, quae dependentia diuersa est a concomitantia , de coniunctione, ut sumi explicuimus. Quod autem lime ratio veritatis in contin- 2Igenti conditio nato esse possit ante omnem actualem determinationem voluntatis diuinae, probatur aperta ratione, quia in his, quae contingenter re ipsa contingunt per dependentiam a voluntate operante ex quibusdam certis conditionibus, prius ratione quam si verum dic re absolute voluntatem per easdem conditiones esse re ipsa aliquid effecturam, vere sub conditione dici potest eandem voluntatem, si tales ad operandum conditiones habeat, esse rem illam peraturam shaeeehim conditionalis propositio ante purifieationem conditionum. hoc est, bantequam isse habeant esse absolute futurum,
nihil aliud significat quam illum ipsum euentum, qui re ipsa accidit a voluntate positis talibus conditionibus. Quare s aliquis prius eandem rem sub conditione praedixisset. postea si postis eonditionibus res accidat, recte dicitur ptiedixisse vertim.& quasi euentum diuinasse, propter consormitatem, scilicet, verborum esseuentu dependenti a conditionibus. Simili autem ratione eum diuina voluntas operatur exeognitione alicuius cotingentis operationis v luntatis creatae, re ipsa operatur depeliden tela
talibus eonditionibus ergo prius ratione quam voluntas diuἰna determinetur ad ita operandum : ex praedicta conditione verὰ dici potuit diuinamvollantatem ita esse operaturam, si tales eonditiones per diuinum intellectum cognoscantur. Igitur in contingentibus conditionatis etiam ante actualein determinationem voluntatis diuinae est aliqua veritas obiectiva. id est,aliquod esse eonditi natum, quod possit esse O iecium diuinae scientiae. . a C A
278쪽
dem veritatem; ea tamen ratione, qua habet aa
Ad fandamentiam Reeentlorum responsio. liquod esse, dependet a diuina prouidentia &volantates tantum enim habet me conditiona
AD sundamentum contrariae sententiar spondetur ex dictis, negando antecedens illud; nempe ex proposticine eonditionali, vclin futuro conditio nato solum 'posse esse verit
tem secundum necessitatem consequistiae. Nam alia ratione , non solum comparatione creata voluntatis sed etiam comparatione v
luntatis diuinae esse potest veritas conditionalis seeunaum dependentiam contingentem consequentis ab antecedenti. Ad eonfirmationem respondetur concedendo anteceians, negando autem consequentiam; licet enim nihil intelligatur futurum sine dependentia a diuina voluntate, non oportet iam esse voluntatem actualem, nam per ordinem ad voluntatem diuinam, quae futura esset ab aeterno, s c ditiones essent ponendae in executione, potest constitui ratio futuri conditionali secundum
volantate; tantum enim habes esse conditiona
liter futurum . & ideo solum debet includere dependentiam a prouidentia illa. N uoluntate conditionaliter futura. quae scilicet futura esset in Deo ab aeterno, s praevidisset conditiones illas in tempore implendas. Secunda obiectio est, s in continstenti eo n-diti nato est veritas ante omnem determina
tionem voluntatis diuina , sequitur idem conia tingens posse transire in futurum absolutum, lire solam impletionem conditionum sne v untate absoluta Dei relata ad ipsum contin- veritatem conditionalem. Quamuis enim suturum absolute non possit constitui nisi ex vomturum absolute non possi constitui nisi ex vo luntate actuali, & aeterna; suturum tamen conditionaliter sine actuali voluntate constitui potest, per ordinem ad voluntatem conditiona tam ex parte actus, quae ab aeterno esset, si conditiones essent implendae in tempore. 27 Ratio autem aisparitatis est, quia futurum solute includit dependentiam existentiae actu exercitae, ae proinde etiam ab actuali v luntate Dei, quae actualis esse non potest in Deo, quin si aeterea. At vero suturum condi tionatum non includit de pendentiam existentiae actu exercitae. Quare ut intelligatur dependere a voluntate divina secundum esse conditionatum, quod habet, satis est voluntas Dei conditionata ex parte actus, quae esset ab aeter luntate absoluta Dei relata ad ipsum contingens absolute futurum , quia omne futurum conditio tum per impletionem conditionis fit ab luia suturum. Nam in propostione eonditionali , bona eonsequentia est, a positione antecedentis ad positionem eon ueniatis. Aponaeque negando primam consequentiam et quia licet posta veritate coistingentis conditionati per impletionem conditionis, iulud eo ipso transeat in absolutὰ futurum; id tamen fieri debet per ab luta in existentiam ea sarum , quae necessariae sunt ad tale futurum, quae causae , positis conditionibus, etiam intestiguntur acquirere esse absolute su titum, ut ex ipsa contingens . quod prius erat conditionatum, fiat absolute suturum: inter cau. no, si essent in tempore implendae eonditiones; nam laturum condirionatum, quan/oquidem
nihil ponit in re, non postulat voluntatem iam in re postam, sed solum includit ordinem ad
voluntatem, qua poneretur ab aeterno, si conditiones in tempore es ent implendae. Ex qua doctrina soluuntur multa obiectiones , quae
ntra nostram sententiam afferuntur.
A si duod conditionatum est tale ante actua- I aliquod conditionatum est tale ante actualem terminationem voluntatis diuinae,sequitur esse aliquod contingens creatum . quod non
includatur in diuina prouidentia: eonsequens autem est absurdum. Respondetur . negando iconsequentiam, quia litae vetitas eontingemis leonditionati non oriatur ex aliqua voluntate.
qua iam intelligatur actu esse in Deo a ite ean lditionatum, fiat absolute suturum: inter causas autem necessarias ad existentiam cuiusque
res contingentis est absoluta & particularis Des voluntas. Quare positis conditionibus contingentis conditionati, eo ipso intelligitur actualis in Deo volunhas, per quam ipsum
contingens eueniat. Exemplum esse potest in hac propostione conditi nata. Si auod retar lacerna in nocte , homines viderent, O possent Iegeremuod futurum conditi natum posiata conditione lucereae accensa transit in abs.- lutum, non tamen sine illuminatione eiusdem lueemae transeunte in esse absolutum eo ipso, uod ponitur lucerna acrensa , ae propter ea
vera est illa conditionalis propositio. Si nocte
accendatiar Iucerna, homines viaerent, se legere pisssent: quia si accendatur lucerna, eo ipso sequitur actus illuminandi, a quo dependet actus viadendi, Et postea legendit in eodem autem conis clihi nato eontingenti vetitas ambur per ordianem ad illuminationem, non quae actu esse intelligatur ante veritatem conditionalem , sed quae futura esset,s lucerna accendererit. rertia obiectio en, scut contingens absolute suturum comparatur ad absolutam Des vi,
luntatem, ita contingens conditi natum comparatur ad voluntatem Dei eonta natam, sed absolute futurum esse non potest sine volunta-
te Dei absoluta, & actuali r ergo contingens conditionatum non potest esse lana actuali Dei conditionatum non potest esse tinis inuas Dei
Respondetur per distitictionem maioris obropositi iris, nempe heut comparatur abs lutum continsens ad voluntatem Dei absolu- lutum contingens ad voluntatem Dei absolutam, ita etiam copatari contingens e Mimon
279쪽
rum ad voluntatem Dei conditio natam ex parte actus, id est, quae futura esset, si ponerentur condition non aut m ad voluntatem condi rionatam sol uni ex parte cibiecti, actualem au . tem ex parte actus. Nam id, quod si absolute contingenter, ab absoluta solum voluntate perse, N esentialiter dependet; quare per ordinem ad eandem voluntatem absolutam ex parte obiecti, per epnditionem autem ex parte actus constitui debet veritas contingenti congit o nati, ac proinde esse potest ante actualem de terminationem voluntatis diuinae, ut actu existentis, non tamcn ante habitudinem ad ean- idem voluntatem, ut conditionaliter futuram. lEx quo si, ut licet selent a Aiuina talis conditionati sit ante omnem actualem determinationem voluntatis, non si tamen ante cognitionem habitudinis eiusdein conditionati ad voluntatem, quae sutura esset, si conditiones essent implendae. sicut enim in obiecto non est veritas conditionalis sne ordine ad voluntatem , quae futura esset, ut tale contingens accidiget; ita neque scientia talis veritatis esse potest sne eo-gnitione habitudinis rei conditionaliter fututae ad voluntatem diuinam, similiter conditionaliter futuram. Ex quibus etiam intelligitur' cognitionem horum conditio natorum pro prie pertinere ad scientiam lis eram Dei, quam uis sit ante actuale decretum voluntatis diuinae ; refertur enim haec scientia ad obiectum conditionatum dependens a voluntate libera Dei eonditionaliter futura, quod lati: cli, vitalis cognitio si libera ex parte obiecti. Licet enim seientia abloluta libera necessar o requirat actualem Dei Moluntat in antecedentem, quia refertur ad obiectum absolute futurum, quale non est sne Aependentia ab actuali diuina voluntate; scientia tamen conditionalis, quoniam scilicet refertur ad osiectum conditionaliter futurum , libera dici potest ev parte obiecti, quamuis non praesupponat in Deo aliquam a- inualcm voluntatem , quia refertur ad obietium, quod veritatem habeat dependent cm adiuina voluntate, qua futura esset, si conditiones iocmpore essent implendae. C A n v τ li. Tres aliis Obismones sol nur. O Varia obiectio est, antequam diuina voluntas actu determinetur saltem per de cretum conditionatum , est omnino indifferens ad utramque partem contradictionis: ergo non potest esse vera proposito conditionas,. in qua signiscatur aliquid conditionaliter futurum quia non magis verum est ab indifferentiDei voluntate futurum esse actum ex quo contin sens conditionatum dependeret, quam non esse futurum. Respondetur negando eo n- sequentiam, quantumuis enim voluntas positis Irrisbal in .part. D. n.
conditionibus si ad operandum indifferentis ni ut tamen verum est existentibus certis con ditionibus illam actu, di absolute operari libere: quare non obstante indisserentia verum est, liillae conditiones ponantur, voluntatem Dei esse operaturam. id contra urgent aduersa iij. in voluntate
indisserenti nulla est maior ratio, ob quam po sitis conditionibus aliquod accidat potius, qua noppositum. ergo ante determinationem voluntatis diuinae non porc si aliquod conditionatum contingens esse verum potius, quam oppostia. Respondeo negando consequentiam, quia licet in voluntate indifferenti nulla sit maior ratio, ut accidat potius unum, quam aliud: est tamen aequalis suaedam,& sumcietas ratio nempe libertas ipsa diuina, quae quamuis utram que partem contradictionis aequaliter respiciat, tamen per suam persectionem libertatiη est sum-eiens ratio, ut iuxta ipsus beneplacitum unum potius contingat, quam aliud. iicut autem non obstante indifferentia,& aequalitate in utramq; partem, quibusdam postis conditionibus, voluntas diuina aut creata operatur unam tantum partem contradictionis potius, quam Opposita: ita etiam sub conditione vereamrmatur si certe conditioncs ponantur, voluntatem aequaliter indifferentem in se potius este operaturam unum, quam alterum idque per suam libertatem, in actu primo indifferentem ad utramque
Quinta obiectio est, contingen conditiona tum ante determinationem voluntatis diuinae iri causa non habet determinate rationem entis Hconditionaliter futuri, neque ante eandem d terminationem eam rationem habet in se ipso,
quia non habet existentiam, sed solum possibilatatem , quae possibilitas non magis debet
esse conditionaliter futura quam non sutura. Respondetur negando haec contingentia conditio nata non hah t in posteriorem partem antecedentis a licet enim se esse actualis existentiae, in se tamen habent e se conditionis. & ordinis dependentiae conse- qtientis cum antecedenti cohaerentis , esse enim conditionatu hi postum est in hae cohaerentia, di connexione quae in propostione Ggnis eaturrier particulam conditionatam: licet autem hoc esse non sit extra limites entis possibilis, est tamen tale esse possibile, hoc est, non tantu in possibile in communi, sed etiam conditionaliter futurum, a tales conditiones ad ipsus ex ἱ- stentiam ponantur. Vltima obiectio est , eontingens conditio- 3 snatum, ex se non potest habere hoc esse conditionatum , hoe est ordinem ad existentiam conditionaliter futuram: ergo illud habere debet ex voluntate diuina , quare illud habere non potest ante omnem liberam determinationem Dei. Respondeo negando ultimam consequentiam, nam ut contingens conditicinatum habeat esse conditionaliter futurum ex voluntate, & determinatione Des . non est V a neces.
280쪽
necessarium, ut praeecidat actilis Dei voluntas ante eandem veritatem: nam habitudo ad voluntatem, quae in Deo esset ab aeterno, si essent implendae conditiones. est satis, ut contingens conditionatum diei debeat habere vcritatem conditionalem, quam habet ex determinatione voluntatis diuinae. I laec autem vel iras, qu uis sit contingens , esse potcst obiectum e gnitionis certae Dei & cuidentis, quemadmodum alia contingentia absoluta; utraque enim haec contingentia sunt necessaria ex suppos tione, necessitate illa,qua omne quod cli quando est necesse est, ut dicunt in sensu composito; talis autem necessitas est satis, vi aliquid si Obiectum eertae & euidentis cognitionis. Qua autem ratione contingentia haec cranditio nata, &scientia illorum, quamuis in Deo sit ante determinationem voluntatis, ac proinde ante voluntatem praedestinandi, non tamen possit esse ratio praedestinationis , hoc est electionis hominum ad gratiam, aut gloriam, dicemus ad quaest.23 Drs v v T A Tio X L VII.
Vitiam Deum habeat scientiam contingentium conditio natorum suae vo
rima opinio. CV. .Pjobabilior opin o. Cap. 2. Uti ima probatio probabilioris opinionis.
Vtimentorum simio. Cap. s. Expeditur ex dictu triplex ius etitias.
Prima opinio. ΗΑctenus diximus de contingentibus conditionatis creatae voluntatis, hoc est, quae a libera creata voluntate procederent, si certae quaedam eonditiones ponerentur; pecusari rati rem dissicultas est de contingentibus conditionatis voluntatis diuinae, hoc est, quae a sola diuina voluntate libere procederent: si certae quaedam conditionem in tempore essent implendae. Prima sententia est, non esse in Deo scien- , tiam contingentium conditio natorum, quae a sola ipsus voluntate sutura essent contingenterpositis conditionibus1 ita P. Mol. ad hune art. dis. II. I. uvaeret aliquis. Probatur primo ab absurdo, quia si mus ante determinationem suae voluntatis , haberet scientiam suae determinationis conditionaliter futura . non posset libere determina H ad volendum: nam per scientiam antecedentem conditionati sutu-
ri, semel positis conditionibus, omnino nece staretur ad volendum, quia libere agere non possct contra praeceditem scientiam, ac pro
inde nec respuere id, quod prius eognouisset esse ab ipso eligcndum , si certa ali tu, conditio
Probatur secundo ab alio absurdo, quia ex Iopposta sententia sequeretur Deum prius cognostere suam volitionem absolute futuram, quam vi praesentem. Nain Omne id quod cognoscitur conditionaliter futurum puris eata conditione, cognoscitur futurum absolute: ergo ii Dcus cognoscit suam volitionem, ut eo diationaliter futuram , eo ipso quod cognoscit cognitionem postam in esse cognoscit etiam suam volitionem, ut absolute suturam, priusquam illam vidcat, ut in aeternitate praesini tem. Confrmatur a simili. quia si Deus aliquam suam volitionem cognoscit prius, ut conditionaliter futuram; quam ut absolutu presentem. nulla eausa esse vidctur, ob quam non possit etiam suam volitioncm cognoscere, ut absolute futuram, quam ut in aeternitate praesentem. ALserit igitur hic au stor, Deum, quia altiori quadam ratione, A per quendam excessiim infinitaeognoscit voluntates creatas, non solum intelligere quidquid illae absolute faciunt, vel factu rae sunt, sed etiam quod facturae essent postis quibuscunq; conditionibus, atq; in quovis r
rum eventu; de sua tamen voluntate non cognoscere conditionaliter futura, quia illam se- eundum aequalitatem solum comprehendit, non autem secundum illum infinitum excessum,quo comprehendit creaturarum volunta
Ontraria sententia est multo probabilior, qDeum etiam suae voluntatis cognoscere sutura conditi nata, quae ab illa sutura essent,s implendae essent in tempore certae quaedam conditiones antecedentes , ex quarum scilicet praeuisone diuina voluntas determinremr adem cienda aliqua, quae re ipsa non est effectura, quia tales conditiones implendae non sunt. Huius sententiae est P. Fonseca s. Metaph. c. a. q. q. sin. Io. ad A. P. sua. lib. 2. de scientia Dei, c. 8. n. s. q. Vera sententia. Et quidem saltem ex
aliqua Dei promissione oriri veritatem in ali
quibus conditionatis voluntatis diuinae, quorum proinde in Deo si scientia secundum veri tatem conditionalem, quam habent. Probatur aperte ex diuinis steris, Psalm. 8o. Si putilus metis istidivisset me pro nihilo forsitan inimicos eorum
hiantiliassem. Nam particula, Drstun, hoc loco nullam significat dubitationem, sed liberam Dei
benignitatem, per quam ille euentus contingeret, ut in eum loctim dicunt S. Basl. & s. August. Praeterea I. R. . I3. eum absente Samuele satil sieriscium obtulisset contra Dei mandatum, adueniens Samuel, et dixit: Mulιὸ egis .