장음표시 사용
291쪽
Meunda pars merae tentiae sca conclusione expiseatur. Cap. 3.
I DRo intelligentia notandum est primo, vo-I luntatem dupliciter usurpari:primo quidem
pro actu volendi, secundo autem pro potentia& principio huius actus, ut ait Sanct. Doctor. I. a. quaest. g. articu l. r. in corpore. Est autem certum in Deo esse voluntatem secundum rationem actus , hoc est, dilectionis actualis
nam illud sapient. H. DιMu omnia qua sunt, aperie id fgnificat. llud vero est magis dubiit, An.& qua ratione sit in Deo voluntas secundu rationem potentiae, quae in Deo esse intelligatur, tanquam principium illius actus. Ad hoc intelligendum, notandum est secundo, id quod etiam notaui supra quaest. q. artic. licet in Deo omnes perfectiones sintvna , & simplex Dei abbstantia, quae a nobis distinguuntur ratione
eum sundamento in re; non tamen omnes eadem ratione comparari ad diuisam substan tiam. Quaedam enim primo,& formaliter constituunt diuinam esse itiam in ratione naturae,
quas rationes quid ditatiuae. Aliat autem quasi
passiones conlequuntur essentiam diuinam
tam eonstitutam: in priori genere sunt ratio subtantiae , & ratio vitae intellectualis : in posteriori vero genere sunt aliae persectiones. quae pertinent ad Uei operationem. Quae distinctio perfectionum in Deo, traditur a Sanct. TI, m, initio quaestionis I . v bi: Post confiiarario
nem,inquit,eorum quae pertιnent ad aeui iam si suntiam confideranda sunt illa. quae pertinent ad o perationem scaentia,O volantatis. Et loco citato a
nobis, confirmata est testimonijs Patrum, &Doctorum Theologorum. 2 Vt autem eo loco dixi, ratio volitionis in Deo licet re ipsa non differat a diuina subnis tia. non est tamcn in illo intellisenda, tanquam ratio , quae quid ditatiue constituat diuinam substantiam, sed tanquam attributum, quod virtute cosequatur essentiam diuinam eo niti tutam per alias perfectiones, etiam habentem actualem intellectionem obiecti in quo sertur voluntas. Ita manifeste docet sanct. Iustifi. quaest. 3. ad gent. in resutatione cuiusdam res ponsionis Graecorum, Polumas, inquietis, Dei in hae substantia substantia autem non es ex voluntate Idem ait Damascen . lib. 4. de fide, capit. 4.& H.Et facile demonstratur ex ratione volitio nis, quae essentialiter praesupponit actum intelia lectionis obiecti, quandoquidem essentialiter est eirca bonum intellectum. Hoc enim differtactus volitionis elicitus ab appetitu inato quod hie immediate sequitur naturam, atque tendit rabar m L Pan. D. D.
ad bonum in re. hoc est, re ipsa eonueniens, ut
ait Sanct. Doctor I. 2.qu. s. Eri. Icin corpore.
Actus autem votionis elicitus sequitur intellectionem , & fertur in honum cibiecti-ue praesens , & quod secundum repraese lationem bonum str hoe autem esse non p test,quin ante volitionem sit ratio intellectionis, ac proinde etiam ratio substantiae uiuentis vita intellectualii igitur volitio non est in Deo, sicut ratio quid ditativa, quae primo constituat
naturam diuina, sed tanquam attributum consequens naturam diuinam. Notandum est tertio, voluntatem etiam in
Deo usurpari dupliciter: scilicet essentiaster,&n Otionaliter. Volitio essen fialis in Deo essedi
citur , quatenus resertur solum ab obiectum volitum sne reali relatione productionis: vocatur vero hae ratione volitici essentialis. quia ratione communis essentiae Dei est eommunis
Omnibus personis, etiam spiritui sancto. Volitio autem notionalis appellatur. quatenus non
solum habet respectum ad obiectum volitum, sed smul etiam habet relat onem realem productionis, qua relatione constituitur ratio potentiae spirativae, qua per voluntatem parer &Filius, tanquam unum principium producunt Spiritum sanctum. Docet autem S. Thomas in hae I .p.q.' I. ar. . ad 3.dum disputat de hac potentia in ratione potentiae, includi rationem principii cum ratione autem principii esse coniunctam distinctionem ab illo, cuius es priueipium. Vrrum que autem sumitur ex Aristotele lib. 3. Metapn. cap. 12. ubi potentiam ait esse principium transmutandi alterum , quatenus alterum est , di nunc -st valde necessarium ad discernendum . an tutio potentiae secundum rem si in voluntate diuina , an solum feeundum nostram considerationem.
H Ia positis dicendum in primo, voluntate
in Deo, si notionaliter accipiatur , non tantum esse secu ndum rationem ictus secundi, sed etiam secundum rationem potentia, secundum rem: scilicet in patre.&Filio ad producendum Spiritum sanctum : se S. Thom. in haer. pari. quaest. 41. artic. q. eiusque sententiam rectu explicant, & confirmant Caietana Molin.& Varqueg. ibidem. Ratio est manifesta, quia ratio potentiae secundum rem . nihil aliud inuoluit , quam realem rationem principii producendi aliud : in Patre autem , & Filio, quatenus per dilectionem producunt Spiritum lanctum,sne dubio est realis relatio principii phoducentis per voluntatem. erMi v luntas notialiter accipiatur, proprie, formaliter est in Deo secundum rationem potentiae, di secundum rem. Quod autem ad hane rati
292쪽
nem potentiae sit sitis distinctio re pardum eo loci dicendum est. , Natandum est quemadmodum in voliti
ne Dei notionaliter sumpta , coniuncta est ratio potentiae spirativae, ex qua procedit Spiritus sanctust ita etiam in intellectione n tionaliter sumpta, in Patre esse coniunctam rationem potentiae generativae,ex qua Filius procedit. Quoniam tamen hae duae potentia in Deo non sunt ad producendos actias imma mentes intelligendi, aut volendi, non enim dic serunt re ipsa ab his actibus , sed ut procedat persona genita, aut spirata. ideo non dicuntur potentia inta lectiva, aut appetitiua seeundum rem , sed potentia generatiua . aut spirativa comparatione scilicet, personae genitae , aut spirata ; eadem enim persectio notionalis, uae comparatione obiecti est actus secunus intellecti is , aut volitionis in persona producente , est etiam potentia generativa
comparatione Filii , di potentia spirati comparatione Spiritus sancti quorum omnium fusior explicatio v. 62. citata propriani hibet sedem. 6 Dieo secundo: Voluntas in Deo essentialiter sumpta, prout est communis tribus personis, actualis est voluto, non autem potentia secundum rem: potest tamen voluntas in Deo intelligi, sicut virtualis potentia, atque principium virtualeactualis volitioniis. Sumitur tae conclusio ex S. Thom. quaest. I. citata artic.4. vlar Respectu actuum inrefligendi, O. tenes, non est in Deo, inquit, tis potentiassecundum rem, nise sicundum nostrum modum concipiendi: & 2. Contra gentes rapit. IO. Intellectru . inquit, ct rotuntia in Dre non μην, sicut potentis, sessiim scatactvi Idem docet Capreol. in I.dis. s. quaest.
I. articul. I. Caietan.& Ferrar. dum exponuntloea citata S. Thomae , Mag. Bannez, quaest.
pone, & definitione potentiae, in euius essentia necessitio includitur ratio principi j, qua ratio esse non potest actu a parte rei sine reali distincti ope ab eo, cuius est principium: in Deo autem nihil est , quod 1 patie rei actu distinguatur ab actii volendi: ergo in Deo nulla est potentia secundum rem comparatione actus volendi ac proinde neque voluntas secundum rationem potentiae in re.
Addendnm est autem diuinam substantiam P esse vi fluese principium volitionis diuinae. Hane tamen rationem principi j formaliter es
se ipsam naturam diuinam , non autem voluntatis. Probatur , quia in Deo ratio su santiae viventis, & volitionis actualis ita inter se comparantur, ut si inter illas esset a et uali, distinctio , volitio re ipsa procederet ltatione substantiae, atque hoc est fundamentum, ut more intelligendi humano apprehendamus actum volitionis Dei, quasi procedentem a diuina substantia intelligente bonitatem
obiecti voliti, hoc autem signi ucamus, cum di- l
cimus,ssi Deo esse voluntatem secundum rationem potentis, aut principii virtualis, non auidim seeundum rationem velitis potentiae, qui formaliter, &actu habeat rationem potentiae. Sicut mitem immutabilitas in Deo comparatione aeternitatis dicitur causa virtualis , per
quam possit in illa demonstrarii ita etiam ante actum volitionis Dei concipiendum est aliquid nempe substantia intelligens bonitatem quasi
principium virtuale actualis.volition si omni- . no enim est par ratio.
C A p v et Ila Secunda pars merae sentenisa unica catacta. sane expireutur. Dico tertio. Voluntas. quae est in Deo quasi potentia, aut principium viri Male actus
volenda. non est attributum ratione distinctua natura diuinae substantia . neque medium in ter hane naturam .Probanda est haec proposito eadein ratione, qua supra quaest. I .art. . stendimus in Deo non esse attributum intentiae intellectium ratione distinctum a natura diuina,
& actuali intellectione: quia in ereaturis potentia , viae est volendi principium, propterea distin itur a natura flabstantiae, quia haec ratione suae limitatae persectionis non potest ense sussciens principium achi cinis volendi, qua re in substantia creata tria gistinguun-
ur : nempe natura , potentia proxima , 3c actualis operatior contra vero in diuina su nantia ratio sola naturae habet infinitatem in ratione naturae , ac pro inge in ratione principii operationis connaturalia r in hae enim ratione principii posita est sormalis ratio naturae ergo in sola ratione naturae diuina
infinitdi est sussciens , & totale principium
operationis immanentis , , connaturalis, quare opus non est , ut inter rationem natu rae diuinae , & actus operationis connaturesis
med are debeat aliquod principium ratione diestinctum. Confirmatur , quia habitus ideo hontini in substantia diuina , quia non sunt his in subiectis, quorum potentia non cst omnino sum ciens ad operandum: sed potentiae similiter sunt in substantiis, quae per se non sunt
satis ad operandum. ergo locum noli habent in substantia diuina eadem ratione, qua habitus in illa locum non habent. Alias duas nitones adduxi loco citato. Dieendum est ergo, s voluntas prout est virtuale principium ad volendum compareturcii in primario obiecto, hoe est, cum diuina persectione, nihil aliud esse , quam naturam Dei intelligentis suam perfectionem e si autem eomparetur ad Obiectum creatum esse eandem Dei naturam habentem iam actum volitonis circa suam persectionem. Diui na enim se,
293쪽
nantia cum hoc actu intelligenda est eum perfectione sussciente, ut sine alia additione alicuius persectionis internae, possit terminari ad O tecta creata. Vnde fit ut in Deo nulla latio voluntatis ponenda st secundum rationem po teritiae, aut principis, quae distingui debeat a natura diuinae sebstantiae, &ab actu volitionis Dei. Quare voluntas, quae attributum dicitur esse nanirae diuinae adlualem ipsam Dei volitionem inuoluit, quatenus terminatur ad diuinam perfectionem sicut ad obiectum primarium: atque eatim persectio huius actus simul est actus amoris , quia actu terminatur ad diuinam bonitatem , & praeterea ablata impers ctione, simul habet tersectionem actus primi, quatenus idoneus est,ut sine alia additione possit terminari ad creaturas , seut ad obiectum volitum, quae est perfectio voluntatis in actu primo.CΑsvet IV.
obiectionum Responso. Contra hane eonclusonem potest obiici
primo. Diuinam substantiam intelligere debemus per creaturas, praesertim autem per substantiam intellectualem: in hac autem suta stantia tria sunt re ipsa distincta, nempe substantia , potentia ,& actus volitionise ergo in Deo tres etiam perfectiones ratione distinctae cons derari debent, quae reseondeant tribus illis, quas esse diximus in substantia creata vivente Qita in lectuali. Respondetur diuinam substantiam es equidem intelligendam a nobis ex erraturis, ablatis tamen illis impersectioni bus, quae adversantur essentiali constitutioni
naturae diuina: esse autem contra rationem na- tutae diuinae infinitar in ratione naturae, hoc est,
principii operationis connaturalis, in illa intelligere aliquod aliud principium, ab illius infini
late distinetum quia, ut diximus, ex impersectione substantia creatae oritur, ut ad operationes intellisendi, aut volendi,necessaria illis sit alia potentia. Meuodo obii eitur. LieEt diuina substantiast infinita in ratione naturae, haec tamen Infiniata perfectio non impedit, quo nus operationes intelligendi, & uolendi debeant in illa intelligi, sicut attributa a natura distincta: emo per sectio infinita diuinae naturet nihil impedit quo minus in ipsa possit intelligi attributum voluntatis in actu primo, ratione distinctum a natura, ct actu volitionis..Respondetur negando consequentiam: quia ratio naturae, &vitae intellectualis non constituitur formaliter per Lpsam operationem immanentem, sed per principium operationis: natura enim non est ipse motus, motus principium, & ideo contra ins nitatem naturae in ratione naturae non est. esse in ipsa attributum eperationis ratione, & irtute ab illa diuersum ambesis L parcora.
Sed contra urgebit aliquis. Infinitas substan- 1itiae diuinae non impedit quominus in ipsi sit attributum potentiae in actu primo ad operandum ad extra: ergo smiliter non impedit, quo minus in illa si attributum voluntatis ratione distinctum a natura.& actu secundo. Respondetur negando consequentiam: nam J3 ratio naturae non constituitur per ratione principij ordinati ad Operationem transeuntem,sed per rationem principii operationis immancntis, S connaturalis; quare contra persectionem naturae diuinae non est attributum potentiae ratione distinctu eontra illius autem perfectionem essentialem esset attributum distinctum, quod solum esset actus primus comparatione actus secundi immanentis. Quicquid autem si de natura creata;certe natura diuina,in qua potentia esse debet ad operandum secundum intellectionem,& volitioncm, in ratione naturae
non potest constitui per hoe principium operandi ad extra, sed selum per rationem princiapij operationis immanentis, & connaturalis, qualis est intellectio, di volitio. De potentia autem notionali generativa aut spirativa superius diki, in illa inuolui actum secundu in lectioianis, & volitionis essentialis; quare necesse est, ut ratio potentiae notionalis in Deo sit post rationem naturae diuinae iam constitutae per habitudinem ad actus immanentes essentiales intel lectionis se ilicet & volitionis. Drsv v TATIO L.
An in Deo si aliquis appetitus
naturali se Duplex opinis. Cap. l. verissententia, o media. Cap. 2.LArgumensarumsoLIio. Cap. a. '
m ex opimo. UximustaDeo esse voluntatem,scut insi- ,
nationem elicitam ex cognitione boni: nunc explicandum est, an si in Deo aliqua i clinatio, aut appetitus naturalis, qui non oriatur ex cognitione, sed immediate sequatur na turam ea ratione, qua in creaturis appetitus innatus sequitur naturam creatam. yro intelli
gentia notandum est, Deum comparari potprim d ad perfectiones absolutas , quas habet communes omnibus personis, quales sunt si pientia, potentia & aliae s miles. Secundo, persona diuina, in qua est aliqua potentia notionalis comparari potest adactum productionis illius persona, quae ex ipsa procedit. Tettio Deus comparari potest ad actus producengi creaturas a extra. Quare in hac quaestione tris
294쪽
plex in uoluitur dubium. An scilicet in diuina substantia sit aliqua eonnaturalis inclinatio ad persectiones intrinsecas. quas'habet. Secundo. An saltem in persona producente aliam,hoc est, in potesta illius productiva, si etintiaturalis inclinatio adactum producendi.Tertio deniq; an in Deo ratione bonitatis, &rotentiae si aliqua
naturalis inclinatio eommunicandi secreaturis.1 Prima sententia est, nullam esse huiusmodi inclinationem eonnaturalem, de quas innatam, quae immediate non Oriatur ex eognitione, s-cut appetitus, & inclinatio elicita. Primo, quia
huiusmodi appetitus quasi innatus, qui non sequitur ex cognitione, videtur mutauere impersectionem, quia vitalis non est,sed potius est similis illi inelinationi innatae, quae esse potest in
rebus non viventibus. Seeundo, quia si in Decieset aliquis naturalis appetitus, pestissimum ecse deberet in illius potentia, & virtute, qua potest se communieare exerturis in Dei autem p tentia, non videtur esse huiusmodi appetitus naturalis; sequeretur eiam in Deo esse aliquem naturalem appetitum nondum impletum, quia nondum se Deus communicauit mistis curaturis possibilibus quas potest producere:sequer
tur etiam in eternitate,antequam mundus pro-
dueeretor, tuisse in Deo naturalem quendam appetitum per motam desiderii nondum impleti, quod videtur inuoliuere imperfectionem:
nam quaedam ratio, violentiae , aut status praeternaturalis est, habere aliquem naturalem appetitum nun impletum.
3 Ex adverso secunda allorem sententia est, in Deo 'non sollim esse naturalem appetitam ad produeenda illa, quae potest intra aut extra seoducere; sed etiam ad alias increatas, & a tutas perfectiones,'uas habet communes imii Trinitati, scilicet ad sapientiam, vel iustitiam. Probatur primo ex verbis s. Thomae in hoe i. arti ubi eum dixis et in rebus naturalibus hane esse habitudinem ad Armam, qua eonstituuntur. ut ad illam tendant, si eam non habeant praesentem. Deinde subdit. His habitavi is rebus
tarentabus cognitione, vocariar a etatus naturaia.
Significat cego in rebus naturalibus esse inn tam, & eonnaturalem inclinationem, etiam ad formam, qua essentialiter constituuntur: inde autem etiam essestur in substantia aluina esse inclinationem naturalem ad persectionem es gentialem, qua constituitur, aut eum qua identiseatur: quo sensu accipienda videtur vulgaris illa sententia. Vna qua vi res apperit suum se, o mperfectionem. Seeundo, quia de ratione U- petitus eliciti non est, ut tendat in rem distincta ab appetente, ut patet in amore diuino , quo Deus amat stam honitatem, & persectionem rergo smiliter de ratione appetitus connaturalis non est, ut seratur in rem aliquam distinctam relpsa. Nihil igitur est, cur in diuina substantia estra non possi natur is appetitus non elicitus ad persectionem ementialem, qua constituitur,aut
Nter has duas sententias tertia est probabi- lior: in Deo scilicet, esse posse aliquam naturalem mclinationem comparatione illius actus, cuius eo aratione in Deo est aliqua ratio principii acitui non auteiri compar tione aliarum persectionum, quae sunt communes omnibus personis, quarum in Deo nullum est re te principium. Prior pars huius sententiae sumiatur ex his, qua docet Suarm 2. to m. Meti disp. 3o. sect. T6. Probatur autem, quia in qualibri potentia productiva est aliqua naturalis inclinatio ad proprium actum, ut inductioste patre in omibus potentiis creatis, quae vim habent comaturaliter operandis in Deo autem vera est ratio potentiae productius in primis ad operandum xd intra, scilicet potentia veneratiua , dc spirativa: ergo in eadem potentia intrinsecὰ in- eluditur naturalis inclinatio ad actum non munus, immδ multo magis, quam thalijs creatis potentiis. Idem etiam dicendum est de virtute omnipotentiae , quae in Deo est communis trubus personis: in ea enim potentia nee necessario uoluitur triclinatio ad operationem. Et hoc fignificant Theolosi 3. p.q. .ar.t. dum explicant incarnationem nisse Deo conuinientem, ut
scilixet pes illam mmmunicaret erraturis se Lpsum est enim secundum inelinationem boni persecti, quod uim habet sese eommunicandi. Itaque dicendum est ratione Omnipotentiae. quae est communis toti Trinitati, esse in Deo
communem etiam inest nationem naturalem e mmunicandi se creaturis. Praeterea etiam ratione potentia notionalis,esse in Deo duplie aliam inclinationem naturalem , non quidem communem , sed propriam illius, vel illarum personarum, in quibus est talis potentiar alteram sciliret, in selo Ρatre ratione potentiae generatium alteram isse in Patre S Filio rationepotentiae spiratiuae. quam habent ad producenodum Spiritum Sanctum. Altera autem pars nostrae sententia, nempe , in Deo nullam esse inclinationem naturalem ad habendas perfectiones naturales, cuis qui-huhidentificatur. Probatur contraria rationi, quia ratio appetitus naturalis, aut inhali esse non potest fine ratione principii activi,aut pansuir ut rectὸ ait Var. .2. d. 12 c. a. inclinatio enim , di appetitus naturalis aliquem incIudii conatum, qui sine aliqua ratione potentiae non potest esse, neque intelligi. Praeterea inclinatio innata , cum qua non esset coniunctum aliquod principium , non potest aliquem habere effectum , neque esse persectio eius ih quo est erici contradictionem involuit esse aliquem naturalem appetitum sine aliqua ratione principis activi. scilieet, passui , aut formalis 1 sed in Deh eomparatione earum persectionum, cum quibus identiscatur, non
295쪽
est actu aliqua ratio realis principii, ut per st patet: igitur neque aliqua naturalis inclinatio, quae communis sit toti Trinitati ad hibendam suam increatam persectionem.
a tiae, negandum eli in appetitu naturali inuolui aliquam impersectionem, eti1mli non sequatur ex cognitione, sed ex sola rei natura; sequitur enim rationem potentiae productivae,
quae, ut patet, esse potest in Deo fine impet se
Ad secundum aliqui cohcedunt consequeniscam, nec putant esse absurduci, esse in Deo ali. quem naturalem appetitum , qui nondum sit completus. Μihi tamen neque haec loquendi ratio probatur, neque res ipsa vera est: nam potentia executiua ad aliquid faciendum, quae Bbditur determinationi liberae voluntatis, non habet innatam inclinationem ad operandum sine u luntatis determinationer sed potius ad operandum , vel cessandum ad operatione iuxta voluntatis determinationem: quapropter huiusmodi potentia tune tantum censeretur cella re ab operatione contra suam inclinationem, quando voluntas eget operandi, ipla autem non operaret umquo circa nostra potentia motiuatam naturalitet quiescit sine operatione, quando non est voluntas ad motum, quam naturaliter operatur , si sit mouendi voluntas. potentia autem Dei secundum determinationem voluntatis operatur, aut non operatur, nec
potest illi accidete oppolitum, ergo impossibila
est, ut in illa sit aliquis naturalis appetitus non implendus, quia dum operatur, aut cessat ab operatione, id aceidit secundum voluntatis de Ierminationem, ae proinde Iecuniluni inclinationem eiusdem potentiae naturalem: habet enim operandi inclinationem secundum determinati em liberis voluntatis. Itaq, ad argumentum respondendum eli, neganὸo consequentiam propter rationem iam explicatam. s M primum argumentum secundae sententiae, quod erat ex testimonio S. Hom. Respondetur cum ait, rem habere inclinationem ad suam sormam naturalem, non esse intelligisdum de sorma essentiali, perquam res constituitur, sed deforma alioua consequente, perquam res naturaliter perficitur. Loquitur enim aperte etiam de illa sorma, sine qua res esse postit, ut significant illa verba , Ut quanda non barit ipseMiranduanea . quod verum esse non pateli informa, Per quam res essentialiter constituitur.Similiter illa propolitio, Qualibet res averit βι-m pers Bionem , non est intelligenda de perlectione esissentiali, sed de petiectione, quae re ipsa distin
Matur ab entitate rei, in qua dicitur esse inclia natio . quia, ut dixi, appetitu naturalis non potest elle ad rem sine aliqua distinctione.
Ad secundum respondetur negando patita ' stem rationis,quia appetitus elicitus proxime oritur ex cognitione boni, quae cognitio esse po teli fine di itinctione reali ab obiecto, ae proinde etiam appetitus elicitus sine tali distinctione esse potet tiat vero appetitus innatus sequitur rei naturam, quasi conantem ad suam persectionem aut actuin, qui coahias esse non potest sine ali qua ratione principii, ac proinde nec sine distinctione, quae, ut dixi, necessitio coniuncta est eum ratione principit: qua proter hoc etiam numerati potest cum aliis, quibus differunt appetitus innatus & elicitus, quod appetitus elicitus non fertur necessario in bonum distinctum; at vero appetitus innatus,quia esse non potest sine tali
ne principii, similiter esse non potest sine distinctione ab illa persectione, in quam sertur. Alia plura, quibus distinguuntqr hi appetitus, traduntur, Caiet. in hoc arra.dc vulgaria sunt, nec pertinen aia praesens institutum.
v x s p v v A Ψ , o M. An Dei honitas sit obiectum formale adaeq tum diuinae voluntatist
Priana opinio. CV. L. 'fatispro vera opimone. Cv. . prima eonclusio vera sententia. CV . Secunda cuncti seo sera sementia. Cap. . Tertia conelusio vera enuntia. Cap. s. Argumentu ιn oppositumst obviam. Cap. . C A ν v T I. Prima opinio. His explicatis, quae pertinere videbantur ad I quaestionem an sit, sequuntur alia, quae pertinent ad quaestionem,quid sit: qui quidem,
cum asitur de aliqua potentia aut actu, cogno-lci debet ex obieelo. In re autem praesenti, quod pertinet ad obiectum materiale diuinae voluntatis , manifestum est , non solum Deum, sed etiam res omnes creatas contineri in obis lecto materiali voluntatis diuinae , quod aperte signiscant citata illa verba Sapient. l. Diisl ιbti omnιa craa sunt. Rationem reddit S. Thom. l art. t. quia ad voluntatem pertinet bonumi iuum communicare aliis secundum quod esspos libi te, hoc eit, quia cuilibet est bonum com municare siua activitate id quod potest , in qua ratione Illae voces , Se dam sata est posi θω ,
296쪽
non significant in volim a te Dei esse aliquem
actum voluntatis, tantum se communicandi,
quantum est possibile ; sed significant actum
communicandi ratione potestatis digentis com
parati ad illud secundum rationem boni, ut an illo possit libere amarit vel secundo illae voces, lNec sim qxyd est possbiIdi, senium habent restringentein , nempe ad voluntatem pertinere leommunicare suum bonum, non quidem semper secundum aequalitatem in natura, quod interdum faciunt agentia creata, sed potius sine aequalitate in natura : hic enim solus modus
communicationis est possibilis inter Deum &
2 An vero res creatae non solum sint obiectum maletiale voluntatit diuinae, sed etiam Dimale, non est ita certum. Videtur enim creata bonitas sor male esse obiectum voluntatis Dei. Primo, quia voluntas creata secundusti obiectum sot male serti potest non solumisbonitatem Dei, sed etiam ad bonitatem creaturarum,
atque hoe pertinere vi fletu, ad persectionem
creatae voluntati se ergo voluntas diuina, quae
persectior est, & sequitur perfectiorem cognitionem intellectus diuini, serri poteli sicut ad obiectum formale, ad bonitatM ipsius Dei, &ad bonitatem creaturarum.
. Secundo, quemadmodum in Deo est perse- ctio amotis charitatis,huius proprium obiectum est bonitas diuina; ita etiam in Dei voluntate est
persectio earum virtutum, quae non ordinantur ad ponendum modum aut temperamentum in
passionibus, sed ad operandum bene circa alios, qualis est persectio iustitiae, fidelitatis, aut vera
citatis, cuius virtutis larmale obiectum necessatio esse debet aliquid creatum 1 si enim illius formale obiectu ellit sola bonitas diuina, non distinguere fur ratione Hrmsi a pellictione cha ritatis. Tertio, quia obiectum formale iustitiae, quae refectur ad alios , necessario esse debet illa honestas obiectiva, suae esse apprehenditur in operatione circa alios, v. g. in actu implendi promissionem, aut in actu loquendi secundum id quod interius iudicatur, quae haneltas in actu implendi promissionem, necessario esse debet aliquid creatum, non minus quam ipse actus implendi promissionein r igitur diuina voluntas ea ratione, qua habet perfectionem fidelitatis, ad bonitatem ereatam sertur scut ad obiectum in te, quod etiam docuit Arist. lib. 2 Ethicor. cap. 4: dum ait, ad affectum iustitiae utrumque esse necessarium, scilicet quod velit facere iustum, εἰ propter ipssim. Quarto, voluntatis obiecturiri or mala non solum est bonitas in actibus prosecutionis di amoris, ' sed etiam malum in actibus odiὶ & fugae; ergo voluntas diuina, in qua etiam esse potes fodi im malitiae peccatorum si- tui obiectum sormale, non sistunt respicit sitam bonuestem, sed etiam bonitatem c eatam; cui
aduersatur malitia peccat rum. Ultimo, quia moram telliae de bracii olentis taenquam in ob
tectum tmale debet leni in amiclim, ut Arist. ait 8 Ethic.cap. 3. m, inquit mirisor,
qui bona amicis ipsorum gratia polunt i in Dei au tem voluntate proprie & formaliter est amoebeneuolentiae & amicitiae erga creaturas rationales ; praecipue autem circa illas, a quibus fiancte colitur: ergo Dei voluntas serri potest tanquam in obiectum sormale ad bonitatem creaturarum rationalium , quas diligit amore amicitiae. C A p v T II. Notatio pro vera opinione .
ΡRo explicatione huius dissicultatis notan-
dum est, in actu volitionis diuinae, qui terminatur ad creaturas, duo includi, nempe intrinsecam persectionem actus diuini, de respectum , quo actus diuinus terminatur ad creataras , quia non potest Deus per suum actum intelligi potius volens unam creaturam quam a
liam , nisi quia intelligitur allo modo se tri ad
creaturam illam , quam vult, quam ad illam, quam non vult hoc autem dilerimen eli inter actum volitionis diuinae, & volitionis ereatae, quod in actu cre1rae volitionis persectio intrin leci illius actus,qui inhaeret in voluntate, Zc ter minatio eiusdem ad rem volitam , re ipsa non
distinguuntur, neque Ieparari possunt; quia in trinseca persectio, saltem indiuidualis, posita est
in transcendentali habitudine actus ad certum obiectum, ex quo habet esse specificum, aut altem ind iuiduale di quate eadem persectio actus creati esse non potest sine eadem sui terminatio ne ad idem obiectum formale & materiale. In voluntate autem diuina intrinseca persectio actualis volitionis distincta est, & separari potest ab illo ipse respectu terminationis , quo sertur & terminatur ad obiectum creatum : quia intrinleca persectio , aut actus volitionis Dei te ipsa est Dei substantia , ac proinde tam necessario existit, quam ipta Dei substantia , quod autem diuina voluntas terminetur ad illud obiectum , quod Deus libere amat, est quid liberum Accontingens, quod potuisset non esse in Dei volitione: erin est quid diuersum& χ- parabile ab intrinseca persectione actus voliti nis Dei, & hoc ipsum etiam est dicendum de a ctu necessario simplicis complacentiae , qui in
Deo reperitur circa res possibilest nam licet terminatio huius actus ad res possibiles sit necessaria;non tamen est tam necessaria , quam
Dei existentia: hoexutem indicium est distinoctionis.
Ex hoe oritur aliud discrimen inter actum svolitionis diuinae & creatae: quod in actu creatae volitionis illud ipsum, quod est ratiosor malis obiecti comparatione terminationis actus ad obiectum , est etiam obiectum sermale persectionIs intrinsecae eiusdem actus, quia haec persectio non d istinguitur a respectu actus ad obiectum vostumi quare illud, quod est formali obiectum unius , est etiam sormale obiectum alterius. Contra vero quia in actu volitionis
297쪽
Dei duo illa distinguuntur, noti est necesse , v tquicquid est obiectum formale terminationis actus ad obiectum creatum volitum,sit etiam o tectum formale intrinsecie persectionis eiusdem actus. Simile quid notandum dixi supra q. r .ar. 8. circa actum scientiae mi , ut explicarem
qua ratione dici possit Deus aliquid scire, quia
futurum est. Scotus in i .disjy. q. r. M. Quantum a secundumart. ait, sicut voluntas nostra est prior actu, ita Ut possit oppesitum, ita voluntas diuina, quatenus est sub volitione, est prior naturaliter, quam tendentia ad tale oblectum , dc ita contingenter tendit ad tale obiectum : addit esse priorem reali potentia , quae naturaliter est prior
C Ap v T III. Prima conclusio vera lentia. , T Is positis, dico primo, solam Dei bonita-I I tem esse formale obfectum intrinsecae per sectionis actus volitionis diuinae , ac proinde nullam bonitatem creatam esse posse illius sor-
male obiectum. Sumitur haec conclusio ex S. Tti . arit. praecipue ex responsione ad s. nam cum proposuisset voluntati Dei esse satis eius bonitatem , de ideo non esse, cur extendatur ad creaturas. Respondet, ex hoe quod diuina M.
nitas lassiciat voluntati Dei , solum deduci, quod nihil aliud velit nisi ratione suae bonit
tisi idem autem est ratio volendi, & ratio sor- malis obiecti volt bilis. Eadem ratione l. contra Gen .cap. 8o. Se si . ait, solam diuinam bonitatem
esse Deo principale obiectum , dc rationem -- lendi alia se ; per principale autem obiectum, quod est ratio volendi alia, intelligit rationem obiecti formalis, ex quo sumenda est species intrinseca actus , ut patet ex phrasi S. Thomae' 14. L . d s. dum explicat, qua ratione spe .cies actus diuinae scientiae non sumatur ab obiectis creatis , sed lotum principali obiecto intellecio, atquepet hoc in res nsione citata, ad explicat quid sit dicendum de actu voluntatis
diuinae, de quo loquitur in hoc art. 1. Hac ratione sententiam S Thom. interpretantur &sequuntur Capreol. in i .distin h. s. quaest. ar. 2.di Ferra r. libr. i. contra Gent. cap. go. 8ι 6c sis. dum explicat , licet nulla sit causa voluntatis Dei, tamen ex parte obiecti dari rationem sormalem, ob quam obiecta creata sunt amabilia per Dei voluntatem , quam rationem dicit esse bonitatem diuinam. Et Pater Suare a re-Ieet. de Iibertate voluntatis diuinae , sedi. a. num i 2I. loquendo de prima , de sormatissima ratione volendi: Sola Dei iamias, est Deo ratio υ-
s Probatur primo , qaia in intellectu diuino
diuina essentia est adaequatum obiectum sor-
male r creaturae autem non habent rationem
formalem obiecti talis persectionis,ut S.Thom. ait q. Iq. ec sumit lit ex August. lib. 8 s. quaest.
q. 46. 8c Aristote l. io. Met. cap. . qui eo sensu dicit, Deum nihil extra se intelligere , quia o mnia in se videt , sicut in primario de formaIi obiecto. Probatur secundo ; quia quilibet a
eius intellectus, de voluntatis comparatur altuum obiectum formale, tanquam aὸ obiectum nec ellarium ad ipsius rationem sormalem , dcessentiam: nam ab illo sumit speei Mationem, ut dixi ex S. Thom. q. t . 3rt. s. ad 3 persectio
autem intrinseca actus voluntatis ἀiuinae non potest ea ratione comparari ad aliquam boni tuem creatam : habet enim maiorem nςcessitatem , quam essentia bonitatis ereatae. Unde August. lib. t. de doctr.Christian. cap. 7.&Bernar δ. lib. s. de consd. circa finem. Dein est, quouιώιl meliis cogitara potis. Quod si ita est de Deum talem cogitare debemus, quo nihil melius cogitati possit, ut docuerum S. August. dc S. Berriard. persectior autem res illa est, quae iista sibi est sufficiens, ut nulla alia indigeat minus persecta r quare intrinseca Dei per se io ita eo-gitari debet, ut ad illam nul Ia ementia rei creatae sit necessaria: ergo persectio intrinseca actus voluntatiis Dei non respicit aliquam creatam bonitatem tanquam obiectum sormale ipsius t ex quo essicitur lolam Dei bonitatem esse obi ctum formale, de adaequatum realis persecti nis voluntatis jiuinae. Ex hae conclusione sequuntur auo. Primum est, in voluntate diuina comparatione ipsiusDeliolam esse unam rationem formalem actus, de virtutis charitatis huiusimodi enim virtutis sermale obiectum est bonitas diuina, qua Deus est bonus in te, quam bonitatem diximus esse adaequatum obiectum sermale intrinsecae per- sectionis voluntatis diuinae: ex hoc autem cha ritatis attributo intelligitur este in Deo aliud at-ttibulum sanctitatis , ut definiuit S. Dionys. Secundo ex eadem conclusione essicitur, fieti non posse, ut Deus aliquid ad extra operetur,
quia non emciat propter seipsum, suamq, bam
nitatem r quia non potest operari ad extra, nisi per actum intrinsecum siuae voluntatis, cuiussormale obiectum, ut diximus, est sola Dei bonitas: quare necesse est, ut operationes, quae pro cedunt a diuina voluntate, sint propter Dei bonitatem, quae ea illius voluntatis formale obi et um. Sicut enim ex amore Dei nos aliqua operamur, atque illa, quae procedunt ex hoc amore, sunt propter Deum per denominationem extrinsecam ab amore, ex quo procedunt: ita quae operatur Deus ad extra , quia non possunt noti pendere ab intrinseca perfectione voIitionis Dei, non possunt non esse propter Dei bonita tem, quae est formale obiectum persectionis vo
litionis diuinae. C A p v T I v. Secunda conclusio verae tentia DRo iecundo , comparatione illius termiis is
nationis, qua actus voluntatis Llai termi natut
298쪽
natur ad creaturas, sicut ad res volitas, sor male obiectum esse potest non tantum bonitas Dei, sed etiam aliquae bonitates creatae, quae congruere possunt natum diuinae. Haec conclusio emcaciter probatur argumentis initio propositis, praesertim R.&3. quia in Deo proprie & sor- maliter est ratio fidelitatis Ac veracitatis, prae interea etiam cuiusdam iustitiae in remunerandis
puniendo r sed huiusmodi persectio fidelitatis aut iustitiae, non potest in Deo esse nisi terminetur sicut ad rationem se alem ad honestatem, qua naturae diuinae congruit implere promissa,
vera loqui, Ee creaturas intellectuales pro meritis remunerare: quia, ut retuli ex Arist. 2. Et hic. cap. s. ad effectum iustitiae non satis est, ut voluntas terminetur ad iustum ; sed praeterea etiam necesse est , ut ad ius um terminetur propter se ipsum: igitur honestas, quae est obiectum virtutis fidelitatis, aut iustitiae, esse potest --
male obiectum, ad quod terminetur actus voluntatis diu inae. Cum autem non possit esse ob tectum formale intrinsecs persectionis actus v luntatis Dei, ut cibatum est in prima eones usone, dicendum necessario est, tantum essent- male obiectum comparatione illius terminationis, qua voluntas Dei terminatur ad res creatas,
sicut ad obiecta volita. Neque hoc dissicile intelligitur , quia, ut supra statui, in actu diuinae voluntatis persectio intrinseca , de terminatio adobiecta creata diuersia sunt, te ideo fieri potest , ut aliqua bonitas sit formale obiectum terminationis illius, qua diuina voluntas terminatur ad res creatas; non autem intrinsecae perfectionis actus voluntatis Dei., 1 Hoe vero intelligendum est de illa bonitate
creata, quae Ialtem extrinsece potest immedia te congruere natura diu mae, qualis est honestas implendi promissum, aut loquendi verum: sunt enim multae bonitates creatae, quae nullo modo
esse postunt obiectum Hrmale voluntatis Dei, sed materiale tantum; huiusmodi est ratio bo ni delectabilis secundum tensum, &quodcumque commodum corporis; nam licet Deus ponsit amare haec bona, quatenus aliquibus creaturis intellectualibus bona Iunt; in hoc tamen acturatio formalis obiecti non est ipsa ratio boni de lactabilis, aut commodi, sed bonitas illa creatum intellectualis, cui amatur illud bonum. Sicut quando nos amicis optamus sanitatem , Drma Iis ratio obiecti huius amoris est amici bonitas qua ille est bonus in se , non bonitas sanitati, 'quae amieo est bona. Idem iudicium est de ho nestate virtutis temperantiae, aut sertitudinis .
nam licet Deus huiusmodi diligat honestate, non tamen potest illas amare, quasi ipsi imme
diate sint bona: secus enim in Deo esset virtus di affectus temperantiae; quatenus
tatis creatae, quae esse potest formale obiectum actus diuinae voluntatis, quatenus terminatur ad creaturas, nempe bonitas, qua crcaturae intellectuales sunt in se bonae de perlectae, &honestas, quae est obiectum earum virtutum, per quas bene natura, intellectualis operatur circa alios. Colligitur lime concluso ex praecedenti, N argumentis initio propostis r nam in Deo circa creaturas intellectuales tantum est persectio amicitiae , de earum virtutum , per
quas natura diuina operatur circa creaturas intellectuales 1 hoc autem ex eo solum capite oriri potest, quod formale obiectum uoluntatis
Dei , quatenus terminatur ad creaturas, solum esse possit aut persectio ipsa creaturae ih-tellectualis, aut honesta, , tecundum quam Deus operari potest circa creaturas intellectuales, implendo promissa, loquendo vera. Quocirca in diuina substantia formaliter esse potessamicitia & beneuolentia, ad quam pertinet hi sericordia, pietas, dec. vetuitas de fidelitas,
de in remunerando iustitia, amor autem creaturarum non intellectualium neces tio pertinet ad beneuolentiam , qua a Deo amantur
creaturae intellectuales . idemq: iudicium est
de honeIlate cuiusque virtutis creatae , prae
ter honestatem illam , qux ipsi etiam naturae diuinae congruit , qualis est honeltas , verbi gratia, fidelitatis, quam Deus non solum amat , quia est congruens naturae intellectuali creatae, sed etiam quia congruit ips natura dia uinae , atque hoc est illam este obiectu m sormale fidelitatis Dei , qua potest circa creaturas ope
Adhoe autem melius intelligendum, notan- ijdum est quod S. Thom. docet a r. s. licet Deus non velit unum propter aliud; velle tamen ut
unum si propter aliud , propter illud scilicet, ad quod Deus reserti vult id quod facite qui
ordo est intrinsecus in Dei operatione, ut dicemus inserius : hic autem ordo operationas in aliquem finem a Deo volitum, tanquam ni ctum formale , debet respicere honitatem iulius finis voliti. nane autem rationem bonita istis diximus esse aut bonitatem creaturae intellectualis alicuius, abi honestatem alicuius virtutis, per quam Deus operatur circa creaturas intellectuales ; quia honestas aliarum virtutum, aut bonitas aliarum creaturarum , nullo modo esse potest formale obiectum terminationis illius, qua diuina voluntas intelligitur termin ri ad creaturas, quas amat. Praeterea quod attinet ad modum loquendi, cum S. Thom. ait Deum amare creaturas solum tanquam media ordinata in finem, non suificat illas tantum amaria Deo, propter utilitatem, quam habeant
ad aliquid aliud effetendum, quod saepius signi
299쪽
scimus per vocem mediorum sed fgnificatereaturas a Deo tantum amari, sicut obiecta materialia intrinsecae persectionis diuinae voluntatis e nam iuxta modum loquendi Atis 5 Ethic. cap tr. media, quorum possiese electio, non tantum significant res utiles, per quas comparamus aliquos fines, sed praeterea etiam quamlibet
materiam particularem e qua etiam ratione loquitur S.Thom. a. a. q. 47. art. 6. quod recte ex plicuit P. VaZq. I.a. dict. qa. capa. & nos etiam diximus Ia.q. 3.art. 3.C A p v T VI. Argumentissit obiasam. TX dictis respondetur ad argumenta initio L proposita,quibus tantum probatur , bonita
talem creatam esse pose aliqua ratione obiectum formale diuinae voluntatis. Ad hoc auistem non est necessarium vi creata bonitas sit
formale obiectum persectionis increatae Dei per se spectatae: quia esse potest obiectum sormale solius terminationis voluntatis diuinae ad res creatas, quae terminatio distincta est ab increatati necessaria persectione Deir si quis tamen illis argumentis probare velit, bonitatem creatam esse posse formale obiectum alicuius intrinsecae persectionis voluntatis Dei. Respondendum est
ad i. negando parit tem rationis: nam voluntas creata ad obiectum creatum sertur per actum
ab ipsa disti lictum , atque in ipsa inhaerentem, qui variatur pro diuersitate cuiusque ebiecti voliti: diuina autem voluntas non fertur in Obiecta creata, emciendo in se aliquem immanenotem actum, qui intrinsece in se variari pouest ex diuersitate obiecti e quare habere non potest ob. tectum aliquod sormale creatum; nam obiectum formale tale esse debet, ut sine illo non possi manere estentia eius, cuius est obiectum
formale.1ue Ad Iecundum respondetur distinguendo minorem, nempe honeitatem creatam actus extemni, esse debere obiectum formale virtutis tulit tiae, aut fidelitatis, per quam natura intellectualis operatur erga alios: ad hoc autem satis esse, ut praedicta honestas creata si obiectum fot male terminationis, qua virtus terminatur ad actum externum, sicut ad obiectum volitum, quamuis non semper ea honestas sit formale obiectum persectionis intrinsecae inhaerentis in voluntate agentis. a 6 Ad tertium dicemus quaest. Io. qua ratione in Deo sit odium tespectu mali culpae. 37 Ad quattum & vltimum iuxta dillinctionem supra traditam respondetur ad maiorem propo-stionem, amicitiam serti in amicum tanquam in obiectum sormale illius terminationis, qua actus amoris terminatur ad ipsum , quod in Deo contingere potest ratione explicata, etiam-6 creata bonitas creaturae rationalis non stformale , neque primarium obiectum persectionis incleata voluntatis diuina. Itaque
in diuina voluntate amor bonitatis diuinae ratione potest distingui ab amicitia circa creaturas: quia, ut necessario terminatur ad bonitatem Dei, est amor &charitas ipsius; quatenus tamen terminari potest ad bonum creaturae intellectualis, quatenus bonum illius est, re ipsa saetendo ad extra aliquid esse propter ipsam natu ram rationalem, eli in Deo beneuesentia & amicitia erga rationales creaturas. Simili ratione pet sectio voluntatis Dei, quae est amor comparatione bonitatis diuinae, est etiam tultitia , fidelitas , & veracitas, quatenus terminari potest ad honestatem illam actus externi implendi promissa, aut remunerandi merita; potest enim Deus operari ad extra propter bonitatem di honestatem ipsi congruentem, quae est in remunerando merita, aut in actu creato
implendi promisia : hoc autem satis est, ut Deus vere dicatur facere iustum , & propter ipsum , in quo posita est ratio virtutis, per
quam intellectualis natura bene Operatur erg, alii .
Utrum quicquιd Deus vult, ex necessistate velit, Explicatio articuli. ΕΑdem est materia huius & articuli decimi, xin quo S. Thom. quaerit, an in Deo sit liberum arbitrium. Conclusio autem prima est, Deus ex nec σιω- te diligit se,ctstam bimitatem. Secunda vero con- elusio est , Deus libere amat res creara .ac proin de in eo circa easdem res creum esu Iιberum artiis
Primam conclusionem Caiet.&alij nonnulli sinterpretantur de necessitate quo ad specificationem solum , qua Deus se diligat necessario sine potestate odio se habendi; non autem de
necessitate quo ad exercitium. Haec tamen interpretatio aduersatur verbis S. Thom. nam expresse ait, in voluntate diuina esse habitudinem essentialem , ac necessariam ad bonitatem Dei, sicut ad obiectum principale. Quae verba manifeste significant etiam necessitatem quoad exercitium , di omnino absolutam: qua autem ratione Sanct. Thomas confirmet hanc ne
cessitatem, qua Deus diligat se ipsum, postea
explicabimus. In respontione ad sextum ait S. Thom. licet diuinum velle in se sit necessarium; non tamen habere necessariam habitudinem ad obiecta voia lita r intelligit autem non habere necessariam habitudinem ad omnia volita : quod enim ad aliquid necessariam habeat habitudinem , dixerat in corpore articuli. Sentus igitur est, cum scientia diuina necessariam habeat habitudinem ad omnia obiecta intellecta, laltem ex Iuppositione veritatis : diuinam tamen vo luntate* pon ta re habitudiae in necessariam
300쪽
id omnia obiecta volita , ne quidem ex suppo-stione antecedente ipsem voluntatem; quia ad exiisentiam creaturarum ipsa primo determina. tur libere, qua posita determinatione voluntatis, necessario sequitur in obiectoratio existentiae, S ex veritate exilientiae necessatio in diuinastientia otitur habitudo intellectionis rei lu-
cessario diligere se ipsum PDeum necessaris se diligere, demonstraripo.
is triplici via. Cap. I. Idatio ex praecedenti doctrina. p.2.
Deum necessario si diligere, demonstrari po- is triplici rata.
x TN Scriptura sacra non omnino expresse dici Itur, Deum ex necessitate diligere se ipsum ex his tamen quae in Scriptura sicra dicuntur, & ex ratione naturali aperte id potest demonstrari. Ptima demonstratio semitur ex naturali modo operandi voluntatis, quam LTlaom. indicat illis
Verbis. Sictu voluntas nostra ex necestate vult beatitudinem: ea autem est huiuimodi: omnis voluntas necessario quo ad exercitium fertur in bonum beatificum elate uisium & possiesium; ideo enim voluntas creata eorum, qui vident Deum necessario quo ad exercitium sertur in illum, quia in illo apparet ratio boni insiniti & beatifici , idque per claram Dei intuitionem &possessione mi sed diuina substantia suam bonitatem, quae est ipsius beatitudo, non lotum clare intuetur , sed etiam comprehendit: ergo
ex necessitate fertur in suam bonitatem multo magis, quam ulla alia beata voluytas: libertas enim rationalis voluntatis ex natura rei est ordinata ad assecutionem beatitudinis, aut ad operandum congruenter beatitudini, quae est ltimum complementum naturae intellectualis:
quae nulla potest esse libertas ad cessandum ab amore boni beatifici actu iam possessi. Quam
rationem Sanct. Thomae aliqui interpretantur desiumptam a necessitate, qua nostra voluntas in via amat necessario beatitudinem nece iactate solum quo ad specificationem , ex qua necessitate, ut patet; per se non potest sumi firmum argumentum ad probandam necessitate maiorem quo ad exercitium: si tamen ratio intelligatur,ut debet intelligi , delumpta ex neces sitate quo ad exercitium , qua beati diliguot Deum, hoe est, ex modo quo voluntas creata, non quidem in via, sed iam in termino opera
tur circa Deum , simis sina est: nam ratio a priori, Ob quam voluntas beatorum sertur necessatio in Deum, multo potior est in diuina vo
Secunda ratio sumitur ex natura intellectua- 2lis substantiae, & simplicitatis, quae est in Deo, quam optime explicat Molina in hoc art. Laautem est, quoniam in natura diuina omnino necessatioest persectio&attributum voluntatis, quae est passo omnis naturae intellectualis r in natura autem diuina, quae simplicissima est, hoe attributum esse non potest fecundum rationem potentiae secundum rem: ergo ex necessitate est actus volitionis suae bonitatis. Hanc ratio isnem tradere voluit Sanct. Doctor illis vobis, Ili istid Deum velle eu necessarium absolute, scilieri s uam bonitatem, siti ut o qualibet alia potentia necesuriari habitadinem habet ad principale objectum, quia de tui ratione est, ut In is ad tendat. Nam horum verborum sensus est , quemadmodum aliae potentiae habent essentialem ordinem actus primi ad suum obiectum ; ita Dei voluntatem habere ordinem essentialem ad suum obiectum , non quidem secundum rationem potentiae, aut actus primi, sed potius secundum rationem actualis volitioni'& actus secundi; quia in Deo voluntas non est potentia secundum rem, sed potius actualis voliti . Tertia ratio sumi potest ex natura actus liberi, squi nulla ratione esse potest in diuina substantia, cum sola habitudine ad diuinam bonitatem. quam rationem tradit pater VaetqueZ in hoe atticulo dist. 79. c. I. Ea autem est, quia in Deo, cum voluntatem habeat, actus esse potest dilectionis bonitatis ipsius : hic autem actus non potest e se liber ulla ratione, quatenus terminatur ad solam Dei bonitatem: ergo est omnino necessarius: nam actus libet esse non potest in aliqua voluntate , nisi ipsa, aut saltem res volita possit mutati, atque aliter se habere, quam se habet: nam duae res absolutae eodem mo do se habentes, eadem ratione inter se comparantur e quare ut diuersimode reserantur in ister se, aliquid variati debet , quod iandamentum si oppositae denominationis. Cum autem aliqua voluntas sertur in obiectum libere, alio modo comparatur quam posset comparari non habendo eum actum liberum, quare actus liber non potest esse inter illam voluntatem di obiectum, in quorum neutro potest ulla contingere mulsio; sed in diuina voluntate & bonitate ipsius nulla potest contingere mutatio, aut varietas: ergo actus quo Deus vult sbi suam bonitatem, aut in ea complacer,
non potest esse liber quo ad exercitium; est igitur necessarius.
Haec ratio & praecedentes demonstrant id in quod est verissimum , nempe amorem illum; qui terminatur solum ad bonum Dei increatum& quo sibi tantummodo vult illud bonum, esse
necessarium quo ad exercitium: hoc tamen non impedit, quo minus in Deo comparatione alte