장음표시 사용
311쪽
ARTICVLVS IV. Vreum moliantis Deis I eausa
Conclusio est. Deus non agit ad mira ne eessitate naturae, sed libere t quare ipsus
voluntas est causa rerum. Ut autem notamia in hoc art.νesonsio ad A. argumentum, o conferenductim Liasmili reston one qaas1 23. an. I. ad quartam. νιι S.Nom.ari, sunt iam, voluntatem , O renisum esse causam rerum d βιentiam quidem dirigendo , voluntatem autem imperando. Opotem tram exequendo: quq Omnia, inquit, in Deo unum sunt. Itaque ex νtroque loco manifestum est , per potentiam Dei gni δει principitim illad. quod im-
med usus influit in executionem voluntatis Der, hoc es, ιn productionem creaturarum , quas Deus viat
An Dei voluntas si ea iaci rerum propinquior, quam intellectus.
Voliantis Dei eis cause Iibera rerum. . p. i. Prima opinio. Cap. a. Vera opinio. Cap.3.
1 Donenda est in primis in hae disputatione
I conclusos.Thomae, quae est eerta ex fide, Dei voluntatem esse causam rerum. Daniel 4. Iulia voluntatem sum facιt in virtutibus carti, ohabat tortius terra, ad Ephes. I. Omnia operatur secundum tonsitiam voluntatu I. ad Corinth. ILDiardum tis . proat ναθ. Quibus socis aperte smiscatur , Dei voluntatem esse liberam causam rerum creatarum. Quo circa eandem veritatem tanquam dogma fidei certum tradit S.Iustin.lib. quaestionum a gentibus propositarum, in responsione ad tertiam , ubi explicat, Deum non esse principium rerum , quia est rsed quia vult. Raticine etiam naturali noc est omnino certum. Primo ε quia agens pure intellectuale, qualis est Deus, non habet alium operandi modum , quam per intellectum, &voluntatem. Quod autem Deus per voluntatem non operetur ex nccessitate . sed libere probatur. quia voluntas non eis cit ex necessitate bonum , quod non est sibi necessarium, neque substintiae cuius est voluntasi nihil an
tcm creatum cst bonum necessarium Deo, qui per se est beatus,& infinite per scelus: Dcus igitur nihil ad extra operatur ex necessitate. Pro. batur sectindo,qilia si Dcus ageret ex necessitate, cum si virtutis infinitae. simul etiam ex necessitate efficeret infinita. atq; adco omnia quq illi possibilia sunt, hoccst,alia. N alia persecti ra, ita, ut in nulla infinitas stere posset suam operatione reonstat auteDcum hoc no sacer neque hoc accidcre,co quod limitetur eius viriatus ab aliqua causa extrinseca, quia in his rebus, quas per se producit ex nihilo , non operatur cum alia causa a qua possit limitari: et go Deus
non operatur res creatas cx necessitate nature.
sed libera voluntate. Hoc modo intelligi debet ratio S. Thome. Alii hanc rationem ab absurdo aliter explicant, quia sequeretur forc, ut Dcus produceret aliquam rem infinitam in essentia ipsi aequa lem, si operaretur ex nccessitate nature, quod ut patet implicat contradictione. Hoc modo hanc rationem intclligit Caici. hoc loco , P. Voldisp. 8 I. c. I. Scd vereor ne lise ratio minus cili-cax st, quam putatur: quia sicut ex hoe, quod res fiat possibiles, ex neecssitate non sequitur liquam esse possibilem infinitam in essentia, neque Deo squalem: ita etiam neque sequeretur, quamuis illi serent ex necessitate natur , quia non asis creaturae ex illa necessitate escerentur, quam nune snt possibiles, ncq; Dei iusti ita potentia ad alia extenderetur, quam nunc extendatur e quare si operaretur ex necessitate iliala, solum substantias crearet , quq nunc sunt possibiles, inter quas nulla est infinita in essentia. Eu illa igitur necessitate Dei in operando, non sequeretur productio alicuius substantis ins niti, sed proci uctio ins nitarum rerum persectione in squalium, inter quas nulla esici omnium persectissima, quq reliquas omncs superaret: sed potius qu libet haberet aliam supra se
persectione maiorem; produceret autem numerum infinitum creaturarum in squalium in
persectione. &hoc modo intelli itur s. Thomas, nam illa verba: produceres infinitum in essem do. recte intelligerentur. de infinito secundum multitudinem, in qua multitudine nihil esset vltimum in persectione. Quod vero attinet ad loquendi modum, an Deus, quia est eausa libera, dici possit causa con
tingens, non multum refert, modo si dicamus est e causam contingentem intelligamus in ope rando' r quia eius operatio ad extra potes cse,N non esse: absolute autem melius dicitur Deus causa libera, quam contingetis. ut rectc Caiet. art.3. cum f.Tno m. in eodem art. n responsone ad 3. Similiter dicendum non est , in Deo esse potentiam contra lictionis ad alium aliquem immanentem : iam enim diximus nul lam esse in Deo perfectionem . quae secundum
totum esse intrinsecum , non sit omnino ne-eesaria. Caeterum in Deo potentiam 3sse contradictionis activam ad agendum .denoti ais
312쪽
gendum, iuxta quae intelligi potest se tus in 3.dIs. U. q. . Litixta prassicya, ubi ait, Dei voluntatem e se causam contingentem, & in illo esse potentiam contradictionis indifferentcm , ad volendum,& non volendum ereaturas: intelligit autem secundum con notatum, & terminationem liberam ad creaturas. C A v v et II.
Prsma opinio.. IAm vero disseultas est , an Dei voluntas siti immediatior causa reruin;quam scientia. Aliqui putant non esse, sed potius scientiam esse
magis immediatam , cuius sententiae videtur suille Caiet.q. I .ar. 6. dum ait actum scientiae practicae esse ex affectu operis faciendi. Et elarius Bannia in hoc arici entia, inquieris,Mecu-trua proprias dicΗur intellectus quam volantas. Cuius sententiae sunt etiam alii, qui a firmant potentiam Dei executiuam operum ad extra immediatius esse in intellectu Dei, quam invo
Alii vero, quicquid sit de potentia executi- ua Dei , quae est immediatissima causa rerum
creatarum, dicunt intellectum, & voluntatem Dei aeque immediate concurrere ad executionem, nempe scientiam illam dirigendo, & voluntatem quantum ad exercitium applicando potentiam executivam, quae est eausia omnino immediata .Probatur autem haec sententia. Primo, quia causa illa, qudi concurrit ad essectum, applieata ab alia, immediatius concurrit, quam illa a qua applicatur: causa autem exemplaris, quae in intellectu est. ad effectum concurrit applicata per voluntatem ergo immediatius concurrit, quam voluntas. secundo, quia intellectus ad operandum concurrit non solum proponendo voluntati bonum, quo alliciatur ad volendum operari, sed etiam dirigendo vim executivam: licet autem ratio illa causandi proponendo voluntati bonum, sit ante influxum voluntatis; ratio tamen alia causandi per directionem. aut est posterior , quam volitio, aut certe non est magis mediata , quia directio ab intellectu tunc solum exercetur, quando est executio di haec autem est post volitionem: ergo intellectus dirigendo ad executionem non concurrit magis mediate, quam voluntas concurrit applicando potentiam ad exercitium: cum etiam concurrat tunc scientia intelle eius , quoad specificationem, per modum scilicet exemplaris, dirigendo eandem executio
C A p v Υ III. vera opinio.. Ontratia sententia est probabilior , vo- Oluntatem immediatius concurrue, quam
scicntiam ad omnia illa opera, quae non cliciuntur ab intellectit,ae proinde scicntiam Dei magis mediate concurrere ad productionem creaturarum, quain eius voluntatem. Huius sen tentiae est S. Thomas , nam q. 2. de verit .ar. q. circa finem expresse ait .interscientiam Dei, qui est causa rcrum . R ipsas res causatas mediare voluntatem : S libr. i. sententiarii in ad Anibal dum dis 38.q. .sepe repetit ros creatas non procedere a diuina scientia, nisi mediante voluntate: & ex ant; quioribus Thomistis Herutus in 1. dis. 96. t.& Capreol disque. q. r.art. I.conclus 8.expresse scientiam Iaci solum esse causam rerum . quia est xliquid praerequisti mi ad voluntatem , atque hanc mediare inter scientiam. de rem causatam. Idem docuit Durand .in 1. dis s. q.2.Marsi Lq. q. a.I. conclusone 8. P. Va Eq.in hoc ait. disput.8I. Probatur autem, quia diuina scientia in ra- 'tione scientie eo modo concurrit ad rerum productionem. quo scientia artificis concurrit ad effectionem operis: ut ait S.I h. in hae I. p q. q. art.8.& q. 22. a r. a. scientia autem artis cis non concurrit aeque immediate, atque illius voluntas , sed mediatius inquendo solum in volunta tem . non autem insuendo per se in exemti
nem di ergo idem dicendum est de ieientia diui na, ut scientia est, hoe est spectata illa causalitate,quq est propria scienti Minor proposito: quam negant aduersarii, gprobatur: quia ad effectione operis, quod procedit a libera voluntate, non est necessarius alius influxus, quam ille, qui est immediate in voluntate: quando enim appetitus sine cognitione exemplaris. 3: sne intentione imitandi illud, vult aliquod opus , ipse per se immediate applicat virtutem executivam, sne ullo in suxu cognitionis, qui immediate feratur in ipsam executionem . neque enim in brutis est eoncursus cause exemplaris ad opera quae esciunt i ergo si voluntas post cognitionem alia cuius exemplaris ex intentione imitandi illud. velit opus exequi, & imitari idem exemplar, ipsa per se est sussciens ad applicandum vim executivam , ad imitandum exemplar abs. que alio influxu cognitionis in executionem. Sicut enim bruta per appetitum ex apprchensone esset unt multa opera aliis smisia, ut alia videantur imitari r ita voluntas determinata per intentionem imitandi aliquod exemplar, est principium totale , & sussciens ad liberam applicationem virtutis executiuae non minus, quam appetitus determinatus ab instinctu naturae est, verbi gratia in passeribus susse en ad fabricandos nidos, ita aliis smiles, ut imitari eos videantur, in quibus nati,&nutriti suerunti
hac enim ratione , cum mouetur calamus ad pingendos characteres ex appetitu movendi illum in partem inferiorem , vel superiore in , applicatur in anu: Iunc In unam , nunc in aliam partem at oue ex diuerss motibus cha-
δος h matur pluribus partibus constans,
313쪽
sta vi sola directio intellectus in voluntatem,ut velit motus illos, qui requiruntur ad essciendam figuram, sit fatis ad illam essetendam, ut
cernimus experimento. Itaque in effectione horum operum dupleti est directio . altera in voluntate, ut ordinate velit suo tempore motus diuersos virtutis executive . altera vero est in ipsa metutione.Prima, a solo intcsectu proeu civi. Secunda, vero licet radicaliter sit ab intellectu , immediate tamen solum prouenit a voluntate : nam illa directio , quae est in executione, immediatius est a voluntate , quam ab intellectu r nam voluntas directe ordinata
ab intellectu est sussciens principium ordinationis, &directionis virtutis executiuae, quam applicat ad operandum. C A p v Y IV.
Argumentorum sititio. 8 Λ D primum argumentum, neganda est mi. knor proposito: nam si cet exemplar externum operetur ex applicatione voluntatis, ut intellisatur exemplar tamen pro vi iani est Obiective in intellectu, non operatur ex applicatione voluntatis, sed potius mouendo & dirigendo ipsam voluntatem, ut ex intentione imutandi illud,talem operandi modum velit in virtute executiva, qualis necessarius est ad imitandum exemplar, atque e sciendum opus illi simile. Recte igitur Ma si loco titato, ait, ex emplar non concurrere ad executionen, eo
modo . quo figura fgilli concurrit ad illam, quae in cera imprimitur: nam figura spilli, ut conditio escientis & exequentis caulae applicatur per voluntatem, ut in cera immediate mperetur: at vero exemplar, quod est in intellectu tum operatur mouendo & dirigendo bo-Iuntatem,ut ordinato modo applicet virtutem
o Ad sexundum respondetur. directionem istam,quae est immediate in executione, bile quidem post volitionem; praeter hanc tamen esse aliam in ipsa voluntate . atque hane esse solum ab iri tellectu immediate, ac proinde no probari hoc argumento scientiam immediatius, autaeque immediat8 concurrere ad executionem dando illi directionem: immediate enim scientia solum insuit in voluntatem e per hanc autem tribuit directione virtuti execntiui,quia, ut diximus, voluntas in se ordinata S determinata circa modum executionis, quae requiritur ad effinionem operis intenti satis est, vi di rectionem imprimat iu
Λn Deus per actum positiuum voluntatis sit causa negationis rerum,qua Snon producit. Prima opinio. Capa. Vera opinio doces Deum metu actu ρυDim
negationes rerum quin non fecit Cap. a. Argumentis in opposiam respondetur.Cap 3. C A p v T I. Prima opinio. CVm sit certum, Deum per postiuum a- ictum voluntatas esse causam omnium t
rum, qui habent esse postiuum: dubium est, an sinister peractum posti uti volitionis si cau sa. ne producantur illa, quae nunquam intem pore producit. ' In qua disse ultate certum est, etiam Deum per actum positiuum esse eausam earum negationum quae oriuntur ex aliqua re postiua incompossibili cum re alia positiva, cuius est negatior quae ratio per actum positiuum, quo Delix vult producere, v. g. calorem,
est etiam causa, ne frigus in eodem subiecto naturali virtute producatur. Inicidum etiam vult Deus siquid postiuum,quod tanqua ira ad obiectu in necessarium sertur ad negationem alterius rei, se ut ad suum obiectum equa ratione, ut ait S. Aupli. a. de peccatorum meriti & re missione e. is. Deus aliquado etiam salietis suis aufert petuliarem lucem,aut suavitatein,quam habent in bene operando, ut tognoscant non a seipsis. sed a Deo habere lucem, qua illuminantur.Tunc enim Deus peractum postiuum voluntatis sertur non solum in eam humileni cognitionem,sed etiam in negationem ; peculiaris lucis: nam ea negatio essentialiter connecti tur cum cognitione, cuius est obiectum. Sunt tamen aliae negationes, quae itullo modo oriuntur ex re aliqua creata positiva, quales sunt ne
gationes Angelorum possibilium , quos non produxit,& aliquae etiam priuationes formarum in subieetis, in quibus illae a Deo produci possent . atque de his est peculiaris dissicultas.
Prima senten ta est, Deum per solam negatim anem postium actionis esse causam harum negationum. Pro qua sententia aliqui referunt
Scotum in I. dist. 7R. i. v bi ait, cum Deus alia quid permittit, non esse postiuam volitionem sed tantum negationem actus postiui. Sed male resertur Seotus pro hae sententiat nam licet id dicat, quod retuli, loquitur tamen de voluntate diuina respectu peccati, quod permittit, circa quod ait, non esse in Deo esseacein volitionem, aut nolitionem illius, sed solues
314쪽
negationem actus positivi nempe efficacis: simul autem docet este in Deo astum positiuuinuasi reflexum, quo vult sinere,ut fiat id, quod eri permittit. Probari posset ea sententia,quia subactu positivo volitionis tanquam illius obiectum tantum esse potest id. quod habet rationem boni: at vero non efferes per se spectatu, non potest habere rationem boni, quia hoc est
asso entis, ut recte Sah m.I. contra, gerit. c. i. circa cuius verba Ferrari eodem cap. - esse, inquit, sicundum se acceptum, uon potes habereratιonem boni, quis hoc in esse fundatur. O ideo per se sub voluntatem cadere non potest,nis ratione ali cuius bonι adiuncti.
3 ontraria sententia est probabilior, in Dei
a voluntate esse actum positiuum liberat volitionis, etiam circa negationes earum rerum. quas Deus non producit. Huius sententiae est Marsil.in I.q. .art. 1. conclusia in responsi
ne ad 3.probationem primi argum. principalis.
P.Uarq. disp.76. e. 3. atque adeo etiam Scotus loco citato, v t retuli. Probatur primo, quia μctus iustitiae esse non potest sola negatio volutionis separata ab omni re creata politiva: ne gatio autem plurium rerum procedit a diuina voluntate per attributum iustitiae, quomodo S. Augustin. de praedestinatione Sanctorum c. S. dum agit de misericordia peculiari , qua Deus aliquos illuminat ad fidem: Quos docet.
Dein, inquit, mustericordia docet e quot autem non iacet, is uia non docet. Et in fine capitis rati
nem reddit quis ressi aliquid iniustum min potuit. Quibus non solum significat Deum per actumiuisitis non docere, sed etiam ait, esse in De voluntarem circa hoc ipsum , non tamen esse iniustam, sed poenam debitam saltem peceat originis: ergo negatio procedere potest a Dei voluntate per actum volitionis liberae , & P -
6 Rat io autem est ex parte obiecti, quia se istantia intellectitatis habere potest actum positistiuae volitioni circa omnia illa, in quibus potest apprehendere aliquam rationem boni non solum positivi, sed etiam negativi, quod est negatio alicuius disconuenientis mali. Sunt autem multae negationes, in quibus apprehendi possit aliqua ratio boni perimentis ad iustitiam punitivam , aut ad beneuolendam alleuius ad auferendum aliquod illi disiconueniens r ergo etiam diuina voluntas potest comparari ad negationes, quae ex eius libertate procedunt, sis cui volitio positiua libera,& esseax circa illas. Si autem aliquando sola negatio produeendi aliquid est sumcienseon notatum ad eonstitutionem actus positivi & liberi in Deo, maniis
sine efficitur quotiescunquὸ ex Dei voluntate
prouenit aliqua negatio, hoe est, ne res aliqua producatur, simul etiam esse in Deo actum volitionis liberae circa non esse talis rei, quia impossibile est a parte rei existere persectionem intrinsecam diuinae volitionis cum con notato susscienti ad rationem actus volitionis positivae, quin ille actus ab aeterno suerit in diuina voluntater ergo nulla esse potest negatio existentiae rei, quam Deus ponit producere circa quam non si in Deo libera. & positiva volitici nulla enim esse potest negatio, in qua non ponsi cognosci aliqua ratio congruentis boni. Ecse enim negationem rei nullo modo necessariae ad diuinam persectionem .est sussciens ratio boni, ut voluntas velit resare a productione talis rei 1 nam sicut ea est sussciens ratio liberὰeessandi ab operatione. quod res non sit agenti necessaria ad heatitudinem, aut persectionem, ita est congruens ratio volendi Ossare. Ex parte autem diuitis voluntatis ratio a spriori est firmissima quia in Deo voluntas non est potentia ad volendum, vel non volendum: sed potius est actus secundus volitionis,quia erse est indifferens, ut terminetur ad esse alicuius rei: ergo impossibile est, ut eu tali actu oriatur non eue aliculus rei, quin persectio illius actuteomparetur ad tale non esse, euius est causa. nis per modum volitionis postiua r esse enim eam persectionem volitionem posti m et ut
euius est causa, non oritur ex connotato, quod
interdum est aliquid negativum sed ex intrinseca Dei perfectione, quae terminata per modum causae ad non esse rei,eo ipso est positiua volitio illius: nam causalitas quae conoratur. vi persectio Dei si t molitio, non est necessaria ad tribuendam denominationem solius volitioianis postiuat, sed solum vi Dei persectio si talia obiecti errati, nempe existentiae rei, aut nega tionis illius. C A p v T m.
Argumentis in oppositiam Res m
deIuria D argumentum eontrariae sententiae re- 4 l spondetur, negando minorem r Ad probationem autem dicendum est,rationem boni transcendentalis, quae posta est in integritate di persectione res, loldm reperiri in rebus p sitivis r rationem tamen boni eongruentis &tonuenientis appetitibilis, etiam in negationubus posse reperiri r nam negatio mali , aut minus malum, bonum quoddam est eligibile: hae autem ratione in negationibus potest esse ratio boni, quod sit obiectum voluntatis postiuae Des. Contra Miscitur r In Dei voluntate nes- Τlus est actus positivae volitionis, qui non pertineat ad aliquod attributum voluntatis diuinae, quae sunt enaritas Theolo ea, beneuolentia erga creaturas. pietas & iustitia , veracitas,&sdelitas: volitio autem positiva circa non esse
315쪽
esse Angelorum,quos Deus non pro luxit non potest pertinere ad aliquod ex his attributis, nec magis ad unum , quam ad aliud. Deinde si Deus non voluiss t producere mundum,
explicari non potest ad quod attributum pertinuisset postiua volitio non prodgesndi mu-dum,aut non producendi antequam produxit: ergo in Deo nulla est ratio volitionis postiuae circa huiusmodi negationes. Respondetur negando minorem: nam si eadem volitio non relpiciat aliam peculiarem rationem boni, ob quam pertineat ad alia attributa, saltem tamen nocesse est, ut pertineat ad attributum charitatis Thrologicae, quod primarium est in diuina voluntate quia, ut dicebamus , quaelibet negatio entis errati est nogatio rei minime necessariae persectioni diutinae: sicut autem in ipso bono non esse necessarium persectioni aut beatitudini alleuius, est sussciens ratio eessandi a volitione illius 1 ita etia est congruens ratio voluntati liberae ad volendum non producere. sed contra. Alia mutatio requiritur in rebus ad extra ad volitionem , vet intelligatur esse in Deo post tua,& libera, uam ut intelligatur solum negatio volitionis postiuae r ad hanc autem negationem actus necessaria est negatio causalitatis pcisti uae: ergo ad volitionem postiuam eati alitis requiritur pos tua. Respondetur negando antecedens, quia Deus non potest habere negationem volitionis pro
ducendi aliquid , quin negatio productionis
comparetur ad actum diuinum, sicut ad causam: quare necesse est, ut diuinus actus, prout terminatus ad talem negationem, si positiva
olitici illius. Ex dictis insertur. Iieet volitio libera Dei
terminata ad aliquod obiectum, requirat extrinsecam aliquam eausalitatem, ut denomine tur terminata libere ad aliquod obiectum, non tamen est necessarium ut ea causalitas si postiua e nam licet postiua causalitas necessariast, ut volitio denominetur terminata ad existe iam positivam scut ad obiectum volitum: ne gatio tame actionis& eausalitatis est sussciens. ut diuina volitio denominetur terminata libere ad non esse rei Hinc ulterius insertur, omnino esse impossibile, ut voluntas diuina mere negalli se habeat cirea aliquam tam , sed necesse est, ut diuina voluntas sit possua volitio unius partis tontradictionis nempe existentiae, aut
regationis illius: ita ut Deus positive voluerit ab aeterno non producere in tempore, id quod re ipsa non producit, quia ad eonstitutionem actus volitionis positiuae & liberae in Deo satis
est diuina persectio eonnotado aliquam caus litatem postiuam, vel negativam: est autem impossibile, ut a Deo non proe at alterutra, hoe est. vel actio positiva, vel negatio illius: e go necesse est, ut in Deo fuerit postiua volitio producendi aliquam rem, aut volitio postiua illam non producendi, quod recte notauit RVMq. disput. s.c.3. Arrunt m L Pist. II. TA
pluatio articuli. Conclusio est. Voluntas Dei nullo modo habet
causam, quam conclusi onem aliqui interpretantur solum de causa reali extrinseca, quae interpretatio non congruit verbis S. Thomae: nam illae voces i tirullo modo habet causam omnem prorsus causam comprehendunt. Deinde S.
Thomas hanc conclusionem probat , quia Deus uno actu vult omnia. Si autem in Deo, inquit, esseduplex actus, volirio finis esset cau- si volendi ea quae sint ad finem 2 quamuis autem hoc in Deci contingeret, nulla tamen propterea caula extrinseca esset voluntatis Dei: nam volitio finis haberet rationem cause, quae volitio non esset eausa ex tripleta : Ergo S. Thom. causam etiam intrinsecam n gare vult
conclusione superius posita, quam hac ratione probat; quia Deus omnia vult uno actu, quo vult suam honitatem. qui re ipsa non disert ab ipsius bonitate, &substantia: ergo re ipia nulla est causa volitionis diuinae. Ex hac autem c6elusione docet S. Tho. extremo corpore articuli, Deum quidem velle Vnum esse propter aliud, non tamen velle unum propter aliud, quae
est materia disputationis sequentis. Dis P v TA Tio LVII.
An Deus diligat aliquid propter
aliude eua ratione Deψ diligus propter se, ex
bitandi ratio sumitur ex verbis illis s. 1
Thomae , Deus non valtvnum propter atiari
quae uniuerse significare videntur, Deum nec propter se quidem diligere creaturas r nam noc etiam esset velle unum propter aliud, non
quidem extrinsecum ipsi Deo. sed potius propter ipsum Deum: vi autem diximus S. Thom. docere vult, volitionis diuinae nullam prorsua essecausam.
Ponendum ess autem Deum diligere se pro- 12 a pler
316쪽
. pter se ipsum, sicut propter rationem virtualem sui actus , non autem sicut propter causam realem , hoc est , realiter causantem eundem actum.
3 Ratio est manifesta, quia diuina volitio, &ipsq, Dei bonitas re ipsa est ipsa dilectio Dei, quare Deus non diligit se propter se scut propter causam realem, sed tantum scut propter causam virtualem, quia si distingueretur esset realis eausa obiectiva talis actus.' Dissicilior quaestio est, An Deus obiecta secundaria vere diligat propter aliud: cuius quidem duae sunt partes,prima an Deus diligat Obiecta creata, & secundaria propter se, praeterea autem,an inter ipsa obiecta creata, & secundaria Deus unum diligat propter aliud.s Pro intelligentia in memoria reuocandum est quod superius notauimus , in actu volendi
creaturas terminato ad easdem creaturas, non
solum includi rationem actus volitionis diui- Dinae seὰ etiam eon notatum, per quod diuina volitio terminatur ad creaturas scut ad obi ctavo lita, qua terminationem di, imus esse ali quid diuertum ab eo, quod erat actus volitio nis, ex quo escitur esse posse aliquam causam talis terminationis , quae non iit causa actus volitionis , quae intrinseca est la Deorquando enim duo diuersa sunt, unum potest habere aliquam causam, quae non si causa al
o His notatis dico primo. Deus erraturas dili- sit propter se, non scut propter causam rea- Iem sui actus, sed sicut propter rationem virtualem δε formalem obiecti siti actus.Ρriorem partem huius conclusonius gnificat S. Tho mas in hoe articulo. Ratio autetii est, quiania hil habere potest realem causam' finalem. sne estu si reali essesenti, quae propter realem causam operetur: ratio autem actus volitionis diti inae nullam habet causam ess cientem, quare neque habere potest causam finalem , quae in ipsa exerceat rationem causae; eausalitas enim huius principii necessaria est circa ipsam actionem agentis. Posterior autem pars concluso nis,nempe, Deum diligere creaturas propter se, scut propter rationem virtualem obiecti sui actus, natet ex dictis disputat i.quia diuina sonitas eis ratio formalis, & adaequata obiecti actus volitionis Deir hoe autem sensu s.Th
mas articus. r. ad a. ait, Deum velle creaturas
propter suam bonitatem, sicut propter finem. Quare nulla est contradictio eum his, quae ait in hoc articulo hoc enim loco solum significathonitatem Dei non esse realem eausam pers Hionis actus volitionis diuinae: articulo autemseeundo solum signis eauit bonitatem dies nam esse rationem formalem, atque
virtualem obiecti actus. suini.
C A p v T II. Duplex opinio. I N altera parte qu stionis, an Deus diligat v- TI nam creaturam propter aliam, manifestum est, Deum non diligere unam creaturam propter aliam, scut propter causam realem , aut rationem virtualem actus volitionis Dei, quatenus est formaliter in Deo: quia nullum erratum obiectum est obiectum necessatium ad
liquam persectionem , quae intrinsece sit in
Deo: quare tota persectio actus volitionis Doeadem ratione esset in Deo . quamuis nullum obiectum creatum esset possibilet Deus igitur non vult unam creaturam propter aliam , s-cut propter rationem obiecti necenatij actus immanentis illius volitionis, qua Deus amat liquam creaturam. Potest tamen esse difficultas an saltem secundum terminatione , qua diuina volitio terminatur ad aliquod obiectum creatum, Deus dici possit diligere unam
creaturam propter asiam, hoc est, terminare suam volitionem ad unam creaturam.quia terminatur ad aliam,aut propter aliam. sicut propter rationem . aut finem talis terminationis.
videri potest, Deum neque hac quidem ratio
ne diligere unam creaturam propter aliam. Iaautem probari potest primo, quia S.4 ho m. articul. 2.ad 2.ait, voluntatem Dei moueri solum a sua bonitate, quod cum non intelligatur, s-cut a causa mouente secundum rem , solum potest inteisg; de causa secundum rationem nos rame ergo res creata nullo modo est ratio
propter quam Deus dici possit diligere ali
uam creaturam. Similiter i. contra gent. cap.
lendi alia. Aliorum autem volitorum nullum est Deo causa volendi aliud, sed tantum unum est alteri causa. ut ordinem habeat ad diuinam voluntatem quo etiam loco non potest S. Tho. intellisi solum de causa secundum rem: nam hac ratione , nec ipsa quidem diuina bonitas est Deo causa volendi aliar ergo s.Thmmas docere voluit , secundum modum n strum intelligendi cum fundamento in re, nullum obiectum creatum esse Deo rationem volendi aliud. . Probatur primo haec sententia, quia illud est Itantum ratio volendi propter quam voluntas aliquid velit, quod habet rationem finis e crea
turae autem non comparantur ad diuinam vo
luntatem scut finis, sed solam seutres ordinata ad finem: ergo nulla, creatura est ratio propter quam Deus velit aliam , neque propter quam diuina volitio terminetur ad aliam ere turam , scut ad obiectum volitum. Pro haesententia ideo nullum resero Authorem,
quia licet aliqui dicant. Deo nihil creatum esse rationem volendi, sed hane esse solam Des so nitatem, nihil tame aliud doeere volunt, quam respectu actus immanentis volitionis De. nullam
317쪽
mussam esse rationem praeter diuinam bonita- tres,& Doctores est frequeris ut suo lo diee tem . quod verissimum est;cum eo tamen simulimusi in ea enim loeutione solum fgnifieatur verum esse potest, Deum volitionem suam tem dependentia voluntatis diuinae ad gloriam,quet
minare ad unam creaturampropter aliam,scut dependet a meritis propter rationem talis terminationis. H.- Probatur primo haee sententia ex verbia raiusmodi Doctores sunt Alensis i. parti quaest. Christi Ioan io: v .i7.Propterea me duigit puter, 3ymemLI.Ferrar.I. contra gent. c. 87. 1c alii. quia eo pono Mimam meam. Et Augustin. quaest.
8 seeunda sententia est Caiet. in lioe ara. s. Ad Mad simplician. Non ergo secundum electionem identιam circa finem ubi ait. Licet Deus non pranstum Des manet, sed expropono elestior ubi velit unam creaturam propter aliam a unam Augustin. eleictionem distinguit a proposito tamen creaturam esse propter aliam a .Deo dandi gratiam, & ait electi nem oriri e2 diui etiam volitam: putauit enim Caiet. per hanc no propos tot ergo aliquo sensit vult Deus v passiuam locutionem solum significari ynam num, quia vult aliud. creaturam a Deo volitam esse alteri causam , ut Probatur neundo a simili: quia, ut diximus si obiectum diuinae voluntatis:po locutionem quaest. I .articul.8. ex sententia Patrum dicitur autem activam significari quandam causalita- Deus scire aliquid esse futurum quia situtem ex parte actus ἡiuini, quam sententiam in rum est: nam per haec versa solum sinisterii mili docuit Alens cparvi. a . memb.3. est tur ratio ex parte obiecti necessaria, ut scientianim licet Deus non sciat futurum quia futuruidiuitia intuitiua terminetur ad obiectum i e est,ipsum tamen futurum ideo esse a. Deci sci-igo eadeam ratione secundum terminationem a-
tum, quia futurum est. Sed nimia est Lme di- ctus ad obiectum volitum, diei potest. Deum stinguendi eupido, nihil eniin per vocem pasi velle unam creaturam propter diam, quia fie- tuain fgnificari potest,quod non recte etiam xi potest, ut per itiee verba solum sinisseeturssnificari possit pervoeem activam:si ergo res diuinam voluntatem terminari ag unam crea- aliqua est volita a Deo, eo quod 'na creatura turarum . quia terminatur ad aliam. saepiva si alte i causa, ut terminet volitionem diuinartita contingit i ut diuina volitio ideo termin ob eandem rationem diei poterit, Deum velle Iur ad rham creaturam, quia terminatur ad a- unam creaturarum propter aliam, id est , te illam , sicut ad finem alterius, ita ut diuina v minare volitionem suam ad unam propter luntas intellisatur prius terminata ad unam tiam,vi recte contra Caiet. ait Pater Vaaquer, rem , quam intelligatur terminata ad aliam disp. 81.a num.s quam vult scut medium ordinatum ad fi-
CAs vi IIL Tertio ille, qui diligitur propter se,seut s- a. nis cui, aut obiectum bene volitum, ratio esse
Verasnrentia. potest, ut amans diligat propter ipsum sona, s . quae illi vult scut obiecta concupita nam ama TErtia senten tia est eommunis, & vera smixe aliquem propter se, nihil en aliud,quam velum1ndiim terminationem. qua diuina voli- le illi bonum propter ipsum i Deus autem
tio terminatur ad creaturas,Deum velle unam creaturas rationales , quas amat amore b
creaturam propter aliam,eodem sensu quo di- ' neuolentiae 1 amicitia, quadam ratione dili citur Deus scit aliquid esse futurum quia futu-igit illis bona propter ipsas , qua ratione dici-rum est. Huius sententiae aperte est S. Thomas tur, Deus amare res irrationales propter L I.contra gent.ca 37.ubii Diainu, inquit, Latia minem , aut propter illius commoditatem. tas es Deo ratis rabias cetera Iurtim autem a Confirmatur, quia illuὰ etiam bonum . quod Deo nullam es cassa volendi, unam tamen raram diligitur,ut sinis cuius gratia, ratio esse potest,
est Hreri cutis, re ordinem habeat ad diuinam mo- ut propter ipsem diligantur ea, quae ad ipsum juntarem, o sic , inquit, intelligitur Deus uelle reteruntur tanquam media; όlle enim in id. unam propter aliud. Quibus verbis apert/coh- euius gratia snt extera: sed Deus per allectum tinetur , quod diximus. Hac ratione ea ver- iustitiae. aut sdelitatis sertur inhonestatem im ba interpretatur Ferrar. codem lib. cap. 86. q. picnda promissum , non quidem scut in me- ad vitis euident . Ratio , inquiens , volendi diuini sed scut in finem cuius gratia , viper se hoe loco dicitur id, quod habet rationem cau-ipatet: secus enim non esset fidelitatis aflectus sit, quare aliquid hab eat respectum voliti ad ergo etiam ferri potest Dei voluntas in aliqu diuinam voluntatem,&quare terminet actum media propter illam ipsam honestatem , nemp8 illius: idem etiam fgnificare v0luit Cainan. sevi propter rationem terminationis sui a
per illam suam distinctionem , Deum scilicet, ctu qui non refertur ad rem aliquam erratam, s- px his autem ecilligitur ratio a priori Ru- ue ut ad rationem sui Limis , terminare ramen ius lententiae, quia id G us gratia aliquid fit. suam volitioilem as unum propter aliud.Eius- non est tantum snt cai, sed etiam finis, quo. dem sententiae est Durand. in i. dis 43. quoest. hoe est , bonum illua , quod alteri amatur. a & in simili alii, cum doeent. Deum praede- scut bonum illius, quod expresse ait Aristotes,
hinate hominem propter merita, aut eligere libr. a.de anima, capit. q. Licet autem Deus illum ex meritis:quae loquendi ratio apud Pa--comparetur ad rea omnea erratas . sicut fi-
318쪽
nis cui, ad cuius honorem res creatae ordinanis tur, non tamen comparatur ad illas solum, sicut ad media vidia, q iae ordinentur ad conse cutionem alterius finis: neque enim in omniis '' bus rebus creatis vult Deus aliquam utilitatem ordinatam ad consecutionem alterius finis, aliquas enim amat, tanquam fines intentae consequut onis : ergo non solum Deus vulvomnes creaturas propter se, sed etiam aliquas earum vult propter alias, id est, tanquam media, quae ad alias ordinentur, de amentur, sicut propter finem cuius gratia. Et quidem iuxta eam sententiam, quae asserit, medium, quod est fini propinquius, habere rationem finis respectu medii temotioris, dicendum est , Deum s
cundum terminationem luae voliti iv, non solum terminare suum actum ad quasdam creaturas propter alias, quae habent rationem boni
honesti, aut finis , sed etiam propter alias, quae habent rationem boni utilis immediatius
concurrentis ad finem. Contra vero dicendum esset , Deum terminare suam volitionem ad quasdam creaturas propter alias tantum,
quae habent rationem finis cui , aut finis concupiti. 1 Dicendum est secundo : Quandocumque
Deus vult unam creaturam esse propter aliam, terminare etiam actum suae volitionis ad unam
erraturam propter aliam , ac proinde Deum secundum tramin tionem suae volithnis, vellemum propter aliud. sumitur hae proposi
tatis , qui, ut vidimus, explicant eo sensu, Deum velle unum propter aliud , quia dum
vult unum esse propter aliud, una res creata est alteri causa, ut terminet volitionem diuinam. Ratio est, quia cum Deus vult unam creaturam
esse propter aliam, hoc est, non solum vult v- nam conserre ad existentiam alterius, sed etiim in se esse prepter aliam , eam facit propter aliam, propter quam esse vult t facit igitur, ut illa res creata, quae habet rationem finis, alteri stratio propter quam sit, hoc autem est Deum te minare Iuam volitionem ad unam creaturam propter aliam e nam terminatio volitionis diuitanae ad rem creatam, sicut ad obiectum volitum essentialiter sumitur ex operatione, de efficientia, per quam Deus rem facit: quare impossibile est , ut Deus faciat unam creaturam propter aliam , quin etiam diuina volitio terminetur etiam ad eandem creaturam propter aliam, id est, tanquam ad rem factam ad alterius existenistiam. Vnde constat idem esse Deum velle v- nam creaturam esse propter aliam, ac termin re suam votitionem ad unam rem propter aliam , quod etiam idem est, atque Deum se cundum terminationem volitionis ad obiectum, velle unum propter aliud. C λ p v T IV. Argumentorum solutio.
Dieltimonium autem S.Thomae, respon- i detur eum ait , solam diuinam bonitatem esse Deo causam volend i, agere quidem l lum de causa virtuali, de secundum rationem, agere tamen de illa causa respectu actus diuinae volitionis, quatenus in Deo est intrinsece, cuius ratio formalis obiecti sola est diuina voluntas, non autem agere de ratione volendi compara tione terminationis, qua diuina volitio tramita natur ad res creatas, scut ad obiecta volita quocirca, quemadmodum q. I art. 8 adr .ait, Deum non scire sutura, quia sutura sunt, ita hoc loco ait, Deum non velle unam creaturam pro ter aliam: nam illas particulas causales, qsua, lepropter, refert ad solam intrinlecam petiectionem actus scientiae, de voliticinis Dei: si tamen illae particulae reserantur ad solρm terminationem actus diuini ad obiectum creatum, si is cui Deus dicitur scire aliquid, quia suturum est , dici etiam potest velle unum propter aliud. Aa argumentum autem respondetur, dando
maiorem , negando autem minorem, quod sci licet res creatae omnes comparentur ad diuinam
bonitatem solum sicut media, licet enim omnes ad illam comparentur, sicut ad finem cui, Se sicut ad rationem adaequatam obiecti diuinae volitionis, ac proinde licui res ordinatae ad finem cui, non tamen Omnes ad illam comparanis
tue , scut inedia utilia ad consecutionem alisterius finis r multae enim habent rationem linis terminationis illius', qua diuina volitio ad illas terminatur;opus enim implendi promissionem, Deus amat sicut bonum honestum,& congruens
suae naturae, non autem sicut opus vii Ie ad efficiendam rem aliam. Praeterea etiam creaturas
rationales quadam ratione diligit propter ipsas. Dixi autem in hac responsione, maiorem esse dandam, non concedendam: quod non fit huius loci disputare, an media utilia ratione utilitatis esse possint causa eligendi media, quae magis r mole utilia sunt. Dis P v TAYro LVIII.
Quid operetur Deus in creaturis, Cum vult unam esse propter
aliam. Duplex opinio Recentiorum. Cap. I. Prima pars verasententra. Cap. 2. Secunda pars vera stententιa.Cap. Tertia pars ver ententia. p. .
auarta pars verasententia. p. s. cd obiectiones responsio. CN. 6.
319쪽
1 Um Deus vult unam treaturam esse pro- pter aliam, facit re ipsa illam esse propter aliam , atque hoc modo eam ordinat a j aliam, sicut voluntas creata dicitur ordinate sua opera
ad illum finem, propter quem illa secit: quod
quidem in operibus creatae volitionis accidit pediue nominationem ab actu interno volitionis qui actus diuertus eth pro diuersitate illius boni, ex cuius apprehensione elicitur, ac proinde opera externa denominantur ordinata in diuersos fines per dependentiam adiuerso actu volitionis: in operibus autem, quae dependent 1 voluntate diuina , haee res est multo dissicilior: quia non dependent ab aliquo actu interno volitionis Dei, qui re ipsa varietur pro diuersitate alicuius boni creati. 2 Ad intelligentiam notandum est, res ereatas dupliciter ordinari ad alias. Primo quidem neces lario,&per suam rationem essentialem: qua ratione materia ordinatur ad somam, aut ad compolitionem totius compositi substantialis, εe potentiae, S: habitus ad tuos actus. Secundo autem accidentaliter solum ex libera Dei voluntate ' qua ratione Incarnatio Verbi ordinata fuit libera Dei voluntate ad salutem generis humani, iuxta illud sym Ii: 'ropter nos , O propter nostram Ialutem desiendit de caelis: non quod v-nio hypoliatica edentialiter esset propter hunc finem, sed ex Dei beneplacito r est autem certum,& intel lectu facile, cum res aliqua ex sua ratione eelentiali est propter aliam, ut Deus illam iaciat, di velit esse propter illam, nihil aliud esse necessarium, nisi ut Deus illam faciat iuxta exigentiam naturae illius: at vero cum res creata in aliam oldinatur accidentalitet, fle contingenter, licut in finem libera Dei voluntate illi conis stitutum, valde obleutum est, an, de quid operetur Deus in re illa, ut in eum finem ordinetur.3 Prima lententia est, fieti id posse sola intrin-stea Dei voluntate abique alia variatione, quae intrinseca lit in rebus creatis: nam ex libertate creatae voluntatis linealia vatiatione operis externi saepe accidit, ut res una creata ordinet ut
in aliam : ergo id etiam potest contingere ex libertate diuina, absque eo quod in rebus creatis alia sit variatio, quam esset, si una illarum non seret propter a jia in . Sectanda sententia est, . esse quidem necessarium , ut cum Deus vult unam creaturam esse
propter aliam , sicut propter finem, aliqua sit in rebus connexio, quae in illis non esset, ii a diuina voluntate procederent absque ordine v-nius in aliam: hanc tamen connexionem nihil aliud esse, quam iptatum creatarum rerum exi
stentiam, & proportionem, aut dependentiam, qua una executione dependet ab alia. Ratio autem est, quia exilientia causae, proprie loquendo, est ellectus ipsius, neque assignari a-
llud potest, quod sit fundamentum ordinis vinnius rei in aliam, praeter illarum naturas,& caula litatem, qua in executione una est causa alterius quapropter esse dicitur propter illam quaruit proportionatus effectus ipsius.. C A v v x II.
Prima pars vera struenit a. DIcendum est primo. Res creata non potest 1
Dei voluntate ordinari in aliam, licut in sinum accidentalem, sine aliqua variatione intrinseca rebus creatis, diuersa ab illa quae esset in illis, si una earum non ordinaretur ad aliam rsie Pater Va'. hoc art disp. 82 cap. vidi Probatur manifeste primo, quia vi sarpius di- cximus, non possunt res absolutae diuersimode inter se comparari per rationes liue denominationes respectivas , sine aliqua rei variatione, quae sundamentum si diuersarum denomina istionum: neque enim denominationes contradiisetoriae oppratae, quales stat unam rem ordinari, & non ordinari in aliam, oriri possunt ex eodem sundamento proximo , & adaequato. Cum autem Deus vult unam creaturam esse propter aliam, alio modo ad illas comparatur, quam si non vellet unam esse piopter aliam. Praeterea etiam res ipsae alio modo inter se com parantur, quam si una non ordinaretur ad aliam: nec tamen hoc accidit ex aliqua variatione intrinseca voluntatis diuinae, haec enim nihil habet in se intrinsecum, quod non necessario in ipsa existat: ergo accidit per aliquam variationem inhaerentem in ipsis rebus creatis, quae sundamentum sit adaequatum talis ordinationis, Bequae inei idem rebus esse non possit sine illo ipso ordine, quem habent ex volitione diuina.
Secundo, quicquid est propter aliud, aut est
tale per essentialem suam rationem e vel in trinisi secam entitatem , aut per extrinsecam denominationem a voluntate , a qua procedit: res autem creata quae accidentaliter ordinatur in aliam, non est propter aliam per solam extrinse- eam denominationem ab actu voluntatis diuinae, quatenus in se est increatus, & Deo intrinχ-cus, quia in actu diuinae voluntatis nihil est intrinsecum, , quo denominatio illa oriatur, licui ex sufficienti fundamento ; quia quicquid est
in Deo, est necessarium: ilia autem denominatio non est in re necessaria, sicut saepius opus externum denominatur ordinatum in finem ab ordine illo, qui est intrinsecus in actu voluntatis erratae: ergo quandocunque aliqua res creata accidentaliter est propter aliam ex libera Dei voluntate aliquid in iplis rebus creatis est intrinsecum, ex quo oriatur ordinatio unius creaturael ad aliam tanquam ad finem. Quod autem pro prima sententia dicebatur de voluntate creata, non es simile : quia voluntas creata sua opera externa ordinat in finem per actum internum in se ipsa contingenter productum , & variumpto diuersitate finis apprehensi,& ideo sua opera
320쪽
ordinare potest in finem intentum , sine alia
operum mutatione 3 voluntas autem diuina, quia mIn vult obiecta creata. producendo in se
aliquid intrinsecum, de varium, solum potest tua opera ordinare producendo in illis aliquid intrinsecum , ' quod sit sitndamentum ordinis unius rei in aliam , sicut in finem libere a Deci
s Ieo mundo. Sola existentia rerum creata-
.lorum, quae sunt termini producti in facto esse, de dependentia unius abalis, non eli adae
quatum iundamentum ordinis , quo ex Dei voluntate una est propter aliam , aut intuitu
Probatur haec secunda proposito ex eisdem sere rationibus, quia fieri potest, ut duae res existant, quarum una sit causa alterius, atque in . Utraque sit Voportio, qua una eo possit pro pter aliam, nec tamen Deus voluerit unam esse propter aliam, sicut propter finem : igitur ordo ille, quo ex Dei voluntate una res creata est propter aliam, non est adaequale potitus in ista rerum existentia, & dependentia, qua una d pendet ab alia. Antecedens probatur : nam
licet , parte rei fuerint unio hypostatica cum humanitate, εt tristificatio Dauidis, di Pauli, atque unio Verbi fuerit eausa talis iustificationis in particulari , di praeterea potuerit Verbi Incarnatio a Deo ordinati ad tam iuitificatio-nm, sicut ad finem necessarium e tamen re ipsa non ita ordinata suit ad .eam iustificationem, nempe sicut ad finem sine quo non esset sutura : ergo ordinatio unius rei ad aliam per voluntatem diuinam non est posita in sola existentia duarum rerum, quarum Una producat
aliam, di proportionem habeat, ut in illam ordinetur, sicut in finem. Equidem si Verbi incarnatio comparetur ad remedium peccati Adami, recte dicimus Christum non futurum, saltem in carne passibili, si non esset peccatum Adae: non tamen dicimus Christum non suturum ex vi eiusdem decreti, si non fuisset peccatum Davidis , cum tamen ex parte rerum proportio esset idonea, ut Verbi incarnatio esset propter remedium peccati Dauidis, sicut propter finem ne-eeffarium, sine quo non esset fututar ergo ad ordinationem unius rei in aliam, sicut in finem, aliquid aliud est in rebus praeter dependentiam, di proportionem unius cum aliat licet enim in trulis esse debeat certa quaedam proportio, ut una possit in aliam ordinarit ea tamen proportio non est satis, ut una in aliam intelligatur re ipsa ordinatas, Confirmatur,quia licet Apostoliv. g Petrus, Ec Paulus fuerint utiles ad multotum iustificationem, qui per ipsorum industriam iustificati sunt, atque potuerint a Deo creari proetet illum finem, ita ut sine illo sne non ellent futuri:
tamen re lpa non ita errati sunt, in non essent futuri, si non peccarent illi, qui per ipsorum industriam poenitentiam egerunt1 ergo, ordina
tio unius rei in aliam, scut in finem pes Dei vo-l intatem non consiliit sicut in ad aquato iandamento in existentia unitis rei utilis ad aliam, quam producit, & cum qua habet proportionem, ut possi per Dei voluntatem in illam Ordinati sicut in necessarium snem
Secundo ex causa metitoria merito decori- Iagruo aperte probatur eadem conclusio: nam ii cet metitum & finis diuersam habeant rationemeausandi; in eo tamen conueniunt, quos solum causent mouendo voluntatem agentis causae
quae operati dicitur intuitu sitas , set Iicet ut ille sit, & intuitu metiti, quia scilicet praecedit. x apropter ex causa meritoria sumi potest firmissimum argumentum in repraesenti di nam Deus in tempore dat beneficia gratiae respiciendo ad merita Chrissi, scut ad causam condignam, & interdum etiam respiciendo ad aliqua merita sanctorum , se ut ad meritum de congruo, neque tamen respicit in omnibus beneficiis gratiae ad omnia merita sanctorum,quae
praecesserint, sed ad certa quaedam , ut ipsi ph eet,etiatis in multis aliis meritis es et ratio bo/nltatis, ad quam Deus posset respicere r ergo quod Deus operetur aliquod gratiae benesciuiri
intuitu certi alicuius meriti formaliter non coth
sistit inscita existentia talis benescii & meritae, neque in sola proportione unius cum alior quia haec omnia esse possunt, quin Deus intelligatur operati intuitu talis meriti. Explicati autem hoe potest in meritis sanctorum Angelorum, quae ut probabilior docet sententia) non fuerunt ex meritis Christi, quae certe merita idonea sue runt, ut de congruo impetratent verbi incarnationem ad salutem hominum, perquam Angelorum sedes repararentur: nec tamen asirmare
possumus, aut saltem non debemus, verbi Incarnationem suisse ex operibus Angelorum, he- ut ex merito de congruo: ergo sola existentia&proportio congruitatis eum praemio, non est satis ut eo ipso Deus intelligatur operari in tui in talis meriti: alia igitur mutatio ede debet in rebus creatis, ut intelligatur Deus operari rem unam propter aliam.
Mee veto responderi potest, meritum conis ragruum non esse nisi his qui benὲ opetant DF in eum Anem, petendo, aut desiderando hoc, vel illud praemium. Nam cetium est Abrahamuri per obedientiam immolandi stium de congruo metuisse, ut ex ipsus possetis Christus nasceretur, quod Deus illi antea obtulit, propter meritum quam ipse optaret: praeterea etiam Opis Meuitandi istae litas, S alias misia opera met toria suerunt apud Deum etiam praemiorum, quae nondum cogitabantur: ut ergo aliquis permetitum congruum aliquid impetratet, non est necessarium, ut tuum opus dirigat ad tale praemium in particu- .lati.