장음표시 사용
351쪽
ἡub. r. similiter circa finempost tertiam eonis clusonem e cum enim q. 1 . statuisset nullam leausam secundam posse operari, nisi esse iter ldeterminatam a prima, congruenter o. s. loco lcitato.antecessit, inquit,veratronem hoFram fileia iram ditima prouidentia infugibilis promtitso , pia lomnem verat Onem liberam bonamor desinit: im- no et am omnem operationem, in qsantum es bona. lPer quam extensonem, manifestum est signis
cari actionem liberam actus mali, in quantum lhabet realem entitatem: illat autem v ces, te- lcessit operistonem no ravi. aperte significant prae- lsinitionem , quae ordine causalitatis in Deo sit
ante futuram cooperationem libertatis crea
Eandem sententiam deinde secuti sunt alii Recentiores Thomistae. Probant autem ex principio iam dictor quia Deus etiam ereatam lvoluntatem praemouet, & determinat ad poss- ltiuam illam aetionem,per quam operatur, sicut
ctiam determitiat omnes asias eausas creatas. lAit enim s. Tho. r. a. q. a s. a. I cluantumcunq;
natura corporalis, vel spiritualis ponatur perfecta, non posse illam in suum actum procedere, nisi moueatur a Deo , quae quidem motio,
inquit, est secundum diuinc prouidentis rationem, non autem ek necessitate naturae. Quo loco nomen motionis, sineqnation potest 'ocedere causa creata ad operandum, & quae di- istinctasta tota cause persectione, fgnificare videtur Deum aliquid imprimere in omnem
causam creatam, ut Oper tur. 6 Praeterea I. pari.qios.Σ3. ait Deum mouere
causas secundas , applicando illas ad operatiOnem, & praetcrea dando, & conseruando in illis virtutem, qua possint operari: quod repetit in responsione ad 3. Applicatio autem causet secundς . qui distineta sit a virtute illa conseruata, nihil aliud esse potest, quam motio antecedens ex qua secunda causa terstinetur ad ope
I Ex antiquis autem Thomissis Capreol. m a.dis .37.quq st. . artis. ad secundum principale contra primam conclusonem , exclusa quadam responsione Gregorii Ariminens qui dicebat in actu peccati prius concurrere voluntatem creatam , ait melius dici , quod in tali iustu actio voluntatis creati si posterior actione Dei, quae prior est in productione cuiuscunqueentis postiui 3 quia nulla creatura
agit, nili mota a Deo, qua ratione etiam loquitur Ferrar.3. contra sent. cap. 7o. &7 I. in fine, &Scotu. de natura, & gratia cap. I 8. Similiter circli finem. Confirmant eandem doctrinam ex Aristot.8. Phys. cap. s. initio , alias textu 33. ubi ait duplex esse movens : nempe
primum, quod non mouet per se , sed per aliud & seeundum , quod mouet immedia te, & per se , seut quando homo per manumnio uel aliquid, prius illam mouendo. Et conclud; t , utrunque 1 Iiar movere dicitur , τω-mam , ct primum moventium t sed magis Πι- Anubis in I. DN.D TE
δηιλ , hoc enim esti m Mare, sed νθ imum non movet primum: nec fine illo poten miseri: iaciet Im enim non mouet, nisi moueatur. Ex quo loco MVis er Didaeus Aluarer in caput Io. Esaiae num. I . di I. ait ex Aristotele essem nisestam sententiam quam proposui inus cmpe primam causam . quae appellatur primum mouens, operari cum omnibus secundis causisereatis,ptius illas mouendouie ut homo, ut per baculum moueat lapidem , prius mouet manum, di baculum: deque aliter. putant conis stare posse subordinationem essentialem in operando inter causam primam , & secundam: nisi hic moueri, & applieari debeat 3 prim prius natura, quam moueatur, & Operetur. Ex hoc autem principio, ut dixi, congruenter a firmant, Deum ante cooperationem libertatis creat et prefinire entita em, quq est in actu in lo. quia imprimit in voluntate quandam virtutem, ut ad operandum apsic :tur. Verum ex hoc consequenti quod est manifeste absurdum,essct euertendum illud antecedens, quod incertum est, potius, quam ex illo introducere tur res, cuius in antiquis Theologis, & Patribus
nullum est vestigium. C A p v et it Set aa opinio recensi
SEcunda sententia est , nullam in Deo esse
pr finitionem circa entitatem actus mali, ne quidem concomitantem operationem Iliabertatis creat . Rus sententia ortum habet ex opinione quorundam asserentium entita-lcm positivam quae est in actu malo, quamuis dependeat a Deo, sicut dependent alis res natu rates, non tamen prouenire ex aliqua absoluta Moluntate Dei circa eandem entitatem, sed solum ex volitione quad/m conditio nata . qua
Deus vult illam produci, si creata voluntas in illam insuati quod docet Marsi .in I. q. ε .
N Andreas Castrens sin I.distin. 22. q. 2.qui e iam fgnificat volitionem generalis influentis, qua Deus operatur cum obieetis omnibus crea-l tis, non esse 'olitionem absolute esseaciam, sedi tantum secundum quid, &conditionatam: exl qua opinione recte infertur, a sius malos non esse obiecta alicuius pr finitionis Dei e nam praefinitio, aiat praedetermisi asso voluntatis diauint essentialiter sgnificat volitionem absolute terminatam ad rem volitam , quare si aliquid si s ne absoluta voluntate Dei, necessalici est dicendum illud seri sine prefinitione voluntatis diuint, perquam illud ab ea pr 5-
Probatur primo, i se sententia ex patribunnam S. Prosper ad capitula G llorum respons Ia. Voluntas, inquit, Dei nunquam vult
352쪽
Oione mala, ante suturam cooperationem no strat voluntatis. Probatur autem ex eodem funis
damenttit quia haec antecedens praefinitio non est in voluntate diuina sine aliquo essectu ant cedente coopcrationem nostram, qui ordin tur ad existentiam obiecti a Deo voliti, ut cone uni ctiam Doctores, eum quibus disputamus. sed Deus nullum effectum ad extra Operatur circa entitatem aetus mali ante coop rationem nostrae voluntatis ergo in Dei voluntate cirea entitatem actus peccati nulla est pra finitio, quae antecedat futuram cooperationem
voluntatis creatae. Minor propositio iquicquid dicant Recentiores Thomistae) est manifesta
doctrina S. Tho. r. r.q. s. arti. c. ad 3. v bi. De inquit, volantatem mouet. sciat remos is motor, ne riva motis . non potes homου aliquid νeste sumo te per ratione si determinat ad uolenta hocpes illadquod est rere, vel apparens bonum e statamen inseradum Deus specialiter aliquos mouet ad ahquad dete minate volendum, quod ostridie bono, Iliut in his quos mouer po gratiam. Quae verba manifeste s-gnificant, Deum non semper mouere voluntatem motione praeuia ad volendum determinare, unum potius, quam aliud: nam illae voces,
laterdum, de aliqvias, plane significant id acci flere, eum voluntas fertur in bonum honestu, quod est vere bonum: si autem Deus aliquid imprimeret antecedens in voluntate ordinatum ad specialem entitatem actus mali, etiam tunc moueret voluntatem ad aliquid determinate v lendum. quod S. Thomas expresse ncgat.14. Ex Thomistis autem expresse id docet Capri
in 1. dist. 18. quaest. I. articul. 3. ad II. contra'.
nes usonem, verbis sumptis ex Gregor. ead dist. art. 3 in responsione ad ra. Non solum, utens, ad bonum iuuat Deus, partialiter coecciendo, qui est modus communis quo concurrit ad quemlibet effectum sed etiam modo
speciali, faciendo ut voluntas rencurrat. Et Conrad. I. a. quaest. 7s. art. I. vhir Non oportet, inquit, pretitam esse motionem Dei, cum rotitιo es naturatu, t mugin hune autem ait Capreolus es.se modum, quo Deus cooperatur, sicut uniue
salis causa, licet ad opera pietatis concurrat alia ratione peculiari permotionem praeuiam. Quod autem aliqui respondent, Capreolum postea retractasse hane sententiam cum dist.37. eiusdem libri ait, operationem Dei esse pri
rem, etiam in reali entitate actus mali, non est
vero smile, quia hoc commode potest intelligi sine motione praeuia, quae ordine causalitatis
antecedam. Eadem est aperta sententia Caietani hac I. parte quaesto. Is. articul. s. f. Ad minam autem rationem, ubi: Non sportet, inquit, cum alia quis vult, aut Sol illaminat, primum causam pro amotione cosperari, sed suffieit mre fece cooperari. Et ratione huius cooperationis essentialiter requisitae, ait, secundas eausas operari, in quantum mouentura prima. Eadem est sententia S. nauenturae in a. dist. 37. articul. I. quast. I. ad
ultimum, & aliorum quos ad statem controuersiam retulimus quast. H. artic. Is . ubi etiam
di laeti, Aristotclem S. Physicorum cap. 3.dum
explicat illum ordinem mouentium, hominem eonstituere scut primum mouentem, qui moueat, ctiamsi non moueatur ab alio, quod certe Aristoteles non dixisset, si intellexisset homi
nem, ut moueat manum, prius moueri a causa
uniuersali. de qua disputare volebat reducendo
omnes motus ad primum motorem.
C A v v T IV. Prolariones verae senuntiae. DRobatur autem primo Hee sententia ex illis Is
I verbis Iacob. r. Devis neminem tentas, una asque vera tentaris a cistiscupscentia suas battas, oideestis. Quae verba plane signis eant actum que-dain, quo concupiseentia trahit voluntatem ad peccatum, qui Dei bonitate convenire non possit: nam discrimen in hoc esse s gnificant.
verba illa: Ipse nemo tentat, istiGursique reia tentarer c cupiscantia lina se concupisce tia autem solum habet actum attrahendi volutatem ad realem entitatem mali eonsensus, per quem voluntas consensit eum peccato, si ratio aducriat: ergo Deus per nullam antecedentem motionem trahit voluntatem ad consensum,
hoc est, ad realem illius entitatem .s ille actus sit malus. Probatur minor, quia concupiscentia solum trahit voluntatem ad vesitionem boni deluctabilis: solum enim mouetur ex cogniti ne senstiua, per quam non perripitur ratio boni , aut mali moralis; quare sicut tantum des-
durat bonum delediabile, ita etiam sellim potest trahere voluntatem ad des derium eiusdem honi delectabilis, hoc autem totum est formaliter ens realetquia Ordo ad obiectum,& formale volitum constituit realem emtitatem cuius. cumque actus: ergo concupiscentia non trahit voluntatem, nis ad realem entitatem, quae est
in illius consensu, hoe est, ad volitionem boni delectabilis. quae formaliter est aliquid realer
Deus autem non trahit voluntatem ad illam ipsam rationem actus, ad quam attrahit concuticentiar ergo nihil operatur prauium in v untate, quod determinate ordinetur ad ess-ciendam illam entitatem specifieam, &indualem, quae est in actu malo.
Secundo, si prauia Dei motio inhaerens in i
voluntate, distincta a cogitatione Obiecti, esset necessaria ad quamlibet volitionem, etiam naturalem , mani ste sequeretur, voluntatem, quae non habet talem motionem, non habere
virtutem susscientem ad essetendam volitionem, quam non essest, neque libeia cessare ab operatione illa, quam non essest: qui enim caret aliquo pesncipio nee ario ad operandum, atque in sua potestate libera, & ais tua non habet illud aequirere, non habent sussciens principium operandi, neque sua libertate eessat ab . Operatione, quomodo si non si cogitatici ali 'cuius Oblecti, voluntas non habet princitium sussciens operandi circa illud, neque libere con
353쪽
sat a volitione obiecti, de quo nulla est cogit ilo, quia haec est necessarium principium ad quamcunque volitionem. R ideo originem habet a principio distincto i voluntate: iuxta sententiam autem Doctorum citra quibua dispu- tamus, motio Dei praeuia in voluntate, quae a solo Deo proueniat,est necessaria ad quam que volitionem , non inimis quam cogitatio obiecti volibilis, ergo sne illa non est in voluntate maior potestas operandi, aut cessandi ab operatione, quam cum nulla est cogitatio o lecti: quia voluntas non habet in sua potestate procurare sibi illam motivinem, quae necessaria est ante omnem actum volitionis. Quando
cumque autem voluntas non operatur, v. g. a
stando obiectu in s hi propos tum . caret, illa
praeuia motione, quae nec alia est ad enti talem actus amoris ergo quanto umque u luntas no operatur amando obiectum sbi propositum, perinde caret potestate operandi, at
que s nulla esset cogitatio obiecti. Consequeti, autem est contra illud Ecclesiastiei i vituti gloria. qui muri trans eri , o non est transgressis: facere non secit. 18 Quod autem dici posset, quando proponitur voluntati obiectum amabile, dari illi moti nem, perquam possit operari: ex libertate au
tem voluntatis oriri, ut non operetur: non cO-
cedunt Doctores, cum qui s agimust aiunt enim ex motione primae causae, innsibiliter oriri operationem voluntatis: quare a posteriori recte infertur, quotiescumque 1 oluntas non operatur, non esse in illa praeuiam Dei in otionei
ex opposto autem sequitur, id quod volumus; nempe voluntatem posse constitui id aliquo statu, in quo esse possit sne operatione, & post quem statum sollim indigeat cooperatione causae primae. qui status, s possibilis est, proeuldubio conuenit connaturaliter voluntati cum
sola cogitatione obiecti amabilis. as Tertia ratio a priori est S. Thomae i.Lquaest. I .art. q. ex libertate, vi indifferentia potestatis activae, quae est in voluntate, quae quod ait principium a stiuum indifferens, solum indiget cooperatione causae primae: ita ut in sua potestate debeat habere, aut non habere illius cooperationemr nam voluntati connaturalis est illa Dei operatio, qua indiget ad actum mere naturalem: operatio autem antecedens, quae ordinetur solum ad alteram partem, ad quam voluntas est indifferens, non potest esse connaturalis illi indifferentiar ergo talis motio non est illi necessaria ad operandum circa obiectiim s-bi pro postum. Minor probatur, quia voluntas per libertatem. quam habet ad exercitium sui actus, pr nostis quibuscumque obiectis, potest ferri ad
bonum propos tum , aut certe suspendere actum, ut intellectus consultando magis expendat, quid agere oporteat: siue autem hoc fiat per expressam voluntatem non operandi circa
obiectum propos tum . sue etiam fieri possit
per solam suspensonem actus, experimento in
men eompertum est, per solam suspensonem actus voluntatem posse non elisere es caciter obieetiim propositum: quare illius naturae non magis deberi potest praeuia motio, quae deter minate ordinetur ad escacem electionem obiecti, quam ad cessandum, aut ad volitionein expressam suspendendi electionem, aut amorem obicisti: igitur voluntas, cui des,ita est motio ad operandum necessaria, non indiget ali- sua praeuia motione praeter cogitationem obiecti amabilis: cu aute certu si in omni opera tione indigere illa motione Dei propter subordinationem, qua indigent Omnes causae creatae. manifeste esseitur, concursum, aut motionem Dei generalem non esse aliquam praeuiam Dei motionem, sed potius cooperationem identiscatam cum concursu eausae creatae, quam Dei motionem voluntas semper habet, quoties per ipsam non stat, quo minus operetur. C A p v T
Argumentis in oppositum reson,
D testimonium s. Thomm asserentis. nuntini creaturam posse proeedere in suum actum, nisi moueatur a Deo respondetur ex Caietano. id non intelligi determinate de moti ne praeuia, quae distineta si ab operatione creaturae, sed dis uncte, hoe est. aut de hac motione aut de alia, quae reipsa identificetur cum operatione erraturae, qu* qitide Dei motio eis prior non si ordine rausalitatis, quas causa coop rationis creat aer est tamen prior secundunt subs stendi consequentiam, quia tendit ad primam rationem, quae est in effectu. hoc est ad rationem entis ab alio, ut docet D Tho. quxst. Icis artic. 3.illis verbis: Dem estprostria cassa rationis uniuersalis ira rebus omnitus qiis es ratio essemitiere. Quod vero ait in eadem quaestione Deum mouere causas secundas non solum applicando illas, sed etiam dando & conseruando illarum virtutem, peractum applicationis non sgniscat concursum Dei generalem. sed coniunctionem localem, qua principia ac tua applicantur
prineipiis passi uis, in quibus operentur. quod
indicat exemplum applicatae secutis, & vernum ipsum applicandi, quibus utitur s. Doctor. Eadem ratione intelliguntur verba veterum Thomisti m , ut ex Caietano, & alijs retulimus.
Ad Aristotelem iam diximus, per primum mouentem eo loco non intelligi eausim . ni 'uersalem, sed particularem, aqua incipit aliquis
motus: at enim, hominem esse primum mouentem, cum mouendo manum, monet cetiam baculum, ut lapis moueatur: hominem autem
dieit ita moueri, ut ipse abali non moueatur. per quae potius fgnificat nostram sententiam, ut superius diximus Adargumentum secundae sententiae, respon- 13 detur
354쪽
detur s. Prosperum nomine praedestinationis in ea r sp. I . sicuti etia resp. I. 1.&7. tu intellipere praedes inatione illam ad vitam, cuius eε eius sint gratia, di gloriae non autem quamlibet praefinitionem voluntatis diuinae, quoniam in illis responsonibus saepe aserit, aliquos non fuisse propterea a Deo pridestinatos, quia Deus illorum mala praesciuit, ut patet ex fine responsonis 3. N ex rc spons 7.vbi.sthia isω peccaturos, inquit, proprιa ipsorum rotantute prinιart. Ide o nuLIuprade mutione d screvit. Hoc autem non impedit, quominus praefinitio, hoc est, absoluta volutas si in Deo circa illam realem entitatem, quam ipse in tempore coopcratur. Est autem aduertendum, S. Prosperum codem lib. responsone 13. sumere verbum praedestinationis in latiori alia fgnificatione, ait Gnim dubium non esse, Deum praescisse & praedestinasse, quae ipso erant authoretici da, vel qum malis meritis iusto erant iudicio tribuendae praescisse autem tantummodo, non etiam praedestinasse ea, qua non ex ipso causam erant l, bitura. & concludit. Potes Duqtie fine praedesina
. tione esse praescientia. Causa autem cur nomen praedestinationis latius aecipiat in eo capite, ea est,quia dc struere volebat communem errorem
dicentium, idem esse prascientiam, & praedc stinati nem contra quem errore, ait, etiams haec
vox latiori s gnificatione sumatur, non esse idequod praescientiam quia solum sumitur pro decreto, quod tantum refertur ad rem cuius Deus strati Lucum tamen pret scientia reseratur etiam ad malatiam, quae nullam habet causam ev Deo, utS. Prosper ait in eadem responsone.*3 Ad Damascen autem respondetur, eum ait Deum nulla voluntate velle opera mala, ese intelligendum de malis operibus, quatenus mala sunt: sub qua ratione illa a Deo non praefiniuntur e id enim tantum probant verba illa Damasceni, quibus causam reddit, inquiens: Neque enim intram admitti vult. Idem est sensus in deeroto Coneibi Tridentini. & Leonis Ix praeterea etiam, &Concilij Valentini sub Lothario Imperat. cap. 3. nam ex causalitate, quae Deo con uenire non potest circa peccatum , a stirmant Deum non praedcstinare opera malar eonstat autem causalitatem solum negari circa opus malum, ut malum est: non autem eirca realementitatem, quam habet actio. Ad tertium respondetur negando minorem: nam praefinitio non sgnificat solum decretum absolutam circa finem, sed quam eunque etiam voluntatem Dei absolutum, L aeternam . quae tempore antecedat executionem rei volitae, ut Iatet ex nomin raescientiae, quae respectu ma-itiae praecognitae a Deo propterea solum appetilatur praescientia, quia ordine temporis antecedit existentiam rei co gesta.
DI spuet Ario LXVLAn Deus praefiniat actus bonos, ante coruoperationem futuram voluntatis.
Euidsis terrum in hac disputatione, Cap. L
P aeter actus malos, de quorum pr finitim a ne superius egimus, sunt alii achus liberi, nempe indifferentes, aut boni, pr sertim perinnentcs ad pietatem, qui procedunt ex peculiari Dei prouidentia, & gratia. Quae spectant ad
materiam de auxiliis libenter diraetermiti mus, donec liceat per Dontificem summum has controuersas e vulgare. De actibus indicerentibus, & de aliis, si qui sunt, qui fiant eου sola prouidentia Dei generali, & debita ordini e si ruin naturalium, dicendum est, illos a Deo solum pris niri simul cum sutura cooperatione voluntatis creatit illa enim, quq sunt ex solo illo Dei concursu, qui debetur aesiuitati totius
collectionis causarum naturalium , non indigent alia Dei pr finitione: neque Deus cum peratur secundum solam exigentiam causarum naturalium, e scit aliquam rem anteceaentem, que ordinata si tanquam ad finem esseacitet
volitum ad effectum illum sngularem,sine quo causet a quibus procedit, possent existere. Viani uerse igitur dicendum est, Deum non pret finitione antecedenti, sed prς initione eon comitante pr finire illos actus liberos, qui solo ordine naturali producuntur , sne alia pem sata prouidentia Dei, per quam res naturales supra bsuam exigentiam a Deo moueantur, vel impediantur.
Circa alios actus liberos, qui procedunt ex hpeculiari Dei gratia, & prouidentia. statuendum est, illos omnes vere, & proprie essea Deo absolute pr finitos, saltem ea prcsn idone, quismul est eum futura eooperatione voluntatis creat , hoe enim saltem fgnifieant verba illa S. Pauli ad Ephes. 2. vers Io. sim suctura sumus, creati in Christo Iesu, in veribus bonis, quae prepara-
355쪽
uit Deus, ut in illis ambulemus. Quo loco ills voces, ς'e praeparatiit Deus, pr finitionem fgnificant divine υolu ntatis relata ad ipsa opera bona:qua ratione ea verba interpretatur Allia nasus, vel qui auctor cst illius expositionis, quae nomen h,bet Athanasii: ait enim in cum locum, opera illa a Deo praeparata , hon posse pratermitti, quin peragantur tanquam diuinitus sint pracs-nita, idque per multam erga nos prouidentia. Eadem sere sunt verba Tneophylicti in eundem locum. I Confirmari autem id potest ex verbis , qua retulimus initio disp. ex Prospero, Fulgentio, Gregorio, & asis,praesertim autem cx Pr spero ad capitula Gallorum , respons i . ubi Fides, inquit, o charitatis optra . quia per Dei grariam consertissar , recte praedestinata dicuntur au-Boritate Apostes, ad T es r. eti verbis scita licet supra relatis , ex quibus S. Prosper hanerem confrinat, sicut dogma fidei certum: eam autem desumpsit ex Augustino de praedestina
tione sanctorum cap. Io. ubi dum explicat i simonium, Illad. inquit, creatran operitus honus uria est: quod autem sequitar, praeparavit Desu, rim illa ambulemus, prae Umatio es: quae me praesicientia se itin potest ' cum p is sine praedesinatione esse praesiitηtia. scilicet circa malis iam. Augustinum sectiti sunt Ariseim. Bella, & s. Thomas in eundem locum lectione 3. Ρer praeparationem intellisendam dicit Dei praedcstinationem, quqesbntialiter in pr paratio bencsciorum Dei:
Inter quae, inquit, bona opera computantur. August.
refert di sequitur pulgent. lib. ad Monimum cap. 29. 3 3 o. 'to. inquit, in his vertis B. Iuno ni esidenter ostensum Deum tina opera prasiisd, o praede masse. Dcinde vcro cap. 3 o. explicat, qua ratione praescientia Dci latius palcat , quam pr&finitio: quia mala opcra Dcus praesciuit, non autem praedestinauit. Praeterca hoc probat ratio, quam dedimus disp. 63. ad probandum nuhil a Deo seti, quod non fuerit ab eo ab aeterno pras nitum. Contra hanc veritatem obiici potest Damas lib. 1. de si de cap. 3 o. iiiitio, ubi: Scire, inquit, oportet Demn oran apnsire, non omnia pras' re: procu enim ea et avo, que iat nostru potesate stasiant, at non itapronis: neque en m viritim adjut uvis, neque rarsiis virititi vim insere. Quibus s-gnificare videtur pra linitionem in Deo non esse circa opera libera. qus sunt in nostra potestate. sue illa bona, site mala sint.
ue omissis asii lutionisus, de quibus postea
est agendum, respo id co, Damalacia uin in eo loco solum negare prasinitionem circa malaopcra, quae Deus vclle non potest, ut mala sunt, cum tamen praescientia ad hic mala extendatur: itaque illud ipsum docet quod ex August. Prosper. N Fulgcn. retulimus, iacmpe Dei prq scientiam latius patere, quia cxtenditur etiam ad malitiam, quamprss nitiqnem, quae solum extenditur ad bona. Quare ills voces. Neque rvrstis vrr- tuti vim iris ri, non sunt pars antecedentis adprobandum quod dixerat, Deum non omnia
pr snire: nam id ex eo, quod non si in Deo
voluntas circa mala, prohatum praesupponit,
quod scilicet Deus non praefiniat omnia, quq sunt in potestate liberi arbitrii, sed solum per illa verba explicat praesuritionem, qus in Deo est
cirea bona, non in serre illis necinitatem e constat autem hic sensus, ex verbis proxime sequμtibus: Quocirca Dei riso cum praesientia prouitu nemDιιι .pccquq fgnificat Dci voluntatem circa sutura omnia, quorum cst pisscientia habere pus nitioncm. Sed contra, quia Damascen. dialogo contra cManichaeos, ubi expressius loquitur prope 6-nc m. inquit: Deus illa, qua in nostra pote se sistprasitens, nimirum virtutem o vιrinm, ea demum pronit, qua in nostro arbitrio minume consistini ergo in Deo negat citi pros nitionem circa opus virtutis , quod a nostro arbitrio depen
Respondeo, sensum manifestum huius loci rhunc esse, Deum post pr scientiam virtutis &vitii, per iustum iudicium pres inire tantum ea, qu in potcstate nostra non sunt: ncmpe premium, S poenam. Constat hic sensus. ex verbis
paulo superioribus, ait enim: Deus, cum omnia praeco Uut, ex prunoIIone micat,Ohoc unicuιqae
itiste τι Ater o prouissi promit, ut ea quae in pote9ute nostra m/nimesta sunt. bu, quam potesate nostra sunt res onderent, quς autem non sunt in nostra libera potestate respondent autem his, quq sunt in nostra potestate, nihil aliud sunt, quam prε- mium,& poena Operum bonorum & malorum Quod vero ante prsscientiam horum operumtion si in D co bonorum prςsnitio, non docet Damasi sed potius codcm loco ex instituto explicat, quomodo differant inter se cognitio, &pr sinitao: decretum S prss nitio: & ait, cognitioncm esse rerum etiam sectaruin, pr otione autem esse de suturis,dccrctum etiam esse de re
bus factis, prusinitionem autem esse sententiam cum pr scientia de rebus suturis r neque enim ignorabat Damascen . discrimen quod interprςkicntiam, & pr dcstinationem statuerunt. Augustin. A: Prosper r quorum in reliquis de nece sitate gratis sequitur sententiam , quaret neq: alio sensu loquitur de praefinitione, quam illi locuti fuerunt. c p v Υ II. prima opinio refersu
HI, positis dissicilis controuersa est , an
praesinitio bonorum operum si in Deo,
ante cooperationem futuram voluntatis. In
quare quus io cst duplcx: altera, an possit esse. iii Dco talis pr finitior Altera vero, anteipsa sit. In priori autcm quςstione, aliquorum sententia est, ese posse in Deo huiusmodi petunitioncm, non sollim ante cooperationem voluntatis creati, per quam cum Des concursu stopus bonu, ted etia ante suturam qua incunq:
356쪽
Dei operationem mediorum, quae a Deo sunt lad existentiam operis boni: ita clue esse posse in Deo praefinitionem, qua opus bonum . s; cui finis intentus in scipso praetiniatur , separate aeausa, hoc cst, a medio cuius interuentu ponen dum est in executione, ex ea autem intentione oriri electionem circa media, quae ex eadem libera eleetione incipiunt habere rationem entis suturi. io probatur autem haec scntentia, quia quaesi- lbet voluntas notest efficaciter intengere quem- llibet sinem libἱ congruentem euius executio- nem habet in sua potestate,antequam eligat de terminata media, per quae ille ponatur in executione: opus autem liberum. honestum,& bonum obieesu inest Deo congruens, cuius ex
cutio est in illius potestater ergo Deus essicaciter potest illud intendere ante electionem mediorum in particulari,ac proinde antequam illa habeant rationem entis futuri, & quam sutura sit operatio, per quam opus a Deo intentum ponitur ἱn executione.Secundo omnes illi actus posti ni csse in Deo, qui non includunt aliquam illius impersectionem, neque ex alio capite inuoluunt contradictionem: quod autem xoluntas Aiuina es caciter velit opus bonum ante cooperationem liberi arbitrij, & ante electionem mediorum, quibus liberum arbitrium moti
tur ad operandum. non inuoluit contradictio nem, neque ullam aliam imperfecillonem ergo
in diuina voluntate esse potest est x prasiniatici operis boni, quae secundum habitudinem ad rem volitam ordine naturae si prior . quam
cooperatio liberi arbitrii. C a s v et II tSeeunda opimo.
Ecunda sententia est Omnino contraria, in diuina voluntate esse non posse prati natio nem eis cacem alicuius Operis boni sine futura cooperatione liberi arbitrii. Probatur autem primo, quia nulla res potest praedefiniri sine his, quae includentur in illius essentia: neque enim esse potest sine sua essenti Hopus autem bonum, ut liberum , essentialiter includii cooperationem liberi arbitrii: quia nihil aliud est esse libe
rum, quam dependere a cooperatione liberi arbitrite ergo opus liberum non potest pras nariessicaciter, siae cooperatione liberi arbitrii. ae proinde neque ante illam. Secundo, quia Idem cst ordo in decretis volutatis diuinar, qui est in operatione Dei ad Oxtra , nam cum decreta diuina includant habitudinem operationis Dei ad extra, ex eadum speratione ordinum habent sed Dei operatio circa opus liberum noest ante cooperationem liberi arbitrii: nam potius cum illa identificatur : ergo praefinitio in Dei voluntate tae non potest circa opus bo num sine eo operatio inc liberi .arbitrii absolute
sutura. Tettio. quia pras nitio esca aetitinvoluntatis non potest smul esse eum illiti libertate: ergo contradictionem inuoluit *rafinitio operis liberi. qυς ordine causalitatis sit ante cooperationem liberi arbitrii. Anteeedens probatur, quia ut nos e iam diximus quaest. I . ex doctrina S.Anselmi de concordia liberi arbitrii , cap. a. Necessitas ex suppostione antecedenti. quae praecedit, & facit rem, neque dependet cx libera voluntate. contraria est libertati actus. in quo est talis necessitas: qua rati ne a- or beatorum erga Deum est sne libertate, quia Oritur ex suppostione visonis Dei, quae non otitur ex libera voluntate, s autem in Depst praes nitio alicuius actus voluntatis, ante futuram cooperationem liberam eiusdem voluntatis, in tali actu esset necessitas praecedens, hoc est, ex suppostione, & causa non dependente alibera voluntate: Ovia praes nitio, quae est ante influxum liberae voluntati nullo modo pendet ex influxu voluntatis: ergo s actus voluntatis
praefiniretur ante voluntatis cooperationem, eo ipso haberet necessitatem, ex causa antecedente contrariam libertati.
pro solutione hu;us quaestionis statuendum II est, quod lairi diximus quaest. Is . nullam esse posse in Deo liberam praefinitionem, qua secundum s bitudinem ad obiectum, si ante omnem Dei operationem ad extra , futuram, quia voliti Dei libera non includit aliquam ra-4ionem formalem Deo intrinsecam, non necessario in Deo existen em quare secundum habi tudinem qEa terminatur ad obieetum volitum, necessario includit aliquem extrinsecum resperium, qui non potin aliunde sumi, quam ex mperatione Dei ad extra libore sutura: igitur in
Deo esse non potest prasinitio libera, quae secundum terminationem ad rem volitam, ordine causalitatis si prior, qu m Omnis Dei op
ratio ad extra futura. Secundo est notandum , guobus m is
posse aliquid a Deo praviniri. Primo quia
iam coniunctim cum causia secundo autem inisi sigillatim, di separatim a causa in seprafinitur aliquid a Deo , quod per se est obieetiim
voluntatis sine causa , quae simul si obieetum
volitionis , qua diuina voluntas terminatur ad rem uolitam e in causa autem dicitur
prae ri id quod simul cum aliqua causa , ad
ipsiun ordinata, est obieetum volitionis 1 quod quidem obiectum non dicitur pr finitum in causa , quod sicundum suam bonitatem v tum non sit, sed quia eligitur a voluntate simul cum aliqua ipsus causa, qui quidem modus -- lendi causam S eisinum, per eundem actum,
tun ciste potest in voluntate creata, tum ratio
amandi causam,& effectum, in eiusdem nat retin eausa, S in efferauivi quando medium propinquius fini amatur in alio medio remo- tiori, propter stilitatem ad finem : septenim duo obiecta numero distincta, amari possunt per unum mn, quandoquidem in illa. ratio
357쪽
amangi smyis est, hoc vero multo melius p test aceidere in voluntate diuina , quae ad res creatas terminatur, sicut ad res Ordinatas in alium finem , idque eon nota so operationem libere ad extra suturam, potest enim voluntas diuina aliquod medium ess cere ad existentiam alterius snis, ae proinde per eandem operati
nem terminati sicut ad obiectum qolitum , adeausam, & ad effectum, ad quem illa producitur: quoniam igitur operatio Dei duplici rati ne potest referri ad aliquid, ideo res aliqua dupliciter prasmiri a Deo potest: nempe in se, quando secundum suam existentiam interminus in facto esse operationis diuinae, aut solum in causa, quando in se nondum est terminus immediate factus, sed finis alicuius effectus ad iapsum ordinati ; hunc duplicem prefinitionis modum significasse videtur P. Varq. disp.
sas. cap. 8.initio, cim ait veram esse opinionem
eorum, qui dicunt Deum praesinisse 'pera no-sra sine nobis,hoc effante nostram liberam doterminationem non in se explicite,& fgillatim, sed solum in causa. C A p v et I R
π Tti praemissis, sententia nostra est media in-L 1 ter duas quas superius retulimus: nempe opera nostra bona, & pia, a Deo prefiniri ante eooperationem liberi arbitrii, non quidem in seipsis separate a causa, sed coniuncte in eausa,
hoc est, in gratia congrua praeueniente, ex quae ciuntur. Huius sententiat pars prior est,op ra libera aliqua ratione a Deo praefiniri antec
operationem liberi arbitrii absolute futuram; sententiam sequuntur multi recentiores S. Thomae , di ex instituto probat P. Franciscus suarer lib. 3. de auxiliis, cap. II. 13 Probatur autem primo, ex diuinis literis: Primo quidem ex eo, quod iam retulimus ex G .nes 43. & 3o. de aduentu Ioseph in Alyptu . ex voluntate Dei e scaci, ad saluandam gentem Hebraeorum: &, ut Ioseph princeps AEgypti constitueretur: nam ille estinus salutis Hebraeorum perfectus est mediis illis actibus liberii, quibus alimenta Hebraeis data sthi, & medio actu libero. quo Pharao constituit Ioseph prin-eipem AEgypti. Praeterea effectus ille a Deo
Iraefinitus est,ante cooperationem futuram vo-untatis creata: quandoquidem ex illius intentione, Ioseph ductus est in Hyptum, vis gni-seant verba illa. Hos ut e vestra, non vestro cons
Ergo fieri potest, ut quamuis effectus aliquis in tempore fiat libere, a Deo tamen praefiniatur ante cooperationem liberi arbitrii absolute su
is Secundo etiam hie loeum habet, quod superius diximia disp. is quod, scilicet, in diuinis
literis eis cacitas diuinae voluntatis per hoc O stendatur, quod non possit hispediri. quin se uatur id quod Deus volnerit nam etiam hoc icitur in diuinis literi, direa effectus. qui fiunt media libera volantate. atque circa eosdem e sectus Patres eam sentent lini interpretantur, praesertini Aug. Prosp. & Fulgenti Huiusnodi est illud Pse 13. Omia qωὰ unque voluit Iecst. dc Hester a 3. Non es qarpsit remere volant ara taediricreaeris suino Israel, taemm fecisti caelum , o terram: & Sap. 12. Ctim magna reverentia dissona nos sues enιm cum volueris, posse, hoc est, pol tiam habes, ut preficias, quod volueris. Ad quae loca respiciens S. Aug. de correp. de gratia c. I Volenta, inquit, Dusaluumfacere, hi ullam res ιι arbitrium sc enim pelti. O nolle la Hi niis es t state, is divinam volticitatem his impediar, neque ώ-peret potestatem. N paula inferius: Nisu est. inquit. dubitandum voluntari Dei, qui omnia, etiam qua futura sunt, facit,voluntatem crearam non posse res re: quandoquiaem etiam vi ipsis vestiniatibus δε-cit ipse quod vah, O ctim viat, facιt. Probat autem ex illo t. Reg. Io. Et abist cum eo pari exercιtus, quorum tetigit Deus corda, de in Enchirid. c.96. ir rariti, inquit, es t eo, quod νult δε-
vult facit: de e. sequenti, dum interpretatur illud Pauli. Viar omn/ι βυοι hri, de insallibili voluntate, quae certo impleatur, ait, nullum fieri saluum, nisi Deus voluerit: & subdit, Ideo roganduestri metit, quia vicesse essem,s voluerim ram Soraptura Sarra. inquit, commendans omnipotentiam volantatis De , ait, omnia qaecunque voluit. δε-cit : Osabes tibi, ciam volvieris, posse. Quo loco hi
Patres de ea Dei voluntate loquuntur, quae re fertur ad effectus dependentes a libera volu
Ex his vero essici potest huiusmodi ratio.
Scriptura sacra,& Patres aiunt ex excellentia omnipotentia voluntatis Dei oriri, ut ii, fallibiliter fant, etiam effectus liberi, quds Deus seri voluerit, neque, posse unquam impediri huiusmodi effectus a Deo Vtilitos , at vero si libera Dei voluntas terminaretur ad suiusmodi effectus solum per respectum extrinsecum illius operationis, quas immediate sunt, id non oriretur ex perestati e scacia voluntatis diuini,sed
potius ex necessaria & esentiali coniunctione. quae est inter actionem S terminum, aut inter relatione & fundamentum: quare ex infallibili euentu rei volitae nulla maior esseacitas tolligoretur diuinae voluntatis, quam euiusque crea- in rei implicat enim contradictionem posita actione alicuius potestia, non sequi illius te minum, aut impedite potentiam n fuerit coniuncta cum actuali influxu, aut eum respectu. qui tequatur ex actione, aut effectu Aruro: ergo dicendum est votii titatem diuinam terminari posse essicaeitet ad opus hiatu ante suturam
358쪽
merationem, perquam illud est ponendum in
raeeutione et ac proinde etiam ante omnes ro
spectu . qui ex huiusmodi op ratione sutura ortum habent r haec autem operatio simul est cum coopcratione liberi arbitrii . cum qua identificatur. Quare voluntas diuina, quae ad opus liborum terminatur , sicut a 3 obiectum
volit uin, ante futuram executionem , similiter etiam terminatur ad idem obiectum , ante suturam cooperationem liberi arbitri s eos vero illud : Non est quinsit resistere volantati tua. s decretieris satiare 1 re ipsa nihil aliud esset, quam si volitio tua coniuncta fuerit,cum in fluxu ad extra, per quem res sit, aut eum respectu ad rem futuram, non est qui possit illi rosistere quod certe de potentia cuiusque hominis diei potest , nempὰ si tua potentia si coniuncta cum actione, qua est via ad terminum, aut cum respectu ad terminum futurum , nulius est, qui possit tibi res stere di nam neque Deus quidem facere potest , ut potentia cum tali respectu coniuncta careat suo effectu. Quare id quod ait Augustin. Omnipotentis Natantas semper mulcta es , quia omnia γacvnque vastfutiri nihil aliud esset, quam omnipotentis voluntas coniuncta eum respectu dictionis,
semper ἰnuicta est,id quod dici potuisset de potentia euiusque sormicae portantis granum aliquod ad domicilium. v v v v. Ex premision in Scriptura probatust
a tm Ertio ex promissionibus etiam quibus lilI Seriptura promittuntur aliqua opera si heraδε effectu, qui ex libera pendent voluntate esset potest aliud argumentum. Huiusmodi
est illa promissio Erecti. 36. vers. 17. spiritum meum ponam in med a Nisi, o faciam ut in praevis meis ambuletis, se iis cia mea cumiliaris. ω peremina. Quem locum apertissimum appellat S. Aug. de praedestinat sanctorum, e. ii & sub-4it. Attenditoratres, o λιάουιuis Deum ista premuistere facturum scin sacrassi, qua iubet, ut fame. Illustre etiam est quod ait eoddib. tap. 1 o. atque etiam Paul. ad Rom. 4. de fide gentium promissa Abraham , Genes 1 . inquit enim August. uuando promisti Deus Abrahae dem genatiam dicens , putrem multarum gentium posui te sicas dicit Apostolis , vi secundum graiariam Drmor omissa, de sua vadesinuisone n mi , quia et fi faciunt homιnes iana, Deus facit, Nili faciant quae praecipit, non siti faciunt, ut se saeiarat quod promisit. Iuxta qua loco Prosper. i. de
. vocatione gentium, eap. o. Obiasturas, inquit,pram t. qai rixit, dabo latis eis adrerum , isti meant mi. Uesteraturosyramisi qui dixit timorematiti m ων eorum, ne Aficia su a me: Apud His e. cap. 32. iuxta LXx Interpretum translationem di quibus smilia multa sunt in diuinis litoris , quae continent promissionem rerum libea . ambiam I. Pan. D. TA
re faciendarum, praesertim quae pertineant ad pietatem Christianam. Εκ his autem sormandu est huiusmodi arsu mentum, Dei promisso absoluta essentialitet
inuoluit voluntatem rei promissae, ante sutu- am operationem, qua res ponitur in executi
ne: quandoquidem ipsa promisso essentialiter
est ante eandem suturam eo operationem, qua est facienda res promissa r nam promissio est cauta talis operationis: promittit autem Deus opera liberar ergo habet absolutam eorum i
hentionem ante suturam eorum executionem.
Hoe vero ostendi potest ex modcis quo unus,
quisque post obligationem promissionis ad illam implandam adhibet media necessaria ad rem promissam ex intentione implendi pr missionem, ac proinde exequenὸi rem promissam i adhibet autem medium gratiae praeuenia entis , ante exemtionε operis liberi promissi ergo ante eadem executionε habet illius e scacem voluntatem: non dico, habere Deum huiusmodi intentionem fidelitatis, ante omnem operationem libertatbitrii r nam saepius promiso ortum habet ex aliquo opere libero, &pio sed dico, esse ante liberam illam cooperationem , qua res promissa ponitur in executione: non enim ἰntendimus Omnia opera n stra prasniri . ante Omnem cooperation in
liberi arbitriit sed ante illam, per quam ponu
OVarta ratio est huiusmodi: Quicunque
habet in sua potestate media, uisus inta-libiliter eonsequatur aliquem suam sbi eongruentem , potest illum esseaeiter intendere. ante finis evreutionem di potest item media ad hibere,per egeaeem votitionem tonsequendi talem fine ita ut hie priua sit in intentione, qu in reali exeeutione; Deus autem in sua poteu
he habet media, qui hu in allibiliter posset pera nostra libera, & pia praefinire , quae me dia ipse eognostit talia esse, Iudi s ipse adhibe-γes , sutura sint, ut voluntas libere opereturre go potest esicaciter praefinire opera libera, a te ipseram executionem.
Responderi potest ad maiorem proposti
nem, eam esse veram in his, quae non ma dantur executioni per voluntatem si heram alterius , non autem in his finibus, qui per alimrum voluntatem ponendi sunt in executione. quomodλ pater aliquis dat filio media, quibus euadete possit doctus, non tamen habet v luntatem ess caram huius finis, quia ponendu est in executione per liberam industriam filii. neque posset pater egeacitet intendere snem, quem videt pendere a fisi voluntate. Hae responso effraciter reselli potest. PK- m. . quia ea intentione egeaei asse Menai
359쪽
3I Quaest. XXII Art. II. St III.
gloriam pro rant homines iustificari.& habe- Quinto, opera libera, quae nune essierin - δη re merita, atque ex essi caci gloriae intentione non possunt sine libertate procedere ab ei saepius operantur, & tamen glorificatio magis dem principiis, a quibus proe ut, nisi in illis
pendet a Dei voluntate, quam noster consen-illud ponatur, quod immutet modum operansus a nostra : quoniam tamen certi sumus de di illorum: potest autem Deus praefinire ope-Dei koluntate,si nos facimus illa, quae sunt in ra nostra ante corum executionem, non po-
nostra potestate, e scaciter possumus illuminendo ullum aliud principium operandi di- finem intendere perficiendum per Dei volun- stinctum ab his, per quae de facto huiusmodi o
talem Deus autem multo certius cognoscit pera libere producuntur ergo potest effraciter futuram conditionaliter nostram cooperatio- Intendere Opera nostra ante eoru executionemnem, hoe est. si ille dederit certam quandam non impediendo eorum libertatem. Minor vocationem, ergo multo melius potest inten-lprobatur, quia ex intentione operis voliti. dere es caciter nostrum consensum, quam nositum id sequitur ex necessitate, ut scilicet adhi ipsus gloriam. Praeterea ex voluntate inca clibeantur media antecedentia. ex quibus finis inai iustificationis, peccator discutit opera, ut initentus secuturus si instilli biliret: videt autem eonfessione illa manifestet, ex intentione, in- Deus per ea pri 'cipia per quae de secto sunt o- qum,escaci recipiendiSacrainentu. quod ta-ipera libera, insalibiliter illa producto ergo quamine recipere non potest, nisi per duplice face tuis illa es caciter intendat, potest nulla alia ad dotis liberam voluntatem , proferendi verba, hibere media, quam illa, per qua de facto pron iaciendi quod Christus instituit, aut sicitEc- ducuntur libere, ae proinde potest opera libe-Hesai similiter ex intentione esicaci recipien- ra praedes ni re ante eorum executionem, nihildi Eucharistiam, ad altare accedit, quam tamen impediendo eorum libertatem. non potest accipere, nis perliberam operatio- Responderi potest, ipsam Dei voluntatem a
nem Sacerdotis: nam cum et dat non defutu- & praefinitionem esse quoddam principium reiram Sacerdotis voluntatem, hoc satis est, ut cL volita, ac proinde implicare eontraditi ionem, ' fieuiter intendat opus Sacerdoti liberum ἔ & Deu in praefinire aliquem actum voluntatis. ut veniamus ad res minoris momenti, ex inca-inon ponendo aliquod principium diuersum ei intentione emendi panem, properat seruus absis, perquam actus producetur sne tali pr.
ad plateam, in qua scit venditores paratos esseis nitione. ad vendendum, neque incaci intentione quic- sed contra est , quod lieet Dei praefinitio quam obstat, quod emptio esse non possit sine principium quoddam sit rei volitae, non tamen
venditoris voluntate : nam haec voluntas fu- quaelibet praefinitio est immediatum prin6- rura cognoscituris confruens pretium offera-ipium executionis r nam illa etiam praeni itio. tur. Dentove ex intentione estuci stupaml uae media applicit ad executionem, est prin Geomburendi. illam igni applicamus, atque exipium non proximum, sed remotum rei Φ lita, intentione calefaciendi nos, a edimus ad ig vi constat ex his finibus, quos Deus triandatriem i quamuis sciamus opus illud dependere executioni per causas naturales, quorum plu-α libero Dei concursu , quoniam scilicet in- res prius habet in egeaei intentione, quam im- dieamus non defuturam Dei voluntatem ad o-jmediate illis producat: ut quando tempore dia
perandum eum igne, si passues illi appliceturriluuii pluebat ad destruendum hominum genus
Deus autem multo certius cognoscit non de- aut cum pluit ad dandam abundantiam fiu- suturam nostram eooperationem in ope- menti: ergo pari rati tine potest Deus emcaei- rationem in opere libero, si ipse certam quan-iter intendere opus liberum, non adhibendo adam cogitationem obiecti immittat: ergo p iliquod principium proximum operis. distin-test eseaeiter intendere opera nostra libera, ctum ab his , per quae de tacto producitur lia
ante eorum excutionem, & per effcacem in-ibere. Exemplum este potest in promissione tentionem media adhibere , ad opera libera, nam potest Deus, etiamsi promiserit futurum non miniis quam voluntas creata potest rem,opus liberum, non adhibere alia principia pro- vllani intendere. xima ad executionem, quam illa, per quae Opus
. Quod autem dicitur de voluntate filii, non estietiam sne promissione fieret libere, s ea adhi-
ad rem ρraesentem: quia voluntas filij non est berentur i par autem ratio est de volitione, ita subdita Patri, neque certo ab illo cognosti-iquantumuis ea si antecendens Nesseaxe quiatur,& ideo non mirum, s non si prudens es- ut illa infallibiliter impleantur satia sunt illa δε- scax intentio circa finem dependentem a du- terminata media, qui Deus videt sustura esse o-hia voluntater Deus autem subditam sbi ha-ipus liberum, s adhibeantur cum consensui
het erratam voluntatem & eertam scientia misus concomitanter, siue antecedat praefinitio Meooperationis voluntatis, non d utura, s ip ilia eiust obiecti, sise non antecedat. se eertam quandam eositationem illi dederat: Sexto, non omnis necessitas antecedens a- M quare incaeiter potest intendere opera nostra ictum, ut absolute futurum,impedit liberam ilia ante eorum executionem, non minus quam liusexeeutionem , dummodo ea necessitas sit
voluntas creata potest intendere effectum de-ipost scientiam eonditionalem eiusdem actus pendentem a voluntate alterius, cuius coopera- futuri, s certa quaedam media ad illum acti
tionem cognoscit non defuturam. beantur : sed ex Dei praefinitionet ante opus
360쪽
absolute suoru solum sequitur necessitas huiusmodi post praeuictam praescientiam:ergo ex Dei praefinitione. ante opus libcrum absolute
futurum. nulla sequitur necessitas contraria ii hertati Probatur maior, quia tam necesse est seri, quod Deus promiserit, quam quod Deus voluerit: ex hoc autem, quod Deus promittat aliquod bonum libere futurum,oritur necessitas antecedens ipsum opus, ut futurum absolute, neque tamen tollit illius libertatem, nempe, quia promisso operis liberi in Deo esse non potest , nis post praescientiain mediorum, per quae insallibiliter illa promisit impleri.similiter
ex seientia ipsa conditionali, & positi ne conia ditionis,de qua Deus iudicat, si ponatur , futurum opus liberum, sequitur quaedam neces- stas, quae antecedit opus, ut absolute liberum: nam scientia circa veritatem conditionalem contingentem, necessario est ante veritatem absolutam. ipsa etiam exhibitio conditionis, quoniam caula rei futurae est, prior est quam res, ut absolute sutura: qua conditione posita, pro ut subest scientiae eonditionali necesse est rem esse absolute futuram, neque tamen haec necessitas est contraria libertati: ergo necessitas ant cedens rem absolute liberam, quae consequatit rcientiam conditionalem, non est contraria libertati.
3 Quod autem ex praesinitione Dei, nulla alia sequatur necessitas manifestum est, quia praes-nitio euiusque finis est post praescieritiam mediorum, quae infallibiliter cognoscuntur,esse idonea ad consecutionem finis cum conditi nibus in ilici volitis; Deus enim nihil potest velle aut promittere, quod prius non seiat esse in sua potestate, ac proinde cuius media non cognoscat esse talia,qus insallibiliter,s adhibeantur. factura snt, ut finis intentus mandetur ex ecutioni. Quare ex Dei praefinitione fieri potest . ut non oriatur necessitas eontraria liber- ltati, nempe s hoc ipsum etiam praefiniatur, ut opus fiat eum circunstantia libertatis: nam haeceonditio volita in obiecto , facit t Deus non possit alia media adhibere, quam illa, per quae opus libere videt futurum her scientiam conditionalcin: quare haec praefinitio non impedit executionem liberam, sed potius in fallibiliter facit, ut executio si eum libertate, nempe adhibendo media idonea Id eandem liberam executionem, ut aperte docet s.Thom. q. I9. art.
s. dum explicat efficaciam voluntatis diuinae, e se primam causam libertatis, quae est in effectu ex hoe enim, quod Deus vult fieri aliquidlibete . ad illud praeparat eausas contingentes, quod repetit in responsione ad secunia
A priori autem ratio fur haec praes nitio non tollat libertatem cst, quia non pr parat alia inedia proxima, quam illa, per quae aliis opus seret libere, etiam sine tali praetinitione, ex quo fit. ut licet haec praefinitio sit ante operationem absolute futura: sit tamen post eandem eo pe-hationem conditionaliter futuram , visam a
Deo per scientiam conditionalem: quare non potest tollere ab opere libertatem , ted potius tanquam principium radicale& remotum, adi iam concut it,lcilicet ponendo in executione illam eonditionem, ex qua, s ponatur . Deus videt opus futurum libere. Quocirca necessitas, quae ex tali praefinitione sequitur smul est antecedens, & consenuens eandem operationem futuram . secundum diuersu in illius statum antecedit enim illam,ut absolute suturam,quia ponit conditionem , ut illa existat: sequitur
autem eandem cooperationem , ut suturam
conditionaliter,atque secundum statum illius conditionatum, quia prior est scientia talis perationis conditionaliter suturae , quam illiuspras nitio: praece3it autem scientia conditionalis solum proponendo voluntati utilitatem ii saltibilem mediorum , hoe est, illa esse talia, quae si adhibeantur, factura snt, ut Op Qt o fiat libere, quod proponi per scientiam n :test, quin simul proponatur cliam comi ovoluntatis conditionaliter futura, s tali dia antecedentia in illa ponantur r nec . 'sautem quae aliquo modo praesupponit c. i, rationem libere suturam a voluntate, in ali potest esse contraria libertati, licet alio modo2 t cedat cooperationem absolute sutura beest, secundum statum absolutum, non vin ' 1,cundum statum conὀitionatum, neque a l hoc institutum scientia conditionalis praeter retri
adfertur , sed potius hecessitio ad explicaniadam rationem , qua Deus adhibet in dia ad effectus liberos, eum insallibilitate eucntus dis
e A s v et VII. uens S. Augu ni elucidatur. EX Augustino autem aliqui hanc lententia probant, ex illo, quod ipse affert ex Amabros lib. de dono perseuerant. cap. I9. Si volu6pe ex indetioruscisset deuotos: ti infra: Sed Deus. quos agnatur, vocat E se quem vult, re tosin facit; quae sun t s. Ambroslib. 7. in Lucam eapite de responsione IESU, quae sgnificare videntur ex voluntate antecedente, quam Deus habeat faciendi aliquem deuotum, oriri executi hein. verum haec verba parum 'probant, nam verba illa ; svoluisset, non referuntur ad hiectum deuotionis a Deo volitum sed ad hospitium Chrissi in domo quo rudam, a quibus recipi noluit, ubi si recipi voluisset, ut Ambros ait, voluisset etiam illos sacere deuotos, quod aperte indicant verba antece)entia: Noluit recipi ab his , quos sciebat non psici mente conuersos r nam fi voluisset. ex indevotis fetisperitiοια : ubi illud,s voluisset, plane resertur ad id, quod dixerat inoluit recipi, &quod sequitur. Quos dignatiis, vocat: ct quem vult religiosum sucis
non sgnificat voluntatem antecedentem ex e
tutionem, sed libertatem benescentiae, qua Deus operatum quare Deus quos dignatur,v