장음표시 사용
301쪽
158 CORNELII VANquicquid est in illis, quas dixi, legi.
hus cle tempore leo timo , esse a manu Tithoniani interpolantis , quum aeque X. naensibus, atque anno conveniat, &quum Seneca etiam d. epis. 63. de luctu virorum dixerit: viris nullum ieeta rimum tempus es , quia nullum boum sum . Senecam Vero , ubi de anno luctus agit , decem menses intellexisse , ipse auctor est idoneus consol. ad Helis viam cap. I 6. quod Sc Rae vardus obser
vavit lib. I. varior. cap. uis. ante
divers temp. praescript. cap. I 3. nam
male Lipsius ad H epis. 63. annum communem seminis praescribit in quocunque alterius luctu , decem menses initictu viri. Plus scire attinet , quae ratio vidua. bus luctum imperaverit. De luctu cum loquor , non intelligo aegritudinem , ex eius , φυ; eaνus fueris , interisti acerbo, ut Cicero luctum definivit Tuscul. qu. lib. cap. I 8. haec enim utriusque sexus communis est, & ad solum animum pertinet , sed loquor de luctu externo,
di eo praecipue , qui nuptiis impedi.
mento est. In seminis autem, si ICtos audiamus , una & sola luctus ratio est metus incerti partus , propter turbat nem sanguinis . Ulpianus dixit in ι. 1 I. r. F. da his qui not. infam. δια τρον συγ χν σὸν τῆς γονης , efferunt Basilici
C. de Epist. edi Cleri ne quis de prole dub tre Theodosius & Ualentinianus ini. 8. g 4. C. de νeptiae nec alia, quod sciam , ratio redditur ut sibi. Ex ea Ulpianus efficit in d. l. rr. β I. etiamsi
maritus talis sit . quem more majorum lugeri non oportet, mulieri tamen inistra rempus legitimum a nuptiis abstinendum esse , ut di abstinendum est ,
remisso quamvis vel diminuto seminis
luctu t. Is . C. ex quib. ea . infam. Disrom Elficitur & aliud ex eadem rati
ne , quod mox sequitur in q a. d. I.
r. Pomponius, eam , qua intra legitiamtim tempus partum ediderit, putar satim pol sie nuptiis se collocare . Quod υe. rum puto, inquit Ulpianus . Et lane , jure Romano , nihil est verius . Eam sententiam Basilici bis retulerunt, semeI
lib. 2I. eis. 2. cap. II. iterum lib. 28. tit. s.caρ. I 2. Simpliciter nempe & abique ulla adjectione , sed ad priorem locum
Interpres Nicaeus notavit , id duntaxat verum esse in marito, quem lugeri non sportet, alioquin annum esse expectandum , δια της γονης τυγχητtν, a rea δια τιαην του ανδο ν , propter eonfusonem bangu nis propter reverentiam maris . Video &Cujacium lib. 6. observ. ea . 32. non laudato Sch
liaste , Ulpiani sententiam referre ad
viduas eorum , quos iugeri non oportet , in aliis contra putare . Quin palam adfirmat ad novell. Ιχ. mulieri luis ctum indici , non tantum ob incertum uteri, eonfusonemissanguinis, sed etiam ob memoriam reverentiam defunctimarisi: quandoquIdem, etiamsi intra anis num pepereris , annum luctum peragere debet , nis a Pr ne pe vel Senaria impetraverit , ut sibi intra legitimum temispus nubeis I ceret . Quod ipsum etiamd uit Πραγuin. de divers tempor. prae
serjt. cap. 2o. Alii id gregatim sequun- mr ' sed ejus rei ego auctor itatem deis sidero . Pomponius & ex eo Ulpianus
in d. t. II. β 2. loco plane distincto,
pronunciant, mulieri, si pepererit, statim nubere licere . nec est, cur id rostringamus ad mulierem ejus , quem more majorum lugeri non oportet, de quo ante dixerat in Φ I. In omni muliere id verum est, quum in omni post
partum cesset ratio turbandi sanguinis. Si decem menses omnino egent exspectan i,
302쪽
ctandi , non animadverto , quemadmodum lex Iulia , quae caelibatum merincet , feminis a morte viri vacationem anni tribueret , ut auctor est Ulpianus fragm. tit. 14. largienda enim tune suisset duntaxat vacatio bimestris, cum ex necessitate legis vacarent X. mensi. bus . Poterant igitur nubere intra anisnum , sed non debebant , & poterant, sed post partum . ut ait d. I. II. β 2. Praetexitur & reverentia, at, si honor pristini matrimonii hic quicquam praestaret , cur non aeque viri uxores lugerent, ac viros mulieres λ mutuus tunc oporteret esse luinis, mutua reverentia.
Et tamen uxores vis Iugere non comis
petiuntur i. q. si de his qm not. iasam. quidni λ quia nempe in his cessat in certitudo prolis. Scio a Principe, saepe& a Senatu mulieres impetrasse, ut sNbi intra legitimum tempus liceret nubere l. Io. F. eis. & variis Ioeis apud auctores rerum Romanorum ; sed id intelligo, si a defuncto marito nondum peperissent . & . inspecto sorte ventre,
renunciarentur vacuae . Post divortium eadem ratio erat , metus scilicet con
landendi sanguinis l. 8. β 4. C. de ropud. annos integer ibi quoque definitus, antequam , post repudium , alteri nubat mulier . Unde & Iulius Caesar diremit nuptias praetorii viri , qui di-- gressam a marito post biduum duxerat, ut est apud Suetonium in Caesare cap. 43. sed si mulier post divortium prae-pnans non sit, statim nubere potest, ut ipse Cujaeius consentit d. lib. s. obis . cap. 32. addens, & recte. privilegium tutius nunquam datum suisse nisi vacuis . Quae jam pepererant , privilegio non egebant, ipso jure tutae , nisi Pomponius & Ulpianus nos saltant. Igitur nulla est ratio , quae ex privilegio viduarum adsertur, nulla quoque. quam ex Harmenopulo adfert Cujacius
d. Πραγματ. de disres temp. pri scrip . cap. ΣΟ. Harmenopulus quidem lib. 4. tit. o. g oo. . Dr. distinguit, plane ut Scholiastes Nicaeus distinxerat. Inter eam , quae maritum luctu dignum amisi, de eam, quae amisit luctu indignum , εν τs alii non potest nubere, se τω πενθιαν potest. Πεν , est luctus dignorum , indi in pnorum , ut Scholiastes Harmenopuli ibi prolixe explicat ' advocata quoque matrimonii reverentia in causam luctus. quae nuptiis impedimento esset . Sed viri ereὸere aequius melius est . Pomponio & Ulpiano, an Graeculis quibusdam , qui jurisprudentiam suorum rem porum veteri jurisprudentiae passim miscuerunt λ ipsi Basilici ita Κοχαρ ν, quam vocant , suam instruxerunt. Inisterpretes Graeci hoc magis imitari sunt,& de Harmenopulo luculentum testim nium praebet Theodoricus Adamaeus Suallembergus in prologo ante primam edit;onem Harmenopuli , quae Parisiis Graece prodiit anno Is o. Quod JCti veteres rationi , posteriores iidemque barbari superstitioni dederunt , rati , lugeretur quis , necne , hoe einerem& blanes multum curare sepultos , hos
Manes offendi & contristari , nisi plone sueti e luctui indultum . Aliter seis puerunt ICti veteres , rationem sequuti, non superstitionem ς & non illos duces sequamue , qui sanguis is & seminis
confusi merum unam solamque causam dixerunt , quae in viduis mulieribus nuptias impedit. Nam quod Imperat res in ι. I. C. de secunae nupt & ia ι. q. C. ad SC. - Tertullian. da religione. Iuctus a seminis praestanda . dixerunt, vel maxime pertinet ad religionem . devitanda partus incertitudine , qua major religio esse nequit. Cur ad solam reverentiam id alii transtulerint, contra tot alia juris Romani decreta, non-
303쪽
dum potui animadvertere . Priusquam finiamus, placet ius Pontificium vindicare ab infamia, qua nunc laborare omnes , quod sciam , ejus Interpretes agnoscunt. Vulgo scilicet exustimatur, jure Pontificio posse mulierem a roso mariti mox alium induce. re , sine ulla nota infamiae, nec exspectato partu , nec anno luctus. Haee creditur esse Divi Gregorii sententia incan. Euphemtam 7. eat f. a. quaest. 3. cum infamem esse negat , quae intra tempus luctus nubit , cum matrimonia
hodie regantur iure poli , non iure fori m jure poli mortuo viro mulier soluta es a lege v r; , nubat , eui vult. Idem rescribit Urbanus III. in eap. X. de secund. nupt. stiper illa , inquit , qμή sione, qua quaestum es, an mulier posset sue infamia nubere intra tempus tu.ctus , fecundum leges definitum , respondemus , quod eum iaspostolus dicat, MU-LJER VIR o suo MORTUO , SOLUTA EST A LEGE vini sui . IN DOMINO NUBAT, CUI voLupsti T, per ιkentiamer auctoritatem Apostolἱ , 'eius infamia aboletur. Totidem sere verbis id ipsum rescribit Innocentius III. 4n cap. S. eod. tit. Igitur jure Canonum vidua , etiam plena κais , ut Iulia , ADgusti filia , dicebat, alium vectorem tollet qvel si incertum se, an ex priori marito conceperit , alteri se dabie impraegnandam λ a parato viri tumulo ad alterius thalamum parandum se protinus accinget 8 se , inquam , vulgo existimatur , & quidem auctoritate D. Pau- Ii I. Corintb. 7. ρ 3ρ. Sed auctoritate Apostoli abusos esse Pontifices Connanus scripsit - comment.bu . e v. lib. 8. rit. 8. num. q. cum non dixerit , liberum, quando velit nubere , sed cui velit , atque ita , inquit , non videbitur Apostolus ea praecepisse vel permissse, quae tantam habent tui pitudinem.
Recte judicat de mente Apostoli , sed
non, ut arbitror, de mente Canonum.
Nihil aliud , si quid judico , iis sedet,
quam explodere silperstitionem , quam posterior aeras induxerat . de prohibito Intra annum luctus matrimonio, si vel metus turbati sanguinis cessaret . Exploserat illam jus Romanum . Repullu- Iavit , quin & in leges Graecorum abiis
verat . Nova igitur lege erat opus ad coercendos eos, qui matrimonia sumami. nabant, & viduas, etiam excusso utero, annum integrum ab aliis nuptiis arce.
bant , sin minus, habebant infami omnumero . Haec , ni fallor Pontificum ratio , haec sententia , reducto , quod superstitione abolitum erat , jure R mano . Atque ita malo Canones interis prerari , quam Pontifices & non intelis
bitatis , adeo manifestae , reos agere .
Indignor sane , jus Pontificium , pe peram , ut mihi videtur , intes sectum
in mores Gentium migrasse , & , ut Connanus ait dicto laeo , totam hodie Rempublieam Chrissianam tenere. Statuintis tamen nonnullarum Gentium obviam
itum est immaturis viduarum nuptiis; sed hoc jam non ago.
DE spici meretur , an apuὸ Romais
nos hictum propinquorum sola voluntas, an vero lex & necessitas deis fini verit . Praetor in edicto non paren tes , non Iiberos , non alios propinquos I sese invicem non elugentes, in. famia notat, scd eos tantum , qui seminas intra legitimum tempus nuptiis elocant. Unde Ulpianus in I. 23. Fde his qui not. infam. Edictum intestispretans , ita infit i Parentes o liberi utrius
304쪽
OBIERVATIONUM IURII ROMANI LIB. V. C. XIII. a 6 I
vir usque sexus, nee non m ceteri agnati cognati secundum pietatis rationem, animi sui patientiam , prout quisque volueris , lugendi sunt : Mui autem eos Non eluxit , non notatur ἰ am;a. Igitur
omnis propinquorum luctus , si Vlpia num audias , est voluntarius, utque in marito, se & in his non impedit nuptias , quemadmodum inse ille auctor est in I. II. pr. ff. eod. PropinquuS propinquum luget secundum animi sui patientiam . sic enim . ut legitur, omnino legendum est . Dion usus Goth see-dus , infelix Critieus . in notis , forte, inquit, PARIENT A , ut an mi sui parientia sit idem , quod sequitur , prout quisque vomeris , quod euique vide, inratque πρ arueris . Sed nescio, cur placeret vocem usitatam mutare inustata,& tantum non barbara : ipse tamen Gothostedus par entia vocem non sinis
xie , sed debet, ni fallor, Cuiaeio II.
T. obse . ωρ. s. qui eam inserit t. I.
C. qui pro sua bur si iudie. dari possmale patientiam aeeommodare ibi est pati, istem coram se agi , quo refert illa eiusdem Ulpiani in I. p. 6 a. F.
de offici Hoeons- er Legat. eirea eatos patientem ese oportere Proconsulem,
S illa Vivit Zenonis ad Imperatorem Antoninum in I. 3. f. de bis qui ι stam. deI. rogo , Domine Imperator c a dias me patienter , & quod Plinius dixi e lib. 6. epist. a. primum religioni suae iudex patientiam debet , 'quae pars ma-κna iusitiae est . Scio , libros quosdam 'NSS. in d. I. r. habere par entiam , MCujacius notavit , & Fabrotus ad C iacit parat. d. ris. & Glossam interliis
mearem parientiam exponere obedientiam,& eonsensim . Sed in aliis ΜSS. est parentia, quod praesert Russardus . Apud Gellium. lib. I. cap. I 3. quidam etiam ieiunt imparentia, quidam impar entia, sea multis nominibus & ibi praestat impatientia , ut ab aliis jam observatum est. Ex Cassiodori lib. 7. variari cap. 27. hanc suam par entiam depromsit Cu-jacius, sed & ibi in plurimis libris est patientia , quod apse malim retinere . quam in alio Cassiodori loco , ubi patientia est , substituere parientiam, ut substituit Cujacius P. lib. I. obse . cap. s.& ad ejus exemplum Gothostedus in b.
Luctus igitur Propinquorum, ex definitione Ulpiani , pendet ab arbitrio uniuscuiusque, & sie quoque est in Baslicis, & in Scholiis. Sed in alia omnia abivit Paulus , Ulpiani aequalis , nam lib. I. senteno ris. ult. qui est de sepulchris ρο Itigendis , ita scripsisse cre. ditur: Parentes oe Usi majores sex annis anno lugeri posunt ; minores mense 'ν risus decem mensius, oe cognati proxim oris gradus oecto. Qui contra fecerit, nomiam numero habetur . Ιmo Ulpianus , quἰ eos non eluxit, non notatur ἱnfamia. Haec invicem pugnant frontibus adverss . Non lieet dicere, quod Prae, ceptor olim noster Utricus Huber dixit Eunom. Rom. ad ι. 23. F de bis qui notant. MDm. eam Pauli sententiam , quam primum extulit Cujacius lib. 2I.
obse . cap. I 2. sbi esse suspectae fidei,& suppositum sorte ipsus Criacit sce, tum , cum frustra eum Iocum quaesiverit , etiam in ipsa Cujacii editione . Monui . Virum Amplissimum , etiam
tunc, cum adolescens eam partem Eu
nomiae Romanae sub ejus Praesidio desen derem , Cujacium ex Codice Vesonti no plurimas Pauli sententias extulisse, & obse aiianibus . suis inseruisse . quae
antea non exstabant . Id egit ι b. 2I. obser . e p. o. cap. Iz. cap. I 3. σcap. Ubi , postquam hanc, qua de agimus , sententiam retulisset cap. I a. ita pergit initio eap., Superiores sen tentias dedi ex libro vetussismo Sentem
305쪽
itarum Pauli , ad me Vesuriene perlato, S. sic fere initio iap. Io. Illae septenistiae pest. Oipii us aliquot editionibus deinde lui t inscrtae , etiam et , quam curavit Ritteis fis.. nee minoris auis Horatatis haben rer , quam silae , quae ante prodierunr . Id sugerat Amplissit, berutra , unico' Cujacii cap. I a. ἔntentum , & alio Pauli sata ignoran.
ni , mentito Ulpiani nomine . Hatid dubie , inquit , Tribonianus intemolavisae l. 283. O finis. arb tratu suo , vel secutus rationem animi sui , .vel moremsia remporis . nec . enim de ingendis pa- genti s ut liberis otii eunatis Ulpia. -s Hiad, s. ferat seq.am scripsis Fatius illo senior aνum loco . Ex quo illa Pauli sententia. publice innotuit , ceratarim quique Interpretes Triboni manup agnoverunt in in I. 23. hos re-c nsibit Clariss. Schuliingius an no . ad PDuli sent. Id. v. tis. Diri num. I 3. 3c ipse suffragium suum additat, ut antea quoque adqiderat em totum Tribo. niani Collector Uisseobachius . Unus , ut es i. , Huberus dissensit ' sed ea praeiscipue vallade, qua nobis dissentirς non licet, Habet & duas alias rationes , cur
mi is sequatui partes Ulp.ri , quam Pauli . ..Altera quod in stilo Ulpiani nibib sit, quod mi pisin offer. dat , ut vulgo alias .i hisera, quod . secundum Paulii', parentes & filii
majorea VI. annis anno' Mino lugeo. di essent, minus distarait X. mensa, b , quod Us vacita . . abstu in . valeant illae rationet , olere Ω
sunt. Em di si is dabo, eur imi iurisis prudentiam ut piaui m. Pauli sim troclivior . Luctem propinquorum s i honesus commendat, luctus vi u
iam urget ratio, ei vilis. Illa negligiαν sine ullo cujusquam praejudicio , haec non negligitur .sne metu invertendae hereditatis , dc turbandi cum turbato sanguine patrimonii . Legis est cavere, ne quid per alterum alteri delit, hine
viduas infamia coercer, quae nubunt ante partum , vel eo tempore, quo ex
priori marito parere possunt . In propinquis nihil est, ut diximus, quod urgeat, nisi sola honestas, ab his magis, ab illis'munus commendata. An dicemus , qui hanc non observavit , insemium nume-fo esse haben)ume ua Paulus' contra
Ulpianus. Pro Ulpiano stat rario, quam dixi, stat edictum Praetoris , quo de viduabus , non de reliquis propinquis cautum est, stant denique Annales Ro8manorum , & alia jurisprudentiae ca
Romulus' non nisi viduabus praeserupsi decem mensium luctum , ut appa ret ex decantatis scissim Ovidii versiis culis. Numa , ut in .ejus visa Plutaris chus auctor est , nulli omnino 'propin. quo majorem luctum India stri quam vicem mensum , sed nullum ulli imis peravit . Matronae apud Romapos sapeviros , de Republica praeclare meritos, , tu erunt decem menses, ut ab aliis prolixe observarum est, ted ideo de eminenses, quia, ut superdicit, Plutarchus in coriolam , ex lege Numae parentes liberos , fratres eo luctu prosequi in ris erat . AA mores igitur , non ad. Meessitatem juris pr inquorum luctum exegit poterant . M vellent, tamdiu iugere , H nollent, utebantus ingenio
sto. Id ipsum Seneca indicat epise. 63. cum visis nullum osse dixit Iehἰiimum rempus luctu , atqui ita nec patribus, nee filἰis . Et exemp- desii as vir
rum , qui nec luxerunt, noc eluxerunt
propinquos λ Idem ille Seneca dabit
306쪽
tradit. , at laudi. Lex Jussa seminis
ne incurrerent poenas coelibatus, annuam, vacationem indulgebam, ut Ulpianus fragm. tit. I 6. Iustinianus no.
veli. 22. cap. q3. Commemorant
OAsERVATIONUM IURIS ROMANI LIB. V. C. XIII. 263
er cap. I s. nee iis id infamiae fuisse ni queat . exceptio. dilatoria. Ad motas
aetiam resero, quod pD ait, exbetisatum μορ- filium ius m habere, patris me moriar, perinde, ut. vi matre, cujus heinus no- reditas σου Νω- non perihet, .sue enim
, sed est apud Papinianum In ζ1' si
nihil ea I rivii de maribus, & nesia curiam his vacationem fuisse magis putat ipse Cuiacius lib. 6. obfem. cap. 37. de propinquila etiam eadem lege nihil ea tum est . In his omnib- igitur valebit
legis messas; 3c cogentur nuptias- con Mahere ς absit, ut , si contraxerint infamium numero sint habendi , ut ex sententia Pauli videbatur eoastare. Quin, quod ad viros viduos, palam contradiiscit ipse Paulus in l. ff. 'de his quῖ
notaem. infam. Be quot ad, liberos & parentes Ulpianus in ι. I I. pr. f. Dd. De nuptiis, inquies, res. cerra est , sed de lugubribus sumendis intelligenda est Pauli
sementia. . Atque si nempe lugentes non aeque oporteret abstinere, a nut is, ut
a convis is abstinere oportet , ut ipse ille Paulus mox addit in β I . d. tis. 2I. Atque se etiam lugubria magis minusve litra & tristia, quinii io, Vel plane non gestata , vel tani diu nis M. stata , emcere possint satis idoneam inissimiae causam . Etiam hodie moris est in luctu propinquorum lugubria sumere , & post certum rempus deponere , sed id assit euiscue seeundi tανἰe
agit quisque secunduse pietatis rae rem, & animi sui patientiam, sine metu alicujus itiset ilia r & eedo mihi locum ex tota antiquitate , qtri probet . insanitum numero habitos propinquos , qui . utra veste non incedebant ,
. vel hanc exuebant ante tempus, . a Paulo desinitum is Quise & ad mores res ro. quod in L I . F. desin al. etiam mortes parentium ju im praebeant ea δε his quἰ -ωεt, infam. Recte ibi Glastar pro motu an mr sui malis , d. L vh. intelligore de necessaris liactu , qui consistit- in familia lane ista, quoad, per Novend alia, sacra fiunt defuncto . Ita sane intellexit Cujacius ad Papiniani lia. quὰ in d. ι. ula.& ita qutique tunc intellexit d. l. 23. eod. ut nempe in parentibus , liberit, reliquisque agnatis & . cognatis aliquis luctus suffecurit , non , inquit , is usannuus, sed luctus novir' dierum tran
sinu facillimur, qui , ut anto dixerat, ab luitue exserrais, funere seriodo, i
Ris faeieudis, eelebranda memoria deis cti, atque etiam is amictu atro, dum is
supra terram eis O Reliquum luctum Ci jacius suo cujusque arbitrio permisit , melius , ut arbitror, quam lis. 21.. et serv. cap tχ. postquam . scilicer ex lit o Vesbntino 3 iter sapuit. 'is . . Sed si Ulpianum Paulo praeseratrura, ut ego pressero multis nominibus e quia . cum ventum ad verum est , Paul' leges, moresque reῖugnant, quid t nariuerit, quod illi reponamus p Nili Inoo turbaret pri r Drs sntet tia, quR st . . parentes ac filios majores sex annis an no iugeri τοδο , minores mense , maritum decem mehsibus, 3c cognatos p- .
ximioris, gradus octo nam , - Victi, ait, Digeri posse'. sempora deis
finit. ex more bivitatis , tunc recepto
sam disserendi matrimonii, non quod , enim ait: cio contra secerst, .nfamiam si consentiant, matrimonium prohibea- numero habetur. Ut . quod sentio, libet
v sed quod vix sponsu agenti oppo. ' re dicam ι non puto vel integrum illud
307쪽
2 4 α ποσπασαατιον de tempore luctus, vel
certe partem ejus posteriorem ipsius Pauli esse , ted Aniani , qui Pauli sententias excerpsit, & hic sequutus est rationem animi sui , vel morem sui temporis. Quemadmodum Anianus Gaium ti Paulum interpolaverit, ab ipso Cujacio via. lim te accipere, quam a quoquam alio. Is autem not. priori ad h 34. Ins. derer. d vis ita irdit: non es liber Galipums pretus , nam immutata . addita. ketracta, depravata stive multa Geborum arbitrio, a quiυus ea qualiacunque fragmen ta veteris prudentiae accepimus, Iuntque puriora multo fragmenta Pandectorum. Et
postquam, quid tamen in Pandectis interis potandis ausus fuisset Tribonianus, exisposuisset, addit e nan secua atque Gothi, qui ex legibus o moribus suis in G οO PAULO pleraque commutarunt. Excer.
pta igitur illa Gothica Cujacium mo
vere non debuerant, ut mutatus ab eo,
qui ante fuerat, Ulpiani partes desere. ret. Quid Anianus sibi sumserit . si prolixe scire desideras, satisfaciet Iac bus Gothosredus prole rom. ad ATMoadoseo. 6. &, si minus satisfaciat, adis de Brissonium de jure connubisrum p. m. 63. 65. & Hilligerum Dones, enuel. lib. is. cap 2. lit. A, &, qui ex professo id egit, Baptistam a Iesu Christo nov. vete . vindia. juri civit. Art. 2.
adductis in eam rem multis auctoritatibus & exemplis. Tribonianismos ille non negat in Pandectis , sed Anianis. mos largitur plures in fragmenti Veis .icrum JCtorum. Si ab Aniano culpam avertere, & illam de infamia clausulam in Interpretem sorte aliquem transcribere malis, ego non in torcedo , modove Ulpiano & veritati obstet..M L. I9. T de ossie. Praesid.
LAmbertus Goris s quidni enim no
minem λ ὶ integrum commentarium icta plit ad h. l. δα tamen adeo liquida est , ut vix interprete videatur egere . Quae ipsis dixit . a me ne exspecta , cur alia quaedam addiderim. mox intelliges . Ait Callistratus in princi obse viandum est ius reddenti, ut ia adeundoquidem facilem se praebeat, sed eontemn.
non patiatur . unde mandatis adi itur, ne Praesides Proinciarum in u/teriorem familiaritatem riminciales admittant ;nam ex conversaxisse aequalit eontemtis
dignitatis nascitur . Temperanda igitur est Deilitas & auctoritas, ut utramque viirtutem temperavit. Agricola ; nam Tacitus, hunc laudans, in ejus vita capis inter alia haec infit: nec illi , quia es rarissimum , aut faeiaitas auctoritatem, aut severitas amorem a iuuis . Ut id magis observent Praesides , addit Callia stratus, eorum mandatis adjectum esse, ne Provinciales admittant in ulter orem sumlitarisatem, Pro ulteriorem Hotoma nus lib. 4. obser si cap. 13. reponit ininteriorem , contra omnium librorum fidem. Idque probavit Lambertus, quamvis probari non debuerit, utraque enim vox eadem fgnificaticine δc alias ocincurrit. Ammianus Marcellinus lib. I
de terrae motu : Terra tremente vent in
rum apud nos spiramina nulla sentiri , quod in ultimis seressbus occupanIur. in rimis scilicet pro intimis. Atque ita hic ulterior, pro interior, ulterior, puta, quam par est, ut & Glossa explicavit.
Sed quid est , quod audio , ideo vitandam esse nimiam cum Provincialibus familiaritatem, ne Praesidum auctoritas minuatur : Sic est , & ecce rationem τ
308쪽
flam ex eonversatione aequali contemtis dignitatis nascisur. Etlanti alii hane senistentiam fere totidem verbis extulerunt,& inde quoque est, quod Valerius seriabit M. 2. eap. 6. h I7. Ne Numidia
idem reges vituperandi, quἰ more Genisias suae nulli mortalium osculum ferebant: quisquid enim in excesso fas gio postumes , humili m trita consuetudine . quo sit tenerabilius , vacuum esse convenit. Sed, si verum amamus, illa admonitio de vitanda familiaritate unice accommodata est hominum vulgo. qui pluris haberi, quam elie volunt . Quo minusquis sapit , eo magis expedit latere . Qui prodeunt, turpes intr0rsus, speciosi veste decora. statim turpitudinem suam produnt . His igitur vitanda familiari. tas , ne detracta larva contemnantur tanti enim a quovis fieri solemus, quanoti is nos esse existimaverit . Hinc imis belles Orientis Reges & olim & nune, raro sese ostendunt. mediocritatis suae sibi probe conscii. Non aliunde tam facile existimationis suae naufragium patiuntur humiles & viles animi, qui longe maximum hominum numerum constituunt, quam ex . familiaritate nimia : neque
aliud quid aeque perdidit Alphonsum
VI. Lulitaniae Regem, quam quod humilitas eius & turpitudo publice innotuerint. At vero qui sapiunt, & se s-bi priores probarunt, non habent, quod
a familiaritate & contem tu metuant zhi enim , quo magis inno escunt , eo pluris quoque sunt, nee τἰνtuti per cuis tam es, ne admota oculis relliescat, ve ba sunt Senecae de tranquissi an m. cap.rs. Hi, dignitatis suae securi, familiaritate sua sese extollunt . & smul eLficiunt, ne aliorum indigni ratem nimis videantur spernere , quo & pertinet , quod Seneca eps. 47. di uravit pro familiaritate cum servis. Ut ver diis eam : qui pluris uideri volunt, quam n . T. I.
sunt, nimia familiaritate probantur im- res, & publicum sui tudibrium praeisne' qui didicerunt vere sapere, ὀidi. cerunt quo me , supremum esse quemque sui iudicem , nec aliorum judicia extimescunt . Si vere saperent cuncti . nec nisi dignioribus Provinciae suissent
commissae , Praesidum mandatis incerta non esset admonitio , quam , ut nunc
sunt δε semper fuerunt homines & m res , inseri placuit. In f rai.LIq.praecipit Callistratus, eum, qui ius dicit, in cognoscendo neque excandescere Oportere adversus eos, quos malos putat , neque precibus calamitosorum. in lacrymari, id enim 'non esse constantis & recti iudieis, cuius animi motu vultus deleg t. Dixit animi motum pro sententia, pro simpliciter, mo
2 . comm. divid. nam omnino aut er rat aut ludit Raevardus lib. I. variori eap.
7. qui in d. i. 2α pro motu judicis
substituit Magiseratus imperio. tanquam errore ex sigiis nato . Motus saepimmein Cossiee iudicibus adscriptus & ancipiares iudielarum motus Valerius dixit M. 8. cap. I. priae. Sc Gellius de Iudico gib. I A. cap. a. ut , quoquo in loco acrempore movetων , fgna indicio faciat motus atque sensus sui . Quod autem hie in Praefide commendat Callia stratus , in Proconsυle est apud Eunainpium Iuliano p. m. n. nam Procon
sul, quem ibi laudat , τῆ σιωπν κρὐ
τμ την ἔννοιαν . Fientis an mi motuus
regis . Basilici summam huius 6 I. sic
me . Saepe inter judices vidi , qui vultu sententiam dicebant. etiam una tantum parte audita , saepe & neutra ; &his igitur utilis erit Callistrati admonitis.
309쪽
suemadmodum veteres Icti' libius suos di linxerint
UEteres ICri ad interpretationem
juris sci ipserunt vel libros singulares, vel plures , ut argumenti dignitas videbatur exigere . Simplices sere& modestae erant eorum librorum in. scriptiones . non ambitiosae, non sesquipedales, ut hodie moris est . Hos libros non scribebant continua serie, sed diuidebant in titulos , 8c hos iterum inparagraphos . sive , ut tunc magis i quebantur, in locos . Tituli non semper
quidem additi , sed nec semper omissi,
ut apparet ex receptis , quae supersunt,
Pauli sententiis , & ex Ulpiani , alii Lque veteris jurisprudentiae reliquiis , quas in hanc rem ex eruditionis suae penu depromst Cl. Schultingius not. ad inscript. sentent. Paul. recte relata. to , qui olim contradicebat , Cujacio. Sive autem tituli adessene , sive abes.sent, distinctionis tamen causa adhibebantur sectiones in modum , quibus nunc utimur . Et se oportebar propter diversas & a se inυicem distinctas quaestiones, quae incidebant , ad leges edicta . Has sectiones an versut appellaverit Iustinianus in praefatis libus Panis
ridiarum , non usque adeo liquet . Negat Contius I b. I. lection. subseciv. cap. 8. adfirmat marenus lib. 2. disputati Gunivers. cap. s. suhsistit Lipsus cenis uri s. eps. 9. Veteres per versus libros suos divisisse constat ex Graecorum Latinorumque variis auctoritatibus. quas advocarunt Contius, Duarenus, Lipsius.
His omnIbus addo Quintilianum lib. 7. insit. Oratori eap. I. Multis , inquit , millibus v Εκ suu M seis apud quosdam esse quastum, quomodo inveniremus, utra
pars deberet prior dicere . Et II. Io cap. I. qu ne cum in Bruto M. Tulis litis tot millibus v Rsuu 31 de Romanis tantum Oratoribus loquatur . Et Iib. Io.
ro VERsUUM metiebatur . Hos versus Graeci vocabant. Quamvis autem ex omnibus , quae supersunt, testimo. niis non certa nde dixeris , ecquid veris suum nomine intellexerint , non una tamen ratione moveor , cur proclivior
sim in sententia in Contii, existimantis, singulas lineas appellatu suisse versus ,& inde esse tot millium numerum , brevibus quoque libris adscriptum . Sed haec transeo , utpote ab aliis hie illi e
Illud puto esse certissimum , veterum JCtorum distinctas sententias proprio nomine dictas suisse lotos sive loca. Unis de Ulpianus in ι. 8. m. f. de inose.
testam. - postquam recitasset sententiam quamdam Papiniani ex lib. s. quaesi num , mox addit , sequenti loco forib t.
id est , proxima post hanc δc distincta quaestione. Et Maecianus in i. 3 o. h 7. F ad legem Faleidiam, post relatam Celis si & Juliani sententiam, quo loco, ait, amplius quaestum es , &c. Hujusmodi loci siue separatae sectiones sub quoque
titulo adhuc supersunt in collatione li. Die. Roman. & in antiquo G. Dirore , quem Cujacius primum edidit, . ubi , inter alia , tertio loco vel eapite interrogandum me spee alius consulti issi . Paria ibi sunt locus & eaput , adscripto etiam numero . Plane ut in monuismento prisco Aquilejensi , quod exhibet Lipsius ad Taciti h sor. lib. a. iis sn. adscriptus quoque est numerus z
310쪽
Ad hos ICtorum locos respexisse Is-
venalem Divr. 6. vers. 244. valde mion 1 est probabile . Litigandi pruriginem notaverat in mulieribus vers. 24 I. O 242. mox & notat in iisdem studium auris prudentiae, ex ea prurigine natum. Unde vers. 243.
Componunt ἰpsae per se formamque libellos. Ipsae scilicet funguntur ICtorum Dpora , &, ne minus sapere credas, vers.
Vetus Scholiastes per Celsum intellistit Oratorem aetas temporis, qui VII. Γbros Institutisnum scriptos reli is . Interpretes, qui illo praeeunte intelligunt Censum Medicum & Rhetorem . per locos quoque intelligunt seris arxumentorum, nam locus apud oratores est argumeninsrgumen ἰ, ut si pissime apud Tullium, & apud Auctorem Hais
προ- p. m. 272. & sorte apud Ulpianum in I. 43. β. M SQ Trebell. sic enim si ibi Deum accipia. mus, ut accepit quoque Cui acius Memcat. lib. 3. cap. 13. nihil causae erit . cur eam vocem cum aliis deleamus. Sed quid apud Rhetores erit pν ncipiavi praelatio scilicet & exordium , quom sis principii verbo usua est Suetonius A
Nerone eap. 2I. & dialog. de Oratoribus d. cap. I p. longa principiorum praepara. tis , & d. cap. . 22. de Cicerone , sinistus est in principiis . & Gellius lib. μ
scio quae disere , & Aput ejus lib. Ita
metamorpb. p. m. I94. causae patronis denunciat praeco , neque principia dicere,
Sed vero cum Iuvenalis agat de s minis pragmaticis, quae ipsae suo Mariste libellos componunt , malim & s quentem versiculum ad iuris prudentiam potius , quam ad Rhetoricam referre . Quapropter per Celsum ego potius inistellexerim Celsum ICtum , vel patrem vel filium : ut dixerit e seminas adeo sibi videri iuris peritas, ut vel Celso, homini ICto, indicare possint principium atque locos , hoc est , vel ipsas leges vel auctoritates ICtorum . Utrovis m do accipias , principium , ut nunc est , ira olim fuit prima sententia legis vel ICti . ex qua ad sive ad locos suit transitus. Si ipsas leges intelligas, locos reserre licet ad versiculos sive paristiculas Legum , Edictorum , Constituistionum , qui revera loci dicebantur . Unde saepissime in veteri Consultore oc currit ad Deum, quem tunc subnotavit: In Codice Gregoriano , Neodosiano , Conlatisne II. Moseis. ET Roman. ea form is quoque solemnis est . Quid de ea dixerint Petrus Pithoeus & Iacobus Go. 'thosredus , indicavit Cl. Schultingius ad Cod. Gregori lib. I. Cons. I s. Qui, V. G. allegaturi erant L Iaa. 6 I. si, de verb. oblla. dicehane e Scaevola lib. 28. D msorum ad Deum, Cali aebus. Hinc puto esse, quod hae literae ADL. in notam iuris transverint . & significaverint , ad Deum , ut est apud Magnonem in notis iuris . Atque hale ita. si Iuvenalem intelligere placeat de auctoritate legum ' sin vero de auctorita-L 1 - a te