장음표시 사용
91쪽
vocat ab externis membris calonem, quae concidere proinde videntur. Mixta est cum dolore : bonum enim desideratum haberi cum non potest . malum putatur. Porro haee perturbatio ei ipsi maximo & exiliati est malo. qui illa est affectus. Est de acerba & gravis omnibus Reipublicaeque mini
me tolerania. -udita reuium. Haec est illa, quae respieit bona , quae iudicium de rebus occurrentibus prae
fieri non poliunr, non autem salutis mittunt. Eodem pertrahuntur nonnum desperatio. Huic obnoxii sunt, qui ob pe- quam, qui ardentius gloriam famamquectoris angustiam & animi dejectionem aut simile bonum consectantur. Hinc, ut facile adducuntur , ut bonum proposi- refert Crometus lib. 6. cum Boleslaus uti tum impossibile iudicent, aut certe in pe- Polomae Rex Palatino cuidam leporisdiendam ejus assecutionem. Item melanis pellem, colum,&Rsum ad ignaviae e cholici, quibus omnia gravia videntur, & probrationem transnisisset, ille vero glo- consideratione dissicultatum proposita- riae amantissimus ignominiam istam non rum animo quamprimum concidunt. De serret, laqueo vitam abrupit. Ignavi quo-
his Ioquitur Philosophus in Problemati- que facile desperant, dum aliquid supra hus sect. 3. quaeih. I. Etiam ilν, qui bi' vires suas apprehendunt, quod infra ja-Pram edentes calamitates asimum dejece- eet. Chrysonomus in priore paranesi adsunt.Porro hi omnes priotemquc de- Theodotum, quae tandem est, inquit, ra- eratione interdum admittunt, & a rem dix&mater desperationis Ignavia, in- seu laqueo remedium perunt,dum putant quam. I d quam quis haud inepte no se mali stravitare & pondere premi, aut minaverit non judicem tant ,sed paren cimi in illis subito extinctus est calor, nec 3 tem& altricem
emediata contra prioreri illum piperationem.
SVrgerit Augustinus. 'Nemo asi dat, nemo veterum conscius te carorum praemia divina desperet di novit Dominus mutare semen- est smρὸν . tiamsi tu noueris ρmendare delictuis Et D. Ambrosius. 'N Altas despe, δε a=ὸ.ret veniam, etiamsi tirca siuem vitae ud poenitentiam convertatur 2 unum-quen k eaim Deus desuo e .non de vitis printeritis judicat. Nec malo sandSen. in Med. v i nil potest sperare, desperet nihil. . rQuamvis enim, ut ait Valerius Episcopus in sermonibus, sint aspera Scdissicilia. quaecunque sunt in excelsis posita. non dubio tamen sit, ut in apertum campum veniant. si itinerantibus nihil desperationis occurat. Pulchrum documentum est Hugonis lib. de vera sapi Trima salus ess declinare culpam , secunda non d sperare veniam quia these in aternum ρώ- mit , qui apud verum judicem ad paenitentiam non recurrit. Desperavit aliquando Iudas . sed audi Leonem Pontificem in sermonibus. Sceleratior omnibus θ Iudae θ' felicior extiripi, quem non pauitentia duxit a Dominum, sed desperatio traxit ad laqueum. Ovidius lib. a. de Pont. Accipitrem metuens pennis trepidantibus ales, i Andet in humanos fessa venirinnus. Neest vicino dubitat committere tecto. stu furit infestos territa cerva canes. 1Non est mitiosum in praelio vulnerari. sed post vulnus accepit desperatione curandi medelam utecti denegare. Nullus se demergit naue fim ibus demersa, ae post totum onus perditum desinit navigare, sed rursus ad maria nudusque festinat, rursus immensa pervolat freta , 8c iterato selicim cursu casus prioris damna c0napensat. Saepe etiam Athletas videmus post frequentes lapsus & deiectionea plurimas coronari. Militem quoque scimus post sugas multas virum istem fuisse de vicisse victores. Ita Chry
92쪽
tur sperare semper. Poetae ut omn- dant nunquam esse despciundusia Phil chetem Herculeae Pharetrae haeredem destitutum ab omnibus prae vulneris putore inducunt, inopemque , nudum, mendi Cum, ac dolo vis miserabilibus affictum per sylvas vagantem. Dicunt autem eum vitam aucupio dratius propagasse penna rum contextu, Gorporis tegumentum eia secisse. Hic tamen senex&c damitatibus obrutus nunquam de consciscenda sibi morte cogitavit. Maluitque inselicem vitam, ut poterat, tolerare, quam natur injuri esse. Caius Marius, quanquain a Sulla victus, 3e Mintumis in carcere comiectus nunquam desperavit. Postquam enim percusiorem ad se missum oculorum atrocitate perterruit, &eπ carcere evasit, in Africa exercitum , & postea fortunam suam reparavit. optimum etiam remedium ea, si conoetus error de boni u possibilitate ab icit ellectu removeatur, Berius adipiscendi possibilitas ficilitasque
ostendatur.Hoc facto erigenda firmand que voluntas est depulso mokore , qui abiectionem animi fovet: demonstranda simul Libsidia ad tautem parandam , aut bonum adipiscendum. Si desperatio de salute sit, proponenda est divina misericordia, Si benignitas, quae Omnibus p rata est & in promptu.
Desieratis Piros fortes reddat. Ira Politici quidam credunt. Omni enim arte necessitas est effractor,
inquiunt. & praesidia inusitata novaque non usitato modo adhibet. Et cum desperatio victoriae non raro hostes audaciores reddat, contra desperatum obstinatumque hostem pugnam esse dissicillimam periculosistamamque tradunt. Ideoque praecipiunt, hosti abire volenti nequaquam abitum esse intercludentem , 1ed pontem sternendum illi argenteum, ut in proverbio est. Nimirum ne in desperationem cola versa necessitas viam sibi non sine mulio sanguine aperiat. Illustre est apud Iustinum lib. 2o. exemplum. Cum processissent in aciem I. renses. 8c Crotoniensium centum viginti millia armatorum constitissent, Locrenses paucitatem suam resti-eientes nam sola quindecim millia militum habebant omissa spe vici riae in destinatam mortem spirant, tantusque ardor ex desperatione sing los cepit, ut victores se putarent, si non inulti morerentur: sed dum m ri honeste quaerunt, felicius vicerunt. Nec alia causa victoriae fiat, quam quod desperaverant. Haec vero etsi ita se habeant, & contingant, nunquam - - . . tamen Verd fortes desperatio reddit. Neque enim ea vera sortitudo est, 42lii A certo mimi proposito non oritur, sed ex impetu motuque animi temeratio nascitur. Modum siquidem nullum adhibet, sed furiosae instar bestiae ruit. Apparens igitur tantum est sortitudo. quae specioso aliquo nomine, cum extruma necessitas est, ad pericula subeunda homines impellit.
F Atemium est ex desperatione plerumque secutitatem enasci , dum metus in stuporem attonitum abit. Hinc Seneca epist.3o. Mors admota etiam im peritis animum addit non vitandi inevi
tabilis. Sic gladiator tota pugna timiduliumus; iugulum adversario piatiae, Sc eserantem gladium sibi attemperat. Et Patmiusta Paneg. Si ultima supra caput stete
rit mons, de venerit dies nunquam rein versurus, ac se eonfesta mors fuerit, non timentur extrema Gm eerta sunt. Hinc reorum usque ad daamationem metus ,
postea attonitus stupor,& ex desperatione securitas, & ad locum supplicii voluntaria , carnifice non trahetue, properatio. Fatendum quoque ex desperatione filiis
cem quandoque rerum eontum estenire,
quae desperantibus siliatem adsere, de iis, qui timebantur, calamitatem. Tum enim sanguis moerore frigefactus connisu de--rationis recalescit, 3c per antiperistasin ita incenditur, ut animos sepE supra vires suggerat. injπε perditis , ut putant, rebus suis quando sui servanda e insilium a iciunt, in solam Utionem sunt intenti, Stid sellicite singunt, ne multa pereant. Sic fit,ut Macri tumetu serantur. dc cla-
93쪽
8d eladem suis adverseriis inserant. Ides clinomem praecludendum est hostibus omne emagium. Nam ut ait Vegetius i. a. Audacia clausis ex desperatione crescit, α cum spei nihil est, sumit acina formido. Et lib. . cap.M. Necessitas quaedam vir-
tutis est desperatio. His non obstantibus negamus ex desperatione fortitudinem, ex de erantibus fortes existere. Neque enim hie consilium. sed temeritas, nec virtus, sed necessitas. ina de re iterum Iib.3.titulo 3.de Fortitudine cap. 7.
IMox est irascentis. appetitus perturbatio ex objecta mali rufia is suturi & imminentis specie proveniens Nimirum cum vi- Timmi. tari non posse speratur. Bifariam' in bonum & malum di
vidituri ille rationi consentaneus est, hic contra rationem. dies'. 1 Item alius naturalis est, ut mortis timor; alius non natura. lis lupi timor. Hic postremus communis omnibus non est. Caulae a .... oris potissimum tres sunt. Prima est non recta corporis con- τω timstitutio . maxime ex melancholia multoque Phlegmate. Altera est insitarim penitus cla re aliqua opinio: unde fit, ut spectra & tenebras aliqui metuant. m. alii istis nequaquam moveantur. Tertia est solitudo: haec enim melancho-1iam auget & frigus, ideoque facilius metuunt homines ne malum aliquod eveniat, clim praesens est nemo. Seneca in Epist. Plura sunt, quae nos terrent, quam quae premunt, sapius opinione amplius laboramus.quam re. cito accedimus opinioni, re sic umimus terga ri quemadmodum aliqtios pulvis motus fuga pecorum exuit c Istris, aut quos aliqua fabulasne du-
thore conterruit: nescio quomodo vau perturbant. Vera enim modumsuum
habent: verisimile aliquid futurum mali, non statim verum es. 2uam multa exspectata nunquam comparuerunt φAdditumsutum. RisTOTELEs lib. 3. Et hic. neca Epist. s. Deum, ait, timendum
cap. 3. definit este mali ex- non este, clan malus non sit. Sed agit despectationem. Sealiger ex- timore servili. Caeterum dum Deus hommercit. ΙΣ. appellat animi dein nes punit, videri ipsis quoddam malum milimem propter exsperitionem fututi. potest iiivent. Pnesupponit au- mali. Ciceroni ex sententia Stoicorum rem timor non tantum cogitationem ma-
est opinio impendentis mali, quod intole- li, sed etiam boni illius amorem,quod perrabile esse videatur. Dividitur hic in bo- malum, quod timetur, exscindendum luis num&malum. Uterque ex malo aestima- dicatur. Hinc Augustinuς, Nulli dubium tur ; Namsi maIum tala sit, ut illud vitare est, non aliam metuendi esse causam , nisi oporteat, qtiale est ira Dei, vitium, infa- ne quod amamus,aut adeptum amittamus,mia, & similia , bonus est timor; Malus aut non adipiscamur speratum. Porro ob-veio h de malo , quod ratio non metuen- noxii timori sunt inprimis, qui mala omindum judicat. Cleanthes cuidam objicienti nia , propter inexpetienti m aut iudicii quod nimium nκticulosus esset, ob id, imbecillitatem, magna arbitrantur; cu- inquit, parum pecco, ut refert Laertius in jusnodi sunt pueri , mulieres, qui parum ejus Ulta. Xenophanes cum a Laso Heris calidi sanguinis habent. & qui atra bilemionensi, quia ludere alea nolebat, timi- abundant. Aristoteles liv. a. de Pan. c. . dus vocaretur, Fateor, inquit, sum timi- Timidiora sunt, inquit, animalia, quibu diis, sed ad turpia &inhonesta, ut refert sanguis dilutus nimium est i metus enim Plutarthus de nimia verecundia. Senera re gerat. Itaque ea, quibus ejusmodiis Troade: Ubi timor, ibi pudor. temperamentum in corde habetur,m invitalis timoris crua est malum, Se tuendi assistiani sunt oportuniora; aqua
94쪽
enim Digore congelascit. Quamobrem caetera, quae exsanguia , timidiora sanguineis sunt animalibus, M. Praeterea meticulos sunt, qui ardenti Voluntate bonum aliquod exspectant, quod ipsi magni faciunt. Ac propterea SViens mortem reformidat, quia vitam suam pretiosis arbitratur, ut notat Arist. 3. Eth. cap. Senes quoque timidi esse sesent. De iis
Aristoteles a. Rhet. cap. I3. Senes, inquit , quoniam multorum annorum vi
tam duxerunt,& in pluribus decepti sunt,& errarunt, & res sunt plures pravae, neque affirmant aliquid,& longe minus omnia, quam Oportet, putant, &c. Et paulo post: Timidi sunt, & omnia praetimentes.
Contrario enim modo assecti sunt ae tuis venes 3 refrigerati enim sunt, & illi calidi sunt. Quare viam aperuit senectus timiditati. Nam timor refrigeratio quintam est, &c. Sed & prudentes quandoque timidi sunt, ut observavit Fraeastorius Ilia de Sympath. cap I9. quia suis momentis discrimina aestimant, & prospiciunt, quores Inclinare possint, ea refonnidant, inruibus alii minus oculati minorem timeni occasionem deprehendunt. Hine fit, ut noctam bulis periculosa sit somni sol tio, quia per somnum non aestimant dititia miliares&periculuin t somno autem sol to discrimen agnoscunt, & inde metL s, ac plerumque casus di exitium.
TImor inprimis ita vehementer quandoque mentem perturbat, in quidam ossicii & proprii nominis obliviscantur. Sec do vocem ita, tercludit. Quippo anima ita attonita redditur . ut quid agendum sit nec intelligat, nec attendat, spiritusque ad cor confluentes pectoris musculos & pulmones destituant , unde fit, ut merearia ad formandam vocem instrumenta impediantur. Idem efiiciunt humores illi noxii, qui ex capite cerebroque in fauces defluunt. Virg. 3. AEneid.
Tum 'vero ancipiti mentem formidine pressu 0bstupui ,steteruntque comae-χoxfaucibus haesit.
Ideo Hypperitis Orator timorem vinculum esse orationis aiebat. Tertio sudor nonnunquam etiam sanguineus ex vehementi mali praesentis imaginatione emittit . Imaginatio enim inmiti praesentis mali apprehensiotae spiritus eorporis omnes perturbat, essicitque ut vehementer distracti inque extremas venarum partes evocati eas quodammodo disi rumpatit, & quia illae extremas quoque corporis partis attingunt, fit ut sudor inde sanguineus sequatur. Pol tutio Quarto cor palpitat, membra extrema tremunt, comae rigent, facies trainor, pallescit. Ovidius lib. I. Fast.
Extimui, siensique nretu rigvisse capillos , Et gelidum subitὸ frigore pectus erat.
Dum enim color sanguistiue ad interiora sese colligunt, oritur in extremis corporis partibus atque in ipso cranio seu calvaria sit gus, cujus proinde cutis contrahitur, rigereque capillos facit. Quoniam vero congregatus interius calor multδ vehementior est, fit, ut cor celerius quoque moueatur ac palpitet. Plautus in T ruculento: , Timeo, totus torpeo
Non aedepol nunc ubi terrarum sim scio si quis roget,
Neque ut hinc abeam , neque ut ad hunc adeam scio, timore torpeo.
Quinto timor odium generat. Etenim qui timentur, odio, ut comm niter dicitur , habentur. Sexto effeti. ut venter solvatur. Nam calor dum in pectus ventremque . . st recipit, intestina vesicamque dilatat; ac tum dum erumpere gestit calor, , tr excrennenta secum trahit.
95쪽
est & oculus, ex quo mox velut ex spongia compressa defluit aqua. Generat etiatu tristitiam, fugamque. Timenti enim praesens est, quod timctur malum,& hoc auertere fugereque animus conatur. Virg. aeneid. 8.
Fugit ilicis ordiis Euro Speluncamj petit i pedibus timor addidit is ae Octauδ mortem nonnunquam adfert. Nam calor dum ad eor confluit, Mme. illud suffocat .Et quoniam animus subito quandoque obstupescit fit ut continuo corpus lethali quodam motu concutiatur. Aristoteles lib. de Respir. Iis,qui in metu junt partes extremin restigerari solent: calor autem qui pedetentimfugit re contrahitur, facit motum tu in angustum locum tot ut
sus , ut interdum animantes metu Hectioneώ quae morbum parit,enecentur.
Denique timor tenebras menti otandit. 3c inani futuri mali spe, cie nos decipit. Quae non sunt animo repraesentat, Sc saepὰ sbio morbi timore morbus oritur, & mortem quandoque metus mortis facit. Taediosa dc crudelis est haec perturbatio, suspitionibus coniecturis, opinionibus nititur tantum at interim pungenti dolore cor lancinat,iudiciumque ita penurbat, ut non raro id fugiamus. quaerere quod deberemus. Adeὸ pauor etiam auxilia formidat.
Auditamentum. V Arii hic exponuntur, & rationibus Martialis lib. a. stoguli suis explicantur ac proban- Nm fli me tonsor, cum stricta novacula u-tur; hic eosdem pluribus aut horitatibus . a praest confirmabimus. NaZianetenus Orat. a. in milli,ertatem GAriψque roget Iulianum. Quod quisque pati extimescit, Promittam: nec enim rogat illa tempore id passia est, etiamsi non patiatur, gra- tonsor, usque a se fortasse, quis ab iis,qui sup- lactro rogat. Res est imperiosa timor. plicium inferunt. torquetur. Seneca epith. cicero lib. 6. epist. ad Torquatum. Plu 98. Calamitosus est animus suturi auxius, in metuendo mali est, quam meo , quod α ante miserias miser, qui sollicitus est, ut itinetur . Ovid. g. Metamor. ea, quibus delectatur,ad extremum usque occupat ossessos 'dor miti frigidus artus,
permaneant. Nullo enim tempore con- crariaeque tarimi toto de corporeavita. quiescet,&exspectatione futura, praesen- Homerus lib. s. Iliados: /tia quibus fiui poterat, amittet. ιn aequo semper degeneris mutatur enim color, arque autem est, dolor amisia rei, & timor Stare loco baud patitur mens irrepsetapa.. mittendae. Lucanus lib. I. ventem
- adultos in summa pericula misit usq; metu mortis quatiens pracordia,c9 j9s, enturi timor ipsi mali, sertissimus iste est Ostigans trepido dentes priore sonanter. Qui promptus metuenda pati.
Exempla eorum qui nimio timore animum abiecerunt, aut subito interiersint. DPVlchre Senem,Stultitia est timore mortis mori. Venit qus occidat .expecta, quod occupet, cur1uycipis aliena crudelitatis procurationem' Vtrtim inuides carnisci tuo an parcis y In Epist. Ir. Et tamen I ycas IKe. dum furentem Herculem fugit, complexus aras tremebunda manu mortem metu consumpsit, ut nimio timore exanimatus mortem sensisse non
Quid non potuit in Pontifice Marcellino timori eum Diocletianus sem Marciliis lis sacrificare nolentes morti traderet, ad simulaesua ipse perductus metu mortis immolauit. Quid non in Artein e y. Illo ita metu fractus stupidusque fuit, ut diu intra domus septa sese contineret duobus semis aereum scutum supra eius caput sustinentibus ne quid nox tam superne cxcidinet.Si quando autem tecto egredi cogeretur, Iectica tectus adoperta gestabatur.
96쪽
'μ' Quid-in Pisand oy in hoc ita prodigiosus timor tat,ut mei mro necubi animae suae occurreret, a qua vivus esset destitutus. Hac pere batione Ahiil. H. agitatus Antilochus clypeum abjecit. Demosthens prius propiarum causis,D summus Orator deseruit fugitque . quam in iudiciam deuenit. Perses Maph nu. cedoniae Rex fractis regni opibus ad Amiiij pedes turpiter sese abiecit. Cn. Periis. Vatienus ne bello Italico interesse cogeretur,sinistrae manus sibi digitus am-Vatienis putauit. Aristogitoli,ne exercitum sequi deberet. crus obligauit α iraculo. innixus claudicantem se finxit. Theagenes ita superstitioso timidus fuit .ν TMM Hecates simulaehrum haberet nec usquam pedem nisi illo consulto, 6; a. moueret.Qua vero ridiculus timore suo Dionisius Syracusanus fuit p Ton soribus remotis carbone sibi capillum adurebat filias remoto serro tondere docebat aas quoque eum resormidaret .candentibus iuglandium putaminibus sibi barbam tollebat, cum populo non nisi ex se ra agebat, icinim suum per scalas conscendebat, & attrastis postea scalis decumbebat. Insania haee quaedam est. st id prodest inquit Seneca , mala accersere, prasens tempus futuri metu perdere Stultum est antequam futurin sis miser, esse
iam miserum Epist.2 . a Additamentum. ADdendum his exemplum Tibelli ac tan em fugam arripuerit,elim ingruen Caesaris, qui ita meticylosus fuit, res hostes anu ad yertit. Similis timor re tonitrua fulguraque adeo metinebat, ut prehensus in Xerxe est, qui pugnantibus corona lauri seinper uteretur, & ubique suis, sedit in littore& paratas ad fugam
pellem marini vituli circumferret. Ira- naves tenuit, eum interea acerrime tumdunt enim Laurum ex plantis, Uitulum reliquis certai et Artemisia Halicarnassiuaarinum ex piscibus, aquilam ex vola- Regina , ita ut in hac vitilis sortitudo , intilibus a fulgure non tangi. Idem Tiberius illo muliebris timor cerneretur. Sunt, qui cum mini ina tempestatis suspicio erat, in mortem aliquando per timorem praeve- abditum concameratumquc 'ocum se re- niunt, potissimum in naufragio. Ita sec ciplebat. Notatur in Pota per Q animi alia ruiit milites illi, apud Smesium epist. .jectio , quod in pugna Phariolica cum qui in proximo nauisagii discrimine stri4
primam militum suorum conversionem ctis gladiis stetilli dicuntur , optimum ex pulUere Gnspicatus est, aulino colla- elle ; quamdiu in foris adhuc starent, ani. pius in tabernaculum relicta acie abierit, iniim in auras effundere, non in fluctus.
nulloque Imperatoris .pinei' sit sunctus, Vidit & retulit Siraesius.
' Ariae sunt. aut varia certo variorum timoras essectuum nomina. Est inprimis Pigritia lasoris futuri timor. Est rerror animum concutietas . Pallor pallidium Essiciens ι Calor mentem loco siro dimouens e Comturbatio cogitationes commouensi Est Formido terror continuus: Adulatio alieni dominij metus: Addi solent .etsi non proprie, Admiratio, quae est i tenta grauis alicuius effectus cogitatio, cuius causa nescitur. Stupor, qui est attenta mali inusit ti animum suspensum tenens consideratio. Pudor.qui est ex facto infami gimor Erubescentia, quae est infamiae e3 re sutura metus.
SPecies hic aliquae enumeratae sunt niuius contuin tur. Stupor cum spiritus quidam Τimoris est trita. Pigritia eis quodammodδ congelantur, de quo vi .nim seu torpor otitiar E a caloris ad in- - giliu o. AEn. i. - teriora. Pallor a sim uirili εο spirituum ad .i Distans Amed ut it lana iis somncorressum. Exead 1atione est Horis i. De aliis alibi dictum , ain adhuc dicenis ror. Teitor natatur char vehementer dum.
97쪽
87sint nimi, timoris remedia .PRimum illud, tollenda aut cend minuenda est mali futuri opinio. Sae I ara re
pe enim contingit, ut timore trepidemus. ubi nulla timoris est causa: Sen. Epist.2έ si quia vereris ne eueniat, et entu um utique propo- quodcunque istud es malum tetim ipse metire timorem mum taxa. Intestiges aut non mag-m,aut non Iongum esse, quod metuo. Secundum est . cogitare non decere ante tempus eruciari, etsi futurum omninis sit,'uod timemus malum.Idem Seneca Epill. . .madmodum aues inanis funa onin territa ita nos non ad imιm tantum exagitamur,
sed ad crepitum.Inter sugpecta malὸ Vivitur. Jnfirmus animus autequam opprimatur, malis quatitur: praesumit ista, D' ante tempuae cadit. Brid duabiem dementisar, quam angi iuris, ne ς tormento reseruare, sed accerse e sibi mi erias φ . . 'Tertium est,cogitare leui momento maxima quaeque etiam mutari. In M ispo salus est, unde ruina timebatur. Vna pilei cogitatione fulmen a
vertitur. Magna fortunae momento ruunt. Humana prudentia facile deci
pitur, & quod futurum est saepius decipit. Quisquis times eonfidenter di Os Auamdiu spiro ,spero. Experientia sp- auget,dc qui malis assuevit. ra
ad mala,antequam eueniant,timet.
Quartum est, confidere In Deum. quo tutore nihil est timendum. Fi=maminium es Nominus timentibus eum. Psal. 3 .Iπτω leraui,non timebo, quidfaciat mihi homo, Psalm. Arcana sunt Dei consilia, aliter homo
deliberat. aliter Devi dij ix i. .
Additamentum. I Pictetus cap. Io. Enchiridii: Homi
nes, inquit, perturbantur non rebvi,
sed iis , quo de rebus habent, spinioni-hus. Paulo pin: Cum igitur impedimur aut distrahurrat, non alios culpemus, scd nosmetipsia , hoc est nostras opiniones. Plura apud eundem similia, &krticurum Iib. a. & a. Seneca Epiri Do. Non est 'uod quicquam timendum putes, inquit.
Vana sunt ista, quae nos movent, quae nos attonitos habent. Nemo, nostrum quid veri es et excussit, sed metum alter alteri tradidit. Nemo ausias est ad id , quo perturbatur, accedere, & naturam ac bonum timoris sui nosse. Itaque res salsa 8c manis habet adhuc fidem, quia non coarguitur, m. Remedium igitur unum est tollere aut minuere mali futuri opinionem. Secundum remediu approbat Seneca Epist. I3. Ne sis miser ante tempus, cum illa, quae velut imminentia expavisti, fortasse nunquam ventura sint, certe nondum venerint. &e. Epist. s. docet non sperare remedium esse timoris. Denique, inquit, sperare, si timere desieris. Quaerit deinde quomodo ista conjuncta sint, & responis det, quemadmodum eadem catena custo diam 3c militem copulat, sic ista, quae tam dissimilia sint, paritet incedunt. Spem metus sequitur. Cogitandum quoque intimore vanum sa*ὸ alias fuisse timorem. Id idem docet Epist. I 3. Monitum vero plane Christianum adfert Epist. t Oa.Quid tibi videbitur divina lux, eum illam suo loco videris p Haec cogitatio nihil sotiliadum subsidete animo unit, nihil humile, nihil crudele. Deos omnium rerum esse testes ait; illis nos approbari, illis in futurum parari iubet, & aeternitatem propo
nere, quam qui mente concepit, nullos horret exercitus, non terretur tuba, nullis
ad timorem minis agitur. Quid ni non ii incat, qui mori sperat p
98쪽
V o A C I A est irascentis appetitus perturbatio ex obiecta specie absentis mali superari quod potest proueniens, de ad illud propulsarulum excitans. sumit Noementum ab amore & spe Eo enim facilius quis pro Asare malum aggreditur . quo discultatis minus in eo repellendo pereipit.
Facit autem amor,vh excaecata imaginatio multa non videat . quae videre alioquin deberet. Alia est naturalis, ut in iuuenibus, alia experientia & vsu acvisita,ut in senibus. Item alia est viiiiMrio. alia laude zauis autem in i udacia vigere, qui natura calidi lunt Calor enim ad eiusmodi perturbationem anima disponit.Vnde ea animantia, quae cor exiguum habent ut Leones,audacissima sunt. Quippὸ instet hippocausti saacile cor paruum incalescit. Audacia,quae ex superaris ae fila peticulis est. ad sortitudinem pertinet.
perturbatione , interduin imo Rh. p. s. eos audaciores esse dicit, qui rortitudineaccipitur, nonnum vutant propitio se numine uti, potissimiles
quam etiam pro vitio. Hie il- u injuria sint lacaessiti contra iustitiam, pti, lam pro perturbatione seu amistu capi- qua stat Deus. mi experietitiam nullam
mus. Eius causa est imprimis spes boni et nabent, facile pericula contemnunt. Inde nam sicut pharmacum in uave nemo hau- illud ex Thuydide Luciani, Inexperie riret, nisi spes recuperandae sanitatis im- tia audaces emeit , res considerata timore pelleret, ita nemo racild 'periculum inuaret, nisi boni spes incitaret. Unde ad audaciam excitandam oportet boni m gnitudinem & excellentiam ostendere, contraque dissieultates subsidia proponere. Et ii sit dispendium aliquod futurum, boni accessione compeiis abitur. Crescit audacia, ei, ii socii 3e adjutores eandem aleam subeunt. Hine Diomedes, apud Homerum iliad. io.homum castra exploraturus socium sibi adiungi postulat, rationem hanc reddens: Si me quis alius vir sequetur , major mihi spes & audacia erit, Euntibus simul duobus, alter ante altarum intellexerit, quid tandem utilius sit. S lus verδ' etsi intellistat, tamen ea tardior
animus est , debiliu ue consilium. Accommodati autem ad audaciam fiant, Distem firmiorem concipiunt', δc minoris
percellit. Sanctus Hieronymus aliter expressit. Eruditio, inquit, timorem creat, imperitia confidentiam. Docet experien tia quotidiana, eos facile de quavis te pronuntiare,qui ad pauca attendunt Sunt etiam audace qui corde sunt parvo.Hinc
Aristoteles lib.3. de Partibus e. q. Parida sunt, inquit, quibus cor grandius, a dentiora fidentioraque, quibus minus aut medioete. Assectus enim, qui accidit ex metu, iam in iis praeest, quoniam calorem proportione cordis non habent, sed pa
rum caloris in magno conceptaculo ex
lescit. Itaque sanguis frigidior fit. Coemagnum proportiorae lepori, eervo uri, hyenae, asino, panthem, mustelae, & reliquis omnibus, quae aperte timida sunt, &cophaemi
Exempla eorum, qui temere audaces fuerunt. TZmerarium haec perturbatio hominem redditi consilium enim exis
ckHit.& iudicio non utitur Nota Phaetonis temeritas est. Is idoneus friuaquam auriga paleisitari currum temeraria audacia regendum suscepit. Merito proinde Ouid.lib. I.Trist. Vitaret Diuitigod by Coosl
99쪽
optauit sulte togere nostet equos. In ijsdem Poetarum fabulis temerarius & nimium audax Icatus celebris est, qui pennis a Dardalo patre confictis iupra modum intumescens. deserere patris volatum,& in sublime niti ausus fuit,donec liquefactis a sole pennis praeceps in mare decidit. Ouid. i.Trist. Tum petit infirmis nimum sublimia pennis Icarauacarijs nomina fecit aquis. Nimia suit Iasonis & Dyphis audacia, qui vitam ventis primi commiserunt,& Via quas natura negat, tentaverunt. Temerarium etiam & nimis 'audax Sinonis facinus ibit, dum in utramque paratus aleam satalem sabricati equi machinam solus in medios Troianos duxit. An non etiam Milonis Crotoniatis ex audacia confidentia suit, dum arborem manibus in Mil uoneorum locum coniectis diducere tentauit λ Haesit in conatu , dc poenas Cretenuis morte dedit. Recto Chilon dicebat ea non esse tentanda, quae fieri non pos tu sunt.Periculosa est enim audacia, si vires spiritibus non suppetant.
Additamentum. AD allata haec addi possunt. Celtae, maximo vitae periculo, nec tam sua virtu-
ut tradit AElianus, nec ruinas parie- te, quam aequitate fortunae seivatus est. Pirdiccas, ut refert AElianus lib. Ia . in speluncam Ieaenae ingressus ipsam feram non offendit,sed eatulos. Non minor P
loni cujusdam in Aula Matthiae Regis
Hungariae temeritas, ut est apud Cran Σium lib. 9.Saxon .c.24. de Pyrrhonis amentia in periculis non vitandis vide La- eitium in eius vita. Cicero lib. a. de Fi nibus docet nonnullos idiotas mortis me tu penitus liberos esse, omnino contemnere,& illud Menandri in ore habere Mihi sex menses sitis sunt vitae, septimum oreo Spondeo.
si sint aduersus audaciam remedia Z SVggerit primum Statius lib. Io. Thebaidos.
- Ne strena animo permitte calenti iba Jatium tenuemque moram mala cuncta ministrat. Impetψ.
Alterum Idem . Adde oram feleri re metire quod audes. Quaedam honesta sunt de magnifica sed malo rei p.rentantur, si perficere nequeas. Atque haec est boni consultoris praecipua pars, non solum quid per se optimum sit,sed quid pro temporum ratione possit obtineri, videre.
Comicus Graecus. Audens itis estost procul ut audacia, oudere multa ulta nos labi facit.
Audacia alienassiente es a viro,
Ex temeritate multa nascuntur mala...ditamentum. I Raetnam audaciae est periculi aestima- suum videret in pugna adversus Athenia enses audacia elatum, & supra vires audentem , monuit ut vites saasaestimaret. Aut adde, inquit, viribus aut magnanimi taxi detrahe. Meca th. de Tranquilliis
. ut tradit AElianus, nec ruinas parietum, nec aedium incendia fugiebant, dematinis fluctibus strictis gladiis occurre hant, prius aquis obruti, quam in fiagam versi, Protesilaus cum sciret pereundum illi, qui primus e navibus Graecorum in littus Trojanum exiliisset , ausis est in terram egredi & consessus periit,ut tradit Eustachius ad lib. a. Iliados. Alexander Magnus teste lustino lib. I a &Plutarcho in ejus vita,in prima acie seinper militabat, primus in Tyri muros insiliit, & in urbein Mallorum non nisi duobus comitantibus
Penceste & Limnaeo se immisit non sine
t tio,de secuturi nocumenti considera tio, cui jungenda est propriae imbecillit eis. Hinc Archidamus, Pluta hoici
Laconicis Apophlegmatibus, cum filium Diuitigod by Cooste
100쪽
' rat nimi cap. . Ante omnia, ait, necesse istut sumus, eo arandae. Debet enim est seipsum aestimare, quia sere plus videin semper pliu esse virium in latore, quaeri inmur nobis posse, quaen possumus. Et Gip. onere. Necesse est opprimant mera, quae s. aestimanda sunt deinde, quae aggredi- serente majora sint. Hac de re iter inramur, de vires nostrae, cum rebus,quas te cum de sortitudine agemus.
si nulla sit probanda audacia. Omino.& ea quidem, quam decem millibu emere liberates vole
bat, quae nihil aliud est, quam quaedam excitata alacritas Sc modere ossa rata considentia. Sine hac enim nimium actiones omnes imguent. Virgil. Audentes fortuna iuvat.Nimia animi timiditas plurimos ad quid-r '. uis agendum inutiles reddit. Nihil enim praeclari unquam egerunt nimium , timidi. Erigit animum & vires dat moderata audacia. Prodest vero plurimum in bello consulta audacia. Alexander Magnus eum Darium Persarum Regem multas militum myriades parare intelligeret, I uur. riquit,lusurmultas non timet oues. Cum autem consideratio periculi hominum audaciam reuocare soleat,Iulius Caesar de rebus magnis gerendis, quae periculo obnoxiae sunt consultandum nota eta dicebat.quod ad eas perficiendas plurimum momenti celeritas haberet. Cogitandum tamen semper,qtiod uixit Aratus, Tuferre magnifacere virtutem,σ vitiam nihili sacere. Aliquando aut viribus addendum est,aut alii mis adimendum.
Addi amenum. ΡRobanda ea est , quae moderata & sus hostes quidem audacia, adversis v eonsilia, sine qua vites languent, & Q amiem turpis imfimiae timor. CetthficilE sese timiditas i ii sinuat. Notum qui nullam audaciam habet,nec in conis proverbium est, Timidi nunquam status hillando, nee in agendo praeclari qui runt trophaeum. Plato lib. t. de Legibus. quam potest. Pluta iterum titulo de Foris Duo sunt, quae victoriam pariunt, adver- titudine lib. 3.
R A est appetitus irascentis ad praesens malum vindicandum perturbatio. Apud Ciceronem in quaest. Tuscul .Est libido puniendi cius. qui iniuria laesisse vicietur. Nam eum alti quid est causa cur malum patiamup, excutere iratus appetitus malum illud conatur de quia si vindicta de mali auctore sumatur,quodammodo excuti videtur. inde vindictae deiiderium naicitur. Physici Iram definiunt sanguinis circa cor commotionem,seu inflammationem. In ira enim commouetur sanguis di ealefit maxime , dum anima sese ad malum propulsandum de ad ultionem colligit. Deinde cor. dilatatur,sanguisque de calor ad partes extremas confluunt; vnde plerumque rubor est in irato.Secus aliquando fit tamen. dditamentum. Actantius lib. de ha Dei eap. I . definit Irad, libidinem ulcistendi. Ibidem Possid nius Cupiditatein puniendi
tu , R quo te putes laesuin. Senem lib. a. de M cap. 3. concitationem animi ad ultionem voluntate He iudicio pergentis. Aristotesta a, Rhet. cap. a. api itionem n dolore coni victam , eius, quae appa ret, ultionis, priMer eam, quae appa M s