장음표시 사용
81쪽
ad j linctis historicis, quae occasionem scribendi praebuerunt, loquuntur, aut de doctrina, quae in content Onem veniebat, mentem suam aperiunt, et alia pro ratione temporum moneut et ScrIbunt; quare
verba sua ad haec adjuncta historica exigunt, et his conveuienter, jam latius, jam arctius, intelligi
volunt, quod ab interprete minime negligendum est. Quemadmodum autem scopum non solum integro. rum librorum, sed etiam locorum singulorum investigandum, et ei interpretationem adcommodandam esse monuimus: ita utrumque etiam de occasione scribendi, observandum esse, repetimus.
Quae autem fuerint illa adjuncta historica, quibus author ad scribendum motus fuit, ex historia illius aetatis, et ex ipso libro et libri partibus, praesertim si hi Storia deest, magna diligentia quae
rendum et eruendum e St, quae, Et si fuerit ma Xima, nequaquam tamen Semper et ubique propositum adsequitur, praesertim in Psalmis, quorum plures adhuc dum lumen ex subtiliori investigatione occasionis scribendi, desiderant. Sic aetate aut horis Ps. 22., eX Occasioue haec canendi, omnibus pate-hat, Psalten haec vel de se ipso, vel in assumta Persona Messiae protulisse, de quo nunc ex ignorantia aut incertitudiue illius occasionis, diversa dubia, profecto non levia, moventur, quae omnia H dliquidum perducere, eousque difficile erit, donee
occasio scribendi ex historia et argumento Psalmi evicta fuerit. Non raro tamen occasionem, qua haec 'prolata aut scripta fuerunt, author ipse e XpO
82쪽
nit; uli occasio, qua Iesus sententiam de divortio et coelibatu tulit, Mattit. 19, 3 - I 2. adjecta est; et itaque interpretatio diligenter adaptanda erit. Ita etiam Paulus a Cor. 7, t. planis verbis dicit, sibi a Corinthiis quaestiones de matrimonio, divortio et coelibatu, fuisse perscriptas; quae autem illae et quales fuerint, ex attenta lectione eorum, quae Paulus respondet, nullo negotio eruitur, et hae praebent clavem interpretationis, quae hic loci,
quo gravior est quaestio, eo ad curatius ad amus. sim exigenda est. Persaepe conteXtus et substrata materia, attente considerata, Pandit occasionem,
qua haec scr*ta fuere; sic illud i Cor. 4, 5. quid habes, quod non accepisti Z non de gratia,
sed de munere praedicandi evangelium, et de docis trina evangelii, esse dictum e X Occasione quorundam doctorum superbientium, contextus clare ostendit. S. 25. Substrata materia. Amplissimum in omni interpretatione usum habet substrata sermoni materia, dummodo certe et adcurate cognita sit; per eam enim notiones vagae aut ambiguae ita definiuntur, ut omnia dubia excludantur. Ita cum Moses Num. 16, 22. Occasione exitii Dathan sociorumque ejus, ac Num. 27, 16. de nunciata sibi morte, Deum compellat
ren , substrata materia indicat, Deum diei
omnis halitus vitalis dominum. Notissima
83쪽
ν6 3. 25. Substrata materia. phrasis ' 'u ' , nempe P, exarsit illi ira,
per materiam substratam a Sam. II, II. a s Am 6, 8. a Parat. 12, II. ad tristitiam refertur, quod confirmatur usu loquendi Arabico, in quo rue
est aestus in gutture vel pectore ex ira
vel ex dolore. Quid sit Nah. a, 6. III
tegens, pandit substrata materia, oppugnatio urbis Nineves, et appropinquatio hostis ad moe . nia, quae testudine fiebat. Qui novit, ad Εu- Phratem nec esse saxa, in quorum rimis Ieremias c. 3, 4-7. cingulum abscondere potuisset, nec nomen I D unquam de hoc fluvio sine adjecto occurrere: facile intelliget rinns Ier. 1 et,
4 - 7. non esse Euphratem, sed vocem pron'ss seu Bethlehem esse positam, ut jam vidit
Bochartus Dis s. Geogr. T. II. Opp p. 9 - 58. In
Ioco Matth. 18, 38 - 2Ο. de condonatione injuriarum, et compositione disSidiorum . quae inde oriuntur, e S Se Sermonem, materia substrata in an . tecedentibus et consequentibus liquido ostendit. Ita etiam, ubi Deus dicitur, in bonam vel malam partem, venire, nihil aliud indicari, nisi vel in si gnia. - beneficia divina, vel acer has calamitates divina providentia immissas, materia sub Strata in pluribus locis manifeste ostendit. Regulam itaque constituimus, ut notio vel sensus, qui Solus, aut saltem magis, qua in quilibet alius, convenit substratae materiae, Verus; qui, vero eidem repugnat, falsus sit. Hac norma recte Diqi tred by Corale
84쪽
S. 25. Substrata materia. 7Zutemur, si materia Substrata sit plene et clare cognita, quod autem secus est, si agitur de rebus aut doctrinis sublimioribus, quae intellectum humanum eatenus tran Scendunt, ut modum existendi perspicere non possimus ; quare ad has veritates regula extendenda non est. Qui nostra aetate rationem constituunt supremum, non tantum revelationis, sed etiam rerum extraordinariarum et omnium
doctrinarum revelatarum judicem in fallibilem, manifeste confundunt rationem absolutam , quae nouexistit nisi in solo Deo, cum ratione humana, quae arctis limitibus circumscripta est, quare aetiam neque ordinaria et naturalia omnia penitus perspicere PO
test; hinc profecto illegitima est usurpatio, si sibi judicium de omnibus quoque extraordinariis et sublimioribus adroget. Quodsi in aliis sensus non
ad curate respondere materiae substratae deprehenditur, ut in hyperbole, aut cum universim et absolute quidpiam enunciatur, quod solum de parte Potiori, aut sub conditione valet: nulla est difficultas; nam hic est omnibus nationibus et linguis in ipsis quoque libris communis usus loquendi, non
ad vivum resecandus, cujus vis ex sensu communi et
ex aliis similiter dictis, abunde liquet; sicut quum ,ο,πας, omnis, usurpatur, ubi de plerisque duntaxat sermo esse potest; uti si Ρaulus I Cor. 6. i 8. scribit: πΥν-. o εαν-ανθ ρωπος , εκτος του σωματος εστιν, o δε πορνευων εις το ιδ ον σωμα αμαρτανει et in tantum eatenus valet, pleraque alia Pe cata non Spectere ad corpus proprium, nequaquam
85쪽
ero eo pertinet, ut gula. ebrietas, mutilatio, autochiria, et quae sunt hujus generis alia peccSta, non committantur in proprium corpus, aut non sint peccata. Cons. quoque Ps. 14, 2 - 3. 53 3 - 4. etc. Id praesertim in proverbiis seu sententiis solerter observandum est, quae ab eo, quod in communi vita plerumque accidit, depromtae sunt, et universim enunciantur; sed etiam in aliis minime negligendum, uti si dicitur, de exercitu Hebraeorum in praelio nullum caesum fuisse, vel de hostibus nullum evasisse, quae hyperbole in profanis quoque antiquis authoribus occurrit, et Diodorus Sic. XI. 23. disserte edicit, non esse nisi commu
nem formulam loquendi, qua ipse quoque Diodorus Siculus saepius utitur, ut X. x4. XIV. 67. XU.1 2. 72. I. 2 6. Reliqua adjuncta seu circumstantiae. Ut sensus penitus perspiciatur, necessarium quoque est, ut omnia reliqua libri et authoris adjuncta historica seu circumstantiae conferantur, uti, quis et qualis sit libri author, an rudis veIeruditus, an more suae aetatis philosophus, ut Ecclesiastes, vel an theologus, ut Paulus; unde
oriundus, ubi adoleverit, in qua regione, in quo loco, et quibus lectoribus scripserit; quo sermone et stilo utatur ; quo ingenio praeditus fuerit; qua RetBle vixerit, et qualis fuerit illa aetate ei in illa regione reipublicae et religionis conditio; quae in ipsa orationis serie sit persona loquens, quae, in-
86쪽
S. 26. Reliqua adjuncta seu circumstantiae. 79
primis iri libris poeticis et propheticis persaepe, quin
Iector moneatur, variat, ut PS. I 2, 15, 24, 92, 1o9, Micb. 6, I - 8. 7, 7 - II. Jes. I - 12.42 , 3 - 25. 4Π, 1 - 7. Hab. I, 2 - 2, 4. Jer. 2, 25. 3 , 22. 4, 19 - 23. 5, I. 8, 18 21. Io, 33 - 35. 31, 3. etc. Paueis ut dicam, lector et interpres, ut mentem aut horis perspiciat, se totum in locum authoris et primorum lectorum transferre debet; nam illis commemoratis omnibus adjunctis historicis seu circumstantiis collatis, sensus plena luce persunditur. Ita e. g. Paulus pror- εsus alia disputat in epistola ad Romanos contra sententias Pharisaeorum, quam in epistolis ad Corinthios, ad Galatas, et ad Hebraeos. Imo et phrases eaedem pro diversitate lectorum, quibus scribitur, nonnunquam alio sensu pollent, ut adorare aliquem, Hebraeis et orientalibus omnibus quemlibet cultum et civilem et religiosum , at Graecis, quibus Paulus Philip p. u, io. , et Johannes Apoc. 22, 9. Scribit, nonnisi cultum Deo exhibitum significat. Paulus in I. Ep. ad Cor. c. I 2 - 14. omnia dona extraordinaria recens et , nec tamen ullam de potestate ejiciendi daemones, quorum aliquem ipse
Act. 16, 38. eX puella Philippis ejecit, et quae
potestas a Christo Matth. Io, 8. Luc. IO, 16. Marc. 26, 37. credentibus promissa fuit. nullam facit mentionem, sed ter I Cor. 12, 9. 28. 3O. commemorat; atque idem quoque observatur in Iohanne, qui in Evangelio saepius narrat, aesros fuisse a Christo sanatos, uti in
87쪽
8o S a 6. Reliqua adjuncta Seu circumStantiae. reliquis Evangeliis legimus, de ejectis daemoni hus autum altum observat silentium '). Ita locus Ios. Io, ΙΩ - 14. Versibus exaratus, aliter eXponendus, quam si prosaice scriptus esset. Qui Gen. 1 , 5. Pugnare eum V. I 4. seqq. Opinantur, non perpen dunt, talem pugnam ab authore, qui pro aetate sua permagnam Perspicaciam prodit, prorsus esse alienam. Αst exempla hujus generis sunt innumera, ut plura allegare super Facaneum sit.
88쪽
De locis para Ilo Iis. S. 27. Loca parallela.
AE arallela dicuntur loca, quae a se invicem quidem distant, similia tamen sunt, quia vel eaedem Voces aut phrases in simili orationis contextu atque eodem significatu occurrunt, Vel quia res, aut historia, aut doctrina eadem eXponitur. Prior parallelismus locorum dicitur verbalis, posterior vero re alis audit; uterque latissimum in omni interpretatione habet usum, si modo alteruter locus clarus, et omni difficultate expeditus est. Si locus exhibet vocem aut phrasim ambiguam
aut Ob Scuram, quae per orationis contextum, 1 ub Stratam materiam, scopum ceteraque adjuncta ne-
. quaquam determinatur et illustratur; alius vero locus exhibet vocem eandem vel ab ea derivatam, Rutphrasim eandem vel similem, simili orationi intex-
89쪽
3. 2 Loca parallela. tam cum claris determinationibus, vel adjecto synonymo vel descriptione, vel in perspicuo parallelismo poetico synonymo vel antithetico, aut in alia clara antithesi: hic posterior locus priorem locum illustrat, et directum firmumque praebet de usu loquendi testimonium. Sic Job. 33, 23. esse internuncium interpretem, testatur locus Gen. 42, 23. u Sam. 7, 16. non solum longum temporis spatium, sed propriam perpetuitatem significare, ex circum Scriptione Ps. 89, 35 - 38. Jer. 33. 25. 26. liquet; Haggai g, 7. designare thesauros desiderabiles, ex x Sam. 9, 2 o. coll. 8, I O Seqq. Gen. 49, 26. 2 Parall, 32, 27. Jer. 25, 34. HOS.
1 o. , in quo multi varie argutantur. designare foetum seu posteros, eX Deut. 28, 57. elucet, atque totus hic locus Gen. 49, 1 o. adeo VeXatus, ab EZechiele c. ux , 27. Vel 32. clare explicatur.
Quid significet rans cum by constructum K Xod. 32,
23. 27. , Obscurum est , quia Syri verbum non habent, et Arabum et non nostro, sed intransitivo verbon B, claudicare, respondet;
esSe tu eri vel p rotegere; nam Iocus hie aperte dicit: protegendo et eripiet, tuendo et liberabit. Digitum Dei Exod. 3t, I 8. Deut. 9 o. eSSs poteStRiem a Deo concessam, apparet eπΕXod. 8, 5. Luc II, IO. cons quoque EXod. 34, 28. Qui nolunt agnoscere Zach. 9, 1.
90쪽
collective homines, opponi Israelitis, conVincuntur ex eadem Oppositione Ier. 32, eto. Phrasim χριστον ενδυσασθαι, esse, carnis seu corporis curam non habere, patet ex adjecto, quod legitur Bom. 13, Id. Locus nobili fi Joh. I, 29. ιδε οαμος του Θεου- ο οτιρων την αμαρτιαν του quem rationi soli inhaerentes theologi nostrae aeta tis, pervertere conantur, per parallelismum inexpugnabilis et salvus est; primum enim αμ νος του λου, re spicii ae S. 33, 7., et ex similibus phrasibus, ut Θυ- σιαι κυριου, Uictimae Domino consecratae. δωρα του Θεου , dona Deo sacrata, Lev. a I, 6.; Θυσιαι πιον ειδωλων victimae idolis sacrae, Num. 25, 2. etc., patet, esse ovem De sacram, et ad victimam destinatam ; dein ala αρτιαν in hac, alias frequenti formula loquendi, esse poenam
Peccati, et integram phrasim lN ad Npn Neu, nihil aliud dicere quam . pati P Oe
nam iniquitatis aut peccati, ex locis innumeris liquet, ut LeV. 9, 5 - p. 24, 25. 5, 37 9, 37. 2D, 2O 22, 9. 24, I 5. EXOd. 28, 43. Num. 9, 13. I 8, 22. 32. 4, 33. Thren. I, 7, EZech. 4, 4 - 6. 34, 9. etc.; neς est, quod Rr gutentur in verbo αιρων, quod 7o hoc sensu non usurpaverunt, Sed verbis φερειν - αναφερειν , et κο- μι σ3αι utebantur; non enim in verbo , quod tamen Synoymum est, haesitandum, sed integram sententiam Hebraice concipiendam esse, quilibet vi det; ut taceam, rem eandem I Petri 2, 24. ei aliis locis disserte exprimi. Cons. I Joh. 4, 1 v. 5-