장음표시 사용
211쪽
re o ' DE BON. MATERA.&c. I sistatvlibera. o. f.s bufam. D. destatut ubi mortuo filio , qui hereditatem , in qua fuerat militutus, agnouerat, patcr superstes heredis quali heres esse dicitur. Ipse autem cum Milla verba , & hanc de in integrum restitutione , quam pater filii nomine petit in d. f.'
pen. CXplicare aliter non posset; eo descendit, ut quali heredem exponat, quasi dominum. quae sane dura eo loco expositio est. simul de verba illa .post obitum eius, tanquam glossema inducit. Ego ita censeo , verba illa , Q V A S INERE DEM , non ad patrem referenda esse ,
sed ad alium, ut iit hic fensus. Pater post ob itum filii, qui in integrum restitui poterat,restitutionem impetrare nomine cius potest , id cst,ex periona filii ut solent eam impetrare heredes liue successores eorum.qui ipsi restitui in integrum potuissent, ut est regula l. non bolum. D.de restat. quamuis cnim pater heres filii non
sit 8, tamen est similis heredi ; tum quia , ut heres patrimonium defuncti capit, sic pater
filii peculium , qtiod quasi patrimonium filii
est , & appellatur. tum quia restitutionem ex persona filii defuncti, cui restitutio competebat petit hcur heredes ex persona eorum,
quibus succedunt. Dices falsum essc , quod diximus, patrem ex persona filii iam ii. restitui pol Te . cum id tota illa l. 3. Vlpianus neget, id est , etiam filio vivo patrem restillii posse. Sed rcspondeo , patri quoque interdum restitutionem dari ex gestu filii, imo etiam filio invito. l patri. D.ae mιnor. & cxplicatu satis
212쪽
satis ad tu. Cod.de siclos minor. Deinde licet vi. uo filio non daretur patri restiturio, tamen datur eo mortuo , & quidem filii ipsius nomine. ut est ind. 9. Pomponim. Neque obstandquae Vlpian dixerat in d.l. 3. quia filio vivo verimi est restitutionem patri dari non posse ullo colore, cum praetori propositum fuerit minorib. non maioribus succurrere. At cum filius momtuus est , illo colore & amittate restitutio da-
tur quia aliis et lain heredibus , licet maioribus , datur ex portiona defuncti. Cur ergo
non & patri dc hoc est quod Vlpian. in d. 9.
inculcat cum ait: quasi heredem , item, nomine sibi: item .psa obatu eius; quae tot verba
non iterasset, nisi id intelligi , quod dixi, voluisset , similitudine heredum dari patri
restitutionem. Neque obi at etiam hic illa obiectio, quod filiosam . mortuo nulla supersit obligatio, contra quam detur restitutio, ideoque tὶec detur. l. qui contra. D. desidet C. Nam responduo, patrem non solum actionibus praetoriis, Quod iussu,&dein rem verso;1ed etiam actione de peculio semper teneri
pro filio suo, item obligationem filii cohaerere peculio ipsius , ideoque ad eum transire , ad quem transit ipsum peculium. l fater a
fratre, D.de condici. indeb. Atque ideo signanter Pomponius dixit initio dicti, . ex hucaussis ex quibus tu re peculiari, &c. ut significet de obligatione peculiati te loqui, quae cohaeret peculio. Postremo etiam mortuo filio atque ita peculio extincto , tamen actio de
213쪽
I91 DEBO N. MATER N. &c. peculio intra annum datur contra patrem totoris. D.quand. act.de ec. ann. quapropter eius actionis nomine etia fideiussor recte accipitur,
qui no posIet accipi si nulla subesset obligatio. plane.μL GPace. D. de elusi.
C A P v T XXVIII. Dos o donatio propter nuptias an de bonis maternis danda sit.
E hac quaestione longa & perplexa est nol motu IC.&legislatoru veteru, ed&Doctoru nostroru disputatio cuasibi tu in I. I. D. sol. mare.quq magnam partem occupatur in explicatione lusti manicoἡstitutionis in Liat. C. de dot promissCuius haec verba sunt: si pater δε- ιem pro Alia simpliciter dederat, vel pro filia ante
nuptias donationem fecerit, habeat aut e mim vel in potesate constitutus vel forte emancipatus re maternas,velex alio modo tales,qua adquisitione effugiunt , quaru in ructussolus apud patrem remanet,vel quocun1 modo poterat qua/da actiaones contra patre habere : dubitabatur apud vel res , utrumne videretur pater ex ipso debito dotis vel ante nuptivi donationis fecisse promissione vetiationem,ut sese ab huiusmodi nexu liberaret ; am debitu quide remaneret in siua natura, liberatito autem paterna dotem vel ante nuptivi donatione
daresiuggessisset ' Et in tali donatione multa pars legumlatoris sese diuisit, alio etia incremento huic quaestioni addito forte dixerit in in Frumeto δε- tab , ex rebus paternis vel maternis dote vel ante
214쪽
nuptio donatione dare: surrum pro dimidia parta videatur datio ve0romissofacta esse, an pro rata portione viris Gubstantiae. 'ramas igitur dubi-rattonem certo ne tradentosancimin Maident hil addendum exintimaui ed simpliciter dotem. vel ante nuptivi donatione dederat,vel rems sint; ex fisa tiberalitate hocfecisse intelligi,debito insua
figura remanente. Nessi en:m leg incognitasune, quibuου cautum eris,omnino paternum esse inciu tem velante nuptiaου donaisonem pressa dare progenie. Loeralitas itas talis remaneat vera Girrevocabilis,mpuro nomine S liberalitaου-d bitum βamsequantumortunam. Ubi autem ex re ι tam sevis,quanta maternis , vel is,qua non adquirutur,vel exsuis debitis dixeris eriss huiusemodi liberalitates tuncsiquidem penitus invia tentus e Ia,ex illis videri respis dotem velante numptivi donatione esse datam qua ad Divolad Alias pertinent. Si vero ta ipse ubstantiamρ det, in hoc caseu quasi de 'o patrimonio dote,vel ante nuptias donatione prosilio dare ta cosemire iussi quando voluerit parte is orte tota sesam subum tiam qua habent,paterna likeralitati pro dote vel
ante nuptias donatione adgregari: M reuera an
reat quid ipse velit dare, quid de sis, fantia 'liorum proficissatur he dum e sester monesi ei Ltet,in promptum incia dissipericulum. Hςc Iustinianus cuius,verba ipsa , licet compluscula, idcirco descripsi,ut appareret nihil caussae fuis. se interpretibus nostris,cur de eius constitutionis sententia tantopere ambigerent,ac disceptarent; cum sit clarissima, & una ex quinqua- sinta Decisionibus. Distinguit aperte consti. N
215쪽
194 DE BON. MATER N.&c. lusio inter hos duos primum casus; virum simpliciter dotem idem & de ante nuptias dona- tione cape in pater dederit; an expresso , qui bus ex bonis dederit Z Priori casu sancit, praesumi de suo patrimonio dedisse,vel promissi e. Si lhanc datione appellat liberalitatem saepissimε& ab obligatione seu debito distinguit. Cui videtur obstare, quod ait omnino e ste paternum ossicium. dotare filiam. his enim verbis obligationem paternam intelligit. Lcapite. Ia derit. nupt. Et Artemidorus lib. III. de Insomn. ca
προώGe,ως δάνει . Creditori filiam in dote comparat. ex quo apparet fa Isum esse quod vir qui- l
dana doctissimus scribit, cogi quidem patrem l
posse ut conditione filiae quaerat, vel in matrimoniu eam col ocet; sed nusquam in iure dici, cogi eum ut illi dotem det At d. Levate. COGI per Proconsules Pr sidesq; posse ait ex consti tutione Diui Seueri & Antonini.quam ego sic accipio de prouincialibus scripta est e.& eo Legem Iuliam, quae de Italis vel Romanis tantum cauerat,produxisse. quomodo Imp. Dioclet. Ac Maxim. inqui ut, Legis Iuliae de bonis cedεdis beneficium,constitutionib. Diuorum nostrorum parentum ad prouincias porrectum esse.
l. . . sui bo.cedio thas leges Imp. Iustin. hic intelliit, notas ex ae capite. Ossicium igitur hoc loco obligationem significat, ut apud Celsum ; quippe ossicium aui, inquit, cro
216쪽
a neptim ex olficio patris erga Asiam peηdet, ει quia pater Alia , ideo auu. propter filum aevii dare DEBET. I. dotem. D. de collac. on. Idem ex eo colligi potest , quod de m tre cautum est , non cogi eam ut dotem filiae det, nisi ex magna & probabili causa, vel lege specialiter expressa : imo nec patrem posse eam dotare de bonis maternis. L neque. C. de iur. dot . ubi Adcursus notat ad illud verbum , Caussa , ut quia sit haeretica : filia
autem orthodoxa. l. cognousmus. C. de ha-ret . quomodo ergo verba Iustiniani interis pretamur , qui & liberalitatem patris toties
appellat hoc officium , & a debito separat
Ratio est , quod haec patris obligatio non ex ullo usitato genere descendit earum caussa rum , quae iure constitutae sunt ad obligationem pariendam , verum ex naturali qua dam aequitate charitateque sanguinis, & officio iudicis extraordinario 'venit, si e ut & alimentorum. d. l. capite. l. si 'nu ex liberis. 9.I. D. de agn. lib. Nunc ad propositum redeamus. Dubitatio esse in priorI ea tu nulla
potest . cum simpliciter dos a patre data vel promissa est. de patrimonio solius patris constitutam intelligi r atque ita debitum , ut uistinianus loquitur , in sua figura remancat, id est, bona aduentitia filiae relinquenda dc conseruanda est. Nam quod di cuia dotem filiae dando videri patrcm compen findi eius caussa , quod filiae alias debet, id fecille. argumen. l. si cum dotem. 22. 9.
217쪽
rsis DE Bo N. MATERN.6 c. spater. D sol. mair.6c ibi Angelus notat, si pater legat filiae , videri cum dote compensalse, quam ei dare tenetur, si legati summa cum dotis constitutione conueniat: quatum doti satis esset, ut aud.lex. non debee. idem dico de patris
debito in aduentitiis filiae bonis. Deinde , si pater simpliciter sui nostra est quaestio legatum filiae relinquat, idem dicemus , quod antea in dote simpliciter promissa nimirum legatu filii
seluendum esse, nec cum dote compensandi t. pater. D. de coli.vit. a patre. D. de coliat. Postremo,cum dat filiae dotem, quia ex obligatione &ossicio patris ad id tenetur, non potest
videri io aliud debitum soluisse vel copensasse, ut cum debitor creditori suo aliquid legat , id est, donat.Posterior casus dissicilior est,si patet lex pressit quibus ex bonis dotem constituat. in quo Banc iterum distinctionem induxit, ut si dixerit,ue dotare de bonis tam paternis. id est, suis, quam maternis, siquidem diues sit pater,
intelligatur de suis solius bonis dotem constia ruisse, Ratio est, quia tam confusa patris iactatio no aliam interpretationem recipit ;hoc est, ne videatur pater tam effuso& largo sermone etiam de rebus alienis donauisse.& dotem dedisse. quorum utrumque iure interdictum est, ι donare inquam, & in dotem dare res alienas;& si dentur,non fiunt accipientis, nee fi ut do- Itales. a risto.*lo. D- don L. a matre. C.
probabile est,quod DD.vulgo ad d. I. I. D ol.
mair. tradunt,in hoc sermone , verba illa, Et maternis,uelpartim de maternis, ne plane oti -
218쪽
CApvT XXVIII. Is si sint & superuacua, quod in dubio admittere non debemus in cotractibus aliisque adhib. ι ajisaisti. is prino. D.de Leg. I. l. 3. 9 Hispr tq
D.de vi viam c. Papa. 'Deprimi. in VI. sic accipienda ex mente patris dotem costituentis,quassi dixerit se dotare de suo;&in defectu, id est, si bona sitia non sufficiant,suppletum iri de bonis propriis filiae. Quod si patris bona idonea sint& facultates lautae ; semper iuxta dictam Iustiniani decisionem iudicari debet, de solo patrimonio suo dotem dedisse , quantumuis sita stadinodum diues. ut docent iideDD. eodem loco. Eoque pertinet illa nobilis quaestio, an pater teneatur. dotu dare filia quae diues sit bonaq: aduentitia habeat'Et docti sit mi quidam viri existimant , non teneri,ut Ad- cursius, Bartolus, Alciatus um. Parergor. cap
atus uno & leuissimo ne quid grauius dicaturὶ argumento id probarc conatur, ex verbo scilicet officium, quod ab obligatione distingui ait, de quo sup . exposuitnus. Sed melius ea sententia confirmatur ex I. mulier. 22. 9.cia stropo uere tur. C.ad SC. Treb.ubi scriptum est de filia quae a patre heres instituta, rogata est si sine liberis decederet,hereditatem Titio restitueret, filia autem certam quantitatem marito in dote dedit. cum postea sine liberis decessisset, quaesitu est,utrum dos detrahi debeat de fideicom illo' Respondet Vlpianus,dotem decedere, no aliter ac si rogata ςsset restituere, quod superfilii 'ser ; quia non possit dici, in euerisionem fidei-
219쪽
tos DE Bori. MATER N.&c. eommissi factum esse;quod & mulieris pudicitiae δε patris voto congruebat, id est,quod in dotem, ea quantitatem , ex hereditate scilic et paterna,dederit Quod si talos fructus,inquit, ex hered tale mulier percepit, ut inde poterit doti satisfieri: dicendum est potius fructib.hoc dotem9 expensiim ferendum, quam fideic misso. Ex hac posteriori parte vulgo ut dixi, eolligunt, si de suo filia habeat, unde dotari possit, non cogi patrem, ut ei dotem det. Sed profecto absurda collectio est.tum quia patra Iam mortuo considerari non potest haec bonorum distinctio: tum quia non filiae, quae de ipsa decessit dos aliqua constituitur, sed maritus heres ab ea institutus, quaerit unde sibi certam illam quantitatem, quae ei in dotem data fuit,detrahere & seruare debeat' nam ut heres filiae petere non potest bona paterna, utpote quae restitutioni subiecta sun r. at ut dotem potest . quia licet fideicommisso sint grauata,
tamen voluntati & voro patris conuenientius est , ut ex iis bonis voluerit dotem a filia dari ; ut nihil amplius-Titium perueniret, quam quod doti superfuisset quati ita rogata filia esset. Quod si fructus ex iis bonis percepti doti illi soluendae sufficiant, nihil est, cur fideicommissum plenum praestari Titio non debeat. sed& hi fructus, quoniam ex bonis paternis,id est, ex fidei commisso illo percepti sunt , merito ut fidei commissum ipsum ex substantia patris obuenisse dici poΩ sunt, quamuis etiam post mortem patris percepti fuerint, sicut in simili casu responsum est
220쪽
a Papiniano in l. quod bonD uodaum. D. ad L. I tac.Illa ratio pro hac sententia Adcursit, de Battol magis urgere videtur. nam ideo pater, filiae dotem dare cogitur , ut facilius nubera posti t. G. pite.ae rat. 13vt. cumsim. Sed haec ratio cessau, ubi filia de poculio aduenticio seipsa dorare potest. Verum nihil hoc ad rem pertinet. nam etiamsi absilue ulla dote posivi filia maritum reperire, tamen .nihilon inus dotcm ei dare pater tenetur e vi se familiamque commodius alere posta & nem Milo, ut fieri solet, contemptui sit. si nihil ad eum attu- letiit. Nou denupt. ., iquis evim duxerat.vel ab eo repellatur, si indotata fiat L generaliter. 6. - μιSC. g. Denique claraest decisio Iustiniani, qui eam quoque filiam dotari a patre debere ait,quae bona aduentitia habet. Atq. hanciententiam&receptam frequentius D D. suffragiis.& in Camera Imperii rebus iudicatis cofirismatam esse tradunt Mynsingerus cet. V.obseri
XXXII. & Αnd. Gail. lib. II. obser . XCV. Eatame ratio q ex Sichardo adfertur,mihi dic sic et, quod pater durius obligatus sit ex officio dotandae filiae, quam ex detentione rerum aduentiti aruc ideoque in dubio videtur se libe- rare voluille a duriori, id est. legis obligatione. Loemesu. csil ' D. desolui. Est enim haeeratio contra manifesta verba d Luis ubi dotis datio liberalitas appellatur respectu obligationis.
qua in rebus aduentitiis pater tenetiri. Deinde
officium iudicis, quo patrem solo cogi dix mus dorare filiam , non potest validius cis,