장음표시 사용
311쪽
cum seqq. qua in parte nihil ei derog tuit Imp.
Iustinianus in L PMou. a. c. . nili quod moderamentum quoddam adiicit , si donatis propter nuptias in auro forte cosislat, ut postica dicemus. Nunc quaedam in d. l. Ρnctione, explicanda sunt. Ac primum est .quod arbitri eligi debent ab utraque parte. Sed quid si
distentiant in eligendo Θ tunc separatim mater suos eliget, liberi item suos ; aut PraetoI se interponet, & litem dirimet. nam praetoris est albitros date, tum in iudiciis. l. a Diuo Pio. Ddere iud. tum in aliis negociis. Vnde legitariis, arbitros a magistratu datos rationibus oXcutientibus. l. siquid. L .de manumisi. i. spater. F. Sticho. D. de Adeicom. liberi. arbitros datos fideiussoribus probandis. l. amhrtrio. . D. qui saluae cog. id est, an fideiussb. res idonei sint quales requiruntur in hoc proposito nostro.arbitros datos de vix latitudine, de altitudine vel rcfectione aedium , de alimentis, de agrorum modo & finibus. l. certo. D.deseruiitrust.prad. qui fluminibvi. D dest uit. urban. 6U LIA. F. quoniam. D. de Uust. Isiquis .f. est. D. debb.agnosc. L de modo .D. . reg. Denique , arbitros datos .estimationi rerum faciendae, ut in hoc proposito nostro. Secundum est,de aestimatione. Ratio autem cur ea hic requiratur ab Imperatoribus est;quia agitur de usufructu rerum mobilium, quae facile usu consimi vel interuerti possunt. puta, pecunia, frumentum , vinum,& vestes;
312쪽
fer/ ad ustim depromuntur,quas eleganter D. Chrysostomus Homit. XX. in epist. ad Hebrietos ait,in maiori honore haberi , & non aliter, quam magnos dominos coli. Modus autem aestimationis faciendae per arbitros est talis, 'tiuitis pretiis eas a stiment,& quidem iurameto de hac re antea praestito ; quod non est nouum in iure nostro, cum aliqua in re periti a ris ad iudicandum adhibentur, ut scilicet id iurati faciat;puta medici an vulti' fuerit lethale, obstetrices an aliqua sit praegnans. E. I. D. devent. t 'tc. Facienda est autem iusta , ut dixi, aestimatio ; id est , iuxta valorem rerum 6 temporum, ac locorum , quibus aestimatiost, ut scilicet communiter illae res valent, &vt vendi vulgo solent. I. pretia. D.ad L. Fale. Sed quid si dissentiant in hac aestimatione arbitri puta , unus aestimat rem viginti, alter decem,vel allicr. quidam.existimant aestimationi decem standum esIe , quia in hanc summam etiam ille qui viginti aestimauit,coninsenserit, cum minor summa iniit maiori. A
que ita stipulatio quoque valui, si quis a te
viginti stipuletur,tu decem spondera. l. I. f. A. D. de veta. OR. Similiterque si arbitrieompromissarii unus in quindecim, alter in decem, tertius in quinque aliquem condemnet seutentia huius postremi valebit, quia
in eum omnes tres consenserunt. l. intero
L . de re ιρ d. l. d emo proferre. F. si plures. .ri de receptis arbitri Vbi Adcursus idem probat in variis testibus , ut sustineantur a iudice eorum sic discrepantes
313쪽
ε8 DE Sllcv N. NuPTII saltestationes. Recte enim a iudicibus argu mentum ducitur ad testes. l. lege. v. de manumiss. Sed aliter Interpretibus nostris, ut Saliceto, &Baldo , placuit in iliis, de quibus nunc agimus, arbitris ; qui non siint iudices
sed aestimatores,& , Ut vulgo loquuntur, a bitratores verius, quam arbitri. Debcnt c-nim omnes concordare in unam summam,&ita vincere dissentientes : quod si sint pares, tunc tertius eligetur a partibus qui alterutti sententiae accedat , non tertiam fa- .ciat. argumento l. item Funin. g. viri D.do recepi. arbitri ta l. s decem. D. locati. G
u. de alien. 9. m neque. cap. 2. neque
si aliter constitueretusipossct id fieri sine magno praeiudicio , & circumscriptione eius cuius res aestimantur. possent enim ad minimam summam dc intolerabilem redigi. Caeterum in tali aestimatorum dissensione satius vid tur esse , ad praetorem iri, qui tertium eligat, vel electos ad concordiam cogat praeto xiis remediis , puta mulcta , vel pignoribus captis ; vel denique ipse remedium adhibeat , dc discrepantes eorum sententias ad me- .diocritatem reducat , iussa l. si fundu . in . que l. seq.D. mand. alioquin inexplicabilis res esset; nec in priuatis solum rebus , &iudiciis, sed etiam in publicis negociis saepe per- lidifficilis haec quaestio est, ut adparet ex pulcherrima Plinii epist. I . ad Aristonem I C. lib. 8. epistol. & Culacii cap. I s. lib. I a. obser. aestimationis autem huius effectus sille est , quod per eam contrahitur emtio
314쪽
nationis Propter nuptias tenetur ad precia earum soluenda ; sed tamen non simpliciter& praecisse, verum alienatiuὶ & sub electione, id est , ut vel ipsas res non deteriores factas filiis restituat, vςl aestimationem earum, siue precium. Cum autem facta sit domina,
non mirum est si ei concedatur, eas res donare , Vendere , Oppignor re , mutuo dare , veIl ratio modo alien re , d. f. his illud. filiis e- . nim aestimatione illa&satisdatione satis pro spectum est. dc vice vera si matre non cauente filii caueant, idem ius habebunt ; m tri enim usuras praestabunt,& de iis cauebunt,
idq; maximὶ filiis concedendum est, quia sunt
vere domini earum rerum, cum mater dunt
xat sit usufructuaria. Tertium est de cautione. haec cautio est satisdatio,id est, cautio fideius. soribus datis. exigitur autem a matre in his rebus mobilibus et quia facile consumuntur, vel atteruntur, vel pereunt, & plerunque earum usus in abusu solo consistit Sc consumtione; puta vini, frumenti, olei. ideoque verus seiusfructus in iis rebus constitui non potest, sed quidam quasi ususfructus a Senatu inductus est remedio cautionis quo tales res in e dem genere restituantur. l. I.&pas L D. D.de Uufr. ear. rer. qtra usta consum. Sic
in proposito nostro prudenter constitutum est , ut mater usus ructuaria cautionem praestet pro rebus omnibus mobilibus , non solum iis , quae usu consumuntur, sed plane o-
315쪽
nanibus: quia licet non consumantur, tamen interuerti possunt& interire. Continet au-- tem haec satisdatio duas res, ut omnis alia fructuaria nilnirum de fruendo boni viri arbitrio & de rebus restituendis vel, ut dixi de restituenda earum aestimarione, id est, preciis quibus 'quaeque aestimarae sunt. Antequam aurem hanc satisdationem praestet, non potest mater' frua de percipere commoda earum rerum, Us nec caeteri semiuiarii. I. usi ructu: C. de vissust. l. υxori. D. de Uust. l . Si tamen ri liberi cautionem illam perluerint. Nam o innium fere cautionum haec est conditio , urnon sit necesse praestari, nisi petantur. t. a. q. quod uis praetor. D. quod legator. l. I. g. nonia, exigis. D. M in postus is f. Bar-tolus in d. l. hac ed titati. 3. his illud. Vim
d. l. uxori. n. I. Cautionis autem huius ea: vis est , ut res vel precia post mortem liberis restituantur , sed secundit in legum modum, siue moderationem, ut bis in d. l. hae edictali. 9. his istud adieebim est; quod Ad- cursius ita exposuit, ut si ipsis res extent, earum quoque deteri oratio aestimetur. Sed verius est, illa verba addita fuiste a Triboniano propter quasdairi Iustiniani constitutio nes quae in sin. tit. C. de secund. nupt. hodie desunt . sed earum summa & argumen- mentum a Culacio ex liberis Basilicis illic restituta sunt de quibus postea suo loco . id est.
cap. proximo dicetur. Haec de matre. Quod sim arre non cauente liberi cauere velint, videndum est , quid cautio ista ipsorum coli
316쪽
CApvT XII. II tineat Continet igitur, se matri quotannis so-Ιuturos este usurarum nomine partem tertiam centesimae usurae, id est, quaternos aureos incentenos; atque ita quatuor puta flore nos Pro centum . nam centesima usura est quae tortem adaequat in centum mensibus, atque ita octo annis Sc Quatuor mensibus; non autem uno anno, ut ait Adcursus adae Nou. a.&alii
veteres DD. quibus id tamen esse ignoscendum Contius ait. Vsurarum, inquam, nomine praeliant matri usiuras trientes . non earum
rerum quae sunt aestimatae , sed eius pecuniae siue eius precii , quo res illae aellimatae sunt.
Vsurae enim non sunt rerum , sed pecuniae numeratae. Praeterea , & illud liberi cauere debent, si forti priores, quam mater moriantur , se res illas omnes vel earum precia matri restituturos esse secundum legum moderatio nem, ut ait d. β. his illud de quo mox. Atq; haec de cautione siue fati da' ione tam matris. quam liberorum dicta sunto. Quod si neutra pars cauere velit,aut possit, tum mater praefertur, sicuti & tum praefertur, quando v traque pars latis dare parata est,d. g. hu illud in pr. n. Od.
u. a. c. . qua in Nou. Iustinianus temperamentum quodda adiecit Leonis constitution , id est d.l hac edictati. in eo casu, si donatio consistat in auro, vel argeto, vel pecunia numera ta. hoc enim casu ita sancit, ut ii quide in here. ditate defuncti mariti reperiatur aurum smo
praesens & parata pecunia , tunc locus sit d. l. hac edictam atque ita mater eligat vel
317쪽
pecuniam accipere data cautione . vel usuras trientes, ut sirp. exposui. Si vero in hereditate praesens pecunia non rcperiatur, tunc mater electionem illam non habeat, nec possit exigere ab heredibus vel pecuniam, pel usi ras trientes, sed necessario debeat esse his usoris contenta. d. Nov. a. c. 4. ubi recte Cula-cius notat mendum in hac parte esse in illo lo
co ιη κομασιν, legendum enim esse π χρυ-πιν,
ut legit vetus Interpres. 8c in Maa.denu . repetitur. Quare probanda non est eorum
DD. sententia, ut Aetonis, & Cyni, qui quod de auro & pecunia scriptum est in d. Nov. unde desumta est nisi quod in auro. C. de sec. nupt, id quasi exempli caussa dictum
esset, ad omnes res mobiles trahunt. diserte enim Iustinianus solum aurum exigi vetat, nisi in hereditate reperiatur. Et ratio est , nescitiqet cogantur heredes vendere res hereditarias ad pecuniam donationis conficiendam, vel aliunde sumere cum magno incommodo. Quae ratio non valet in aliis rebus mobilibus. Ear enim in hereditaxe plerumque reperiuntur , vel si in hereditate sorte non compareant
sine magno incommodo redimi possimi.Sicut autem horedibus defuncti hac in re Iustinianus prospexit ita matri in aliis multis rebus singulari iure prospectum est. quale est, quod si mater satisdare non possit, filii cogantur ei satisdare,sicut alius fructuarius; quamuis ob inopiam satis dare non possit, tamen frui non pos
318쪽
C A P. v T XII. 73 de υβι p. Item, quod si neutra pars sati lare
possit,aut velit, res illa: remanent penes matre.
cum potius penes liberos tanquam dominos deberant, aut penes sequestrem deponi ; qui eas tueretur fructusque colligeret, pr sertim si persona fructuarii sit suspecta, ut bene Adcursius & Bariolus docent in d. l. Uustu . ariu
ta l. litisin. D.de agris. ω cans. C. u.XI. Quod si sitspecta non euet, & fideiussorem reperire non posset, cautioni iuratoriae confidendum esset,argumento l. I. 9 sever. in D. de assert.lossi
Atq; haec ita simi si res oes mobiles sint in quib. donatio Jpter nuptias co sistit. Quod si mixtae sint, id est, partim mobiles, partim immobiles
de Usita cauet Iustinian. in a. Nov. 2.c. 4.utdς reb. mobilibus eade observentur, q antea ex posui,ubi hae res mobiles sunt. Similiter ut a liae res mobiles se os matrςm omnino rema neant, adiecto e τἰ την ά-ροφίαι-εκειθεν; quod Interpres ita vertit. ruriae mater cilicet
alat; Quae caussa ideo adiecta esst,ut finis oste- datur in quem solet ut plurimum talis donatio constitui non autem quia necesse sit ad alia menta eam solum insum vel si fortὶ locuples
sit mater,ideo carere donationis istius usistructa debeat. Similiter,ut doarium, siue dotaria moribus Gallorum &Germanoru,hodie constituitur viduis propter alimenta; unde prouisionem vitς id interpretatur autor Speculi Saxonici lib.3. artic. 6 . Et moribus Graecoru id,
quod appellant. Et similimum est donationi propter nuptias, atq; dotario, de qu
319쪽
ciliae conueniet item cum iure ciuili d est cum Nou. 98.ta ivou. ias. refcri Cinacitasti. 1. Feuώ. tit. 9. culter lucratur dotarii proprietatem sino habeat, ullum sitium ex illa marco: a Fas hasρια solummodo Uumfructum; non nupsierit,ult rivi vocetur cumsiliis eiu dem matrimonii in tu-cro proprietrat s dotarii in virilem partem.alioquin
sin bat habeat,solum υβι rudium. Postremo quaeritur an quod diximus de matre fruetii ria,quae ad secundas nuptias trantit, ut i ii ldare teneatur liberis libis, ide & locum habeat infructuario p. tre ad secludas nuptias transeunteὶ Et verum ei h patrem satisdare non teneri,&d. bacedictili. soli matri nominatim id iniunxit , ita ut pater in hac re potiori iure sit qua
tiae patris. Est enim contum 'osum, cogi fid iuilbrem dare, quasi ipsi non satis credatur,vnde contumelia satisdationis appellatur. l. testiis mento 3. est. D. delestim.tui. Et inprimis potestati patriae tributum est; quam nullam habet mater,ideoque pater. qui hodie beneficio con stitutionum in bonis filiorum aduentitiis so lum usum fructum habet, cum iure veteri plenum dominium haberet rcleuatur ab omnibus oneribus, quibus subiiciuntur caeteri fruin stuarii. d cum non solum. bl. cum opstrtet.eodorit. At praeterea ratio iuris id non patitur, ut possit inter patrem & filium satisdatio consi- itere, oropter vinculum patriae potestatis; quo
patri per filium obligatio adquiritur L per
320쪽
Dsuccessiene, iesiquis ex liberis prioris
VAria & perdissicilis est haec quaestio. Ee .
sermonum coir feremus in matrem superini
stite quatenus illa succedat filio. si quid in pa
tre diuersum erit , id annotabimus. Igitur dein functo filio matte adhuc viva prima illa distin ctio adhilienda est, utrum hic filius reliquerit , liberos an non reliquerit. si reliquit, hi liberi patri suo defuncto succedent exclusa eius m a tre, id est avia sua. succedent autem in omnia , bona. Est enim liberorum caussa prima in o- , mni successione. Auth. insuccessione.&ibino lat. .delegit.hered. cu simil.De lucris nuptialibus id est, quae mater huius defuncti filii cepidax marito suo antea di functo,puta donation o propter nuptias. quaeritur, an icilicet filius iste defunctus transnitrat ad liberos suos eoru lu- morum parte, quam ipse habebat, vel habiturus erat si vixisset'Dubitandi ratio est,quod notransmittat;quia decessit viva matre, ad quam illa lucra pertinent. Atque ita non potuis, quod matris est, transmittere in heredes sinaque nepotes matri . Nemo enim plus in alii ,