장음표시 사용
101쪽
trum assirmans, hoc uidelicet pacto . Cum insita nobis natura sutostendimus) imitatio sit, harmonia item ct rhythmus quibus enim rationibus imitationem hominibus esse naturalem , eisdem harmoniam ct rhythmu naturales esse declarare possumus : nam ct a pueritia canunt ct tripudiant homines, non a praeceptoribus, s ed a natura docti: omnes item harmonia ct rhythmo gaudent in sequitur
carmen, quoniam rhythmi pars est , a natura quoque esse .cum autem Poetica ex imitatione di carmine constet, hinc satis patet, me, trum alteram esse Poescos naturalem causam, quod nobis erat pro
bandum . Alia quoque ratio subnecti potest . Nam si mutatio E
natura est, ea itidem quibus absoluitur imitatio , a natura esse ne cesse est: sed harmonia st rhythmo ut supra diximus) imitamur:
utraque igitur inerunt nobis natura . Si itaque nobis a natura har monia,ac numerus inest, natura itidcin metru in erit hominibus :quod cosequens Aristoteles breuitatis gratia praetermisit: sed eius loco responsionem ad quandam tacitam obiectionem intulit, dices:
METRA ENIM RHYTHMI PARTES ESSE SATIS APPARET.
Potuisset enim ei aliquis sic obiicere, cur cum tu deberes dicere meistrum esse alteram causam naturalem Poeteos, loco metri dixisti rhythmum ct harmoniam e Ad hoc respondet, quia metrum est pars rhythmi, rhyhimum autem a natura esse ei sciem rationibus, quibus probatum est, imitationem a natura esse, demonstrari potest . Causa autem,cur satis appareat metrum esse rhWhmi partem, ea est, quoniam ipsum metrum, ut ipsa uox indicat, prolationis ea, rum vocum , quae in carmine sunt, mensuram , ac proportionem quandam significat. Uerum etsi imitatio, ct carmen naturales causae sunt, quae Poeticam genuere, quoniam tamen ex hominum g nere, tum imitationi, tum carmini alter altero aptior est: qui in utrasque caulas magis erant propensi, paulatim prona cntes tres enim ipsa non ita absolute reperitur uniuersa, 1ed una re inuenta adiungitur alia)-hoc est ex rudibus carminibus,quae canebant, Poeticam genuerunt.
ANNOTATIONES. Rhythmum. & harmoniam esse nobis insita natura.temtur Dionysius H, H licarnasseus . cum ait: Dixi autem auditum delectari. primum quidem cantu. . deinde rhythmis. postea mutationibu ς; praeter haec autem omnia decoro Eius εν auteiri, quod uere dicam testem operientiam adhibebo. id enim negare non 3 oportet cum ex communibus animi perceptionibus sit manifestu. Quis enim et t. qui non agatur, di incantetur ab hac melodia 3 ab aliqua uero alia nil tale patitur. ct ab iis quidem rhythmis mansuefit.ab aliis autem turbaturitam ego quoque in frequentibus theatris. quae turba uaria.& expers Musicae replet. ui lus sum edidicisse. quod naturalis quaedam eii omnibus nobis familiaritas ad bonam
102쪽
DE po ET Ic A co MMENTARIL 7sbonam melodiam, & congruum rhythmum. Et cum uidissem citharoedum, , admodum egregium. ac cclebrem i multitudine perturbatum, quoniam choris dam quandam di sonantem pulsauit, cantuml corrupit. & tibicinem instru, , mentis ad extremum habitudinis, ac idem ipsum perpessum fuisse quo)d dissori num inflauit; quandoquidem non repressit os, atque ita stridorem quendainis praeter ἰu ελιαν appellatam, hoc est cantu incogruum edidit. atqui liquis idio . tam, eoru in quippiam, quae ueluti peccantibus artificibus obiiciebat. accepto ν, instrumento faccre iussisset, non utique potuisse: cur nam8 quord hoc quidem, , scientiae.cuius non omnes participes sumuς. illud autem passionis cit . quod νι omnibus tradidit natura. Idem etiam in rhythmi ς accidisse uidi. simul omnes aegreferentes uidi, quando aliquis, aut pulsationem, aut motum, aut uocem in ν, commensuratis temporibus fecisset. Cicero quoque in tertio de Oratore: , Omnest inquit tacito quodam sensu sine ulla arte, aut ratione, quae sunt in ara νε tibus ac rationibus recta , ac praua diiudicant. id p cum iaciunt in picturis. &,. in signis.& in aliis operibus, ad quorum intelligentiam a natura minus ha/ν, bent instrumenti; tum multa ostendunt magis in uerborum, numerorum, uo cum iudicio , quord ea sunt in eorum infixa sensibus . neque earum rerum νη quenquam natura uoluit esse expertem. itaque non solidin uerbis arte positis
νε mouentur omnes,uerum etiam numeris ac uocibus. quotus enim quisque est.
νε qui teneat artem numerorum At in his si paulum modo ossensum est. ut, aut contractione breuius fieret aut productione longius, theatra tota reclamant. Quid ρ non hoc idem fit in uocibus 3 Eandem fere sententiam Quintilianus habet libro nono cap.de copositione.& de Musicae laudibus libro primo. Ex Aristotelis uerbis. quae ita se habent: METRA ENIM RHYTHMI PARTE fBss E sATis AppARET: difficultas nullo modo dissimulanda se se offert. quae est eiust nodi. Inter initia huius libelli. tribus, inquit, imitationem fieri, rhythmo inquam, sermone, harmonia: cum autem sermo sit uel metricus.uel solutus, atque ibidem sermo ponatur,ut membrum a rhythmo .atque harmo nia seiunctum.quomodo hic Aristoteles metra rhythmi partes esse dicit. Dissi cultas etiam augetur ea parte, in qua declarat,quomodo Epopoeia imitetur: respondet enim quod sermone, uel soluto, uel metrico storium ab harmonia. &metro: at si metra rhythmi partes sunt, potest ne carmen esse sine rhythmo
rhythmo: ergo non uidetur quod metrum sit rhythmi pars. His ita satisfieri polIe credimus uerum quidem esse metra rhythmi partes esse: uerum secus est in carmine rhythmum esse, dc rhythmo carminis homines imitari. carmen dico rhythmi partem esse, tamen imitamur non rhythmo, sed uocibus & sermone. Cum igitur in carmine sint & uoces, ct earum certa mensura quod quidsi ad mensuram attinet carmina rhythmi partes sunt, sed illis non imitantur poetae quod uero ad uerba, his imitatur. Scd uideo multos hac solutione no admittere. sed acrius initare,cum ex Plutarcho.ubi poema Homeri examinat, tum ex V Virgilio cum ait: Procumbit humi bos Ite: Ruit aureus oceano sol. atque alibi. in quibus carminibus poeta carminis rhythmo bouis humi procumbentis. &solis occasum ingredientis actum imitatur. Quibus respondemuς. interdum quidem rhythmo poetam imitari, sed id raro admodum contingere, fierim prorsus non posse ut metri rhythmo perfecte aliqua actio exprimatur. Quorducro carminis rhythmo raro imitemur,argumento est,quod uersus it. Jc eorsismiles ab interpretibus annotantur. quoa sane non facerenti si semper id euoniret. Idem etiam de harmonia dicendum, quam in metro contineri supra diximus uidelicet nec ea nos nisi raror imitari. In metro igitur tria sunt, uo
103쪽
cet nimirum significates; vocum illarum harmonia quae circa grauis atque acuti soni temperlim uersatur:& praeterca rhyttinuis .qui actu aut potestate circa
vocum earum. quae proferuntur. uesocitatem. uel tarditatem uersatur. acuto
quidem. & graui. atque itidem ueloci, ac tardo. heroici raro imitantur, uerbis ueror serer semper Quod si contingat aliquando raro tamen id usu uenit ut harmonia quoque. & carminis rhythmo res ea quam uerbis imitamur, expriin tur.elegantissime fict. Quare nil mirum cuique uideri debetis superius Aristo teles sermonem tanquam membrum seiunctum distinxit ar rhythmo atque harmonia; & ideo Epopoeiam sermone tantum absque harmonia.& rhythmo imitari dixerit: quoniam de iis tunc.quibus semper Epopoeia imitatur, uerba faciebat, nunc uero non perpenditur carmen, niit gratia mensurae.quod scilicet est determinata quaedam syllabarum mensura atque ita iure optimo carme sub rhythmo collocatur. Si praeterea quaerat qui s. cum in carmine numerus. &harmonia reperiantur,cur metrum solum rhythmi,non autem harmoniae partem eae di tit. Rc spondemuς ad hoc . rhythmum ad harmoniam compar tum in carmine primis obtinere: proinde metrum dicitur. perinde. ac mensura quaedam sit. satis autem Aristoteli fuit ostedere rhythmi gratia metrum ei senaturale; eὼ quod in metro rhythmus primo conspiciatur. At si carmen atoque imitatio i natura hominibus insunt. cur na ad haec alter altero est aptior rea enim.quae ar natura sunt.iis. quorum eadem cst natura. aeque inesse uia tur: nempe lapides omnes, cum a natura sint graues, eodem iliciem modo in locii inferiorem uniuersi pro liues esse deprehendutur. Sciendum cst.Naturam interdum sumi pro tarma. quae cognitione caret, nonnunquam uero animam significare. Primo modo natura sumpi nullo indiget instrumcnto ad sua munia obeunda.sed ex se se omnia praestat. unde.& quae talem naturam participat intrinsecam.atque uniformem in easdem res inclinationem habent. uerum cuanima multiplicibus instrumentis utatur, horum utique ratione fit,ut alter s. tero aptior ad quamuis rem esse dicatur. Ex hac particula apertissime patet Aristoteli ς sententiam esse. imitationem quidem praecipue poetam efficere, carmen tamen accedere etiam debcre. duas enim esse poeticae causas affirmat. Et
quoniam imitatio principalis magis existiti iccirco de ea prius itidem egit. Clim uerbum E X.quod ponitur sta contextu dupliciter apud Aristotelem libro Physicorum primo.sumi nulli dubium sic interdum enim priuationem significat, & tunc idem ualet quod post, ut ex nocte dies, id est post nocte dies: interdum Partem. ex qua fit rex. ostendit, sicuti cum dicimus , ex lapidibus &cemento ni domus. nunc sane sumitur, ut materiam significat. unae cum uerbum E X. de causa efiiciente non dicatur. asserat autem Aristoteles ex ipsis evtemporariis, id est,ex carminibus rudi ter factis genitam esse Poesim. eo saner loco E X. aut priuationem, aut partem Poesim cotinentem sisnificare necesse est. per eundem Aristotelem primo libro Physicorum.uerum hic priuationcm nosignificat; si quidem interpretandum esset EX IPSIS EXTEMPORARIIS.ideia post extemporaria: quod minime quadrati quoniam sermo est de Poeseos ortu .Partem igitur eo loco uox E X. significat . quare Poesim ex imitatione. &carmine. perinde, ac ex duabus partibus constare necesse est: quod Picturae exεplo declaratur, cuius colores carminibus in Poesi respondent. Est etiam in Pictura imitatio lineis expresia, quae imitationi Poesis uerbis expressa respondet:
Et sicut in Pictura delineatio per hanc enim magis quam per colores finem adipiscitur Pictura coloribus ipsis praesertur; ita quoque in Poesi carminibus
imitationem anteferemus. Atque haec circa hunc contextum pulcherrimum.
104쪽
In diuersa Mia abiit pro uni cuiusque natura. Vt enim actiones bonefas diviores, talium p fortunas mutabamur, ita prauas humiliores; sane primucommys agentes, quemadmodum superiores Mninis,laudiarionibus M.
origine Poetices explicata, ingenia, moresque poetarum diuerὸ ς eandem in diuersa genera distinxisse declarat . nam qui graues
essent, ac uenerandi, honestorum, ac illustrium uirorum actiones
imitabantur; qui uero ad res leues erant proni, inhonesta homi, num facta conuitiis, acrioribusque sermonibus lacessebant . Pri. mi Poesim , quae in hymnis, ct laudationibus uersatur,genuerunt: secudi uero Poesim, quae in couitiis uersatur,primum condiderui.
ANNOTATIONES.In quibusdam manu scriptis codicibus sic legitur, k - άs HG τοιουταν τό viri quam lectionem iure Paccius sequitur. nam articulus me. cum uocem nullam antedictam nisi ineptissime referre possit, uerbum addendum esse, cui con iungatur indicabat. Per fortunas autem, uel fortuitos euentus,uel status homi
num intelligere oportet. Quid ueror Fortuna sit. qui scire cupit. secundum de auscultatione Physica librum Aristotclis adeat. Animaduertendum, Aristotelem ipsis Myni stir, id est uenerandis atq; potentibus et Mut idest humiliores. puta rusticos seruos, & id genus homines opponere. nam secundo de Rhetorica libro.ubi de potentium moribus loquitur,ait, quord potentes diuitibus exμνόπρ ei, a S umeci sunt: hoc est potentes diuitibus grandiores, excelsiores po. tius sunt, quam graues. nam modestia, ac temperantia quadam actionibus adohibita. nihil arrogantiae, importunitatisve prae se ferunt: at graues nulla sui status habita ratione, modum haud quaquam tenent. Quos ergo dignioribus Aoristoteles opponit, humiliores,atque adiectos eos esse oportet,quales nimirum sunt rustici, serui. & id senus alii. καλοὶ honestas. Qujd uero sit καλον. primo libro de Rhetorica Aristoteles docet. ait enim: Quae uirtutem efficiunt, di
ci καλα. honesta siue egregia,&signa uirtutis.&opera. εγκωμια, laudationes. Aristoteles libro primo de Rhetorica disserentiam ponit inter εγκωμιον. atoquel myo . est enim επιανο oratio, quae ignotam aliis uirtutis magnitudine declarat: ἐγκώμιον autem oratio est, quae operum magnitudinem conspicuam reddit. ιμνους. cantus sunt vμνοςin Deorum, aut hominum laudem,quibus a ctio quaepiam exprimebatur. xea mores. Paccius uerd naturam maluit uerteore. Caleni sorte sententiam secutus, qui opere huic rei seorsum dicato,mores. corporum constitutiones sequi demonstrauit.
105쪽
Asite uero Homerum nullum omnino tale poema habemus, tametsi plu/ra extitisse credere par est. Extat autem limius Homeri cur ab eo initium humamus Ma tes, huic consimilia: quibus influpe quod maxime coningrueret, iambicum metrum accese: iambicum p propterea nunc appellatur, quod bis pleriinque numeris veteres inta an id est conviciari inuicemoliti sint. t E ueteribus aliqui heroici, aliqui iambicipoetae extitere.
Cum duo poematum genera, alterum laudationi, reprehensio ni alterum dicatum, esse prius inuenta dixerit, posterioris generis, eorum , qui ante Homerum scripserunt, nullum extare poema uo
luit; cum tamen sinquit ipse) huiuscemodi poetas extitisse, sit uerisimile : quoniam Poesim a naturalibus causis ortam esse declaratum est. si igitur praeerant cautae, uerisimile itidem est, id genus Poeseum ante Homerum extitisse . Ab Homeri ucro seculo generis huius poema quodpia offendimus, quale nimirum Homeri Margites est, ct id genus reliqua, quae Aristotelis tempestate uigebant. Subium git uero huic poematis generi carmen iambicum accessisse, quod dicendis maledictis loge aptissimum esset. iccirco etiam, inquit, carmen ipsum iambicum sua quoque tempestate conuitiatorium fuisse
nuncupatum; quoniam scilicet eo carminis genere, iambico inqua, atque mordaci, se uicissim lacerabant: id, quod i α ιβι ζειν appellatur. Ex ueteribus poetis igitur partim heroicorum partim uero iambi
tum poetae facti sunt. & hoc est, quod supra dixerat Aristoteles, in
uarias partes abiisse Poesim : quarum ad laudem alia, ad uituperiualia spectaret.
Ex hoc cotextu id tantum habetur, Aristotelis tempestate ante Homeri Margitem in genere conuiciandi poema nullum repertum: etsi nihil impediat in alio genere poemata quaepia ante Homerii extitisse. Plato in Alcibiati secudo: is Per Aenigmata. inquit.& hic.& caeteri ferme: omnes poetae loquuntur est enimis ipsa natura uniuersa Poesis aenigmatum plena. nec quiuis eam cognoscit, adia hanc illi ut naturam accedit. quod si quandoque insit in homine inuido,nolete is tua sensa caeteris hominibuς reuelare, miru eit quim dissicile cognitu sit. quod is poeta senserit. neque enim Homerum diuinissimum sapienti simum poetata ignorasse putes. quo d scire male impossibilest. ipse enim est. qui inquit. Maris gitem multa quissem scire, male autem scire omnia: sed aenigmate sensum oeia cultat. ut arbitror. male pro malum ponens, scit autem pro scire: unde com δε positio quaedam extra carminis mensuram conficitur.quod uero sentit.hoc est.., multa quidem scivit. sed malum sibi fuit haec omnia scire. Patet igitur quo d si is .erat illi malum multa scire. ipse quoque malus erat: si qua fides lupradictit ser
106쪽
monibus adhibenda. Haec Platonis uerba huc transferenda duxi. quoniam ra tioni cosonum cst. librum illum Homeri Margitem appellatum, Margite hunc imitatum fuisse, qui multa quidem sciuit, sed cuncta in suam perniciem. Ariistoteles quoque in sexto Ethicorum de Margite mcminit: quo loco Eustra. tius haec lcribit. Est igitur sapiens is,quem diximus quem diuersum esse ab co. qui quodammodo eit sapiens, Marsites Homeri testimonio comprobat. id uero' poematis nomen est. Cur iambicum carmen congruit conuitiis ρ An.quia pes citus. t In tralatione Paccii legitur e v E T E R I B v s. sed addenda uideturco iunctio E T. in codicibus enim graecis omnibuς legitur Debct autem haec particula iungi cum eo. quod supra dictum est. poetas scilicet. laudes alios. uitia alios scripsisse, atq; ita ex ueteribus aliquos poetax iambicos. heroicos aliquos extitisse. Quae ueror poemata scripserit Homeruς.resert Suidas. Cum Aristoteles reserat iambum παρα τὸ ιαμβιχον sua tena pellate dimam esse, alio prius
t at uero ipse Homerus, quemadmodum praecipue heroicus fit c Iolus enim hic non modo recte , sed actionum imitationibus referta poemata condidit: hic etiam Gomoediae normam primus t tradidit no quide probris,
Ied ridiculis in a Ruum forma collatis. Effanesimilis in Murgite ratio. hic 'enim ita se ad Comoediam hace, ut ad Tragoediam Ilias, atq; Ohstea.
Cum de Homeri Margite metionem fecisset Philosophus,postea
subiunxit, quod sicut Homerus circa grauia, ct seria maxime poeta fuit,ita st iocosa primus edidit. Cur uerb poetam Homerum maxiὰ me dixerit,duplicem affert rationem: non tantum inquit quia bene, hoc est,non solum quia eius inuentio, dispositio,& elocutio recte se
trabeant sid enim re alius poeta optime praestare possed sed quonia
lis non contentus Homerus, imitationes itidem effecit, quae coimmode possent in scena agi. nam in Iliade, atque Odyssea saepissime personas inuice loquentes inducit, eoque in nisce pocinatibus Tragoediae sormam ostendit: sed & Comoediar, quae non probra perse/quitur, sed in turpibus iocatur, speciem ostendit. nam ita, inquit, ad Comoediam, in qua ridicula pertractantur, se Margites habet,ut ad Tragoediam Ilias, atque Odyssea. Cum autem chcit, quae non probra persequitur, indicat aperte Comoediam in maledicentia uersantem minime se probasse.
107쪽
Animaduertendum .hanc particulam Paccium male uertisse.nam Aristotelis uerba ita se habent. t Qv EMADMODUM AvTEM IN REBUS S E R I I sP R AE cIP v E' POETA F v I T.post quae duas asseri causas.cur Homerum praecipue poetam dixerit,inquies SoLvs ENIM HIc NON MODO RECTE sED Q A DRAMATI cAS ETIAM FECIT IMITATIONES. Quan- quain autem imitationes ab Homero per narrationem fiant salioqui Poetis illa non esset Epopceia cum tamen in Homeri Poeli, quae narrando confecta est, homines saepe loquentes inuicem introducantur. posset in scena illam et imitatio ab cisdem hominibus exprimi: propterea dramaticas Homeri imitationes Aristoteles appellauit. Si igitur particula praesens in latinum sermonem,ut graeca uerba sonant. uertatur, satis liquebit.quo pacto cum superioribus nectatur. At si,ut Paccius legit. eam interpretari uelimus.orationis Aristotelicae series no ita facilὰ demonitrabitur . t Uerbum v πεῖρIεLT RADIDIT, uertit Paccius fidelius transtulisset innuit. uel subdei non strauit. quo itide uerbo in tertio de Rhetorica Aristoteles est usu ς. t Eam quoque contextus partem parum sidcliter retulit Paccius. ET SANE' SIMILIS IN MARGITE RATIO. Hic ENIM ITA SE AD cOMOEDIAM HABET. Verba autem fraeca ita leguntur. ο γαρ μ γοτης αναλογον ἐχ Margites enim ita se ad Comoediam habet. ut ad Tragoediam Ilias, atque Odyssea. Quibus utique uerbis Aristoteles proxime dicti.
i aby ucro pro unius ripie ingenio impulsi adulteram tantum Poeticae
huius partem animum applicuerunt . scis nonnulli loco iamborum comici, nonnulli loco exametrorum tragici, ut qui circa sublimiorem, honoratio remue dicens characterem versati sint, Tragoediae doctores extiterunt.
x An vero Tragoedia, quatenus attinet ad ipsa genera saris adhuc fit A. soluta, nec ne, cum id per fiudicando, tum ad theatra referendo, ala considerandiratio e
Cum supra sit dictum, Poeticam in duas primum partes esse diui sim, in iambicam, ct heroicam, subiungit,quod qui in iambicam
Poesim erant natura propens, iamborum loco, id est loco Poesis maledicae, quae per narrationem cssicitur, comici sunt sacti,hoc est poetae per actionem maledici. Qui uerb in heroicam erant natura procliues, loco hexametrorum,id est carminum laudem aliquorum exprimentium, magistri Tragoediarum euasere,easdem res imitan
108쪽
tes: uerum agendo tragici sunt facti. Huius autem imitationis causam explicat. Forma inquit)Comoediae iambica Poes praestantior est. Tragoediar item sorina Poesm,quae hexametrorum est, antecel lit. Ob harum igitur Poeseum praestantes sermas,posthabitis prio ribus, has sunt secuti, quae formas grandiores, ac magis honorificas habent. Dixit autem Tragoediam, Comoediamque characterem
habere maiorem , non quod prolixiora sint, ct pluribus constent carminibus sid enim falsum esset; nam Epopoeia prolixa magis est, ut infra dicetur) sed ea ratione Tragoedia maiorem habere serina
dicitur, quoniam in actione uersatur: actio autem ad formam spe ctat: carminum uero multitudo ad materiam pertinere uidetur. Et quoniam Tragoedia Comoediaque, cum in actione uersentur,maiorem characterem habent, quam Poetes illae, quae sola narratione imitantur, magis itidem honorificae sunt squidem ad actionem ac, cedit apparatus, ex quo magnificentiam adipiscuntur. Et quoniam alicui uideri posset, harum Poeseum dignitatem, ac praestatiam, duntaxat esse theatrorum gratia, ct dum recitantur stunc enim ct actio
& apparatus est; verum si ipse per se in libris seorsum legantur, ma,
iorem Epopoeia characterem habere non dicentur hanc difficulta, tem nunc reiicit, ne nimium ab instituto digrediatur: quam tamen in operis calce diluit exacte.
Animaduertendum, Aristotelem de Tragoedia solum dubitasse, eum ait :A MMERS TRAGOEDIA,& quae sequuntur; quaquam etiam de Comoedia meminerit, eor quod Plato Epopoeiam Tragoediae praetulerit. Dialogo enim secu., do de Legumlatoribus: Si pueri s ait admodum parui sententiam dicanti prae ν, stigiatorem uicisse caeteros iudicabunt. An non Clin. Quid obstat Attam.
s. Pueri uero maluiculi Comoediam caeteris anteponent. Se3 mulieres eruditae.
atque adolescentuli . & ferme multitudo tota Tragoediam fortasse lauda bunt. Clui. Fortassis ita continget. Athen. Seniores autem nos iucundissi mer Rhapsodum sorsitan audiemus qui Homericum aliquid Iliada. uel Odyn sea. aut aliquid Hesiodicum bene cecinerit, uictoremi omni u praedicabimus. Qui et ergo iure uictor sit, non ne declarandum restat Z Clin. Sane . Athen. Peripicuum quidem eth ut & mihi uidetur. &uos necessarid conceditis, eum re uera esse uictorem. qui uicisse ar nostris aequalibus iudicabitur. usus enim re rum, quem ab aetate habemus omnium quidem ciuilium magnum quiddam ' ubique est& optimum. Cum uniuscuiusoue rei una duntaxat sit forma, qua res eth id.quod est cur Aristoteles numero pluriu.uδεων FORMIs Paccius uero tit ) dixit ξ An, partes, quae Tragoediae qualitatem respiciunt, sermas uocat. de quibus etiam nunc meminit,& quarum gratia Tra ediam ipsa Epopoeia maiorem. atque honoratiorem figuram habere dixit. alio igitur hic modo forma capitur. qua m cum unius rei unam esse sormam dicimus . Aliqui codices loco uocis . ι'ιβων.habet i ἰαμβικων.& loco uocis uegunt επιπιιων quae loctio apertior uidetur. ν
109쪽
Cum igitur a principio rudes essent, planet informes, Tragaria atq; Comoedia, illa quidem as Vs,qui Diub rambum, barc autem c quantum se ipsa aperiebat G ijs, qui Dballica produxemunt, quae nostra etiam te pe flare in urbibus non paucis in consuetudinem ex lege receptasunt: paulurimauc e fucr
4 xplicata Tragoediae atque Comoediae origine, nunc quomodo augmentum ac persectionem acceperint, nobis Aristoteles narrat. Cum itaque a principio rudes essent, atque illaboratae Tragoedia atque Comoedia, paulatim promoueri coeperunt. ii enim qui dithyrambum exercebant,ac Omnino in commedatitio genere uersabantur, Tragoediam : qui uero phallica, hoc est poemata uenerea, ac imhonesta exercebant,cuiusmodi poemata multis adhuc in ciuitatibus extare arbitratur, Comoediam paulatim auxerunt. & subiungit modum , producendo uidelicet quicquid ipsarum erat manifestum nodum enim partes omnes erant inuentae in aut producendo quoad aliquam haberet sermam Comoedia, quanquam imperfectam.
ANNOTATIONES.In hac particulam multis codicibus graecis tam excusis. suam manu scriptis multae sunt mendae, ut existimamus. oram v lege Γενομένη. ec et Minu Iege Arar se, nita . . lege Φασππων. Hζομενα lege νομίζοw. Cum Paccius hos errores non animaduerterit,non potuit sensum rectum exprimere. PARTI cvLA . XXVI.
Sic tragoedia aeuersis mutationibus uariata, t quoad proprios numeros impleret, tandem quievit. Tunc enim bifrionum numerum, ex uno uidelicet in duos, dilus primus auxit, Cr ea quar circa chorum sunt, imminuit,t sermonemap primarum partium infimit: quos Sophocles ipse cum senae ornatu ad tertius vfiue produxit.
Comoediam ab iis, qui phallica, ct Tragoediam ab iis, qui dithy
rambos exercebant, auctas esse ab Aristotele dictum est. cie Tragoedia nunc Digitigeo
110쪽
dia nunc ait, quam post multas mutationes tandem quieuisse dicit, quoniam eius naturam assecuta erat. hoc est, cum perfecta suit, tum non amplius mutata est. Exponit uero sngillatim, per quos Tragoe
dia suam adepta sit persectionem. Aeschylum igitur primum csse di
cit qui numerum histrionum augere coepit. cum enim unus antea
solus loqueretur, ipse duos sinul loquentes induxit. Chorum aute, qui ex uaria ac numerosa hominum turba prius constabat,ad minoὰ rem deduxit numerum . Praeterea prologum adiunxit, chara prius prologum non haberent. Sophocles uerb histrionum adhuc numeru adaugens,ires smul loquentes induxit, ac scenae ornatu adiecit.
PLERET , uertit Paccius . clarius sic. quoniam habuit sui ipsius naturam. Quanquam passim ita legatur. - - ἡ κυτῶν , mihi tamen ui/d ur uerbum etdim T v N c totum Aristotclis sensum peruertere . nam cum pluribus mutationibus mutata fuit. tunc uerum non es dicere ea, quae de Aeschylo.atque Sophocle in contextu dicuntur: eo minus cum propriam adepta est naturam.histriones creuere.& alia de quibus meminit. Cum igitur uerbum T V N C.ad neutram supradictarum partium orationis contextus reserri possit. ad qua tamen necessario uidetur referendum.uerbum illud deprauatum esse dicimus. Debet autem . non ut unum uerbum. sed ut duo. quorum primu articulus erit prepositiuus illius uerbi , et uero abundat: uel S melius
uerbum mese et legi M. adeo enim facilis est hic lapsus, ut potius mirum sit si tanto temporis interuallo non haec labes in hanc partem incurrerit quam con tri. Qui de Aeschylo. & Sophocle plura scire cupit. quim quae de his ab Aristotele hic scribuntur.legat Lilii Gregorii Giraldi Ferrariensis uiri eruditissimi. ac lectionum antiquarum ibadiosissimi librum de poetarum scenicorum historia. Itidem de choris Iulius Pollux libro quarto ait. tragicum chorum antiquitur quinquaginta persisnarum fuisse. at Aeschylus. ut Aristotele dicit eum imminuit. & ut idem Iulius Pollux resertichorus tragicus postea quindecim duntinat personis constabat. t δεογον πωταγωνις t. Paccius uertit SERMONEM P R IARUM PARTI v M:nos explicuimus hoc est prologum: hac sane moti ratione. cum enim parum infra de Comoedia Philosophus loques dicat: v I SAVTEM PERSON AS, PROLOGOS . HlsTRlONUM MULTITUDI NEM. c.AE TER AQV E Ilv lv SCEMODI PROTULERIT. PRORSUS O B S c v R V M: per prologum intellexisse uidetur id. quod de Tragoedia loquens.dixit λογον πρωταγοῖνι ν sermonem primarum partium . nam h litri Oinnes ita quidem erant primarum partium, secundarum.& tertiarum in Comoedia . sicut & in Tragoedia; sicut utraeque prologos habent . cum igitur tragin dia. atque Comoedia hac ratione procius similes sint.in utrisque de eisdem partibus loqui Aristotelem rationi consentaneum est: praesertim cum v crbo Mων τ γωνι ν,addat λογον. Iulius Pollux libro quarto ubi de partibus theatri loquitur, de hac uoce me nit. sed ex eo loco nihil .quod ad huius loci intelligenotiam faciat, accipi potest.