장음표시 사용
121쪽
s MA DII ET LOMB. IN A R I s T. L I B. dirara est. si enim quam imitatur actione. finitas ut infra docebit esse debet, te pus quoque determinatum sit oporici. uerum Philosophus Epopoeiae tenipus inde terminatum esse dicit, quoniam amplam admodum latitudinem habet. Cur autem Tragoedia atque Epopoeia penes tempus logum, uel breue mutuo disserant, con*derandunt in. Cum igitur Tragoedia atque Comoedia. nam utrique eadem est temporis ratio) prope ueritatcin quoad fieri potestaccedere conentur, si res gestas mensis unius spatio. duabus, tribus ue ad 1 um mu m horis.quanto nimirum tempore Tragoedia uel Comoedia agitur, factas audire mus. res erorsus incredibilis efficcretur. Fingamus enim in aliqua Tragoedia. Comoediaiae. nuntium in Ae pium mitti ut rediens aliquid nutiet. quis proinfector spectator. si post horam nunc rede item illinc in scenam introduci uideat. non exibilabit. explodeti. & rem ar poeta omni prorsus ratione carentem,ta clam praedicabit Z Uerum in Epopoeia longe alitcr euenit. cum enim narrando fiat.haud quaquam absurdum est,si quae septem annorum spatio.qualis Aencis actio est. aut uiginti, ut Odysseae gesta sunt. continuata serie. personam inter dum unam. interdum alteram loquentem inducens annuntiet. Notatione quoque dignum uidetur. uocem i p. tametsi omne carmen significet. ab Ari stotele tamen.& ar Platone pro Heroico carmine sumi. ab Aristotele quide hoc loco.ciim ait. Mi ε Dir επιm: ET IN HEXAMETRIS. nam cum hac parte Philosophuς de Tragoediae atq; Epopoeiae differentia. quatenus ad spatium temporis pertinet.agat, dicens quoa alias in Tragoediis res longo temporis spatio gestas imitabantur, perinde ac in carminibus, per carmina. hexametra intelliori sere necesse est. Plato praeterea in Phaedro inquit: Illud insuper animaduerten is dum.amatoris amicitiam non beneuolentia ulla, sed auiditate quadam explois tionis. quasi fame constare.., Ut lueuς ipse agnum. puerum sic ardet amator. ., Quibusdam uero interiectis. paulo post Plato subiungit. Audivisti Phaedre earis mina me iam, non dithyrambos amplius canere. per carmina.intelligens hoxametra . illud enim. quod paulo ante recitatum est .hexametrum carmen est. Interpres enim Platonis elegatissime carmini graeco Platonis hexametro hex metrum carmen latinum reddidit.,, ας λύκοι αρνα ci , - έδα Φιλουαν ἐρα I. ., Ut lupus ipse agnum,pueru In sic ardet amator. PARTI cULA . XXXII. Alaea sitam ad inuri, in a Mia. τις παγ δ .-ος vs etrsu τραγωδ- ρια απυδαίαν, iota φ λης, oin xxi παεπων .αμν γάλc tam ista HO,ήπου του τραγη
Greca vero partes, ut bae ambae in aliquibus inter se non di crepant: ita propriae nonnullae, atque peculiares huius stat. Quo sit, ut qui de Tragoe
diae uirtute,ac uitio diiudicare nouerit, idem quoque Er de hexametris nove
rit υ uidem quae hexametrorumstat, in Tragoedia prosus inesse apparet:
quae vero Tragoediae, in his non omnino.
Similitudinem ac differentiam Epopoeiae, Tragoediaeque etiam, quatenus ad earum partes attinet, hac in particula Philosophus in medium profert. Partes enim aliquas Tragoedia sibi peculiares ha
122쪽
bet, uelut Apparatum, Melodiam . aliquae uero sunt ei cum Epopoeia communes, ut Fabula, Mores, Dictio, ct Sententia . Unde corollarium ex his deducit, nempe qui exacte de Tragoedia egre/gia ac uili, idem quoq; de Epopoeia recte diiudicare poterit. cuius rei ratio est . quaecunque enim inquid in Epopoeia sunt, insunt etia
Tragoediae ; at non contra. ANNOTATIONES. Tragoediarum partes . aliae quales, aliae quantae. de quibus infra dicetur. de utri Paule Aristotele seniisse putamus. mait Sl QN IDEM O AE HEX METRORVM IVNT. IN'T R AG OE D I A PR OR S V S INESSE APPA RET: VAE VERS TRAGOEDlAE, IN HIS NON O M N I N O.In hac ite particula.Epopoeiae nomine proprie: utitur. ita autem accepta Epopoeia carmini heroico aditricta eis quocirca uox ε ν, pro heroicis carminibus, ut supra etiam admonuimus,capi debet. PARTI cVLAQ. XXXIII. Pies; GD Hir , ψ πsuus ρον ερ M. UN A τραγ-δωλυωμω , ἀταλαβον- ωπῶς - Bsive μνων ν γάμεmν ορον τῆς ου ur.
De hexametri igitur imitatione, atque Comoedia, pori dicemus . nunc autem de Tragoedia: cuius essentiae definitionem, uelint tam enaram ex his
quassi sunt, uerum sumentes, hanc esse dicimus.
Completo sermone de Comoediae, atque Tragoediae origine, ac incremento, subiunxit quibusnam rebus Epopoeia cum Tragoediaconueniat, & quibus disserat. Iis absolutis, Epopoeiae, ac Comoeodiae con syderationem ad sequentia reiicies, nunc de Tragoedia agedum esse dicit . atque huius ordinis ratio e particula praecedente ha beri potest . dictum enim est, Epopoeiae nullas esse partes, quae itide Tragoediae non snt, quae tamen aliquas sibi proprias habet . unde Jui recte inter bonam, ct malam Tragoedia iudicare poterit, is etiae Epopoeia rectum serre poterit iudicium, sed non e conuerso .ser ino igitur de Tragoedia sermoni de Epopoeia praeferendus est, quo niam perfecte habita Tragoediae notitia, in eam quae Epopoeiae est, facile peruenitur. Caeterum,ut Philosophus nos admoneret,quid per Epopoeiam intelligat, his eam uerbis descripsit,dicens: DE HEXA METRI IGITUR IMITATIONE. Epopoeia igitur Poesis est,quae hexametro imitatur, de qua infra postea dicetur. Nunc uero de Tragoedia dicere proponit, ct aggredi definitionem statuit, quae naturam eius explanet quam ex iis, quae de ea sunt dicta superius,colligit erudite. Isthaec autem superius dicta, ex quibus Tragoediae definitioco sigitur, in particulae 1equentis commentariis declarabuntur.
123쪽
H A D I I ET LOMB. IN ARI ST. L I B. ANNOTATIONE S. Ex hac Aristotelis particula manifestixsime patet. Epopoeiam ab Aristoteleis aliter hic usurpari. ac operis huius initio secerit.ctam dixit Nudis aulcm sermo,. nibus siue metris solummodo Epopoeia utitur.metrorum quidem hactenus. sit, ue mixtis aliquibus inter se. siue generis eiusdem alicuiuς. cum enim eam hic describat.& hexametro metro factam esse dicat, si uel soluta oratione. uci alio carminis genere fiat imitatio, Epopoeia.qua de hic agitur, haud appellabitur. Omnibus igitur tum Aristotelis, tum allorum auctorum locis, Epopoeiae nomen imitatione semper heroico mctro factam significat excepto Poetices Aristotelis loco. quem nuper citauimus in quo cum nulla uox magis eos exprimere vidcretur imitatores,qui solo sermone quomodocunque uterentur. quam Epopoeia. placuit Philosopho uoce illa aliter uti quam sit hominum usus. PARTI cULA . XXXIIII. δετραγωδεα ει homs 'πηεως - δαί- , Mia Me μεγεθος εχυirae , ἐδυσμε. νti ἐκαπυ HKώδων vi τῶς μαίοις δμνων,ὴ οἰδί- ελιμ, αλ α di
Tra oedia est imitatio actionis illi siris, Asolutae , magnitudinem habentis , ermone intui, separatim singulis generibus in pari ibus agentibus, non per marratfovem , per in ericordiam vero atque terrorem perturbatio. nes huiusnodi purgans.
Haec est Tragoediae definitio , cuius genus imitatio est: caetera quae in definitione ponuntur, disserentiae locum habent. Imita tionem autem Tragoodiae genus esse, ex operis huius initio con stat aperte, ubi Philosophus id commune, in quo Poescum species
omnes conueniunt apponens, i Mi TA Tio NEM esse dixit. Posito genere, imitatione inquam , subiungit Ac Tio Nis . nam supra uisum est, Tragoedia agetes imitari, quos aut probos,aut improbos esse oportere dixit. Tragoediam uero serias, atque graues actiones imitari demonstratum est,cum dixit,Sophoclem cum Homero con uenire , quonia ambo praestantes homines imitantur. Addit aute: ABSOLUTAE, Μ AGNi Tu Di NEM HABEN Tis. squidem est declaratum, quomodo Tragoedia suit aucta , atque persecta. SERMO NE sv Av ianam dictu est, duas esse Poeseos naturales causas, quarualtera carmen erat. carmen autem sermonem suavem esse apertum est. addidit: sEPARATI M si NGVLIS GENERIBVS IN PAR
TIBVs AGENT lnvs. quoniam supra dictum est, Poes cum aliquas uti simul numero, harmonia, atque metro ut dithyrambi; alias ue/ro non simul, sed seorsunt, ut Tragoedia . NON PER ENARRAOT ION E M. hanc partem superius expressit in tertia Poestum di si rentia, quae erat, quod aliquae Poeses narrando aliquae autem agendo
124쪽
do imitarentur. igitur, si Tragoedia agcndo imitatur, non per enarrationem imitationem tuam exercet. Quam particulam clarius exoplicans, ponit etia Tragoediae fine,& id quo niae assequitur, dicens:
berans P perturbationibus, misericordiae ct terrori similibus . sunt uero passones Iulusmodi, animae concupiscibilis atque irascibilis. Recte igitur Philosophus dixit, se Tragoediae definitionem traditurum , collectam ex iis, quae antea de ea sunt dicta. Vidimus hactenus quomodo ex ante dictis Tragoediae definitio desumpta si, nuc quoniam particulae multae in Tragoediae definitione differetiae loco positae sunt, uidendum est, quem illae usum in definitione praestent.
Cum igitur inquit: A cΥ i o N I s i L Lus TR I s: Trago δ iam a Coomoedia seiungit,quae leues ac ridiculas actiones exprimit. Him ait: ABSOLUTAE, MAGNITUDINEM H A B E N T I s impersectam Tragoedia a perfecta seiungit, cuius nunc definitione ponit . aliud auteest, s dicas persectae, aliud si dicas magnitudine habentis. pulex enim
quaqua exiguus sit perfectus tame est multa cotra magna sunt, quae tame sunt imperfecta: ut pleraque, dum oriuntur,animalia. Duas igitur has conditiones postulat Tragoedia, ut imitetur actionem, quae ct perfecta sit, ct magnitudinem habeat. sERMONE SVAVI. saecpars separat omnes imitationes soluto sermone factas, rerum gra. uium, absolutarum,atque magnitudinem habentium .s EPARATIM
SINGVLIS GENERIBUS IN PARTIBUS AGENTI Bus . seiu-
gitur hac ratione Tragoedia S dithyrambis, ct legibus. NON pER
stinguit Tragoediam ab Epopoeia. nam ante declaratum est, ολ poetam enarrando, Tragoediam auicni agendo imitari.
ANNOTATIONES. Ex hac Tragoediae definitione quis sit eiusdem finis elicitur, qui sane no est animum i terrore ac misericordia purgare. Tragicas enim actiones squae qui. dem scelera sunt per ignorantiam patrata si speciatores in scena uideant. misericordia terrorini mo uentur. ne illud idem tibi accidat uerentes. Itaque si Tra goedia spectatores a terrore liberaret. cum terror ille siti ne in id genus flagitia incidant & ipsi. Tragoedia sceleribus patrandis promptissimos homines et ficeret: quod prorsus absurdum est. Id praetere quod aliis ratio, atque causa pudigandi est. se ipsum haudquaquam expurgat.alioquin idem in se ipsum ageret. oc eiusdcm ratione esset in actu & potentia: quod prorsus incongruu est. cum igitur Tragoedia interuentu terroris & misericoratae animum a perturbationi bus expurget,s per perturbationes,terrorem & misericordiam intelligeremus. sensus esset. Tragoedia interuentu misericordiae & terroris animum expurgat
125쪽
,s M AD MET L MB. I N AR T. Liv. a misericordia&terrore; & ita idem esset causa se ipsum destruendii ' terro. rem misericordiami induccndo. utraque remoueremus: quod inici lectus c, pere non potest. Non ne di id mirum ellet, tragicos uelle animam humanam a terrore oc misericordia expurgare. quibus si careret humanum genus. multa pateretur incommoda nam si misericordia careremuς. quomodo indigentibuς opem praestaremus longe igitur mehus est misericordiae & terroris intera uentu expurgare animum ab Ira, qua tot necci fiunt: ab Avaritia, quae infinitorum pcne malorum est causa: ar Luxuria. cuius gratia nefindissima scelera sopissime patrantur. His itaque rationibuς haudquaquam dubito, Aristotelem nolleTragoediae fine essc anima humana arterrore misericordia ue cxpurgare; sed'his uti ad alias perturbationes ab animo remouenda : ex quaru remotione animus uirtutibus exornatur. nam ira, uerbi gratia.depulsa succedit mansueti do. expulsa auaritia.inducitur liberalitas. atque ita de caeteris. Uult igitur Aristoteles,non, ut perturbationes hae. terror inquam,& misericordia, propellan/tur . sed huiuscemodi . id est his similes, ira uidelicet, luxuria. &eius generix alia . quae ideo dicuntur terrori ac misericordiae similes, quoniam animum exagitant atque perturbant; non minus ira. 'vim terror; non minus luxuria, quam misericordiae atque ita de reliquis. Cum igitur Aristotelis uerba ita se
habeant pER MISER Ic ORDIAM UERO . ATQUE TERROREM PER TvRBATIONES HvIUSMODI P v R G A N S: non de terrore.& miscricordia purgandis.sed de perturbationibus huiusmodi, hoc est iis similibus uti monuimus intelligenda sunt. Caeterum cum de animi purgatione in calce quoque libroru Politi corii Aristoteles loquatur, quae eo loco dicuntur. huc transferenda putauimus: quoniam non parum ad huius loci intelligentiam conferre,, uidentur. sunt autem huiusmodi. Utendum Mu sica dicimus . non utilitatis u. ., unius. at pluriu causa ut disciplinae.& purgationis. Quid autem uocemus purgas, tionem.nunc quidem simpliciter & fiammatim, rurius autem in libro de Poeti-- da manifestius dicemus. Utendum quoque ad oblectamentum uitae. ad animi ν, remissioncm.contentionis* sedationem.Omnibus harmoniis quidem . sed no, , eodcin utendum modo: uerum disciplinae causa. quae ad mores maxime: pertis nent, usurpandae in audi edix aliis, qui hanc artem manibus exercent. & agenti,, bux. dc concitantibus est fruendum. Nam quae perturbatio uehementer fiorii ν dam animos mouet.in animis omnium reperitur, & quantitate dissert minore νε atque maiore ut misericordia.& metus. atq; etiam furor animi. sunt enim qui capiuntur,& afficiuntur hoc motu . Uidemus cos. cum animum ad sacrorum εν cultum expiant, idoneum* reddunt, acris modulationibus. carminabus* ita
constitui ut si medicinam. purgationem* reperissent: quod idem pati necesse εν est eos. & qui commiseratione, & qui metu.& generati m qui aliqua perturba tione sunt assecti, atque alios quatenus aliquia huiusmodi singulis iniicitur. omnest aliqua ex parte purgari. & alleuari cum uoluptate. Haec Aristoteles. Ex quibus primum licet perspicere eam poeticae partem.ubi de purgatione animorum Aristoteles agebat . in hoc libro desiderari. nam tametsi in Tra e diae definitione dicatur interuentu misericordiae, & metu .animum ad perturbationibus expurgari. non tamen apertius hic Aristoteles . qua in in libro Poli ticorum fecerit. explanat, quid purgationem appellet. ut ibi se in de Poeti. ca libro facturum pollicetur. Aliud quoque animaduertendum est.Aristote
leni quidem dicere.Musices interuentu animum ad misericordia. & metu .ac caeteris animi perturbationibus expurgari, atque cum uoluptate alleuari . mini me tamen eum concessurum misericordiam .& metum eorundem etiam in temetu propulsari .Quod aute interuentu perturbationis alicuius.alia sugetur. sensus testatur. ubi enim uehemens est ira.ibi nulla misericordia.& c cciuerso. Λεγω
126쪽
Sermonem silauem a pesti , in quo numerus, harmonia, σ melos inest id uero separatim enere distinctum: cum metro tantum quaedam absiluantur, quaedam rursem melodia.
Posita Tragoediar definitione, uoces quasdam in definitione con tentas, quoniam obscuriuscula uidebantur, nunc explanat. At pri muria quid sibi per sva vEM sERMONEM uelit,declarat, quod sci
licet numerum , harmoniam , ct melos habet. per numerum au tem atque harmoniam, metrum : per melos uero, chori cantus in
telligit. Et quoniam sermonis suauis sunt plures species , ideo subiungit quomodo species illa: in diuersis Tragoediae partibus reperiatur, quasdam absolui metro dicens : hoc est in aliqua Tragoediae
parte termonis suauitas est, metri tantum causa,ubi chorus non cabit: quaedam uero pars suavem sermonem habet, quoniam accodit cantus.
ANNOTATIONES. Animaduertendum Aristotelem per rhythmum & harmoniam, tarmen inotelligere: per melos. Musicam, in qua sermo est. nam etsi tres uoces sint.Rhythomus inquam. Harmonia.& Melos,duo tamen solummodo Carmen inquam. &Musicam lignificant. Id ita esse ex ultima huius contextus particula probatur. ibi enim citin de sermone suaui loquatur. quem bifaria diuidit in eum qui metrum tantum habet.& eum qui melos. etiam prima contextus pars duo duntaxat continebit. Quod aute uerba illa I D VERS SEPARATIM GENERE DlSTINCTUM, G quae sequuntur. ad suavem sermonem referri debeant ex uerbis in definitione Tragoediae positis uidere licet. nam post illa uerba. ηδvηι λο .s v A vi S E RΜ Ο N E. statim subiunxit .sE ARATIM sINGVLis GENERIB. v s. scilicet sermonis suauis. IN PARTIBVS AGENTIBUS. Quae autem sint ista genera sermonis suauis. quae seorsum in Tragoediae parti bus agant, hic explicat.dicens alterum esse metrum.alterum uero nactos. Quorduero per Harmoniam. & Rhythmum oporteat carmen intelligere. hinc dignosci potest . cum enim Philosophus quid per sermonem suavem intelligat. aperiat, eum esse dicit.qui rhythmum.& harmoniam,& mclos habet. Aut. igitur sub aliquo dc finitionis membro aut sub nullo metrum clauditur. Quo d qui dem suo nullo. sane salsum est: quoniam in hac particula explicatur solum particulae quaedam in definitione Tragoediae positae. sed quod in alicuius definitio
De contincturi id oportet illi inesse. Cum itaque in hac particula de metris fiat mentio, necessari uiri ei 1 metrum in definitione Tragoediae eum comprehendi cst; 'uod lane praestitit. cum inquit. SERMONE SUAVI. Iccirco autem dioxit sermone suaui. non autem metro. ut etiam melos includeret . nam etsi c ammen sermo suavis sit. non tamen quivis suauis sermo carmen tantum et 1: cur mpraetcr Carmen interdum contineat & melos.Si igitur metrum sub suaui sermo
127쪽
ra A DII ET LOMB. IN AR T. LIB. ne ut iam ostensum est)includitur,oportet,ut uel sub rhythmi. uel harmoniae uoce claudatur Si sub rhythmo. quonam pacto sermo harmoniam habes.a sero mone in quo melos est.di stinguetur sermonem praeterea suavem in Tragoedia non nisi altero ex duobus modis fieri posse declaro. cum enim in Tragoedia carmina sint,vel sine cantu, uel cum cantu, omnem Tragoediae suavem semmonem altero praedictorum modorum esse necessarium eis. Adde.quod rhythmus hic no is esse poteli, qui motu corporis fit. nam rhythmus.quo de hic agimus. in sermone deprehenditur superius item ab Aristotele dictum est.carmen rhythmi speciem esse. Harmoniam pinerea hic accipit non quamcunque sed earn. quae in sermone est. atqui eam in carminibus esse omnibus in confesso est. Per rhythmum igitur. & harmoniam.carmen intelligit: quoniam in carmine utraque reperiuntur. quocirca Philosophus adiecit illam particulam E T. antencrbum harmonias quam Paccius omisit ut indicaret primum membrum illic absolui .scilicet hunc in modii: SERMO NEM SUAVEM APPELLO, IN QUO NUMERUS, ET HARMONIA. id cilcarmen. ET M E L o s. id est &Musica inest .Ex hoc contextu colligitur manifestissime.carmen esse quid inti nium Poesi. in eiust natura claudi, cum in definitione. quae Tragoediae naturam declarat, apponatur. De rhythmo uerd, qui corporis motu fit in Tragoedia etiam dicetur. PARTI cULA'. XXXVI. Uor a vitae'bine πριῆν metia μιμπαν, τω ον furi . I ὐαγκης δε ῖ ἡ μο&ον τραγ
Quoniam uero tota imitatio in actione versuur, primum quidem appa ratum i sum, partem Tragoedue ponere necesse est, mox melodiam, Cr δηctionem: utpote ex quibus imitationem conficiant. Dictonem appello, in lam quidem metrorum compositionem: Me iam, cuius omnino vis pre
Elicit ex iis quae in Tragoediae definitione sunt posita, quales nam
sint Tragoediae partes . ac primo cum eam non per enuntiationem
imitari sit dictum , quod idem est,ac si dixisset, imitationem in Tra Ledia agendo fieri, hinc fit, ut spectaculi ornatum , id est scenae, hi
ri O numque apparatus, atque ornamenta, Tragoediae particulam statuere debeamus . cuius enim generis actiones histriones agendo imitantur, eiusdem uestimenta, caeteraque eorum ornameta, si actio
uerisimilis uideri debet, illis respondeat oportet. Melodia praeterea ac Dictio erunt & ipsae , Tragoediae particulae: quod demonstrat', quoniam in iis imitationem efficiunt, id est per haec imitantur .s igitur Tragoedia actionis imitatio est, ct ea, quibus liaec actionis imitatio fit,ipsius partis esse oportere,constat aperte. Se ipsum aute Aristoteles declarans, quid per Dictionem intelligat,ait, per illam quideipsam
128쪽
ipsam metrorum compositionem se intelligere tragici enim metrico sermone, non autem soluto imitantuti per Melopoeiam uero id, quod uim omnibus nianifestam, musicam inquam uocalem, habet.
Partes.quaes ex Tragoediae definitione colligit Aristoteles.sunt alterae ex illis, de quibus dixerat in prooemio. uidelicet de unoquoque Poeticae genere partes quales ac quantas se uelle declarare. hoc enim in loco Tragoediae partcs quales inuestigat; quae sunt sex, ut uidebimus. Apparatus, Dicito. Melopoeia, M res Sententia.& Fabula. Ucrum cum qualitas ea sit. auctore Aristotele in Praedi camentis, qua res quales dicuntur,iccirco & singulis superius dictarum paratu, si Tragoediae sint partes quales. ipsa qualis denominabitur. Nos igitur clarioris dolirinae gratia in singulis partibus, qua ratione Tragoedia ar suis partibus dicatur qualis.breui percurremus.Dicitur igitur ab Apparatu.uel regia uel sumptuosa: a Dictione. metrica, elegans,ornata: a Musica, suauis: a Sententia. eui
dens, grauis, assectibus reserta: a Moribus, morata: a Fabula simplex, uel pera plexa. Ex contextu praeterea Tragoediam absque metro esse non posse. colligi potest. nam praeter quam quc din definitione naturam eius explicate ponatur sermo suavis etiam hac in parte ait: DICTIONEM APPELLO METRORUM cOMPOSITIONEM. Quoniam in contextu melodiam esse dictum est, cuius omnino uis per se ipsanoatis patet.ideo hunc in locum non ulla. quae ab Aristotcle in octauo Politicorum libro. de Musica scribuntur, transferenda' ' iudicaui . quibus Musicae uis quomodo per se ipsa appareat. declaratur. Habet V enim inquit Musica naturalem uoluptatem. unde lit,ut sit omnibus aetatibus. V omnibus. moribus usus eius suauis.dulcis,atque iucundus. Ex iis Aristote. Iis uerbis uidetur uerbum . πασαν. id est omnem, in hoc contextu positum logendum esse et aLhoc est omnibus: quoniam, ut loco citato dicitur. Musica luam uim omnibus mani sellam habet.' p ARTicvLA .XXXVII.
Sed quoniam actionis finitatio est, agitur , A agentibus quibusdam, quos tum moribus, tum sententia esse tales omnino oportet, sicuti quoque Cractiones aliquas tales esse dicimus: manifestum H ,harum actionum duasese causas, sententiam, er mores: t per quas plane uel uoti compotes, uel minime compotes omnes sunt.
Perseuerat Philosophus Tragoediae partes inquirere, ct quibusdain illius definitione postis innititur, inter quae ct illud erat, qud dTragoedia esset actionis imitatio. sed quod agitur inquit ab agen/tibus quibusdam agitur,quos tum moribus,tum sententia tales esse omnino oportet, hoc est mora quidem ratione probos aut is r
129쪽
bos, ratione uerb sententiae cultationis ue, aut iratos, aut tristes, aut alia aliqua perturbatione affectos. Ostendit autem,quod ratio ne morum & sententiar. tales agentes ipsi dicuntur, Him ait per haec enim, ct actiones,quales esse dicimus. a bonis enim moribus actiones bonae, a prauis uero prauae proueniunt. ita quoque a cogitationibus tristibus tristes quoque operationes proficiscuntur . inibus ita postis sermonem absoluit, qui obuocem illam QNONIAM, in huiusce partis initio positam pendebat,& ait: M A Ni FEsTum E set
ET MORE s. Haec igitur duo humanarum actionum principia sunti cogitationes inquam, o mores. erunt quoque Tragoediae partes, secundum quas omnes agunt, aut non agunt. nam sicuti mores,ct co/gitationes Causae sunt, ut operemur; ita quoque cum abstinemus ab aliquibus operationibus, quas facere possimus, eas tamen non agi.mus, id in mores,aut cogitationes referemus.
POTES.o MNES FIUNT. Mihi tamen uidetur. si uerba graeca ita intelligantur.ut Paccius intellexit, haud bene cum superioribus cohaerere.nam quid uoti compos, atque eius contrarium sibi uelit. facile satis intelligitur . quo autem modo.huic Aristotelis instituto ea uerba respondeat.haud quaquam patet.iccirco uerbaan τυγχανω, quoniam belle cum aliis accommodatur, subintellige dum euiarem 'C Ioi r ut integra lectio sit. κέηοντεθ τυγχάνουσο ἀm romam n -'s. sic enim omnia in eundem scopum respiciunt. uult enim Philos p hus duas inhoc contextu investigare Tragoediae partes, mores scilicet, & sententiam. quo cum dixisset.esse actionum causas. subiungit quὀd sunt item tauia hominibus tum agendi tum non agendi. Quod si hoc non placet, dicemus. ut Paccius, homines fieri uoti compotes,cum opera faciunt, moribus aut sentetiis suis congruentia. quoid si secus eueniat,non fiunt uoti compotes. PARTI cvLA . XXXVIII. E si a τῆς μῖγ- εως ο μυθωμίει ista. Mo γυ-M'cria. ἡ 'παγρο
dhaec actionis imitatio fusula e l. Fabulum uero rerum ipsam compositionem appello: Mores lecundum quos agentes tales esse dicimus: Sententiam, ex quocunque dicentes vel aliquid declarant, vel mentem Pro triam aperium.
Cum in particula praecedente duas Tragoediae partes , mores in/UMλα sentctiam, ex parte agentium Philosophus inuestigauerit,
130쪽
nunc ex ipsa actione aliam indagat; dicitque fabulam actionis ipsius expressionem, aut imitationem esse : idque probat dicens, quid uox fabula significet, nempc rerum seriem, compositionemve, qua actio. nes extra scenam factas imitatur. Et quia ae moribus, ac lententia mentionem secerat, quid per utraque intelligat, subiungit dicens :
M v s: hoc est bonos, aut malos. Addit deinde quid per sententiam
intelligat, atque ita dicit: sENTENTI AM , EX Qvoc VNMUE DIeENTEs, v EL ALIQUID DECLARANT, VEL MENTEM PROPRIAM APERI v NT. Sensus est: ἀνο , siue sententia in his est, in
quibus qui loquitur aliquid probat, uel sententiam enuntiat: ut in.
ANNOTATIONES. Animaduertendum est.tria esse. quae in liuius operis initio imitatores imitari dixit. Actiones uidelicet. Mores, & Animi perturbationes. quod etiam sensu co probatur.in Tragoediis enim,ut patet tria haec quae reccsuimus,lmitamur.Cum igitur Aristoteles nihil de pertu attonibus hac in parte dicat, in qua de rebus agit quas imitamur. sub sententia perturbationes somprehendi necesse est. Dubitaret merito quispiam.quoniam in contextu proxime huic dicto dicebat Aristoteles agentes tales dici.& secundum mores. & secundum sententiam:&declarans deinde hac in particula.quid per mores intelligat, mores sinquit appello. cundum quos agetes tales esse dicimus:subiungens postea de sententia. non dicit. quomoao secundum eam agentes tales dicimus. Cui dubitationi sic responciendum censeo: nempe per mores,& sententiam tales homines uocari: at per mores,simpliciter absolute*,ut avaros,uel liberales. rm enim moret fixi sint.nulla nos capere debet admiratio. si ab eis simpliciter nominamur. at sententia.quanquam & ipsa nomen imponat dicimus enim iratum hominε.& actioneni iracundiae plenam ) id tamen no absolute simpliciteri dicitur, sed ad certum ac statutum tempus. Quocirca ut sententiam ar moribus seiungeret, inquit, secundum mores homines tales dici: id quod de sententia noluit dicere: sed sentcntia expressa uoluntas est . voces enim, ut primo de Interpreta tione libro dicitur . notae sunt earum rerum . quas animo concipimus. Di ctio praeterea & sententia quomodo inter se disserant, satis apertum est. de si . puris enim dictionum ac sententiarum rhetores omnes tractauere. nos tamen nunc dicimus.dictionem ἱ sententia disserre, eo sanὸ modo, quo interpreta. tio a re . cuius est interpretatio. disserre uidetur. uoces enim sunt ues uti sen. suum. & sententiarum interpretes. Mirabitur sorte quispiam, cur Aristote les. cum apparatum, atque melopoeiam inter sex partes Tragoediae qualitatem spectantes retulerit. &de catcris quid per unamquanque intelligi debeat explicuerit, nil tam in huiusmodi neque de apparatu . neque de melopoeia in medium attulerit. Sed Aristotelis plures conlilii causas asserre pollamus. In primis enim. quid per apparatum, atque melopoeiam intelligendum sit. cum satis nota sint. non erat opus declarare . deinde, etsi apparatu utatur poeta. illius tamen auctor non est, sed aliunde mutuatur. quamobrem infra de ornatu dicet, eum ad choragum spectare. De Musica uem dicere possumus de ea tunc dixisse quid esseticu eam habere uim omnibus manifestam assirmauit.