장음표시 사용
71쪽
44 MADII ET LOMR IN ARIST. LIB. consistit. Forte uero quaerat qui s. in quo distct Rhythmus i Metro . Dicimus, , quippe rhythmum quid esse magiς gcnerale, metrum uer6 rhythmi speciem. nam si quid metrum est,id etia rhythmus est at non er contra.Rhythmus cnim , , in plaudentium pedibus manibus Q conspicitur . nam cum uelox ct tarda po, , dum eleuatio positioq; sibi uicissim proportione respondeant. rhythmus ci m. , citur: hinci per horum traflationem eiuscemodi syllabarii complicatio. quae
ad metrorum generationem accipitur. pedes nuncupati sunt . penes eandem
proportionem & in manuum plausu. & in tibiis, S id genus reliquis rhyth-
mus est appellatus: qui commoderatio est temporis . in quo motus efficitur. siquidem & in tibiis rhythmus deprchenditurictenim ex tibiarum soramini bux quaeda in diuturniore, quaedam breuiore tempore digitis obturant: atque νε ita resonationum aliam mitiorem. aliam asperiorem euiciunt. raminum item maiora quaedam . minora alia; & alia ligulae proximiora. alia distantio ra sunt:& angustiora quidem acutiora latioribus sunt quare & in pueris. itas ueror & mulieribus uoces acutiorcs sunt latiora uerό grauiora ita ueia & quae proximiora acutiora distantioribus sunt; quorum commoderatione harmo nia modulatioqi constituitur . sicuti rhythmus uelocis S tardi commoderatione. Quod uero & in reliquis instrumentis rhythmus dcprehendatur. Oni nibus liquet nam ex moderata di Sitoru cleuatione deprcssionei perficitur. Rhythmus ergo, qui in caeteris est . penes tardum ac uelox delignatur forma tu rue: at rhytfimuς, qui in sermone prolato continetur.pcnex longum S bre ue;qui & metrum solus dicitur .proportione autem respondet tardo longum,
ueloci breue Metrum ueros non in Poeticis tantum sermqnibus. ucriam etiam rhetoricis deprehenditur.dicimus enim colum membrumue esse longum aut mutilum: et cum cola commoderata non sunt. oratio fit non boni rhythmi.
Qui itaque de orationis idca conscripserunt. quales.& quot pedes assumpti ad rhetoricum membrum, id probe perficiunt, tradiderunt. Haec Philoponus. In pulsu qtioq; rhythmu esse. testis est Galenus libro primo de Disseretiis pulis suum . & in tertio de Dignotione. dicens pulsus omnis rhythmum habet. Quod si dicatur pulsum asti quem rhythmum non habere, eo sensu id intelligendum est . ueluti cum sine uoce citharoedum dicimus, non qui nullam. sed qui malam habet. Unde licet colligere,quo)d cum orationem aliquam rhythininum non habere dicimus. illam rhythmo penitus carere non intelligimus. sed malum habere significamus. Hactenus igitur sonis,catibus.saltationibus. pulsibus. metris.& orationibus inesse rhythmum habuimus; atque in his omnibus necessarid motum esse. iccirco his omnibus antedictis incile rhythmum cst dicendum: quoniam motum, qui secundum locum est, ea omnia participant. Motus igitur id commune est in omnibus illis generibus rcper tum; cuius gratia rhythmus quoque omnibus illis inest.sue bonuς is sit. siue malus. Caeterum cum in latinis carminibus pedes sint; ab hoc loco minime alienum iudicauimus inquirere, sit ne rhythmus idem quod pes. necne.qua de re primum quid senserint antiqui, deinde quid nobis dicendum ui is deatur, explicabimuς. Dionysius Halicarnasseus rhythmum.ac pedem unam is eandeini esse rem his uerbis credit. Dictionein omnem non monosyllabam, , in aliquo rhythmo dico. &subiungit: Idem enim uoco rhythmum. & pe , , dem . Plato quoque in Cratylo inquit: qui rhythmis operam dant, et cmen ,, torum primo uires distinguunt. deinde syllabarum. rhythmos tandem ag-ν, Srediuntur, prius uerὀ nequaquam. Quo in loco. quanquam de carminibus,, intelligere possit Plato, tamen longe melior sensus nobis uidetur si de pedi ν, bus loquatur. Aristoteles quoq; lib.de Rhetorica tertio Rhythmorum aliqui νε sunt graues, & uenerandi, ut heroicus: iambus autem magis est ipsa dictio. - . multorum
72쪽
nnil totaim. quo in loco de pedibus agens, qui in carmine. ct oratione soluta repcriuntur, cos rhythmos appellat. Alii uero: pedem ar rhythmo differre
cxillimarunt; sicut Hermogenes in primo tomo de Ideis.dicens: Scire tamen ., oporici, omnia haec compotitioncm habere . quae ex pedibus cst non re alia;acia praeterea quietem. quod enim ex his utrisque constituitur, rhythmus est.
ubi conitit.Hermogenem dicere rhythmum ex pedibu . ct quiete consari. effici . Cum aute quod officit,& quod efficitur inter se disserant; pes etia. ct rhythmus crunt inter se dii serentes.Cicero quoque in libro. qui inscribitur
,, Orator, inquit Iain Paean .quord plures habeat syllabas. quam tres. numerus, , a quibusdam . non eo habetur. uintilianus cliam, cum inquit: Alioqui pes, , erit, non numeruς satis declarat ipsentire quo)d intcr se diiserant. Hae uete, rum sententiae.quanquam diuersae uideantur; sorte tamen . quoniam ad diuersa diuersi respexere. mutuor non pugnabunt.Ac primum a pedibu ς. δc ar toto carmine rhythmum. ueluti totum a parte, diiserre liquido constat: siquidem Artitoteles metra rhythmi partes csse dicit. Rhythmus igitur est tanquam genu ς.Si ueror ut carmini applicatus est, perpendatur, idem erit cum carmine. Perinde autem dis abit a pede, ut quod compositum est distat ar partibus, quae ipsum componunt.constituuntq;.ex simplicioribus enim rhythmis rhythmus magit compositus efficitur Uerum si rhythmus. ut pedi admotus atque applicatus perpendatur. idem erit quod pes sola ucro ratione differet ab eo na cum& pes. & rhythmus uoces sint. respcini m. atque habitudinem ad aliud dicentes, pes tantum ad carmen respiciet.nam ut animal. ita & carmen suis p dibus incedit.carmen autem aliud quid eli a pede.at rhythmus .qui est in pede syllabarum inter se pedis eiusdem habitudinem dicit. atque ita habitudo ea no trinsecum quippiam, ut pedis habitudo. sed intrinsecum tantum respicit. Hermogenes ergo pcr rhythmum formam, ac proportionem illam ex pluri. bus pessibuς resultantem intelligit: in qua significatione rhythmum eiusmo di pedem non esse certiςsimum est.Alii uero pro forma, proportione* sylla/barum pedem constituentium rhythmum acceperui.in quo sensu pes rhyth/mus et . Rhythmorum autem ex maioribus partibus alios, ex minoribus alios esse certum est: atque ita simpliciores nonnulli, compositi magis alii reperientur. Cum ucro rhythmus idem re si quod tempus.& si ratione inui .cem disserunt; ut rhythmi natura clarius adhuc conspiciatur, aliquid quoque adiiciendum uidetur. Dicimus ergo quord cuni tempus sui libro quarto Physicorum Aristoteli placet sit numerus motus rhythmus etiam . si idem quod
i mpus est, motus numerus erit . uerum, ut corpus lignum appellatur, ut alteri rei quantae comparatum dicitur aequale; ita de tempus. quod partem motus mensurat . alteri motus partem aliam in furanti tempori comparatum. rhythmus uocatur : si quidem uel duplam, uel sesquialteram, aut aliquam ex aliis omnino proportionem habebit. Rhythmum autem bonum quidem proportionem bonam, malum autem malam habere,uulgares, etiam testan . tur . quarc & orationes omnes. quae in plurimis,& praesertim extremitatibus periodorum bonaς uocum proportiones habuerint . quantum attinet ad bro uitatem de longitudinem in dictionum syllabis. numerosae merito nuncupan tur dummodo periodi cola. atque caesa, cum inter se, tum cum caeteris quo
ad eius fieri potest. bene iuncta atque connexa sint. Quid ergo sit rhythmus. quod non sine motu, qui in loco est, reperiatur, item quomodo distinguaturi pede . quo)dque idem re sit . quod icmpus, licet ratione disserat, satis superius demonstratum est. Iam uero quid sit rhythmo imitari quantal rhythmiui I sit, postremo eius usum breuiter explicabimus. Rhythmo igitur imitati nihil aliud est, quam motuum interuentu, proportionem limitem cum ino tionibus
73쪽
46 MADII ET L MB. I N A R I S T. L I B. tionibus rei quam imitamur habentium, actiones, mores, & asscctiones exprimere. Quantam aulcm ui in rhythmus habcat. spondeus. ac dactylus in λtcr caetera Oisendunt nam & si eorum uteri quatuor temporibus constet,cum
tamen eorum inter se diuersa sit liabitudo. quam rhythmum continere dixi. mu ς; fit, ut heroica quaedam carmina, quae dactylis constant. si pro quinque dactylis spondeos accipiant. ignobilia penitus evadant.& e contra: quod nulla alia ratione euenit.nis ob rhythmum immutatum. Usus uero rhythmi est. ut gestus. & humanas actiones omnes ueluti regula quadam ad mediocrita tem deducat.& quadam proportione temperet . Quare Plato dixit in Timaeo: Rhythmus ad hoc uidetur esse tributus, ut habitum in nobis immoderatum. Latial carente aptissime temperemus. Nu uero rhythmus id sit.quod uulgo
imam nuncupamus absolutis his quae de harmonia nunc dicenda occurrunt. disseremus.nam ctim harmoniam nonnulli rhythmum. alii rimam esse uelint. de iis nos, ut aptum & congruentem ordinem seruarcnius,dicere prius oportuit alioqui per ignota progressi missicinus. crina itcna in carminibus myth mus. nec no re harmonia reperiantur; erit uidendu penex quid tu harmonia.turhythmus in eis consistat. Sed cuna de rhythmo egerimus. consequens cit. ut de harmonia nonnulla etiam addamus, praeter ea. quae de illa in uerborum Aristotelis explanatione diximus. Animaduertedum igitur.Boethum in libro suae Musicae capite tertio haec dicere.Est consonantia non sine sono: sonus non sine percussione: percusso non sine motu : motus auicni omnis, aut uelox. aut tardus: uelox acutum facit tardus uero sonum gravem. Ex quibus uerbis possumus colligere.consonantiam nunquam esse sine rhythnao.quod quomodo eueniat cx iis, quae antea dicta sunt, satis apparet. Aliud etiam hinc elicio mus, ex acuto grauit sono consonantiaς conflari: quod auctoritate tum Platonis.tum eius m Boethi, dum Aristotelix uerba explanaremus. apertius ad in monuimu .Harmonia igitur imitari est. ni acuti dc grauis interuentu. actiones aliquas mores. & assectum exprimere. Harmoniae autem usum ab Arist tele octauo libro Politicorum habemus. inquit enim: utendum musica dici onans. non utilitatis unius . at plurium causa. ut disciplinae.& curationi x atque medicinae cuiusdam: utendum quoque ad oblectamentum uitae, ad animi romissionem.contentionisi sedationem. In eode quoque libro alibi in ipsis modulationibus imitationes morum inuenies. Usum item harmoniae qualis esse debeat.in Timaeo Plato his uerbis exprimit.Omnis Musicae uocis usus harmoniae gratia est tributus.atqui & harmonia, quae motiones habet, animae nostrae discursionibus congruaς atque cognatas. homini prudenter musicis utenti. non ad uoluptatem rationis expertem, ut nunc uigetur. est utilis; sed i Musis ideo data est . ut per eam dissonantem circuitum animae componamus, & ad concentum sibi congruum redigamus. Restat nunc. ut uideamus num in caramine rhythmus.& harmonia reperiantur. Quod si ambo sint in carmine.quonam modo inuicem dimnsuunturὶ Dicimus,carminibus tam rhythmu quin harmoniam inesse . infra dicere Aristotclcm apertissime. Ex Platone quoque idem habetur in Gorgia.ait enim: siquis auferat ex tota Poesi concentum. &rhythmum,atque mensuram. aliud ne quicquam praeter sermones supererit
Uerum quamuis hi duo in Philosophia illustres uiri harmoniam in carminibus esse fateantur. haud tamen satis constat, quonam pacto harmonia esse possit, ubi plures refractae uoces non sint, ex quibus composita uox una fiat: quod in carminibus dici nequit.cu in enim unus homo carmina proseri . tunc non est vocum refractio. atque ita nulla harmonia. Huic dubitationi hunc in modum satisfieri posse putarem ex acuto & graui sono harmoniam confici necessario. Verum alia est harmonia, quae cum uoces plures simul refranguntur.
74쪽
DE POETIc A COMMENTARII. 4τtur . essicitur: & haec apertior & harmoniae nomine digna magis uidetur. Alia
uer3 est. cu graues di acutae uoccs ordine se certo conscquuntur.Hoc posterius harmoniae genus in carminibuς. non autem primum reperitur.Nam cum in
carminibus syllabae breues. & longae sint. longae quidem tarde. breuex uerduelociter proseruntur. uelox autem motus sex Boethi sententia libro Musi Aces primo cap .lcrtio acutum. tardusucro grauem esiicit sonum . Cia in haeeuocum uarietas recte sit in carminibus ordinata nam in carmine . rhythmi ratione sequitur harmonia: carminis autem rhythmuς certa lege determinatus
est crit ergo &lege carminum harmonia.Unde quanquam in oratione soluta longae breuesqAe syllabae sint . in soluto iamcn termone sullabarum lex .perinde ut in metrico praefinita non est: qiiamuis in hoc libello Aristoteles set, monem, quo in dies homines utuntur. harmoniam itidem ampliori uocabulo appellet. quare multo magis harmonia de carminibuς dicetur. Quod siquis obiiciat.in uulgaris nostrae linguae carminibus pedes non reperiri; ex qui bus tamen aequc, ut in graecis, ac latinis carminibus harmonia percipitur : Respondeo. pedes qui dein ea non habcre, quales graecorum, ac latinorum car minum sunt: accentum tamen . tum grauem tum acutum pedibus proportione respondere. nam in eangendis italicis carminibus, praescripta syllabarum quantitat c.qualitateQ, simul in oratione iunctaru uti necesse est: scut qui hac de re scrip re.diligentius ostendunt. in scandendis enim carminibus accentu acuto &graui, loco pedum utimur: cuius sententiae Georgium Trissinum uirum eruditissimu auctorem fuisse intellexi. Dubitabit aliquis an id, quod italico idiomate Rima dicitur, idem quod rhythmus sit an potius harmonia: quippe horum alterutru omnino esse fatentur omnes. Dantcs enim Aliger ac Antonius de Tempore, qui de carminibus hetrusca lingua consectis latina oratione scripserunt. rhythmi uoce cum rima nominant . utunturi perinde quasi Latinis . Graecis idem sit rhythmus,quod Hetrusca lingua rima nuncupatur:& si dici posset. rimam omnem rhythmum esse, & non contri. Per rimam au tem intelligimus, cum duae,irc sue ad summum postremae carminis unius syllabae.duabus, tribusue carminis alterius extremis similiter desinunt. Rimam alii consonantiam esse dicunt: cuius sententiae nobilissimus atque doctissimus Petrux Benabuς Cardinalis in libro suae Grammaticae fuit. Huic autem dubita, tioni , per ea quae antea dicta sunt, breuibus respondemuς. Nam scuti carmi, ni uniuerso tam harmonia. quam rhythmus inest siquidem in carmine, &longit. & breue perpenditur. penes quae rhythmus uersatur acu tu item.& graue . penes quae harmonia quid uetat,quin itide in rima nuncupata,nunc unu . nunc aliud. idest nonnunquam rhythmum , interdum harmoniam perpen damuς 3 ita sane pro ratione, uel smilitudinis uocis, penes acutum & grave. uel similitudinis in tarditate uelocitatcip. interdum rhythmum . nonnunqualiarmoniam appellare poterinuis qua ratioeducti posteriores auctores rhythmum alii. harmoniam uero alii rimam nuncuparunt. Et sane: sic se habet res. ut rimae & rhythmus.& harmonia necessarior insit: quemadmodum S in toto carmine idem reperitur. Cur autem hetrusca lingua, perpolita & elegan tia carmina essiciantur . quae rima praedita sunt, latinc ueror, aut graece, si cum rima fiant. ignobilia semper evadant; contingere id arbitror non rimae culpa. nam quae lingua hetrusca scribuntur,si ab illis amoueatur rima. tantum abest ut praestantiora fiant. quord ea ne quidem carmina nonnulli esse contenderint: quod tamen minime uerum esse existimo. uerum cum rimae lex ardua admodum sit saepeq3. ut rimam efficiamus, metaphoris uti cogamur, si pedit quo que necessitas accederet fieret omnino. ut nobis etiam inuitis, pedibus ac ri omis potius, quam carmini inseruiremus; saepel pulcherrima carmina,ut tum
75쪽
3 M A D I I E T L o MB. IN ARIST. LIB. Pedes, tum rimam seruare posscinus, euertere cogeremur. Tot de rhythmo uerba nunc secimus . quoniam eius naturam summὰ necessariam ad
exactam libri huius intelligenti anx ut clarius insta patebit a paucis per spectam animaduerti. Rhythmum uero non esse idem, quod carmen. uir nobilis S apprime doctus Petrus Uictorius in pulcherrimis suis commemtariis in tres Aristotelis libros de arte dicendi prudenter, ut sui moris ei l. in quadam di ressione docuit. Alia uox crat, SERMO. quae raeco uerabo, MK . respondet. Ἀγγ autem etsi plura significat ut in lib.o de Interpretatione auctor est Ammonius) hoc tam cia locos ut ex Philoponi sententia in secundo de Anima colligi potest pro uocum formatione sumitur, ex qui bus rerum, quae dicuntur,conception gnilicantur. uerum hic latius quini in libro de Interpretatione uerbia,Mγγ,accipitur.eo enim loco dixit Plutos ., phial: Aliae igitur orationis spccies dimittantur Rhetoricae cnim, atque Poesiis congrua magis cil spcculatio declarans apertc non cnuntiationem tantum sed reliquas etiam orationis specics Poetica: couenire. Tertia uox, HARMONIA, erat enucleanda: quam Boethus libro suae Musicae primo cap.tcrtio. plurium. ac diς fidentium vocum redactam in unum concordiam esse dicit. Ioannes etiaGrammaticus in secundo de Anima in eandem sentcntiam ueniens, eam gra uium . ac acutarum vocum temperantiam, commoderationemve csse dicit. Quomodo uero tam diuersae uoces harmoniam inter se conitituant, in Sym -
, , polio docet Plato. dicens: Atqui absurdum dictu cit. harmoniam discrepare. ν atque discrepantibus quandiu dissonant.cile. Sed hoc forte' significare uolcbato quod ex his, quae prius discrepabant, graui scilicci & acuto,dcinde per artem
ν, Musicam consonantibus harmonia coniicitur . nunquam enim ex graui ct acu i to . dum discrepant, harmonia conflatur. harmonia nanque concentus est: νν conccntus uero concordia: concordia autem ex discrepantibus. donec discre-
pant, fieri nunquam potest. Haec Plato qui in dialogo de Legibus tertio. melodiam ex tribus, oratione inquam, harmonia. & rhythmo constare dicit. R liquae uoces.quae in Orationis contextu sunt, superius declaratae si erunt praeter futui .im de qua Uirgilius: .. Lil mihi disparis ς septem compacta cicutis, ,, sistula. Sunt autem cicutae cannariam internodia sFillula uero non admodum i tibia disserebat . illam ideo eandem cum tibia facultatem habere dixit: quoniam scilicet cum plurium vocum esset, imitationi non inepta ccias batur. Pluribus autem cana conitare foraminibus .ex Theocrito. R Iulio Polluce libro quarto. Aristotele itena in Problematibus particula.UX. proble. iii. deprehendi potella oc tamen intor tibiam . & fistulam interesse puto, quod exprimendis stetibus aptior esset fillula; tibia uero multor hilarior: siquidem in Protagora Platonem in conuiuia tibicinas inducentem uideo. Fistula uero fortassis utebantur, curna in triuiit.&quadriviis sicbile quid cantarent Cere rem imitantes, quae raptam Proserpinam in triuiis clamore requircbat. Eli se ne pulchrum in Protagora Platonis dictum de iis, qui in conuiuia tibicinas in ' ducunt. id uero tale ei J.Imperiti. pi ebei Q homines, qui cum propter inscitia ' nequeant inuicem propria uoce suis p sermonibuς ipsi colloqui. mercede cxlii bita.tibicinas introducunt , ct aliena uoce, hoc eli tibiarum statu conuiui unio tran figunt. ubi autem boni praeclari & eruditi uiri conueniunt, neque tibi υ cinas ibi, neq; saltatrices. neque cantatrices illas uidcbis; sed eos propria uo
ce. remotis his nugis, iocis tr. conuiuium celebrare. & alternis interrogatio P ilibus resposionibusqi modester disserere.Praeter ea. quae in explanatione uerborum Aristotelix de tibia diximuς. minime praetermittendum uidetur eundem Aristotelem sensisse. cithara tibiam este suaviorem; & humanam uocem tibiaei magis f
76쪽
DE POETIc A COMMENTARII. 4 nragis accomodari. qua in citharae.cuius rei rationem assert in Problematibulpam cula vix.Problemate.xliii .ubi animaduertendum id problema longe me,lius in latinum adi Gara vcrsum . quam nunc in excusis graece legatur. Probi ma aut ita se habet. Cur suauius cantilenam audimus , cum ad tibiam . quam ' cum ad lyram cantatur3 An, omne suave quod mixtum cum suaviori est,su V uius redditur: atqui tibia . quam lyra suauior est. crgo cantilena quoque mira ta cum tibia . quam lyra suauior fit: modo quis sensum amborum percipiat. V Uinu enim aceto mulso suauius est: quonia quae natura permiscet. longe amis plius temperantur.quim quae t nobis miscentur uinu quippe ex acido ac dulis ci sapore mixtum ei l.Probari hoc idem poteli uel malis punicis. quae uinolen ta appellamus. Ergo cantilena, & tibia misceri sibimet admodum suam ob sibia militudinem possunt spiritu nanque utraque conficitur. sonus autem lyrae.., quoniam non spiritu ut . aut minus sensibili, quam tibiarum . minus uociis immiscere se potest: quod cum ad sensum discrimen pariant, non immeritori minus demulcent: quo modo dictum est de saporibus. Adde. quod tibia soniis tu, comaationet sua errores multos cantilenae occultat: sonus lyrae, cum tenuisia is.uocti commisceri minus idoneus sit, ipse per se patens. suum genus synis cerum custodiens , omnes cantilenae errores, posta quasi regula, patefacit. M cum ueror multa in cantando perperam agantur. quod promiscuum ex erra ori tis, rectet actis prouenit. deterius esse necesse est. PARTICULA . V. IIum, A G-μμα-- Μῶς οήμον- ει- χαν . ψ γαρ ουτρι c, HL
t Iumero uero ipsostorsum ab harmonia is stari, saltantium Vl: quo, doquidem hi gesticulationis numCroya uarietate mores , perturbariones, actionest imitaratur.
Poeseos species omnes tribus instrumentis, numero nimirum, harmonia, sermone imitari superius dixerat: ne uero omnes om nibus uti quispiam existimaret, subiunxit: ΗIS' FE UEL SEPA RATI M, VEL PROMIScVE . exemploque a tibiis,citharis, ac sistulis sumpto declarauit, quonam modo mixtis illis duobus , nu , mero scilicet, ct harmonia uterentur muc uero sumpto saltantium exemplo . docet, quomodo seorsum illis utantur . saltantes enim numero tantum ita figurato , ut rei, quam imitantur, postulat ratio , termone atque harmonia remotis, imitari dicit. Quid aute sal, tantes imitentur,1ubiungit dicens: M ORES, PERTURBATIONES, Ac Tiora sis cis E. Locus iste, quod spectat ad uerba, illi inrerpretationi fauere uidetur, de qua supra meminimus, cum ea uerba eXa
mos intelligebamus, quoniam hic dicit, cib
id est per figuratos numeros . hoc tamen non cogit: nam ct figuoris& coloribus pictores imitantur; saltatores itidem per figura.
77쪽
tos numeros imitantur. Per mores autem Philosophus eos intelligit, qui animi habitum consequuntur, ratione uel aetatis salii enim 1iant puerorum , alii senum mores: de quibus diffuse in secundo de
Rhetorica Aristoteles, ct in arte Poetica Horatius aut regionum, nam Hispanorum mores a Gallorum moribus loge distant: aut se.
xus,ct studiorum, ut mulierum mores a moribus uirorum disse λrunt; seruorum item, ac mercatorum . ct caeterorum peculiares sunt mores . uerum in serius alio quodam in loco uocem hanc,
MoREA in aliam significationem accipiet: de qua suo loco dice γmus. sed hactenus denioribus . Per perturbationes autem Aristoteles,iram, furorem,odium , ct reliqua eiusmodi in tolligit. Per actiones uero,eas intelligit, quas tragici, comici, atq; epici aemulantur.
Dialogum Lucianus de S altatione consecit. in quo disputantium alter sal
tationem esse non iucundam solii ira . uertim etiam utilem spectanti laus demo strare conatur ea mi communem quandam corporis, & animae pulchritudinem ostendere. Prothei quoque fabulam nil aliud significare dicit . quim illuhominum imitatorem extiti s se. & quicquid uellet. sal tatione effingere potuin
se . Adiungit etiam exercitationem saltandi nouam non esse. sed eam in prima omnium generatione uni cum uetere illo amore comparuisse.stellarum enim tripudia.& errantium ad non errantes complexio, & ipsarum bene numerosa communicatio. ac bene ordinata harmonia saltationis primordia declarant: quae postea paulatim accreuit,& ad eius usque tempora peruenit. Quord ue ro figurato numero actiones easdem imitarentur, quas etiam tragici non
minus imitantur. in Cato apud Suetonium licet inspicere.ubi de suturae caedis eius prodigiis agitur . ait nanque. Marium quendam pantomimum Nesto rem Tragoediam saltasse, quam olim Neoptolemus tragoedus ludis, qui bus Macedonum rex Philippus occisus cli, egerat. Et apud Xenophontem is τη Αναζαου. reperitur apud Struthem Thraciae regem. quod Thraces saltantes. pugnas. praelia. caedesque imitarentur. De saltationibus autem iis qui plura cupit, Athenaeum libro decimo quarto. Iulium Pollucem libro quar to.& Lucianum in libello de Saltationibus legat. De moribus adeundus cst Quintilianus libro sexto . capite de assectibus: ubi illud potissmum animaduertendum. cum dicere graecae uoci x in latinam nullam proprie respondere. si quidem mores omnes habitum animi significare uidentur, quoniam con suetudine.& assuefactione acquirantur: at κεγ morum proprietatem quandam ollandit, eam uidelicet. quae in illis tantum habitibus reperitur, qui ui ita uirtutes ue existunt. iccirco cautioreς sui sie eos dicit . qui κεγ. uoluntatem interpretati sunt, perinde quasi per eos tantum habitus animi intelligi uoluerint . qui uoluntatem. uel eiusdem propensionem bonam, aut ma/lam faciunt, indicant ue. In hac autem significatione dicuntur κρη, ex Aristote lis in primo magnorum Moralium sentetia α- soni Θαι. co scilicet, quord i5ga consuetudine assuefactione*acquirantur. In hac eadem significatione in Phaedone mores accepit Plato.Aristotelex autem non soli lin deniς moribus loquitur, sed de iiς etiam, qui cosporum constitutionem consequuntur,quemadmodum senum. N puerorum. Quod graeci - Ο . asscctum nos. aut animi perturbationem dicemus. Eil autem παξ auctore Eustratio in secundo Ethi.
78쪽
DE POETI A co MMENTARII. sacorum cap.qumto .sensibilis quaedam appeti tricis facultatis motio.cum boni. aut mali opinione. Ciccro quoque in quarta Tusculana ex Zenonis sententia. τ γ, inquit est aduersa a recta ratione contra naturam commotro. In hoc ue
ror sensu uerbum. θO . in Philaebo non accipit Plato, cum duo asscctuum genera ponit; sed in ea potius significatione . in qua sensum sentire non posse dicimus . nisi perpetiatur. idestius species recipiat.Sunt autem assectus omnes,
uirtutum materiae quaedam, circa quarum moderationem rationalis animae pars uersatur quae dum cosdem fraenans ad mediocritatem ducit, uirtutu habitus omnes in animo procreat. Quod uero maei iν Graeci uocant, nos actio. nem dicimus. καIit autem ex Aristotelis in primo magnorum Moralium sententia in nullo inanimato est neque tamen in animatibus omnibus reperitur: si quidem bruta, & rationis expertia non agunt.in solis igitur ratione praeditis animantibus atque idco in homine tantuni τρα Iit inuenitur.Atqui nec omnes hominis actiones dit ut diculur. nec enim vixius dicu tur eae.quae sunt homini cu ratione caretibus communes,qualcs nimiru uiuere ac sentire quibus ad brutis nihil sere distamus Restat itaque.ut illa tantum opera animae facultatu quae in nobis solis reperiuntur.παstir appellari possint. Ucriam cum ex Aristotelis sententia loco antedicto.ex actionibus laudem, aut uituperi u homines mere. antur . non alia sane ratione, nisi quord in nostra potcstate est,ut di boni & mali simus. iccirco principium actionum id genus esse vidctur, quod in utrauis Partem mutari potest. eiusmodi ueror principium dubio procul uoluntas est. tit igitur ut actionum humanarum, de quibus diximus. fons ct origo uolum utas sit . atque ita. ut me tandem expediam, παIir est uoluntatis humanae libera sui dicunt) actio, practici intellectus operationem sequens. Illud etia ad
dis aut sermonibus e metris flammodo Epopoeia utitur, metrora qui id hactenus,sue mixtis aliquibus inter se siue generis ciusde alicuius.
Ea, quibus imitantur poetae, tria esse docuit superius, numerum inquam , harmoniam, sermonem , atque his, aut seorsum, aut mixtis . Subiunxit deinde, quae nam genera poematum harmonia, ct rhythmo tantum utantur,ct inquit Auleticam ct Citharistica eius generis elia , atque ita duobus tantum uti,dum imitantur: deinde saltantes rhythmo solo imitari dixit. Nunc adiungit quaenam sit ea Poess, quae sermone tantum imitatur; ct ait Epopoeiam uti sermonibus, aut metris solumodo : per has uoces, SERMON IB US, A UT
NE TR is, intelligens id. quod iupra,λογον, uocauerat, id est sermo nem; led priori uoce pedestre solutum lue, posteriore metricum declarans . Addidit aute uocem soLvMMODO, ut excluderet rhythmum , atque harmoniam : quae uox tam uerbo sermonibus , quam E ii uerbo
79쪽
uerbo metris adiungi debet: ut sensus si, Epopoeiani uti sollim Nun is sERMO Ni Bus, idest oratione soluta , sine rhythmis, ct harmonia; sicut itidem nudis utitur metris, sine rhythmo uideli. cct, ct harmonia, sue metra diuersarum rationum snt in uice permixta, siue generis eiusdem sint, hexametra uerbi causa : id, quod ad sua usque tempora contigisse dicit Aristoteles. Uox illa,Η A cTEN v s, debet collocari post uerba illa, si v E GENER is Eius DEMA L I c V i v S; ut ex graeca lectione patet.
Verbum. N v D I S. idem . quod χ si, idest scorsum. ac sine alio sgnificare, , , declarat in secundo de Legibus Plato,diccns.orationes nudas absque concentus ν metrice componentes . atque etiam concentus, de numeros absque uerbis, num, dae citharae pulsationi.& tibiae sono accommodantcs.Idem etia ostendit in Phae, , dro, ubi scribuntur haec uerba. Homerus praeterea. & siquis aliuς nudam Poesim, uel cantu exornatam composuit.Et in Simposio. sine organis . nudis sera, , monibus. Aristoteles praetcrea in octauo Politicae: Omnes autem dicimus in ,, rebus suauissimis habendam esse Mulicam . de eam quae nuda, & quae cuni me,, lodia est Apud auctores etiam approbatos per nudos sermones, solutam ac pedestrem orationem intelligere debemus. quemadmodum apud Platonem in ην Menexeno. Poetae inquit in uirtutem illorum eleganter Musica celebrantes.in omnes gentex diuulgauerunt. quare si nox eadem nudo sermone repetere nuco aggrederemur.forte uideremur illis esse secundi. Item dc in Theaeteto. ubi di- cit Nox prosector ar nudis sermonibus ad Geometriam repente defleximus. ν Aristote s etiam in tertio de mictorica.nudos sermon ς metris opponit Dioγυ nysius item Halicarnasseus inquit: in nudis sermonibus neque in poemati bus . Cum igitur per nudos sermones.uel solutam orationem,uel uerbum .nu dix.pro eo quod est seorsum, intelligi posse pateat, quomodocunque accipiatur.nostrae explanationi optime: accommodatur: quoniam infra dicit διλομεατρι ,,id est nuda carmina.id est seorsum ab harmonia & rhythmo. Cum igitur Jc hoc loco dicat. N v D I S S E R M o N I B U Lin eadem etiam significatio ne uerbum. Nudis. accipi potest. Quὀd uero uerba illa, s IvE GENERIS E ivs DEM A L l c V l v s. & hoc. HAc TENUS. recte simus interpretati .constat ex Dionysio Halicarnaseo in uolumine Maetorum gmcorum.qui carmen in Epopoeia mutare non licere, sed uersus omnes hexametros csie oportere dicit: id. quod ex hoc Aristotelis libro inferius desumptum uidetur, ubi carmini heroico Epopoeiam astrictam esse uoluit. p ARTI cvLA .VII. Aν γαλ κρινῶ του Σαμφρονγ, E 1Dev mmse, ψ πις Σωκρor is
t Ium quod Sophrotiis , Cr Noarcti Mimis commune dicamus emo,
nibus p Socraticis,alivdprojus habemus nihil' nec ite quis trimetris, et gis,alas ue talibus alguibus imitationem fecerit.
Verbum, M AM, Aristotelcm hic alicuius proxime dicti ratione reddere declarat abunde. Cum autem in praecedente particula Epo-
80쪽
p viam tum soluta oratione, tum etiam metris imitationem se
cere dixerit, Epopoeia uero proprie dicta, ct , ut eius est communis apud homines usus, heroico metro addicta. sit, se nobis Aristote,
les merito nunc excusat, ct rationem assert, cur imitationem ora,
tione soluta factam, Epopoeiam appellauerit. nam s non inquit ita Epopoeiae nomine latius utamur, nulla communis erit uox, qua factam sermone tantum imitationem omnem significare posumus, qualis erat nimirum imitatio in Mimis Sophronis, atque Xenarchi, ac praeterea Dialogis: quorum siue quaedam oratione soluta, quae μdam uerb carmine, siue oratione toluta omnia essent conscripta, cum in hoc tamen conuenirent, quod sermone duntaxat imitarentur, unico sane nomine uocari iure debebant. Id genus erat Epopoeia, aliter, ac uulgo capi soleat,accepta. nam, ut graeca uox indicat, tantum Epopoeia significat, quantum,per uerba faciens , idest uer,
bis imitans. Et subait: NEC ITE Μ, SI IS TRIMETRIS, ELE Gis, AL lis, E TALlBUS ALIQUIBUS IMITATIONEM FE
cERi T. Per haec magis ostendit nullum aliud commune nomenti; haberi posse, qui sermone solo imitentur, quam Epopoeiam,vocem , obiectioni tacitae respondens . Posset enim quis dicere,quid,
squis sermone tantum imitans, trimetris , aut elegis utatur, nunc ne poetam epicum , aut elegum nuncupabis e Epicum inquit noni minus, quamuis elegis utatur , appellandum : quoniam uerbis, &non elego carmine imitatur.
ANNOTATIONE s. Sophron inquit Suidas, Syracusanus suit. xersis.& Euripidit temporibui; qui uiriles.& muliebres Mimos soluta oratione conscripsit. De Xenarcho uero Suidani uide, ubi de Sotade Cretensii uerba facit quem iambomm scriptorem in lingua Ionica uocat. quamobrem eius scripta, sermones ionicos uocatos. dicit . postea subiungit eodem scribendi genere xenarchum usum fuisse. Athenaeus autem libro decimoquarto ionicos sermones alio item nomine Ri αδο- λογουρ nominari ait. Cum igitur Aristoteles hic Xenarchii mimorum Suidas autem iamborum scriptorem uocet, dicendum erit sortasse iambico carmine mi mox Xenarchum scripsisse;aut mimos, & iambos simul scripsisse. Mimi ue. ror sermones erant, qui uilia, ridiculat imitabantur. Idem Suidas. de Xenar cho loquens, comicum eum suisse dicit. non propterea tamen Xenarchi Mi mox suisse Comoediis affirmandum: si quidem Mimi sermone tantum imitan tur, quoniam sub Epopoeia continentur: Comoedia uero sermone . rhyth omo. atque harmonia utitur: iccirco Mimi Xenarchi comoediar non erant. Plura autem Mimorum cxtitisse genera.testatur Plutarchus libro septimo capite octavo Symposiacorum. Pcr Socraticos autem sermones.posset quis existimare Socrati x poemata esse intelligenda. de quibus in Timaeo Plato. Apuleius.& Suidax meminerunt. Nos ueror, non Socratis poemata, sed Platonis dialo/pox hic signifieari sentimus; Aristotelis sententia freti. qui in sexto Ethicorulibro ait: de . & omnes uirtutes prudentias esse inquiunt,& Socrates partim