장음표시 사용
51쪽
pangendi poematis hic Ariistotelem definire dici nequit; leges enim, etsi rect 3
imitari docean Si initationes.tamen non sunt.At id quod luc definiretur imitatione loco generis habere esset nece: P.Pocii in igitur Aristoteles definiret cum tamen Robortellus locum illum exponens, INIT lo sEcvNDUM NATU, , RAM SUMPTO, artis Poeticae definitionem Aristotelem inuet igare uelle dicat Cum igitur nec Poeticam. quatenus Poesina, uel artem ualet. definiat, nil mirum uideri debet. si in Aristotelis orationis contextu nulla talis extet defi- nitio. In eadciri itidem parte subiungit is. Et quoniam definitio non eratra satis nota. fuit illi inuestiganda. co plane modo; quo ipse docet libro Polle riorum secundo. Primum cnim exquirit Rcnus . deinde disserentia . quae ip- sum aptum reddunt ad uarias partium ipsius definitiones. Aduersut quae, dicimus hanc non esse methodum, de qua Aristoteles Polleriorum libro secundo : ut scilicet ex generis definitione uniuscuiusque generis illiu ς speciei definitionem nanciscamur: sed contra potius per species prius definitas ipsius generis, cuius lunt species. clicitur definitio. uult enim ea poni priuς. ex qui bus disserentiae habentur, deinde genus ipsum. Verum, ne uidear haec sine ratione dicere, asseram Themillia uerba in paraphrasi Posteriorum libro secundo capite co , cui titulus est. Quemadmodum definitio generum inuciliganda st . Generibus autem sinquit iis, qim in species alias' soluuntur. spar se guntur p. definiendis. uia haec seruabitur . Primum sumendae sunt omnes, , eius generis species indiuiduae, ut numeri lcrnarius, binarius, caeterae forniae: . . fingamus enim has esse ultimas species numeri, uel quaevis alia . Item om-- nes species lineae, quae sint, recta, circuiens siexa. Omnes species anguli, quae
is sint, acutus, retusus, directus.Deinde harum specierum definitiones promen ,, dae, ut paulo ante praecepimus . tum sumenda. lesenda* omnia. quae sint speis ciebus lis quae definiuntur. communia. Quid cii linea recta ξ longitudo citra latitudinem, cuius puncta media non prominent ab extremis. Quid est linea is circunducta Z longitudo citra latitudinem, ad cuius summum lineae omnes a ,, centro ductae sunt pares. Quid est linea flexa longitudo citra latitudinem fle- xuosa. In omnibus itaque finitionibus linearum . longitudo citra latitudi-- nem, ut quiddam commune ponitur . Hoc reeonendum . deinde redeun
,, dum ad lineam . & in quo ex docem principiis sit quaercndum . Et quoniam νε in quantitatis genere est. hoc sumcndum. & cum illo communi. quod in de is finitionibus omnium specierum comperimus. iungcndum . ita definitio ii ., neae tota haec fuerit. Linea est quantitas citra latitudinem longa. Haec Themistius. quae ab Aristotele ibidem desumpta sunt. Mihi tamen Themistii potius. qua in Aristotelis uerba reserre placuit; quoniam aliqua ex parte erant Pla ni ora . Quomodo igitur is ait: quoniam definitio non erat satis nota. fuit illi inuestiganda. eo plane modo. quo ipse docet libro Polleriorum analytico rum secundo 3 Primum exquirit genus. deinde disserentias; cum in exemplo de linea supraposto prius sit id. unde disserentiae sumuntur, deinde genus A ipsum. Sed uideamus nunquid in eadem parte rectius senserit. dum ait. EX is quirere autem genux non poteratini si per methodum Mainv rκis; quae ut dixi is mus progreditur a singularibuς ad unu uniuersale comunc omnibus. Quo nopotuit ' nonne in initio secudi libri de Anima.Animae desinitionem ponit philosophus; necive tamcn i singulis ad id, quod cii commune resoluendo pro greeitur Multa prudens praetereo, ut quam maximc fieri poteti consulam ., breuitati. Postremo in eadem parte . ubi agit de methodo. ait. Habet igi tur Ariistotcles in hoc libello treς simul methodos: resoluentem .diuidcntem. ., definientem . quae in ipso libelli contextu facillime possunt perspici. Per haec postrema uerba mihi uidetur in orationis conicxtu Aristotelem minime de
52쪽
buisse dicere. DE OMNIBUS l TEII. VAE V N UE AD HANc METHODUM PERTINENT . sed potius ad tres methodoς . Uerum si libelli huius doctrina methodus nuncupatur, quoniam iras tribus utitur. quomodo . aut per quam si guratam locutionem uoluit Plutosophuς, uerbum . mothodus.uoce unius, plurium nullacrum concipcre Scd age. uideamus num Poeticae liber editus ab Aristotcle methodus appelletur, quoniam in co uta tur nacthodo resoluente . diuidente, definientel . Mihi sane non uidetur. fac
enim Aristotelem. id quod omnium Poestos generum commune citin primis dixisse . atque eo loco rcsoluente methoco usum fuisse: deinde declarasse quibus arcausis ortum habuerit Poesis: pollinodum methodo usum diuis tua. Poeseum disserentias tradidi s se: post haec definire: hoc uero loco uti definiente methodo: tandem ostendere, quomodo Poescos partes incrementum habuerint: cui nam haec doctrina methodica uideretur nulli quidem.ut ar bitror. nullus enim esset ordo. & omnia confuse, neque secundum rei naturam essent tradita . Doctrinain igitur poeticam Ariistoteles nequaquam mothodum appellauit, quoniam dum diuidit, utatur methodo ciuidente; aut dum desinit.utatur methodo definiente. Quare multa quidem de methodit ab hoc uiro dicta sunt; nihil tamen exprcsium uidetur, quod ad uocem. methodum, quae in orationis contextu ponitur ab Aristotele, explicandam pertineat. Ucrum hactenus de iis, quae . ut nostra fert opinio, Robortellus in primae huiusce libri particulae explicationibus non recter sensit. Nam ut omnia summatim exponamus. Aristotelem in libro poetices exordio non uti falsor asseuerat. Diminutei explicat, quae ab Aristotele proponuntur dicenda: et quem ipse facit contextum secundum . in explicationibus tamen primi sui conicxtus praeter rationem inculcat. Prauam libri diuisionem assere.singilla tim etiam in membris diuisionis labitur . Partes quales, quae poematis sunt. fabulae partes esse dicit: & quae Tragoediae sunt partes quantae, ei particulae Aristotelis attribuit. in qua cie omnibus generum Poetices partibus quantis
determinare proponit. Quae uero minime praetermittenda, ab eo tamen sunt praetermissa haec colligimus. Uerbum. POETICA, num pro Poesi, an pro Poetica arte sumat in orationis contextu , nequaquam distinxit. De uer-
, IPSA.quod in graca serie legitur, in latina uero Paccii uersione de*deratur.nitul meminit. Verbum, FAc VLTATEM. aut praetermisit, aut non recte explicuit.P terini sit quoque uestu.QUO PAc TO. uerbum FABULA. denique totam eam partem, quae dicit. DE OMNIBUS ITEM , Q U AE cv NQUE AD HAMc VIAM ET RATIONEM PE R T I N E N T . nam quae de methodo assert. nihil ad rem facere uidentur. Nec uero quenquam uelim existi mare me detrahendi midio id aegressum fuisse quod qui em ar me alienissimum est quandoquidem hac pol stimum ratione adductu .ne summi Plutosophi praeceptum penitus neglexisse uiderer, hoc negotium suscepi. Li-
' bro enim Ethicorum primo. generis uniuersi inquisitionem arduam ubi fit. V turani dicit, propterea quod amici sint, qui Ideas induxerunt. Sed forsan V rectius ese. inquit. & oportere uideretur,ut pro ueritatis salute unusquisque. ' & praesertim philosophi sua quoque propria resutarent. nam licet amici am V bo lint, sanctum est ueritatem in honore anteponere. Haec Aristoteles. Quo dsi nobismet ipsis , amicis* ueritatis causa parcere minime debemus, non aegre laturum Robortellum existimavi, si quae ueritati lucem afferre possent. libere exponerem: cum praesertim studiosorum utilitatis habenda ratio,&quid probum uirum deceret. in primis mihi attendendum fuerit.Nam cum
multi ingenui .bonael spei adolescentes. imprudentia lapsi. avide ob libri nouitatem P quae Robortellus scripserat. essent imbibituri, impietatis crimen
53쪽
,s v I N. M A D. IN A R I S T. L I B. DE PORCO M. liaud leue subiturus mihi uisus essem, si imminenti huic malo. cum liceret, non occurri isen . Haec igitur pauca ut admoneremus cos. qui boniς artibus dediti sunt. satis esse duxianus.quare hoc ossiciua nobis in posteru non praestabitur; ne praeter studiosorum utilitatona alia noς ratio ad id agendum impulisse uideatur: sed ea solii m. quae ad Arilstotelem intelligcndum conducunt.breuius quini licri poterit.deinccps asseremus.Ad rem igitur accedamus.
54쪽
beant: ET quo pacto, ut recte poesisse habeat, componi uias oporteat; ex quot erram, quibusive partibus confer: de omnibus item, quaecunque ad hanc viam, Cr.rationem pertinent,dscamus, initiosecundum naturam sumpto primum a primis.
Hoc Esu totius libri Poetices exordium; siquidem tum dicenda proponendo , tum ordinem , quo in docendis propostis uti statuit , commonstrando , ad sequentia prompte excipienda praeparat auditores. Quae uero in sequentibus tractabuntur, haec
de Poesi in uniuersum, atque de unaquaque specie sngillatim: quorum omnium facultatem, nocest naturam ostendet. ET Q Vo P Ainc To coΜPONI FABULA s OPORTEAT. id est de fabulae conficiendae legibus, ut Poess recte se habeat. Per fabulam autem ipsarum rerum constitutione intelligit. EX QUOT ETIAM, QS DBvs QUE PARTI Bus coNsTET. hoc est de partibus unius γiusque speciei Poeseum. sunt uero quales & quantae. DE OMND
NEM PERTINENT . idost de annexis atque appendiculis doctrinae de Poes cum ratione traditae. Quo uero ordine haec supr, enumerata docere uelit, subiungit inquiens : INIT io sEcvN
DUM NATURAM SUMPTO PRIMUM A PRIMIs, rerum scili γ
cet dicendarum ; siquidem quae ad sequentium notitiam con- . . ducunt, ea praeponi debent. In quot autem partes Liber hic si diuidendus,ex antepostis est sumendum. Prima pars erit de Poesi in uniuersum: cuius commune ponit id, in quo Poeseum omnium genera conueniunt. disserentias eius ponit. quomodo , duabus ..
55쪽
causis naturalibus Poesis orta sit ostendit . quo itidem pacto in diuersas partes abiit. a quibus, ct quomodo partes illae, in quas abiit , sint mutatae,atque hae auctae . Alia pars erit, in qua de Poe, seos generibus pertractat. Et quoniam in hoc libello de duobuς
tantum,Tragoedia inquam ct Epopoeia uerba fiunt, pro generum Poetices ratione duas tantum partes habebit haec scriptio : in prima T ragoediae, in secunda Epopoeiae naturam declarabit. Alia pars erit, ubi de legibus aut arte Poetica docet Aristoteles . quo plane loco recte fabulam conficiendi regulae traduntur : cx cuius recta ratione Pocsis etiam recte se habere dicitur. Alia pars erit, in qua partes , quae quantae i unt, docentur . Et quoniam Tragoe, diae partes , aliae quidem quantae sunt, nimirum Prologus, Epis o/dium. Exodus, Choricum : Epopoeiae uero aliae : iccirco partes paratium quantarum erunt duae . Partes item quales, Tragoediae quidem aliae, Epopoeiae autem aliae sunt. Tragoediae partes quales sunt, Fabula, Mores, Dictio, Sententia , Apparatus, Melodia : Epopoeia uero , quanquam & ipsa supra dictarum aliquas habeat, omnes ta men non habet: iccirco partes itidem erunt duae , de partibus, quae Poesis qualitatem ostendunt. Postrema pars erit de Poetices annexis appendiculisve . Et quoniam haec duo etiam sunt, in quo rum altero de increpationibus ac defensionibus poetarum agitur, in altero uero de Tragoedia atque Epopoeia , utra sit praestantior perpenditur ; circa appendices duo erunt capita . quae omnia reocte ac naturali ordine tractanda Aristoteles proponit. Ut au te summatim capita dicam, de Poesi, de arte Poetica et de Annexis Ari, stoteles se pertractaturum in sequentibus pollicetur.
V INCENTII MADII PROPRIAE AN NOTATIONES.
EX p L i c A N D AE primum hic essent quatuor hae uoces, Poetica, poesis, poema. poeta . quid singula sint. quot modis accipiantur. & quomodo inter se digerant. uerum de poetica.& poesi, cum supra satis dictum sit, omittantur . Poema uero ex Aphthonii Sophistae sententia in libro Griecorum motorum , P sς pars est. ut Ilias uniuersa mesis est: eius uero pars quaedam. ut armorum Achillis praeparatio. Poema nuncueatur. Uerum ex Platonis Phradone falsum id esse patet.qui ter in eadem fere pagina poema pro toto, atque, . integro libro sumit. Aristoteles item in hoc eodem libello infra ait. Ante uois ro Homerum nullum omnino tale poema habemus; tametsi plura extitisseri credere par est. Extat autem ipsus Homeri cui ab eo initium sumamus Mara ., gites.& huic consimilia. Clarius etiam dum ait, illudq, cum primis cauere. ν, ne contextu Epopoeiae proprium in Tragoedia cofingamuς.talem uero esse di/., cimus, qui complures contineat fabulas: exempli gratia.s quis totum illud ,, Iliadis unica uelit amplecti fabula. ibi etenim propter poematis longitudinem ,, partes ipsae congruentem suscipiunt magnitudinem. ubi sane patet, poemacilua ii , frequenter
56쪽
stequenter pro libro integro i probatis auctoribus sumi. Si tamen uim uocum
perpendere uelimus, pociis factionem. Poema uero poetae opus,& factum. quod extat significare uidetur. citra tamen discrimen has tres uoces Poeticam.
Poesim, poema, ad idem significandum ueteres usurpant. nam quo d apud Aristotelem Poetica poesim etiam significet, in sequenti particula patet aperticsime. cum inquit.τραγωδ orsaint. idest Tragoediae poesis, Mu διθvραμ ποiii κghoc est Dithyrambopoetica: ubi aeque dicere potuisset Dithyrambopoesis. Quid autem pocta sit, & unde dicatur, apud l' latonem in Conuiuio manis V ite uidere licet. ait enim. Scis utique factionem amplum quoddam esse: fis V ctio squidem generatim causa dicitur, ex qua unumquodque ex non esse ad V esse procedit. Quapropter omnes cuiusque artis actiones factiones sunt. & ara V tifices omnes Poctae ideli factores; non tamen uocantur poetae, sed alia nomi-V nasortiuntur. Ex omni ueror factione una selecta particula, quae circa Mum V cam, carminat uersatur . totius nomine nuncupatur. poesis enim haec sola' uocata est: qui uero hanc factionis particulam habcnt, poetae. Ex quibus Platonis uerbis, unde Poetae nomen deductum sit, colligitur; ipsum p artificem esse . qui circa Musicam,& carmina uersatur.Quid igitur illorum quatuor unu- quodque sit . quot modis accipiatur. & quomoclo inter se disserant, per ea. quae iam diximus. abunde patet. Verbum I ps A Q U E, quod in latina tra latione de*deratur . ea ratione ab Aristotele politum fuisse putamus, ut sciliscet ualeat in uniuersum: & ne uerba illa sequentia, uidelicet EI U S Q U EGE. NERIBU S pro eodem poni censeremus, esse qa ueluti explicationem uocis itilius D E p o E Tic A.quasi quod integra esset sententia De poetica. id est de goneribus clux: quoniam.etipro idest, saepe numero usurpatur. & in hoc opere
parum in Da. cum ait. ἔτι επρως, Muic a Dν τροπιν. Item non multo post,
V agi αυτ ν - μη μεm Mem. Ut igitur intelligeremus Aristotelem de poetica in uniuersum . deinde priuatim de eius generibus uelle pertractare, iccirco additur uerbum. i P S A C, E: quoniam interiectione uocis i lliu .particula se quenς. tanquam praecedentis explicatio sit. accipi non potest. Haec nostra amnotatio testimonio Ariistotelis in calce huius operis confirmari potest: in q uocum esset eadem sententia,eisdem quoque uerbis usus est, cum ait, rasti.sia, ιυντραγα-,Mu επ'di κημα Ni, 4 UV έὲων, & quae sequuntur. Verbum F A C VLT A s,habitudinem ac responsum quoddam ad id operis . cuius facultas dicitur, referre uidetur. Verum facultas cum rei natura sit, tametsi ratione quodammodo disserant inter se, facultatem. clarioris declarationis gratia per naturam explicare placuit; natura large fusini accepta. Quod qua ratione se cerimus,explicandum eli. cum Aristoteles in primo de Rhetorica eam definiet
dicat quoa est facultas cernendi quid in quaque reprobabile iit. prosector id
coinmodissime per naturam etiam explicabimus dicentes quod Rhctoricae na. tura est prospiciendi quid in quaque re probabile iit. Idem etiam de Dialecticae definitione dicetur, qua ce in primo Topicorum Aristoteles scripsit. Cicero quoque . qui in uertendis graecis uocibus diligens admodum fuit, saepe
vim, quae διμα tu respondet pro natura sumit. in secundo enim de Oratore ait., Ignari omnes controuersias ad univcrsi generis uim & naturam referri . Et in, eodem etiam paulor post inquit, Quid enim est . in quo haereat.qui uiderit omm' nc, quod sumatur in oratione. aut ad probandum. aut ad refellendum. aut, ex sua sumi ui atque natura. aut assumi foris p Haec sua ui . cum aut res quae. sit.tota quaeratur, aut pars eius, aut uocabulum quod habeat, aut quippiam. rem illam quod attingat. Extrinsecus autem. cum ea. quae sunt soris, neque, inhaerent in rei natura, colliguntur, si res tota quaeritur, definitione uniuersa, uis explicanda et Item in tertio de Oratore, ubi dicit, Vis enim & natura rei.
57쪽
ho MADII ET L MB. IN ARIST. LIB.
nisi ante oculos ponitur. qualis & quanta sit intelligi non potest. Ex quibus
omnibus uocem FACULTATEM recte fuisse per naturam explicatam abunde patet. fusius enim accipi naturam quam in secundo Physicorii.ex supradicti x locis est inani scitum. Rectius autem uerbo facultatem.quam uerbo naturam .est usus Ariistoteles . nam facultas opus, quod ab ea proueniis actionem uocant nostri propius respicere uidetur: quo utpote mani scito innotcscit res. unde fit ut opera a facultatibus manantia, in facultatum definitionibus ponantur: ut in Rhetoricae.Dialecticari facultatis definitione patet. quae qua ratione facultates dicantur. satis ab Alexandro Aphrodisie si in initio libri Topicorum est explicatum. Uerum obiiciet aliquis, si per facultatem naturam intelligimus; rerum autem natura definitione monstratur; utique Philosophus Poese sis definitionem inquiret: quod tame in hoc libro nusquam legitur. Dicimuς nos quod quanquam definitio rei naturam ex acie declaret, nihilominus alii quoque aperiendae rei modi.cognitioni huic congruentes habentur: qualis ei modus.quo ad naturam Poetis declarandam hic utitur Philosophus. nam etsi Tragoediam in serius definiat. Epopoeiae tamen naturam per definitione haudquaquam dcclarat. Verbum SINGVL A.non ad genera soluin, uini in etiam ad poeticam reserri debet. alioqu; quid id esset quod de Poetica sit dicendum. istoteles non diceret. At supcr ea parte, in qua dicitur: E T QT O PAc TO,
v T REc TE' POESIS SE HABEAT. cOMPONI FABULAS OPORTE
A T dubitabit quispiain. quoniam .dum eundem locum explicaremus, a scrui mut Aristotelem in illa parte proponere de Legibus, aut arte poetica diccndu esse: consederans Aristotelis propositum non esse de Poesi . cum iam poesim ab eiusdem ieeibui disserre aisrmauerimus. Huic respondemus.qudd licet leges disserant Thocs. cum tamen meseos gratia con*derentur, ut scilicet eam recte conficere sciamus, propterea de Poeti toto opere Aristotelem agere dici λmus; clim in poesim praecepta. pcrinde ut in finem ordinentur. Quod in simili ueterum omnium Graecorum interpretum testimonio tertio Physicorum libro confirmari potest : quo in loco quanquam ipsius Motus Philosophus allarat definitionem. eum tamen librum non de Motu, sed de principiis esse om nes prudentissime dixerunt: quoniam de motu ibidem naturae gratia i Philosopho pertractatur. quod eius uerba in tertii initio. quae hunc in modum se
νε habent. apertissime testantur. Quoniam inquit natura est motus.ac mutatio νε nis principium: scicntia autem nobis de natura cit: oportet no ignorare quido sit motus .necessariu enim cst.ignorato ipso. ct natura ignorari . FABULAM
Aphthonius Sophista in libro Graecorum Rhetorum se monem falsum ueri tatem estingentem esse dicit: cui etiam Aristoteles consentire uidetur in Pro ,, blematibus particula decima octaua problemate tertio. cum ait, Exempla aua, tem.& fabellae testimoniorii speciem gerunt: fides autem perfacilis et . quam νε testimonium secerit. Additur.quo dueris mile quisque libentius discit: exem plum autem.& fabellat rem non nisi similem docent. Plato quoque in eodcmυ accipit significato. cum inquit: Olim quandoque Dii soli crant, & quae sequuntur. Uerum in hoc sensu in Poetica. fabula non accipitur, sed pro quadam rorum comtitutione, quae se inuicem.aut necessario aut uerisimiliter consequuntur: quod in primo fabulae significatu non reperitur. Capitur etiam alio mo do pro mendacio absolute, ut nullam pene cum eo, in quo sumitur in Poeti ca. significato similitudinem habere uideatur. iccirco in hoc.ut in primo.non esse laborandum putaui inus; ut illa duo significata. quae cognata magis uidentur,seiungeremus. Id tamen animaduertendum est.Platonem in Phaedone iaciis luisse. prunum etiam fabulae genus Poesi conuenire: nam inquit Soc. Postea is quam uero facto iam de me iudicio. non me interim dici sciliuitas inhiberet.
58쪽
,, censui oportere, si sorte insomnium totieς iubeat popularem hanc Musicam
exercore, non negligere eius praeceptum. tutius enim sore arbitratus sum. an. 3 icquam e uita migrarem, expiare animum, atque ut monet insomnium,po ν ν mala facere.Quamobrcm primum cecini Deum ipsum, cuius tunc sacra cele,
brabantur: atque post Deum, iudicans ohortere eum, qui poeta futurus sit. ν non sermones sed fabulas facere, me ucro non esse fabulatorem, nonnullas ex
fabulis Aesopi, quas sciebam promptioresq; habebam, ut in quam prius
incidi. modulatus sum . Haec Plato. Penes tamen Aristotelis dicta in hoc libro id fabulae genus . quale est Aesopi . minime ad pocs m accommodatur; neque de tali fabula loquitur in contextu . nam . ut Aristoteli placeti actionum hominum imitatio poesis est.& circa actionem huiusmodi fabula uersatur. unde Aristotelem in hoc a Platone dissentire putarem. Ncque me praeterit,eas etiam fabulas Platonem nouisse, circa quas uera Poetis uersatur. ut in tertio de Legibus dialogo apcrte patet . Cum ergo tribus saltem modis fabula dicatur.
in quo eam ligni ficato sumat Philosophus, dictu iam est. Uerbum METHOD v s ar Simplicio inter initia libri Physicorum ex Alexandri sententia sic de laratur. Si mali odiis est.ut ait Alexander, omnis habitus, qui speculatur ea quae V ad ipsam attinent.cum ratione, idcit cum causa, hoc est progressus ad id.quod V cognosci potest.cum quadam uia recte ordinata, constat quo)d principii cogni ' tio methodus non erit. sed quae est facta a principiis, &causis rei cognoscen V dae. Hic primum illud est animaducrsone dignum. Alexandrum accepisse ha
bitum qui speculatur. ut contra mechanicum ratione carentem distinguitur. nam cum Aristoteles Mietoricam. Poeticam. Dialecticam. Moralem, methodos etiam appellet, quae scilicet ab ipso conscriptae sunt; habitus autem qui speculatur, ut secundo Metaphysicorum libro per Aristotelem patet. specul tionem ipsam finem habeat. practicus autem opus; si speculantem habitum acciperet, ut contra practicum, aut habitum qui in actione uersatur. distin, guitur, ante dicta non essent methodi: quod falsum esse constat per Aristote. lem illa methodos nuncupantem . Aut ergo dicendum est Alexandrum acce pisse habitum, qui speculatur, ut contra mechanicum & ratione prorsus c, . . rentem distinguitur snam in primo Topicorum libro ea uerba. Dialectica ad V omnium methodorum principia uiam habet expopcns ait. per methodum V artes & scientias intelligi debere) aut dicendum.quod de Philosophiae natura lis tantum methodo ab Aristotele tradita loquebatur. Maiore deinde ani. maduersione dignum est, quod ex iis, quae per Simplicium adducta sunt aperate colligere possumus, quae doctrina methodica dici debeat: quae scilicet neq; sortuito . neque experientia tantum . neque uti fit historia docetur. sed sua
certa ratione ac recto ordine traditur. Rectus autem.& naturalis ordo est,cum
in scientia quae ad sequenti uiri rerum doctrinam conserunt. prius explicatur. atque docetur . exempli causa. ne discedamutar re proposita. notitia.quae pri mo habetur ab Aristotele de Poetica. id est in quo Poeses omnes conueniunt id utique imitatio est. Haec autem notitia consert ad secundum: quod sane est. quo pacto genera Poeseum inuicem distent. nam si Poestum conuenientiam non sciremus, disserentias earum recte' docere non possemus. Haec duo conserunt ad icrtium, quomodo sit orta Poesis si enim ea imitationem esse nescire mus, &quod imitatur sermone nos lateret quae me Hercle primae diuisionis una erat particula. sicuti infra patebit nunquam eius ortum cognoscere potuissemus: atque ita deinceps ce caeteris, quae scribuntur. Hac isitur Aristote les ratione Poeticam iure optimo methodum appellat. unde cum dixit c IMcA HANc METHODv M itatim subiunxit INIT io sECUNDUM NATURAM SUMPTO,PRIMUM A' PRIMIS . Methodus ergo, ut scientias N
59쪽
ν, M AD II E T LO MB. I N AR I s T. LI Rartes methodos uocat Aristoteles, nil aliud est, quam notitia per rationem adepta: cuius quaesita ordinem secundum naturam habent. Methodus etiam accipitur pro uia. quae ad quaesita cognoscenda perducit; ut in sophista. & in dialogo de Iusto, atque alibi Plato. Ita uero & ab aliis probatis auctoribu methodus elusinodi perinde est, ut Diuisio. Definitio, Demonstratio. Verum cum in hunc sensum Philosophus methodum hic non accipiat. sed primo modo, ne praeter rem ucrba faciamus, nihil praeterea dicendum existimamus. N AT V RAE significatu latius hic. quam in secundo Physicorsi accipitur: quod , ex definitione illic posita manifestum est. Naturam enim principium. & cau/ν, sam esse dicit . ut id moueatur&quiescat, in quo est. prunor . per se,&non secundum accidens . Utitur autem hac loquendi formula aliis etiam in locis Aristoteles, uidelicet primum i primis secundum naturam. & semper in cundem sensum, ut qualis est rerum . de quibuς agitur,ordo, talis itidem in eis edocendis seruetur. quae enim priora sunt, posterioribus praeponi dcbent. si, quidem in initio tertii de Rhetorica idem se facturum pollicetur, inquienς. ' Primum igitur quaesitum a nobis cst iuxta naturae ordinem id, quod etiam na ' tura primum est. ipsae scilicet res, ex quibus probabilitatem habent.Secundum aut . illas dictione recta disponere. videmus autem Aristotelem hoc in libro ca quoque seruare, quae ibidcm pollicetur . primum enim agit de re. deinde de dictione: & prius de Poesi in uniuersum . quim singillatim: prius de
conuenientia ,quam differentia: quae omnia penes naturae ordinem praecedere debent. Haec circa procrinium dicta sint. Quod si quis haud quaquam proce mium esse censeat: quoniam attentum, docilem.beneuolum auditorem non cfficiat. sciat is usu saepe uenire, ut tria illa in causis iudicialibus usurpentur. at in Pocseum prologis.& scientiarum initiis docilitate tantum est opus. Quod si poeteum prologus tria illa, ut constat. non habet, cur in artium ac scientia rum exordiis ea nccessario reperiri est iudicandum E Quid si, dicatur, attenti
nem.ben Olcntiam.& docilitatem ex rerum propositione atque ordine qua dantenus apparere nam qui rerum non ignobilium notitiam methodice. hoc in ordine ac ratione tradere proponui. nonnc praepolitarum rerucausa tum dociles, tum attentos legentium animos reddunt methodi uero ratione maxima ersa auctorem beneuolentia conciliatur. Quord si quis Aristotelem di eat methodicc scripsisse, rectum autem ordinem multam sermoni perspicui - tatem asserre. euin tamen admodum dissicilem esse: Respondemus Aristotelem breuitate obscuritatem contraxisse. Praeterea fieri pene non potest utres ad uiuuin resecentur. ut Philosophus faciti exin sine maxima uerborum conserie facile doceantur; aqua semper Aristoteles abhorruit . ita tamen breuita tis studiosus fuit . ut nihil ad intelligentiam necessarium ab eo praetermisium uideatur. Circa ultimam rerum propositarum particulam, quam explicat Aristoteles dicens . DE OMNIBUS I TE M . Ec v N QS E AD HANC VIAM ETYRATIONEM P E R TIN E N T: in qua Poetices appendices pro poni diximus. id iure nos dixi sie declaramus. cum appendices sint rebus ipsis. quarum appendices sunt, posteriores. Eas etiam in doctrina, quae ordine reo Go tradita est, postremum.turn in proponendo.tum in exequendo locum ob tincte par est: quanquam in aliis non semper quae loco posteriore sunt proposita. posteriore quoque loco tractantur. quoci non ab re factum ab Ari stot te fuisse ex sequentibus apparebit. Animaduertendum insupcr.quod etsi Philosophuς de poeticae generibus se dicturu proponat. tria tamen praecipua duntaxat explicuit.Tragoediam. Epopoeiam, Comoediam. Ex tribus autem duo tantum extant. tertium desideratur: si quidem in toto hoc libello nunquam
de caeteris lingillatim dicendum proponit. quod cum de Comoedia fecerit. ita de reliquis
60쪽
de reliquis, si de eis tractaturus esset . proculdubio proposui fict. Eo aulcm consilio forte Aeglogas, Satyras.Odas praetermist: quoniam ex tribus irasce nia gis absolutis Poeteos generibus, & facultates earum . & leges eaς rccte conficiendi haberi possunt . nam qui quod in aliquo genere periectius est nouit, is in eodem quod impersectius est,paruo labore etiam assequetur.
Epopoeia suae, Tragoediarap poesis, Comoedia insiper, ac Ditharambica; tum plerae p illarum , quas ad tibias, citharas ve accommodamus 3 omnes prorsus in hoc uno conueniunt, ut imitario snt.
Absoluto prooemio, quod primum in eo proposuerat, iam aggreditur. hoc autem est, ut de Poesi in uniuersum doceat. cuius natu, ram explicaturus, id tanquam manifestum assumpsi, genera omisnia Poeseos in hoc uno communi, quod est imitatio, convcnire. E p o p OE 1 A graeca uox est, cui nulla latina respondet: cuius poetae a Cicerone in libro de Optimo genere oratorum Epic uocantur, ut Homerus, ut Virgilius in Aeneide. Verbum SANE gra caeparticulae ti respondet quae particula orationis principio, ut infra dicet, accommodatur. ut ergo tractationis initium ostenderet, iaparticulam adiunxit. Addit deinde TRAGOEDIAE Q UE po Esi S. Per Tragoediam quid in telligat abunde notum est: quanquam de ea plura dicet inferius : quo cum peruenerimus, ct nos de eadem latius disseremus. Adiecit autem uerbum Poess,post Tragoedia, uel ut Tragoediam omnia Poeseos genera dignitate antecellere demonstraret, quod in huius operis calce praestabit: aut quoniam in uoce Epopoeia inclusum est uerbum προως : quod cum in uoce Tragoedia non contineretur, id ei iure optimo adiecit: non enim compositum uerbu est Tragoedia cum uerbo ποέω, sicut Epopoeia. po mata autem omnia, quoniam hominum actiones imitantur, poeses sunt: iccirco uerbu poesis cum in nomine poematis illius,quod cintera praecellit, no includeretur, extrinsecus addi debuit. Recte igitur ac perquam prudenter Philosophus inquit, TR A G OE D l M QI EPO Esl s; cum reliqua duo poematum genera in orationis serie etiaapponat, Comoediam scilicet,& Dithyrambica. Quid uerb Conice/diae nomine significetur, satis perspicuum est. Dithyrambica autem poesis imitatio erat Bacchi sacra celebrantium. Illa aute particula,
qua dicit, Tu M PLERAE E ILLA RVM , a V As AD TIBIAS cITHARAS E Acco ODAMus,odas significare uidetur,quas ad