장음표시 사용
151쪽
A exeplo. Na vestiri carnibus 5c suci mere mollitie catinis conueniunt his tribus,q sunt, sepio: qiquide neruus est ad sus inedia mollitiem carnis, qlem neruum Iint vermes,5 spina qua lint pisces re ossa q hii talia animalia: pdicts duae passiones coueniunt pditatis trishus pin Analogiax proportione quanda:ua su sine re mollitiem carnis, primo e ntingit Oss deinde spi ni oc ultimo sepioni, quae Idem conueniunt pati tis tribus pa unu videlicet ps duritiem. Durities. n. resperitur an ossibus vel in omnibus his tribus G Ana logia: vii si quςratur opud sepio m conuenit sustine THM 2. re mollit et Responde ua videlicet habet duritiem.
ter ud. Ex quo patet,m triplex pol intelligi Nud sue inue
mo, accipiendo unu coe genus suum uni uocu nobis uno no in ine nominatu. P Secundo, accipiendo unucoe genus uni vocum nobis uno nomine inosatum.
RTertio, accipiendo aliquod commune analogum Notadum Pro declaratione pdictorum considerandu epmo
primum. fm Phylosophii,&. D. S. regula siue documetu qd Regula ad valet ad qualibet piti ta3t venationu est talis. pNam inuo an oportet reducere passione tale cuius caqritutpp quadu op ud. inest alicui lavo:ad aliquod coe. siue sit una uocii, Due
sit analogum, siue sit nominatu sue sit inominatum.
B Deinde oportet cons derare ad quae id coe sequatur& quae sunt illa qus ad hoc coe sequuncqueadmodupatust in exeptis plictis: nam esse animal, est quoddacoe, ad quos seqvi somnus de vigilia re tale coe sea tur lici asinus leo, re sic de aliis specieb' animalis vrti risu est Q id coe ad quod sequitur aliq passo est ea paqua illa passio inest illis ad qus sequitur id coe, ut esse animal est capa qua somnus de vigilia inest homini
vel asino &c. Et habere cornua est ea quare ceruus casret dentibus in superiori mandibula, ct sede omni,hus pa necessitate ruminationis. Tale. n. animal prismo accipit herbas non massica do,ct ponit in uno verre,posea vero dum se scit instabulo extrahit talem herbam ruminando ad masticandum: quia massicata ponit in ventre interiori Be tale animal caret dentib' in superiori madibula,sa illa materia q debet couersti in dentes, conuertunt in cornua,ut mediantibus illis possint se a noetuis defendere. Sem p. n. natura fas
Notadam cit quod melius est, cti agat sp fine. Considerandii semidum. vlterius sua Egi diu m vnu seu ad aliud pol intellis D dupliciter. TVno mo, sin consequetia, Ac sic supes
ad alid du/ tiora sequunt ad Ititiora: ut animal seatur ad horein, micuer. valet. n. Ho est:ergo animal est: sed non econuerso occi hoc mo id quod seqtur non est posterius, sed prius, ut patet in pdicamentis Quod id est prius a quo non eo Detti consequentia. Ir Asio m5. pol accipi seu fm postera oritate, ut seu sit ide quod est esse posterius, re se inferiora sequunt ad superiora et sunt priora illis: via cum dicebatur et ho seutur animal accipiendu sequi secundo m5,ia non primo mo. Si vero dicatur τ animal se utur ad homini accipitur seu primo mO,α nomiadum secundo mo . Consideradu est ulterius hic fm Phylettium. losophum Φ ad hoc π habeamus p p ad circa singularia problemata quae ponuntur in principio capitula, oportet considerare diuisione Be subdi ut sone, de se ad singula procedere disputando: supposito coi genes re, ut liquas velit considerare pp qd aliud eo ueniat aliquibus animalibus, oportet iterato accipere fm subι diuisionem, qualia sunt quς consequuntur primo ad aliquod coe quod sub aliquo cotinentum.& se sempdebemus procedere accipiendo id quod est primum: ita videlicet * fiat i mediata diuisio, quod et supra obseruabat in diffombus quibus aece dic ad inuestiga du
quod quid est. Sic aut procedendo manifestum es φ Dpotetimus dicere pa ud aliqua insunt his qus cotineatur sub aliquo coi, ut patet ex dictis. Ad primuigie dicendu Q licet nullia coe genus logicn quod dicit genus v st causa prima assionis alicuius speτ cotemtasv sub ipso: in genus luBm quod superius dicebatur genus scidite est causa propria propris passionis, ut patet. 2. M etaphy.& in primo huius. Hic aut fit metio de gne sulla,sive de gne poste morassico: vn ro laborat in squi uoco. Et per noc patet solutio ad secundum. CSequitur in I 'fio.& in. S. D: ibi. Eade aute sui. Ier Articulus secudus.
AD SECUNDUM se proceditur. Videtur
multa problemata non possint c5icari in uno pa ud. Nam diuersa iv considerationum sunt diuersa modia, ut in primo huius habim est sed pa quid est me
dium demonstrationis: ergo multa se proponum siue problematu no pol esse unum pst ad . cma pterea, unius effectus non piit esse plures eas propris in eo de genere cax,ut hic infra concedit Pris rem. 1. Phys. ergo diuerso' effectus non pol esse una ca propria et
in eodem genere causo sed ps quid quod est medium
demonstrationis est propria causa inhaerentis coclus sonis: ergo occ. Tetti si piet ea, diuersa ν re tu diuer Est sunt quid ditates, csi ut supra coeessum est 3 idem si
quod respondetur ad quid es re sp ad, seqretur g diuersarum conclusonu problemata propositaru non
possit esse unu pp ud. Sed est Phs in fine huius ea pituli: ibi, cEadi aut sunt Occi I Respondeo di est, Res Dedis,m sedi conclusio huius capituli q est iii siua ad si se tu talis est. Multa problemata de intabilia put hie C usi unxippud. Quς concluso proba a P fio dupliciter. trim pro RNam i fis pnio ondat s multa problemata pii thye b ii
idem editi simpliciterinam ad hoc problema, quare echo fit, re quare apparet idolu in speculo, α' re apr . , paret iris in nubibus Respondes, de ps Od. videlicet M cunda
ua in omnibus es antipatissas s. i. tia resistentia sue repercussio. P Secundo,ostendit m multa problemasta piat hre unu sp u, no Ade smpti fic omnino: sed savnu est subaltero, nam si illa sp ud pluuia in fine me sis ianuarii magis inundati respondec in est ps hoc Ῥfinis mensis e magis pluuialis. Et si liras, qre finis me sis est magis pluuialis: responder* e pa hoc ga tuc deficit luna q habet domini u sua humores, oc deficiete
lumine eius magis comouent vapores in aere ex ub' dicausatur pluvia. Ex quo patetm illa duo media sues Vpter ud, sic se hiit,et voti illotu e sub altero,& sic sunt Vnu mediuiniue py unu pa adrno Oino, sed tone subs
in in spe, ut patet de sono echo de imagine I speculo,& de iride in nubibus: omnia. n. illa conuemur in medio pa-vno fis gen quod est reposso. Sed in tale medium diuersifica fra spem, ille. n. rescussori differunt spe. Na echo si re repercussione aeris motia corpe sonantis ad aliquod corpus concauu, appari Imaeotio aut Imaginis in speculo, fit pa hoc τ Imutatio me sN. dis repercutitur ad speculu. Sed iris fit pa hoc quod radiis ares repercutiuntur ad vapores humidos,ut ad 'longu patet in Paruis natura lib. sed sunt aliqua plura
problemata qus lint ide mediu sis spem, ut pa ad hoest risibiliit Oropter ouid e sexibiliss& propter quid
homo est disciplina dilis e Ad omnia respondeturs est animal rationale quod quidem est medium
152쪽
G in unum sis spFm,qurda vero sunt qus lint medium
vnu soli1 fm Analogia ut supra patuit de spina oc se Notan. a. pione. Considerandii est ulterius et problemata qdiit plura sunt in duplici differentia. TN a qdam stit in ubus plures passones querunt de pluribus sunt i s. PFt talia sunt in duplici dila: nam aliq sunt in ubiis plures passiones qruntur de pluribus subiectis poeni
ecl hinni bilis re talia problemata non habent adepstud: quaedam vero sunt in ubus plures passones qupruntur de pluribus subiecti, non disperatis: ut ps qdho est risibili, pa ud est alat tonale re talia pili ha here idem mediu. 7 Alia vero sunt in quibus qrune lures passiones de uno suso, vel una passio de pluri us subiectis, re talia possunt Gicaret uno medio qles unum aut fui genus. aut fm spem, aut sedis anai togum aut vero sediti subordinationem , ut ex dictis patet. Ad argumenta patet solutio,ex pdictis. Lee. ε. cQo. s. De simultate eas et esseisius: et elec., 8. S. D. TANDEM eonsiderandum restat de eonsequentia cause ad catiliqualiter videlicet ad catum cosequatur effectus. Circa qlquxtitur. Vtrum causa occausatum simul situ quoad existentiam. H csequitur in Pllo.5 in. s. D: ibi, De causa autem
, eius in causa. ν WArticulus unicus
AD quod se procedis. Vides et causa et causatum non semper sint simul. Nam habere lata folia e cam fluant folia alicuius arboris,& tam e habere lata sotia,& folia fluere. non sunt simul quo ad exisset iam,
cum tempore unu pcedat aliud rergo Bec. Secundupterea, vehemens repercussio ess causa quare causaestis, ut supra concessum est, ct tame posta vehementi repercussione non ponitur simul trista liter sonus ecti ris eum causaretur ex vehemeti repercussione: ergo ece. Sed dicebat m posita causa propria ponitur cauis satum non tamen posita causa coi de qua argumentuprocedit. Tertium considerandum, habete lata so/lia est causa propria et folia cito defluat siue decidature tamen no simul est habere lata solia Oc cito deque re. Sed contra est Phs in pnti capitulor ibi. : De caris so. aut Sc. I Respondeo, dicendu et istud est sm capitulit huius tradiatus, in quo Piis sos uendo una qone ponit una concluso ne ii est resposua ad qsitu. videlicet et causa de causa tu semper simul sunt fin con Concluse sequentia. Qua conclusione probat Ptis duabus rai tionabus: quaru prima q sumitur fis tone ea e re causPsima ro, siti en talis. Nu omne causatii oportet habere aliqua eausam:ua ponere catu esse sine causa, est ponere catu non esse estur ergo hoc catum est simul cum hac ci. Sicut ad hoc quod est terra esse in medio: lautur et, luna deficiat. Et ad hoc quod est arbore habere lata folia, se daro. sequitur in folia dequant. TSecunda roti sumitur ex rone dem rationis est talis.Na ea re causa tu per se inuicem demonstratur: ergo simul se consequuntur. 7 Patet consequentia:ua ad medium demonstrationis se quitur de necessitate concluso. TAntecedes patet sic
demiando,Quical habet lata folia fluit solio: sed vi tis habet lata folia tergo fluit solio,& ecciuerso. Qui oquid finit folio habet lata folia: sed vitis fluit folio:er Instan. go vitis habet lata solia. Et si arguatur, demiatio pcedit ex causis,ut in pmo huius declaratum est: ergo ea re catum per seinuicem non demonstrantur aliter
aliq duo essent sibi inuicem ca in eode penere cas, qd Res sio. es impoth. Dicendii, m causa re caulais non pet se inuicem demiantur eode modo, sed diu et si modera aqN catum demtatur 2 cam edem ratio spud: sed qtieta uerso ca demiatur a catum est dem ratio ua est, ut
hie dicit Pss. Die.n. a s desectu lunae demtat m terra Nest in medio cognoscit Aa 5c non py ud,ua interposistio terrae in ca defectus iunx δc non econuerso . cum in rone eclypsis ponatur Φ terra sit in medior uti desectus luriscostnoscitur pinterpostione teras sicut per med au ppud non econuerso. Considerandum est Notandia.
hic fili Phin Q qti alius effectus couenit pluribus in pximum
diuersas causas qn aliq illam caly est: necessario est te esse,sed exissente esse tu non est necessario qualibet illasve ausa Pesse licet necesse sit aliqua illare causarusimul esse. verbi gratia. Vituperabile esse,couenit audaci&timido ps diuersas causas. Nam conuenitatis
daci per excessuim timido vero sp defectu. usi siue sit
stipa undantia stile defectus necesse est esse vituperas bile. Sed si ponatur vituperabile esse, non est necesse
et sit superabia dantia ut patet in timido: sed in neces se est et sit vel superabundantia v/l defectus. Con 'in n. siderandum est ulterius fm Phin in litera m qn est aliquis effectius a conuenit uni eoi p p una eam. Oportet
semper et ad cam sequatur effectus θc ecouersor scutfuere folio conuenit planis habenti lata folia ps hae L
cum ci est condensatio humoris ξe eco uersor oportet et polita causa in tali subiecto ponatur esse ius, vi si condensatio humoris si in arbore necesse est oe in arbore folia fluant. Considerandues ulterius nic sin Notan. 3.
. D. S. SEgidius simul pt accipi dupliciter. WVno Eile sim nim do,ut diciis multatem tempori, .nAlio mo, vidi duplacitrercit simultate consecutionis. Hic aut aeeipis smul se cundo modo x non primo modo ut si ponas unum sue causa sue causatum necesse est consequi aliud samus tempore sue sin prius re posterius. Ad aro meta patet soro ex pdictis in capite articuli addi Aa. et Qis .is. Derportione cas 5c Nisa':&elec.4 .D. s. με EST in supcons derandia qualiter care catuli haebeat ad inuice intu ad unitate. Circa qirq it. Vt tu unius effectus sit tm una causa, vel siit plures causae CSeatur in P fio,& in . S. D. . Vt aute cotingat.
AD quod se procedic videtur muni' oc eiusdeesse tus sit tm una causa. Na diffinitio est explicans
causam rei,ut supra concessum est, quia signincatum
diffinitio nix est ipsum quod quid est: sed unius rei
unica est diffinitio, cum unius rei si unum esse: ergo unius effectus est tantii una causa ὀc non plures. Secundum praeterea unius effectus demonstrationis de aliouo non eti nisi unum medium de mons rationi ,,
ut dicit hic Pss: sed mediu demonstrationis re Ad,e causa: ergo&c. Sed contra es Phylosophus eum litera: ibi, Vtrum aut contingat&c.' Respons
deo dicendum Φ istud est tertiti capitulu huius sexti tractatus . in quo Phylosophus mouet hanc qone,vis delicet, thi unius effectus sit tm una causa, qua solsuit p distinistione. TNam contingit aliud am gnari νcausa alicuius effeAus tripli. TVnomo, accipiendo .cam p se pro medio demonstrationis cocludendo essem. TAlio modo, accipiendo aliqd' signti pro caussa. 7 Tι rtio mo, accipi edo aliql acclis. 'Primo mo, unius esse tus est tm vnaca, ut probat Phylosophus
p prima ronem in obiici edo ad dicta. Iraed sedla mo, oc tertio mo,unius effectus pnt ee plures Hae,ut . aliud si vituperabile a se ca est esse liter ratione rectam. Sed instabat discipulus. Nam supra concessum est Discip. v p quodlibet genus cax pol fieri demiatio, quod Et prohatur. Phy. ergo unius effectus pnt esse plurescas accipi edo cam pro cap se,si accipit pro medio domo strationis sp ud. Co firmabanua unius effectus
pnt esse plures dilanitiones, oc a coliquo ro Phylos
153쪽
rei fm diuella psaca' pnt esse ples cas p se, quae piat suma pro medio in demiatione: sed eiusdem rei non pol esse plures casn se, quae sint medium in demos ratione sinpli potissima,de qua hic loqui Pss ua talis demonstratio acceptu medio dissone copleta re platctam fmpli,q in indit oes cas alicuius effectus demosrabilis:vnius. n. effectus non piat esse nisi unum tale medita,na vitius rei non est nisi unica talis disso perse
Nota dum simpIt copleta. 7Cons deradu est hic fm Rodoli
primum. phu Britone q)ON,qda sunt pse,sidap accias. Vna' rei psit esse pres cap p acens et in eode gne eas. ut ips' natus ca st accias est voli letus,album. oc musicu. De causis vero p se potissimis loqui dupli. vel in eodemne cas vel in diuersis gnib' caν. Si se mo: sic eius em effectus pnteeplescas pse, qaoia alia citra pmacam piit lire ples cas. Si vero loquamur de causis p se, in eodegnecas potintellisi dupla: quia velloamur de causis ta coibus. iuptiis,vel de caussiinediatis 5ca priis. Si pino mo:sc et unius effectus pnt ee pres cs B Si scdb imo: se viti' effectus in eo de piae no piit ee plures cae .ua sicut ad cam p se. 5 immediata seq effect': ita ad unitate Se psalitate talis cas seu unitas, vel plus Noladum talitas effectu, pConsiderandii est ulterius fm P fimst cudum, in s accipias a re catu p se, habebui eo de mo sexportionata v I r. Na si effectus sit ide piae. ec diuersus spe,et ca erit talis,s vero effectus si suuocus,et ea erit talis: sed si effect' st analogus ca erit analoga. Exeplii
pri mi, ut ca p qua possemus arguere a comutata*poratione in numeris niluras ipibus a corsalib' est alia spere eo de gne. sic ut nu meriis, figlira re t ps, drni spe, resunt eas gne. s. de grae Qtitatis. Augmentu. ri est ea, ς possumus arguere a comutata xportione. Q rude
augmentu est 1 de fini genus, re aliud sin spem, qa tale augmentu eti ide sin quitate,&e aliud fm spes subalternas quatitatis. Na v nuptinet addititate discreta,ec aliud ad Qtitate cotinua. Ex epiti sca . na eius qcrest esse fletalia ca est in colorab'& in figuras,qa aequoce dr utrobiqi In figuris. n. nihil aliud est ee sile, in q, angula snt aeqles: led i n coloribus esse sile est in faciant eade immutatione in sensu vel aliud limoi. Exeplum tertii ua ea ta iris id echo est repcussio si e si ea de finimi Mum portione. Vc sis det an dii e ulterius sis νfim es, octertium. id, ius est ea et sus m consequunt ad inuice va s accipianc uti, sed si accipias viiii id sparticulariteritue idia cui' eca erit in plus isti Em. 5c mea: si talia accipia sin m copetunt huic vel illi particulariter, ut iis c pasis o ci est hie angulos utant extra aeqles qttuor rectis in plus est que triangulus, re qdrangulus. Angulos. n. extrinsecos ee aeqles qttuor rectis e passo q conuenit figurs resti lines. Si ergo talis passo oc ca,re tale sub iei iii aecipiantvmisi eo a se habebiit ad inuice couertibiliter,ua mediti ni est ca passionis, est disso sutili. manifes ii est. n. m di ira: su5m,et a pria passo ad inuicem se habebut couerti biti. sed si accipiat passo eois in plus se habebit m suli inrpriu, ec carpria. Sicut sostio fluere c5 sequi ad inuice,5 excedit ipm cu sequacri ficu et excedit ipsam no is est excessuit olum abus conuenit sed est eo ς sciat aequaliu: si emo alius velit accipere illud qlest prim si mediu respectu olum erit
hoc qd est di iri eiusmiri si solio suete: via si qrafud e folio fuere:dice re nihil aliud est,ssi condesari succu ad , semini 1 cu lacte solii ad ramis. TConsideradu in ulterius sin P fim, τ ca q consecutione habet ei, suo esse Etu est O athona Mi. indivisibilis, sue ad squata, qti v unus effectus assignat una ca Oe non plures potissime loquedo de es inserendi. Ca aut adaequata cut innuit
hic Pss)qutreda est in sustoxprio magis accedamus Dad sus mi priu aseededo p via resolutionis versus uti. Ideo hoc mo qrenda est talis ca uris, ut in volatilibus est longa vita p esse sco. Et longa vita est esse siccii pteperamentu copronis,sed longa vita non est in tepes ramento chlonis p aliud aliis origis teperamentu cos plexionis est ca adaequata qre aliqua sunt long vito VConsderadu es vlterius vel finaliter fili Estidium Notadu. r. Q vreelti priu sus m&radicate Septimia fundamens tum olum ali R. Ora igi alia va ta passo, in ca passonis quarteia sunt sub uniuersali subiecto sicut possetriora sub priora. Et quaerenda sunt in uri sus tot an msu sentata in radicati sundamento. Haec ille. 7 Ad ars
pumeta patet solutio p distinctionem supra posita.
c. aestio. ro. De cognitione primorum principio rum re conclusionum, re es lectio. 1o. s. D. -ec. o.
METHODUS eui hucusq; opera dedimus
in capite huius se di libri requirit m hoc ultimo tractatu eosdetendis de cognitione primo ν principio rum demons rationis. TCirca qstquaerunt duo. Pris dimo,Vtrum cognitio primost principio* sit nobis in
nata vel in nobis de nouo a curatur. Secundo,utrum
cognitio principiorum,& ipsarum conclusionum stvnus 5c idem habitus, vel vim alio habitu cognoscas mus principia re alio habitu conclusones.
PSequit in Phylosopho,& in . S. D. ibi I De princis
piis autem qualitatis. J Articulus primus.
AD PRIM VII se proceditur. Videtur Neognitio primo* principioir sit nobis innata, et non acquista.Nam ut arguit hic Pss)olinra cognitio intellectaua acquisita fit in nobis ex prsextiti cognitios 'ne, ut in capite primi hui' declaratu ese: sed cognitio primoν principioν non fit ex pextiti cognitione, cuea nulla cognitio si certior. Magis n. certu no catur ex mi n' certo: unde cognitio collusionis catur ex cos
gnitione principioiv,q est certior c no ec5uerso: ersgo cognitio primo31 principio ν, non ea in nobis actusta, ct p piis est nobis inata. cdis p terea, eognitio primost principio* dr sapientia. s. Ethico. sed fas pientia non est habitus acustus, sed infusus, O si dos nu spus Sancti: ergo id e qsprius. TTertita praeterea,
ala no destituita sua .ppria perfectione, sed perfectio ais intellectius est scia: ergo sa in ipsa aia fuit scia,&uptis cognitio primo' pricipio', scia tale cognitionem psupponat. TQuartu praeterea, sin C5metatore Q. 2. Μetaphy. cognitio principio* est naliter habitur Vergo innata, ct sc ide qσprius. RQuintia plerea, unus qui si sans metis concedit prima principia, ea nubtus metis sans negare possit,ut patet. a. metaph. ergo ur et cognitio ipso su sit natas,& innata,& p piis no aequisita. RSed est Diis in ira: ibi cDe principiis auteqte occi I TRAdeo daen,qi iste est ultimus tractatus, fles continet unicu caprin,in quo Pss determinado de cognitione primo M principioN soluit tres qones ad ducedo duas conclusiones, de quaφ sem in sequeti articulo videbis. TPrima coesuso q est isisu, ad qsm, Cunc u talis est,Habitus primo ν principio ν no sunt nobisnaliter innati, sed a casiti. I Hae ctielusori stibat Pisi P O uo tali r5ne.Na aliquos satet habitus principio φ. Μubri'. sunt a ignorat principia sesaW: ergo tales habit no sunt nobis naliter innati. Patet pila. Na illi et hiit
cognitione primoν principioν hiit cognitione ceratiore cognitione, q est a demostratione: sed cognitios demonstratione no pol haberi. ita Φ lateat hiatem,na dcin est in principio huius, Illud vere scis quod est impossibile aliter se haberet ergo multo min' potest esse ιν aliquis habeat cognitione principioν immer
154쪽
G aia torti R lateat ipsum,qatti in conuenies sequeret. Alia latio, mo firma eade coero tali rone. Nam intellectus noeti eo M.q sunt in actu an suu intelligere ut patet. . de Aia, sed est in potentia ad ola intelligibilia. qd nsi eclylia trado. si cognitio principio tu esset in nobis innata. raete rea: ibi de dr et intellectus ni in principio sus creatio nis est tant tabula rasa anteque di pingatur non1st ali Notadum qua figula, vel imago:ergo occ. onsiderandu e hic
primum, sin Phin re necesse est a principio creationis in nobis esse quanda potetia cognoscitiua, i. s. pKcedat cognitione principioiu: non in tale q sit certior, quantu ad certitudine cognitione principio3α via non eode mocognitio principiost fit in nobis ex pextiti cognitio ne, sicut accidit i n his,q cognoscunt p demonstratio
Nota dum nem, quead modii declaratu est in primo huius. TCo secudum siderandu est ulterius m habitus principio he no sunt
in nobis determinati. i. coplete in nati. Dr determinarum qirest terminatu,& qi perueuit ad plactii termisnum. Cognitio aut e principi ohe non est nobis inditanaliter sud esse copleto oc formaliter: tii naliter aliud habemus ad cognitione principio3t effective v3 5e iis in nati terre dispolitive inquantu habemus naliter indi
tum lumen intefectus agetis. virtute cuius talia prinicipia fiunt nobis nota immediate cognitis terminis.
Haec Egidius fim latam Phi,5 . D. S. Et licet aliqua
principia spatia accepta, Ut cognitiones,de no ut principia possint dem rari r in prima vi principia non piatdem rara. Principia vero coia non indigent syllogisti orbatione, sed sut d cm est cognitis terminis immerdia te absin discursu cos noscunt prssupposita cognit Nola dum tione. TConsiderandu est ulterius νm Diim in tra, Qvertium, tres sunt gradus principio si cognoscitiuo N. Primus
ni pripta qui est coi, oibus aialib' est.* Oia aialia hiit quanda dus Princi natem potentia ad iudicandu de sens bilib'. a voca
Piorum co sensus unon acuti de nouo,sed ipsam nam conseqLScin gladiis est in abusda aiatib va persectis in abus remanet aliq spes vel imprcssio spei sensibilis absita
cta a sens bili: ideo c5tingit esse quada cognitione in aia fiet sensum, o di Alemoria. Tertius gradus est, usotu conue mi aialibus perfecte ronalibus, prster ei in otia S sensum est aliq rincipiti cognoscitiuu qdrmirtum es ipsa Rocinatio de his, q remanet i memoria. TComatium. siderandii est ulterius fini fim ubi supta, q) in nobis ex sensu fit memoria, ct ex memoria multoties facta I circa eandere in diuerssin singularibus fit p experii mentu. Na experimem nihil aliud esse ut G accipere
Expimctu alio ex multis in memoria retetis. Ta experimentuindiget aliq rocinatione circa particularia,p qua confer unu ad aliud,ql est .ppriu ronis: puta es alios res corda et, talis herba sanauit multos a febre dr esse exsNo ἰn quo pertus m talis herba sit sanatiua febris. Ratio aut non tonsistit. cosistit in expetimeto multost singulariti: sed ex mulstis particularibus,sue singularibus in Abus u hoc exspertus est accipit unu coe qci firmat in ala, de cons dorat id absque cons de ratione alicuius sngularis, quodnde coe accipit,vi pricipi u artis re sese. Verbi gratia Quadiu Aledicus considerat hac herba sanasse sorte, oc Platone,&se de multis aliis, accipit de ea expimestum:m aute eius cons deratio ascendit ad hoc π ta
les spes herbs sanat febricitate simplr. hoc accipit, ut zusda regula artis medicins, de q xlius in Summa iiii in Phis disputatu es circa primu . pCosderadu quintum. est ulterius sm. D. S. ibide*Phs dicit uti esse uesces in aia,ua cons derat ure oraeter singularia in abus est motus,& hoc loquedo de c5sderatione ais, q est per prima operatione intellectus,quia loquedo de secunda operatione intellectus ala non pol cosiderate vlia
esse piet sngularia absin salstate: unde licet in prima
operatione intellectus abstrahentiu non sit med actu. vidi in. Σ Phy. in abstrahetiuiniam operatione inatellectus est med acria. TConsiderandu est ulterius smeunde. D. s. ibidem Plis hic dicit uti esse unu prpermulta no ude fm ee, sed fm cos de ratione nostra. In tellectus. n. cosiderat nam aliqua, puta hois no re iaciendo ad sorte, re Platone &c. qinti etsi fm csis de ratione intellectus si vii O pter multa: in esse in ostiis singularibus uniλει ide no ude numero qsi sit huma, natas numero otum holum, sed fm ronem spei. Sicut hie albsi est sire illi albo albedine no quas una numero albedine ex late in v troth: ita et Sortes est stis Pla
toni I humanitate extite in utrom. Ex hoc ergo experrimento Sc tali una experimetu accepto est in ala id, qaest principiu artis re scie. TConsiderandu est vite rius fili Phm.S. D. S. ibi aris ut dr. s. Ethici Ars est recta to factibilium a nobis: vn s ex expeti mento aescipitur aliqdile circa factibilia,puta circa sanatione, aut agri cultura: id uti erit pricipiti artis. Et ua Matutdr ibide)eo circa necessaria: ideo si ex expetimeto sua in acuti circa ea,q sp eo de mo se lint puta circa numeros se figuras: tale uti erit principiti scior Constetadu est ulterius fin eunde * habitus principioR no acquiruti in nobis de nouo ab aliquidus habitibus notioribus praecedetibus, sicut significat in nobis habi tus scis ex pcognitione principioM sed habitu 1 principio φ fiat in nobis ut Acm estia sensu, memoria,Seexperimeto pexiuibus. Exeptu Phi est scut in pusnisqus fui p reuersione exerciti deuicti,& fugati. Cu. n. unus e N coeperit immobiliter stare,& no fugere. Ocalius stat adiit gens se ei re postea alter quo uta tot cogregent* faciunt principiu pugns. Sic.n.ex sensu αmemoria unius singulatis, εc iteν alterius 8c alteriusqn Ieruenit ad id qlest principiti artis et in TCosideradu est ulterius,et quia alius posset credere op sosius sensus,& memoria sngulariti suificeret ad causandu cognitione intellectuase principioφ,sicut uda ansti quoν opinati sunt, no ponetes ditam inter sensum Se intelis: ideo ad hoc excludedu P fis in ira adducit m fresi sensu oportet psupponere talem nam ahq sit susceptiua cognitionis uris, qlfit per intelis porem Oportet et q1 possit agere id p inteirm agete et acit instelligibilia i actu a abstractione usum a singularib'. p Considerandu est ulterius fm EDdiu et oeptu Phide exercitu fugiete est olytimu adrpositi. Na se exercitus fugies est obstupefactus,& dispersus nesciens in quo loco congreget se,& qs casualiter se ponit no totu si sed paulatim se cogregat: secu volumus cognoscere His,oc principia ex quopi cognitione gnat in nobis intelli qsi sumus stupefacti exi id miratione, sa videmus erim ignorantes cam,& qs sparsi cogitamus hincinde nescientes ubi figemus cogitatione nostra.
Post ai aute sugimus nos in aliq memoria, ut ua hoc vidimus in tali tae, qs cale es q) nos bene figimus, ocs nos bia fixim' in una memoria no sufficit, sed et memoramus de alio tpe ς et in tali ipe hoc ide cottingit. Ex pluribus talibus memoriis habemus experimetu, oevre, oc poterit in nobis generari pdictus habitus. Ro aut in multa talia rearat hec est, afvnu sortificaer aliud,Sicut ergo multitudo bellantiu est fortiorisesensus plurificatus est fortior ad memoria generada, Oc memoria multiplicata fortior est ad pia andu eve rimetu limoi: ergo multiplicatio pol referre ad actus de ad potetias. Ad actus udersa unus sensus no sum
ceret,nel una memoria,nis essent actus multiplica,ti. Ad potetias vero refers talis multiplicatior ua ipsa sensu
155쪽
sensitisqlitercianci, multiplicesno sum ceret adrean dii habitu principioφ, udrinteilli. Haec ille. onsis derandisi es ulterius sin Phin in ira, q1 accipiant mulita singularia, i sunt indria, quitia ad unu i n eis exsibillud unu fm qirnon drnt in ala acceptu eli ure, acud sit illud suae pertineat ad essentia singularim, siue no:
quia. n. inuenim' Sorte, de Platone, re alios singulos holes esse in drntes, quantu ad hoe qae est r5nale hoc Vnu, in quo non drnt. s. ronale accipimus, qsi ure qσesi dii licet singulare sit id qlrprie de pse sentis: in
sensus est quod a inodo ipsi' uris. Cognoscit. n. Callia non solia in quatu est Callias, ted inqu5tii est ho. M inde est q) tali acceptione sensus pexsite, ipsa ala intellesctiuator cosiderare holem in utrol. St. n. sensus aps
hederet nam v Ieria in particulari, noeet pore P ex ap prehensione sensus caret in nobis cognitio uris. Et sis cui se habet singularia ad uria:ita minus uti ad magis vria.Et ua cognitione unum ut patet ex dictis accipimus a singularibus, nece est nos una principia cognoscere p via iductionis. Haec oia. D. S. TAd primu i patet soro ex dictis. TAd scaem d diu q) laborat i suu oco, ua sapia st dr habitus i nueta circa altissimas cis noesi donia Spus Sicti, sed est habitus a castus, ut ex dcis patet. r Ad tertiis dilin, A1 scia, siue habit' principio Nesi hois plectio accsitatis, re no eentiar: vii ro laborat in aeqvoco. TAd quartu ddin, P cognitio psicipioNest naturaliter habita, ua no a curifin nobis p discurisu in sicut acquiri scia n demonstratione, sed tamen acquiritur per viam sensus: unde talis cognitio no est innata. Et per hoc patet solutio ad quintum.
AD SECUNDUM sic procedis. Videripprincipia,& coctones eode habitu cognoscant. Ni principia dem rationis siripe piit cognosci cu ipsa coectone. ut in. i. hui' habitu e: ergo eode habitu cognosscun sic uia si druersis habitibη cognoscere ccotinges
rei sirpsa itelligere p modii prium, ua cognoscet pres P pres cognitiones si de intelligere pia stra modsi pluriu. I Sccin pterea, si diuersis habitibus cognosceres, smre cu sic habeam' in ala habitu principiorii Sc ha bitti cocta nu, cx pra acclitia spe distincta eiusde giliseent in eodesulato: si se inco uenies,uadus figursia 5psit sir recipi in ea de parte tabuis. Aia aut mea ut suspra dcm e esitan ii tabula rasa: ergo Occ. 'erri sisterea,ppq rvnuq tu tale,ct illud in Ps, ut in. i. hui'rshatu eli: sed cociones cognoscu scia pst principia: eri
78bitus. igis principia cognoscisse in telis Ac coctos nes p sciam. Relinus ergo φ diueri s habiti b' cognosscunc. TSed instabat discipulus.Na sapia est habitu a spe vero uergopter sciam e alius alius habit', a saesi vero3t ab intella. TDdiu ut hic dic. D. S. si sapia intella sub scia re intella Navidi. 6. Ethico N. Sapiae si intelli et scia. Metaphy. n. q dr sapia, no h et alia ipsa in seipsa iione principio', pq ibclusiones: usi non regula st aliqui ait a sciam supiore sciam qrbet principia sua,sed ipsa in seipsa capit suue, Pqrbat sint et rin re cognitione ri suas com Responsio. loquedo de sciet iis humanitus inuetis. Si ergo ut eo cludit hic Egidius solus intelli est certior, non exclus
dic ex hoc, immo cocludi foe sapia sit certior, st nobi σlior, li scia, cu ipsa in se cophendat suu intel ,re sua regula, ut d cm est. TConsideradu e hic fini Plina cy eognitio principio ν ptinet ad intelis cuius est cognoιlcere ure, qldr principita scis esse. Cognitio aut prinicipio ν est verior qi sit scia: nihil aut e veri' in scia nisi
in tetri. Cognitio vero pracipio v erit stelli u e pncipiustis ut in mathematicis intelli principioru p qφbane mathematicales cocrones erit pricipi u scis mathemasticos re si se e in na resii scitarii δε licet ut dic hie Egidius amis incopleti sint principia habituu, habit' tri est principiti a ciuis copi exoria: loqndo ergo de cognis
, One perfecta per tu cognoscimus principia. Intellesctus qui est habitus principiorum non solu est principiu scietis: sedes principiti principioru . l. intellectus
est principiu cognitionis,p qua cognoscimus princis pia. TCois deradu e ulterius Pm Phm in Ira cy circa intellectu sunt duo gna habituti lintia, se aliqti ad verit. Quida. n. sunt sp veri. Alii vero interdu recipi ut falsarare, v3 p3 de Opione, re de rocinatione q psit esse ipsi' veri re falsi. Sut et uda habitus erronei se nntes ad falssum. Quia vero principia sunt maxime vera, manifessi si est q1 no ptinet ad habitus u sunt sp falsi,nem et ad habitus a interdu recipiut falsitate, sed solii ad habituri se e vero M. H mcti aut habit' sunt duo,vι intelli, αscia cophe dedo sapiam sub utrol, ut d cni e , ua sapiano solu est scia, sed appliedit in se intelis, & sciam cusit caput sciarii. Et qa habitus cipio tu no est scia,csia curacpdem ratione. pncipio Satrio edem ratio, inscvtuhmos. Relmus ergo in habit'hncipioru e stelli.
TCosideradu e finalis hin Egid. ς, intelli, rescia,ut aecipis hic fini Phin tripli elicitiue drn Primo Ra intelleci' e certior 5c notior qj sesa. Secudo, ua ad pncipia
quoru e intelli,no e ro: scia vero no E sine rone. Trestio,ua intelli est principi u scis, sed scia no est pncipiu
Tertia. hones q est rsisiua ad qsiis, talis est. Alio re alio habi, tu cognoscunc principia re cocrones. Qui cocronem ibat Ufis tribus r5nibus.7Quarii prima est talis, Napricipia sunt notiora cocronib',ut suprapbat si eae ergo habit' quo principia cognoscunfest certior re notior habitu, quo cognoscunt coctones: ergo no eodehabitu eognoscuc principia L cocrones. patet psia,sa nihil e certior 5c notior ieipso: aliter ide ee notius. αignotius seipso. TPraeterea principia aliquo habitu copito sciat u habitus sp est verus, sed no cognoscunchabitu scis, scia sit qlibet cu rone. Ad principi ait no e ro:ergo cognoscunfp aliti habitu sa vetu, sed piter sciam no e alius habit' intellectualis,a sit sp verus nisi intelli: ergo cognoscucp intelis, a est alius habitrus a scia .s Pr terea, intelli est principissi sciae, sed sciano e ncipi si scis, sic dem ratio q cat sciam no e principiu dem rationis: ergo intelli E scia sunt diisucti has
diuersos siue dispatos cognoscerent, sic psa intelligetp modu pluriti si in qn talia cognos fa habitus distinctos in subordinatos, no emi pra st inodu pluriuintelligere, ut ei nyposito. Ni scia et intelli sunt habitus ad inuice suborat nati. Vel dc n. v qn pncipia a P
gnosta calio habitu, co hitu scis, sed pma soro melior est WAd fm daen, et, no e incolientes foras a centales spe drntes eiusde mis esse sirin eode susto,dumo sntfors habituales,se pres tas psit sireε habitualis,l3 non tu ad actuale cosideratione. TAd tertiu daen, Q in pmo hui' decla tue,quo itella illa rD Pni pp qiet usi ila concyones cognoscuncina n principia, non pPhoc stac* Frincipia cognoscant scis, sed Φ magis cognoscant m ea q p sesam cognoscunt. Sicut no sequie
Creatura e ens p participatione pa Deo: ergo Deus εens p participatione sea est magis ens se ens, per par ticipatione, cum sit sua essentia,cuius esse est tuum viuere. Qui semper laudatus fit in saecula. Am
156쪽
matula quaessio mim. At articulorum primi libri.
Quaestio prima.. Vtrum ad diret tionem actitum humanom, requiran tur diuerst artes, Ac scientis. a Vtrum ad directionem actuum rationis,requirat aliqua determinata scietia, quae Logica vocatur.3 virum Logica si circa astuum rationis, sicut cir ca propriam materiam, Vtrum Logica sit ars artium. Quaesto. 2.1 Utrum Logica conuenienter diuidatur se dum operationes intellectus, qus sunt tres. Σ Vt tu tertia i s Logics,q ars noua vocaeco uenieteri sub diuida in iudicativa et inuetiua et sophistica.
aestios .i Vtrum dehilogismodem rati uri habeatur scietia Σ An talis scientia sit practica,an speculativa. 3 Vtrum sit scientia realis, aut rationalis. 4 Vtrum sit iudicativa vel inuentiva. , Vtrum sit dignior eperis partibus Logicς.
a virum omnis doctrinare disciplina intellectiva, fiat ex prs exissenti cogniti ne senstiva. a Vtrum aliqua cognitio scientifica acquiratur per exercitium re studium. Quaestio. s. a virum tira sint due pcognitiones, qa est,&ud est. α Vtrum de susto oporteat pcognoscere Ad, S ua. uastio. s. a Vtrum maior re minor,pri' vel simul tempore cognoscantur conclusione. α Vtrum possnt simul semper cognosci. Quaestio . . a Vtrum conclusio quodammodo cognoscatur eae praemissis re quodammodo ignoretur. α Vtrum eontingat aliquid scite de nouo.
a virum scire possit damniri. α Vt tum distinitio scire sit bene assignata. 3 Vtru cas extrinsecs magis faciat scire/intrinsecς
. utrum diiunitio demo stationis sibii assignata. α utrum disso secunda demonstrationis sit hona. 3 Vtrum uti a snt notiora simpliciter singularibus. a Vtrum sngularia sint prius nota. Quaestio. o. , virum disso propositionis immedia is si bona. α Vtrum diuisio principii immediati si bona.
a Vtrum magis crededu si principiis G coclusioni. α Vtrum ista sit vera propter quod unii quod M.
s Vtrum alicuius possit esse serentia. a Vitu cognitio hncipioru si ci cognitiois coctanis Quisio. 3.
a virum demonstratio circularis si possibilis. a virum syllogismus circularis si possibilis.
. Vtrum distinitio de omni sit bene assisnatha vim ad de ol leuraturitas supposito tu, & tepors.
Quaesto. s.s,Vtrum qituor modi perseitatis snt bii assignati. a Vitum primus requartus modus reperiant incos clusone Ec minore. Quaestio. 16.i Vtrum ditio unauet salis si lassicienter assignata. a Vtrum conclusio demonsitationis Muniuersalis.
Quaesti . . , Vtrum errores qui cotingere possunt in acceptios nevniuersalis sint conuenienter assisnati.
x utra possit e e aliqffvn' sub quo solu sit una spes.
Quaestio. 18.4 Vtrum demonstatios rocedat ex necessariis. x Vtru co ro neeia possit fieri 2 me diu no nectum. 3 Vtru corruptis rebus scitis corrupa scia in nobis.
, ut tu eocla dem rationis si sp p sciet no per accias. 2 Vtrum praemi se demostrationis, debeat esse pse.
, utrum in demonsitationibus possit fieri de se estis de senere in genus. 2 Vtra exitea demtonis Acet' mediti sint eiusde Dii, Quaestio. Σ .i Vtrum corruptibilium si demonstratio, di disso. Σ Vtrum eoru quς sunt,ut frequenter, si dem ratio. Qi xui . Q. , Ut tum demonstrati oscedat ex principiis c5ibus. 2 Vitu tria correlaria assignata a Pso ex dem ratiosne pcedentis articuli, sint conuenienter adducta. Quaestio. M. i Vtrum principia demostrationis possint demiatia Virum principia supponantur in omni scientia. xui . 24. a Vitii necesse si coes animi coceptiones sue dignitates per se veras esse re per se videri veras. a Vitum diffinitio significet esse vel non esse. Quaesti .as. a Vitu aliquem ostratio accipiat hoc principiti coenciri contingit idem smul affirmare, & negare.
Quaestio. 26.i Vtrum in qlibet scientia demonstrativa snta)ptis interrostationes,responsiones, re disputationes. Σ Vtrum demonstrator interroget.
, Vtrii Idemiatiuis sciens s in ignoratiist quos caedeceptio possit eeparaus indultione vel extra. a. tiu demonstrationes augeant per diuersa media 3 Vtrum scienti x doctrinales sue mathemati es sint certissim ς Ac firmς.
, vim demtatio spud Rua differat in eade scietis. Σ Vtrum sit aliqua demonstratio quae procedat per
effectum non conuertibilem. Quaestio. .
. Vtria si aliq dem ratio q rcedat per cam remota. α Vim si assirmatio est ca affirmationis oporteat negationem esse eam negationis, re econuerso. 3 virum demonstratio quia,st semper smpliciter.
, Vtrum demostratio propter quid de quia,differuein diuersis scientiis. 2 Vtrum Phylosophia naturalis sub alternetur Prospectius.& Prospectiva geometris.
4 V 10 sdemiatiu' potissime heat fieri I pmafig. 2 Vtru sit aliqrpo negati a mediata, ct alia Imediata
a Vitu si aliut 0us demonstrativus concludes assismativam falsam priam negat ius immediatς vere. a Vtrum ad librum Posterioriam pertineat considerare de sellogismo ignorantis. Quaessio. 33. a Vitti sit alam sylli ignorantis negativus Sc. Quaestio. 34.
157쪽
, Vtrum deviciente nobis aliquo sensu,st nece defiacere scientiam de sens bilibus illius sensus. α Vtrum in nobis sint tantum duo modi vere scieti. per demonstrationem,re inductionem. Quaestio. 36. a virum ea qPfis p mittit ad determinandu dercessu in infinitti in dem rationibus,sint bene posita. a virum Pss conuenieter moueat tres quaestiones de statu qui est in demonstrationibus. Quaestio. 374, utrum s sit status in extremist si status in mediis.1 Utrum s si satus in affirmativi sinit in negati uis. Quaestio. 38. a virum in plicatis q prsdican in eo ql ad si &e. a Ut mea quae addit Plisinissa lecsnt bene posita. Quaestio. 39. , Ut tu e5ueniat in asi 'plicati si cederet infinitua Vtrii aveniat oem 1 telligete Glibet susam diffinit
a Vtrum probatio qua Phylosophus probat esse statum in pt cationibus, si bene data. auressio. a. . Vtrum s aliquid inest duobus haec insteis ege.
Vtrum in praedicationibus demonstrativis, necest deuenire ad aliquid unum primum. virum in reduetione propositionum mediata ru, si necesse sumere medium. 4 Vtrum propones immedia is se habeat ad .ppones demonstrandas, sicut metra , oc mensura earum. Quaestio. M, Vtrum demonstratio viis fit potior particulari. a Vitu aliq demiaticis plicularis pcro possit ee vas.
, Vtrum demonstatio uris si dirnior particulari.* virum via snt magis scibilia, B sngularia. , Quaesti .44.
, Vtrum dem ratio amrmativa si potior negativa. α Vtrum .rpositio assirmatiua ,su prior dignior re Quaestio M., utrum demonstratio ostensua si nobilior Sc. Σ. Virum si alio demtatio ducens ad impossibile. auxilio. 4s , Utrum una scientia si dignior altera. Σ Vtrum scientia accipiat vilitatem a suo subiectio. avtririna accipiat diuersitate a diuersitate capi ou Quaestio. 3. a Vltu e r q fuit a casu possit esses a dein rativa. 2 Vtrum eorum quae cognoscuntur per sensum possi esse scientia demonstat Raa.
. Vtrum olum sullogismorum snteade principia. a Vitum sulims is possit dici principi u scient .
Quaestio. s. .s Vtrum scientia differat ab opinione.
α V iti scia differat ab alijs habiti b' intellectis alati, ciWTabula quaestionum, O articulosii Secundi libri. di Quaestio prima. x Vtru qbnes sint xqles numero his q vere scimus. Σ Vtrum sint tin quatiunt 'oneν vere scibiles. 3 Vtru os, qones reducan adAonem quid est.. Vtrum omnis quaestio sit quastio medii.
Quaestio. a Vim olum quo' e dem ratio sit disso, et eco uerso.
Σ Vtru unius re eiusde possit esse demiatio,& ditio. Quaestio.3. spositis x Vtrum suppones quas adducit Pss sint lassiciet era. Vtrum quod qui j est, quid est significatum diffiis nitionis possit demonstrari de eo rec.
, Vtrum quod quid est possit demostrari de eo m.
Σ Vtrum sylli demonstratiu' assimiles induistioni. Quaestio. s. , Vtru qiquid est, possit otidi de eo, cuius est M.
Σ Vtrii possit stilogistice probari quod etdest recia Vitu possit demonstrari per viam lapponis. 4 Vtru possit demrari de eo, cuius est aliquo modo. Quaestio. 6., Vtru qigd cpossit ondi de eo,e' est dem ratione. α Vtrum possit de eo ostendi diffinitione. Quaestio . . , Vtruqlades possit in ali sibus otidi syllogistice. 2 Vtrum possit ostendi ullo modo demonstrative. Quaestio. 8., Vt ii in olb' sit poreo sidere qd quid est m. 2 Vtru qd sidest sit .ppriu significatu dationis.
Quaestio. 9., Vtrum snt tantum quattuor genera causarum.
a Vtru pquodlibet genus eas possit fieri demtatio. 3 Vtrum eiusdem rei possint esse plures cise
a Vim valeat demonstratio a priori ad posteri' &αχ Vtrum in causis, quae non sunt simul cum suis esse hibus, valeat demonstratio reciduaestio. I . a Vtrum in his quae non sunt Iircu suis eausis m. Quaestio. M. Vtrum in his quae sunt secundum generationem circularem, valeat demonstratio reci
2 Vtru i his q fiui, ut frequeter,debeat accipi medici quod sit, ut frequens, ad demonstrandu ipsa m. Quaestio. Η, a Vitu ad inuestigandu qind e accipi eda sint talia qinsunt sp,α in plus se habeat no extra genus.
Quaestio. 4.. Vtru a via diuisionis possit inuestigari qffeta est.
Quaestio. U. , Vtrum sit possibile intellectum humanum intelligere quoa quid est alicuius rei. 2 Vtrum in venatione ipsius per diuisionem m. i Quaesii .is., Vtrum modus inuestigandi quod quid est a viam
syllogizationis fit conueniens. Quaestio. 7.s Vtrum alicuius quaestionis proposis possit intera rogari propter quid, accipiendo De. x Vtrum diuer* qones possint coicare in m quid.
aestio .is. x virum causa' carum simul sim quo ad extitiam. Quaestio. 3. x Vtrum unius effectus sit tm una causa, vel plures. Quaestio ultima. a Vtrum cognitio primorum principioru sit nobisi innata vel in nobis de nouo acquiratur. a Vtrum cognitio primo principioly,α ipsaytres clanu sit unus,et ide habitus:vel vim alio habitu cognoscamus principi re alio habitu coctono. Finit Tabula prima α secundi libri Posteriorum. .
158쪽
Sacrae Theologiae Doctoris, Fratris Domi trucide Flandria sacri ordinis Praedicatorum in Diui Thomae Aquinatis Fallaci rum, ' perutile qui stiones. incipiunt.
Quaestio prima. Vtrum de sella sophistico sit sesa.
fallaciarii Sancti Thomae de Aqui
no Doctoris ordinis Praedicatos . TQuaeritur primo, intum de syllasophistico sit scia. TPrimo arguitur non. Nade non ente no est sesa, primo Posteriorum, sed sylli sophisicus est non ens. vi patet per disti, Nitionem eius, cum sit ex apparentib', Se non exissentibu stergo de ipsonsi est scia. TSeeundo de ente pera ectis no est sesa,vt patet. i. Posterio ν S. 6. Metaph.
D sed sylli sophisticus est ens s ac se ergo idem quod prius. RTertio scientia dicitur esse habitus coctanis: orimo Posteriolt sed selli sophisticus non est cocla, sed totus selli ergo idem quod prius. pQuarto cor ruptibilium non est scia, ut patet. i. Posterio sed syllori sinus sophisticus est corruptibilis, quia quod te mei est dem manet irrevocabile verbum. vi Datet perv. His in Pr dicamelis:ergo de sylla sophistico non Notadum pol esse scia. TSed γ. D. S. I Plis in Elenchis, a tradis primum. derunt sciam de sylla sophistico. WPro praesentis duahis declaratione sciendum primo q)Dnia prima sui diuisone diuidit in Psiam realem et sermocinalem. Divisio Phia realis diuiditur in activam, factivam, re theoris scientiatu. cam sue speculatiuam. Actiua Phia qus moralis dicitur diuiditur in monasticam,hiconomicam,re pordiscam, sub quibus cotinetur ius Canonicum, Ac ius Ciuile. Factiva vero diuidi in septem artes mechas' versus. hi eas quae his duobus velfh' continetur. Lana,neomus niles, nauigatio, rus, medicina. His ars fabrilis connumerari potest. Sed Phia theo ca siue speculativa diuiditur in metaphysicam, oc mathematicam N pllicam: accipi edo pilicam pro tota Psia naturali. I Phia vero sermocinalis sue ronalis diuidit in Gram Diuisio moticam, Rhetoricam et Logicam. Logica ver ut Logi. est sesa ronalis diuidit, ut hic vicit. D S. Pm diuersas operationes intellectus. Quia igitur tres sunt opera
tiones intelli va simplicium approeso, compositioves diuiso discursu, vel ro natio. Tres sunt partes Logicae. Prima est de his quae applaehenduntur p primam operitionem intelis re continet librii Proedic hilium Porphyriuct libra Predicamentora Artio. quibus correspondent secundus, &rettius tractatus P. His. Secunda pars Logicae est de his quae applaei henduntur per serim operationem intesti, continet duos libros Perihelmemas,quibus coundet primus tractatus. D. Hi s. Tertia vero pars Loncs est de his, quae apprchendunc per tertiam operatione inteus,vν de syllo,qus pars contineat tota in Logicam nouam. PScienda stim tertia pars gicae diuidit in quItatuor partes s m Q sylti sunt in quadruplici dria.Nam sellav uda est simpli di istus sue non ctus. Ali' est Hlti ei'. N isse tu triplex. Nam quidam es dictus adinam necessariam,adrsylli demonstativus. Allux est lictus ad mam vers probabile, va hiis dialecticus. vero es qui est contractus ad mam apparenter
probabilim,u et sylli sophisticus. Prima ergo pars
tertiae partis est de sylla simplὸ dicto, sue non eo tu, Rcto,oc continet duos libros Priora, quibus correspo, det quartus traetatus. P. His. Secunda pars est de sellogismo contracto ad mam necessariam. s. de syllogismo demonstrativo,5c cotinet duos libros Posterio, rum, quibus non correspondet aliquis tractatus. P. His qui fuit instructor iuuenum, propter eorum difficultatem. Tertia vero pars eiusdem est de syllogismo contracto ad materiam vere probabilem, re constinet. g. libros Topicorum, quibus correspondet unatus tractatus. D. Hic de locis. Sed quarta pars eiusdem tertis partis est de syllogismo sophisico contra cto ad mam appareter probabilem, Oc continet duos libros Eleeliorum, quibus correspodet sextus tracta ius.P. Hac de pias tractat' D. S. Et prima separatio secundam praecedit, et secunda tertiam. Et ua unuqaes prius est considerare fm semin Ordine ad aliud,quia
illud et quod es contractum ad mlim necessaria persectius est eo quod hitur ad materiam probabilem, ocillud quod cotrahitur ad inam probabilem vere perssectius est eo, quod phitur ad materiam apparenteri, Lbabile:& ideo patet ordo partiti scibilium Ac librom mi adum Logicae inter se. TSciendum tertio,* triplex est sylli tertium. sophisticus. Quida est peccans in m i. Aha, pecca, in Triplex forma. Tettius est peccas in viro . p sed syllogism' sophisticus peccans in materiat in .est qui procedit ex peccat atri ambabus praemissis falsis,aut ex altera falsa est tamen mate iain modo re in figura. Exeplum primi, in amni, lim ianium. mo est lapis equus est homo:ergo equ' est lapis .Exes plum sectili ut Omnis homo est ris bilis, lapis est homo: ergo lapis est risibilis. Syllogismus vero sophisti,cus peccas in forma tin, est qui procedit ex ambabus i praemissis veris,qui isi non est in aliquo modo Micii ius figuis, ut homo est spes, Sortes est hO: ergo sortes est spes, 5c in non valet csi ibi arma expuris particu lati su .ex quibus nil sequitur,oc in ambς sunt vero
Sed syus peccans in utroque est qui procedit ex falsi. Pectas in re male est syllogi ratui, ut Nullus homo est sal, υ υtio 3.lum ris bile est homo: ergo nullu ris bile est animal, sed argumetum non valeticum procedat ex puris noxatiuis 5e ex ambabus salsis. De sylla aute peccante in forma tm, aut in viro . est hic ad propontum, ocnon de sylla in materia tantum, nis loquendo de syllogismo uti sophistico. Ex quo patet. . ille sylli peca ricat in materia a procedit ex fals s. Ille vero peccat informa, qui non est in aliquo modo truam figurarum. TSciendum quarto,et Wit, sophisticus potest dupli Neiadum considerari. Vno modo perte speistum ad sua prim quartum. cipia. causas repassiones ,rprietates , &isto modo Sophi. duo de syllogismo sophistico e ..ta scia sophisica doces. plicii et eGAlio modo,quanti ni ad suum viam , ut videlicet ad uderari. decipiendum respondentem utit ad generandum a Pparentem sciam. et sub modo de ea non est scia,sed et dam mod' sciendi,qui modus potest vocari sophistiscus utent &e. O Adtitia quinto, ut ex praedictis dis Notaridueitis Φ syllogismus peccas in materia tantum eadus quintum. plex. Nam quidam est qui procedit ex ambabus fati sis ut supra dem est. Ali' es qui procedit est una Llια di talii est duplex. Quidam est qui procedit ex masiore falsa,& minore veta, ut Ois homo est asinus,Sortes eu homo: ergo Sortes est a snus. Alius est a pro cedit ex maiore vera Ac minore falsa ut Cis homo est animal, asinus est homo: ergo asinus est animal. Et quilibet praediistorum est duplex. Nam quidam est procedens ex praemissa, aut ex prs missi, in toto salsis. Pmpo et ioAlius es u procedit ex praemissa vel praemissis in par to salsa veste falsis. Dicitur autem propostio in toto falsa, cuius in patie. praedicatum
159쪽
go A praedicatum n5 conuenit alicui partium subiecti, ut Homo est asinus. Sedipostio illa dicitur in parte salsa,cuius praedicatum conuenit subiecto pro aliubiis suppositis. p aliquibus no ut Omnis homo est ho Concluso mus. 7Quibus notatis si haec prima concio. Sysi , so Piobatio. phisticus e sulim in hoc tractatu attributionis. TH emcro probatur a ditiones susti attributionis. Nailtu 3 est sus in attributionis in aliqua scia qmst uuid
coissimum in tali scientia consideratum, non trascendens metas illius scientiae ad quod omnia quς considerantur consequenter in scientia tali habent ordinere reductionem sylli sophisticus est hincii in hoc tra Instantia. Eritu:ergo. Et si arguatur nullus syllogismus sophi sticus est subiectum in hoc tractatu:ergo syllogi sinus
sophisticus non est subiectum in hoc tractatu. Ante cedens patet per inductionem. Consequentia proba tur per legem subalternarum, & per locum a toto in Respiaso, qu1ntitate TDieendum est negando consequentia, ct ibi est fallacia figurae dictionis & accidentis, ut instra patebit quia ibi arguitur a suppone personali ad simplicem. Et ad probationem dicendum, q) ibi noarguitur per aliquem locum, aut bonam consequens B tiam: quia ad oem locum dialecticum bonum requi agitur arguatur respectu termini qui non ponit differentiam inter terminum inserentem, re terminum
illatum, quod non obseruatur in proposto: quia iste terminus subira non conuenit syllogismo sophi sileo secundum et habet esse in suis inferioribus, sed ab alia ter unde ratio non sequitur. TSecunda coclusio est
responsita ad quaestum videlicet de syllo sophim coeli scia quae probatur tali rone. 7 Nam scia est habit'
eones usionis firmus. certus, re euidens per demostrationem acquisitus renon naturalis ut patet. i. Posteariorum: ergo Sc. I Secsido de illo est scia, de quo postest dem si rari aliqua propria pallio de su5to: sed de syllostismo sophisico fit demonstratio hoc mo, Ois
syllogismus procedens ex apparenti bus re non ex selibus est generativus apparentis scis, sed syllogismus sophistie' est hmoi. 7 Tertio S s arguatur, aliquis est deceptor re sophisicus a natura: ergo de syllogismosophistico non est scia. Patet consequentia, quia sciaest habitus acquisitus re non naturalis, ut patet. .Posseriorum a Platonem. TDicedum, . ars sophistica, potest elisa natura. sed iii imperfecta, non aute persocta de qua hi esse ad propositum. TDubitatur priano vitti de syllogismo sophistico sit scia re alas vel ratio Iralis, et videtur ιν sit realis,quia ponitur in prima specie qualitatis cuin si habit'sed nihil ponitur in prs, dicamelo nisi stens reale:ergo videtur sit scia reastis. TDicendum ad hoc dubium,mesthaee scietiata
Non alas. et non realis, quia scientia accipit denominatione a suci subiector illa ergo scia cuius su5m est ensrationis dicitur rationalis, sed subiectum huius sest, videlieet syllogismus sophistaeus est ens rationis tersm haec scia est raticinali re non realis. 7 Ad argumetum autem dubii, dicendum siti scientia via est ensreale non tii est scientia realis:ab alio. n. habet scietia ιν silens reale,& ab alio Q dicatur scientia realis . vel rationali ,:& illa scientia dicitur rationalis, cuius subii emim est ens ronis,m autem scientia dicatens reale.
habet a suo susto inlis sonis,et ab aliis suis principiis primi generas. Ex quo patet qi licet scietia de syllogis
lino sophistico sit ens reale reponibile in predicam esto, non tamen est scientia realis, sed rationalis: uti nes
bium. sanda erat eonsequentia. TQuaeritur secudo, quare D. S. in suo tractatu primo determinauit de disputa
tione is de lallaciis, aut de syllogissius sephisticis, cu
sulim cuiuslibet scientix debeat esse prius notum in Diali scientia lex supradiistis patet. TDicendum qira Solutio. tio. D. S. est quia finis sophistici est acquirere vanam gloriam,& ab omnibus laudari, sed hoc non pol conuenientius facere, deducendo respodentem suum ad aliquod in conuenies: hoc. n. non potest facere, niss mediate disputatione sophistico:ideo. D.f. primo incipit ira tare de disputatione. Et qn dicebat in otione dubii ιν su5m debet esse' mus notum, veru est
in intentione considerantis, no autem in executione
operis considerati :quemadmodum domi ficator prismo in intentione habet finem domus quam aedincas re proponit: tu in executione operis icipit a materia, re a cxteris partibus domus quae requiretur ad copositionem eius,&vltimo sequitur forma domus, re fisnis.TAd primum dicendum, Q non ens est triplex, Non ena quoddam est non ens simpli, re de tali no est scietia: tripex. Aliud est non ens per se,est in ens per accidens, ut priuatio. Aliud vero est non ens in ac ,est tit ens in postentia:&de istis ea seientia. Sylis autem sophisticus s coiisderatur per respectum ad suas causas,&ppriestates,sc est ens per se, s vero cons deretur quantu ad suum usum, sic est noens non simpliciter, sed n5 ens Etale quase apparet: unde de syllogismo sophistico primo modo costitato est sesa. iam autem modo de eo est quidam modus sci edi,ut in Notabilibus d cinest: ct per hoc patet solutio ad secundum. TAd tertiu discendum et licet de concluso ne sit scia per se primo: in de syllogismo sophistico et quolibet alio subiecto
conclusonis est scientia nonIrimo, sed per alterum,tan ii vi de subiecto aliquid icitur,et licet syllogism'
sophisticus prims in tetionaliter sumptus non sit subaiectum conclusionis: in si secundς intentionaliter sua matur potest esse subiectum conclusonis. TAd quattum dicedum,* licet sillogismus sophisticus in parsticulari,& quantum ad suum usum ni corruptibiliuertamen in uniuersali consideratus in ordine ad .ppria
sua principia,& passiones est incorruptibilis S syllogismus sophisticus. Isto modo de eo est scientia. 4r aestio. 1. De diiunitione disputationis. Quin. a.
QVAERITUR Secundo. Vtrumdam disputationi, si dimnitio lassiciens, in qua dicitur disputatio est actus syllogisticusvni' ad alterum ad aliquod propositum ostedendum. Arguitur primo c5ua sup postum, probando Q disputatio non possit dimiti.
Nullum multiplex potest dissiniri cum dissinitio,no Ptificet quid unum: sed disputatio est quid multiplex,
cum eius species quatuor sint, ut patet in Textu: ergo non potest dissi niti. Irsecundo, solius entis realis est quod quid est,sue dissinitio,vt patet . . Metaphy. αΣ. Posteriorum, sed disputatio non est ens realis, sed rationis:ergo. TTertio contra dissinitionem, na aliqest disputatio enthymematica, & inductiva: Ac tametales disputationes non sunt actus syllogistici tergo male ponitur illa particula actus syllogi sticus in prodicta dissone. TQuarto disputatio sophistica e dispustatio: tamen picdiicta dimnitio sibi non competiticum non valeat ad aliquod propositum ostendendu, sed ad acquirendum vanam gloriam, ut dem est: praesdusta ergo dimnitio videtur insuffciens. TSed cotta D. S. in pnti lec&Pssin. i. Elenchorum. Sciendu Notadun primo ip postis. D. S. conclusit primo esse determis tertium.
nandum de disputatione, inde locis sophisticis,cose, quelet determinat de ipsa disputatione. Et primo dea terminat de ipsa damnitius, et diui sius, de quo est psis teistio. Deinde determinat de membris diuidentibus adducendo disiones eoN. Ratio autem quare pruno
160쪽
a d terminauit de disputatione dissi niti ut, diuisuae
eois es'. quia esse praecedit posse ut patet. s. Aletaph, sed diffinitio indicat esse, diuiso vero poller ideo anirem ponat diuisone disputationis, ptimo causam sic diffinit dicens. Disputatio est actus&c.. In qua diffinitione ponitur act' loco generis, et quia duplex est actus. va corporalis, ut ambulare, ξc setialis, ut in relligere: igitur subiugitur sophisticus ad driam actus corporalis. Et accipitur ibi actus syllogisticus coiter, is pro omni actu discursuo, siue sit enthymematic sue inductiti', per quod datur i ntelligi insit in dispu rationis, quod est syllogismus includens in se enthyimema,re inductionem. Deinde proponitur cvnius ad alterum: ad innuendum perlonas disputantiu . s. respondentis arguenta 1. vltimo subiungitur Ead aliquod propositum ostendendum I ad di iam actus exemplatis re ad denotandum finem disputationis. Ex quo patet ix qui mas repetititur in qualibet dispu tatione, νὴ actus disputandi, persons disputantiu qus I sunt diis,instim disputandi, ultimo finis disputatios Nota dum nis. TSciendum sed , ,et triplex est disputatio. s. mens secudum. talis, scripta D vocalis, de vocali aute est haec ad pro Tii ex di postum, quae est triplex. disputatio syllogistica, ens sputatio thymemati ea re inductilis. Disputatio autem syllos uocalis . pisti ea es quae fit per syllogismum completum,ut sic Syllogim, arguendo,oi, homo currit, omne risibile est homo: Iuductiva ergo omne risibile eurrit. sed disputatio inductiva est qux fit arguendo per inductionem, ut sortes curstit. Plato currit, A sic de aliis r ergo Ois homo currit. Enthyme. Disputatio vero enthymematicae quae fit per enthymema, ut sic arguendo, Omne animal currit: ergo Ois homo currit. Et licet exemplum si species argumenitationis secundum ipsum: tamen proprie loquendo non fit aliqua disputatio, quia ut dicit. D. s. non autead aliquod propositum ondendum, sed magis ad alis
quam formam explicandam. Vetutia si accipiat exesplum virtualiter secundum ιν reducibile est ad sylis dioiadum ipsum pol sumi disputatio exemplaris. Iraciensertium. dum tertio inarsumentatio est quadruplex . l. prior Rrm qn lintea topistica sophistica,& posteriori uica, Se quae satis qua libet diuiditur in quattuor species. s. in sylis,enthysdruple mema, inductionem,S exemplum. Et s arguatur dii Inlian uersa genera habent diuersas species, ut patet in Praei .. dieametis, sed argum etatio prioristica,&alis disputa oponuo tione linteasdem spes:erpo non distinguunt. IrDisri cendum, I licet praedictς disputationes nabeant eandem species maliter no in formaliter, quia inquantuitis spes sunt incontractos clant spes argumentatios nis priorisii cs,in quantum vero Asad mam necessas Nam, sic sunt spes argumentationis posterioris i cs, siue doctrinales: sed inquantum sunt cts,ad mam vesre probabilem, sc sunt species argumetationis dialesctice, inquantum autem sunt contracts ad materiam probabilem, sed non extitem: sic sunt spes argumetis CGesuso. tationis sophistic . oncluso respontalis licet prputobatio. dicta diffinitio non si quid ditativa, est tamen bene assignata. Prima pars huius conclusionis probas per duo prima argumenta in principio qonis adducia reconi tmatur quia soli' speciei elidim quid ditativa,
ut pater per Boethum, pet Ps m. r. Μeta. Secundare pars probatur tali rone. Nam in prsdicta diffinitione tanguntur omnes cas dim niti: ergo est bona. Probae antecedes quia causa formalis explicatur per hoc qu dicitur actus:causa vero efficiens insitatis tangit per hoc quod dicitur sophistic': causa autem efficies principalis . tigitur per no e quod dicitur unius ad alte
sed ca finalis tangi cu hoc qidrad aliquod propositu
ondendum. Nulla autem est ea ex qua ipsus disputas Ktionis,cum non si substantia: ideo in praedicta dissi nitione non tangitur. Et licet scire sit finis mediatus, se remotus ipsius disputationis: tia non est finis proximus. non est. n. in conueniens V unius rei snt plures
fines subordinati,utilia patebit. TDubitatur primo Dubium. quid est argumentatio re quot sunt spes se iri et, eoru diffinitionibus. TDicendum primo, ιν argum etatio Respota.
primo,sc diffinitur. Argumentatio est ratiocinatio mentem arguens ,re conuincens, faciens nos deueni
re de notitia noti ad notitiam ignoti . Vel si e seculii Boethum. Argumentatio est ratio rei dubis faciens Argumen fide in . Syllogismorum autem sex sunt spes,u; syllos latio. ismus sinpla dictus,elechus,demonstrativus, phiaicusaei asecticus, retentativus. simpli dictu, syllo, Sylissim pismus fim Plim. i. Priorum, est oratio in qua quibus P iciterdi dam positis aliud ab his, quae posita sunt, ex necessitas te accidit eo ut haec sunt. S yllogisnus vero elenehu, Eicchus. est smDs m. i. Elenchorum,&. D. S. in prssenti tra c. syllogismus cum eo tradictione,de quo videbitur in serius eum de fallacia ignoratis elenchi tractabitur. Sed syllogismus demostrativus est sylli faciens scite Demon/fin Ps m. i. Posteriorum, vel est sylli procedes ex ptia strat ius.
mis veris re immediatis prioribus notioribus causss conclusionis. Sylti vero dialecticus, est qui eae pro Dialectiobabilibus est syllogi ratus, vel sic sylti dialecticus est
oratio, in qua quibusdam postis re concessi necesse est aliud accidere per ea, quae posita sunt re concessa. Sylli vero sophisticus est qui ex apparentibus no exissentibus est syllogizatus.Sed sylIs tentati uia secum sophysti. dum D sin in Elenchis est qui procedit ex his qus vis Telativus dentur respondenti δc necesse est eum habere qui se
senulat habere scientiam. Ex dissonibus autem prsdictis patebunt diffinitiones disputationum. TAd prismum scitia Stertiit patet soro ex dictis. d ultimadmi, et licet disputatio sophisti ea no otidat aliqlis o situ veN,ondit in apparens: ideo disso eotingit sibiicet imperfectius exteris speciebus disputationis. C Quaestio. . De diuisone disputationis. Quaest. r. QVAERITUR Tettio. Ut tu disputatio conuenienter diuidatur in disputationem demostrativa,
dialecticam Jophisticam tentativam. TArgui primo, ιν non .Nam diuiso soli quantitati congruit, ut habetur. i. Phys. sed disputatio non est quantitas:er, rigo non potes diuidi, quod est contra suppostia. Irae
cundo. cuius ibet argumentationi eorrespondet alis
qua disputatio, quia se dum quamlibet lpecie argus mentationis potest ossedi aliquod propositum, cum igitur sit aliqua argumentatio priorinica, sequitur merit aliqua disputatio priorastica,& per cosequens di uiso insufficies. p Terti inomnia necessaria sunt pro habilia cum appareant omnibus, vel pluribus aut sis prentibus tergo disputatio dialectica,qus procedit ex probabilibut non differt a disputatione demonstratiua,que procedit ex veris,ct sc idem qlprius. Tmarto, nulla est disputatio quae generet apparentem opis nionem: ergo pari formiter nulla erat disputatio generans apparentem scientia, re per consequens non erit
aliqua disputatio sophistica. RQuinto, aliqua dispustatio examinatiua:& tamen non enumerat in praeducta diuisone rigitur est in sum ciens. TSed contra est D. S.&Pfis in. i. Elenchorum. I Pro huius dubii de, Nota dum claratione,sci edum primo Q posm.D. s. posuit dis primum
finitionem disputationis cum declaratione eiusdem, hie eonsequentet ponit diuisonem eius cum dimniisti ortibus membrorum diuidentium. Dicens et disputauoms qttuor sunt species. s. demtativa, dialectica,