장음표시 사용
201쪽
proxime hostiuin vallis imposuit, sive subterraneis 3c occultis meatibus subruit stantes , sive praeliis sine intermissione praesidiarios accidit, sive tormentorum assidua dc pertinaci explosione in urbem detonuit. Hoc quoque victori orbis populo curae fuit, ne ab oppidanis insidiis vel eruptionibus peterentur, aggeres, fossas, turres interponere. Interposuimus dc hic. Et cum magnum in obsidioitibus sit momentum repentini impetus , invalimus dc hic non uno impetu , ne taedio dc mora evanescerent magni ausus. T. Quintius Consul, Antium Oppidum impetu , quem e hortatione conciverat, expugnavit. Auriacus, non semel militibus in fatales cuniculos 3c forusas abeuntibus oratione exposuit, quam necessarium e1set & facile vallo depelli obsessos, si non differre pugnam, aut trahere , sed impetu
Fallere obsessos i cum possis, inter militiae
laudos est. Hac arte Hannibal, simulato Romanorum habitu, multas Italiae urbes in potestatem suam redegit, & Epaminondas Theb nus mutato militum habitu Arcadiae oppida sitis aperuit. Imperator noster, cum adserendis hinc inde cadaveribus paucarum horarum esset quies, misit eo architectos castremes , qui militis habitum simulantes, dum in mortuorum ςadavera inquirunt, hostium opera doctiore oculo exploravere. Illud providi & circum-hpecti Ducis est, obire castra, vigilias lustrare, ipsis te custodibus velut custodein praebere, ne negotii suscepti magnitudinem paucorum eve tat socordia. Iphicrates Atheniensium Dux, cum Corintho obsessa vigilias ipse circumiret; forte, quem dormientem deprehenderet vigi
202쪽
Iem, cuspide transfixit. Auriac ,neminem celerius opprimi ratus , quam qui nihil timet, dum ipse vigilias obit , vexilla quorundam au - strie h vallis & in castra referre satis habuit. Noctes plurimas insomnes traduxit, ut AEncam quoque sibi & Agamemnona ediderit Batavia. Non capit somnum , quo vigile pudet dormire militem. noctem pro die habet, cujus gloriae nox dies est. In tenebris publico invigilat,qui in tenebris lucem praeclare factis fenerat. omne temporis spatiuin saluti suoruin impendit, qui singulis momentis periclitari eam non ignorat. Cato obsessis Lacetanis, cum per Suessanos maxime imbelles , eos clicuisset, insequentes per occulte habitos cecidit. Dux noster non semel per insidias obsessos elicuit, rarioresque hosti conspicuos objecit, quem Occultatis cohortibus egressum audentius fudit. L. Scipio in Sardinia civitatis cujusdain obsidio intentus , dum speciem fugientis induit, oppidanos
furiosius emissos stravit.Dux noster statione cedere militem & fugam stimulare docuit ut red integratis auxiliis incautos trucidaret. M. AGtilius Consul, cum bello Samnitico refugientibus in castra militibus alios opposuisset, exclamavit, secum dc cum sociis dimicaturos eos, nisi cum hostibus mal nisent. NasioVius quoque pulsis suis di. retrocedentibus stibini sit htergo, qui reducerent. Ita dum timidiores ma
lunt ab hostibus , quam a suis interfici , belli
statum prudentia servavit. Est & hoc singularis in Duce prudentiae, dissimulare adversa. quare cadentum in vallis & propugnaculis suorum numerum rigide iniri noluit, ne timidius pugnarent post morituri. Fecerat hoc pugnante Roma T. Didius,qui acerrimo proelio cum Hi u
203쪽
panis dimicans, complura suorum corpora nocte sepelienda curavit. Pyrrhus inter Caetera praecepta imperatoria illud Ducibus praecepit, ne pertinaciter insistant hosti vel fugienti vel abeunti, ne sorte ex desperatione animosius resistat. Fecit idem Nasiovius, cum discedente hcastrorum vicinia regio exercitu , nostra tueri consultius putavit, quam acrius instare abeunti. Iulius Gesar adversus Germanorum Reciem
Ariovistum praelio decertaturus , dejectis IKorum animis , pro concione dixit, nullius se eo die opera, nisi decimae legionis, usurum, qua voce tanquam publico Brtitudinis testimonio decimani pu navere sortius, & reliqui pudore, ne virtutis gloriam prgriperent decimani. Princeps, ut suorum quoque animos honesta accenderet aemulatione , modo Gallos, modo A glos extrema tentare jussit, ut quae a singulis, sperare facinora dissicile erat,iaudis contentione impetraret. Servilius Priscus Dictator,cum
signa legionum serri in hostes Faliscos jussisset,
signiferum cunctantem occidi imperavit. mi- ltius Dictator noster , non occidi cunctantes operarios militesque jussit, sed increpavit acrius,
certus,non minus severam Ducis vocem terr
ri esse, quam atrox supplicium. L. Sylla cedentibus Mithridati legionibus, stricto stladio in primana aciem procurrens , dixisse fertur: Si quis quaeret ubi Imperatorem reliquissent , responderent , pugnantem in Boeotia. Dixit ut potuit dixisse Auriacus minus gnaviter laborantibus : Si amittitis Imperatorem, amit- s litigantem inter glebas & sos res. Auxilia , quae in urbem introducere omni studio conabatur Hispaviarum Infans, militari Iege avertit. Non segnis in deprehendendis nunciis
204쪽
nunciis ex urbe vel in urbem mittendis , diligens in examinandis transfugis & intercipiet dis cognitoribus , ut de oppidanorum & h stium statu redderetur certior. Alcibiades Cyzicum urbem opeugnaturus, diversa moeni rum parte corn1cines canere imperaVit, ut alia parre, qua non obsistebatur,transcenderet. Dux noster,cum de grandis munimenti,quod a Co nubus nomen habet, expugnatione disceptaretur , jamque terras aperuissent ignes subtere nes, alia parte Anglos impetum facere jussit, ut revocatis a priori ruina obsessis,occuparet oppositum & nudum custodibus latus. Toto o sidionis tempore, iisdem fere, quibus militein, periculis se exposuit, vallos conscendit,facie da imperavit, inter pilas & faces ivit intrepidus, nunc in opere, nunc in azmine militi suo mixtus,incorrupto, quod de Alexandro scribit Curtius, ducis honore. Vbique conspicuus
suis, mane, Vesperi , circumcursans poenies, cedentes revocans, ubi maximus labor,ubi aliqua promovendi spes,sitos incitans impellensiaque. Idem spectator , &testis, tempora, loca facinorum uniuscujusque notabat & reserre singulis poterat. Ipse strues lignaque jecit,nul- Io detrectante munus, quod Dux occupasset. Ita statuit prudentissinus Imperator, nullum in bellis efficacius esse incitamentum, Ducis praesentia: illic se mori posse,ubi potest miles: ardentius procedere operas, pugnari acrius, consisti pertinacius, sub tanto virtutis & pro xlare faliorum judice. Disputant rei militaris periti, an interesse discrimini oporteat Imperatorem,an abesse,&per minores Duces maxima geri. Ego, qua quam Ducum Principumque vitam caram h
205쪽
beam , utpote ex quorum incolumitate onanium nostrum dependet; tamen in illam pene me sententiam abduci patiar, quae Principes iis periculis interesse patitur , quae magnitudini
ipsorum & gloriae & saluti publicae paria sunt. Nec enim gloriam consumi velim in sordidis hostibus , aut ubi ostendi non potest majestas
imperantium. At ubi aequalia sere sunt, d1scrimen & prccinium , fama & facinus , metus &spes , malim audaciae illum affinem magis esse , quam timiditati. Quid enim ' nonne virtutis bellicae gymnasium sunt castra & campi ' at indecorum a schola sua abesse rectorem, dc tim re Spartam , quain ornandam suscepit. Nonne mortis contemptus altius insedit animis e
rum, qui immortalitati litant f nonne utile adesse principem , ubi rei male gestae infamiam solus sustinere habet ' nonne gloriosum in pamtem venire discriminis, qui suprema laudum merito sibi vendicat Remove imperatorios oculos, languet militum virtus. adhibe, glistitilla & vires capit. illo adspectante conficit f
cienda momento , absente segnius tardiusque. Desperant facile, qui ducem 1uum sentiunt desperare. Amat miles eorum pericula suis jungi, quorum honori & obsequio se devovet. Masus sui pretium esse autumat, cum mori secum noudetrectant Duces. Et interest famae ipsorum , res magnas confici, interest reipublicae, interest militum. Vbi praeeunt illi, causam commm .
nem habent, ubi abest, privatam. Dissident agregariis dignitate, non officio, gladio accis fui xur,non ad pompam, sed ad usum. Non dimitant optimates, patrem esse patriae, qui pro eao etere non formidat. curae ipsi omnes esse, Ciu omulum commoda suo incommodo redumere
206쪽
mere non est grave. Quod si Principum obitu,
excusseris, plures a suis , quam ab hoste intem emptos numerabis. rara sunt summorum Ducum funera, quia ipsi rari. Et habet illorum curam, qui omnes nos curat . coelo Vindice pugnant , quorum causa coelo probatur. pluribus letibus exponuntur partes corporis , paucioribus caput. quia illae multae, hoc unum. non fugit gregem periclitantem pastor , dc inter seras rex est,quae minus timet. Si noluit pugnare Scipio, sed imperare; voluit dc pugnare dc imperare Hannibal, voluit Caesar, voluit Macedo,
Nec propterea temerarium esse velim Ducem, sed circumspecte audacem, cum metu aliquo intrepidum, cum cautela sortem. Talis Auri
cus militem suum non disciplinam modo , sed re exemplum, se petere voluit, nec jussa soluin sua sequi, sed dc iacta. Primus carpsit iter pedes , militum ora animosus praecessit, & lab
res, quos imperavit, tolerare monstravit. At xandri, Camilli,Scipionis, Annibalis aliorumque ad militem Martias voces in veterum in numentis legere est. Auriacum abeuntem indiscrimina militem in haec fere Camilli verba alloquutum fuisse fama est. Quae haec cunctatio milites ' Vos, hostem, me intuemini. Vos, quorum manu capta belli proemia habemus u bes validissimas, Grollam , Vestaliam, Sylvam,
Trajectum, Berkam. Hostem, qui certa virtu-intis vestrae est materies & magnanimitatis Cos, quem vinci posse tot triumphis comprobatum. Me: qui nec dux vobis desum, nec Imperator, eandem toties vobiscum belli fortunam expertus. Non facit Dictatura , ut animos sumam imperandi vobis, sed communis necessitas.Hoc Ioco iidem omnes sumus. Vno Vobiscum no- '
207쪽
mine appellari cupio,hoc est militis. Alibi Auriacus vocer,alibi Nas ovius,hic quia eundem coeptae obsidionis eventum expectamus, ea conserte, quae in aliarum urbium expugnati nes contulistis. Si quod quemque facere Opo tet, facietis gnaviter, Vos vincetis, Breda vincetur. Si quid militari experientia in futurum
videt Imperantis mens,nostra urbs est, favente
Numine. alii gladiis ante pedes positis glebas accumulate, valla per dite;alii districto ense, impetum invadentium excipite. Vbi illi pilas jecerint & effusi portis stantibus vobis se Injecerint , cogitet Vestrum quisque, Deum esse, qui juvabit, Deum esse, qui secundis auspiciis vos in praelium misit. Angustis spaciis pugnamus , sed spe ampla. non patet via, nila quam aperient ensis & ligo. trahere bellum nec vacat mihi,nec expedit patriae. gloriam victoriae fortis celeritas dabit, & praeceps sortitudo. Haerete ad quodvis certamen intenti: collato pede pugnate : terrorem redintegratis copiis Inferte. invectique stationes obtestarum impetu & consilio 1nvadite, vestras defendite. hae per Vos, non vos per ipsas,tutae esse debent. In urbe ista stare vos volo, quae ante oculos est,in arce ista , quae spei nostrae fiduciaeque arx est. Pancorum passuum intervallum est, quod vos
ab illa dirimit. Brevis hic est vel decoris vestri vel dedecoris Isthmus. Vix lapidis iactu ab- estis h vustoria. Audacia pro scuto sit, & jam transiistis. Non de sterili pulvere pugna est,sed ea urbe, quae imperii vel nostri vel Hispanie sis asylum est & propugnaculum. In hoste plena omnia animorum ac roboris, miles veterarius, Hispanica praesidio, Regi suo fidelissima.
tanto cordatius pugnandum vobis, quanto major
208쪽
B R. E D A. I 8 Ijor est fiducia aggredientis, quam propulsantis.
In dextr1s vestris futuri temporis spem peritis, pacem aut majoris victoriae causam. In theatro terrarum orbis vos positos credite, ubi suam cuique virtus aut laudem pariet, aut pugnae finem. Talia Nassovium sensisse,ialia locutum fuisse omnes mecum creditis. Ad has voces, en faciem acuti belli. appropinquatum urbi stupenda velocitate. pugnatum indies suininis viribus, & per nostrorum hostiumque stragem itum ad urbem. Hic ligonubus subruta tellus in moenia & turres assurgebat. illic gladiis,hastis,balistis, uncis, ignibus,
missilibus pilis conserebatur. Duces, & debitae fatis copiae πr angusta viarum incedentes ibant, & proscripto omni timore solam pugnandi moram incusabant. Ardebant in comgressu oculi, propiusque juncti trudebant invicem & trudebantur in mortem,vitae immein res, nec tamen inulte morituri. itur gladiis in jugulos illorum, quos straVerat, non Interemerat balista. Condolent vulneratis, gratulantur
mortuis. Non standi sine periculo, ted hostem incessendi singulis cura erat. Nec ante caedibus finis datus, quam de tumuli vel valli parte triumphatum esset. Hi summa valli occupantes, ignes subdolos & globis clausos subeuntibus ingerebant. Hi subducta tellure hostibus, Antipodum instar, suppositi, superne pugnantiabus viam monstrabant qua ad superoo itur. Set pius una ruina & obsidentes obruit & obsessos. Detonabant hinc inde machinae, quasi h coelo& nubibus in terrigenas tela mitterentur. Visadiolvi coeli terraeque compages , & commOtus Phlegethon incendia eruetare. Auditus smnus per Hollandis,Zelandiae,Geldriae extrema,
209쪽
ut quibus maxime profutura esset victoria, de
labore ante constaret. Varia caede peritur. quia dam in altum sublati in aere & coelo pene e spiravere animam,quam in terriS coelituS accepere. quidam semiustulati venere in potestatem. quidam semianimes cumulis & pulvere jacuere obruta, dubii, an vivis se annumerarent, an mortuis, Superis an Inseris. alios cadentes fossae absorbuere, alios stantes globi stravere. Omnium elementorum in mortem pugnantium conspiratio fuit. Alius , quum fugientis tergo inhaeret, ictus corruit, qui abire cum gi ria potuisser,si unquam felix temeritas modum
invenirent. Non diremit clades mutuas nox,
qtis flammis usque lucens diem mentiebatur. Praeliis modo casus aliquis modo virtus, modo tenebrae exitum dedere. Hostibus immortui jacuere nostri & hostes nostris. Sociavit mors, quos dissociavit causa. distinctos juramento miscuit belli furor. & concordes ora oribus
junxere defuncti,qui vivi stupidis odiis dissidebant. Cernas in manibus quorundam obriguissi iste enses, & in semimortuorum vultibus minas, ac in ipsa morte spirantem vindictam. Inclinat se in unum genu pugnaturus , cui alterum ex vulnere labat. Cogitur pugnare sinistra , moriente & fatiscente dextera. Ferit & pungit supinus, qui stans nequit. nec desinit lingua Mavortiis vocibus hostem lacessere, desperata ceterorum membrorum salute.
Et ne suam obsessis laudem denegare videar, nihil boni militis in hoste Gubernatore desiit ratum , sive excitanda suorum fuerit alacritas di cura . sive defendendae stationes propugnantium , & invadendae oppugnantium : sive disita mulanda inopia rerum ad bellum necessari
210쪽
rum: sive poscenda auxilia foris; sive emittendi recipiendique nuntii: aut eruptionibus ve- xandi obsidentes: aut exploranda noctu vel interdiu nostrorum opera dc molitiones : aut
ostendenda exoptatae potius quam speratae defensionis fiducia. Non alia magis , quam haec obsidio, ottendit Principis sortitudinem, scpientiam, vigilantiam, fidem. Mirum quae ejus in reparandis copiis sestinatio, in submittendis auxiliis cura, In excitandis suis solertia, &non deserenda obsidione constantia. Imminebat castris ingenti peditum equitumque manu Cardinalis Infans. nec hoc periculo motus ob-' sidionem solvit. inde prosectus ad Vahalim &Mosam , arcibus nostris incubuit. nec ob hoc deseruit Capuam suam Romanus noste r. sed parte exercitus relicta, parte hostem secutus , praesens absensque pugnavit. ad Ventoam infesta signa duxit, dc 'on tam sua Virtute , quam nostrorum ignavia cepit. nec tamen hinc av cari se passus est. Ruraemondam deditione a cepit. sed de hanc jacturam sprevit. Et quamvis imbres perpetui campos lubricos fecerant, gravesque re prope immobiles currus viarum horrerent voraginibus, licet natarent aquis mulitares accessus & fossie , innatarent tentoria, dissiuerent valla, stetit integra atque immobilis Auriaci virtus , & fatigatam malis urbem Dei Opt. Max. auspiciis, ac Foederatorum impensis ad deditionem compulit, magnamque Viet riam consuminavit. Cesserat Breda ante annos duodecim Hispaniarum regi, victo te Ambrosio Spinota. sed diversa magnis Ducibus consilia, diversus vincendi modus fuit. Non comferam exercitum exercitui, non Ducem Duci', non titulos titulis, non causam causae. Formam' belli,