장음표시 사용
81쪽
dixit Iulius Scaliger, de umbra Ianus Douga. uterque in re,naturae quidem placita,at exigua, ingentes ingenii sui laudes explicavit. Heroem Polypoda, quem Greeci φθειρο vocant, erudita dissertatiuncula aeternitati consecravit Virci
rissimus Daniel Heinsius. Idem num Philos, phi possunt in suis experiri libet. Sed experiri
tantum. neque enim tantorum Virorum egregios conatus exaequare nostrae opis est. Proposui de Ente Rationis, ejusque natura ac indole dicere. Quod ipsum si Metaphysicorum more facere aggrediar, inter nubes Socraticas vers ri, & ignoto multis sermone loqui videbor,aut caballinica mysteria reponere : sin oratorum stylo, rem inceptabo arduam & novam. Vnde prius muti Glarunt tempora Musa. Quare mixto dicendi genere utar, dccum thmina mihi sumpserim philosophicum , dicam quamplurima quae ex intimis Philosophiae psnetralibus deprompta res dissicillimas expedient. Cumque apud eos mihi dicendum lsit, quorum alii dicendi facultate excellunt,alii his ipsis artibus delectantur, omnes Vero orationem potius, quam Philosophicam adoici isexpect ant, ita ditionis meae filum moaerabor, ut ea quae dicturus sum,1 Philosophia, modum quo dicturus sum, aliunde petita esse intelli tis. Vti enim jejuna est dc exsucca oratio salutaribus philosophiae praeceptis destituta, ita putida est Philosophia , quae cum Iavello, Scoto, Lombardo βα μεμων, quam cum politioris sapientiae principibus recte loqui mavult. Vos Auditores animos advertite, & quod in Agyrtarum facitis concionibus, ac ludis circulat riis, quoties saccarias istas artes excutiunt ingeniosi impostores, attentum nobis silentium
82쪽
commodate, donec de Entium Rationis nat ra, origine, parentibus,antiquitate,commodisque diiteruero. Ens nomen est barbaram, sic fictum a Phi-.Iosophis, non linguae Latinae ignorantia aut penuria, sed consulto. Licet enim huic hominum peneri ἰνομα voces fingere,ut res niores dent. Atque hoc jure freti, quod tamen nullo Principum edicto aut Imperatoria facili-Rate obtinuerunt, sed velut αιτο τορες usum parunt ipsi, in Scholas dimanarunt Scoti hae Celtates, & quodlibeta, Iavellicum ly, Thoinae aliorumque quidditates,sormalitates,instantia,
ubicationes , communicantiae, realitates, mO-dalitates, suppositalitates, aliaque Ciceronis' seculo inaudita nomina. Haec inter Ens est, vox aicet minus Romana, tamen hoc cum Agamemnone populorum principe commune u naens, φ quod sit αρωκοέων, hoc est, late domianans , aut si Horatium mavultis interpretem, late tyrannus: cuius tanta est amplitudo, ut nequidem illis, quibus Solis cursus, terminis,claudatur; tanta evidentia ac perspicuitas, ut vel balbutientibus infantibus, conceptum sui primo omnium ingerat; tanta antiquitas , ut - cum antiquissiino dierum aetatem suam computet. Verum Rationis Ens cum dico, non-mihil maiestati veri Entis derogo , & licet plus quam ninil dicam, parum ultra id, quod non est, dico. Est enim hoc Ens ingeniolae mentis perutile figmentum, & veri Entis simulacrum -quoddam ac imago, nec existentiae aliam μορφίαν, praeterquam quae fingitur, habens. Phil sophi lata significatione a Secundam noti C nem
De Meabulo Enth. Husique amplitudine, evidentia. antiquitate. 3 Eni ratino, quia sis.
83쪽
nem non primam, Vocant. Haec enim ipsissima ac genuina est rei imago , atque existentiae e tra mentem in mente repraesentatio. Illa vero mentis conceptus est ac foetus ejusimodi, cujus extra illam in universo nec vola est nec vestigium. Et cum prima omnium nostrum de rebus sit cogitatio, haec circa hanc ipsam occupatur, & altera est mentis velut et iacοισός dc digressio. x Magna est materiae primae e cellentia , si cum hoc ipso Eute comparetur. Et tamen illam puram potentiam vocat Aristoteles. Atomi quid sunt ' corpuscula insectilia, quae volitantibus in solis lumine pulvi ulis comparare solent Philosophi. At his minus est id, de quo loquimur. Puncta Mathematica nequanta quidem sunt, sunt tamen , nec di mente dependent. Hoc ens nec sine mente est, dc cum per mentem est, ne res quidem est. Lineae AP pelleae, quae miraculo fuere toti mundo, tantae fuisse dicuntur subtilitatis, ut visum pene effugerent , at videbqntur tamen. Hoc ens nemo oculis vidit unquam,nisi sorte tam Lynceus, Ut ea quoque per tenebras videat, quae nusquam apparent. Atque ob hanc pene ουδένειαν despe- ctissimum esse coepit, iis omnibus, qui praeter hoc alia omnia admirantur & superstitiose curant. .ai de rerum Natura scripserunt & aethereae pariter, ac elementaris regionis opes cha tis explicuerunt, hujus nusquam meminerunt. Metaphysici scientiis hoc substerni velut prastorio edicto cavent. Logici omnibus praedicamentis, sed sociis partibus integrantibus punctis , momentis, totaque arte factorum com gerie additis, misellum embryonem, exulare jubent.
Iu im debilis 6ιυμ usentia. Luam in iusto apud quosdam pretio.
84쪽
jubent. Ambrosius Cale nus vir de quovis a sumento breves discursus faciens, silentio quoque hoc ipsum praeteriit , dc nuin mas sit, nurn foemina, num neutrum, nusquam expedit. Cum vero artificum & operariorum tanta sit ubisue locor in copia, quanta vel aestivo tempore in campis cicadarum, nemo tamen horum in hoc Entium genere artis suae documentum dedit unquam, cum & sordidam lanam sint qui tractent, & in bovis tergore ingeniose luxurietur sutor, & in vilibus Oceani conchis se to queat argentarius. Ipse rerum opifex Deus omnia cum conderet hoc ipsum non condidit, id
unum veritus, ne si non Entia crearet, contradietionem imprudenter implicaret. Et Plato. qui omnium rerum ideas esse dixit, hujus ullam extare non dixerit. Nolite mirari Auditores :Cum enim omnia vel substantiis vel accidentibbus definiantur, hoc Ens neutrum est. Amplius dicam. De Transcendentibus multa audivistis disserere Philosophos, qualia sunt Ens, Vnum, Verum, Bonum, Res, Aliquid. At hoc Ens bonum non est, quia verum non est ξ verum non' est, quia unum non est: unum non est, quia Ens
non est. At idem cum Ente est res & aliquid Magis mirabilia audite , de quibus nec in Tusculanis quaestionibus disiputat Cicero, nec in Smoralibus suis Plutarchus. ' Super haec trans.cendentia finguntur Supertranscendentia , opinabile cogitabile intelligibile, augusta vocabula , ad quorum recitationem assurgat ipse decurialitella Cato,aut stuphscat C. Marius liter haec num referri possit sedulo disquiritur. 'Non referri debere , nisi adhibitis circumsilecte di-
' cum nee accidens sit nec substantia,nec inter transcendιntia. t ut super transcendemia loc*ν mereantur.
85쪽
stinctiunculis aliquot, omnes clamant. Adeo incius perniciem cuncta conspirant.Quamobrem cum Ens voco, aut contradictoria ipse loquor, aut v s μως Verum dico,uti hominem pictum hominem dicimus. Nebulas Aristophanicas lGgistis opinor. His simile quid habet, evanidam nempe nec stabilem naturam. Qui somniorum generationem capiunt, norunt, opulentissimos di felixissimos saepe sibi videri somniantes. P riter qui haec entia fingunt, dum fingunt, magnum aliquid se moliri credunt, ac plus Homero sibi sapere videntur, cum umbras solummodo rerum captent, & imaginaria coena st machum deludant. ' Nec m1nus tam tremem dar interdum sunt essentiae , ut Hircocervus , Chimaera, Cerberus, Geryon, Minotaurus vocentur, modo tam debilis, ut caecitas, V cuum , tenebrae, privatio dicantur: modo tams nullius, ut qui exempla horum daturi sunt, j:- l purg/torium , Platonis rempublicam, Apuleii
I asinum, ac universalem omnium Ecclesiarum Episcopum Pontificem is pergula pictorum d I promant: modo tam Variae, ut his casus, declinatio , figura, aliis thesis, hypothesis, status, aliis subjectum, praedicatum,species,aliis aeqΠator , horizon, polus i cogor respirare,) aliis par, impar, impariter par, aliis aliis vocetur nominibus, prout quisque rebus suis expedire
novit. quae omnia In occulto erant tunc, cum
rebus singulis nomina imponeret protoplastus
Ne tamen vos vocis fallam aequivocatione ,
scitote a Philosophis quaedam Entia Rationis sic dici , quia a ratione formantur, qualia sunt ea, quae primo Epigrammate recenset Marti lis:
86쪽
dis : quaedam quia in ratione sive mente velut domicilio alte resident, uti sunt scientiae omnes, & rum conceptus genuini: quaedam quia
soli menti objiciuntur, nec si cogitare de iis
desinat mens,quicquam vel in inente vel in uni . verso sunt. Illa Scholasticis Entia Rationis es- sective,ista subjective,haec objective,dicuntur, habita argute paranomosias ratione. De his posterioribus nobis serino est. Quae subtilius philosophantes in ' Entia Negationis, Priv tionis, & nescio Quas relationes ac denominationes extrinsecas distinguunt. Ens Negationis Pegasus est, adeoque totus ille Deorum poeticorum coetus tam frequens, ut turbam ipsam Vix capiat coelum, tametsi capacissimum. Ens privationis est Claudius Cesar, sed ea corporis parte, qua Drusillam euntem in coelum sequitur non passibus aequis. Entia Relationis sunt praemissae dc Conclusio,aut ut Vetera reponam, Antistrephon, Cervine , Crocodilites, Vtis, Pseudomenos, Cacosystata, Asystata , aliaeque
monstrosae ac terribiles Stoicarum argument tionum formae. Quae quidem omnia in hoc .conveniunt, quod cum Vera essentia careant,adsimilitudinem tamen remin concipiantur : in hoc autem differunt, quod Entia negationis in universo nihil sint; privationis, rem connotent persectione sua destitutam; Relationes vero ex Varia rerum inter se comparatione eiungantur. Atque inter has primas tenent eae relationes, quae vocabulis technicis exprimi solent, & secundae notiones presse dicuntur, quas modo umbrae de gnomone in scioterico sparsae, in do monetulis illis aereis institorum, quarum cum nullum sit pretium, aurei tamen nummi
87쪽
ad eas expenduntur,comparare solet B. Kecker niannus, sedulus horum Entium coordinator.
qui in Logicis sitis institutionibus per tot haec ipsa Entia dissecuit ' μιαι, ut qui in chartaeas , sed sine intestinis ac ornamentis, hoc est, sine commentariis depinxerit, imaginem se videre jurabit istius exercitus, quo Alexandro o cursavit Darius Persarum Rex. Tanta illic limrum Entium copia, ut vix plura Hellespontum cum Xerxe capita trajecisse credam, aut tot AEgyptum vexasse locustas, aut Mario consisse profligatos Cimbros. Ita cuneuscuneum, ph lanx phalangem, acies aciem premit, quarum omnium dux primipilus est Terminus. Diceret Socrates in pulverem ipsum secuisse. Ego laboriosuin viri otium suspicio, non carpo.' Sed quoniam non perinde multis notum est, quo genere prognatum sit Ens rationis, id iam Musis bene juvantibus exponere conabor. Non ego hujus Entis, licet spurii, natales ad Rheam, ad Venerem, ad Iovem, Martem, aut id simile genus minime castorum numinum referam, qui* qiii primi ejus parentes, nec ex annalium memoria , nec ex Patrum nostrorum
traditione habetur. Quod cum expedire me non posse ingenue fatear, gentem, familiam, ordinemque indicabo. Multum enim interest utrum purpuratis regibus, an cucullatis face dotibus, an lucernariis Philosophis ortus sis. Natum est Ens rationis non unius sed varii or dinis parentibus, unde & istud varium ac multitiplex. Alia Mathematicus, alia Grammaticus, alia Rhetor,alia Poeta, alia Logicus, alia ali rum artium sibi finxerunt professores , quos omnes philosophorum laxo pomine complector. natum sit parentibIM.
88쪽
RAT JUNI S. 6Ictor. Quid ni ipse Homerus in Margite terrae
fossorein sapientem vocat, eodem opinor iure,
quo Euinaeum subulcum divinum Lνὶ appellat. Maximam tamen horum partem sibi Lo - Cus Vendicat,qui non leve ad capessendas scie tias praesidium fore putavit horum Entium so mationem. Gloriatur apud Homerum Pallasse Mentem esse Antilochi filium : & hodie ad nobilitatem vel id inprimis interesse putant, qua familia,qua stirpe originem trahas. At haec nostra Entia eo hominum genere se nata glo-1iantur, quorum maxima est per universum te farum orbem famae celebritas.' Mathemativis,
inquam, qui radio totum orbem gentibus describunt, aut si quando terram fastidiunt, inter astra ipsa & coelos habitant, & stellarum ni merum, magnitudinem, distantiam, tanquam pollice filove metiuntur. ' Oratoribus quoque, quorum tanta subinde in dicendo vis est ac dexteritas , ut ac si parum foret res laude dignas depraedicare Busiridem ipsum, Thersiten,Pha- Iariden, iniustitiam, quartanam labrim,aliaque
malorum nomina laudare , si velint, possint. a Poetis, quorum tanta subinde divinitas p istus occupabat, ut poetae cum esse incipiunt ac Deo asitante lycalestere,homines esse desi-Mant. b Grammaticis , quos licet ingeniorum puerilium carnifices quidam per odium Vocent, ego tamen omnibus sapientiae numeris perse-Aos esse arbitror. Quod ipsum ne sine ratione a me dici putetis, rotunda dc veterum sulta principiis argumentatione evincam. Qui bene
coepit, dimidium facti habet. Qui Grammatucam didicit, bene coepit; Ergo dimidium facti, C 7 habet.
Mathematicis. ; et crataribus. a metis. b c ransematicis.
89쪽
labet. Progredior. Dimidium plus toto, Qui Grammaticam didicit dimidium facti habet. Ergo qui Grammaticam didicit plus habet imis. At totum quo contenditur,litterarum st diosis Sapientia est. En ergo Grammaticum
sapientem. ' Dixi , a Logicis quoque forinari Entia rationis. Sed de his parce mihi loquem dum video, ne immodicus proprii ordinis iam dator habear. At qui hi rationis sunt direct res, veri & falsi judices , sine quorum arte capiuntur Theologi, errant Physici, palabundi
incedunt Medici,caecutiunt non raro Iure consulti, adeoque omnes disciplinae ac artes velut Ariadneo filo destitutae,
Errabunda legunt dubio vestigia gressu.' Atque hos omnes Philosophos esse dixi, g
nus hominum ab eruditione, curis & acri cogitationum agitatione pene exangue, E tenebris tantis tam claram attollere lucem QEi primi potuere augentes commoda vita.
Licet eos dicacissimus Aristophanes solius S cratis odio hostiliter insectatus fuerit, & sces stissimus Lucianus auctione publica vilissimo subinde pretio tanquam sub hasta distraxerit. Certe Platonis magis hic standum elogio , qui beatas fore Respublicas aiebat, si aut imper rent Philo phi, aut Imperatores philosopho
Verum cuin apud Physicos variae sint rerum productiones, aliaeque per generationem, aliae per accretionem, aliae per alterationem gigna tur , hoc Ens nullo horum modorum producitur. Non per generationem, quia substantia non est, non per accretionem, quia quantum
non Iisseis. et Aliisque Philosephir. tuu modu3 pr dactionis.
90쪽
non est, non per alterationem, quia qualitas non est.nisi quintam eius quis speciem communiscatur. Localis adhaec mutationis expers est , licet ad ' Angelorum & spirituum modum definitive sit in loco, hoc est, non coextendatur partibus cranii, aut cum in Aristotelis residet cerebro, in Platonis reperiri non possit, aut,ut planissime loquar, cum Platonis occupat sinciaput, occiput destituat. Quare produci & fieri haec Entia cum auditis,rursus --υμως me lO- qui cogitate. Non ita ad horum Q ationem argilla aut luto Promethei opus, non Leucidipi ebore, aut metallorum principiis,quia a mente sola, dc in mente finguntur, eademque hic patris, matris, obstetricis ossicia sunt. nec tamen vel de mentis substantia sunt, vel prorsus ex nihilo fiunt, sed ex rerum attenta ObserV tione in mente essiorestunt. Sic E cerebro suo Palladem olim genuitIuppiter, licet hoc discrimine, quod haec non nisi obstetricante securi Vulcania in lucem edi potueritissa vero Entia minus periculoso partu nec ruptis cerebri pa niculis per solam vocem is apertum erui pant. Sed exemplis horum generationem ill striorem reddamus. Chimaera Ens rationis est,
, οπτρον τε ἀλακων , μεσοβε χμο θ Libet interdum Graecos versus intertexere, ut
hirundinum in morem bisulcam quoque mihi linguam esse sciatis. ' At ubi quaeso terrarum tale monstrum pascit alias monstrifera tellus e Nusquam. At quod nusquam est , vel ipso A gustino Theologo teste,non esse putandum est fingit tamen hoc Ens ratio, ac si esset, & ex
simplicibus, quae natura committere exho ruit. Iuomodo in ocosint,definitive seil. ' Gomodo Entia