장음표시 사용
441쪽
Lib.III. Com. VII. Dial.3. Quaest. I. cap. I.
Deus est necessitas, finis, & renouatio.
QvAEsTIONIS PRIMAE. CAP. LVOMor o Deius spisutia, in primo rimandri, dotem sit prino um , lauti ante in boe libro, imum ,σdmina natu- Deias est ne ra: piaad reiast aIlus plex, in primo P mandri desimplicitate dei copiose dissuStis descripsi: Dicendum ergo miti est δε- inceps,quomodost nec stas, fauore Cr benignitate dita P mandri, qui e emper benedidius. apud Mercurium neces tas perinde eri,ac ordo quidam consituras Cr immobiliter dispostus earum rerum, quae certo ordine graiuntur: Auene,inquit Dialogo ita 'mandra, ne cessitatem illorum quae sensu percipiuntur, Providentiamq; cunctorum, quae saeta sunt anth, A quae quotidie fiunt. Talem ac tantum deum cum omnibus boni s N pulchris diis, daemonibus 8c hominibus incedentem. Cum ergo certa ordinatias providentiae legibus haec omnia gulernentur, ipsorum auth nm iecesiitatem appellauit,id es,ens necessarium, absitatum er immobple: aliter rem Ens nectitari rus ac uniformis Ordo in rebus invenetri non posset. Quamobrem mah u. ait, deum non habere veris adiutorem suapte natura in cacem,rit pria operantem, resari in v x emper: Si quando, inquit, in xu uum se subtraxerit, deficiente vita, in mom
um corruerent mulieres. Cum autem rixant omnia, maVt vita eis torum: rnus err
ergo deus Itas,quemadmυdum vita res situ viventis , et tens necesserium, imo, Pt ita Deus est enadicam, ipsa nec iras 'si plane deus,res eἱ tu omnium, insint ouerum,atis eruntD- necet sarium. rura. Tum ergo res Atu creaturarum, tum etiam reffectu suae diuinae sentiae Pa mamder Mnsium sit ens necessarium;γerametiam ipsa necesitas. Sane, hominem e e le nem est imposilii propter repugnantiam terminorum; e et enim rationale, Cr irra-mnale: ita quos deum non esie ens necessarium, eri impo ibile propter repugnantiam rerminorum,quandoquidem esse sit de ratione Dei proindescut homine Uti animal somnino necessarium, ex habitudine terminorum; ita etiam Deum e . Solus ergo Deus in necessarium se absolute; quoniamsolus habet ese eo Cr eripenitus inde pendens. DevipeH aEtus purus, nullam habens intrinsecum corruptionis principium. Das pernutam causam tum intri sicam,tum etiam extrinsecam,Deus potes non Vis. Ipse igituria Olus habens esti e Gens necessarium, ars necesiitas. sitiam ob causam HStum Ut Messi ire modo: osum, qui sum. Oe sit,era rerum,quia a mei, .merab aliquo Μο non accepi t esiem. Plaeto in Thnaeo ait,Deo convenire verbum praesens, hoe sit,esie, quia Pl xo. nimirum semper sit, eius esie temporis mutationi non subditur. Avicenna lib. 2. De Avicenna. met: capta. I. po nil mum tantum ens necessarium tempe primum principium, quod
habet αβ esie ais sit omUUὸ inde pendens: reliqua rerὸ entia pudbilia; habent enimes ab aliis dis ipsi derebZlis,omni alis eircumscripto, habent non esie. Cum autem animia sint pro ιctae, ut ipse disit '.met: cap q. locandaesunt ergo in er entia is dbilia..ier: ra. --i posuit plex se necessarium: unum quidem exseri ex alio alierum. Auere.
Ex se quidem deam, at plutensentias possit enim intestigentias esse Hiue a deo ubn esse prodians de Iridem negotiis musta percra Iauimus in primo Cr in a. P mandri;
442쪽
t. γbi omnium rerum deum esse eausim essem mssi tu aperte probavimus. Ex am a Di i' motum coeli Pem dicit ese necessariu ex abo tamen dependentiam habere. Cobile. terum, iuxtasdem, ac rei veritarem a d fore condita omnia, baseu ab eo principium er esens, π conseruandi: φια profeHbsita intelli intu ab , sibi O Omma entia Necesibium. μnt possibiba,partim quidem, Fa ipsorum oti ab abome es ab ente primo, π necussrio acceperunt partim vero, quia si deussubtraheret in xum, quo illa coiserarantur. mortem redirent resuersa, ut dixit Mercurius. auὸd si secundum principia intransi intelligamum, quaedamsunt certe necessaria, quia vimirum nullam habent principium intrin ecum corrupti ni obnoxium. In istorum numero haberi possunt angeli, animae h Contraria ra minum,quae careut materia,mae est causa corruptionis. bies ita consederentur,tio. At omnis controuersa, quae de hae re haberi poteri. Solent autemse nonnulli argum
udi dest in se imp ibile, nisi potentiae potvi se posibile, alioqui impossibile ferre pusii bile fUsubsantiae avra tae ηοηλπι psibiles, non se inses Mithri quod se
imposibile,non se inst; aequipostent enim non risibile π imp ibile: per nultam ergo solutio duo, potentiam pol mi non se. Res undeo, possibile bifaniam intest di pote: νηο qui rimmodo substan modo per potentiam intrinsecam aἷtiuam seu pasimam: aE liuam quid/, rt ps bderiae abstractae eri homini ambulare habet enim intriscus potentiam progressuam: posimum reia, si 'ς pse ilς φροsibile eri hominem mori, quippe qui baset materiam corruptioni subieEtam: aboα Dςς Mi modo isti id dicitur posibile,non certe reffectu potentiae intrinsec sed missi
non repugnantiae quiasilicet ad istud non sequitur ahquod imp ibile aut quia non ι Possibile N e euutradictionem. primum real secundum logicum p ibile nominatur. Hoc e
Logicum. tia necessaria,nec itate intrinseca, quaesiumitura forma rei a materia. A forma, re necesse est hominem se rationalem. Amateria, ni nec e eLI elementum e e corruptibile. Et cum dicitur,quod in se est imposibile, nussi potentiae eit posilite: hoc ta
tum conuenit Imposibili ex repugnantia terminorum, ad quod sequitur contrad Eliae
i impusibilis est hominem se leonem. Et cum arguitur, quod ρ ibi te feret imp'D-bile uegatu sed bene ex p ibili ex non repugnantia impositile ter carentium' δε- fAlum potentiae actimae,relya set imposibile e t talpam ridere, π angelum corrumpi non eui uni resse tu eiusdemmos,ordini p. Caeterum,quia apud Peripath ticos, ondita νnines,modum contingentem seu necessarium essendi non a prima π r mora, fida proxima causasortiuntur; hac de cause,intestigentis, entia necessaria nominnantur; quia secundum causam intrinsicam corruptiona non subduntur: nonfuri tamen omnibus moti necessaria; quia ipsorum esse ab ente primo dependet, via omnibus m dis eii necessarium, o iuxta Mercurijsententiam, eri ipsemet nec ita . Dices,si ita sim fi . .ε ρ habeatuitur necessari rum erit se ab ua citis: quod pluia multis Ubη prola-Alex. tu repote Alexandro,Philopono asierentibus omne causatum sensuum deos mirime necessarium. Porro, est quoddam necessarium simpbciter, quia a nouutita γο- Necessarium eatur necessarium sicundum eo sequens, quod non potest non se: rtpote deus, π ind
quoddam nece riu incomplexum,rt deus,π' intelligentis,eν entia incorruptibilia: era comple M. complexum, maximes in primo modo dicendi per se: rt hominem se an
N spirium mis autem de tali necesseris sit quastio; tuue sensus est, virum sit aliqua causa es
complexum Elma illi tu propositionis necessariae. Ad quod quiὸem dicimus, complexum nec Gose ira re cau- tim ex terminis conflaur,quibus nullum se correspondet, relati sit, Chimaera est Gi mira non habet cassam e cientem; ominis enim causa esse ima, re eLium babet ad alluia prata Ium, res producena m. Iurum, complex m necessarrum conpos exteranis Necessci Si nec spatiu
443쪽
Lib. III. Com: VII. Dial. 3. Quaest.I. cap. I. 423 De qecep
remitus, diui mens guificantiἷM,Omni prorsus eatis pciente caret. Etenim, demst, nuneri cause,eb quod c. tensast,in penitus independens. Auidem Iira Deus est. perfeAliis, et thuasib amria, quae non pendet ab alio. Amplius, complexum significansens produEtum,nt homo est animal, ressinu habitudinis terminorum, nustam habet Homo est anieri am efZZiuam;est enim relatio rationi, quo distinguatur contra ens reale; a nul- mal.
LMess.Ztive. Quod F huiusmodi res confideretur quoad esse αἱ Latereale , pendet a causa esse limusquidem homine existente, er ammah exi sente, Rens reisis
aE su, non Padem increatum: creatum re o. at, omne creatum balet causam esse At oram,rtis r.er a. ramandri ostensium eR. hoc ergo complexum necessarium habet eam
fm est Eliuam. Reuera, Eadem causa quae dat humii π animali existentiam, dat quoque homini exisere animat quod euim alicui conuenit secundum id, quod eR; eodem quop modo ex causam habenti. sed conuenit homini exisere,fecundum se actualereale, π animali quos cinuenit ergo homini exi fere anima fecundum quod homo ex- sit quiascilicet non putest aliter exsere. Repugnat enim hominem se, Er animal non conexistere. sed homo ex sen π animal exi sens habent causam essectivam, quia nimi om non exis laseipsis. tumer Me complexum, nempe homo est animal, smi-l ter se balebit: ais ita aliquod necessarium habet eausam esseCliuam. Sed dices quid-Did babet Gosem agentem .sinalem quos habeat,necesse elisquidem omne agens mnem propter quem agit,producere intendit. sed hoe complextim,nempe homo eu homo, causa caret mali. 7. meti rex: S' quaerere,inavit phil. propter Did homo en homo, nihil est quaerere. Hoc ergo complexum non habet causam agentem. . p., identito, quae eH inter hominem er animal non babet eausam fmientem; eri enim relatio rati
m.νtpote eiusdem destino. haec autem relatis sit ens rationis, quod causam non babee es ientem; quiasilicet causabias esscientis, sit causabias realis, cuius presidio terminus,al quod ens realest recesse eLI ,alioqui terminus minorὐ set entituis quam iis preductio: ergo quod prius. Osdde,quodsi per imposii bile, deus non set, nec aliqua creatura set; adhuc tamen, remm set, hominem se animal 'propositio nams per se Ii perpetuae reritatis IIuissimodi ergo complexum.nempe, homo eri anima hcet se
necessarium; earet tamen cavsa 4 ciente. Iterum, deum esse non habet causam esecia Mentem nec ergo, homiuem se animal sent en/m aeque nec ria, quia sua oppositasune aequ-impo biba. Implicat certe contraridtionem,deum non esse, o hominem non esse
aismal. adde, ouis est commune ρ ibitibus cir impo lihbus, causam efffcientem habere non pote . sed Chimaera est chimaera: er homo es homo sit eomplexum necessarium,ntris commune: ergo quod prius.Huic accedit, quod rosa antequam generetur, soli ninnir ra habet bis complexum necessarium sine aliquo reati, nempe rasa eii rosea. Nams Gut tmnes contra
Hirtiis reali predustum veteri ipsa rosa,er esse referret iis oratio, rosa est rosa. Mnquidem primum, quia rosa nondum est: nes etiam secuniam,quia enuntiatile ab e n-tiatione dissiguitur.His alpsimitibus flent nonnusii oecurrere erias inrese reritari quae profesto traflui possunt. Et prima quidem hoc modo istud complexum a phi- ML M eo sideratur in habitudine terminorum, Me ita,γt diximus, non habet causam e cientem vel propter mirinon accipit pro causa ab sed potius in ratione demon- frandi praedicatum desublesto. d a. Dico,complexum necessarium significans alia Mquod ρή bile esi hi rosam h ibile est se rosam: pnsibilitatem huiusmodi, causam Hiemem non habere sita fundamentum possibilitatis, Me es,rem produci posibilem habere causa non ablu quidem agentem sed agere potentem. smih quos modo, si midentitatemne relationem dico non habere causam licientemsedfundamentum idemeitatis,nempe hominem exi sentem, eanimal exi sens, eum causim Ulicientem habe re quae sit eausa extremorum. Etenim cens β γ t,rt homo exsat,e animal quos,
facit bomiuem animal exsere. - eoormationem dico, antecedens e Pssem ,s
444쪽
complexum latelligatur quoad esse actu reale. Concedo praeterea, propositionem illam perpetuae esti Hritatu ex habita ne reminorum, ais ita calfim e cientem non bobere; ex hoe tamen nabisqui contra nos: non enim facit ad rem,nec proposito de emit. Ad s. Negatur similitudo , n enim sunt aeque necessaria; nec si Upsta aeque impossbilia. Etenim,deum non Vis deum, in seto diuis, erinfensiu composito, eR aeque imposibile. Et in diuise quidem, quoniam deus ni dem, non potest non esse: in eompo to autem, quoniam dem nt emisera, ηοm ntela non misere. Non se autem se balet, homo non eRanimal, quippe quum insensu diuise nonsit imposilbilin, homo enum,rabo mo poteR non exsere: quod se exi sar cessario sequitur rest animab atra ita insin D composito est imposilbilis. Ad primam confrmationem,verum eR, non omne complexum habere causam esse liua vi diachaliquod tamen habere,non vi imposi bile. Ad antequam ne dico, q d quem Modum rosa antequamgeneretur R eus psiliis produci; tureuici ' plane causam habet agentem in potentia. Eodem quos modo boe eomplexum posii bile est, rosam ese rosam. Itaέ,s confideretursecundum suum esie reale potentiale ; babeextis causam agentem in potentia. Et cum dicu hoc complexum non dicere aliquod rea D: νerum quidem eR de reali in actu; quia fumitur rosa antequam generetur, non a rem de reali potentiah; non enim dicimusseri quid reale produdium ,sed producibile. Patet ergo, quonam modo alisuta necessarium complexum habeat causam esse inuum G quomodo deussi necesita
Intelligentias entia necessaria scundum philos
E necessario eo laxo audiuimus, quomodo causem ess Luam habeati rationi puto esse consentaneum, hoc idem de necessario incomplexo scire, non quidem de deo ,sed de intelligentiu , quae emia etiam necessaria, non
studii hile, poteri sed mundus er intellaentissunt aeternae igitur necessariae. IIuiusseniptiae stas iit causam tu primo P mandri,γbi de mundi principis di putaui, explosa sit ars rationibus conm M uvia D uilia. Reliquum ergo nobis eR quaererebi intelligentiae, etiamsi essent Hemae, an habeant causam esseCtiuam. Ad quod quidem dicimus: huiusmodi eurra esseCtiue Uti a priama causa scuti ET in primo ex in a. Pγmandrisam aperte Uent: nee piget iterum de eadem materia loqui, ob illius dignissimam aestitu dignum comtionem,utilitat E. In prireris ergo sic arguo cum o erroe in bb. d. d. di 'ut: 3. infliuione i8. quod dat enυ-bussiparatu em,dat etiam ese; fias enim o forma in hujusimoda rebus junt idem: forma autem es e li,id autem quod formam dat eR agens. sed deus dat illi, ne igntur eH agens. suera,Deus re communis vi omnium propemodum philosophorum n- temta est omnium intelligensiam inis: igitur causa essestiva. Tenet eosquentia exm commento Α .er 6.12. mei: amplius, fla prima inrelligentia vi a potentia omnino liabera: tu eam autem eΠ,nt dicit . er: in lib. d.d. quia Paetint illa rvm M e favi non utem dicitur causta a prima vi ame tantum: aliter, aut re Simpticio primo eb, omnes esient aequales; ait enim, pliures canes eundem cibum appetere posse, quia nimiram finis aequaliter appeti poteH ab omnibus. sed intelligentiae non appetunt qualiter, nec aequatitersunt beatae secundum . Gerroem in M.de beatituine. δεο ergo h d pendens non flum xt ame; per umetiam xl as agente sue causa eoiciente. Iterum inter
445쪽
Lib. III. Com. V Il. Dial. 3. Quaest. I. cap. a. aue De necensario.
refer motores tyus eri ordo es vitalis uitis in ordo dependentia , ordo enim essentialis inter siti apud phil est ordυ dependentiae ordine n. quodam Omnes dependent a prima.. Ude,quodsi mundus elisarius ab aeterno,rt rust Auer es 8 p, nes: f Etu ex
te cessario ergo ponenda est creatio aeterna n qua 1 sem nihilρ cedat ei fictiu- dum rationem,quatenus folicet intesti Irtur res Hema causata. hoc autem non adversatur phil dicentibus ex nobilo rubium , quandoquidem hocsibi tesuadeant de nihilo de novo, non autem ab aeterno,sive de aeterno: aliquid erum seri de riuuosne motu, impossibile reputarunt: at ex nihilo posie aliquidsera per motum, non eII inrelligibile: quod utemst de nihilo ab aeterno, de nouo feri non eli nece e; quia nimiram poteli feripis crearisine motu. Dices, s ita res ste habeatullud igitur sic creatum ab aeterno, siὶ iu
cessarium, se ab alio effeἱ hue: veluti album quiastips,formaliter eit album, ita-ue vero ab albificante: proinde negatur consequentia; tunc enim tu nihilum indefetarertibile, quando ita ex nihilo conditum esset, resum se, non fuisset isti formaliter necessarium. Ita Iicet intelligentiaesint necessaria entia: sunt tamen a prima esseΣειλIgitur aliquod ens necessarium incomplexum habet causam esseESuam item, uermesa Gu ait,res ciemas habere agens secundum similitudinem tanthm; quia nimirumereationem aco servatione nonseparat Proinde causa essedius aeterni est reservatrix iciens,relesseCDix conseruans; quia scilicet minquam ua causa sine οἱ tu, nec pia ei sim esseCtu me causa. Ad hunc modum loquitur ra.metaeom. . .rbi Ptili omnes motores esse a prima causa , non certe quὸd prius non extiterint, Cr postea conditis asent. Ex quo patet, ὸd quamuis a eatholicis disientiat, dum ponat intelligentias aetereati; in hoc tamen cum illis cougruere ridetur, a gerens intestigentia s esseLliae a deo se pro-ΔStas. Arbitratur squidem lib: d. d. distur a. Deum ad extra necessariὸ operarie mundus igituν ais intestigentiae,quae t esseC det, immediate ais necesseraὸ ab eo produElastiM.ficetiam docet 8.pbUcom is . ab aetemo agente quicquid producitur,e aeternum ais necessarium. Ita . ad mentem forum, nullum necessarium aeteretim habet causem se tricem per motum, nest agens non conseruans :sed causam essest meem eo eruantemsve conservatricem si cientem. Porrὸ, necesseriιm exsuppossionerarum s habere poteLὶ,π' non conservans, γ' agens permotum: Omne siquidem quia
per motum producitur prius fuit in potentia fecundum philosephantium dogma. atquιω-eἶmismodi sit positile esse:non igitur necessarium er aeternum. Adde, quod uoupotest eis aeternum G necessarium, i causa esseEDix non extiterit aeterna Ium in agenis do tum etiam tu conseruando: ergo quod prius. Amplius communior babetur efficietitis ratio ratione mouentis: smiliter rattio esseHus ad rationem produZti per motum se babet , de es iense enim agit metapissicus deris,cui mest motus Cr i ciens non tamen . conuersὸ. Poria, quod consideratur a metaphissico per indisserentiam ad mobil a Crimmtibilia sub antiis congruitseparato sed esseciens CressElus hoe modo a metap seo coiissiderantur: buiti modi ergo ratio competit intePigentiis: ars ita in illi. erat e ciens σ efebrius. Igitur intelligerulae babent causam esseEtimam, tametsisnt entia n eugaria sicut dictum eIL Amplius, id quod es maximἡ er rere ens, aut bore phil αmet texom: . tu caeterv eri entitatis reritatis cause,etiam essestiua.12.met comris. CT si xlibet,inquit Vssiparata a materia cuiuscuns rei eR principium snale; eHetiam principium ess litium. sed dem tale est er principium male hueZgentiam erit etiam es Diuum. et V quu restet tueri istam propositionem non es iurasse Iemsed indefinitam, aperte Commentatorem oppugnat: aperte inibi docensem in rebinseparatis a materia,causalitatem eqseCtiuam rest editu eiusdem esseClus fualem concomitari Susagatur etiam huic proposto aut bori eivsem cap.2. desub antia orbis. Coelum, inquit, eget intelligentia nonfiam mouente vertimetiam largiente inμουβι-
446쪽
ν dem ait Commentatoriquὸ uin Plocet agens grumaticine necessaria. Item, ne q. non iam ponit intesigentio a deo esse produHM;νerumetiam producti modum propter quam causam reprebendit uicomam,dehuiusmodi Notio perperam philosophantem. Adde, quod balitudo intelligentiarum ad primam, est habitudo arti um ad communem G' primumsid ars eommunis er primae,alias artessibisubseruient eum esseritiae, tum exemplariter causa em producit: Deus autem bened Eius prima er e murusiima alia aurem intelligentis ebui artes particulares, prima sub P Hones sed posset aliquis emtra praedictascarguere: Omm H GHio,vt dicitur ia mei tex: meitaex tribus consat pe a quo, ex quo, sed hae infulsantiis immaterialibus inueniri non possint . nusta ergo ista poteH e productio sanἐ,omne bulusimodi agens, agit per motu m. r degene rex com: que sed utilia causa intelligentiarum vi burusimodie ergo intest gentiae esseC ἡ non βnt a prima causa. Amplius,ex nibila nihil feri ιρε rex: m si aperte docet p&tquia certe con tingeret intelligentiae esseHmἡ esent a deo. Adde, quὀd numeruex: eοm' an sep
ratis a materia,non esse vere agere,ofendat Commentator. similiter ε caeli coma. Alum aeternum babere rer; ef ens nis per modum forma, erfnu. Huic accedit quod nustum posibile ex se, en necessarium ex alio apud Ommentatorem. 2. met: cum: qumotu tantammodo caeli excepto. Si ergo intelligentiaesunt essemu- a deo ;Fια rtis ex si ρυζbiles,G non necessariae, ais ita corruptibiles, modet apum σν quod praudi . Praeterea,cause sectiuaper motum dioinitur; quia en principium, de motussed is simpliciter necessarii, non inuenitur huiusmodi causa, alioqui non esset necessarium craternumsmphciter. Quod si si necessarium,Cr non per motum: daretur igitur creat omnino. quod certὸ philoseon probatur ergo quod prius. Adde auriaritatem Averrai in lib. δε disi utat: s. in solus: sibi .isse protestantem Omne causatum eR generabit sed omne reuerabile eR eorruptibile. sed intelligentia nonsunt comis ibitis: nec ergo generabilis ais causabiles. ex consequenti nec a prisna caina essecti . amplius, sera necessarium habet agens rigitur non habet ex se esiesd non esie. Tenet consiluentia de praedicatomito negati uἡ, ad asyirmativam de praeduato infinito eum consori subiecti.Σde interpretatione habet de se non esie: igitur eΠ possibile non esie: ista it non eHsmpliciter necesserium. Accedit ad bbe, quod illasnt philo. naturali dicenda, pis exsiensibus baberi possunt. sed esse aliquod agen ne motu, exsten bus non babe' siu eligentiae ergo non habent aliquod agens.Item,si necessarium simpliciter incox plexum babuerit eausam essemviam pue agentem; eser His compositum: omne enim farium comtonitur ex ejis,er esentia; esie nams habetuis, Cr sensia babet: se, in quam,peractionem participatur,e sentia per actionem participat.Huis accedit illa 2.met tex coma, 9. Ethb.d. d.dissutat.2i l . I:ΔΗ. Omne causatum vi nouum sida fimpluiter necessarium non eri novum: ergo quod prius. Adbue,s ita reis haberet, ' errationem er quidem aeteream nequaquam eougere νaleremus: etenim ex nihilo rubii fera tari ae,ac etiam noue creationi conuerure ridetur. sed id ρbit audire recusetiit ergo Cre. Adde, quod necessitas mi Dectat ad entis necessaris sentiam ;ersie ab e dicisti non poteR etiam quocum alis circumseripio: ais ita causem habere non poterae=Hiuammel ad illivi rationem no n armet; oc semia fetutis inpotentia ad i tam habendam.riae tar illam recipere Cr earere positi quod profectό non conuenit m ti necessario, sed e tingenti. Exta ergo ais similibus eo sal,quomodoseri non rouissi ' Minteluentioni cremae, Cr causam balecns essectivam au agensem.
447쪽
latione ; dixi miti enim paulo ante, ideo Hi Porpro comperto habere, creatisne novam non He admittenda;pιia ex nihilo ali pud feri per m mmmens humanasibi persuadere non poteR: non se autem ,s at sine motu,idca ab aetereo. μου em matronem Hes,agens ibi accipi pro omni causente ingenere eos 4 cientis, ars ita communius esie mouente.7anet: com it. non pro illi, quod exsiua aftione infert pugionem, scut ibi phil. intestexit. Ad a. Illae authoritates de G s. genre proprie dicto,des produstione phbsica loquuntur. Commentator praeterea contra Abicennam arguit dicentem. rnam intelligentiam ab alia manare. Ad confirmationem Quomodo sit respondeo,posie uitan re re aliquid se necessarium; as alis tamen esseCME Te- Niligentiae
modo capere poterrergo Crc.cum hoc tamen stat esse ab alio effective, rnu quidem necessarium potes esse essective ab alio necessario scut patet 8. p Dex: is. Cuius,m-guit ternitatis eR aliqua causa. ilia loquitur s.met: texYOm: Ex quo patet uteia Ogentias,tar corpora caelesta duplici de causa se entia nec aria,ex se quadem forma-
trier er intrinsecer ab alio autem essetaurim extrinsece. Commentator autem ra. metreom: Lait,id quod exse eLIpsibile, non posse ex alio se necessarium t non autem id, uti r non porquod exsteri necessarium ab alio militer esse nonposie. hue modo si res intelgatur, multe commentatota authoritates conciliari possum. Secus autem res se haset iis his, quae babent potentiam intrinsecam ad non esse; haec enim nun modo possunt se necessema: talia qui present,quorum aliqvid habet potentiam ad aliud e e: nulla autem ρο- tentia appetie perse primis non se; quia omnis appetitus perse tendit ad aliquod verum quia cum isto ad quod tendit, se quod habet, instere nequit irae de eausa appetit non se qua est priuatio formae quam baset. Necessarium autem est, hi dicitur smet: com s. quod imposi te est,ahcerse habere,quiastisicet earet potentia ad esse, ermn esse. Ex his erra patet, quomodo intelligentiaesint ex se σ ex alio necessariae. Dices, Quomodo
quare Ommentator coeli motus tantum meminit, dicens illam eausam basere esseCt cocli motus
uam' 'spondeo,ci' Od quamus coelumfecundum Commentatorem in triplici genere causae ab iis intelligentia dependeat quoad tamen ad aetemitatem endi, non parui quidem interese inter caelum de ipsius motum, squidem motus ex sui ratione contrarium eῆm baseat formaliter dici potest ens posi, iter caelum autem er hitelgentiae quia contrarium non babent,nou sunt entia in potentia,Ob aliquam intrinfici principi= rationem proprietatemp. amobrem non temere notus caeli pecialiter meminit prudens tam ii.eom: i. mensator lini silaisnamst motus ex extrinseco dependet: nam elim se decidens Iu e iuum,nou habet intrinsecum principium pasimum,per quod posse non se iaceidemtia enimμnt firmae plices,ta non habent materiam ex qua eonstant, sed materiam in qu , e eHibum subierium. Das motus con rariu habet extriscum, id eR, Vsam quietemque motui in quantum eri talis, contrariatur: babet ergo ab ipsa intestigentia permanentiam er hac ratione dicitur ens psibile ab alio perpetuari. Ad s. Dico, ristotelem causam es ientem per motum declarasie, ri boc modo nos infrueret, nitri causam efficiem .sne motu agentem. Dicis cum Automia: Si necessaria habene causim possunt ergo non esi causa enim remota, iis quos remouenda sent, arast ita non usintsimpliciter necessaria. Responde quodnecessarium formaliter Cr e Hime, curtisimiai eri deus, nem aliam ea am excludit: non autem necessarium formaliter rabb tanthm
448쪽
relligentiae deficerent ex hoe tamen nonsequitur, in Elgentias entia esie post biba: euenim antecedens imposii bile, σωσιν eiusmititer. Ad aliis othyitates patet re-- θοψομd Auer: dico loqui de cauueto per motum. Ad 4. cedo, perpetuum ais η cessarium esse tum exstimo esie nequapiam habere; nego tamen exse habere non ese: praedicatum nams assim negativae,est habens desee esie π ita nepatiis erit tam, non est habens defeesie proptereasPitur: agitur eHn habens deesse; se nams praedic tum eR infimium,eT hoc modo erZ admittendum. -confirmationem dico, ex ordinee otiali, em inter motores se ridemus ad ordinem dependemtiae, qui es inter crea- , rorem, Cr ereaturas, nos νeSte facillime cendere. Ad s. Res ondeo , quod quamuusta prima intelligentiast libera a potentia omni compositione compstio tamen quGangelis attribuitur,non eHinstar compositionὐ rei ex re altera; quiasilicet nunquam
fuit sentione ese Me rici sim potest se ipsum V sine essentia. sedρ b re
compositio per rationem; quia nimirum uos intelligimus illarum essentiamstre Us quatenus scilicet an aliquo priori illa intelligimus, in quo non sunt:μnt enim causata. Modo nihil causatum intestur potest,quin maliquo priori non es e per ratione altem intelligaturibae aute Lesas ut ad philosophoru mente,cum aliter res se habeari quide res,
quae de nououm,in quarum numero intelligentiae baberi possunt ,sint Hre compostae si ex esse er esientia , quia sentia nere ae realiter se praecesiit. Ad 6 iam Axi,quomodo creatio aeterna a philosophis non contemnitur. Ita a qualiter entia necessariasint pisi bibaer nonposibilia patere arbitror. IVuper quonam modo sanolus P mander e Te ius rore neces tas dicamMρψbae,quomodo etiamst renouatioosnis: Deus est renou - tio & finis. iaci ritimae diei iulcium respicere videtur, in qua, nova sent omnia: Ecce,
uatio inqui noua facio omnia: hoc autem infinitae chmst maxima potentiae ;soli prefeCHdeo vi attribuendum. Quoniam igitur dei potentia mundo,nt ipsemet, Cr in hoc tertio Diaber in .asiclepio profitetur,esii Ouandiu te enim in iso Dialogo loquitur: In renouatione deorum,curim circuli numerosae nanirae: hac de causa, deum
renouationem appellauit, hoc est,huius maximae renovationis avitarem, G patremἷσ-
novabitur autem mundus,non quidem materiae nouitate, sid prisinae fertiitutis depo xetustatesquidem,iuxta Apostolumfribensem ad Rymanos cap. 8. Omnis creatura
ineemisiit, er parturit ma adhuc, relictationem seu adoptionem fliorum dei expetialis , quoniam Cr ipsa liberalitur a servitute corruptium.Renpuatio praeterea nomina tur sanFlus P, mander,Ob eam rumirum renouamnem, quam fuit in bomine,tam iustinv η' uo hQ impium: venoua ui,inoi Paulus,1 ritu mentis refrae G exvite reterem hominem, T induate nouum qui en ad imag/nem illius.qui fecit istum. Fit ergo Me renovatio
in mente in quasta eri dei imago:π latet 1iser homo interior, qui de die in diem ren vatumst, inquam inusionesdei de π charitatis fdes suae lucis silendore Helle tamitaminat,nt ridear,eπ intelligat,quoint isti petenda stis diritum sentetrat.s iritius
diffundit charitatem,charitas implet, pescit νoluntatem des erigit Cr complet memoriam, ais itast nouus homo, si e diuino genitus, non autem ex voluntate ea Quare' dicinu nis,nes ex Hluntate rrrifed ex deo natus. Et revera, rationi eH multum consiman renouauo. um, linitiae quos reZlitudini congruit vis portavimus imaginem terreni homi ,potemus imaginem coelesis, ait Paulus scribens ad Corinthios i. s.cap.rs. Ita , quemadmodum deus rocatur iusitia nosra qua nos iusifcat ,stie induit, dum tui facit; ita plane dicitur renouatio,dum reteris vitae exuviis depositis,novos in iis, ni de cael ro non amplius ambulemus in γαusate lite Ied nouita esstri . Nam in G,rso Issi xt 'ibit ad Galat 6. nes circumciso aliquid natet, neque praeputium,sed nova creantas, tui .r: Deus est finis. Non flum, inquit, Deus sit forma animarum, ut diZtum eri,' principium mutierfrum,natura, materia, necesuas, renovatis , etiam v: conis
449쪽
Lib. III. Com. VII. Dial. 3. Quaest. i. cap. 3. 429 De neces
rudem ma Absimus,ritimus,o suprenim ad quem Omnia necesserio tendarait, qui pro secto ab ululἡμὴ nominatur. uera, i, nobilioreHbis, quaesunt ad em. a. pissi omiti sit dam ritus,sunt rimis, bonum caeterorum ; quod enim est id, cuiu3gratia optimum ess olet,dip istorummis fias ergo habet rationem boni. sed omnia bonum
appetunt igitur omnia appetunt Deum rimem. Sane, quemadmodum ynum esse primum motorem, necesse est, a quo omnes alij motores ordinem accipiunt mouendi, Crvirtutem Cr motum; ita plane agentium,nmust, necesse es,primus,er ultimius ,ad quem alti fines ordinantur agunts tendunt . tex M. Dicit,non cuiuscuns rei νltimum,nem ese dicendum; sed illi iti rei optimum, proinde isse reprehendit Euripidem dicentem, mortem esse em homini, ripote γltimum motum humane vitae: Non, inquit, Omne xltimum est us,sed optimum, utpote forma, quae elisia agenis naturam. uoniam autem bomo ordinatur etiam ad alituod bo msupemuttirale; alioqui omnium esset animabum miserrimum ais infelicisimum: est ergo aliqussis supernaturalis, Finis su rna qui eri Dem, ad quem cum creatura rationalis pervenerit, inuenit requiem animc fui, tur ii persedi a1sivitur beatitudinem. que fortasiis amiserit,infebris ma remanenser inanis,casso labore fatigata, perpetuo dolore Cr inanitate torquebitur. Ad hunemnem babendum scundum proportio fimi situdinem,quoadsieri potest,etiam ratione, sinsecarentiaJuapte natura feruntur , quas omnis natura, do uumfinem, erpserentem compellans,CT babere desiderans. Hic autemsta non eR de natura rei, cuius e si sic enim docetur . Husi ias. Et μὴ rei non eR res,cui est finis s. pb a. Sic Deus non eR de natura eucium,quorum ipse erista, sed quid extrinsecum ars sivr mum; alioqui non esset omniums . qui boesne priuatur,confundit piane,ais destruit omnia operasae num S. HUtem com a . Heitur Ruem defruens; destruit etiam 'quae sunt ante nem. Praetere fas sit mdiui iis , Crdissertab eo, ctilus erimis. 6.HUcom. sa. Et s. Et Devi quos est indivisibiis, tum secundam ipsus subsantiam,
tum etiamsecundum modum diligendi; enim amor, aliquem quempiam extraneum non patitur amorem. Items signi catagens,ut ait Commentator. a. cap desub- .santia orbis, igniscatione necessaria,sicuti mot ignificat moventem sta enim est, u
propter quem agit agens. AEte ergo ista habent,secundum Commentatorem , Deum
forma, materia,Cr e ciens rerum omnia. ne jub unafinem omnIasunt reducendasub Vntim melli su enim melim qua ubmultia at adiuersionibus confertiantur. Haec est apud phi- quam multa. o Humfirma cir inuiolabilis dοἱ trinis s.ρ fex: 8. Intim rerὸ,inquit, potius quam plura: er ita quam ii ta putandum eR ese.Item,laanet: tem vite ait pluratitatem principum ese malam Homeri in primo illatissententiam secutus. Et primo coeli, Heseese mum primum tex: Io o. ars supremum,quo nib/lprolabilius esse potest. De partibus animalium lib. ap. . exprepe confitetur, rnum praefantius es , quam plura: N-tura appoloquitur autem ibi de renarum principio; proinde omnium motuum, cor esie principiaum σpprobat, primo pbUtex.so.Empedoclissententiam, Anaxagorae, ais Democriti praetulit; quia hi ita, illi nero infinita posuere principia. R era, cui ipse docet.r. caeli texrco m. 32. Deus, π natura, ni&Vrtis facit: quam ob causam, natura, quoad feri potes,euitat uiis multitudinem; nam in plantὐ,non plures,sed unam tuetur radiacem, is animabu 'eciei rnum constituit principem, quem ipsa tota species si Per
ruri a de anima tem com 88.dicit nos γnum babere anhelitum , CT ad res iratiυnem,e adformationem vocis necessarium: lam, inquit, aere respirato utitur natura ad duo In artibiis est opera sicut lingua alti umer locutionem. Quoniam vero ars imitatur naturam hoc
quos luartibus Merum esse comprobaetur: quam ob rem tammentator L plas com o.
450쪽
osteaci am audi mu,quomodo Deus se omnium υ; eraenestium fuerit non ignorare,pia in re rationi potissmilmpositast:ex hoc enim quae diximus, clarius intelligere valemus. Porro nis ad Lo es compararedus seu comparari potest: ad erantis, ais operans propter finem, ex ad media,qua ordInantur in finem suavitas er ad medicum cr ad medici-m eomparatur. Si itamsta ad eauseam agentem comparetur; illius profeHο eausili--sue ratio istud esse meitur, cuius amore aliquid agitur. Revera,talis est sta natura, nempe risui amorem transfundat in amantem, Cr notussi quasi quibusdam imprimae inclinationem amandi, quibus trabitur anamus amantu,ad fortius amandum. Prus Ib, s huiustmod Huculis amoris non traheretur animus diligentis ; nequaqu- stafortitercurreret animus amantis adflnem obtinendumsnis ergo movet agen rem . Adde, quod eaustitassis fecundum philosophi δε trinam est id,cuius gratia aliquidst, hoc est, cuius amore agitur ahquid ab aho,CT ab eodem esse habet esseetive quia ex amore Ci-Myginir bpni .d uratri avi, comparetur ad media, quae t admem; eius profect) ων Eitas in boe potissmῶm eo sit, τι det scilicet bonitatem quandam, ars amabilitatem. supra eam quam babet a natura rebus quae ad em ordinantur : hoc autem patet latissmeiη mediis arduis, σdissicilibus, quae amore finis habenssi leuant molesta animor Obiectio. Iabo autium. Sed dicet alious, ilibet aetenti hae tribui non posse ;siquidem agere ali-
. quid ob alicuius amorem,soli per intellietum conuenit agenti non autem agenti naturali ais ismationali: ergo Cre. Ide,quod potentia imprimendi amorem ars inchnatio' nemn adiente causae eo eiu estius sese emm modo Imprimere, perinde est,ae amorem secere. sed disinsta mi genera: igitur, aut ad em ista non deTtant, aut noufiunt tot genera causerum. Praeterea, moveresupponit ese .sed se, re causa n semperes, sedsepius producitur per αἱ tionem Gems et suis ergo non movet gentem. Dico, suem se istud, cuius amore aliquidst: amor autem ibi acciyiendus eu non pro doluappetitus, qui e nitionem sequitur , sed pro appetitu naturali, qui impresus es agen- risus, σ mouentibus a primo agente, re suos essectus ad presiturum em deducerexaleant. Et se patet solutio ad primum. Ad a. dico, huiustmodi causalitatem coincide-' re: diuersa tamen ratione: sanitas namst, quatenus sui, aegrotavit imprimit amorem, eHrua causalitatis ossicio fungitur; quatenus vero, perfectiva e I laboranis, Cr rili-3. usgratia, medicina redditur amabilis, finis authoritatemgerit. motionem metapbbricam, cuiuisori elimis,si icit esse potentiate eum apprehens One; hcet nour risu qurimo sim aRu; possibilis tameu en risit, π h beatur. Pater ergo in quo eo sat eo ali do est eausa. tramis. Sed dicet aliquis, is eri causa, re habet esse in anima, dies extra anima. o Atticennae o, cenua lib. 6. sex mei: o p. ip put i esse e lisam, quatenus habet esse in anima Emurillio. inquit γt balet esse aCtu extra animam, eli causatus; vi enim essectus agentis ρνο-- p ermem: relatist habet sanitas in i rmo causata : sic namet non eR cava, sed e GHus agensis suis ergo es causa fecundum esse, quo mouetur animus agentis. sed finis mouet agens, ri praeconceptus, Cr appetibitis: eR ergo causa fecundum esie, pod babee in anima. Item, bac rationesta es causa; 2ia scilicet in iis aliae cosae accipiunt ri