장음표시 사용
171쪽
EI O P T . M A X..Architecto is dc si ex orbis opificio,ethereo splendore fulgeat: nihilod secius quavis imis a se ipso lammo auctore edi iis rebus, sua pr ara excelsat magnitudo osteditur:& elucescit, siquidem lapidis quem Ma
gnetem uocant,eam esse uim constat: ut omnem aliam materiarietam esse inmotami dimittet:Iterum uero dumtaxat ad se: trahat:non nuna uero atri a se sublatu ,quasi ostentet, tametsi nullis id ipsum rebus ab in setiori loco suffulciatur,nec supcino aliquo nexu uisibili coligetur sed eius Iapidis incubante uirtute, cultanobis ratione suspensum sit: tale uero quippiam,ta in diuinis seripturis re in uerbis quae de Deo sitit solet contingere,ut facile is cognoscet ' diligenter aduertet:plurimi enim immo ut ita dicam cuncti sere mortales aurem illis accomodantisti, uero capiuntur qui alumni sunt fidei,cum tamen ab insem,ri loco nullius terrens felicitatis Elatio teneanfineqquiri apparent unde a superiori loco uincti dependeant: sed ob oculos dutaxat rerum speties,mentem animumq; accomodenticam obruPaulus quot Apostolus,uerba quae de cruce fiunt, percutibus quidem stultitiam esseinqui iis autem qui salui fiunt dei uir tuum ,deiq; sapientia:sed enim Iapis ille piopria quadam naturq ut serrum ad se moueri uiolenter cogit:diuinorum autem sermonum gratia:non ipsa quidem est,quae alios admittat mortales:alios uero summoueat: cunctis enim qui saturati appetiit ubertim riuos effundit, sit autem uoluntate ac deleetu eorum qauditui se coserunt, utata quidem ipsorum tanq scietes res optandas animum non inducuntiest ita illius officiti,qui se animarum medicum profitetur,ut eorum uoluntatem nequaqco.
gat qui accipere curationem suam detractant:quado dc ille opikx,qui rationale animal potens sui liberumq; creauitatiortametis ac legibus ab iis auertit quae mora censent: ad potiora auteconvertit,nequaeuioleter compellit,si meliorum particeps esse
172쪽
nolit: ne uidelicet naturi fines semes constitutos immutetmineta per prophetas idem exclamatsi uelitis,& exaudiatis me: δna teres comedetis:rursu', dc alibi: uenite filii audite me: timorem domini doce nos: Quis est homo qui uult uitam diliges dies uidere bonos subinde ueri ab iis uertensquς mala sunt: quid sit agendum ita ostendit, inquiens , siste linguam tuam a malo, re labia tua ne loquantur dolum . declina a malo, re fac bonum: inquire pacem dc prosequere eam: Quando enim ex hominum imposturis fieri potest,ut prenotiones, prςdictionesi appareant: quq no senti sed uel Sycophantos ludibria:uel stultorum deliria,possunt enim astu dissimulato,' ordinatio alioquin noscendi more iam factum didicerint, quasi illud p io
uerint ostentare possunt. N insani sua somnia, sua uisa, pro reuelationibus prebere credenda: in hoc uiro etiam decepti a semet, uel ab nigro humore pister debitum occupati: nam qui nimia macie consecti, dc colera nigra laborant quandrii sibi uidentur inaniter: dc qui senio quoq; macerati, ad extremam decrepitatem peruenere, nisi multa sanctitatis inditia pr cesserintne delirent sermidandum apud gentesm quoq; formido fuit ut in Marone deprehenditur, qui Turnum introducit sic re spondentem, Furi se a Chalibis anus induis: Sed te uicta situ, uerit esseta senectus: O mater curis, ne quicu exercet re arma: Regum inter falsa uatem Armidine ludit plurimum, re 4n primis reuelantis hominis conditio pensitanda, Euangelicishoe de Apostolicis preceptis admonemuriattendite inquit euagelica doctrina, falsis nitetissa uentut ad uos in uestimentis ouiu,intrinsecus aut sunt lupi rapaces: scribis ite probate spiritius utria ex deo sint:& iteru:ueniet ait drat multi inomine meo
diceres: Ego sum Christus: dc Aptis: Cavendu nobis pcepit ne decipiamur: Et in ueteri quoq; testameto monemuri ne falsis p. metis etia si uera aliqn dicerent fides haberetur: sita di Paulus quos apsis escuhetias nolite sperneremia pestet ii, bonu est
173쪽
tenete:siquidem me disseulter euenire potest, ut eum dissesse sit a diuinis demonica secernere, malignus dcmo an bonis semper infestus lucem ueritatis quam ex sufflare nequit, obumbrare satagat,legitimis adulterina commiscens:ut cum reuelati
nes scilicet adueisi uideantur nesciatis ad quem pertinet, deliin agat alia relicta,uel quid nam sibi faciundum, dc quo pacto in/terpretandς sint,ut vers ambe credatur,qua perniciosa fallacia tentatos etia gentiles indicant uaria demonum oracula sibi ipsis aduersa: indicat oc illud Vergilii: Nil me satalia terrent: Si qua phryges pri se iactant responsa deosy:Sat fatis. Veneriq; datum ,tetigere quod arua: fertilis Ausonig Troes sunt ec mea murextata mihi serro sceleratam exscindere gentem: hec inque pesabunt,si aduersa prioribus fuerint:quae alioquin bona putenset α sinis quo ratione habebunt: si ad mores uidelicet ad rem publicam .ad diuini cultus honore ipse reuelatio pertineat an magis iactabunda, nee aliud quida pr ter admirationem paritura nec te periculo,uel contemptus ,uel irrisus committent, priusqadsecras alias reuelatiore conserat: Sed omissis ut inquit Theoderitus senibus,illud dicendum est:quanta uidelica contentione ae pugna ii digladiati inter se fuerint,de humani generis constitutione: atl primordiis:alii siquidem ipsorum humanam naturam qternam asserunt: terramq; hae animantium specie refertam semper suisse:Alii uero primum in terra Atticha natos fuisse homines dixerunt, alii in Archadia: sunt qui malint in Egypto:aliis uero in prouinciis ais urbibus, incredibilis quaedam est, de primatu originis iactantia ta ambitio ad hoe autem sunt qui beatu homine esse dixerunr: sunt qui inscelicis simu ,ac miserimu:Et Homerus qde inbecille, em nosui appellat:Theognis at Siculus,ciuisi Megaresis ita exclamat:optiano nasci res e mortali egris: Nec solis radios cernet lumini aut ubi natus homo est propere ut descendat ad orciun consona
174쪽
uero hese sententis tragici apud Euspidem senatisi habet:sie
enim inquiunt,oportuit nos lanetis luctu graui dolere natum ad maxima discrimina,at mortuum qui cassus est Iaboribus,
i efferre leto eorde,letis uocibus, Solone prserea qui leges Atheniensibus tulit testis N Herodotus Chreso regi dixisse:o chrelehomo est quaedam grauis calamitas:Pyttagoras autem : ac Plato populum nobis animarum,sed carentium corpore proponuteasq; animas:quae in peccatum aliquod inciderunt,aiut lupplitii causa in eorpora destinari:sic de imortalitate anima' se in cotratias,& sque penitus auersas opiniones se diuisere:deo inquiens,faciamus hominem ad imaginem & similitudinem nostra defisit piscibus maris: dc uolatilibus Coeli,5c bestiis, uniueruptorς:omnii reptili:quod movet in terra,&creauit deus hominem adimaginem re similitudinem suam:ad imagine dei creauit illum masculum :& sceminam creauit eos benedixit Deus, ec rursus se auit igitur dominus deus hominem de limo terinspirauit in faciem eius spiraculum uit ,6c factus est ho/mo in animam uiuentem:&si in aliis a nobis libris editis an tim eoae ineptias edocuerimus,nihilo secius paulisper immoradum censui,cum summum bonum humans uoluntati, ut eximius Rethor Martius memorat,obiiciatur:& ad illud cosequedu deus gloriosius:& sublimis hominem diuinum animal pro duxeritnduo in his uerbis cosiderada sunt,diuos martyru incilicet Petri, Pauli:& Sophani:& alios xpi athletas paraci ito spiritu repleti ex lo nos edocet suo ut sup quacunt bona teporalia,qbus pleri inhiat:ec ad illa quae sunt in manu sortunς maono cupiditatis ςstu inflammati rapiutur:ad desiderium bonoetu coelestiu spe erigamus:intedebat enim ipsi in coetu hse illi requies,ibit locu eos e :sedemue,no hos proumptoe ac arrogatia:sed diuinitatis pollicitatioe usurpavere: nihil sppe letius estu mortale de pmissa sibi in eoelo hiditate meditati:& nihil christiano fidici aeui coetu promittit sentetia προ theolog c
175쪽
fine humanς uit beatitudine esse: unde sonora illa tuba:& ma/gnum militatis ecclesis colume,ac doctor sentiu Paulus in cu/ius pectore Us resonabat,habetis inquit fluctu nostru in sentificatione,finem uero uitam ςternam: ide non in umbraculis ne .
morosς quondam academissed in tertio Coelo inter corruscan/tes angelos institutus,in huius uiis contemptu exclamauit,mihi uiuere xps:dc mori lucru nec non lumen illud Christiani no/. minis,ae hereticos scutica:& flagellum, Augustinus,qui emi/nentiis mo ingenio coeli secreta rimatus est: finis noster est inet peruenire ad illud regnu cuius sinis est nullus:homo certe ratione p*ditus,qua cςteris bestiis ratione antecellit,cum ad agen/d contemplandum,nec selicitatem qua ex his emergit nat sit causa finis agere debet: quoniam Aristotele teste gratia finis omnes operantur,uita quippe sine .pposito uaga est, ais incerata,cu eodem auctore no solu intellectus,ues ta natura agat propter finem qui e causa causas, ad illu quippe omnia rea une& fine illius habet φ optimum appellat :hqc enim inter se con uertuntur,finis inquit Hieronymus in xpo exordio cogitadus est. si igitur ad hunc sne sapientissimus ille opifex deus rationalem condidit creatura ut ea ipsa uolete, operante,ac consentiente, a tam eisceret iure omnis industria, studiu, solertia omnem deniq; hominis ad summum bonum:& gloria nati desidelium ad illam consequendam erigi debet excitari inflammari,&id quisl q, in sapietia scribitur in ore dies nocte'; habere preposui illam regnis di sedibus ec diuitias nihil esse dixi in comparatione illius:nec comparati illi lapidem pritiosum, quoniam
omne aurum in comparatiae illius: harena est exigua: dc tanu lutum extimabitur argentu in conspectu illius:uenerui mihi Maomnia pariter cum illa:sed dum studio dicendi provehor, tacite mihi pleris acuto iunio prediti obiiciut, beatitudinc m nullo modo sere desiderabile,sententia sppe philosophallu: di san Peuolutas no sere,nis ad bonu cognitu firmissime noui
176쪽
imust Augustinus,autari nisi nota non posse unde cum ἡῖ tudo illa ecelestis nobis ignota siti quomodo ea appetere post mus quam uari si fals fuerit uiros qui docti habiti sunt, debeatituiniae opiniones Lactantius eloquetis fluuius Cirem Romani auctor loquii:& Aristoteles philosopho' princeps explicanetnec non Mecheretius Varro Romanos, Gricoru* id patis litteratissimus,duectas octoginta octo de beatitudine falsas opiniones sectas quq iueranti.&quq esse poterant,quattuor illis in quibus finis bomia ponebans sufficienter multiplicatis in libello de philosophia stadiose collegittit is csi h selicitas ignotissima sit,non uidetur profecto accusandus ut imprudens,qui ad lige bona sensibilia sibi propositam mentem,animumq; conuertit:sed quamuis talis obiectio concludere uideaturita dc si uerum indagare uolumus debilis est atq; infirmausa nam beatitudo,ut aesiderabilis in ua dc cognostibilae tripliciter enim consideras primo in esse suo generali secundo speciali tertio specialissimo:generalis illa beatitudo est finis ecquodda satians apoetitu:non secundum specie opinionis,ues secundu quandam similitudinem:& se eam omnes generaliter appetui: eam que runt eam cognosicut,eam desiderat:quisquis enim in sua postelsone statvita sexu bonu aliquod qu si in quo suus appetitus quiescat,unde philosephus inuestigaturus humanu finem:morales libros ac ratioe ordie omnem artem, ne doctrina, actu itide:&electione bonu quodda peteChoe dc Boetius Philosophyn5 ignobilis: dccotra fortun tela sertis, α magnus his uerbisu statur: nis nami mortalium cura,qua multipliciu studio Tu habor exercet,diuiuerso quidem calle: ad unu rame beatitu dinis fine nitis peruenire omnia ema scientia est inquit Augusti qui rone quoquomodo uti possunt beatos esse hominesve γrursus:ad oppetenda beatitudine natura copellit, cui summe bonus creator hoc naturaliter indidit specialem beatitudine
P utin clara des uisione secuta possessione,ae delectabili ut ita
177쪽
dixerim fruitioe cosistit,nec oes cognoscut nec philosophi qui ad rerum cognitione tota mente omnibus ingenii uiribus se se erexerant cogruevit,cu nubilo infidelitatis obducti essent:nullus quippe propriis ingenii quamuis eminentissimi uiribus sisne fide id attingere potest sed tamen hoc christianos non excursat,quibus ut caetera fidei nostrς lanctissim mysteria,sic & h
ueritas est reuelata diuinitus descendit enim ad nos communieatio Idiomate: dc deus &homo dei filius Iesus xps,philosopb tiu philosophus: lux uera ueritas,dc uita,q uerbo pariter: α exeso beatitudine in bonis terrenis no esse ponendam sed post hu
ius uitscurriculu expectada.obtinendat pro laboris, ac uirtutu premio in caelis edocuit,hic namq; dixit beati estis, cu ma ledixerint uobis homines: dc persecuti uos fuerint. ae dixerint omne malu aduersum uos mentientes propter me, gaudete:α exultate,quoniam merces uestra copiola est in coelis: & rursus thesaurizate uobis thesauros in coelo ide gloriosis sanctis martyribus uirginibuis illius regni magnificentia ad ' omni studio
contendere debeamus miraculose ostendunt:quare diuus precipue Stephanus Coelu intuens gloria dei exilaratus exclamauitrice uideo Coelos apertos:& Iesum stante a dextris uirtutis Dei huic Psecto terrena spernenti, elestia debebantur,cui amplissima hereditas erat A cumulatissime opes diuinitas xpi, quem aeceptum in corde honorabat obsequiis:colebat operibus: oc sermone in tormetis profitebas,ut ab eo cui militabat corona acciperet: sed hic cosiderandu uideturi& discutiendu ne aliquid cotra Theologis nostr canones sentiat: suit enim quoruda uetus opinio Stephanu diuina essentia uidi quoa enim interpre/tatio super hunc locu se habeCquida electo adhuc in hac uita detenti nudato cordis oeulo uidere meruerut gloria dei:ut hici Stephanus:& PauIus ad tertiu Coelia raptus,attamen sanctos quos error no deprehedicta q recte philosophati sunt:& comu/aus sentctia est:diuine ellentie uisione nulli qui in hac proentilii u
178쪽
ista sensibus exterioribus utitur concessam esse, nisi homitu Christo:unde Paulus no dicitur deum sic uidisse, nisi in raptu ab istis sensibus:at Stephanus cum hF diceret sensibus utinaus Ideo comunis est opinio Stephanum uidisse Christum in sua humanitate gloriosa: a corpore nanq; Christi existente in coclo Stephani oculus ad illam uisionem demutatus suit: in potestate siquide Christi est, ut eius corpus a longe uideatur ut prope. Sed missa isth c faciamus:Intonuit iam omnes gentes ec nationes clara uox de hae beatitudine,quam specialem appellamum
de qua quid euidentius ' quid manifestius dici potest u φ dranoster Iesus Christus post deuictam mortem ac debellatam, ac Tartareas legiones humano generi humano infestas resurges amortuis post quadraginta dies uidenti discipulis ascendit in coelum:hine Lactantius: pater enim noster inquilloc dominus qui condit formauiti coelum, qui libratam magnitudine Paterra uallauit montibus, mari cir dedit, amnibusq; distinxit:& quicquid est in hoc opere mundi conflauit,ac perfecit ex ni hilo perspectis erroribus hominu ducere misit,qui nobis iustυ liquiam panderet: hunc igiis sequamur quonia solus, ut carit Lucretius: ridicis hominu purgant pectora dictis: Et finem statuit turpedinis atq; timoris: Ostenditi bonu summu quo tendimus omnes: Quid foret,ati uiam monstrauit limite 'Nuo: Quo possemus ad id recto contendere cursu: & non solum ostendit: sed etiam precessit,ne quis difficultatis gratia iter uirtutis horreret: h c ille: at ne quis anter esus ad coelos ascensum uelame excusationis haberet: Apostolos spiritu sancto repletos
ad uniuersas prouincias destinauit, quon sonus in omnem terν ram exiuitiqui beatitudinem in regno coeloyqu enda proicauerunt: superauerunt, dc triumphantes martyres qui pro nita illa coelesti: nec cruciatus nec quodcul horribile genus morus reculauerunt: quorum primus extitit Stephanus gloriosus: cui
hac laureamnu adscrib quida in sacris litteris eruditi qu ut
179쪽
dc Destant,quon primus martyrum dicatur Stephanus, cum de Abel ante legem sctimam a fratre necatus,maryrum tulerindeinde pr cursor Christi Ioannes ab Herode capite fuerit muti xstatus: oc Innocentes martyrii nomine honestet ecclesia: dc lxtro crucis patibulo statim paradisum meruit, horu addubitationi facile occurritur: Abel quippe a fratre propter inuidiam sulcnecatus: dc Ioannes ab Herode quonia illius,ae Herodiadis inrestum sanctus ille vir accusabat, dc detestabatur, Innocentes pro Christo quidem, sed non pro eius fide occisi sunt, ic latro Propter eius scelera crucifixus cstaeuius tamen in cruce penitentia,& Christi confessio meruit ut suppliciu martyrum uerteret de quo Hieronymus latro cruce mutat paradiso, dc facit homi/cidii poena martyrum: posset in primis de virgine gloriosa dies
quς martyr martyru fuit,eius nant sanctissima anima in morte Christi, ut a sancto sene pr dictum fuerat, gladius pertram fuit,cum aliorum martyrum corpus tantu tetigerit: sed de his rebus alias,compertum habemus de exploratum primu martyrem pro fide Christi fuisse Stephanum: cuius exemptu pululati, surgentiq; tuc ecclesil uehementer profuit:cuius fundamenta h e poscebanti granum illud sinapis paulatim in arboremeresceret, fermentuq; euangelicu totam e esset massam,qus penitus depressa iacebat, erigeret: Tanta quippe multitudo eos secuta est undit,qui in tormentis 5c morte uitam coeleste pr
fessi sunt.ut de illa dubitandu non sit: de quibus Hyeronimus Triumphus dei est passio martyrum pro Christi nomine crucinris effusio,& inter tormenta letitia Cum enim quis uiderit tanta perieuerantia stare martyres,di in suis cruciatibus delectari: odor notitiς dei disseminatur in gentes: εἰ sibi tacita cogitatio loquitur, P nisi uerum esset euangelium num sanguine defenderetur: martyres igitur uerbis Sc re beatitudine illam coeleste ostenderunt,id ipsum celeberrimi, multii nominis cosessores
α doctores,G ,Laius effecere, quos e fotibus liscdci
180쪽
na manavit in nullo huius uin bono sed tantum in clara dei uissione beatitudinem consistere:sed philosophi uariis contempla itionibus dediti bonum hoc notaurict a nobis no cernit .sed credendo quaeritur non perspexinint,illos uanitati astri duest quippe cum deum totius uniuini rectorem cognouillent:ut uas electionis: dc magister ecclesiς Paulus asserit, non sicut deuciatificauerunt,sed evanuerunt in cogitationibus suis:& dicentes se esse sapientes stulti facti sun hoc ideo illis accidit quoniarefugientes gratiς splendorem,ipsius nature persectionem posueruu& a se ipsis posse fieri beatos opinati sunt: quorum uanitatem deridet Augustinus:irrideat hos de ueritas per Esaiam exclamantem:ue qui prudentes sunt apud temet ipsos:& in cospectu suo petitiaeuindicat Apostolus: sapientia huius mundi stultitia e apud deum:& Ianua mortis distinitur, atq; materia sterni interitus aprobaturi& rursus nouit dominus cogitationes sapientum quoniam uanς sunt hilosophus uero abii sui creatorris notitia pecus est animal glori , atq; auri populatis uenale mancipium:quisligitur illius cupidus, qua nil humanς creatur animet ipsius diuinitatis capaci:&quam nil minus deo implere potest,debet re antiquius: intellectum humiliet suum in obsequium dei ne inani persuasione deceptus ruat in priceps quoniam Lactantio teste:ueritas dc archanum summi dei, q se est omnia ingenio humano comprehendi non potest: aliqui nihil inter deum ex hominem dissere,si consilia, dil dispositioes illius maiestatis sternς dg cogitatio assequeretur humana specia lissimam ita dixerim beatitudinem pro ut actu est in ipsis beatis,nec nos cognoscere,nec uerbis explicare ualemus:Cum moralis Gregorius dicat:quae lingua autem dicereraut quis intellectus capere lassicit illa supernς Cutitatis, quanta sunt gaudia considera inquit Hieronymus magnitudinem primit tui si tame considerari potest quicu inmensum est quanto igitur illius selicitatis magnitudo amo sensu a nostra cognitione cogitatio