장음표시 사용
231쪽
Comulae esse uniuersum non solum innumerabile, uerum etiainfinitum sinem bonorum uoluptatem statuit: Aristippus Cy renaicus uoluptatem bonorum dolorem malorum conitituit inem: teras scientias excludit:illud solum esse utile putans:ut
ras siquid domi mali,aut boni tibi contigit: pedocles Agripentinus, lementa quattuor ponit,ignem,aquam,aera,terra, quorum causem amicitiam cilitem,ac a prima dementorum complexione segregatum aera circuiusum fuisse contendit: uquem ignem erupisse ut alium locum non reperire sursum a frigore aeris repulsum circa terram autem duos circumferri di/midiatos orbes:alterum ex igne totum, alterum ex aere maxi.
me,ae ex igne admodum exiguo illum diem hunc nocte esse putat .initium uero noctis a die propter impetum ignis: bolem natura non esse ignem:sed ignis repercussionem ei simile, qua ab aquis fieti cernimus Lunam ex relicto ab igne acre congela, to sicut grando congelatur per se factam lucem a Sole recipere mentem non incapite,nec in pectore:sed in sanguine disseminatam re ac illis partibus homines magis sentire quibus: plus metis inestMet Mus Chius sempiternum esse uniuersum ait: si factum esset a non ente infinitum etiam,quoniam sempiter num cum non habeat principium unde inci acnec exitu quo termine inmobile quo asseritiquoniam moueri non possit,inon transeat,trasire autem necesse est: aut in plenam,aut in ut mam:quorum alterum non est:in alterum transitus fieri non
potest: Ex ethere autem fiet ubes densatione .inde aquam quq ad Solem decurrens extinguit ipsum:qui rare:sectus rutium aerendituri lem siccitate constipatum ex aqua spledidas stellas esseere:diem etiam ac noctem inde fieri:ΦSol extinguatur at incendatur Esnsim quoq; extinctioe fieri. ogene Apolloniata elementum aera ponit omnia moueri dicit: mundos infinitos
asserit et, factos esse arbitratur uniuersi motu: q, huc, ait illuc latum,ae alibi raresectum, alibi eonstipatum:ubi sorte constipatum
232쪽
patum stat,ibi globum factum de mundum in quo quae leuiora sunt superiora petierunt, fige Plutarcus: quae omnia dochrates quot uir ille illustris furoris:atq; insaniς plena putat: siquidem fide dignus Xenophon testis eth, qui sic de ipso in libro de
chratis memorabilis dictis scriptis:nemo autem unq Sochratem impium quiddam de irreligiosum ,aut facere uidit, aut dicere audiuit: no enim de natura rerum, net de altioribus, sublimioribusq; rebus,ut plurimi faciunt disputabat: nec considerare una uoluit,quo nam modo:quaq; necessitatis serie hse moles quam mundum Sophistς appellant.aut singula coelestium corpora facta sunt: sed eos qui assidua cura atq; studio hqc tractant stolidos uanos i homines esse ostendebat:& paululum post li ualde autem mirabatur Φ non potuerunt intelligere non posse homines lige adinvenire:cuius non paruum signum est: q, qui maxime harum scientiam profitentur: qu 3 c eris sapicnti res uidentur, non eadem, sed pugnantia dicunt ad inuicem: sed hse quidem Mahates ut Xenophon testatur quibus consona in libro de anima ipsi Sochrati orationem attribuens Plato conscripsi Cnam ego Inquilario Cebes cum Iunior essem et mirabili exarsi cupiditate eius sapientiς quam naturalem sapientiam appet lant: prcclarum enim uidebatur milii causas rerum scire:cur singula quot modo gignantur:atapcorrumpantur, Nicur sint, atqr permaneant ac sepe numero me ipsum huc& illuc uersabatalia diligenter consideransmam posteaq frigidum dil calidu: ad putredinem quandam ut quidam aiunt perueniunt,tunc animalia concreanturiae ut rum sanguis est quo audiendi,uidedi olfaciendiqr sensus nobis pristantur quibus quidem sensi memoria conflatur atq; opinio ex memoria pono ait opinione cum tranquillitatem his acceperint originum scientiς prosilire rursust horum priscorum corruptiones excogitando sic ad hae
considerationem nihil ipsi ineptior iussus sum, ut nihil supra
233쪽
euius rei fgnum tibi sufficiens afferam: nam ex hae eonsdemtione uel ipsa quae prius plane sciebam, ut tam mihi ' caetcris uidebar dedidici: sic tardior uel c F omnino factus:hsc Sochrates dicit apud omnes Gricos clarissimus, quare si huie tanto, tanq pr stantissimo philosopho amentia uisa est, dictorum de
natura uirorum doctrina iure, nos quoq; impietatem illorum omnium recusamus: prqsertim cum errores de multitudine deorum sui ab his quae de natura dixerim non sint alieni: hine di,vus Iustinus martyr ec philosophus inquiens:at qui& Plato post deum atq; materiam tertii ponendi principitu speciem dixit non aliunde q a Mese sumpsisse occasionem uidetur:nam speciei nomen ex Moisi uerbis percepit:minime tamen edoctus
ab iis qui nouerant: nihil enim eorum quae a Mose dicta sunt, absq; speculatione mystica clarecognosci una potesti scripserat nimirum Moses ueluti ex persona Dei,ad se de tabernaculo lo/quentis sic autem scias mihi secundum omnia quae in monte monstrauero exemplar tabernaculi atq; iterum:ec constitues tabernaculum secundum omnium partium eius:&rursum paulo
pos hsie igitur secies secundudum formam tibi in monte monγstratam in ii e igitur incidens Plato dc non ea quae decebat rentemplatione suscipiens,autumauit speciem separabile quodam esse dc rei sensibili pr existere:l dc rerum quae sunt exemplars plus appellauit:quoniam uero de tabernaculo Mosis hoc littera significatisecundum speciem quς ostensa tibi est in monte:sie illud efiicies,ut in terra item N in Coelo,& in homine ludifica/tus Oidetur: Plato ut horum scilicet Ideas esse putauerit: namsubi scripserat Moses in principio creauit deus Coelum &teraram: deinde subdiderat: terra autem erat inuisibilis:& in xomposita: existimauit hane de qua loquitur c terra autem aerat pr existentem terram dictum fuisse quandoquidem ita disseruit: terra autem erat inuisibilis : α incomposi
ta et illam autem de qua scriptum est : secit Deus coelum
234쪽
& terram,arbitratus est ipsam illum dicere terram, quae a deo iuxta prsexistentem specie condita suisset,pari pacto,&de codito Coelo putauit:id nami in creatum fuit cuil firmamenti nomen inditum est sensibile factum opinatus:aliud autem esse intelligibile,de quo propheta dicati tum coeli domino terram autem dedit filiis hominum: lc ad hunc pariter modum arbitratur Plato de homine:cuius primo meminit Moses: dein post
multa eorum quae creata suerunt:de hominis sermatione men/tionem fecit ita scribens:& secit deus hominem puluerem acci Plans,de terra autumauit igitur hominem,qui prius nomina/tus fuit,ei qui factus est,pi extitisse eum uero quem de terra
posterius formasset :ad spetiei pr existentis instar fabricatum:
autem de terra conditus homo sit, ex antiqua diuinacti hy storia nouit Homerus ubi scribituriterra es, ta in terram reuerteris:qua propter Hectoris corpus exanime terram mutam nominauicalicubi enim ita loquitur aduersus Achillem cadauer illius raptantem quid mutam Ieceras, insanis perfide terra: αrursus:Mςnelaum alicubi introducit dicentem iis qui non propte acquieuerant Hectori ad singulare certamen prouocanti, Frigida uos omnes tellus dissoluati & unda:ipsos uti in antiquam ex terra fabricationem resoluens in Aeolo istheca ueteribus historiis: dc Plato:& Homerus:edocti suis elucubrationibus inseruere,sed unde nam quaeso didicit,rettulit 3 Plato, alato curru Iouem per Coelum duci: qa prophetarum historiis c
quibus nouit de Cherubinis itii memoris mandatum, & a domo egressa est dotia domini: Mascendit super Cherubin alas suas in quibus erant mis& gloria domini in ipsis erat desuperihine magniloquens ille Plato commotus audacia, multa inh uerba clamauit: magnus quidem in Coelo Iuppiter alla, tum currum impellit tundenam iterum quaeso istee desum
psit ut scriberet,pr teri a Mose. ec a prophetis: ae unde nam' rursus oblata illi est occaso deum in ignea esse substan
235쪽
tia asseverandi non ne a tertia regum historia ubi seriptum est non in spiritu dominas,lc post spiritum commotio,non in co/motione dominus,sc post commotionem ignis,non in igne dominus,& post ignem uox auri leuis,sed illa quidem conlepia/tione digna sunt 8c secundum Anagogem ab iis qui adicti reli/gioni uerς sunt examinanda: Plato uero cum ab hac contemplatione longe abesset,ipsis p nihilominus prophetarum uerbis accepisset,in ignea deum substantia collocauit:l signis elacte etiam considerare uoluerit,de eo dono, o sanctis uiris diuinitus
consertur,il sanctum spiritum sacri prophetς nuncupantidiscet nimirum id a Platone eo in dialogo:qui meum non inscribitur,alio quodam nomine proicatum ueritas enim in dei dono recolendo sancti spiritus nomenclatura uti ne sequi prophetas scilicet dogma uisus gentiu hostis madcret id ipsum profecto descendere diuinitus confitetur: Et tamen non sancti spiritus, sed uirtutis appellatioem digne adscribendum putauit: sic natille ad Memnonem eo ipso in dialogo quo de reminiscentia dis
putatur,cum multa prius deuirtute qussisset:& utrum doctri/na exercitatione comparareturran uero ne I butustaut illius benefitio: sed natura potius,aut alia quapiam ratione in homines scisceretur:demum his ipsis uerbis ita decreuit: si auteva nos tota in psentia ipsa disputatione recte quaesiuimus,assirmamus uirtutem ipsammel naturae neq; doctrina,sed diuino fato iis qea pollent:sine ratiocinatione congenitam:Rus ut existimo cum a prophetis didicisset in uirtistis nomen transtulit: pari pa/cto quemadmodum prophetae sacri. unum eundem spiri tum in septem partiri dicuntur,sie N ipse mel unam ec ipsam uirtutem quam nuncupat eandem inscribit in quattuor diuidi nullo autem modo sancti spiritus meminis uolens per allego
riam quampiam:quae a prophetis dicta suetant dilucide nucia uitata nat in calce dialogi ad Memnone,ob hane inquit ratiocinationem o, Memnon, siquibus aduenii uirtus diuino illa
236쪽
fato aduenlre uidetur: hoc autem ex eo plane perspiciemus: ut quo nam modo illius euadat homines:Cum prius agrediemur quid nam sit ipse uirtus,seeundum se ipsam percunctari: uide/ tis nequo pacto donum supern de edens solum uirtutem nominetire ad lige dignum censeat,inquisitione, utrum illud ideuirtutis nomine,aut alio quopiam nuncupari deceat,ut pote a formidaverit:aperte sancti spiritus nomine uti,non secutus uidelicet prophetan dogma uideretur:unde nam iterum edoctus Plato cognouit tempus cum Coelum factum esset:de quo scrip. serat,tempus cum Caelo factu est, ut quae una facta essent una soluerentursi una eorum solutio fieret, non ne dc hoc a diuina. Mosis hystoria perdidiciunouit enim temporis generationem ex diebus,mensibus M annis,suς principium constitutionis desumpsisse:quoniam igitur prima dies,qus una cum Coelo saeta est omni tempori principium pristitit, quandoquidem .pmulgauerat:& factus est dies unus: hinc Plato omne tempus ex par, te innues,diem ipsum tempus appellat:ne ueluti Mosis asectator calumniam pateretur:apud λthenienses si diei uidelicet metionem fecisse uideretur:rursus unde etali dissolutionem imaginatus est non ne hoc ipsum a sacris prophetis proditum existi: mauit η, si quispiam:& de simulachris quoq; dogmata scrutari
uoluerit,unde nam uidelicet prodiit:ur qui primum deos uros effinxerunt,eosdem formas hominum habere putauerint: tripeti & hoe ipsum eos ab hystoria aliuina traxisse testante Mosis seriptura, amus hominem ad imaginem 5e similitudine nostram: ita enim suos deos effvere e perunt, ueluti diceres hominum formam deo similem esse autumantes de simili creati si mile: sed quam obrem nunc uiri gentiles horum mentionem seci ut cognoscatis fieri non posse,ut religi m ueram ab illis ad
discatis:qui ne in his quide rebus quida sincerio se ipsis scribere potuerut,in quibus a promanis a sui generis hominibus eo laudant quis certa uelut allegoria suis Iumbrationibus de
237쪽
Prompserunt a quae a Mose:& reliquis prophetis didicerunt:
tempus igitur gentiles uiri nune expostulat ut qui ab exoticis hystoriis didicistis Mosem dc reliquos prophetas eorum omni um qui apud uos sapietes existimati sunt multo fuisse uetustiores ,recedatis ab antiquo maiorum errore,ec diuinis prophetas hystoriis occuratis, cognituri ab eis uerbum Dei cultum, no artificiosi ςloquii artibus, non persuasionum illecebris, nuntiatu hoc enim illorum proprium,quos obsuscandς uetitatis cupido perurget:sed pure atq; simpliciter, minibus quoq; eg uerbis quaecunq; se obtulerunt urentur illi: dg nobis ea proserent, uae sanctus in eos descedens spiritus afllauerit: in leos relanda am,quibus mens est,religionem ueram percipere: pudorem: itaq; omnem,uniuersumq; errorem hominum:& imaginarium strepitum:& tumorem propellite:quibus putatis eximias inesse delitias,ea quae nobis sunt profutura capescentes: nulla enim, aut uos ipsos,aut maiores uestros contumelia affeceritis: si nucin contrariam illorum errori uiam uerti uolueretis:quos decens est nune in inferno intempestiuam agentes prisentiam lamen tari:q, si fieri posset ut quae illic geruntur uobis exponerent; taquae sibi uita lanctis contigerunt, agnosceretis e quantis uos malis eripere curarent une autem postq seri ad pr sens non potest, ut uos,aut illinc ab illis,aut hie ab his erudiamiui: qui. iactant se hane falsi nominis philosophiam colere:reliquum uobis est ut eliminato progenitorum errore sacrorum uirorumpro. phetias amplectaminia quibus uobis minime postulanda est locutionis gratia necn enim in uerbis, uerum in operibus xesi nostri religionis uersanturi sed ea quεrenda, quae causi nobis ternς uitς sutura suntiqui enim frustra nomen philosophiς per quisierunt:ut ignari refellunturi sicut 6c ipsi met inuiti cogun/tur fateri.ob ia Φ non solum seditiones alternas exercucrunt: sed ipsorum mei opiniones aliter alias exposueruntiqui si philosephie terminum in ueritatis inuentione posuerunt; quomodolia
238쪽
siet, ut qui ueritate ipsam assecuti no sunt philasofili nomise digni censeantur: quare si is qui apud uos sapientu, sapientissimus Socrates cuiαoraculu uestria,ut asseritis,astipulae dices cunctos hominu Socrates sapientissimus,fatetur se nihil scire: quomodo iiiqui inferiores sunt scientia coelestiu afferent: dicie aut Socrates ob id sapientiu nomine honestatu,q, cpeti homi nu ,cu ea scire se fingeret,quq iguorarentu e no erubuerit nihil se scire fateri,ita enim ait, uidebar aut uel hac de causa sapien/tissimus esse: quonia qus nescio eademe puto nescire:nemo aut existimet hironice Sterare snorantia simulasse: qm in dispu. rationita si pius id agere cosueuerit: ultima nat dictio Apolo. gie qua edidit habiturus in carcere, extra cotrouersia declarat et uere illu,5 exacte ignorantia Psteri uoluisse,ad huc enim modu inqCSed iam hora est discedendi,mihi qde morituro,uobis aut uicturis, utri aut nostru ad optabilius negotiu psciscanc notu est omnibus,pr erct deo: hanc nimiru ex trima uocem Areopago sundes Socrates uestigia torsit ad carcere: reru apud nos occultaru cognitione in sotu referens deu: posteriores ueros ne terrestria qde nosse potuerut q in coelo sunt, ac si uidissentlcire n5 Psitebunt Aristoteles imae uspicaciusPlatone coelestia cotemplatus: no ut ille in ignea substantia deu costituit: sed inphereo quinto ςlemento eu esse decreuit: dignu esse arbitratus ut sibi fides o batis sinu elocutionis etenus habere nihileminus Euripi natura du morares in Chalcide cu percipere no γε tuisset uirita ob uerecundia pudoieci' destitutus excessite uitarnemo igitur sapietis prima sui ipsius salute hanc eos putet et quentia: sed iuxtat uetere illa historia auri cera obdens, suave
illud,&perturbans incomodia, ueluti syrenu cantus effugiat: illi enim quos memorauimus eloquentia ueluti esca prsse serentes a uera pietate multos abducere curauersit:eu imitati qui ausus est,deoae pluralitate primos homines edocere: fibus uos nobsere: ita sacros uiros prophetiis acceder dagnu censeoisi qua
239쪽
uemmel desidia uel mesos superstitio hactenus uos prohibuiene prohetiis sanctos uiros audiretis:quibus facile discetis unuta solu esse deu:qus prima est religionis cognitio: salte Orpheo: credite,qui prius uos deos pluralitate docuiti mox perseeia,Noportuna Palinodia cecinit: illa costituens quς paulo ante scri psimus: credite dc reliquis,qui de uno deo eade cariis rettulere:; divine siquide prouidentis cosulentis nobis opus extitit: ut in Multi homines uera testarense quς de uno deo Ppheis locuti sue, rant,ut ab omnibus scilicet, multi deitatis cui ita loquar dog ma refutatu: occasione uobis uere cognitionis priberet:qbus ut ex parte rectu dei cultu codiscatis facile prestabitur ex antiqua Sibilla inspiratione quapia p oracula uos edocentciqus nimiru hetaru docti inς proxima uidens': hanc aut ex Babilone protecta: ec Berosi illius qui Chaldaica scripsit historia filia suisse
asseuerant:quς dii in quanda parte Campanis cocessissetubi in urbe cui nomen Cumis oracula cecinit: qus sex passuu milibusi distat a Baiis: quo in loco calidς balnes frequentant: uidimus ipsi eu in urbe fuissemus Iocu ubi maxima costructa erat basilim,ex uno lapide perpolita: opus qde maximu , M omni dignuadmiratione,illic ea oraeula fuisse affirmant,qui h a maioris bus suis ueluti patria susceperui: ostendebant aut nobis in me . dio basilice vasa tria ex eoae lapide fabrefacta ebus aqua replei iis lauares: de accepta stola in penitissima eiusde basilics partemiaperpolito lapide Oificata procederet: cuius in meditullio: Tribunal altu thronu coscenderet , dc inde redderet oracula: huius aut Sybi Is uelut fatidic : cu multi alii, tu Plato memoznitin medro: qui mihi uides cu in huius incidissent oracula: sitidicos diuinos extimasse : quippequi ouiderit opere imple ta: quq ipse longe antea pridixisset: qua propter in dialogo qui Memnon inscribiό: admiratus oraculos catores his uerbis eos laudauit: ita enim scripsit : recte ita eos, quos fatidicos nune . dictam, ia----:mserin 1 hos si ustia diuinos
240쪽
appellamus 5c diuinar inspiratostdc deo possessosleu de magna
de multa uere pronunciant,ignari eos quς proseruticiare manifestet ad Sybills respexit oracula:nel enim illa ueluti poets faciunt:castigandi dil poliedi quς scripsit let potestate habuiti Metties diligentis debita: sed assilictionis tepore qu ad pKdictionem spectabant edebaCqua cellante eoue pariter memoria cellabat: & hoe fuit in causa ut Sybillinos uersuu mesura custoditano fuerit: ipsi enim du Cumis essemus id ipsum didicimus ab his qui c enarrauerant,qui ostmderut ubi oracula cecinisset ec lenticula pariter ex Fe fabrefacti. ubi reliquiς illius adserauarent: inter alia ueroplurima hec rettulerunt i a maioribus audiuerant eos qui'oracula excipiebant c plurimu ineruditos ametri ratione multis in locis ex itasse: hanc* assignant cau/sam: cur multi illius uersus mensura dedita careat: eu uidelicet
ep ipso amatu destituta no recordarei :Sybilla quq prius effuderati tu i notarii ob inscitia ruditatet a metu ratione excideret: ea .ppter Platone Sybillς oracula cotemplatu de fatidicis illud p tulisse costat: cu dc magna, & malin prςnuciant eoAt que Io/quutur nihil gnari: utrii enimuero uiri gentiles quonia non in poeticis mesaris res ueri pietatis sistit, neq; in ea quq a uobis a bat eruditione, posthabentes ec orationis ec metri diligentia, eis quς protulit sine cotentione adlicientes cognoscite: q, uobis causa bonos extiteratim manifeste dc lucide saluatoris nostri Iesu Christi aduentu micauerit,qui cu dei uerbia in circu scriptuesset potestate,atanapsit homine scdm imagine dei de si litu. dine sermatu . de antiquos patrumbis religione segessit: quaeu ii qui ab illis Dpagati sunt reliquillent, insidiosi demonis doctrina decepti ad eo'qui dii no senicultu declinauerui:si quis uero pauor pturbat ut fidei de hominis affrmatione no aut cuItetis, iis assentiamini quibus adhuc existimatis adherendu esse cognostite tande,2, apud uos est oraculia dignu cuida existimamn a, pro hymno des omnipoteutis haberetur cuius in medio