장음표시 사용
281쪽
non nullos mortales quasi deos sanguine ae nitore sita gratissimis honorari motibus quibusdam simulachrorum: quae homines in memoriam mortuorum fecerunt facile amentes decipiebant: preterea diuinationibus quas demonica operatione prςdicare uidebantur:& uoluptate corporis omnes alliciebant: adeo modo ut coelestes uirtutes,ac dei modo herou animas quae post mortem in Coelu ascedissent ab hominibus crederentur: unde opinio de multitudine deos,cu a simulachris ad inuisites spiritus,qui per simulachra operabantur:& in eis habitabant, cogitatio raperet quasi uera uehementer creuit: ita terestres, ta aerei
demones,malignitatis spiritus dii maximi putati sunt pristora
etia herou,q maxime colebanflmemoria in maiore errore extollebat:quoia figuras p singulas ciuitates imaginibus atl statuis exprimere conabantur: animas uero igiose: aut incorporeas uirtutes statuis pleruss adesse demones simulabant: sic maleficis artibus:& inuocatione animas omnia perturbabat: isti ergo terrestres demones, rei:atq; inserni spiritus quos huius mundi huius principes,diuinς litteri nuncupat: modo se bonos de mones: modo deos coelestes:& nunc heroum animas: nunc simati alios fingentes in uarios humanii genus errores iniecerunt ut alii deos:alii heroas,alii demones esse cdtenderent:& hos alii bonos,alii malos,quos tamen ne noceant placandos sacrisciis sebat: Ita factu est ut multitudo immo uero innumerabilitas deme credita sit:primu enim fulgentiarur elo corporareu propter perpetuu motu:tu quoniam cuncta hF inferiora perspiciant ato moueant Deos appellarunt:deinde quoniam heroes ui hominum comuniter prosuerunt in deorum numero accepti
sunt quos turpissima facta theologiς ως partem putantes fabulosam appellarunt:quam postea detestati,quauis ec uera de prisca sit ad naturalia reducentes fabulas negant,nec finem hic feceruntased proprisquoq; passionibus adorabile nomen dei attribueruntu, theologiq genus ira per seipsum iaceuut oratione cosutatoria
282쪽
futatotia non egeat: Quid enim turpius a Venerem, pidinεα Priapum deos nuncupare res quoq; humanas deos secerutrorationis enim uim Mercuriu, excogitationis enim Pallasomnominarunt,ad hμ opera & artes, alias Marti ta Minerus, ut bellicas: alias ut Vulcano ut omnes quq per ignem sunt acco/modarunt: extremo malignos quosdam demones uarios certe ac multiplices,quos modo deos,modo animas mortuorum esse
credunt in theologiam sua susceperunt: hinc Theodoritus Cyrenensium presul: qui tyrannidis inquiens cupiditate agune' minus sibi congruentem potestatem inuadunt: ac regia quidesita speciem apparatumi circumponunt purpuram, coronam sellamicurru triumphalemispiculatorem globosi mores tamen qui regibus coueniant imitari non eurant: neq; enim mansueti patres audire percupiunt, sed difficiles amarulentis domini: nec populou benigoli curatores,sed durissimilae perhorridi duces: ex quo *pe numero euenitIut a legitimis regibus deleam :quos opressorum ciuiu populorui acerbius uexatos subit mi/sericordia: R etiam tyranni suis a militibuslpopulis iugum superbis no serentibus occupata tyrannide exuutur: Idem uerota fecisse mali demonesi & perpessi uidentur, relicta enim qua sortiti fuerant statione:dum mitimimu creatoris dei sugiunt dominatui ipsi tyrannidem rapuerunt: usurpatoq; des nomine, sese deos superbissimi nominarunt: quin & stolidos homines se duxerunt qui diuinos sibi honores cultust persoluerent: tum uero ut sic arreptam tyrannidem coseruarent pKnoscendis fu/turis rebus,pridicendi'; arroganter se ingesseruti una demuli e ratio est: qua supplicioris non homines captu facillimos proruui: passim itaq; p orbis terraru spatia sus fraudis laqueos appararunt: commenti uarios diuinandi modos: multipliciam mangonia his nami docentibus prodierunt qui ex farina ι qui ex perna,q e mortuis,nomen sibi ac diuinandi munus desumpserinaiidem 3 demones nobis dederunti. statis sontem Colo
283쪽
phoniu fluentu: Gera quercu , Dodoneum tintInabulum,nipodem,Cyrrheu ,Thes potiu, Lebetem, ac in Lybia quide Animonis oraculu: Iouis aute in Dodonat in Branchidis etia Delo Delphis. Colophone oraculu Clarii, Pythii,inlii, Didymei. Apollinis, tum in Lebadia quidem Trophonii, in Oropo Amphiarai, in Tyrrenoue uero finibus,ta Chaldeo' necromantiae antea obscurissima: N alibi quide Amphilochi,alibi uero Glauci,alibi autem Mopsi, aliorus quorunda famosos hominu di/uinationes nobis proposuerat: fuisse uero h c oracula malignora demonu, qui dei sibi nomen usurparunt, licere satis pomamus e taciturnitate qua illisnuc imposita esse cernimus:etenim postq saluator noster in humana carne apparuit fugam arripuerunti qui diuinationis dolos nobis inuexerant,necp enim iubar diuini luminis ferre poterant: testatur autem hoc apertissime Plutarchus,no H breus homo sed Cheroneus natione GKcusta idiomate, uestris ipse quot adictus opinionibus: sed ide titu dolosa suerint demonu oracula probe conscius,nelenim procul distant a Cheronea Delphi, badia,Oropus,sed contermant,ac propinqui suntihic ital Plutarchus multa sane eos sit fuit enim doctrins at* experientis mulis uiri inter cstera uero re nonulla scripsit de oraculis: titulumq; libro inscripsit, tali eerat de oraculist qus iam defecerunt: hoc igitur in libro priter alia multat& hoc inquit: qui autem opinetur presidet locis ubi dantur responsa, no deos quide quos terrenis affectibus decet. expeditos esse, sed demonas deoru ministros, haud male mihi opinare uideas: at qui ex Empedoclis uini collecta sententia
eos demonas scelestost noxios dolosost autumet, ae postremo etia ueluti homines morti subiiciat,huc ego audacius ae magis barbare dicturu puto: hqc autem uerba,non propheta, no apostolus e nostro ordine protulitinec quisq alius eos qui eis crediderit il loseue sententiascofirmare studuerit sed homo ex uestris
in omni disciplina uersatus quis antiquo philosophob errore
284쪽
tenebas: Is ergo ait primu quide eis qui ctrcnt responsa dem
nes suisse,no deos:Tu uero sacerdotes qui eos tepla incolcrenedemonita iis arreptos, ac furore amatos uenalitia oracula pro serre solitos:nihil aut ueri proicere: sed de iis quoqdcmoni quose insidere sibi spiritu, mentel insolentissime glorians multa grauia & dura Pserre, neq; sotu damna de dolos sed etia intoritas quales homines patiunt : uersus aut quos Pnuncientin Hlo quide furore diuinolam latui incitatos ex tepore noucs iactSed ab Empedoclis poematibus copi lare: quq uero insequutureiusde sunt se e sententi*: inquit enim de mysticis in quibus est accipere maximas significationes,ad dc monia ueritate bona uerba ut Herodotus aicioquamur: festa ueroldc sacrificialceu nefandos & horribiles quosda dies in fibus caro cruda remedie& destructiones eorpos fiunticu ieiuniis defatigationibus multis aut in locis S ad sacra ipsa obscena uerba sunduntur: alis fiunt insanig agentiu secum turbatione, ceruici a iactatu: nullisdem deost colectati h dixerim, sed potius malis demonibus auertendis placandisq; ut illis hoc ritu solatili aliquod reponas procede hominu qua illis quonda 'acrificari mos suit: in supe/rioribus ital uerbis a me proxime discussis aicbat Plutarchusdcmonu esse illa oracula no deosu: hoc aut loco etiam malignos demones appellauiti rebus quς ab eis patrans pro mani si stissi γmis sig ais ultus: cui enim crudς carnis comestio t mcbrorum desti uctiolturpes eos uocestobscena facinora surcres prserea cuturbatione se rotantiu: caputq; in diuersa iactantiu t prstera demonibus malis coueniatsqui magnas humano generi calamitates important: quis olim fidem ut scelestissimi e demiseros hominu gaudebant: posta uero senserunt homines eiusmodi e dis homicidii si pertes Rus sibi ab eis quonda exhiberi appolebant: erroru ac fabularu etiam desivisse sagellatus t cruda sinepulastaliosψ hmoi turpes ritus comenti sunt: superiorita aut
dictis Plutarchus hse addit amplius,inquiens, cum aut loqui
285쪽
defuisset Ammonius tu maxime inqua ergo age Cleobrotegie
nobis aliqd de oraculo Ammonis, magna enim ac percelebris fama diuinitatis ibi quonda percrebuit: nuc uero prorsus uidetur euanuisse: tacente aut Cleombroto, atq; in humu despiciente, haud oportet inquit Demetrius,de Ammonicis rebus inter/r are, neq; ullo pacto ambigere, cu di hoc euanuisse oraculu: immo aut uno alterove exceptis omnia passim desecis te oracu.
Ia uideamns: hμ aut scripsit Plutarchus: posta generis hum, ni seruator deust noster,in humanitate descens it, ipsum itas tempus manifeste ostendit: qua in cansam reserenda sit orac tota illa cessatio: Porphirius aut in eo libro que de electos philosophia conscripsit: hςc serme ait: veru dc ipsus quot motus exacta cognitione quςlde his reta diiIerunt , centemus no posse ab hominibus percipi: neq; ab his solum, sed a nonullis quot demonu sciri no posse: Ex quo sit, ut multis de rebus interrogati mendaces s penumero inuenians: nunc audias quq responsa deon de deficientibus oraculis in code libro Porphirius recitat ablata id Pythii uox haud reuocabilis ulli temporibus longis, etenim iam cessit Apollo: Clauibus occlusus siletlergo rite perinactis: Discedas patrialec redeas limina sacris: oportune illis adiiciam illa quς Plutarchus de deficientibus coscripsit oraculis: Cu igis ait Ammonius tacuisset, tunc ego ad Cleombrotu dixi narra nobis o amice si placet de oraculis, de qbus apud uos prietara dicebant: uunc aut extincta omula esse uidens: hqc ego tacente aut Cleombroto,dc quasi rubore coisse, ac in terram respiciente: quid oportet inquit Demetrius de illis qu rere cum omnia sere hic prςter unu uel ad summu alterum desecive perspiciamus: quare comuniter inter nos sideremus,qua nam de causa oracula deos sic debilitata,immo uero extincta sunt:non enim ignoramus Boetia multi vocam propter multitudine ora/culon appellata suisse,quq omnia quasi aquaru fluenta desiccata sunt: nulli bi enim nuc qua in Lebadia doctis oraculu in illis
286쪽
zrtibus Inventis: e tera uero uniuersa uel silentiues penitus deata ruerunt: Quippe Idolatria qui uocabuli pprietate ecco
positone aduerterent seruitutem Idolon, hoc est simulachroruspectroiit similitudine significare putarent: εἰ fide apse colanta nes dicenti, Idolatria quς est idolose seruitus: hane coelo, stellis
demonibus, hominibus tribnebant: sicuti enim uerus deus sensibilibus quibusda signis, saerificiis, laudibus colebatur: facta
ipsius cultus translatione ad creaturas , eas postea figuris qui husda, 5c imaginibus quas uocarunt idola presentabant: qbus superstitiosus limoi cultus exhibebat et qua propter cultus creatori debitus, datus creaturq,& eius adorandς profana, noxia Pinstitutio uno idolatris nomine recte nuncupata est uarie tameati diuerse eiusmodi peruersust atqr damnatus cultus indu est: nam alii simulachra costituebant arte nefaria,quibus in/esse non nihil diuinitatis putaruntlaliquibus essectibus comotiquos malignus se demon insinuans excitabat, quos enim pelliacere no potuit demon ad inpietate, ut Diagoran, Protagoran, Epicuru alios impulerat ad superstitione eos, dc ad idolatriam maxime nocentiorem eius partei specieue copulit: εἰ sigmenta colenda suggessit: nec uno modo,nal thure, ec frugu primitiis
noc5tentus,& hostias poposcit,& uictimas: nec brutos solum sed aliqn hominu, si, fere olim Chartaginenses, de ipsi Athenienses,aliquando Lacedemonii, item Rhodii, Romani, atq; alii nee plebi solu idolo' persuasit cultum malignus sathan, sed de ipsum Termaximu Hermete in hunc errorem pepulit: alii noipsis imaginibus: sed eis quos erant imagines creaturis cultu exhibebant,atq; ii trifaria inter se diuidebantur: alii nas homines ipsos quos; idola uenerabans deos putabant, sic Iupiter,sic Saturnus,sic Mercurius, sic alii dii crediti sunt: fuere hi reges qui uel potentia, uel ingenio,vel doctrina, de artiu inuentione inter rudes populos excelluere, quo sectu, ut siue ob admirationem uirtutis,sive ob adulatione,siue ob suscepta bnficia coli cet
287쪽
pinnu& defunctis eis erigi simulachra putarunt,eos sit In coelum coscendisse,& cognominas stellas eos animas haberi Ioue Saturnu, Mercuriu, lem,quidi Apollo dictus, & Luna quet
Diana appellata, alii eas uenerati ob splendore eximiu, N eurinsum,unde Grici Theos nome a Thein deduxere,ut apud Pla/tone in Cratylo cospicuu,ta ab thin quo p deriuari ,hinc apud nos dei nome fluxiti Qq nonnulli P GKce, romane timor dicii Iatinu dei nome tractu uelinia sed & demones quoq ipsisn5 qa sapientes: sed & dimenim hoc est terrere solent appellatos Ptat Eusebius: eos t aut planetarii nomina demonita aptata multis inuenimus: unde in dialogo suo Seuerus auctor non inelegans Ioue di Mercuriu demones Martino uisos prodit i ta hunc illi magnopere suisse infestu tradidiuste &Mercurius homo dc stella Mercurius & demo Mercurius qbus Oibus diuinu cultu perpera tribuerut alii mundo cuius anima deu opinabans esse: αomnib' eius partibus ueneratione exhibenda putauere t in hoc& gr coae aliq ae latinus Varro peccarui: alii uero queadmoduin Platonicou monumentis liquido uideri dili& apud ueteres theologos ita ipsum Aug. in lib. de cinitate dei aduersus multas
eiusmodi insanias disputante,que postea & diuus T homas, Malii posteriostheologoae secuti sunt autumabat deo sumo cultu deberi postea secudisdiisl re deinceps coelestiu corpoy animis, inter se aut no omnino hac de re &sacrificiis Platonici eosensere uarie itaq; & nefarie idolis prebebatur diuinitas ab hominibus qui alia putarunt ad phisicam theologialalia ad fabularem ad ciuilem alia pertinere: sed omnia uerius ad damnata spectant superstitionem ,quq aliquando etiam a Scerone in libris de natura deos cocinne detecta est hanc idolatria in auctore no satis certu referri posse opinio est: sunt qui putent Achaimi exilio ea
Iasi de loginquo ortu duxisse:alii a Prometheorilii ab Hismae e pisse affirmat: alii a Nembroth gigantaealii a Nino Beli filio Assirio rege traxisse primordia putauerunti quando hic pa
288쪽
ttis imagine,ille igne no situ coluerit,sed adorare copulent alios,reserui alii cultu Idolosς in Syrophane Egyptiu:qui ob filii morte dolo is leuadi gra desum simulachru costituerit, alii dixes deos statuas e Thelechinis primo fabricatas, alii alia finxisse phibentur:& plures P deis coluisse, Iustinus philosophus:&martyr in libro ge tu admonitorio orpheu magistria uocat, que sorte ita nucupauit,Trhacas ipsos cerimonias coledos deos edocuerit: Athenagoras Athenieses philosoph9 in eruditissima illa oratoe adMarcu AuDAnt.& Ausetam. C sares du christianos legatioe fungeres ita de Orpheo:& diis ge tu ,inter alia dicit,Orpheus aut nomina ipsos e prim' inuenit:& gnati s enarrauit:& de iis q ab uno quoq; acta sui disseruit,q a gerib redii uera Theologia tradidisse,quel Homerus eis in rebus q maxime ptinent ad Deos secutus est qua ob re dc Iustini philosophuta martyris:& Athenagor eiusde philosophi pariter tachristiani
evi' et insigne extat opusculu de resurrectioe mortuos, couenire sentetis uident dem pluria cultu ab Orpheo monumetis traditu:lsi ita est n5 mirandusi et auctore Ouidio in Metamorphosi,ille tracu populis primus fuit autor amore in teneros iras ferre mares:audiui olim a pestississimo:& in litteris precelentiuiro uitia illa se plurimu sequi:& impia colunctioe seues, ut uitium contra fidem ueram unius dei:uitio illi P naturς aduersatur sedo glutine copuletur,cuius rationem perquirenti mihi domecu reputati occurrit primu Apostoli auctoritas ad Romanosseribetis: id enim ab eo claris lime uidet expressiuna pinu Idolatriς erime detestatus est:subdit eos qui inquinati illo fuerant in
passiora ignominς traditos, ita ut seming in seminas:& masculi in masculos turpitudine operare occurrit S ro,ut scilicet ordine naturq ppera iuers' dei coledi ordo dissipes cotras hoc est acto ad natura demolieda pceps sit εἰ facillim' lapsus: nee Adriani aris exeptu loge abest,qnsedo e Antinoi captus amor ob Himortuo illi:&diuini honores designati dicognomia urbs pa
289쪽
rata compositis etia:& ementius oraculisi ut Sparilanus,ut ex nostris Athanasius, Aurelius, prudentius Eusebius,alii prodiderunti sed de in ipso Lunς circulo ementita sedes excogitata, ut scribit Tatianus aduersus gentes:& innuit Prudentius quan do ait illum Coelesti sede locatum: sed quid non Idolatris non uani Astrologi singere potuerunt,quando inter monstra plurima quibus Celum mendaciter referserunt:& Ariadns Corona: sed & Berenicis crines Ptolemei sororis & coniugis Conon Ma thematicus adulando confinxit:deinde lymaeus:& post eum Catullus,& Hyginus fabulando retullerur,atq; Caesaris quoltronum auctore Plinio inter sydera collocarunt: redeuntes igi/tur ad Idolatiis originem dicimus Iustinum ipsum quama plaralitatis deoia magistrum uocet Orpheum non eundem tu primum asseuerasse,quin in primos homines Idolatria ille in universum rettulisse uidetur eodem in libro pro admonendis gentibus edito:evius 6c Eusebius in historia,& beatus Hieronymus in libro de uiris illustribus honorifice meminerunt: ec quia su/pra de sacrificiis memorauimus,originem ipsorum non minus dicturusi impuluml ineptum putaui: si etiam paucis ac breuissime recensuem,quibus cerimoniis,quo ue sacrorum genere deis suos gentilitas c a coluerit, pias nam Christians religi nis principium aures in sacratimmo loco commentitia, ac turin pidicacitate sedare quis sani capitis audiat Aegiptiorum ita cquibus sacrorum principium ascripsere non nulli cum suis dis ualeat supersti tiαpost habeatur quicquid numinis, dc Cerimoniarum finxit Gr a mendax quos ab aliis non quicquid inuiti susceperint, quosl ad religione falsam urbis huius uetustissime patres adinvenerit ritus:atq; deliramenta pr terramus,contuentibus oculis nam quos enumerauimus omnes du sic pios ec sapietes redderetiuana at nutilia meditates:impii admoduci stulti facti sunt,sacris initiati,sacros 5c ueros insequamur auctores,diu no spiritu pignus Moses,no Idolatris,sed unu Deu
290쪽
colentibus,ptimam sacrificii:& siancla illius institutiois gloria
apertissime tribuit,refert nal Chain secundum in orbe homi/nem de fructibus ac primitiis terrς quam colebat, primum do mino munera obtulisse: Abel quoq; illius fratrem, S parentum delitias ovium pallorem primum Deo opi Max pietissimo primogenita sui gregis litasse:& eorundem adipem in odorem suauitatis v suauiter adoleuille: hinc scriptu est respexit dominus ad Abel:dc ad munera eius: recenset quot Enos Ade primi om/nium parentis nepotem:primum nomen Dei altissimi supplice inuocasse:non nulli uero in eorum,interpretes sacrarum It terarum suppellectilem sedulo euoluentes: & acute rimantes: Ads primi sacrificii palmam haud insulte.tribuunt: nam po steau iuuenis de robustus, ne Euam adolescentulam, facie uenusta uultu blando: 5c humana energia preditam suasi delicias perturbaret:diuini heu pKcepti inmemor: dg contemptor, ponam sibi mortis in monituro comminatam incurri pulsus in paradiso inmiminentis desperationis proculdubio baratrum, Iapsus esse:misi inbecillitati sue diuina Elementia prope modum succuris let:angelica igitur reuelatione nefandum scelus, quod sibi dc posteris inconstanter turpiterwadmiserat, tractu lcm porum expiandum percipit: N eius propagatione iustum, pacificum,ac Deo gratum hominem nasciturum,qui per rectam fidem dc placidam oblationem admissum facinus potenter dilueret omnium in se sperantium salus certa futurus: mutandi imo delicti spe con pia ardentissimo, incredibiliterga factorem suum dc amore correptus super erectam aram Deo iuuenco pingui litato , repente supplex in gratiarum actionem 5c diuinas laudes prorupit hoc sacrificium primum De inter homines diuini cultus primitiς sacrificii certitudinem Deritatemi nobis,non poetarum figmenta non illorum monumenta litterarum:qui paucis ueris, multa falsa permiscent: sed sacra scripta declarent,ueteris instrunacti patres agnu,arietem