장음표시 사용
101쪽
De Vocisus, eorumque Signitatu. Lib. I
num consensu ) indicari; atque his e sonis rite compositis haec formari vocabula; atque his tandem vocabulis Res hasce significari. . Quum itaque Vox aliqua, ex communi usu, notum habet certumque significatum; ulteriori explicatione non est opus; sed satis elle intellem praesumitur: tamque vocibus alias nus tarte notis explicatum ire, supervacaneum ibret & inutilα Quum vero Vox quaepiam usurpanda venit, quae vel minus nota est, vel dubiae signi sic tionis, vel aliis usurinnia sensu quam qui vulgaris est: omnino exiredit, Vocibus alias nintioribus, aut utilitis dubiis, determinare, seu explicatum dare, quo sensu sit ilitelligendat saltem eo loeiὶ vox ea dubia seu minus nota. Talisque Vocis seu Explicatio seu Limitatio ad curiam significationem, antiquitus mr DL 1υο dicebatur. Atque hoc sensu, praesertim apud Matheseos scriptores, etiamnum usu venit : utut apud alios, Physices praesertim scriptores, Naturam Ret, potius quam Ilanissea n Vocis, Phraicosque, censetur 'm uis expircatum dare. Sic, cum Quis voce, Animal domesticum, sic vulgo dictum, intellectum volumus, nulla opus erit explicatione, utpote notae significationas: ) Verum si eadem voce intellectum volumus. vel Stellam an Coelis G dietam; vel Pitcum cognominem ; vel Tabernam vinariam Canis interi ignio notam ; aut aliud quid, quacunque ratione, eo nomine utut minus proprie insignitum : Definitione aliqua, seu distinetione Opus erit apposita, qua vox ambigua ad hanc determinetur significationem; puta, Canem Minam, Canem Hycem, Canem Tabernam, aut huic similem; pariterque in lingua nostra, ue DC-Mar, Me De His the De-T--, M. saltem , nisi ex orationis tenore, aliisve loquendi circumstantus, satis conflare pollit quo sensu intelligenda venit haec vox ambigua. Quando autem deest vox unica taut loquenta non occurrit qua rem quampiam designemus; infinitione aliqua seu De inlinione utimur, qua nominis defectum suppleamus.
Ea vero definitio seu descriptio periphrastica) pluribus vocibuε exprella , haberi let saepenumero prout fert occasioὶ instar unius vocis seu Irrarum sim cis, atque ut talis sideratur quamvis revera sit dicripe soleat mmus complexus, seu vox ta leo;
utpote a pluribus composita, complexa, seu complicata. Dicique solet hoc casu ὶ ω- exa voce, incompria ne, sui quae pluribus vocibus rem unam innuit. 3 Contra vero, Hiat, memo ; aliaque istiusmodi, voce singulari, senti im complexum innuunt, polluntque rimi opus est in membra sua resolvi. Quemadmodum, apud Grammaticos, vox compleo, aut etiam Integra sententia, occurrit non raro instar unius ut loquuntur in Cisse s N mmum, ver dixi; di vox unica, ut Cais, resolvitur in membra sita componentia,
aut subintellecta, ego caleo, aut ego i calidus.
De Individuis, Particularibus, seu Siugula risus.
Uum Verbum, Vocabulum, seu Vox aliqua, aut etiam vocum Complexio,) rem aliis
onam Particularent seu singularem designat cuiluicunque generis aut naturae res ca-ῖt; Vox ea aut etiam Res ea voce indicata j Sinoia aris dici iolet, & a. Sic Plato, Socrates, Laem tram Arhenae, Sol, sea, inmus hamo, Meza trata is, Anglia Metropolis, Rex Angltie Pr nunc est, cte. Inaeuiam, seu Sis inlatia, aut faces Inae ita ceseu Singulares, dicit oleiu ; ut quae Nomina sunt, aut Descriptiones, particularium sive hominum, sive rerum, sive locorum; & non designant singula j tas diversas uno uomine
Si autem contingat quod nonnunquam fit ut plures Homines iiiugulatim dieanturma aut plures Urbes Laminum: aut horum simile; in id ex Accidenta iit, cstque pro
accidentali reputandum, quippe singula haec nomina, singulis sive hominibus sive locis rebus e indita sunt singulatim, non minus quam si lita lingulis ellent diversa nomina. Neque intenditur Nomen istiusmodi ut duinus clam nune quamquam id casu forte fiat sed ut uinique Proprium, seu ut duobus singularibus, duo nomina singularis. Haud secus ac vox canis, animalis nomen substantivum, an casa re, io singulari, ut loquuntur Grammatici ; eademque vox lueras si speetes ) aleetive simpia, in casibus obliquis numeri pluralis, pro canis capillis; & tandem pro secunda persona Verbi ouo : non tam reputanda erit pro voce unica utut ei dem literis scribatur in quam pro tribus vocibus diversis, di, verit ab Invicem significatus: quae&1his lingulae significatibus singulatim destinentur.
Vox singularis, seu individua, ita nonnunquam usi irpatur, ut dcsignet quid rem aliquam particularem aut individuam, ita tim en laxeut inde non determinetur quaenam sit ea res individua. Ut, cum indefinite dicitur a t vii, a m se, rudam, quota
102쪽
Cap. a. De Indissiduis, Particularibus, seu Siugularibus. 89
Mutis, non determinando an ille Homo sit Alexando, Equusque Hul haltis, aut quispiam alius. Atque hoc casu, individuum illud dici solet In dis uram Vagum; utpote Imdividuum seu Particulare quiddam, aut singulareὶ sed Incertum aut Indeterminatum. Et similiter, ubi dicitur Duo homines, Tres homines, Asyuot homines; totidem innuuntur singulares homines seu Individui, sed Indeterminati.ὶ Sed cum Individuum aliquod sic usurpatur ut eo indicetur non modo unus abyuis ο δεινα in laxe sumptus, aut res una quadam . scd determinate ὶ hoc unum. sive res sit. 1;ve perlona ; dicitur L risaeuum isterminuum. Sic Gnaemum, nucephalus, Agexander magnus, designant respective unum determinatum Locum. Equum, Hominem. Individuum hujuimocii, redditur Detcrminatum, omni quocunque ὶ modo, unde certo constet quodnam id unum sit quod eo indicatur, aut etiam, ubi plura s unt Individua, quaenam ea sint. Id autem inter alios j tribus multinnim modis ad quos alti siqui sunt facile reducantur fieri polle, doceri solet. I. Per nomen Pro Ium, uni cuipiam peculiariter inditum; Ut sunt Plato, Viri AEMephalus, Parnassus, Lo mum. Quod dici sistet Lutari aeuum Senatum; utpote peculiari nomine designatum. Σ. Lndicando, minanta' aut simili aliquo modo determinando, rem aliquam singularem. Ut ubi intento digito, vel simili indicio, individuum aliquod, indicatum dicimus, muc hominem, locum Alam, rem Ulam, rigua de quo sit sermo, aut tale quidpiam Diciturque I lataeuum Demonaramum ; utpote quod demonstrando determinatur. a. Per Desi timem aliquam, seu Characterem quo satis innotescat quodnam sit. Ut, cum dicimus, Age nisi metui Pararan ; innuendo minum Regem Macetaonum : ὶ aut Augillae Metropo Fn, s Londinum innuendo ; ὶ aut mminum Protoplanen, seu Pri m h minem, innuendo Adumum. Diciturque Inaetviaeuum ex HV pothes, utpote quod, data hypothesi, seu suppositione,) Individuum determinatur. Puta, dato quod Phil pus illisuerit Asexantari manni patra, hoc charactere Pht ptis ille satis indicabitur. Huc referendae sunt descriptiones ejusmodi laxiores, quae quamvis, vi vocum, certum individuum non determinent, tamen Emphatice sumptae & ut loquuntur ) inrsatis insinuatum dant, Quisnam sit, aut Quodnam, de quo sit sermo. Ut ta qui, in communi sermone, dixerit The OF Eu HMν ὶ seu Grbem ti irim, in intelligitur apud nos ὶ Londinum indicare; ut quae est Urbium apud nos saltem praecipua, di prae taeteris insignis. Sic qui dixerit The Ling - βααλαὶ praesientem Angliae Regem censebitur indicar saltem, nisi ex aliis sermonis Circumibimus de alio quopiam Rege verba fieri constitetit. Sic ubi Ihe Poet Poetam se ἐξοχυ in de Virgilu aut mero dicimus. Theor 1 GaIre de Ocerone, aut Demomene. Quippe in his omnibus ct horum similibusὶ certum aliquod Individuum satis intelligitur. Ndimen quod diei solet in Cia radium, quamquam in se contineat Individua plura, seu singularia, s de ovibus omnibus Junetim intelligitur; in est tamen ipsum sensu quo Iam l quimur Individuum. Ur, Gens hominum, seu lapidum Acer s. Quamquam enim plures Homines, & Lapides plures, sic intelligantur: saltem Gensura est, Acervus sinus. Idemque censendum est de alio quopiam verbo, quod de pluribus Individuis seu singularibus dicitur Osiemis sumptis; hoc est, de omnibus Diarim ; non autem Disribareis sumptis: hoc est, de fingudis Ieparatim. Item de Toto seu Interro quovis, ex pluribus Membris seu Partitas ut loquuntur) tin arantibus consistente. Quamquam enim Partes seu Membra plura sint, est tamen Unum
Integrum ; adeoque ipsum est sensu quo jam loquimur ) Individuum; uiui alio sensu in plures partes dividi potuit, quas Integranus, seu Interrules dicunt; hoc est, multa Mem
bra unum Integrum constituentia.
C A P. III. De Vocibus Communibus, seu tani Galisus.
inando Vox eadem, eodem sensu, de rebus pluribus Separatim dicitur: seu, idem .Nomen, uno eodemque sensu, rebus pluribus singulatim attribuitur ; ὶ Vox ea Gmmunis dicitur; seu Gurinfahis. Dico, Separatim seu Singularim , hoc est, Distributive de sinsulis ut modo explicatum est: ὶ Nam si de pluribus Collonive sumptis hoc est, de simul omnibus J dicatur;
non erit ea Vox Communis scit Universalis; sed una Collectio, unum Aggregatum, unum Integrum ex pluribus membris seu partibus constans.
Dico etiam, eodem sen . Nam si vox eadem, sed diverso sensu diverso signiscatu , ' O di rebus
103쪽
rebus pluribus fetiam separatimὶ attribuatur: haec quidem, ut ut sono vox eadem cista tur lansu tamen pro totidem erit vocibus habenda quot habet significatus. Sic, Vox La tina' Curicer, designat tum Piscem marinum sic dictum; tum Alierismum coelestem; tum c ne plura nominem ὶ cognominem Morbum: Non tamen est ea vox, ad haec tria, Un, versialis; seii vox Communis; seu quod dici solet commune Praedicatum : sed tot potius Praedicata diversa, quot sunt diversa significata. Quaeque huic sere respondet vox Anglica
significauis: Adeoque non censebitur commune horum Haedicatum, quia non de omnibus eodem sensit dicitur, in sed, plurium rerum, plura P dicata seu attributa. Verum
vox eadem Cancer Latine, & C ab Anglice, de pluribus istiusmodi Piscibus dieta, erit ad hos Vox Communis, seu Praedicatum Universale ; quia, de his quidem, eodem sensu di
Vox hclusi nodi communis, de pluribus eodem sensu dicta, seu praedicat rivoca diei solet, seu Haeduatum Unriscum. & GH ce aevo seu praedicari. Ut, cum Petrus, Pamlus, Socrates, Plura, ct horum quilibet, dicitur Homo: quippe de lingulas vox ea dicitur eodem sensu. Dicique solet vox ea communis seu commune Praedicatum cum ni cavi ; eaque singula de quibus sic dicitur, Uuivoca Uut cara. Quae quidem voces harumque sit miles post secuturae si parum molle sonent Latinis auribus; ferendae tamen sunt tanquam meabula is tu, qualia tibi habet peculiaria Ars quaelibet, alias quae artem libum non traetant seu minus nota, seu manus grata. vox autem, quoad sonum communis, pluribus rebus attributa, sed non eodem sensu et diei solet vox AEquinoca seu Pindicatum PT cmn: Ambigui, dubia ille significatus. Adeoque Di uenis est quod dici solet i vox sic Ambigua, secundum di .ersa sua Signaneata, L saltem ubi ab ambiguitate metuendum ibret S. t Nisi rione sie habita γdeterminandum prout seri occasio in quo sensu, haec vox ita ambigua, hic illic fuerit imtelligenda. Dici autem solet ejusinodi Vox ambigua t Equi cum G timcans variaque sua significata, i semina si ire cata. Sic VOX Latina Cancer, t ut cum ti uinis eam dicetur : illi autem sic di et a Piscis, Morbus, Asterist S, c qum ca t u cara. P riterque Orab Arelicum, e ut cum utvocans ; & the oa, Hisb, O a QM , Ora Tree, M. Prisca Arum ara.
Inter haec duo cum di i qui cum medium quasi intercedit quod dicitur γMaleum, seu Aualereum; quando duo pluresve senius, nec plane idem sint ut dici
vere possit vox Uurisca adeoque lit quium t ut ca vox habeat tamen unus ad alis tum Analogiam, Similitudinem, seu Proportionem aliquam; prout fere sunt Metaphorme, aliave Figuratae vocum significationes. Sic, de PictWis dicimus, Haec Rex est, illa Ret na, M. innuendo Regis H uram, Reginae Picturam, M. Quamvis enim HOMO, & PE a hominis. sint res plane diversae, nec eodem nomine eodem sensu dicendae ; est tamen Hiesie ditia ob eam quam ad uum habet similitudinem. Sic, Literarum Laut Literatorum Patronum aliquem, Maecenatem analogi ὶ dicimuS; eo quod talis Jam sit, qualis olim fuerit Maecenas. Pariter ii Melus as diceremus totidem Sura; eo quod Solis instar lueem suam nativam habeant, non ut Luna caeterique Planetae ) 1 Sol mutuatitiam i utut, ob immensam a nobis distantiam, minutae videantur. Idemque de aliis Vocibus censendum, sensu Metaphorico, allasve Figurato seu Tropico usurpatas. Talis autem Vox, in communi locutione, praesumitur ut plurimumὶ eam retinere significa tionem, quae sibi propria est di nativa adeoque potior significatio, in nisi alias declaratum De risi aut ex sermonis circumstantus aliasve insinuatum, ut figurato sensu suerit intelligenda Hujusmodi autem vox -- ω, -Hqua, aut eluam A Aga, quamvis sensu aliquo diei pollet His communis duobus illis aut pluribus significatis: ea tamen quam Vocem cim munem seu Unmeryalem hic dicimus, de ea potissimum intelligenda est quam GHiscam diximus; quae redem signiscara pluribus attribuitur.
Hilusmodi Unisersale, dicitur Pr. Iccri de Particularibus sibi subiectis; hoc est, illis attribui, de illis affrinari, seu rici H. Eaque Particularia, de quibus praedicatur seu anima tur hoe Universale, eidem Subjici dicuntur ; quique ei te Subiecta Praeducarimis; hoe est, de quibus illud ramur, seu Praetacatur; saltem a praedicari. Quod quidem Subjectum Priscaecationis, ex adversis distinguitur seu, ut loquuntur, con-naae singuitur, Subvecto L insonis dicto. Utputa, cum Accidens dicitur 'se in subj cto, autJubjecto Inhaerere; u Asbeaeum Pariete qui ataque est istius Albedinis diectum; aut Scientia, vel Virtus Marabs, in Homine, qui est itaque hujus Seientiae seu virtuatis Sisjectum: ) dicitur hoc Subjectum L aes sinis. Atque hinc est quod soleant distinguere Dici iud, di 'se m. Illud de subjecto Praeta cationis dicitur; hoc, de Iu simis su ecto. Sic verbi gratia, si dicatur Homo sebi, seuὶ es Seleus: Vox Sciens, aeritur de homine, ut sublecto Priscae cationis: Sin dicatur, Homini ines bientia seu, homini competit scientia; in Scientia Iam intelligitur esse in homine, ut sublecto Inhaestionis. Huc
104쪽
Cap. . De Praedicabilibus tribus prim ribus.
Huc reserendum est quod, de Den 1 at rus, iradere solent plerique Logici; pro quo inlunt alii Conjugara dicer: Quibus innuunt voces ab eadem origine, & usdem quasi cognationis, sed varie terminuas; aut aliter saltem inflexas; proiit, in vocum Derivatimnibus, varias modis contingiti UI, Duus, bomis : P uiuens, pruriuIta ; L mus, longismAE; Stiperbus, Horebia ; horumque similia. In quibus omnibus, vox Prior est quae Concreta
dici s let, Qualitatem innuens una cum SublePlo in quo est;) Posterior, quae dici soletis Ducta, quae Qualitatem per se coniiderat, & quasi a Subiecto Abstractam. Ubi cim cretam quod vocant, intelligitur dici de Subje to praedication ;ὶ Abbactum vero esse iis subjecto linhaesionis.
Atque hic tria conlideranda docent, Denominatum, Nouo uans, & Denominatruum. Ut puta, cum Hr denominatur Prudens : mmmmatum hic esse dicunt Virum ipsum quisie denominatur Denaminavi autem est Pr enim, seu qualitas in Abstradio unde lic de nominatur; Deuci atreum vero est Pruans, seu vox in Concreto, quae viro iis denomi
Si vero hu)usmodi voces, Significationis ita cognatae, non sint item cognatae Originis, dici solant, De nominativa, Re tantum, non V e: Culus exemplum, in Graeco, exhiberi solet δάου ab ἀρετὴ, cum enim ab αρο. non dicatur Graece w-- aut tale quodpiam derivatum ejus loco iis dicunt vir Iure pia duum: Hoc Latine redditur apud Logicos, viritus&s Uus; mallem virtus &probus i quia intubus, Latine non dicitur; sed ejus loco prastus, pro vir Iure praeaelo; ut apud Gnec -:ὶ & pariter in aliis, ubi neminin trio sensu Logico, non res indet Grammatica Dretistra. Contra vero, ubi Grammatica derivatio, non exhibet Denominativum Logicum; dicitur denominativum Voce tantum, non Re; ut, 1 ' Vinolentus; quippe Vmol Ius non tam Vmo praeitum sisnificat ut sit Logice Denominativum) quam ο Haetum. Denominativum vero Re o Voce, dicunt,
riuando Grammatica Dremum cum Den mmatione Logica conseittit; ut cum ab Histerauenominatur quis Ebrius.
Alia quidem sunt, apud Logicos, Conjugata innumera, sicut, apud Grammaticos, Derivata; in utputa, a 'persta dicetur, non modos perbus, sed perbior, superbe, superbire, M.
Et nonnunquam mutara vocis origine, sed retenta significationis cognatione, ut bonus,
melior, optimus, bene, M. Quae iraque sensu cognata dicas, non voce. Sed Logici, ubi vendi natisa definiunt, vix aliud resipexille videntur, aut 3randius aliquod voluille tradere, quam, quod Apsi actum ut ρ Mentia ὶ intelligitur homine ) subffecto den minato ; sed cincretum sui uiuens in aeret de eodem puta, homine; qui, a Menna, denominatur prudens : Idemque subfleelum, ratione huius, dici Infectum P Matisvis tratione illius, subjectum L aesonis.
De Praedicabilibus tribus primo ribus; Genere, Specie, Disserentia.
inum plura singularia seu Individua, aut res plures Particulares, comperiuntur, in
communi aliqua Natura sive ut loquuntur j Essent aut etiam in communi aliquo Accidente, aut Accidentibus, convenire dici solent, Res ejusdem generis, ejuς dem naturae, aut uniusmodi res, aut tali aliqua appellatione quae aliqualem inter se convenientiam annuat. Solent ue communi aliquo nonune insigniri, quo communis ea sive N
tura, sive Qualitas, sive id quicquid sit in quo conveniunt, significetur. Sic Penus P lus, Socrates, M. preter haec tibi propria nomina, vocantur Hiamines : Bucephalus, atque id genus alia, vocantur Em: c Melampus, H amr, Blac fot, Ringisωή dcc. Cunes dicuntur: L mum, Oxomum, is benae, Roma, M. Urbes. Agerando, Darius, M. R ges, aut etiam Mibus: Paruerque de aliis Nominibus plurium communibus. Nomina haec Communia, Grammatici Appellativa vocant ; Logici, Gni Haha, & Prinae cabi ha ; vulgus, voces Generales, seu nomina Generalia vocant. ὶ Logicis Praessicabilia vocamur, ut quae apta sunt Praetacara hoc est duci seu GD G ὶ de pluribus: Gniis Iam vero, ut quae universes id genus ) competunt. Horum Universalium, seu Vocum Communium, aliae innuunt 2 ea res sit quae sic di
Utpote cum, de Socrare aut Platone, dicimus, est Hamo, Animal, SubstanIta, M. his vocibus explicamus tauia es; ut quae ipsius Numam sive E entiam exprimunt. Suntque voces quae sunt, eiusdem generis omnibus, --es: Adeoqtie aptae dicuntur Haeta cari depinxistis m fm , laoc est, dici seu affirmari de pluribus, separatim interroganti xtiti m. Quando autem de eodem, Socrate aut Harime, dicimus illum Antim esse, Procerum, Su-
105쪽
De Praedicabilibus tribus primoribus. Lib. I.
Pr entem, Drauem, mn tuu ρ eiuraran, aut istiusmodi aliquid : Jam diei mus non tam Ω- νι quam) an in aut C Wmiat; quiburi puta Qualitatibus alusve Mus
m sit instructus. Quae ii lue dicuntur Praed carri lde pluribus isti usinodi m
ram seu moriam exprimens, qua huiusmodi plura Particularia, Singularia, seu Indi vidua conveniunt; si magis Specialis sit ea natura, inciradicitur; si magis Generalis, Genus. Ut te, si de Socrate interrogatus Imae sit, Hominem elle dixero ; Euentiam erus seu Na- tu specialem indico: si vero Auimal dixero, etiam sic Naturam seu Est intiam elus ii dico, sed Generaliorem, & latitudinis amplioris, pluribus squam erat ' prior communis mmo itaque dicitur Species utpote naturam Specialem Socrans insinuans ; ὶ Au es vero naturam elus magis Generalem indicam dicitur Geniu: utrumque autem dicitur,
de uisu Gram se, illud quidem magis specialiter; hoc, magis Generaliter. γEt quociam plures esse possunt Genervi sis gradus, squippe vocum generalium aliae sunt oneram es,) quod omnium Amplissimum di in eadem ierie ) genus Generes Emium, aut tam num penu, dici solet, prout, in serie rerum substantialium, Stillantia diei solet summum Genus, Quae autem naturam omnium in eadem serie in maxime specialem seu minimae amplitudinis in exprimit, Spectes Specialissima dici solet, sic, inter sellamus, H mo Equin, cinis, dcc. haberi s olent Species SpeciaG- , de is a ro, Eucepheso, Modin, M immediate praedicantes. Quae autem Naturas intermedias indicant neque omnium amplillimas, nilque omnium strietillimas balterna dici solent sive Genesa sive
Species; & alternatim sunt nunc Genera nunc Species : ratione quidem Vocas Generali ris Species dicetur vox ea mediae amplitudinis ratione Speciali oris, dicetur Gemia. Sic Animal, respectu Subsannae, aut p ras animair, Species erit: stati respectu Homnus, uir, civis, Mut, M. est 6 cutis. Similiter, Amum est Species Aut matu, sed Genus
'nis, heia, ab imis seu summum remu illud esse dicitur quod nunquam HI
Species; Species spectasi ' quae nunquato es Genus: Sed Genus subalternum & Species urna: nunc Genus est, nunc Species, prout ad voces strictioris aut latioris quam ipsa
elum udem Ar quod vox Homo, quae, apud Logicoh censieri solet Species in a
adeoque non Genus,ὶ communi tamen loquela eum fro Genere censeri, t ut, eum G ntis Humanum dicimus; in ut quod sit Petri, Pauli, γώ--, aliorumque hominum generale nomen, seu nomen tam ne; nec quidem aliud annui incommuni locutione, G nus, quam vox communIs seu generabs. in Logici tamen plerique Generas nomen, non de Omni natura communi ut eli Homo, aliaeque species infimae, usurpatum volunt, sed de eis selum quae latioris sunt significatus & Ibus Speciebus communes.
Sic, in Hrphνω arb re se dicto, quia Porpbrim in L gge sua, seu Introductione sua in Aristotelis Logicam, sic quasi,m ramos si ibi it Suhv Antiam ,3 Stiliantia quae est lummum Genus distribuatur in duas Species, Substantiam or ream quod cumidicimus 3 ct Lucremi eam hoc est S tum , quales sunt Angeis & hominum Aurmae. ὶ Deinde Crasi quc subitantiae Species est; sed & aeum est Gentis subalternum, dividitur in dual Species : Orpus Animatum quomodo dicimus Corpora HGentia, seu vitam habentia, & Inanimatum, qualia sunt ea Corpora quae vitam non habent; ut Terra, otia, Lapides, Mineralia, M. Deinde inarum Decierum una) cirpus AnimaIum, seu vitam
laetis, distribuitur ut Gentis Iubasternum ) m S Ubile seu Se um a V Anima i-eimus, & Insensibile seu δε ensimum qualia sunt Plantae , ut Arbares, Herbae, Hures,&c. quae Virum quidem habent, sed non Sensum.ὶ Deinde hλrum pecie I alteram Ammal, distribuunt ut Genus jubalternum in Rationale Hominem dictunt in & tionale quod Prurum dicimus; qualia sunt Bestiae, Ades, Pisies, dec) Αtque tandem H Ο ut species in a ) in sua distribuitur Inaetvitam, seu homines singulares ; ut lant Plato, Socrates, Paulus, Petrus, Rhannes, Richardus, M. Qui ideo dicuntur Inae viam, quia in plures partes subrectri s ut loquuntur ) distribui non pollunt, cum ingui res
106쪽
generis, quas Iutetiales dicimii , ut sunt Dachium n us, Pes, aliaque M incinu ime .grum complentia de qua divisionc nυn hic agitur: in non autum in plures tu loquuntur Partessia lectimas, seu Iulem Tractat aliouis; ut cuin Geuotae aliquod in sua Specialia, seu Partactilinia, distribuitur quorum singula comimum illo seu generali aroianae aracilantur; quae itaque iura seu sub eo Generali dicuntur contanera. Ut Pereus, Parisus, ut paries iub celivae, ὶ contiueri dicuntur, suri vel tu, generali appellatione Hiam nis, aut Ammalis: & Moematas aliique in m.ves Iub communi nomine Mu . Et Iub numera in fheniis dicuntur I ut luc&t Ae) non autem Specie, Genere di Natti' a. Quippe omncs '-nes incommuni hominis mitura conveniunt Genus Humanum duni:, atque omnes I, ut seu genus equinum ) communi Natura i seu specie Equi Atque haee quidem duo, Genus & Npecies, dici solent duo prima PraedkaHEa. Quorum uidem Species t in am intellige in P dicari dicitur, de rebus pluribus u era tuum ei ferentibus. Genas autem , M l lar Decae dissurentibus. Ut m Es, de F fove, M. crate, aluique hominibus qui quidum plurcssiunt, scd quorum una est naura, di quidem pre simimia autem de omnibus Animalibus, live Homines sint quae una pectes cit, in sive Duta, quoium quidem iunt adhuc Π estpectes, ui, Canes, δε es, Anseres, Nesmini, M. in de Asiexa vino puta & nuce ais, quι nou --ο tantum ut duo Iuaret a j
ed naris a seu Decie diuerunt; cum alter -- lit, otitis alter. Et quid. m ubi plura sunt Iubat aemura Genera i unum iub alio ua eadum serie, in ut Corpus, Animarum, Aut I, res Giu inmus; id quod caeteris propinquius est, vocari silet, geum Proannum, quod longiub abest, genus Remotum, & quidem eo remulus, seu magis, murum, quo longius abcst: i ta oectra simili se pros &rem . Sic, Hummis, g aisu proximum est Ammat; Ammarrem vero, gunus Remotum . & opus, adhuc Re-tius. Et Giporis quidem P res μολι- i hoc uit, 'oxima; mastra .rj csi Au malum is Amens:) Aut I vero sp ita remora ; Homo, adhuc Lemuris ; ut quae longius dictant in cadem subordinata scrie. Ubi vero, sub eoden genete, duri pluresve aequaliter inde distant, species C l hoc est amis dicuntur; item sp xies inrisuae : ut homo & Ansum mspiatu Aunnalis. cui Immeaeate subjiciuntur, stantque inter se species inpos . Tertium Prauitabile, dacitur Di orentia. Atque haec qui iam, cum a re, dicitur c- mene Decum. Dicitur autem ut evita, eo quod Per hanc diuturat Oppositarum spocierum una ab altera. Sic, homs de Hugum, quae sub Aurmatis genere, si int oppositae species; conveniunt quidem communi Gencre, i cum utrii vis sit Ammae t sed eo inter se di iterum quod alie- . um suraramas , quae est Disser nua constitutivaIAmtuu ; alterum v aticina , quae est iraque Disterentia constitutiva Prusi. Et pariter dicendum de aliis, in Ac recit 'orphyriami oppositas Deserentias : ut sunt, corporeum, α πρω eum; avrmatum , mammarum 1 sen Pt-vum, mymmm . At ue hae quadem Et eremiae, duplum sortiuntur munus. Quorum alterum est Mum ei seu distribuere genus ut cum auames per oppessias Disserem I, ratio d=s ct in atra sis, distribuatur in oppositas species, Hammis ex Histi: i Alterum est, constituere Pec em, is iit, quum raraa se, una cum animast, constituit seu complet natu am, suu Deciem, ho-nis : contraque, irrati male cium ammadi constituit naturam seruit. J Et respectu allius muneris
107쪽
De Duobus postremis Praedicabilibus. Lib. i.
neris dieitur H erretia ae sua; respectu hujus, H erentia consitura . Sic Rationale est, Animam, differentia est ima eademque, Hominis, dii serentia con cuir Et quidem Disterentia Specifica dicitur, quae constituit Speciem, tintimam, intellige ;
Genetica vero, quae constituit Genus, seu Speciem subalternam, quae itidem Genus est. Si emtionale conititutivum isontinis differentia Specifica dici solet, & Senstrumn constitutivum Animalis j disserentia Genera . Sed &. disterentia Proxima dicitur, quae proxime constituit; Remota, quae remotius : sic, respectu Hominis, Rationale est disterentia Proxima M urvum, Remotior. Diciturque Dillarentia, Praedicari de pluribus, Specie vel A umero iusserentibus. Nempe, de pluribus Numero Ialtem ae erentibus, praedicatur etiam differentia De Oa nempe de eis omnibus de quibus, quam ea constituit, praedicatur specics, in ut Rationale, de No crate, Platone, reliquisque m nibus. Dilucrentia autem ereret , etiam de pluribus Specie ae rentibus de quibus praedicatur ipsumtentu culus est haec differentia constitutiva, ut Sens reum, de Ase utaro & Huc lesb.
Disterentia denique Praedicari dicitur in stetae: Quia respondet quaestioni Qualis es. Quippe cum de inmine verbi gratia in interroganti es, respondetur Anima7 quod
genus est; ὶ interrManti porro ale Animes, respondetur Rariovale, quae est fomeren , qua ab Animali Bruto disteri.) Vcrum, quia eadem Disterentia, una cum Genere, completipi m Hominis ὶ Eilentiam, quae, Lut es homo, complete docet: dicitur item in Male quia praedicari, aut eum t eodem seni v in F sentias. Non modo quod dicat a sit illud Quid, quod interroganti, quiό est, responsum erat, i puta, stuale Aurmes'. sed quia hoc ipsum L ale, ingreditur E emiam i seu 2 id Iarem, ut loquuntur Hominis: cujus qui lcm tota Essentia i qua Le Pes Ostendituri non in eo tantum consistis, quod sit Arimas inam & sie Brutum est 1ed quod sit Rutis se Animal. Alia vero 'Prae Ioab G lde quibus post dicetur, dicuntur quidem in Pale praedicari; sediu 2 se Abeiantali. Ut, cum Socrates , Asbilis elle ima facultate praealtus dicitur, aut etiam A s, Graecus, Philosephus, M. quae de illo dicuntur Praedicari Auita utabrer; non, sentitater. '
C A P, V. De Dusius postremis Praeicabilibus ; Proprio A
ΡRaeter illa tria Pnedicabilia, Gnus, Speciem & Differentiam, quae Piacae mi dicuntur entitater ; l utpote quibus subfleeti E entia continetur: alia superstini duo, quae de subiecto Prinae Acuntur & quidem de pluribus t sed Accia tri ter, aut exuae emtia Ier s utpote quae quidpiam extra rei gentiam indicant. Quae Pio mum & Accians
Proprium πω, s stricte sumptum tale quidem censeriir, ut quamquam Subsecti sui de
quo praedicaturi Ιissentiam non constituat: eam tamen necessario comitatur; atque ab ea Iluit, ut consequens nec starium, & quidem incommunicabile.
Verbi gratia. Si ponamus I .ineae Reetae ellentiam. in hoc sitam, quod l xx aequo jaceat inter sua puneta ; aut quod Anglice diceremus j bes jus hetorren Ps 'mis: s L .
tina autem vox, Euclideo ἐξ exaeie rei pondens, vix occurrit. Aut etiam supponamus, Rectit inis notionem, ita ex communi usu notam & fatis intcllcctam, ut eam notioribus
vocibus i quam ipsa est haud possimus explicare. i Quippe ita notum est cuique, quid id
sit quod volumus, cum lineam Rectam dicimus, non curvam: ut faeibus sit id mente comcipere, quam notioribus verbis explicare. Ut vel ejusdem Desinitioni per notiora verba non sit locus, vel ea saltem non sit opus. Quod & m alus simplicibus notionibus non raro contingit. Ab ea Rectae es lentia sive per eam definitionem, sive ex communi uiu, recte Intelleeta in necessario consequetur, eam este omnium rutra eosdem terminos brosimam. Quod quidem a Remia vis notione sintellectu melius concepta, quam pollit vocibus Plicari, tam immediate consequitur, ut vix Meaeo alicui locus sit quo pollit Demonstrari.
Quippe si ponamus Lineam A B rectam est e sputa quae per R trans A-R-B at, atque animo simul concipiamus quid sit Rectum se; heri non - potest lanimo statim consentiente, etiam absque probatione i quin ea. brevior iit quam alia quaevis, puta quae per C transeat. Hoc itaque Proprium dixerim s seu Prometalem meae Rectae . Quod quidem non C si it Rcci, tudinem iut quam natura priorem putemus quam Brevis iam es ei ab ea tamen immediate fluit.
108쪽
Cap. s. De duobus postremis Praeicabilibus.
Aliam Rectae Proprietatem dixerim, quod sit sinter eadem puncta) Gnica. Quippe si recta quaepiam Jungat AB puncta, ea cum AR B squam rectam ponimus in coincidet; eruntque sue omnes inter eosdem terminos alio deflectentes ut A C B ) Lineae Curvae,
od autem, apud Logicos, frequentissime occurrit hujus rei exemplum, est, Ris hias, seu Ridendi, forte & Flendi, facultas quae censeri solet ita Homanis.Promum quid atque 1 Rationali lusurus immed Me, ut nanc necessiario consequatur. Neque est necelle ut hic anxie disputemus, an hoc de Ris hiau ὶ omnino recte stituatur sed, dato quod sic se habeat, appositum erit huius rei Exemplum. Quippe, per Proprium t hic loci seu Affectionem Propriam, id intelligitur, quod ab Essentia seu Fo ma rei immediate fluit, estque cum ea necessario conjunctum, nec oriri potest aliunde. Hine est quod tamenti e dicatur omni, Sob, & Semper Ut Ris Ias, censetur omni homini, hominique Soli, & huic Semper convenire. in Quippe si ab Essentia immediate fluit, ubicunque est haec 'fentia, ibidem erit & haec γνω propria : adeoque Dinns competit cui competit haec ei lentia ; α quidem Semper : Atque si cum ea sic connexum sit, ut aliunde oriri non pollit etiam huic Soli competit. Atque hoc est quod dicunt Conve1 Iibiliter praeraecari. Puta, si omnis Recta es inter cadem extrema j linea brevissima ; & Omnis linter eadem extrema j liuea bis ima es Recta.
scilicet quod Asbiluas sit ita cum Ratioue connexa, ut ubi altera est alteram item elle sit nccelle. Et quamquam Vox Proprium non raro de aliis dicatur quibus hic character non convenit; cum tamen haec sit Genuina Propriis notio, eo magis minusve recte & accurate res ea dicetur Propria, quo magis ei minusve competit hic charam Nam revera vox Proprium, laxiori sensu non raro occurrit, atque in significatu non parum ab hoc diverso. Quod&in omnibus fere vocabulis uiis occurrit; nempe, ut nunc laxiori, nunc strictiori sensu usurpentur ; nunc proprio, nunc figurato. Sic omnino
noc est, omnino comenu, congruum es, Aerarum cst: i Non, quod authno Judex, aut
omnis J udex, & quidem Iempo Iuste facit; sed expedis ut iaciat. Item, Vox civis, i dici, mus , proprio Iressu notat animaI domeficum se distim; nec solo tamen hoc sensu, nec
semper, usurpatur; sed s ensia improprio&Aurare, de cane Picto, aut cane Coelecti, dicitur. Ubi sensus proprius, idem est atque tramaraus, ' guus,geminus. Sic domus prora, corpus proprium, M. de suo cuilusque dicitur. Altaque multa sunt ejusdem vocis ligni.
Inter alia, vero, haec saltem Quatuor , Logicis notari solent. Proprium primo moaeo, dicitur , quum quid alteri convenit Suh sed non omni Sic mini propi tum e , dicitur, e e phictyophum, hoc est, ex omnibus animalibus, fili hominι competit philosophari; non omni tamen homini. Proprium secundo modo, quod competit Omis, sed non Sob: sic Hominis proprium esse
dicimus bipeam ese : Hoc est, omnι homini l integro, intellige , non manco, aut alias monstroso, in ex naturae lege hoc conventia NonDί tamen; nam & res item bipedes sunt. Proprium tertis mota' quod omni sti competat, sed non Semper. Ut Homini, canescere. Quippe omnes homines plerique saltem & quidem Iob quantum est observatum canocere solent; necsemper tamen, sed rusemo: Hoc est, plerique homines, qui ad senium perveniunt, canescere solent; quod de alias animalibus non eis observatum. Neque enim nimis rigide Intelligenda sunt hilus modi eliata. Sic proprium c uspis est, quod est suum δε s. Propritim autem quarto modo, quo sensu hic intellemim volunt, 'errum, quod dicitur Praedual se, quod omni, Sis, o Semper convenit. Ut, Homini, Ei bilem esse: Quippe homines Ita, A quidem omnes, quamvis non rideant semper, semper habent ridenae DoLtatem. Quodque ira cuipiam convenit, strictillimo sensu dicitur Proprium : & quidem quod sic convenit, rasum Iur, ex rei natura sic consequi, ut cum ea necessario sit comnexum. Atque hoc quidem ' trium est quod dicitur con vertibil Ire pracaecari s Reliis
qua vero, utut Propria nonnunquam vocentur, ad Auia una quae vocantur communia, m-Ierenda sunt. Verum quidem est, hoc convertibilum praedicari, non minus Disserentiae convenire, quam Proprio praeescatur Quippe non minus dicimus, Omnis homo es Rationalis, O Omne rationale es Homo, quam quod omnis homo es Risbias, O Omne risibile eri Homo. Sed cum hoc discrimine : Dinerentia quod Praedicabile dicitur j de subuesto suo predicatur ut Gentiale quiddam; estque Consituma E MIM . Adeoque Disterentia E entiata dici solet : distinetionis gratia nam sunt & aliae Diiterentiae, Acci entales ; quibus res aliae ab aliis disserunt.) Proprium aut Praedicabile ὶ illud esse volunt , quod entiam quidem non consimit ut pars ejus estentialis habeatur,) sed eam consequitur, atque inde
justa6. estque cum ea ne sario conuexa.
109쪽
s6 duobus postr is Praeicali ius. Lib. i.
Sed & Popitum insum quia sic conseqimur et Iemiam 3 'FnDase nonnunquam dicis eum hoc duci imine; vinci rem dicitur FAMI secun mens; Pro rum vero. Ad lue Proprium dicitur Praedicari in duci; Differentia vero, in gramam quod dicitur Prae aliis numero quintum vocatur Arei ens, muc ως. Utpote quod, ad rei Essentiam est plane a Meminium; quam neque Constituit, nec eam n cessario consequitur. Et quidem distinctionis gratia nonnunquam dicitur Atrei ens G- ne, tui a Propria distanguatur; quod Ipsum non raro dicitur Acciacus Protritim : &m-is; non, in αξ se νωδ 3 HHusmodi sunt, quum quis dicitur, Ham Aur . . venis, Senex , Hunis, Macer , Graecus, Arbartu tis, 'UI im, Hi iam, plane extranea, & accideiunia. Definiri solet, 2 ἁ suus adesse vel abesse me Salecti interitu. Utpote quod neque subiecti naturae ita contrarium est ut deseruat, adeoque ipsi αι Ere notest
Dividi solet hoc Accidens, in Separabile & Infeparabia... A 1ς l vj di ur, Quod actu separari potest: l Non quidem ut ipsum esse possit siue sudecto, sed subffectum absque hoc. 'Ut, Argus ab Adma ; ut quae cale-
Accidens Isseparabile, dicitur, quod non potest actu 1 subjecto suo sieparari. Ut Cis ab Lgne' absque quo Ignis este non potest. Sic Metao, o, Nigre o Cmis ' in-oent: ut' vix autari possint sine illorum internu: Nee elle posse centeri tolet i saltem raro conspicitur j aut Crauus urger, aut albus Guus imis NMςον Accidentia o parabista, posse nihilominus a is O G
non qua absque his subjectum este possit, faut salicui soleat: in id
quod absque horum connotatione seu consideratione, subiecti es lentia concipi possit im seu Natura Corvi, quod hanc Nigredinem necesIario pollulati uauh cessante Nigredine, cessaret esse Corvus. Neque, In Cygni ellcncia. Quod postulet Cantaurem ; magis quam in i θυο s natura, ut sit Nger Et inranquam AH pem lavare non pol Muis, sic ut albus fiat: ad ius tamen Eli iam nigredo haec , Iuae integra est ut aliorum hominum in eo quod est Animes Rationais ; quam quicem essentiam , neque constituit, neque necesiario consequitur, haec Nigredo
ta . Impos libue utique in s verbi gratia ut Linea recta sit, quae non est omnitimi eosdem terminos habentium rein a. Similiter censeri solet M JUtas a Ratunus rare sic pendere, ut haec absque illa non possi esse : quod quidem si non ita sit non Prorem ri
. Atinue Jam absolvimus i quantum opus videtur Quinque i quae numerari solenti P biba ; Genus, Spectem, erentiam, 'o' , & Acciacus. Quae omnia i utpote faces cim nes seu Uumersa est in hoc conveniunt, quod de us D dicari seu dici polluat Pammularibas, Sugularibus, seu In in s. Cum hoc tamen discrimine; Gentis Naturam annuit magis gemralem; Species magis specialem pluribus individuis communem l Drso Iaa, eli quae Specierum sub eodem Genere Oppositarum, alteram ab alteradui inguit; suamque s cui convenit Seeciem constituat, ejusque Essentiam s una cum Gineret complet; μο --, eandem Ellentiam necessario consequitur; ista res t commune j ita subgeeto suo adesse potest, ut etiam pollit abelle, nullam cum clientiat neces .
Sic, cum Mo Mem dico Hammem, Speciem assigno : cum eundem Avi Idix , aD Iimo Ob . Rari alem cum dico i seu Ratione praeditum j v mctentiam astrino Decri Trit p. Opinquim cum Sensravum, disserentiam Genera m l& remotiorem. TCA MPm dixero iseu Ridendi lacultate praeditum, Pro us i p oprietatem, seu in Mioncm propriami Indico; quae essentiam us censetur necellario consequi. Cum id in i Vmrannuo plura minima, Notandum interim est haec omnia Praedicabilia, de sublectis sitis dici, seu praedicari, in recreto, non in Abiracto. Qiuppe non dicimus sorbi gratia i quod Socrates est Hum.
Potest quidem Agria, de pluribus is, Ams sputa, quae est in Charta, quae in Latia. Quae in Pariete, &e praedicari: non amem ut inridens de Acrare, sed ut Species G
dς pluribus iub se Individuis, quae ipsa As acta sunt Vc A P.
110쪽
Cap. 6. De Substantia, Accidentibus, &QC A P. VI. De Substantia, Accidentibus, et decem
Sinvectam Letices esse diximus, Res omnes, sive Reales sive Imaginarias ;ὶ quia de his
omnibus Ratiocinari possiamus, seu Ratione uti. Hoc autem sibi iacit negotium Aristoteles, jam statim ab initio suae Logicae ; Res omnes reales in certas Classes seu Ordines distribuere : quo earum distinctiorem conspectum at
Quas rerum Classct ab ipso constitutas γκύαι Categorias vocat; quae Praerae mora vocare sistent ejus Interpreto. Ad quarum classium) aliquam, referri posse censetiir vel Dn ecte vel Redue ne ) Res omnis. Non tamen hic recenset Res maginarias, Da Rationis vulgo dicta, quae aliam non habent realitatem quam quae ab imaginatione nostra recipiunt: Sed res tantum Reales dietas; quae quidem in mundo existum, etiam nobis non cogitantibus. Non igitur hic quaerendi sunt Cerberus, Centaurus , Chimera , aliaque limusinodi Poetarum figmenta. Sed neque Genus, Species, aliaque Artis Vocabula οῦ sive Logicam, sive Grammaticam, sive Rhetoricam, sive aliam quamvis Artem Sponantia; quae notiones sunt artificiales, quas nobis ipsi formavimus. Sed neque M. Dum, Inouam Plauserum, Securem, hic expectemus; aliasve istiusmodi res Artificiales. Nec etiam in rebus naturalibus) Crus, Erachium, Pedem, aliave membra rerum integrarum, in separatim tradita. Ut quae referenda sum & reducenda ad sua quaeque Integra. Sed neque hie expediemus integras Sementias seu Propo Ones, in Rerum ordine digestas ;prout res una cum alia componitur, sive ali irmando sive negando hoc de illo. Sed res ipsae
Iepacatim prout ab A tehensione Si fici uuae dicitur ὶ concipi solent, tanquam Sim , cra tremur. Ut Homo, Duus, Aurum, Messa, &e Res autem sic in Haricamenta digestir, sunt vel Sullantiar, vel inridentia. Per Subsannas intelligunt Res eas quae propriam habent per te subsistentiam. Quales sunt Homo, Equus, Aser, aliaque quae habcnt quasi esse de his. Per Accidentia intelligunt, in quae potius Rerum Appe Des, quam Res ipsae, censenda videntur ; adeoque Analogice appullari Res dicuntur. Ut fiunt Cure, fgura, aliaque istiusmodi quae actae Ita dici solent. Sic verbi gratia ) si unum Cerae, aut Pluini, quod per se quidem aliquid est quod prius forie Sphaericum erat seu Rotundum; quum Jam informam Latiorem deprimitur, aut in Cubitam reducitur: Non tam nova Res producitur; quam, ea quae prius crat, redigitur in novam Hormam; quae t nova forma non tam Res est quam Appeninae rei, seu Modua rei. Neque est ea Gmnae Ias, Hunities, M. realiter disellineta tanquam alia Res) ab ipsi Re Ruunis, Hana, M. Atque hine est quod Distributionem Rei seu Entis in Subctamiam & inridens, di
eant esse, non tam distributionem Generis in suas Species, ut, cum Auimal, eodem sensu sumtum, distribilitur in Hominem dc DuIum; ὶ quam .hqui voci in a Ruivocata, aut taltem inalogi inhua Anagogata coque rim, non oce praedicari de Substantia O Atre, inrit hoc cit, non eodem sunsu & signiticatu; seu, ut loquuntur, secundum ram n men oe ea em mimis sed Muruoce vel Auakeice ; nempe, de Stil ut a sensu proprio ec primario ; sed S undario de is ente ; ut Vox Homo de vero homine, &pictura hominis Huc speetat quod jam olim di tum erat, Accidens es Ie non is sed, ἔντρο non Ens, sed tis Ens. Atque ad eundem fere sensum distingunt risteriores scholastici, inter EAs de dum entis ; seu Rem ex Moaeum. Neque aliud forte sunt omnia Accidentia, quam Qua-lificationes seu Modificationes Substantiae. Quod haud aegre faterentur pleraque omnes, nisi propter Euchariatiam,ὶ contrarium dicendum putaverint, ut existere pollini Accidentia 1 Subieeto tuo separata. Sic Jestuta duared. in Metaphys Dis I. MEL 1. Num. Io. Pre net erium, inquit, Eucharisior, certius nobis consat, quantitatem esse rem ae nctam a matrem, quam per cognitionem nam rizm con se tusset. Praedicamenta haec seu Rerum Clastes in sunt numero Decem. Stibuantia, stramisas, intitas, Relatio, Adri Passio, Quanta' GH, S Ius, Halitus. Quorum Primum in P dicamentum Suis uitae; reliqua Novem, ct sentium.