장음표시 사용
121쪽
168 De Praedicamentis Ubi , Quando. Lib. 1.
Patiens δ n matur : Hujusmodi Definitiones non tam exponunt naturam Rei; quam dicent, Voces ipsas ita per se cile significationis notae, ut delinitionibus non indigeant; ct vix poste notio bus voc4bus exponi quam apsae sunt. Agens & PMiens, prout ad se mutuo respectum habent, ad Relutio, a Praedicamentum spetiant: sed Ams dae Passis, prout hie locantur, connotant abiblutum id quod est harum Relationum fundamentum. Nam apsum A me. aliquid est: ut sinulit et Pari, aliquid. Et ouanquam sint Oppositarum Relationum huncamenta, id non impedit quin ex se aliquid
Dicitur autem Acti & Pasti similiter, in nune Immanens, nunc Trans s. Immo squidem, quando ita in Agente manet Aesio, ut in aliud extra se non transtat: Sive cum Agens es Patiens sunt res una eademque. Ut coguare, istata re, mungere, M. Transens vero, quando ita ab Agente transit Actio, ut in alaud extra se Patiens recipiatur. Ut, cum Ignis Aquam Cul facit ; Ggnumve combures. Atque hae quidem Actiones & Pallionis Tranile res, commodis lime exponuntur per Venba ut loquuntur Grammatici) AMO S PGp . Ut tiro, tiror ; per Iro recti ci ; ωδε- facis, cal s; s nam vox misso, utut forma id non indicet, significatione pauiua est, dicique solet Vertam Mure Pus m. manentes vero, per Verba Netiua ; ut eo, curro, rL. ἀο, &e. Sed Grammatici s seu potius usitatae formulae loquendi) non ita semper adaptant nomina rebus, ut hoc in omnabus Observetur. Utputa, verbum Amo, si Grammaticam spectemus, verbum Amtium est, ct Transiit m ; Aelio tamen Immanens est in Amante nec extra se quicquam in Amato est est. Habet quidem Objectum suum, quod Amatur, sed non tam in quia, quam is quia, versatur; ut cum, de re aliqua, cuiro Lu medrar. Nomnunquam etiam formulae Grammaticae, sunt notionibus Philosophacis contrariae. Utputa cum dieitur Oetitus Via Z Lucem, es Lux ab oeulo Viari: dum interim Philosophus docebit racem agere M O Lm ; Oculumque a I vice Pati. Adeoque non tam ad sormulas loquendi, quam ad naturas rerum, respiciendum est, ut rite judicemus, quaenam iit Lm-netis Actio, & quae Trarusens. Ad hae praedicamenta, referenda sunt omnia sive Age sive Par αδ genera. Quae sui-dcm, rus pectu Agentis, dicendae sunt Actiones ; respectu patientis, Pa nes. Adeoque O rariones, sive Hus rati , sive Foumiarum naturalis, quae in prima & secunda specie Qualitatis locantur. Quippe Vitam faciatas, est Potent a naturatis ; & Pentia Disanae, H Attis : sed V, ο & Sulatis, sunt Actiones.
De Praeicamentis Ubi , Quando.
eadem utriusque sit Notio: sed quia eodem modo respiciunt Locum, alterum I alterum, Tempus : atque ita inter sedisserunt, ut inter se differunt Iaxus, & Tempus Quippe alterum innuit Ubi, seu quo Loco; ὶ alterum a ' seu quo Temporc res quaepiam est, aut esse dicitur. Nominantur autem Ubi & ando, potius quam Liscus & Tempus ; quoniam plurimae sunt Lum & Te viris considerationes quae huc non speetant. Si Locus consideratur ut Partus, aut Magnus, aut quam Maznus, &c. ut, Ager aeriorum jugerum , Theanum amplum, exem Celsa, minuta Pyrris, integra Retis, &c.ὶ Haec ad reaedicamentum 2 mitatis pertinent; puta, Uantus sit hic locus. Si is Ianua vicimus, aut LI a Pascua &c. Agrorum 2 Mares iam consideramus ; quae ad malitatis tertiam spectem periment. Si Agrum dixerim Plotim, Montgum, uadi aram, Rotundum, dae. Qualitates etiam hic considero, sed quae ad 2 QIamspectem pertinent, quae est O' Agura. At vero cum dixero Hic, Mic, at ubi, myruam, ubiyuei Zm , Diras, Romae, Laemium, iuis ira, in Gallia, in Caelis, in merea, infra ter)am, dcc. respiciunt haec quaestionem, Ubi I
carum : atque ad Praedicamentum GH pertinent.
Similiter de Temps e: si mram dixero, Diem, Mensem, Amum, Gybum, Seculum ;tempus Letum, breve saepe, rino, Iemper, dic. Haec omnia spe lant Temporis Luantitatem ;sive Continuam uamisti; sive cretam, uus: in Atque eo reserenda sun Sed ubi dixero, Hotare, ci as, heri, tu ius terram, grano Poenit, aut Proxime praeterio ;tem re M in Davitas, Asexandri; aut quoto anno Domini; M. Haec, quaestionem χαυῶ Iespieiunt, atque ad Praedicamentum auri pertinent.
122쪽
Cap. Iῖ, Ι . De Praedicamento Situs. C A P. XIII. De Praedicamento SituS.
p dieamentum Situs - respicit Pomouem rei, tum respectu partium suarum in
ter se, tum respectu Loci, aliarumque rerum.
Dii ieri autem Suus a figura quae est quarta species qualitatis, in quoniam ea solummodo respicit politionem Partium resipiatu Tinus, unde pendet Figuratio rei; absque respoetu sive ad Locum, sive ad alia corpora: Sisus autem haec praecipue respicit. Sic Tiriangula, vel 'ramides, A B ; sunt quidem Smiba, si figuram spectesὶ sed non similiter IIa : quippe Apex alterius Sinum est, alterius restim. Sic, Stantis, Pacentis, Pendentis , Figura. quidem eadem est, nempe, in Rectam protracta omnium sed Suus varius est, ratione tum
Ad Predicamentum hoc speetant, variae Postimes, seu Asturae corporis; saviis, sedentis, jacentis, prone, lupinedemi pine, ) genua flectentu, M.
Genius item varii, ambulauIis, currentis, Ialtantis, tripudiantis, repentis, natantis, M. Quamquam hi, absque respectu habito ad locum, ad dimicamentum Aminis referantur :Sicut illae alte , absque hoc ad locum respectu, ad quartam speciem Qualitatis. Item, Supra, Lura', Arie, Retro; Prope, Longe a dextra, a sulctra, cacumruarue, M. Quae tamen absque respectu ad alia corpora, referenda eslent ad GH. Item, versus Orientem, Occiaeentem, Meridiem, Septentrionem, aliaque Horizontis puncta ; quae Astronomi AN Iha vocant; Nautae Rumbas. Item, situs Harizontalis aut Hortatanti pira eius sive ad Libellam, ad Hori temserpentacularis sive erectus,ὶ Obliquus, Incliuos, Reclinans, Declinans, M. Quippe haec omnia varium lignificant Suum seu Positionem corporis respectu Loci, aliorumque corpo
CAP. XIV. De Praeicamento Habitus.
PRaedicamentum Halitus seu μει o respicit ea externa omnia quae quis Halere dici solet. Ut, vestis, ornamenta, RU Usiones, tac. Quod non ita intelligendum est ac si res ipsae quae sic habentur, sint hujus Praedic menti, t puta vestitus ipsi, S. c. quae ad alia Praedicamenta sperunt;) sed Habitis harum,
seu ipsum Habere; το εχ ν Πασα.
Adeoque errant si qui putant Vestius ipses quos nos item lingua nostra Halitus diei-m hic locandos. Quippe hi, si Mauriam speetes, pertinent ad Substantiae Praedicamentum ; puta seni, Sericum, Cottum, M. Si Hormam speetes, pertinent ad quartam speciem χιιbtaris ; ut Tunica, Toga, Parum, orona, Calceus, Ocrea, M. Sed Habitis horum : puta Messisum esse, Tunicatum es e, Togatum esse, Corona cingi, Culcre indui, M.
huc pertinent. Sic, Gerere A nugum, Armiatam, Plumam, Momlia, caeteraque ; quae ornamenu potius sunt quam VH es.
Item, Maciis cingi, Sca. Pugione ; instrui Hasa, Gipeo, bone, Cessitae, aliisque; quae Arma dici solent. Sic, indui Currana, Sceptro, Mitra, M. Quae sunt Honorum seu Dignitatum Linigma. Sed de, habere Divitias, Domus, Lati unaea, Regna, Principatus, Suessitium, insectis,
Servos, Amicos, ct . Quamquam enim haec distanuora sunt quam Me lisus, ornamenta, caeteraque quae corpus nostrum attingunt : non minus tamen Haberi dicuntur; atque ad hoc Propterea Praedicamentum speetanti Habere quidem Dominum, Prudentiam, Virtutem, M. pertinent ad Maluatis Predicamentum ejusque speciem imam de secundum, quoniam haec enerna non sunt, sed intra hominem ipsiim. Pisistim elle, Asmosum, Deformem, daeae. ad Qualitatis speciem quarae m. Item, Asbum eisse, Nigrum, Fusium, Eubicundum, M. ad ejusdem speciem tertiam;
123쪽
116 De Ante-Ρraedicamentis,&c. Lib. I.
eum hae sint puti ks mas es, atque externorum sensuum objectae Procerum esse, Nimis i. Mup m, Fusain. M. ad praedicamentum . Duris. Quoniam omnia quae siehaleri dicuntur, non sunt extra ipsum hominem. Sed, esse Splenaedum, Ditarem, Iti sitio μα-- M. ad hoe spectant Praedicamentum Halutis, seu Haben F ν es exurnus. Nee hominem tantum spectat hoc Praedicamentum, sed ad alias item res tendi potest Sie, Ar em ornari dicas statis, foribus, hum, M. Terram vestari Arbciribus, S is, ministis . O es instrui Supessimis, Tapetibus, Vases, Ornamentis, M. Equum indui Haem, Ephi pio, Pectoris, M. Quippe cum omnia haec Hateri ritu dixeris; horum Ha histo, hujus erit Praedicamenta.
C A p. XV. De Ante-Ρraedicamentis , Post-Ρraedicamentis.
NE quem terreant grandiloquentia haec vocabula Aia Praeeaec amemum & ' Prae V menitim : Sciat; nihil grandius his vocibus si ficari, quam, quod Aristoteles, cum Tractatum scriberet de Categoriis, quae Praeduam Ia nunc dacimus, j explicanda quaedam putaverit ad ejus uitelleiectionem spectantia: Et quidem eorum aliqua sub Initium, quasi Praefationem seu P oletum ad ea quae sequuntur, quae Ante praedicameneta dicuntur utpote praecedentia: quaedam vero sub Finem, quasi 'iagum seu Appen rem ante traditorum aquae itaque 'νbpraedicamenta dixerint Interpretes. Adeoque haec Nomina, non tam Materi am inibi traditam spectant, quam Locum quo ponuntur. Si itaque libuerit Arasuta, ea praemittere quae iam sequuntur ; & vice versa : quae tam sunt AnIe praera camenia dicendat orent Ps praeaec amenta ; quaeque jam sunt Pos praedicamenca, serent AHe sed amora. Inter ea quae Praedicamentis praemisit; ostendit, Quid, per Umvoca, t 'ut quibus accensentur Auriga & Mn--It quae nunc Abiractum & cinciritim dicimus intellexerit. Quae vocantur Tres Desinrtiones Aures a dicamentales ; murammis, ὀρο --, α
Ostendit porro quid interest inter Dici a & 'geri : nempe illud resip: tam Stibvectum Praeia carronis ; hoc, Subvectum Inhaesimis. Et quidan illud Cincietis maxime convenit; hoc Ab actII. Item, quid per Compissem intelligendum sit, & Lucomplexum. Et quidem, Alia esse cimplexa more, nou M; Alia, Re, ρ non Vovi; Alia, unaque; Alia, neutra.
Atque hae sunt quae vocantur Dres diues in repraeae meuIales Hiae. Quae omnia nos suis locis supra explicavimus.
Docet porro; xuia dicisur de Praei cara, iuri de Susis A. Hoc est, Quod assirmatur univer aliter in de Generati quovis, affirmandum item esse de eis omnibus sive Specta bus, uve Parra vittas quae sub eo Generali continentur. Utputa, Quicquid de Animas dicio tur Universialiter; hoc est, de oraret Ammab; dicendum etiam de Homine, Bruto, Cane, Equo, Socrate, Bucephalo, M, ut quae sunt Auimaba. Item, Genera Subordinata, easdem habrae posse Species ct Disseremias et rem auum quin P sera Imri, aut Non Iuba Emata. Ut pote, Immo & Brutum, quae A malis sunt S cies ; nem Raticiniae & Irraturale, quae tum Musdem mmrrentiae Hostae; sunt item S cies 9 Dimerentiar sed remotiores, non proximae, orporis, seu Substantiae C 'rein rQuoniam Ammal est subordinatum C p L Item Corporeum, quae est D erentia consumina orporis, est etiam Disserem a Ginituma sed Remotior 3 Animaus Quia cimus de Ammia sunt Geneta Subaraenara, alterum alteri. Quae autem Opposita lunt, aut Non aenata ; ut H-ο & Prutum; quamquam habere pollini idem Genus, ut A mes; casdemque aedferentias generitas Constitumas remotiores, ut Cur retim, Ammatum, Sem bile; non tamen easdem Species aut raderentias iuri sisas, aut etiam C itura H cimc proximas. Quippe oratio O, quae est aedferentia Oxima Consisutiva, otiti; A mdus non convenit. Item Equus, Canis, ridis, dic. quae sunt Bruti Species; non esse possunt Species Hominis; eo quod Immo & Brutum non sunt Sub Mata, sed Coo mata di O 'sua. Atque hae sunt quae dicuntur A te praedicamentales Regulae Euae. Sunt igitur omnino prout numerari mi tὶ integraedicamenta Septem, quippe t idem, Praedicamentis praemisit Ar Aules exponenda,) Tres De istines, Duas Drio nes, & Duas Regulas.
Ad calcem vero subjungit Appendicis loco ὶ explicanda quaedam alia, quae itaque
P Israe amenta dicuntur.ὶ Nempe, Vocum qitarundam quas ante usurpaverat in diaversos significanta; prout alio atque alio sensu nonnunquam usurpantur. Non quia
124쪽
Cap. 16. De Oppositione plicium Terman rum.
earundem significata omnia exponens; sed quae praecipua putaverit & notatu digna. Sunt autem numero Quinque, quae tot dem Pon in camenta dicta sinat; hoc versu Barbaro
Opp. pri. No. Simul. Na. Is sunt Fossi aeta mora. Hoc est; Opposia, Fritis, S gratus, ct Hubitus ; de quibus ordine jam dicetur.
CAP. XVI. De Oppositione Amplicium Termino lim.
CV M in praedicamentorum tractatu, O possit - ἀντα -- ὶ facienda erat mentio ;Quid per in stra intelligatur, ct quibus modis elusimodi fiat Oppolitio hic exponit.
Per Oppota intelliguntur non qualitcrcunque opposita, aut Invicem repugnantia : ubputa, cum unum multis pariter opponitur: qua .' sparata dici solent; ut nos, Equus, Canis, Lis, aliaeque Dura species: ὶ sed, cum Gnum uni tantum opponIIur scilicet uni em
Horum inpositarum, quatuor numerari solent genera. Relative inrisita, cinnarra, - tua, ct OnIi ad Araa Relative ovo ira, sunt quae Correlatiis supra diximus ; utpote Retuum cum suo Grelato Ut patre S. sibus. Quamquam enim idem esse possit , Parre dc Alius, diverso respeetu ; puta Ahus unius & Pater alterius; non tamen ejusdem, & codem reipeetu. Dat ra definiri solent, quae sub eodem genes e, maxime Esau . Ut calidum se frigi--m ; album ct nigrum; quae taureartae qualisares dici solent. Et quidem de com3 arus qua- hiatibus potissamum hoc intelligitur; de aliis vero, propter qualitates contrarias. Contrariorum vero, Alia dicuntur Immediata seu immediate comra1 ia ὶ inter quae non
in rcedit medium. Ut in Numeris integris intelligeὶ Paxo Imax ; quippe nullus est Numerus integer qui non sit, vel Par, vel impar. Alia, Maerata; inter quae Messium intercedit. Nempe. vel meaeum Participatimis quod de utroque participatὶ ut in sua reptis, quae de calore & frigore participat: vel saltem Medum Abnegationis i ut Color ber, qui medius est inter extremos Asbum & Nigrum; non tamen per parraicipationem, Ut est Geratius aliique Gieti su dicimus, in ex albo & nigro commixti, sed tantummodo per Negationem, utpote qui neuter eorum sit.
Privative inposta, dicuntur Habitus o Privatio ejusdem insulem capaci. Ut oxα Temeserae in Aere: Vitus & Couas in oculo. Quorum quidem Halitus est is Mens reaid ; Privatio autem eii, per se Non ens ; sed, prout a nobis concipitur, fit ens rationis.
Additur, insubjecto capaci; quoniam ouatio prout hic sumitur non de omni absentia dicitur, sed de absentia ab eo subjecto quod Halitis capax est, i adeoque dicitur etiam assentia debiti esse , hoc est, ejus quod ines de ILὶ Adeoque Lapidem non dicimus Ce-cuus ut ut non videat 3 quia non est videndi capax. Et non nisi x dieitur quod est M s dici solet astand as a sane insar Lapi is cavus ; saltem si hoc restricto
sensu intelligatur caecus, & non latiori sensii quo idcm esset ac mu videns. Verum hic notandum est, quod Vox Habitus triplici saltem sensu apud Logicos occurrit. In praedicamento ab alis, per Habitum intelligitur Distas Desistos potentiam magendo ; ut habitus cauenae, tripuiani, citharizan F, M. In Praeicamento Habitus, iii telligitur de Husitione rei cuiuspiam externae; ut Tunicatum esse, Toga, Monibbus ornari, casside Iegr, M. I n hoc Pospraedicamento, intelligitui de Praesentia cuinycunque A ci sentis, seu formae accidentalis, culus sui estum de quo agitur capax eth Sed & plures alii hujus Vocis significatus post occurrent in Poli-praedicamenio Habitus.
trui mira sive contria oris opposta j sunt postio O negatio ejusdem. Ut Homo
α -- homo; Lars dil nou lapis Videns & non videns. Adeoque horum alterum de quocunque subjecto dicendum erit; & Lapis utut non dicatur Caecus, rite tamen dicitur nominaeos. Atque in hoc di flerunt ri Aristi postis, in quibus praesumitur Iulectum capax;
Hinc est quod Non homo, non videns, & horum similia, dici solent Iermini infiniti , utpote m infinitum extenti praeter id unum cui praefigitur negatioὶ ad omne aliud, quicquid demum sit. Siquando non explicite ponitur hi ii simodi negatio, sed in verborum saltem significatii implicite lateat; dicitur impcicaro tant ad isto; ut si dicatur Homo strati nais, quod senti implicat Hominem O non is mem. Atque haec dici solet contra imo tu Myecto ; item si HYDum in M'sto. Verum hic distinguendum est inter tanti NHorra, prout hic sumuntur; nempe pro ter' R minis
125쪽
De moris Prius , Simul. Lib. I.
H e C Irad orie oppossa, sunt, oppositorum omnium, marime opposita ; ut quae nullum admittunt medium: puta, neque Medium pa)IIcipatronis quod metu armae vocant neque medium abnegatiovis quod etiam vocant meae Iubiem ; ὶ quorum 1altem alterum admittunt reliqua oppositorun . Utputa, in Relativis, vir elle potest qui Smatis ) neque parer est neque sbus; item, qui neque ἀοmmus est neques inta. in contrariis; color, qui neque Azbus est neque Nigrar, ut Ruber, Moissis, cineritius, duc ὶ Aqua, quae nec Caldu est nec Ari iis, sed Te aea; I n Prt Invis; Lapis, neque V ens est neque Cacus. At in Conata ortu, nihil est quin sit vel Homo, vel non homo; Hians, vel non viam; inter quae nullum intercedit medium. Non negem quin alia esse pollini in si praeter haec enumerata quatuor genera ; γ ut, cum Homo & Δ, tum dicuntur in mae Species stab eodem Auimalis Genere: nec tamet diei sblent Contraria; propter id quod dici solet, Subs antia non recipit contrarium, aut αλ ritta Sub anitie non comi ariMω hoc est, non per sie ; sed ratione tantum 2 hiatum contrariarum; ut sua Calvis & Arg/H. Sed haec quatuor Oppolitorum genera, ea sunt
quae hac occalione recenseri solent.
C A P. XVII. De modis Ρrius , Simul.
V Ario quidem sensu res aliqua dici solet Prior quam alia. Ex quibus hi quinque numerari solent. Tem te, MI u a, Prius) Oresine, Casa, dc Honore. Alii omittunt, Prius Casa ut quod sit natura priusὶ atque se habent; Tempore, Natura, Prius, Oraene, dic & Honore. I. Praus Tem e , ut dies hescinus est hiaterno prior. Sis Atam prior Mose; ct M ses C m. a. Prius Natura ; ut quod esse potest absque altero, sed illud alterum non absque hoc;
sive, ut loquuntur, a quo non retait essenta cansecutio. Sic alis sunt priora tribus. Quippetatis esse possimi ubi non sunt tria ; non autem tria ubi non Em. Sic ammes prius h mane.
SQ si causalitatis prioritatem non ut aliam recenseamus cauo prior essectu intellige, id quod est causis; in quamvis enim cala, qua causa, esse non potest sine sinu, cum cara a& causarum sint relata ; id tamen quod Jam si cano, pollet esse absque eo quod est
aus, non autem hoc absque eo. 3. Prius Oraeue ; ut Laurae S tibis priores; & Simplex Cumpsu : saltem Himum Secundo. Set mi um Tertio, M. - Prius Honore, seu Dignitate , utpote quod Dignus seu Nobilius censetur. Sic, apud nos, Dux Marchione prior dicitur, hoc est, nobilior; Mirchio Comite hic Vice emur; Vicecomes Hi me; ta sie de caeteris dignitatum ordinibus.
s. Prior Catiotitate: ut quod alterius causa sit. Sis Rationale hiabetur Asbidi prius; Ioniam a Rationalitate profluere censetur Risi Has eo quod Animalia Prura, haud o Nata fuerint Riane. Et Sol prior sita Me, ut quae ab eo oritur; & Suis, prior
Fieri quidem porrist, ut aliis adhuc sentibus vox Prius aliquando usurpetur; sed hi haberi solent potiores: & si qui sunt alii, non erunt illi ab horum aliquibus multum diversi. Jam vero, quot modis aliquid altero Prius diditur; totidem illud alierum erit eo P Zo
Et quidem totidem S. I elle quid dicitur, hoc est, ipsi suppar seu aequale: Puta vi tempore, limia ua a, simia ον me, seu e usdem ordinis,) is aegorate seu aediutare inrualia, in simul casuis te, ut cou catis in eodem ordine causalitatis.) Sed neglectis restiquis hi solent seligi tres modi Smul I. Simul te ine : ut Raticinale & Gibile : Caesar de Pompeius. a. Simul natura; ut quae a se mutuo dependent; ut Patra ta Alitis: Dupium dae Dim,
3. Simul Drur me; ut quae sunt cinae nata membra Arei emia, ejusdem Ditis. Ut poteo Ossae Species sub eodem genere; Duo Dimitara, aut L amar qua 1 aures, quidem divisLEt quae sunt litigusinodi. His addas, si libet, ii Iliaco: Quod quidem pluribus corpor bus minus convenit; at se ribus Accidentibus suis congruit. Adeoque di Prius loco, itemque Pinctius: hoc est, Praeceis
126쪽
P eoiaeus & Sub iures Elt utique non minus Praecedentia Loci, quam Tem ris praecerinlia . nisi hoc idem eae dixeris cum Prius oraeue.
OU AE proxime sequitur exponenda Vox est Motus. Qui, generali significatione,
usurpari solet de omni Transitu, a termino ad terminum. Significatu quidam piaecipuo & iamosiore, intelligitur de I tu Acab, seu transitu de uno loco in alterum ;puta, Lonae is onatim. Sed, scii su ampliori & mctaphorico, de quavis alia mutatione ab
Musis, numenari solent Sex Genera: Geneturi & Corruptis', Aragoentam, & Diminu. I o ; Aguratio, & Latio. Motus quo producitur Sub antia aliqua : dicitur Generatio: &, quo Substantia destrui. tur, cir)uptis. Et quoniam communi lege nascendi ) Substantia non ex nitito generatur; quando corrumpitur, non transit in mi ilum . Geucratio igitur unius, cum cirruptione alterius, comuneta est. Utputa, si Asua in Aerem commutatur: sit Apiae destructio, seu cirru is ; di productio Abras, seu Genreatio. Quando, eadem manente Stissantia, fit Luantisatis mutatio ; si res ex minori sit Major ut cum ex tenui Surculo fit procerus Arbor ; aut, ex Purro, Vir :) vocatur Augmentatio Si fit ex majori Minor, ut puta, ex pingui plenoque corpore, fit marcidum,&m mino es
dunensiones contractum,ὶ vocatur ominatio. .
Quando, manente Substantia, mutantur x lates una vel plures Ut puta, quum A a prius frigiis, jam in Cabaea aut Fructus immaturus, maturesis: vocatur Alarento. Quando res aliqua de loco uno in alium transfertur, utputa Londino Oxoumm, vel δε do. mo ae rem. seu loca tu locum, quantulacunque tuerit ea distantia; ) vocutur Tistis. seu Mutis locatis. . , Et quidem; Geno DO & ruptio dicuntur Mutis ad Stiluantiam : Augmenturio SE'Diami uiro, mutis is R. ilitarem APeratio, motus ad alitarem , Latio, mures ad LO M. in lingulis autem spoliari solent Tomiutis a LEo, seu Unde fit transitus; de Terminus a transitur. Motus autem, seu Muio ipsa, neque tum fit dum est in priori termino a
m ὶ quia nondum capit: Sed neque cum est in posteriori ata quem; ὶ quia jam si urita dum actu itur ab illo ad hunc. Atque hoe est quod innuit Aristotel/cum illud, dicentis Maum ess ae in entis in '- retia, quatenus is suevita. Nempe, quum quid Entitatem quidem aliquam sive essen. tiam ὶ habet; est tamen adhuc in potentia ad aliquid quod nondum habet: seu in capacitateucillud sit quod nondum est; sive illud Subsantia fuerit, sive 'uamitas, sive zualuas, sive Locus, aliudve quid, ad quod sic est in potentia :) actualis a Rae Tendentia, seu Transitio, ad quod sie est in pumita, est id quod Abitis dicitur. In M u locase,' a ranistis Oxonium usique, neque tum fit dum quis Lo Fur manet, neque tuna quum ad Oxmmmperventum est: sed A M. ille intermedius, quo indu huc transitur, est Mans ille. Item, dum Aqua movetur hoc est, mutatur, in , statu Frigido, ad statum Calidum: Mutis ille
neque in hoc consistit, quod fuerit Frigida: neque quod jam facta in Calida ; sed in ipsis Iu quo ab illo statu in quo suerat ad hunc ad quem erat in potentia ) Iransitur. Hoc est ; Antis Aquae, nimirum in qu es in temta ut fiat calida, necdum est,) Aristis UD calescentia ) qiueiboc respectu competit quatenus es inpotentia nempe ut fiat calida
est ipse Abras ; seu transitio, Frigido ad Calidum oratis A ih Ario ; quibus quid aut ex nihilo oducitur, aut tu niluum 1 e igitur, in quamquan Motus este videantur ille adesse, hic ad uesse :ὶ non tamen inter Motuum genera censeri solent. Quod ideo potis limum even ille puto, quod Actus Naturales non sim; sed Dei omnipotentis Actus ; quos aut ignoravit A Ustoteles, aut non agnoscebat: adeoque sub Naturali Consideratione cadere haud censebantur. Sed& quod nune pro causa solo allignariὶ quia in altero decu Terminus a QM; an altero, Termitis ad em ;Fiaden , pro non Telmum, habendum volunti Adeoque hoc saltem differunt 1 recenti
Ultimum quod vocant mctaicamenIum, dicitur Habinus, seu Haber . UM osten ditur quot significatus habere solet Vox Habeo. Octoque recenseri solent Modi Habe r. i. Habere hoc aut illam 2 hratem, abitum, Facustatem, M. a. Habete hanc aut illam 2Eantitatem, seu Magnitudinem. z. Dabere res circumpositas, seu alacentes; ut Meses, Togam, Quaerum, M.' R a 4. Habere
127쪽
. Misere has illasve Partes; ut Caput, Erianum, PMem, M. s. Habere aliquid in Parte ; ut vel etiam Caecitatem ὶ in OcnA ; Au tum in
s. Halere aliquid in se Contentum : ut Muam in Vasi. . Habete Possessiones; Tenras, c aera, M.
Atque hi sunt significatuum Aliqui non dixerim omnes 3 quibus occurrere notata est vox Haleo. Verum inter eos non occurrit i ut alios taceam PM- fgnificatus ille, quo dicitur λα--db se habet αλ hoc ad illud ; qu e Habitudo dici solet, aut etiam Relatis.
Alias vocum Expolitiones, quas neque in Ause aeri: amentis ut loquuntur neque in 'in a d motis habet Arastoteles ; quas tamen, ad commodam P in Icameumrum intes, ligentiam, necessarias censuit Pot mrrms; cxhibuit hic in seu Inn auctione lita ad Gugarias Aristotelis; quae est de Praedicabethbus i quae nos si ipsa consideravimus. Sed & alia supersunt porro explicanda, de quibus in sequentibus agetur.
Ρ ter ea quae vocant 's a Alcamenta quinque ; aliae sunt adhuc voces seu
Notiones rerum prout se mutuo respiciunt j quas explicandas censuerunt Logicorum
aliqui Ut sunt Carasa, dx Ediectus, Totum dia Purs: Subjectum, Obvectum dae A
Ductum, M. Quae quamvis proprie ad Aria rescam considerationem spectini: sunt tamen Logica de Metaph ca tam inter se cognatae & quasi congeneres disseiplinae, ut non ii congruum fuerit eadem hic tractarci ouja dx Ediectus, sunt inter se termini Relativi; quorum illa quidem ut Dans cile consi
deratur; hic ut inde Erct eus.
Gufe numerari solent Quatuor: Viciens, a qua ; Materia, ex qua ma, per quam ;& fimis, propter quam, res fit. Causa Miciens, est Agena ipse qui facit ut Surar calcearius, qui conficit Calceum muria, est id ex quo conficitur, sut Curitim: Fama, id est per quod fit ut res talis sit, ut ipsa Arma seu figura Cal i, is iape, or fassian asMe ; quippe, Natoria , sic I rara, fit calceus :ὶ rimis, si propter quod ita: puta, ut Pes tegatur: in quae omnia suas habent Causalitates in ordine ad 'fectum puta ciat eum J Sui producitur. Et quidem tales sunt Curva & EPectus, in non tantum in his Mochanicis exercitiis, tibi crassiim quid, ct manibus palpabile, durat sectum: ὶ sed in altis omnibus Actibus seu
operationibus, etiam Immanentibus. Ubi tamen Actus ipse, nonnunquam, est qui prod eitur FPectus : ut in Huendo, Amori, Gigendo, Inse genaeo, Cogisanast, &e. Causarum hujusmodi, in omni Eenae. magna cli varietas. Prens est vel Principali , ves mus princ palis. Utputa, in conficiendo Calceo : Efficiens Principalis, est Calcearius ipse: At Subula, Custo, ω, Hlicientes item sunt; sed minus principales; Insi innenrades di et . Sic Scribit quidem Homo, ut causi principalis, sed Penna est scriptionis I Irumentum. Inter Eisicientes minus principari ; numerari solent Mui quae vocant in quibus ines tatur Agens ad agendum. Qualia sunt quae vocantur) Gula & G. Ut puta, cum vir Iracundus, levi occasione data, alium percutit: Qui sic pero at est neulliora causa incipalis ; Gladius Baculusve quo scrit, Ius IrumentaEs ; Sed iracu a b mirus talis sitis est causa προμάνη, animum in ureus seu Hs neus ad liune actum, & data occaso seu pro caeso tenuis licet ) est Qi Aia, qua ad agendum excitatur. Muto is, seu Cosa materialis, est ves Oxi ut Gmm ex quo fit calcuus; in vel ν mota, ut Hilis animalis in ex qua st Curtum; aut adhuc remotior in Gemensa qua re ex quibus supponimus conliare Pellem aut omnium x notis lima Maroia Pima, ex qua conliare dicuntur Materialia omnia, quaeque ipsa eadem manet sub omnium Formarum vicissitudine. Frema item, vel renista dicatur vel proxima. Utputa Corra seu Pinis forma ea sellicit per quam orium est aut Hassis,) sunt Calcei formae Remotiores; sed ipsa fama seu Aurucistri unde fit quod est Calceus 4 est Calcei forma P osma de immediata. is similiter, vel Proximus est, vel remotior, Vel etiam Uisimus Cul ei finis non , est tutamen pessis; remotior, si tu uentia dissavitas corporis ἰ vel remotior a tac, quid qvid ultra ut propter quod indolentia illa ct sanitas sunt desiderabiles Sed &, praeier
128쪽
hos, alii esse pollunt Fines mmus incipales ; ut puta nec ' aut quicquid amenti sit, inhoe Calcei gestamine. Ubi autem plures sunt ejusmodi fines, quorum alius ut dictum est ultra alium fuerit; es Stibor amari dicuntur ; utpote quorum tinus est in ordine ad alium :ὶ omnium remotissimus, dici solet Avis intimus ; reliquique, Meae a seu fines intermeaei ad illum ultim uili;& quidem quilibet, ad eum qui ipso est remotior. Dillingunt item inter Pinem operis & Anem diperantia : Ille est ad quem Res ipsa tendit hic, ad quem spectat Agens. sic, ubi conficitur Casteus ; Alais operis est Tutamen aes :Sed fimis Merantis, est Quesus quem sibi facit Calcearius conficiendis Calceis; & quidemi remotior victus do vemtus aliaque quae nιunmis sic conquisitis emenda sunt; atque auehuc remotior Ianitatis suae visaeque conservatio ; aliaque istis adhuc remotiora Disserunt item Atria de --ς: Quo dc Praetextus, seu Praetenso. Quippe aliae sunt non raro, agendi causae verae ; aliae quas pro rausistro δι agens.
VOX GHectum, plures admittit sensus seu significatus. Subjectum Haedicationu seu Subjoctum is quo Correlativum habet Praedicarum seu Praed λυ ι quod de eo vel actu praedicatur, vel saltem praedicari aptum est. Decem speetat; ut quod am sit Sufectum Pro serionis: Sub Etam με omnis substinum in pta,) Correlativum bra et Arcidens. De quo item supra dictum est. . Sed aliud porro est quod potius G sectum in sinti quain Inhaesionis in dicas: Cui Correlativum est in nritam. Quod quidem non tam stridie unitur, ut Accidens sit de iosuo puta, in Equo, olor, figma, aliaque Equi Accidentia ;) sed laxius ι ut Praenum, Ep&ppium, Phalerae, M. Quae ad Equum pertis e potius dicas quam ipsi in e seu inia, rime Adeoque instincta dici solent; Equusque, horum Subjectum Sic, ad Terram ut Subjaetium) A uncta dicas, Gramen, Segetes, Arbiares, ct c. Ipsiiqite Arboribus Albuneta dicas, Fronas, Raares, Ductus, Atque haec sitiit ad quae respicit Praedicamentum Halisus. Cum hoc tamen discrimine ; s msae, ut Praenum, Eponium, diata sunt in uncta : scia Habitis horum, puta Eph pia.
edicamentum illud spestantia. Verum aliud adhuc est Sub sedium, quod Subjectum Trinitio uis seu occupationis dicas. bjeruina circa quia versatiar adtio. Utpote Aibat icu Ggni in ; circa quod versatur quis ista indu aut etiam sui utari, quo metuam indu cousciat, aut quid simile. Quippe hoc fectum dicas, aut etiam Obvectum, hujus occupationis. Dicitur & Mum H mur
regrmanones in Uris. Eademque materia scii quantum ejus stiperest in coniecto opere erit Materia ex qua: Puta, ex qua sculpundo de dedolando ὶ fit S sua; estque hujus quae supra diei a cit causa mauriatu. Estque aliud adhuc Subjectum, quod nem Objectum dicitur; quod dicis Subbia in M, seu Ubiectum 2uia: Elique Terminus seu Oheetuita Actionis. Ut pota, cuivi Hia mus, Amamus, 'Dest eramras, Speramur, dce, Amum, aut quid simile: Aurum illud dicitur Objectum liqvs Hismus, Amsis, si rati, Spei, dic. Ut te in terminatur Aeto
129쪽
C A p. XXI De Loto b Partibus ; Dicimuri. Distributio ne.
Totum de Pars sunt voco, excommuni usu, ita notae, ut spro generali carundem sigm-lacatione ) M itione non indigeam. Quippe Totum est, quod est aut esse potest
in Partes divitii maut distributum vires autem quae hoc Totum conficiunt; cujuscunque fuerint generis illud Totam, Pari 'ue. Sed, pro vario Divisionis seu D.stributionis gcnere, alio at istie alio sensu ui irpantur To. um dc Parae.
Nonnunquani Vox Ambigtia sive AEquivoca sive Analoga) disti ibuitur in varia sua significata. Utque haec mi rui ci in sua GDurescata, aut Ana ui in sua Atia gula: de quibus suo loco supra dieium cst. ὶ Dicique solet Disi M. Et quando dieitur,
ruo tensu vox ea sit hic loci intelligenda; dicit ur 'D II mu illius Appicatio. Et quiem vix ulla vox, aut Formula loquendi, tam certae significauoius est, quin Dicti rion nonnunquani opus erit, ut ostendatur, quo sensu quod de ea dicitur verum sit quo sensu non siti Sed praeter hanc ocum Distinctionem: Res ipsae solent variis modis dividi; praesertim his tribus. i. Quando Gennale seu Universiae quid, distribuitur in suas sive Decies sive Parricia Lia. Atque sic distribui dicitur Totum inmole, m Parres Subitabiles. Ut cum in mu tanquam Gentis dividitur in duas Species: Hominem, & Brutum P mmoque in sua Imaeo ua, Socratem, Platonem, Petrum, Iohannem, caeterosque Partes hae cicentur Tonus
Σ. Quando cujuspiam rei Ventia, seu integra Mityra, ex variis constitui dicitur essentiam eam complentibus; Divida dicitur TGum 'sextiale, in Partes consitura s. Ut cum dici uir Crepus Naturale constitui ex Materia, O Forma : Aut Homo ex humano cir re, Anima rationati. Quippe hae sunt Partes con turnus ς illud, Totum Ment age : Eaqueo sim N ea dici solet Similiter, Quando ex Genere & Disserem a constitui dicitur Species . Ut cum Animes & GII male, dicuntur Partes Con timentes Hominis. Eaque dici solet cim stio Iagica, seu GMetaph Pa. Et quidem utroque modo constitui dicitur Totum Esentnue. r. Quando Inregium aliquod ex pluribus Partibus, Porticulis, seu M Bis componi tur ; Ut Corpus humautim, ex Capite, Brachiis, O bus, alusque membris: D mras, ex Fundamemo, Parietibus, Tabulatis, Tecto, M : Iutetrum, ex tauisus Nisi iis, aut Isi inantibus quatus ; dic. AS, ex duodecim Uncus ; Libra Mone Ia, ex Vigitur utiminis Sol is, dec. Urbs, ex aliquot Vicis, Venellis, 'ita, M. Tuum hoc vocatur ore aium, seu notum otetrale; Hrtes vocantur Membra, seu Partes Integrales, aut etiam
Et singulae mulsouum harum, rapaces sunt MMD sonum plurium in particulas minu
Sed&aliae sunfrerunt Divisiones seu Distributiones, secundum varias considerationes Accidentales. Puta, cum Hominum alii dicantur is , alii A Ura, alii Hum. Quae non
ul distributio Generas m Species, aut emtam distributio; Nam A br&. Mori non si intdiversae hominum Species: Sed os iburis Iecundum AioAentia , adeoque Distributio ei eviam Sic Aneli, Gulgi, Hispani, &c. secundum Varias Regi es. Item, Mercator, Fabra, Maeotis, Iur i ou ultus, δα. secundum varias occupationes, Professiones seu Vitae rationes. Sic AMA; Pinistis, Panri, Obi, dcc est Distributio ista anus, secundum
Sub ecta. Aliaeque multae pallim Occurrunt rerum Divisi des, pro variis Accidenti s Hems, A vunctu, aliasque Cinsederationibus varias.
130쪽
IDem & viuersa, vario sensu dici solent.
ln Leica; tres recenseri solent Gemitatis ci mersitatis gradus; Numero, Specie ,
Eadem Numero sunt quae rem eandem particularem designant. Ut VPgitas & Maro eundem numero Hominem designantes in Sic Ovi ius & Nas: Item. Hucephalus de Maus A. Pondit; reindem numcro Equum designantes Sta Socrates de Plato, utut Natura convoniunt, Numero tamen in erunt. Hic, non est ille. Quae autem Numero disserunt ut Plato & Socrates possiant tamen Natura convenire ;eaque vel Speciali vel Generati : Adeoque vel Specie vel Genere tam ne dicuntur. Sin mi nus ; Specie aut Grecte aegerre. Sic Plato & Socrates utut numero diversi ὶ conveniunt Specie; cum uterque sit mmo adeoque Genere, multo magis, nam, si uterque Homo sit, Animal item erit. At Socrates ec Bucephasus, non tantum A mero dierenus, sed& Specie, cum Homo sit alter, alter oum ὶ Genet e tamen conveniunI; nam Animal est uterque; Socrates autem & Planta; disserunt non modo Numer o de Specie; Sed & G uere, Troximo ; eum alter Animal sit, altera non sit: Conveniunt tamen gener e Amore. Nam uterque est Subsantia, & quidem Cur rea, & Animata. Harum autem, Mentitas maxima, est, eorum quae sunt Liam Numero, Mentitas δε
merica vulgo dicta; ὶ Huic proxima, est, Identitas Spera a s eorum quae sunt ejusdem
Speciei:) Hac minor est, Tamisas Geuerica : Major tamen eorum quae Genere proximo aut opinquiore conveniunt, quam quae conVeniunt Genere remotiore. Contra vero; Niversias, m π est, disserentium Geuere Remotiore quam Propinquis e :& horum mailor, quam Specie tantum disterentium ἰ & horum adhuc, quam disserenuum solo Numero. Mesor autem Mentitas, minorem includit: D emtas limiliter. sed, praeter has , aliae adhuc sunt aut Convenientiae, aut Diuerentiae, Accia males. Sic anti Iate conveniunt GEquata quorum est eadem steatu uas; in differunt Zu.equasta quorum quantitas est diversa. astrate conveniunt quae sunt Simia a ; disserunt, quae Dissimilia. Et quidem in una Quallitate Convenire postum, quae in alia Deciunt. Sic Sal& Saccharum : Col e conveniunt; Sa re disserunt. Sic res Musiam esse aut vers dicuntur, fici, Te votis, Regionis, in patrutus, O nimis, dae. In Meta disca, aliter censeri sellant Meuuatis de Utversiaras gradus. Puta, Realis, imoduos, e2 Itonesis ; atque Mec quidem, vel Rationis ut loquuntur ) RMiscinatae, vel
Quae ut melius intelligamur, considerandum est ex ante dietis, Hominem, Equum, A tirem, &e, ejusmodi esse ut E sentiam dc Subi emiam quasi de suo habeant; adeoque signantur in Res dici solent. Iusmodi, si non Sua , P, .ecipuae saltem censeri Iblent
santie. d Rutinae uas, emollities, alia lite tabc enIta, si ibsistetitiam de suo non habent; neque aliter existunt quam Moes canaeo rem aliquam absque qlia, ne ipsa quidelia elle possunt. Quae itaque dici solent non tam Ees, quam e Mod 1 1um. Utputa, in Puta Cerea ἔpotest quidem haec ora absque Gmnes Me cxistere; non autem haec Rutiuaeras absque ora; neque aliter quam ut pcr hanc Cera lit Rotunda. Nam, siquid aliud rotundum iit, tunditus Uus non est eadem quae erat orae, sed alia rotunditas. 3Jam vero ea Realiter aestore proprie dicunt, quae differunt ut Res Res. Ut sunt H - dc Arser, aut etiam aeuo homines, aut etiam aquae ὶ duae Guttulae; quarum haec non est illa; nec illa, haec.
Quae autem disterunt ut Res O MMus ejus ut Coa, ejusque omnes tas ; ὶ aut ut Euom i quidum rei ut, ejusdem Cerae, Ruunaetas dia flavetao ;ὶ dicuntur tantum Moaetater differre, I sive sit, ut Kes ct Modus; sive, ut M us o MMus Cum enim hI Moes, non aliam habeant subissentium Rei, quam quae est Ceraue ejusve rei cujus sunt Modi; quae
quidem communis est ejusdem Rei Modis omnibus: in non pollunt illi AE a , vel ab ipsa Re, vel inter se, Eserre maliter : adeoque non plus quam Modahur. Sed duo Modi, diversarum Rerum, sive tint ejusdem generis modi, sive diversi; ut sunt Raunaetas Pile, & rotunditas P ι; aut Euarum Piliarum Rotunditates : aut Ram Das unius, ct Hai v alterius in aerisserunt realiser. Quippe, cum Modorum uterque non sit alia res ab ea cuuiis est modus; santque hae Res diversae; etiam μὰ harum reaizur
. Hae tamen Et erentiae Misses, quamquam non dicantur Leos, non tamen fiant mere