장음표시 사용
201쪽
OU AE ad Sycte misera Argumentationis rem spectant, ita peractis: superest ut de
Methodo, porro dicam : quam alteram Dycinus partem faciunt Imici. Nam ut Logica ita Disserere docet ut argumentatio cogens sit & conclusiva : he ea Methodo Ordine ve res diserere seu ordinare, ut vel rerum ipsarum Natura aptius conveniat, vel sabiem initituto disserentis. Cum vero magna sit diversitas tum in scopo quem sibi proponunt disserentes, tum in eorum quibuscum disseritur captu, ingenio, p udicias: Dissicile est certas Methodi Regulas praescribere quae omnibus sitisfaciant.
Resistis si nil aliud sibi habeat propositum quam Historiam ipsam ὶ Temporis uis
rimum ordinem sediatur: ea primum referendo quae prilis occurrunt. Aut etiam, si variorum generum res recensiturus eri; puta, partim civiles, partim E Hesiasticas :ὶ aut variarum Gentium; puta Anglorum, Gallorum, Hispanorum, aliorumque Historiam :) Quanquam pro hujusmodi su hectis variis, varias historiae partes faciat; in si ulis tamen rationem Temporis, utplurimum, Persequitur. Neque tamen hoc tam rigide observat utut haec, caeteris paribus, potior methodus censeatur; ὶ quin & ea, per Anticipationem, aliquando ante reserat quae post contingant: temporeque antecedentia tam per incogitantiam, aut propter aliam quae occurrat ratio, omissa in aliquando Postponati Poetae autem, pωserum Comici Tragicive, Elegantius censentur temporum ordinem imvertere; &, tanquam ex abrupto, a Medio ordiri a Lectoremque aliquandiu suspensum tonere, donec tandem aliquando occasionem aperire libeat ante dictorum. Pariterque in sidiis Historiis quas Romanicas vocant. . GaI autem, eo potuis ordine curabit omnia disponere, ut maxime putaverit valitura apud eos quibus peroratur. Adeoque hoc aut illud dicere vel non dicere nam ct relandi ars est pariter ac dicendi,) atque hoc aut illo ordine; prout Temporis, Locive, &Personu
Hi ophiam si consideremus; etiam hic Methodi sunt diversae. In Tracticis di Pruantiatatis; a Fine solent, seu proposito Scopo, ordiri; Ut, in Diacis, , Beatitudine ; quid sit,seu in quo consistit; & post de Medus quibus acquiratur. In Speculurisis; , Causa ordiuntur seu quod primum est in operando indeque ad EL sectus procedunt. Aut etiam 1 Subsecto; cujus Nomen, Naturam, dc species uirunt; indeque ad Accidentia, Aluneta, Proprietates & Αflectiones procedunt; cum Principiis
Causisque harum Astellionum; aliaque demum Concomitantia, seu Consequentia; & Contraria. Sed & in Speculativis; alia est Investigationis methodus, alia Traditionis seu Institutionis Investigandi methodus, 1 Particularibus ad Universialia procedit. Verbi fratia; obse vando quid in Thoma, Richardo, Johanne, Socrate, Platone, M. contingit: hinc colligunt, quid sit humano generi commune, & quid hujus illiusve proprium, aut huic illive genti peculiare. Deinde ; observando quid hominibus, quadrupedibus, piscibus, alitibus, M. contingit; hinc colligunt, quid sit animalibus commune, quid cujusque speciei proprium. Postea, quid Animalibus, Plantis, Metrilis, Mineralibus, &c. contingit; hinc colligunt quid sit cuique generi peculiare, & quid horum omnium commune. Indeque procedunt ad n turam Corporis in genere investigandam ; aut etiam Substanuae; ct tandem Entis communes affectiones. Ubi autem, investigando, ad horum notitiam pervenitur: Tradendi methodus, seu instituendi & docendi, plane est contraria. Quippe hic t quum oporteat, quod aiunt, discem tem credere,ὶ docentur primum Generalia, indeque ad Particularia descenditur. Ut puta,
quid sit quod Ens dicimus; deinde quid Substantia, & Accidens; quidque horum utrique commune, quid proprium sit; Tumaci substantiae species descenditur; quid Corpus, quid
Spiritus: Indeque ab si ibordinata genera, speciesque.& tandem individua. Sic quae pluribus conveniunt, simul & semel traduntur, ut non sit necessarium eadem de singulis repetere. In his tradendis, varias docent Regulas observandas este: Ut sunt hujusmodi. I. Brevistatu regula ; ut, quam commode fieri potest, succincte tradantur quae docenda sunt; absquestivolas ct importunis excursionibus ad ea, quae rem praesentem non Iperunt.
2. Harmoniae; ut, partes inter se congruant, non adversentur.3. U. γευ ας; ut Homogenea Heterogeneis non immisceantur.
Consecutionis ; ut eo ordine succedent omnia, quem rerum Mura postillat; vel ita ut p cedant faciliora, lucem secuturis praebitura. s. Dis rimis; ut quae invicem distaneta sunt, distincte tradantur, di non confuse ;commodaeque fiant Partitiones Transitiones, ut opus fuerit.
202쪽
6. Perspicuitatis; ut tales adhibeantur voces, phrases, & loquendi sermulae, quae clari L sime explicent quid intellectum volumus; non intricatae, perplexae, & intellectu dissiciles:
atque sic ut pars alia aliam illustret; sintque omnia captui discentium accommodata. . Decor/, & Umforiuntatis, ut pars parti commode respondeat: non una pars ct sorte
quae minoris est momenti sule dc copiosiusquam par est tradatur, dum alia majoris sorte
momenti vix leviter attingatur.
Verum haec praecepta, & quae sunt hujusmodi, quamvis observa tu digna sint, quatenus id commode possit heri : non tamen ita necellaria sunt quin pollit quia justa occalione ab eis recedere: & vel illuli rationas vel alia justa eausa , aut anticipare, aut postponere, aut loco non suo tradere, quae scitu digna sunt, potius quain omittere. MuIheseos scriptores, peculiari quasi dure, sibi licentiam solent facere ab his praeceptis
recedendi , neque tam ordinis elegantiam aut concinnitatem affectant, i quamvis lianc etiam, quam ut omnia, quae probanda habent, ab antecedentibus probentur. Adeoque ordiri sellam a Dei initionibus ne ilarus, seu vocum sphraliumque in explicationibus; siquae usurpandae oceurrant voces sibi peculiares & non alibi obviae, aut non fatis notae, aut non eo sensu: ut de vocum significatione constet, Quatque lic aut explicatione aut limitatione indigere sentiunt, non prius ustirpant quam definiendo id fecerint; si non statim ab initio, saltem In procellii operis loco opportuno. Hisce subjungunt Postulata di Axaomata sive communes nationes; quae sunt propositiones tantae certitudinia & evidentiae, ut probatione non indigeant; quas igitur admitti pollulant,
ut ab illis postea l utpote concessis in arguere liceat.
Deinde ad Propolitiones demonstrandas accedunt; eo ordine collocandas, ut praecedantillae quae solis definitionibus, axiomatibus & postillatis probari possint; sequantur aliae quae ab his dependent; sie dispositae, ut a praeconcellis & anteprobatis demonstrentur reliquae. Quamvis igitur Methodista commodius videatur ; ut verbi gratia ὶ quae ad Punctum spectam omnia praecedant; deinde quae ad Lincas rectas ct curvas; priusquam de Angli- tu aut Figuris dicatur quicqu-n: Item ut Universalia ante tradantur 'uam Particulam, eum haec in illis contineantur: Euclidi tamen visum est ea invicem miscere, quae Poneta, Lineas, Angulos, & Figuras spectant: & prius particularia nonnunquam tradere quam seneralia quibus ea commeantur eo quod illis opus sit ad haec demonstranda. Hi ne incipit Prop. I. 1 constructione Trianguli aequilateri quae exibiis definitionibus & postulam ab solvi posset quoniam ea statim opus foret ad prop. a. & 3. Quae tamen, post propositionem 11, qua docetur triangulum constituere quae latera habeat datis rectis aequalia, i non
seret ne uaria, ut quae in Dae mmmeatur. Sed non potuit propositio 23 praemitti, quoniam ad livius constructionem & d Oustrationem aliis opus erat nondum traditis. Similiter, si Mue fuerit tradita propositio 3 trianguli ansulum externum aequalem esse duobus ocosius internis non opus esset propositione ir qua ostenditur, inrovis duorum esse mavorem ;) quippe qua est utrisque si Il aequalis, si utrovis maior. Item post demo stratum l quod fit ad prop. 32. Trianguli tres angulos duobus rectis aequales este; omitti
posset prop. t 6. qua docetur, eorundem trium duos quosvis duobus restis esse minores. Sed prinpositiones io de II adhibendae prius eram ad probationem eorum, quae propositioni 31 printandae inserviebant. Adeoque erant illae particulares praemittendae; negleeta concinnitatis
Si quidem in Mathematicis ut in aliis disciplinis oporteret absque probatione ὶ discentem docenti credere : sciret ea concinnitas praeoptanda : sed cum eam sibi necessitatem imponam Mathematici, ut probentur omnia ab ante traditis; necesse erit eum in tradendo ordinem observari qui erit ad probationes necessarius.
Considerandum enim est Corpus Geometriae, non ut AEdificium ante conditum, &jam do bendum : sed ut jam in condendo, cujus paries aliae alias sustinere debeant. Qui Palatium jam conditum satagit describere ; poterit ille, si libet, uno capite Fenestras omnes describere kquot sint, quo ordine dispositae, & quomodo adornatae :ὶ alio, ostia ;tum tuaeres ; aut, si libet, ab his incipere: atque tum lintrospiciendo aulam, caenacula, cameras . tandemque ad cellas descendere, & fundamenta. Sed qui condit hoc aedificium, inde ordiri necesse habet. unde possit ;& tali ordine procedere. Adeoque a Fundamentis ordiri
oportebit ;& post Cellarum parietes positos, contignationem primam imponere atque tumothia, senestras, caminos, mistum construere, huic camerationi inservientes; deinde, post secundam coni gnationem, ostia, senestras, aliaque hic neces laria construere; & sic porro, donec ad tectum es turres tandem perveniatur. Alio plane ordine quam quo conditi descriptori concinnitatem secutus sibi placeret. Pariterque Geometra, de sineis, angulis, figuris, massim agit, eo ordine quo construendi & dcmonstrandi postulat necessitas Pariterque in aliis aliarum rerum tractationibus, methodice disponendis; quanquam ante tradita praecepta usui es le possint, non tamen ad ea stricte adisendus est traditor, quin multa arbitrio permittenda sint, eoque judicio utendum, ut methodi apices minutuli non impedimento sint ei quod potis limum intendebatur.
203쪽
v M in superioribus, praeter aliorum loquendi formam, Propositiones Singulares pro Universalibus habeam ; Lib. a. eap. 4. V lis. 3. eap. ro. 3Item, ΘLogismos Hypotheticos vulgo rictos, ad Categoricorum Moris es Figuras referendos, Lib. 3. cap. I 6. Useq. in Aristotelem in utroques cuius : Idque s locis citatisὶ salis me confecisse judico: Visum tamen est cum ea res Paradoxa plurimis videatur Dissertationes duas hic subnectere , quibus rem illam jam olim fusius prosecutus eram. Cumque Lib. r. cap. 6. U HUιὶ inseruatum fit, Accidentia omina in t a Substantia istinguuntur tam Res, aut Entia, rem senis esse, quam Modos Entis ut iam loquuntur,ὶ fu i ut Aristoteles ὶ ο r.e tam quanquam eas Disputatio Metaphsica magis quam Logica, in duabus illis Tertiam sub clo Dissertationem quae eo speciat. 2uae quamvis de Quantitate nominatim
agat, seamyue ostendas Modaliter tantum a Re quanta d erre; in idem tamen s Me confecto in ad alia item Accidentia extendendum erit. 2uorum etiam pleraque ramolim apud Metaph scos censentur haud plus diserre: qua ad disserentiam Praeuum mentalem I scere docem Modalem disserentiam, aut etiam Rationis saltem rati Cinatae. Atque harum gurdem Disertationum Primam es Tertiam, Iam olim comscripseram pro Thesibus sui loquuntur in quas in Emanuelis coilegis Canta igiae tum Doenis) Dist rationibus ibidem Dolicis defendebam, A. D. I 638, cs ris 39 ;Annoque i 6 3 ediri. Secunda paulo serius taed Iam ante mullos annosὶ conscripta es, Annoque I 687 primum erit ui
204쪽
Premsitis Singularis, in dispositione Sysiogistica, s
NIHIL infelicius est iis ingeniis si Setagero eredamus) quae mordicus sentiunt,
Majores nostros nihil ignorasse: quaeque pertinaciter tuentur errores, quos ii, qui
quam absurdum visum est, a communi sententia cum ratione di flentire. Propositio Singularis, apud Logicos, vel pro Particulari, vel pro nova quadam specie habita est: eum m ni tamen eam ad Universalium classem pertinere, luce meridiana clarius semper visum es LCujus in examine, pro Lemmate habeatur ; Formalem rationem Propositionis constare in Compositione Praedicati cum Subjesto. Quod statuit Smigimus, disp. 12. qu. I. quae compositio seu nexus praecipue in Copula attenditur. Ex vario igitur modo compositionis
horum extremorum, alius atque alius propositionas Modus oritur. Ubi itaque compositio
seu nexus praedicati cum subjecto Vere fit, & ut se res habet, propositio vera est; ubi nexus seu applicatio False iit, ea Falsa est propositio: sint partes, hoc est, termini simplices, sive verae sive falis. Unde haec propositio, ut tacervus es quiadum confatum ex Hirco ororis, vera est; licet ut que terminus falsiis, falsitate scilicet simplicium terminorum ;hoe est, Non Ens, seu Ens rationis: s enim & Verum convertuntur. Illa vero, Lapis es homo, falsa est, licet termini veri veritate simplicis apprehentionis, quia falso applicantur. Item, cum Necessarius est nexus terminorum, propositio Necessaria est; sint licet termini, Entia contingentia. Et sic in reliquis alitationibus propolitionis. Cum autem Compositio live nexus terminorum, in qua constat formalis ratio propositio. nis, in Vinculo attendatur hinc sequitur, astiationes propositionis judicandas esse, non ratione Terminorum , sed potius rei peetu Vinculi. Unde Axioma Affirmatum, a Rumo definitur, cujus: vinculum aflirmatur; N exum, cujus vinculum negatur: sive termini sint affirmati, sive negari, parum interest: Hac propositio igitur ne non rationale es nom&mo, est propositio affirmativa, licet extremum utrumque sit negans: Haec vero G s non in homo, est propositio negans, ex terminas utrisque assirmativis. Idem dicendum de prinpositione Simplici &Composita; ad vinculum scilicet attendendum esse. Unde Gueri thus hane propositionem Ammal in vel homo veI HMum, axioma simplex esse statuit, non dis unctivum, cum uno verbI vinculo contineatur; licet posterior terminus sit disjunctus: Mane vero propositionem, Omne animes vel es homo vis es sirutum, credo eum inter axio
Hinc colligo; Ut alias propositionum assectiones, ita etiam Universalitatem &Particul ritatem sumendas este, non a terminis, sed a terminorum compositione & nexu. Arietiones enim Formam sequuntur , non Materiam. Male igitur a plerisque Logicis distribuitur axioma, seu propositio, in Universalem, cuJus subjestum est universale Particularem, cujus subiectum est particulare; & Singularem, cupis subsedium est singulare : cum distabutio petenda esset a modo compositionis, quod est Formale in propolitione; non a quant, late turmiuorum, hoc est, a parte materialti Propositio ergo Universalis est, in qua applicatio prauicati ad subuectum est universalis; Particularis, in qua applicatio est particularis.
Nec alias species agnosco. Quid autem volim per praedicationem vel applicationem universalem S particularem, melius ex Graeca Arisaeus appellatione, quam ex Latina In Ierpretum elucescet. Quod enim
nobis est Universale & Particulare, illud Aristoteli est , α ιορ , de tuo ct parte, sive secundum partem; hoc est, de stibjecto vel toto, vel secundum partem: non autem xv -- & ἐν iων, de omnibus & quiis iam. Quare non minus recte redderetur tuans &partiatis praedicatio; quain Universalis & Particularis ; nisi quod mos aliter obtinuerit Universalis igitur praxlicatio est, quando piaedicatum dicitur inuri de toto subjecto, si tum intelligo Praedicationis, sive totam ejus latitudinem & ambitum praedicandi; in quando scilicet praedicatum totaliter attribuitur subiecto, non partialiter cum restrietione ad alibquam subjati partem, sed ad peculiare quiddam intra sit edit ambitum comprehensum; tunc ninnrym quando de quocunque dieitur subjectum, de eodem dicatur etiam ct praedicatum. Igitur naec propositio Omms homo es animal, est Universalis; quia nihil continetur sub ambitu Hominis, seu de nullo dicitur H mo, quin e eodem dicatur Animal. Haec D d autem
205쪽
De Propositione Singulari. Thes. I.
autem AEquis homo sae ius, Particularis; quia non de tota hominis specie dieitur, sed μέ ω, secundum partem aliquam, hoc est, de aliquo individuo sub ea specie. Non autem ideo univitas alis est prior propositio, quia nota Omurs praefigitur, di posterior particularis quia ei praeponitur inquis, uti nonnulli, ex tironibus praecipue, arbitraritur: Non enim
ideo Universalis est, quia notam habet Universalitatis; sed, quia universalis est, ideo nota praeponitur; ut agnoscit Douuamus. Nota igitur universalitatis desii gnat aliquando univer salem propositionem, non autem iacit. Idem dic de nota particularitatis. Jam vero, ut ad praesentem controversiam accedamus ; in propositione Singulari, necesse est, ut praedicatio sit in uri de Iso, cum subjectum singulare ληον sit & individuum in partes, lubselli vas intelligo ; loquimur enim de toto praedicationis, non integrala; Impolii bile enim est ut aliquid mpo secundum partem dicatur, de illo suod λιον est 2 partes nullas habet. Necesse igitur est, ut, quicquid de Individuo dicitur, sive subffecto Singulari, dicatur de toto ; per consequens, propositio singularis semper erit Atque hoc ipsum est quod vult in Aules; es qui aliter Arsoralem exponunt, detorquent, non interpretantur. Audiamus igitur insutas mentem de propolitione Universali, sive, quod idem est, de die to -- ψύ μώ- , de omni & de nullo : N A et
disertius dici post et pro cauia nostra λ Tunc dem - - - non mia ἀγων de omni, sive de toto, ὶ Zamr aliquiae, quando ni u ecti amme licet, de quo alterum hoe est,
praedicatumὶ non incetur. Assiuno. In propositione singulari affirmante, nihil subjecta si mere licet, de quo praedicatum non dicatur. Concludo Igitur. Propositio singularis assi mans, est Ἀ- -' . Eodemque modo, propositio singularis negans, erit -- μηδενός. Verbi gratia: Si dixeris Socraus e t dactus : Quaero, quidnam est intra ambitum Socratis, de quo non dicatur Dilus λ Si nihil; agitur erit -- πανῶς per insuetis definitionem. At vero, cum Socraus de uno solo homine dicatur, di de illo dicatur dotatis; nihil aliud S
cratis superest de quo negetur : ut patet.
Idem licet concludere ex ipsius Rami definitione : cum definiat Axioma speciale quod
postea subdividit in Particulare & Proprium in esse, quando consequens non omni anteco denti attribuitur. Sed quam bene convenit haec definitio axiomati Proprio, quae tamen illi est altera species axiomatis specialis λ Si in axiomate proprio consequens non omni antece. denti tribuatur, ostendat quaeso cuι non λ Si autem hoc ostendi non possit ut quidem non potestὶ qua ratione dicat non attribus, non video; cum non omnis & gurdum nou idem valere, ex regulis AEqiupollentiae, certillimum est. vel igitur ostendat Ramus axioma proprium affirmans Acut non attribui, vel ego ii negabo, non omni attribui; &, per consoquens, definitionem suam, anomatis specialis, non convenire axiomati Proprio. Mala agi, tur definitio illa sit necesse est, quando delinitio generis non convenit utrique speciei. Imo vero, si rem expendamus, inveniemus alteram speciem, scilicet axioma partaculare, quod contradistinguitur axiomati proprio, ὶ eiusdem prorsus esse latitudinis cum Genere, seu Axiomate speciali. Nam axioma Speciale est, quando consequens non omni antecedenti attribuitur; Particulare, quando consequens particulariter antecedenti attribuitur. Tantum
igitur distant axioma Speciale & Particulare h. e. genus & species quantum non omni ¶t uriter. Quod quantillum sit, ex Guer Ibo discas; qui explicaturus, quid velit Ramus per particulamo, expressis verbis confundit: Particulariter, inquit, hoc ea, nono I. Patet igitur, quam leviter agant Ram istae, dum genus 1 specie, illis vocabulis disti guant, inter quae ne ipsi quidem ullam agnoscunt di flerentiam. Sed ad Aramulem revertor: Qui duos tantum agnoscit modos praedicandi : de tuo &de parte, m&M 9 M- - , Universalem & Particularem. Nec quidem potuit plures asmittere. Quicquid enim de altero dicitur, necessarium est ut vel ce illo Toto vel de ipsius
Parte aliqua dicatur. Quicquid etiam ab altero removetur, vela Toto, vel a Parte tantum, removeatur necesse est. Nec enim possibile est medium invenire, quod de altero dicatur, nec tamen de toto, neque secundum partem Pro certo igitur & indubitato principio p
natur, Omnem propositionem Categoricam intelligo quaecunque demum ipse sit, vel Unibversalem esse, vel Particularem; hoc est, vel vel iam μαγ. Atque hinc patet, perperam fecisse Ramum, ipsiusque sequaces, dum, praeter Syllogi Cmum Generalem & Specialem, Proprium alunxerint. Quum enim propositiones proprias, seu Singulares, non potuerint Particularium regulis coercere ἰ commenti sunt novam quanda' syllogismi speciem, altis antea incognitam, quam Proprium appellant. Et axiomata propria, quae illi inter Specialia numerabam, a reliquis specialibus discrepare videntes, ab
omni syllogismorum specie antea nota abhorrere arbitrati sunt: nescientes interim, saltem non advertentes, iisdem quibus Generalia regulis contineri.
Patet etiam, quid judicandum sit, de quadruplici Propositionis divisione, in Universalem, Particularem, Indesinitam, & Singularem : Nimirum, species sine necessitate multiplicari :cum Singularis semper reducenda sit ad Universalem et Indefinita vero, nunc ad hanc, nunc ad Particularem. Atque hoc suci 'dum mentem inisu tas; qui quadrifariam illam divisi
206쪽
nem nusquam ni fallor tradidit. Nominat, fateor, Indefinitam pio sationem, praeter praedictas duas species, Universa in &Parmularem; non autem suasi quad estet ab utrastiue distinctum ; lad, quod ex ipsis propositionis verbis vix satis constat. ad utram duarum reducenda sit, cum signum indicem non habeat apposinum, & pio sub edia materia nunc ad
hanc, nunc ad illam reserenda sit, semper tamen ad Minruiram. De Singulari vero propositione, ne verbum habet i nec opus est, cum semper reducenda sit ad Um versalem. Perpe tam tamen a Logicis plerisque antruditur, quasi nova specim, Omnino contra rationem, men temque Arasotos. Atque hactenus probata est Thesis nostra , pr ii, di quidem demonstrative. Subnectam ct argumenta a posteriori nonnulla : ut lucidius appareat veratas. Sed praemonendum est, eorum aliqua universaliter concludere de omni Propositione singulari: alia vero particulariter, ua tamen ut quae illic concluditur de una, potuerιt de qualibet; atque haec, inductione laeta, idem valerent ac si concluderetur una volat nere alia denique ducta elle ab ejus di proprietatibus, qua sol ci universalibus conveniunt, non autem omnibus, unde nec omnibus singularibus; quae licet vi sua Probem tantum aliquas singulares universialnim vim habere, cum tamen, hoc concello, pauci sint qui reliquum negarent cum nulla sufficiens ratio allignari possit cur quaedam sint universales non autem aliae valebunt & haec argumenta non multo minus quam si ellent univerialia.
Primo igitur. Major in prima di secunda figura semper est . ut a pluribus ant, hae demonstratum cli: At aliquando est singularis. Ergo, aliqua saltem sinsularis est καθ M. Vel sic. Quaecunque propositio potest elle major in prima vel secunda figura, ea est καθ ,... Sed quaelibet propositio singularas potest elle mastor di in prima & in secunda figura. Ergo &c. Inlio in prima in B rba a. Bar- Augustas fui Imperat . M. Octavius ivit ingusus. Ergorae Octavisu Dir Imperiare. In secunda in CamVires. cam- Grossio fuis. Romanus.
es- Vmerus udin fuit Romanus. Ergo tres. Homous non furi Margilius.
Et quidem fieri pollet in quibuslibet modis utriusque figurae: imo in quocunque modo euguscunque figurae, astumpta quacunque propositione singulari in locum liniversalis. Ut
operienta videre erit cuilibet.
Secundo. Ex puris particularibus nihil concluditur At ex puris singularibus aliquid eo luditur. Ergo, singularis non est particulatis: &, per consequens, est universiilis; cum a me probatum sit, nullam peste seri praedicationem, quin erit vel καθόλου, vel Mia ψρο Maior in confestis est. Minor exemplis supra adduitis probata est Non ibium autem ex singularibus puris concluditur aliquid, sed ex mixtis singulari eum particulari, non minus quam ex universali cum particulari: sed ut illic γ semper concludatur particulariter, cum particularis propositio sit debilior pars. Verbi gratia. Da- Vngilius Itiu rictus. ri, inquis Poeta fuit Virgillas. Ergo L A qtiis Poeta fuit doctus. Item Felse Vbritas non fiat Graecus. ti- γέ quis Poeta fuit Graecus. Ergo . A quis Heta nis fuit Vregibus. Ubi notandum obuer, hos syllogismos, ct hujusmodi alios, eonstantes ex singulari & particulat i praemissis, ad nullos Ramι modos reduci polli, cum tamen consequentia & satis fit-ma sit & perspicua: nostra tamen hypothesi posita, facile ad Brisuetis modos reducuntur. In tectia sigura non insto; cum enim in tertia figura idem sit subjectum in utraque praemissarum, fieri non potest ut altera sit propositio singularis, altera particularis, cum de suta jesto singulari non pollit praedicari particulariter. Tertio. Tres ponuntur gradus n litatis; liniam , --ἐ. - σεμον. Conse Lsum est etiam apud omnes, superiorem gradum necinitatis semper etiam includere inferi
rem. Unde propositio καθ -το est etiam propositiO--ν, , propositio vero καψου λαον est & καθ' tar. & H- ὼν o . At propositio singularis sepe est in ἀ-. Ergo & -ὶ rei ridi. Verbi gratia, Morares es animal; Hara est Iubsantia ; Eucephatis est equas; sunt propositiones Essentiales, in primo modo dicendi perse. Sunt ergo Mis asa r. Quarto. Omne genus praedicatur Universaliter de suis speciebus, ut & essentialiter: At Indi vaduum, saltem secundum Ramum, est species: Ergo de Individuo praedicatur genus universaliter.'Aut, si non sit genus; tamen ut se habet genus ad speciem, ita species ad Individuum : At genus praedicatur universaliter & καθα. de sua specie: Ergo di 1 pecies de Individuo. Potest ergo Individuum esse universialis propositionis sub lectum. Quinto. Probatur ex regulia Conversionum. Socrate vis es erutis, est propositio ne-
207쪽
De Propositis ne Sinuulari. Thes i.
sans ; eaque vel universalis, ut nos dicimus; vel particularis, ut alii. s. Ergo dae. Probatur minor. Quia i L.
Non autem particu- particularis negans, conversitur tantummodo per Contrapositionem. At proposuό haec convertitur, prum, conversiione simplici, multas equas es Socrates; secundo, per accidens, ahquis equus nou es Socrates. Utroque hoc modo convertatur universalis negans t eaque sola. neutro vero particularis negans :Est ergo tae propositio non particularis, sis universalis. Patet etiam ulterius ex ipsa conversione : Convertitur enim singularis negans, In universalem ; at an conversione nunquam augetur quantitas, saepe minuitur. Iterum: Socraus non es Plato, convertitur, Plutonan es Socrates : At particularis negans non converiatur nisi per contrapositionem. Sexto. Ex regulis Reductionum. Propono enim hunc Syllogismum, G1- Ωus interfecit Hectarem non super vixit Iesio Troyano. , Omnes Graeci re cessu mixere brin Troyano. Ergore. Nuitas Graecor um reducum fuit mrajector Hectoeras.
Dico hunc syllogismum este in Cey-e ea malore universali; duplici ratione : Primo, sim or esset particularis, conciusio foret partacularis, quia semper sequitur debiliorem pantem ;) at non est. Erso. Secundo, per modum reductionis reducitur enim ad Celarent, per simplicem conversaonem majoris ; Sic - Eus ρων misit be o Trojano fuit murfector Nemris.la. Omnes Graeci reduces vervixere M o Troyano. Ergorent. Nusius Graeccirum reducum fuit inter Eur Nemris. Hic Syllogismus si est et ex majore particulari, non esset in ullo modo. Nec uspiam apud Ra-- invenietur ejusmodi syllogismus, i cum tamen & verillimiis sit dc utilissimus:) Imbnee polita illorum hypothesi, scilicet quod major sit particularis ὶ reduci posset ad alium
modum. Alium accipe, Ces Auth 'isis ia Hebraeos nonfuit audisar Christ. Heb. a. 3.a- omnes duodecimselecti fuerunt aviae rares Chri . Eigore. Nusius ex duodecim sese ris fuit Aratiar Epimia ad Hebraeus. Impossibile autem est in ullo ex Rami modis, per hoc medium, probare hanc conclusionem. Septimo. Hunc syllogisimum propono, Omnes magnanimι sum Drtes. Thersius non es fortis. Ergo Dersus non es magnanimus. Hie Syllogisimus vel est in Camesbes ex minore de conclusione universilibus; vel in Riroco, ex eisilem particularibus. Sed non este in B roco, sic probatur. Syllogismus in Eurota non potest reduci nisi reductione per impossibile: At nie syllogismus reducitur ad C lurem reductione ostensiva. eodem modo quo Cameines; scilicet transpositis praemissis, dc minore conclusioneque simpliciter conversis: Hoc modo. Ce- Eus fretu es Thersus.la- Omnes magnanim sunt Drus. Ergorent. Nultas magnanimus es Thostes. Erat i itur in cime dies, ex minore dc conclusione universalibus; non in Euroco, ex itiparticularibus. Infinitus essem si singulis insit sterem quae hac in re dici pollent: Unico argumento concludo.
Oetavo igitur d: ultimo. Propositio singularis nec sortiorem nec debiliorem vim habet Iam Universatu; ergo eandem dc aequalem. Non fortiorem: Quia Mc praemissis unive ili de singulari aliquando concluditur lingulariter; quod non est et si universalis eskt de bilior, quia conclusio semper sequitur debiliorem partem: γ ut in hoc, & similibus immmeris ;Cam- Omnes magnanimi sunt Drtes. es rare res udin es uertis. Ergo tres. Thersus non ess magnanimus. Nee debiliorem habet: mia ex univeriali do singulari aliquando concluditur univers, liter: quod non esset si singularis est et pars debilior ut in hoc syllogismo, dc aliis. Ces- Interfector Hemris non Iupervixit belli Truam. Omnes Graeci reduces supervixere beata Troyano. Ergore. Nuctas G1 Martim reiscum μιι interfectar Hectaris. Cum igitur nec fortiorem nec debiliorem vim habeat Singularis quam Universalis; sequi, tur necessario, Propositionem singularem eandem vim in dispositione syllogistica semper M-bere,quam habet universalis. Quod erat demonstrandum. Clariaginta, ct Objectiones Iuurae. Hinc sequitur, primo, Propositionem singularem ammantem de negantem opponi imm diate, hoc est, contradictorie. Nam sublata Universalitate assimantas, ponitur negans -- μα Quoniam praedicatio partialis non potest esse de eo quod est M in. Sequitur secundo; Propoli em universalem assi antem conrerti conversione sim.
208쪽
Thes 1. De Propo Ioue dingulari.
plici; & particularem assimantem convertibilem in propositionem - quoties p taedicatum convertendae est Individuum. Posito enim praedicato in locum subiecti, quicquid de individuo tu ino dicitur, dicitur καθ M. Sequitur tertio; conclusionem in tertia figura esse ma contra quam docent Logici, quoties minor terminus Syllogismi, hoc est, ynedicatum minoris,ὶ est individuum. Quia praedicatum minoris in tertia figura, est subjectum conclusionis; quod cum sit Individuum, de eo quiequid dicitur, dicitur universaliter. Objiciet forsan aliquis; An igitur, Socrates es doctus, perinde est ac Omms homo es δε- AZus 8 Non est. At, inquiet, quid ni λ cum utraque propositio sit universalis. Recte. Sed replico ; An mnas homo es rationalis , idem valet ac omne ammal es rationale λ Negabit credo. At, inquam, Quare ρ an non utraque est universalis λ Est certe. Conticio quia r sponsurus est; utraque propositio est quidem universalis, non tamen aequi pollent; quia in
altera Rationalitas univcri aliter attribuitur Homini, & reete , in altera vero universaliter
attribuitur Animali, sed male. Pariter ego, non inquam perinde est Socrarem doctum dicere, & omnem hominem; subleetis enim differunt, quamvis utraque propositio lit universalis. Doctus universaliter praedicatur de Socrate, non de omine Urgebit. Dici universaliter, est aeri de mustis. Fateor in pnxdicatione simplicium termi. norum, non in praedicatione propolitionis. Aliud est aera mustu in triatatu de ptaedicabilibus, aliud inctum de simis in tractatua propositione. At nunc agitur, non de quantitate limplicium terminorum, sed de quantitate propolitionis & terminorum ne i . Um- versale, seu vox communis, potest esse subjectum propositionis particularis ; ct Individuum pariter, seu vox singularis, sabieetiam propolitionis universalis. Fatendum tamen est, Propositionem singularem leviculam aliquam distrepantiam habere ab aliis Universalibus, i ut in Corollariis videre est,ὶ non tamen talem quae singulares ex universalium numero eximat. Tria sunt, nec scio plura, & plerique sorsan ne nam alte derent, 3 quae distrepantiae speciem exhibent: Ubique tamen provenit , materia propositioni substrata, potius quam 1 lbrmali propositionis dispositione : nusquam tollitur illud in quo formale propositionis universalis consistit; quod hoc est, ut nihil inveniatur intra sublecti ambitum de quo non dicatur predicatum. Expendam singula. Primum hoc est. Universalis propositio affirmans A negans, opponuntur Contrarie . Singulares vero Contradictorie: earumve utraque potest este falsa; harum non ita. Siquis hine argueret, propositionem lingularem vim universalis non habere ;Respondeo primo: Eodem argumento probari poste, nec esse particularem ; quia neque propolitio particularis affirmata & negata opponuntur Contradictorie, sed Su ontrarie:& earum utraque potest este vera ; harum non ita. Sicut stamus videatur satis caville, qui syllogismum proprium diversam speciem constituit tam a generali quam speciali: Regero, r. aci hominem: Male pro Ramo arguitur ex iis, quae ipse pro nugis habet, & ex Logica
sua exulare seciti Ille enim de Oppositione, AEquipollentia, & Convertione propositionum nihil habet; ut nec de Reduetione syllogismorum. 2. Novum praedicandi modum facere non potest, eum impos Ibile sit aliquid de alio dici, quod tamen nec de toto, nec secundum partem de eo dicatur. Ut supra fusius explicavimus. Respondeo secundo. Non singularibus tantum hoc accidit, sed & aliis universalibus
quibusdam. Nam I. in materia neces Iaria & impossibili, ex negatione & affirmatione universali, altera semper vera est, altera falsa. Unce regula illa; Quod contrariarum, In materia Contingenti, utraque potest esse falsa. Idem accidit in propositionibus factis per Omne collectivum: quas tamen universales elle, nemo, quem scio, negaviti Pollent tamen, fateor, eadem ratione, qua negant singulares : sunt enim revera singulares illae, cum predi ratum nonnisi uni antecedenti tribuatur. Ηηusmodi namque propositiones, Omnes Ap
Rabsunt tamdecim, & Omnes A Bia non Iunt duodecim ; Item Omnes Planetae sunt Iepsem,& Omnes Planetae nous II rem: non minus sunt Contradietoriae,quam Vrgilius en Poria, ct mribus non es Poeta. Si igitur illas pro universalibus agnoscant, cur non & Singulares Respondeo tertio. Ratio h Hus contradietionis inter propositionem singularem amrmam tem & negantem, pendet ex ne ilitate materiae, potius quam ex ipsa propositionis natura &forma. Quoties enim sublestum universalis propositionis est divisionis capax ut in distributivis & materia contingente, & praedicatum sigillatim applicatur tib ecti partibus, assiει mans & negans universaliter, non opponuntur immediate & contradictorie, quia licet albquid de Toto non recte assirmetur, de Parte tamen affirmari poterit, ergo nec de Toto negabitur : ubi vero materiae necessitas particularem praedicationem omnino prohibet, & ne-
cellario requirit, ut, quod de illo subjecto dicatur, dicatur de Toto, ut in materia necessaria & impostibili, &in universiali collestiva, ut &in prohositione singulari; ibi prae dicatum vel de toto dicitur, vel de toto negatur, cum de parte dici & de parte negari non pol Iit, propie risera & indivisibilitatem subiecti. Respondeo 'uarto. Consequitur hoc ex nostra thesi, non eam oppugnat. Si enim 'ui quid de Individuo dicitur, dicatur impossibile est ut secus citet quin affirmatio &negatio lint oppositae immediate ; particularis enim mν media eo ipso excluditur.
209쪽
De Propositione Singulari. Thes. I.
Nec aliunde patet ratio huius oppositionis immediam, quam ex hoe sundamento. Vel enim semper praedicatur prout nos asterimus vel semper μάρ , vel aliquando de toto aliquando secundum partem. Si si per de parte ; licet de una aliqua dicatur, quid impedit, quin de alia negetur, ita ut inirmatio & negatio simul sint verae λ cum aifirmatio particularis quoad unam partem non impediat negationem particularem quoad aliam partem. Si aliquando Gabin aliquando κα- μhor, i prout tamdllarum doeirma videtur in nuere; qui quoties una pmmularum propria est, eam pro particulari habent, imn autem
si utraque sit propria : in Si sic, inquam, i quamvis id gratis dictum sit, nsc ulta aprearox ratio, cur haec non illa sit universalis, uno cur eadem promiscue nunc iit universalis nunc
particularis; in oppositio nec sic ellet immediata : licet enim affirmatio Maba falsa sit, pos .iet tamen quoad aliquam partem si aliquando partialiter praedicetur in vera esle ; unde nee negatio inb a Nera: pollent ergo & negatio & rmatio simul este filiae, & non contra.d et orie oppositae. Necesse est igitur, ut, si opponantur immediate, ideo sit quia singularis propositio semper est tam , unde vel de toto dicetur, vel de toto negabitur. Confirmat agitur Thesin nostram, non oppugnat, quod videbatur prima stonte debilitare. Et hoc telo
repercusso, eadem opera repercutientur & reliqua. Secundum sequitur. Propositio particularis assirmans converti aliquando potest in singularem. Unde singularis videri potest non maiorem habere quantitatem, quam habet pariticularis; quia in conversione non augenda est 'uantitas. Verbi gratia, A quis ληκο es Socrates, ergo Socrates es homo. Respondeo. VI conversionis, sequitur Hominem lici de Socrare: Necellitate materiae, dicitur inobis, quoniam de ατων nihil praedicatur Uria Wω . Hanc sequitur, necinitate consequentis, Convertens mP a Converse -- - .
Idem fieri necesse est, quoties propositio singularis affirmans convertenda est in singula rem verbi gratia, or Eus s Maro, ergo Muro es Virgitas. Quae conversio non est ex particulari in particularem ut plerique autumant, in nec ex unaveriali in particularem; sed
ex universali in universalem. Ubi necillitate consequentiae, sequitur Hregi in de Murane dici; necillitate vero consequentis, sequitur dici Catholice.
Respondeo secundo. Eadem est dissicultas, si pro particulari haberetur : Nam singularis
negans convertitur in universalem negantem, Verbi gratia, Socrates nou s brutum, ergonustam Huram en Socrates. Quare, si prior esset particularis, augenda eskt quantitas. Singularis igitur negans convertitur simpliciter admodum universialium, in nunc in ilia. gularem, nunc in universalem. Verbi gratia, SocraIes non es Plato, ergo Hau mu es M. crates. Item, Socrates non es Antum, ergo nusium brutum in SocraIes. Siculi E contra, Nultam Muram es sciates, ergo Merares no est brutum. Sin essent hae proposi-uones negantes particulares, non est ent convertendae nili per contrapositionem. Respondeo tertio. Non in singulares tantum, sed & in alias universales aliquando comvertitur particularis. Verbi gratia, A quot homines sunt omnes Apsta, ergo omnes. o. Nod sunt homines, vel omnes Apsta Dait abrust homines.
Hactenus vidimus, quomodo lingulares differunt a reliquis universalibus in assectionibus Propositionis, Oppositione scit. & Conversione: & illius disserentiae rationem reddi non polle nili ex nostra Thest. Proeugnat igitur tiaesin nostram, non adversatur. Ut ut autem maxime advertetur, Ramulas tamen nequaquam ad uvat quos habeo opponen. tes ; reliqui tacite adversantur, dum, in paradigmatis modorum, propolitiones singulares ponunt pro particularibus : ὶ Ramistae namque Oppositionem, Convertionem, &c, nihil curant. Si igitur in reliquis, de quibus ipsi agunt, clim. universalibus convenirent, fatis est cur ipsi finem nostram thesin admittant.
Tertium sie est. Propositio universalis non concluditur in tertia figura , hoe est, s cundum Rumam, in syllogismo simplici contracio: ὶ At propositio singularis hic conclu
Sed neque hoc Ramistis opitulatur magis quam priora : Illi enim rem negant; nec admittiint conclusionem propriam in syllogi lino contracto : Qui definitur a Ramo; 2uanduis iumentum pro exemplo ua subinum Particulari quasi , ut utramque partem autum agens, ct asumptune affirmatum mIAggatis. Si ergo quaestio semper lit Particularis, certe nunquam Propria secundum illos. Explicat hoc 'Munamtis sis, inquit, debet esse
particulatris; non generalis, aus proma. Item, Rationem reddens cur1 gogismus Pro melle dicitur ex utraque Proma, non autem ex omnibus propriis, hanc assignat, a m comtracto 1 EQVmo. concluso semper es particularis, raram cum ut afue pars antecedentis es propria. Hoc igitur a ministis non urgendum, qui hujusmodi syllogismos non admittunt.
Dari vero conclusiones singulares in tertia figura, certis limum est, i licet vix quisqium hoc adverterit. Ba- Da- Mar o es Poeta. . ras- raim Maro es Hirtibus. Ergo. ra. u. Margitas es Poeta.
210쪽
Theis c. De Propositione Siugulari. 19 7
Etiam cum neutra prannularum sit singularis. Verbi gratia, i - - Eum dirutum es Socrates.li in ri L A quod bimum es Eucephatis. Ergo
en. on. Eucephalus non es Socrates Item
Ba- Da. Omne firmum es animatti' iis AElymis brutum es Bucephalus. Ergo a. i. Bucephadus ect animat
Ubii si major est et particularis, nihil concluderet. Esset enim syllogi sinus ex puris ρομ' nu λ fiet, quoties praedicatum minoris est Individuum. Consequentiae horum lyllingismorum ex sis satis patent. Quod si non, pollent si opus esset in ad primam figuram
redueendo, demonstrari. - Sed neque hoc officit nostrae assertioni. Nam Respondeo ut prius.) Vi consequentiae sequitur, de Eucephalo , praedicari an mat auarmative, M Mem negative, M. Necessitate consequentis, praedicantur racili, quoniam
Secundo. Sed in aliis quibusdam universalibus eadem est dissicultas. Verbi gratia, septem sunt selia erraticae. Hi Ieptem sunι omnes planetae. Ergo Omnes planetae sunt selgae erraticae. Triplex igitur haec disterentia, in propositione singulari ab aliis universialibus, neutiquam enervat asturtionem.nostram, nec debilitat quicquam, nisi propositionem singularem ideo diceremus universalem omnino non eisse, quia semper est: in sed supponit di confirmat. In singulis enim instantiis, posito vi consequentiae de tali sis ecto fieri praedicationem; supposito interim quicquid de hoc subjecto dicitur dici Magoa, insertur huIusinodi praedicatio universilis. Quod, ubi subjectum est vox communis, secus accidit; posito enim desu esto communi dici praedicatum, nondum constat, an ea praedicatio universalis sit, an particularis; quoniam utriusque capax est. . Propositio ergo categorica, vel cit καθόλου, vel καα. - . Haec κα--quae non desubiecto toto dicitur, sed quoad partem aliquam sub ectivam. Illa quae de subsecto dicitur, quoad totam ipsius latitudinem praedicandi; hoc est, de partibus singulis subuecti vis CGus sub lectum, si sit vox communis & multis applicabilis, iis omnibus applicatur etiam praedicatum, prout in plerisque universalibus: Sin vox sit singularis, & uni tantum applicabilis; huic uni di praedicatum applicatur; prout in singularibus, & in propositionib
Non enim eodem modo dicitur .Omnes planetae Ium septem, & omnes planetα I Ute ;alterum enim collective dicitur, inerum distributive. Omines distributive. idem est ac Sm- νυΓ Omnes collective, in singulorum collectio. At, singulorum collectio, est singulari inque Totum non universale , sedi integrale. Planetae sunt Leptem; at planetanam a. unita est. Omne distributivum, est syncategorematicum: Omne collectivum, est Ca- testorematicum estque pars subjecti. Unde non recte concluditur, Omnes planetae sun sestem : SH ct Luna junt planetae 3 Ergo Suedi Luna Iunt Ieptem ; nisi Muneretur Sul Lina Itint omnes planetae. Non enim Planetae, sed omnes Planetae, est subiectum maioris. essetque praedicatum minoris: sumitur enisti collective. Sive autem de stingulis quibus attribuitur subgestum universale, sive de uno eui attribuit ut subjeetum lingui are, dicatur praedicatum ; utrobique tamen nihil subjecti accipere libret de quo non dicetur praedicatum quod, secundum is istotelem, est formalis rauci propositionis universalis. Quare, & propositio de subselo singulari, est propositio Mauri sive Dictum de Onam. Quod erat demonstrandum.