장음표시 사용
221쪽
mansitas non dissert realiter a Re αuavia.
A D Q uestionis resolutionem, necessarium est, de Disiliationibus in genere, aliquid T praemittere. Distinctio igitur in vel Realis, vel Rationis, vel Mia D. Reias,
quando extrema disserunt ut Res & Res, sine aliqua intrinseca dependentia unius ad aliud: unde statuuntur vulgo, per Divinam saltem potentiam poste mutuo separari, & separatim existere. Modulis, quando disserunt quidem ex parte rei, ita tamen ut alterum includat essentialcm res dium seu connexionem ad alterum: unde non possint separatione mutua
hoc est, ut utrumque separarim existat in separari: Estque inter Rem di Modum, vel sscundacio inter Modos Musdem rei: Modi tamen plerumque separari pollunt mutuo, ab invicem; non, a surietto. Distinctio Rationu, quando, unum aliquod a parte rei, concipitur ab intellestu ut diversum. Estque vel rationis ratio antis, vel ratiocinatae : Haec fit per inadaequatos conceptus erusdem rei, & fundamentum aliquod habet in re : Illa vero, quando quid intelligitur sub diversis conceptibus sine fundamento in re. Per Quantitatem, hic intelligo Quantitatem Extensisam, seu Localem, non Numerum in & sic ubique. Per Rem Quantam, intelligo, Materiam . quae est adaequatum sit cetum Quanta talis, rea primo mi ret: sic TLmas. p. I. q. 3. a. a. Forma nempe s suae dicitur in Substantialis, non extenditur aut dividitur per se, sed ad extentionem & divisionem Materiae; non s ecus ae existentia, & prauentia localis, aut situs, aliive Nodi; ut & accidentia Absoluta dicta, Calor, Color, M. t unde, vel est modus substantialis, vel in hoc saltem imitatur naturammodorum. Siquis mallet totum Compositum dici subiectum Quantitatis; mihi non nocet. Allertio prima. Quantitas non disieri a substantia quanta, plusquam Modaliter. Pr batur ex natura Mae, quam assignat Suarea, Metaph. disp. I. seel. I. num. II. Ubi supponit, in rebus creatis, Praetor emisares earum ruas Iu tauriales raicales fui appellat
inveniri imydum Emodus reales; qui ct Iunt Giquid postreum, O siciunt i as Entisares her se ipsos, dando illis abyuiae, quia eu extra essentiam Ioram ut mae aeuam is exscuram
in rerum natura: Hi tamen Modi sunt ejusmodi cntitatis ut non a am ero tam entitatemnosam, sed olum Modificant prae sentem. Et, sere a. num. 9. De sentia mori es, ut non possit ese nisi unitus actu ei cujus es modus. Et num. 6. Hoc es int insecum, vi tax, mus, mutari modest, ut per se munere non possit, nee Ieparari actu ab eo en us es motas. Et num. Io. Tam es metale es linquit i modo, se actu assuum ct m Fficantem rem cujus es modus, tis repug et de potentia ab H eta conservari sue ilia re, seu anter quam acta m D
cando illum. E contra vero, quae realiter differunt ut res & res, pollunt saltem per diu, nam potentiam separari, ut num. Σa. & seqq. Unde hic disputo. Quae non possunt per diu, nam potentiam separari separatione mutua, ea non disserunt Realiter: ita quantitas & suta stantia quanta, M. Ergo. Major patet ex supra dictis. Minor probatur: Repugnat enim, quantitatem separatam a re quanta existere, propter intrinsecam dependentiam quantitatis a materia. Sive enim essentia quantitatis contistat in mensurabilitate, sive in divisibilitate;
sive in extentione & positione partium extra paries; semper tamen manet necessaria Connexio cum partibus materialibus. Quomodo enim crit pars extra partem, ubi partes nullae
sunt Z Quomodo mensurabitur aliquid aut dividetur, ubi nulla extensio, nullae partes λ quomodo dabitur figuratio & siluatio seu partium positio, ubi partes non sunt 8 Dices, Damtur partes quanutativae, licet non Materiales. Sed contra : Vel partes extensae sunt partes materialesi vel materia non est quanta; sin per quantitatem materia est quanta, erit quantitas extensio partium materialium ; quod qui fieri potest, ubi non est materia ρ Iterum; Figura & situs necessario comunguntur. Hinc Suarea disp. 3 a. stat. a. n. . Figura ut Ic, non eR sitis seu situsὶ se ilia est Huro totius m diraene is locum, Iecmaeum Iasem πά- nem partium, ex suaseruitur iis cura. Quis non hic videt, partes siluatas & figur ias easdem elle Si ergo Figura sequitur ad Situm, non erit ubi non est Silus: Situs autem, cum sit modus sit bstantiae, non potest esse ubi non est substantia; de, per Consequens, nee
figura ; Ergo, nec quantitas quae sine figura non est Dices; Quidni quantitas possit esse sine figura λ hoc est, res sine modo λ Respondeo ; Potest elle quantitas sine qualibet figura, non line omni ; sicut & corpus potest esse sine quolibet particulari Ubi, non tamen ita quin sit Alicubi; nec tamen Vbicatio desinit esse Modus. Possunt ergo Modi quilibet in actu
exercito abesse 1 re modificata, non semper in actu signato ; nempe, quoties formaliter resultant ex ipsi natura rei polita : Data vero tali extensione de dispositione partium per quantitatem, resultat talia figuratio; verbi gratia, tribus lineis taliter dispositis, restauit protinus figura triangularis. Argumentum secundum. Quorum Modi non disserunt realiter, ea nec ipsa disserunt re, liter ; At modus substantiae & modus quantitatis non differunt realiter ; Ergo nec ipse. MDjorem suppeditat Suarea, d. I. L I. n. as. Ubi statuit duos Modos ejusdem rei, differre modaliter; duos autem modos diversarum rerum, disserta realiter: M H inquit) in re ἀλγλm, ut Iuni praesentia localis, Cerbi gratia, ct sub Hentia immanitatis, aut comparantur
222쪽
Thesia. 2D Mantitate bi Re qua ita
totum prouis ut m eadem re, Oschiam A guuntur m ubter; rara cum ex se non habeor Puriam euritatem, etiam G Ie non habent unde plus ruam in taur ae iuguantur
movi ratione taurum. Haec ille. Mallis igitur Identitas modorum arguit realem identitatem rerum modiscatarum. Ad minorem devenio; quod modus quantitatis, non ditari realiter, modo substantiae. Insto in Figura dc Situ. Figura enim eli modus quantitatis , dc Sinis modus stubstantiae ; nec tamen e ii runt realiter. Quod figura sit modus Quantitatis, in conis sesso est apud omnes. Sic Sm gle s ; Figura non est terminus Dautitatis, sed termetu rum quantitatis ius scio. Quid hoc aliud quam modus 8 Scherri rus in Metaph. figurat inquit ὶ es qualitas mota ficans quantitaIta term s.; unde cuι non convenu qua titas, ei conferuenter nec Agura, quae modus usus es, convenire 'tes . Scaher etiam ide subtil. ait figu=am noue de quantitatem, sed in Potitue., in ea alem , disp. r. seel. 2. α Io. a ratione nempe quia modus Mus est nec mente tutia ι poteri Aura sepiata ab omni quantitate O re cuuus si Aura. Est ergo Figura Modus quantitatis. Situm esse modum substantiae, non minus patet. CL Suus est intris impartium carporis in Geo. Quid hoc
enti ratem, sed gnificare modum Pendam in ea re quin denominam uerae apparet inricium tinis sumat, realis ae mctio : Unde Iunii Situm, accirius secti um quia erepus habes reae nem Darum partium in ini. Marea, disp. sa. c I. u. I. Reloquitur inquit, ur Euamus situm Dum τι em se aliquem intrinsecum modum ccir ras μι- , a quo A isnominatur Diuens, aut Iacens, cui abrui imile. Est ergo Situs, modus substantine. Figuram vero dc situm non ditatae realiter, patet: Nam eadem partium dispositio quae in ordine ad totum dicitur Figura, in ordine ad locum dicitur Silus: Quod cum sit tantum res metus rationis, non sulticit ad distinctionem realem, imo vix rationis ratiocinatae. Hinc
crtatae M loco secundum radem oraenem pam Iom 1ex Da I risur Iasa rigura, Figura igitur d: Situs, quorum illa quantitatis , hic substantiae modus est; non magis dulariint quam ratione; quare nec eorum sub lecta. Argumentum tertium. 1 nua realiter distincta, non pollunt fundare eundem modum :sed substantia di quantatas fundant eundem modum. Ergo. Praecedens argumentum processit de subjectis adaequatis; quod duo modi in diversis iubiectas realiter dii iurant: hoc procedit de subleeiis partialibus dc inadaequatis; quod duo entia realiter distincta non milintelle s ubiecta partialia ejusdem modi. Sed subli uitia d: quantitas sunt sub lecta partialia eiuLdem numero modi. Ergo. Majorem ponit Marea Metaph. disp. I. sedi a. n. x. Em inquat,m crearauu FIImum argumentum 2Et Τω fungim cum alta real ter aer L mcto, et etiam gyummis ae semctum ab aduro extremo; qtisa no potes mia res ira, eadem -- mcio, per tamuarem conismi cum rebus reasim in inctu. Et num. I 8. Nis poteri unus O idem motaus tuae bitu, EUHuctu rebus inesse ; m m Ium αν ibus proba m.es. Patet etiam: sic enim idem realiter diissimi a seipso. Nam Situs, verbi gratia, si fundatur in substantia simul di quantitate, eum utrisque idcntificatur ; quae si realiter distinguantur, ea quae cum his sunt realiter eadem, realiter inter se disserunt; & Situs, si utrisque idem, a seipso dilitaret. Dices, Unio formae cum inateria, est modus; fundatur tamen in utroque extremo, quae realiter disserunt: nam materia & forma uniuntur: quare dc idem modus in rebus realiter distinctis. Respondeo; Unio qua uniuntur materia dc serma, non simplex rit, sed cuplex : una in materia, perquam ipsa unitur formae ; alia in Arma, per quam ipsa unitur materiae. Sicut in relationibus; verbi gratia, Socrates de Plato sunt similes pura, in albedine in non tamen per eaniam similitudinem, sed per diversam; relatum Cnim eccorrelatuna reseruntur ad invicem per relationes diversas ; nee enim relatio patris ad illium eadem est eum relatione filii ad patrem; de licet in relationibus quidem nominis res non sit adeo perspicua, ratio tamen eadem est; ha ut σ- distincta fundamenta : sic simi.
223쪽
litudo Socratis ad Platonem, fundatur in albedine Socratis; similitudo Platonis ad Socra tem, in albedine Platonu; quae fundamenta cum sint realiter distincta, ita & relationes quae cum fundamentis identilicantur. Ut autem Socrates & Plato sunt stiles per dua, realiter distinctas similitudines; ita materia & forma uniuntur per duas realiter distuletis uniones. Si testem ipsa materia & forma realiter distinguantur.
Minor sequitur; In substantia simul & quantitate fundatur idem modus. Quod enim fundatur ii, substantia 'uatenus quanta, illud fundatur in substantia simul di quantitate: Sed sis Figura & Situs. Ergo. Quod ligura est modus quantitatis, supra ostensum est. Quod: non ultimatim fundetur In quantitate , uin & subitantiam modificet, patet ex ipsa descriptione quam habet Suarea, disp. c n. ry. quod sit motaus qui amoreyultans iucur re, ex termetranoue magmmae M. Est ergo modus in corpore resultans ex quantitate
substantiam pariter & quantitatem modificans. Nec enim negari potest, ipsiam corpus, ejus. que partes substantiales & entitativas quas vocant,ὶ eandem figurationem ct eos leni ier. minos habere quos habet quantitas. Idem de Situ dicendum est. Quod situs sit modus substantiae, ita notum est ut nihil magis: quod autem non in substantia pura fundetur sed in substantia quanta, aeque patet. Suar , disp. f. a. n. Σ. negat SIIum attritas 'pose rebus incorporeis ; nempe, quia partes non habeant, sed sui totae in tota O tuae in Dalfhersarae. Figura igitur, quae in modus quantitatis; & Situs, qui est modus substantiae; non sundantur vel in substantia sela, vel in sola qua nutate : sed in substantia simul & quantitate, seu in substantia quanta. Cum autem idem modus non fundetur in diversis realiter sub testas, ne quidem partialibus: sequitur substantiam&quantitatem non est e realiter di. versa. Nec dicendum est, unum este situm substantiae, alterum quantitatis : Si enim Corpus sit tuetur a proprio situ sine quantitate, sidem valet de extensione, positione partium extra partes, ta reliquis ossiciis quantitatis,ὶ quid opus est alia Siluatione 1 qua nutate λimo substantia esset quanta sine quantitate; Situs enim ponit partes extra partes In toto, quod est formale quantitatis. Confirmari pollet ulterius, ex eo quod figura sit modus quantitatis, situs vero modus substantiae; figura autem di situs non differunt realiter, nedummodaliter, & vix quidem ratione ratiocinata ; idem ergo modus in substantia fundatur si mul oc quantitate : sed de his supra. Atque hactenus Allertio prima. Assertio secunda. Probabile est neque modaliter differre substantiam 1 quantitate, sed tantum ratione ratiocinata. Ad distinctionem rationis ratiocinatae, requiritur, distinctio conceptuum, cum unitate & indistinctione a parte rei Hinc aret, disp. r. s a. n. 28 Ut is rectra inquit fretur rationis o non ret, Fatu es ut prino in me nem c me tutim, nuitam minutatur Agnum adiud monem modulran aut reas m cognosten am ; num cum siti funes non Ant multiplicanae sine caussa, Osuu H mctio conce utim musti civi atam ciendam aer Erionem rei ; quandonque cum rata in E ir conceptatim natauungatur aliud gnum ma xv d inmonis, Discanda semper es EUImmo ratums 6 Disrer. Hinc infert; fuanta unque innsat estrua, quae in re nutua b co uncta sunt, ita es m conceptibus objectivis Ia, ut m re O md iam in pro Ius mseparabita, tam mitis quam nou mutuo, tum magnum o fere cretum argumentum ese, πω disingui inti mre, I ratione ratiocinia. Haec ille. Cum ergo in materia & quantitate, nullum appareat signum realis, aut quidem modalis, distinctionis; separationis mutuae, aut non-mutuae ; tame X. potentia ordinaria, quam absoluta ; cum quantitativa exiensio tarmaliter resultet ex' par tibus mutata vis : probabile est, non differre plusquam ratione.' Atque hoc concedit' irea paene, nisi quod mysterium Eucharistiae impediret, disp. I. s 2. n. Io. Per m sertum
inquit charastae emtus nobis constat quantitatem esse rem Minctam a D auri
quam ' cornuimem natura m cst Iare potuisses. Videmus ergo, unde Jesultarum pert,nacia de reali quantitatis distinctione, ne scilicet periret mysterium Transubstantiationis; quod illi de fide tenent, nos pari confidentia negamus. Adjungam argumentum ipsius Suarea, quo probat ille, durationem non distingui ex parte mi, ab exissentia rei durantis disp. so. 1. I. n. 8. 2Aga minentia Ueparabitu es a parra ret, a Da tauratiore; O, ὸ comtratro, durano ab exsentia ; ct in unasuaque re utraque es inque variabilis vel invariabim; tus, se exseruia M omnino necessaria, etiam duram I in Uga incorrupribri s vri mr m ibitis, haeres Erer; si alura permanens, Getam alura ; si una successiua, etiam agrara , Ergo a parte rei non es murantur. Haec ille de existentia & duratione se pariter ego de subastantia & quantitate; ubi materia,ibi quantitas, ct contra; si materia non exassat sine quantitate ut latetur ipse disp. I. s a. n. ii Hactenus, inquit, factum nou es a Dra ut materitas Iub antia sine quomate conferveetur. ὶ Nee etiam quantitas sine materia quicquid ille contra de Traniubstantiatione; ὶ si materia ingenerabilis & incorruptibilis, ite quantitas; si
In augmentatione acquiritur aut in diminutione deperditur aliquid materiae, sic & quantitatis; si in rarefactione & condensatione manet eadem materia, sis ct eadem quantitas ; lim his motibus variantur termini materiae, sta & quantitatis; denique, cum sint mite separabiles aut inseparabiles, aeque variabiles & invariabiles ; nullum apparet indicium cur plus ruam ratione ratiocinata distinguantur. Concludo igitur, quod materia & quantitas non istinguuntur inter se realiter, ut res & res, &s probabiliter) neque modaliter; sed tan. tum ratione ratiocinata, hoc est, u inadaequati conceptus eiusdem rel
224쪽
Thesis Theologica in Vesperus omitiorum defensa.
226쪽
Concione ad Baccalaureos latine habita, in Die Cinerum, Febr. 2 o. 16s6. Sti. Vet. Oxomae.'. Pauli ad Titum. Cap. a. Commate G
ὼ dolescentulos itidem sive Iuniores hortare σωφρονῶν , temperantes e se, sic BeZa; honestor, sic ex Syro Tremellius; Modestos, sic Grotius; Sobrior, sic Erasmus, vulgatus, di Nostri. DUPLICI p sertim negotio, Patres & Fratres Reverendi, hujusce diei
pensum absolvitur: Sacro altero, altero Civili; sed quod sacro illi ansam porrigit. Solennis siquidem Baccalaureorum Inauguratio hodie celebranda, Civile plane est negotium, civilis quippe dignitatis collatio quam ct civilia quae gerunt indicant ornamenta : nec enim sacri quispiam in se habent, nedum stiperstitionis. in Civile, inquam, est negotium; sed cui selenne est hoc quo versamur Sacrum conjundium esse. Ut enim apud Ethnicos Olim mos obtinuit, res suas facta ordiendi: unde vel Pastori
Apud Christianos itidem, Jure optimo, id moris inolevit, - Θεμ auspicandi. Quippe &nobis non minus convenit, citante Paulo, Q. I . 18.ὶ Arati illud T. γγ έ γεν ἐσράν. Hinc est quod in alicujus momenti rebus, puta , conjugiis celebrandis, serendis legibus, consilias ineundis, creandis magistratibus, civilibus utut negotiis, a Sacris non raro auspicemur, eaque haud inconsulto Numine aggrediamur. Neque illud male. Cum enim,ut corinthios suos monet Apostolus, 1 C r. Io. 2I. me edamus, e bibamus e quia altad fari mus, facienda inrma ingί Iam Dei: quidni & eodem at spice λ Ut nempe ab eodem illo mamus agendi principium, qui est agendorum finis. Quod enim illi de Iove sito Mu-πι iii θ,. rectius de Deo nostro dici, nemo dubitet, qui ut A υ n, princ*ium Osinis; c. i. s. a quo, ceu sonte, oriuntur omnia; in quem, ut terminum, reserenda: quippe A quo, o per quem, ad quem sum omnia. Rom. D. 36. Nec tamen propterea naturam suam exuunt; quasi subita metamorphosi civilia in sacra transeant; magis, quam quotidiana ciborum comestio, ob imploratam benedictionem, evadit sacra: sed, manente quae prius erat natura, novum adhuc respectum superinductum o tinent, quo iii Dcum reserantur. Sicuti de Servis monet Apostolus, ad G- 3. . quia non tam heris suis, etiam dum serviunt heris, quam Domino serviant, a quo ρο mei iam μιμrcepturi.
Quod igitur praesentis instituti ratio postulat; liceali obsecro, pace vestra Patres Venerandi Juvenes meos, & quasi pro tempore filios, paucis aliam : ut habeatis fratri Rr a Verbum dieram He I a Reg.as. io ) quodque ipsos deceat, ex Apostoli verbis, bre
Quem sibi Paulus per totam hanc Epistolam scopum proposuit, nec tempus patitur, n est necesse, Multis declarue. Paucis expediam.
1 Hoc empter eos dictum est qui erant, tum temporis. Ornamentis Academicis insentiores, quasi furini uinnem olentibus.
227쪽
Nempe Tuum, tanquam gra nimium ilium Dum, ut, in praecedentibus, Timotheumὶ in hae instituit Epistola, qui se gerat oportui in Ecclesia Dei. Et postquam ostenderat, in capite
praecedente, quid ipsum in πυ- α ilia potis limum timetet; puta, in constituendis Guta. λιν Presbyteris, protervis coercendis, caeterisque negotiis Ecclesiallicis ordinandis: hoe ca pote, ipsius doctrinam aggreditur ; 'tud unumquemque pro sua critisque sortis conditione, par est ut doceat. Et quidem Quid senes spectat, 'πατα, aetate scilicet provolliores, ostendit v. Σ. Quid πρ1κυτίδας, matronas, 3'S Q. Quid Iuvenculas, sive juniores taminas, νέαι, ψ' uem di Quid demum juvenes, sive adolescentulos, - νε ρος, praesente M. De servis deinceps verba iacturus vcr. 9. &subditis, capite sicquente. Dum autem juvenes meos alloquor; ne nihil sit quod reliquos spectet, non incommodum erit notare, quod in procinctu habetur vers. . ubi ἀς πρεσccios monet, non simpliciter hesm Id, sed ἔνα - Uri ira τας νι , ut juniores taminas in eadem virtute instituant. Quod cum ad Viros itidem pari pare transferendum sit, qui non minus quam leniores tam inae j nioribus sui sexus pneire cubent; dum Juvenes docuero, quid sit suum σωφρονῶν, vos in te rim, qui tum aenate tum officio estis πρις ραι, quid vestrum sit vel me tacente intelligetis: Nempe non modo ut sitis ipsi oris, quod vel Junioribus incumbit, & vobis
ιστῶ imperatur ver. a. sed & exemplo, praecepto, imperiRJunt Oribus Inculcetis σπυαν .
Sed pressius agendum, ipsaque verba seorsim perpendenda Quae speetant, ut videtis,
Tis ν amyr: sexu, mares; aetate, juniores. Ut qui contradistinguuntur senibus, vers. Σ. &junioribus taminis, s. Memoratis, Hos, inquit, iuvenes
sinis irai, Hortare. Vox duplici fere sensit occurrit in sacris literis; vel Hortandi, vel Consolandi significatu. Hic loci, quin Hortandi sensu adhibeatur, est extra contu versiam. Atque hactenus nihil est dilii cultatis, nihil ambrguum. Sequitur ollicium ad quod hortandi sunt: Nempe -υνῶν. Puta , 9 vel σπιόν - ἔχειν, vel potius utrumque; Temperantcs, modestos, . sobrios elle; vel Modeste, temperanter, iobrie se gerere, vel etiam prudenter. Restat notami, quod ad praecedentia respicit. Quod quidem perinde est sive simpliciter ad ve bum me it, referatur; puta, quemadmodum ad sua caeteros ollicia, de suibus superius egerat, sic &juvenes ad situm hortare ; nimirum Sobrietatem: Sive comunctim ad imo: μισωφρονῶν, ut sensus sit, quemadmodum senes, matronas, adolescentulas, ad sobrietatem ho tandos jam supra dii tum sit, similiter juvenes ad eandem hortare Sobrietatem, Tis ν- σ
Summa rei huc redit. Monendos esse, Praesertim juvenes, o sedis Hrrandos ad se L
Hoc autem documentum Apostolicum quo rectius prosequar; opportunum erit in limine duobus his quaesitis satisfacere. I. Num solis Iuvenibus hoc incumbat ollicium: Eta. Quo sum illis nominatim imperatur. Atque eadem opera, tum documentum hoc parallelis aliis scriniurat locis confirmatum dabo: tum Minime quod aiunt in Ratimes aperiam , nempe id dum primo, hoc dum secundo, quaesito satisfecero. I. Primum quod attinet; certum es h utut juvenibus incumbat, non tamen solis. Et quidcm, ne longius abeamus, id ipsum in proximis versiculis mandatur taminis. Quippe oortari , matronas, monet ii, vers ψ. Juntores autem, τάς νεαι, σύκανα τοῦ vers 1. Sed & utrisque, puta taminis indiscriminatim, eandem Paulus virtutem commendat,
I rim. a. s. ubi ψ es auru conjungens verecundiam puta & pudicitiam sive modostiam,) utrumque inlungit mulieribus. Iterumque vers Is . Set bisur, sinquit tamina, ab ρ τωσγω αι Ebrrorum partu, modo manserint tus de, O charisau, 6 α α ι , t Ubi obiter notare licet, non modo transitum de numero in numerum, vi, uν ρα -- ob vocem γ νὴ collective sumptam : Sed & insolentem praepositionis N conitructi
nem; ra m νωγνια, hoc est, non ob ore pura rio, utut dolorifico. Eodem plane sensit quo ad Am. . II. δι δερ παι, tantundem valet atque non sectante praeput , vel, utut aput ati fuerint, εἰς Pp αλὸν πατηα πάν-ν ὰπ ormiasiin δ' tae Mati ut si ipse pater omnium ci Meutium a tae inu, utut praeputialorum. Nempe: non tam causam innuit, quam
non impediens. Pariter & hoc loco : utut suerit muster m tran resisne piri 6 quod modo dixerat in atque hoc nomine id poenae loco ipsi indictum Juerit, ut laboriosum si timeat
partum : servabitur tamen, non obstante hac partus dis licuitate, ut quae in animam redum
datura non sit, quo illa pereat) quartia scilicet earum in e manserint, cte.
Verum hoc mitius aliquanto sonabit, ti resolvatur servibitur, in ta mis non peribis 1 m πινοονίαι, non peribis autem ob lybersum pratum, utut laboriosiuar, Idque sub poenae nomine primitus indicium squo respexisse Apostolum, ex contextu liquet: m o interim in e maneat. Et similiter I Ret. 3. 2O. & I C r. 3. Is . Illiusmodi autem δε Diu, nequid novum videatur, etiam alibi admittendas esse nullus dubito, nec quemquam facile negaturum credo. Et, ne procul abeamus, in eadem ipsi ad T . Ep. cap. f. ῖ. Graia νυν μῶν, ἀπέχεια βρωμάτων M. quod ad verbum est, prel, bentium
228쪽
heu n nubere, atque assisere a cibis, quos crearat Deus cum 'ranarum actime pararc/poris. Verum non hoc insinuatum it Apostolus, qliasi hi de quibus illic agitur, prohiborent or nubere os a cibis a Dimere: imo vero, quod nubere, Pohibeant. 1 cibis autem a itinere, jubeant. Adeoque illud Min. ω prohibeo, resolvendum erit in oleo ab inne: ut illud - - γα ν tantundem sit atque μα-ων - H. Quibus reliqua commode subjunguntur: puta jubentium ab mere a nuptita, o abnisure a cibis ruos cremit Deus M.
rtim, sed in hiemio esse. Quid autem Z Num hoc dictum vult Paullis, Mulieri permitto ut sit in siil misy Frigidum illud: imo vero Iubeo, mando, ut silentio se contineat mulier. Quod & supplere solent interpretes. Manis tityis in Mentio: sic Araia. Resolvendum igitur erit illud in Ib επω mu prrmitto, in Iabeo ne, quod tantundem valet. Mustret aedicereno permuto, hoc est, Mulierem Iubeo ne aceat, nec authoraratem Wisper m virum, se ursi in si viis. Quidni itaque & tequente versv xy, res bivatur illud Drvabitur in no peribit Puta, utut puerperium sustineat mulier laboriolum admodum, quod indicium sit di vinae displicenti 'ob primum peccatum , non tamen. aeternum in peribit ob puer nummodo manserisI sive, quotyuot manserint in Me, O cha mare, or sanctimonia, Iobrietariem uncta. Verum haec obiter, quo locum alioqui laus dissicilem quadantenus eluditarem. Quod praesens spectat negotium, hoc est; Quod, iitIuvenibus, ita foeminas, tum hic ad IA
tum, tum illic ad Timotheum, -- - laepius inluneum videmus. PNempe quae his convenit ratione sexus, illis ratione aetatis. Nec quidem temere factum credimus, quod eisdem
ipsis verbis, & mulieris viro, di iunioris leniori, iubordinatio primatus Imperatur. Nam quod de Muliere habetur Gen. 3. 16. Umi ny tam Ie N- M O viso imis eris, vel penes varum eris desiderium tuum ἔψLNeque tibi dominabutim : id ipsum totidem verbis, mutata tantum persona de Abele, quippe juniore, ad Camum dicitur, Gen. α γ DN P UT VOM eritque penes te insido iam ous, O tu aminaberis imSed neque his tantum, verum & Senibus. aetate siquidem provectioribus, id ipsum imperaturi lituusce Cap. v. a. Episcopistilem , sive Presbyteris, puta Senioribus ossicio ι Cup. praeeed. vers. 8. primaeque ad Tim. 3. a. Sed &, indiscriminatim omnibus, tum alibi, tum C p. praesenti ver Ia. Illuxit enim gratia Dei salutam ha Hus omniares eminens nos, ut, abnegata imputare of mmdam cupia ratibus, δα,- - σε συμ. ἐνναῖα ωνι. Atque hactenus quaesito primo satisfactum esLII. Verum ninc quidem quaesito iecundo ansii porrigitur. Si quidem omnibus hoc imeumbit ossietum, quorsum nominatim juvenibus indicitur λ Nempe si Juvenibus sit omelum
meuliare, cur senibus Τ si Peculiare lenibus, cur omnino iuvenibus imperatur ZDicimus igitur, hoc σου - ossicium, sive sobrietatem & moderationem animi, eum in varios se diδndat ramos, vario nomine tum his, tum illis, tum item aliis, peculiari modo competere: variaque Proinde ulrtutum exercitia, pro cujusque fortis ratione, exigere. Puta,
in taminis, potissimum pudicitiam ct castitatem; in junioribus, modestiam de humilitatem et
in senioribus, prudentiam & gravitatem ; in inferioribus, obseqtuum & submillionem; insuperioribus, οπιπτα - &-m aequalibus, candorem di ingenuitatem ; in omnibus,
temperantiam, mediocrita em, di sanam mentem. X EDicimus porro; Osticium aliquod multis commune, nunc his, nunc illis signanter commendari duplici fere de causa. Quia scilicet vel turpius abest, vel diuisicilius obtinetur. Sunt enim quae, ubi adsunt, maxime commendant, quae tamen haud magna infamia abesse poliunt: puta, literae in Viro plebeio: sunt contra, quae adesse nil magnum sonat, quae imierim non sine gravit limo iame dispendio abellent; puta, Latine nosse in Academico. Rem praesentem quod attinet; Cum Sobrietatis defectus omnibus vitio sit, in sene turrest; quippe qui tam longo rerum usu,t& multiplici experientia edoceri, eamque ob languibdiores aiatus facilius obtinere pollit. Ideoque ad eam summopere hortandi senes, ut qua sine stravis limo crimine carere nequeant. Contra vero, cum & ad ipsum iuvenibus incumbat officium, & insigni futurum sit ornamento; quorumcitamen sitatust vegeti, rebusque minus exercitati, hoc penium praestitii dissiciliu&reddunt; obnixius incitandi sunt& hi, ut huic omni cura incumbant negotio, & monendi sedulo, ut quibus malori opus est hortamine. Brevi; Ad Sobrietatem hortandi Senes, ne desit; Juvenes, ut adsit. His expositis': Quid sit ipsum officium, Iuvenibus hie loci commendatum , p nitius expendamus. Quod quo rectius fiat, a primigenia vocis significatione ordiamur. Nam ct hie illud obtinet, i - μι- ῶαικὶ αὐγμ . i II. Σώχων unde se ν, -υ--, resiquaque conJugara descendunt dicitur vel in or sanus, & mens vel animus. Ut ille s* qui est mente sanus, vel sana mente, de bene animi compin. - ε sic Stephanus. Quod maluti quam ves Gratis Uoου, vel Arisaias Moo rara αἰνηπν' allusiones enim hae sunt, vel suta , magis quam Mymoloniae. Atque noe sensu opponitur τῖμ- insaniae Sic, an Zeno inirem, dis ruas, τό ures: ἱ σπινα - τί μανια' ponuntur ut 40 1 - 2uid Iussim pur m sum ; quid σω -- ,
229쪽
quid insania. Sic, apud Platonem, opponuntur μαγων de Θεις ': Sicut apud Latinos movi ana, & inlam; item animi compos, ct impos. Sed & apud scriptores sacros. Ubi de tabmoniaeo agitur : Daemone, dicam λ an furore percito Z an utroque λ seu surus agitato: qui neque vestes passus est, neque domi se contineri; sed foris agebat, nudus, in monumentis sive sepuletiretis: si quando catenis & pedicis detentus, ruptis vinculis foras se proripuit,1 Daemone in desertum actus; eoque deventum est dementiae, ut haud cuiquam tutum fuerit illae trantire; ut ex collatis Evangelistisrtet:ὶ Nempe idem palliis, quod, de Christo, alibi falso dicitur, Bh. Io. U. -ον υ μα- , Da me actus Uan u. Huae
ubi sanaverat Christus, dicitur sedisse ad pedes Jesu is πιι αν-- ει, vestitum ob mentis, sic Aza; vel mentis compotem, s. Nostri; I c. 8. ἶs. Mar . s. i s. Simit,
ter apud eundem Lucam, AP 26. 1s. ubi Festus Patiis tanquam insanienti convitiatus est; senis, Paule, mulIaer te Berae M μανῶς, - ωaniam ad gunt; Tum ille, οὐ μαλμαι, μακράπς Φm, α ἀωτέα , - -- c μία - Nan, inquit, infamo, praesunt L me Aese, sed vera edi sanae mentis verba eloquor. Ubi ανο ιτα videmus μανιαν &--. Haud abiimile est quod habetur a tam s. I 3. H -' σκυνου , Gri ubi ,- opponitur τὸ in m Sis injanimur, id Deo fiet; Ae Ianae mentis sumus, id vobis sumus. Siquidem ipsius sive ἐκ res, sive σωφροm tum in Dei gloriam, riun apiorum commodum eo. debat. Atque hic primus videtur istius vocis significatus; quo --, sive mentis 1 initas,
II Secundus, qui huic proxime subest, videtur asseqlio σως -- retram innuit; cui opponitur λ ω mr ruinIta, inpientia; quae quidem innuit menteminec sanam plane, nec plane insanam, sed minus sanam; ubi ratio nec arce plane deturbatur, nec satis consistit, sed enervis est & imbellis; inque quasi gradus ad amentiam, ut quae insipientiam fere furori conjundiam notat. Sic pastum opponuntur σώφρων & α is Ut apud Theognidem.
Atque hoc sensu, ut alabi, sic pestim apud Homerum occurrit: quippe apud quem vox e rar nunquam exstat, & μγα non nisi semel, idque non tam sapientiae sive uiuentiae significatu, Quam peritiae quod alicubi notat Mi Gaiaherus; cintra Vochen. cap. 1 f.
eorumque loco dc σωφυ- , vel more Poetico ὶ σαι - &-πs m. Quos igitur σώφρονα este monet Apollolus, eos non modo non in ianite plane, sed nec desipere, aut destrare; non imprudentes elle vult, aut insipientes sed φρονιμπι, intelligentes, prudentes. III. Cum vero Prudentiae pars summa creditur, modum in re, sive mediocritatem; quem& Virtutis tramitem facit Philosophus, ' nec nisi a prudenti Viro determinandum; dum Virtutem desinit ἔσω -- ἐν μA ἶ- ως λ -- . αγνι η ἰά- EI . a. c. 6. cui geminum est Om ovis illud pro Murena V tuus omnes mediocritare quadam esse ma r-νatas. Hinc lactum est, ut tertius occurrat σω - significatus, praedictis nihilo infrequentior, quo ant- moderamen tignificet; atque ad omnes Itidem virtutes se extendat: ut uesis ille lit, 'ui moderamine utitur; qui modum rite tenet, nec ultra citrave το πιέ- consistit; qui importunos nimi motus, & estraenos impetus, coercet, temperat, in ordinem cogiti Hine Demostines di Glchines, σώρεονα ID &μ-π conjungunt: oocrates σώφρονα D & κωέως PS. Et similiter Paratas I rim. 3. o. ἐν καὶ μῆ κ- vese decora ὶ μέ --δῆι υ - ω . Ubi, ut 6 crares, sic mutas κοσμόν- ed - - comungiti Κ autem dicitur, Hen. Steph. qui est maribus in suis, motae Ius, modestis. Apud Cicero nem exponi solet σώφρων, moderatus, temperans: Ris. SI A Lexis Ciceroniano. Et -- temperantia, moderatio, m rina. Groilus, ex Glollario veteri, - πιώ- exponitiniae im: Bera, temperantiam: vulgatus, Erasinus e Nostri, Iobrietarem. Non eo sensu quos brietas stricte sumpta opponitur ebrietati; ut nec Grotius eam intelligit modestam quae definitur Ho me inu - Mia. aut Bera hanc tantum temperantiam quae est mς uota: sed quo sensu apud Ciceronem de m. I Σὶ desinitur tam estia, vel Tempe oIra, mota a. rio cupiduatum ranom oleaeens. Eam nempe sive temperantiam, sive modestiam, sive momderationem, sive sobrietatem intelligunt, quae animum, allectus, totumque hominem temperet, moderetur; & dictis, iactis, cogitatis modum imponat; totamque Jus iis limitibus coerceat Estque haec quidem vera mentis Ianuas. Quemadmodum enim Medici Morbum, per tisam o nationem, definiunt, adeoque sanitarem aestiman t ex Operationibus perfectis, illaetis: similiter & Hiria, quos animi marbos dici jam olim obtinuit, habenda erunt, quae laesas animi operationes inducunt; animamque tum deinum ianam habendam est ubi omnia sua rite peragit munia. Ut id sit quod Aristotcles alicubi aliis verbis es, ales, Oeconom. HI σμγμά--αρα, 6 ἀφ μή os νυ τε υ --κῶς. Et Cicero, pro Anteio,
stm, ct in omnibus visae partibus miratus o temperans '. Atque hinc est, quod
230쪽
.. vis, simpliciter de ino bono non raro usurpetur; ut eum. designet qui vir probus & hinnelius est; & σωφροσ- , morum probitatem. Sib apud Sophoclem , σύνω opponitur
Probos amas Deus, sed cael improbos. IV. Sed dicendum V; Hanc σωκυ-- live moderationis vocem, utut ex se omnes virtutes inditierenter respiciat; non raro tamen, nunc de hac, nunc de illa, signanter exponendam. Quod & in altis generalis significatus vocibus obtinere solet, quae pro tu esta materia determinatum saepe sensum induunt. Sic & ipsum Grimu nomen, de Milite di-etum, sertitudinem sive virtutem bellicam designat. Quo & ipsi im εαμ, speetare videtur; nam ct ab αροι dicitur acini, & a uno vn Ius. Et contra υῶς ignavum designat, imbellem, timidum, meticulosum. Apud Latinos, mahIta saepillime non tam υωπια quam intra dei gnat, certam mali spretem, sive Odio sive fraudi coniunctam : ut & bonitas, benignitatem, avia m. Ad hunc modum, quam traetamus σως - , modo ad hanc, modo ad illam vise tutis speciem, prout l, c vel illic moderamine opus erit, referri solet. Nonnunquam frugi hiatem designat & partimoniam, eam nempe quae virum frugi deceat. Est ubi continentiam, O MIem, suae curam innuit; idque non raro. Nonnunquam de vesitus victus moderamine dicitur: sed & de Iuuamni, sive calamitatibus moderate ferendis. Et similiter passim apud Authores. Aristoteles de ea speciatim TemperanIta intelligit, cui opponitur ἀκολα- et, eamque definit, Rhet. I. cap. P. δι ὸν πος 'Mς uvas F σω-.γ-ἐχ.- - ο νό - - εὐ- λα- s εινα ον Item Mis. ς Mi Mu πονς - σω ο νη, Disc. 3. cap. I 3. Nempe, in cibo, potu, dc Venere. Hieronymus reddit; & quidem alios culpat quod, pro pu-aeco, ' eurem dixerint. Nempe vir coeli tui sive virginitatijusto addietior quo nomine & ab aliis reprehenditur huc omnia trahere conatus est; quod notant ad hanc vocem agmus, fiet Stephanus, alique. Non quasi non & pudicitiam vox ea denotet, sed non hanc solam: nec omnino male reddidit Hieronymus, sed nimis arete; nam & alia respicit.
Est igitur ut dicta breviter colligam ) ea, quam hic juvenes, alibi alios, docet Apostolus σωφω- , mens sana & sui compos; quae sua prudenter, &ut par est, obit munia ; quae dictis, lactis, cogitatis modum imponit, ne quod aiunt j extra oleas vagentur, sed suis cinerceantur cancellis. Quae quid , prout Varias virtutes spectat, aliis aliisque insignitur
nominibus. Siquidem Juvenum petulantiam , proterviam, temeritatem coercet moces lia e Mulieres item ornat modestia, castitas, pudicitia: Senes, gravatas ct prudentia : Gubernat res item prudentia, austitia, aequanimitas: Omnes, temperantia, moderatio, sobrietas.
Quibus apud Hebraeos vocibus respondeant σω πιν & -η--, haud facile dixerim; cum hae voces apud LXX. interpretes nuspiam, ni fallor, occurranti Nec mirum est, in linguas prout nunc habetur non admodum ioecunda, si nullum exstet vocabulum plane λδυ--μων. Eorum autem loco usurpari credo In & n ri vel etiam i , Apud Graecos, non tantum i σμγ, de quo supra, sed & ospor, & praesertim re nucar, huc spectant: sed de μι-ος, & omnium maxime νκMMV. Et quidem σωροπῶ & ν υ tantundem iere nonnunquam innuunti Quippe tantundem fere sonant Pauli illud i The f. s. c. γρον
Apud Latinos optime quadrat vox solus; sed & Sobrietas : quae id ipsum, ni fallor, praecise indicant atque Graecorum σπρον & σ- - . Et quidem, cur Suis erasis voce abstineamus t cum Arar, in a Tim. I. LI. tanquam minus Latina, non video ; utut apud Ciceronem fortasse non exstet, cui tamen vox Sobrius frequens est sensu nostro, & bene Lati
nunquam occurrit, Rom. Ia. 3. IMO vero, Vel male conjicio, vel ipsa vox Sobrius a Graecom ων descendit: hoc enim mallem, quam ut dicatur a Ie, id est me, & unus. Fortalle, etiam MIobrius sic ebrius ab α ων, vel μν' Sed e& motae atus, remperans, fugaissoru- - 'o, m Uus, Ciceroni tantundem sonant atque σωφρον. ε Ilem tempe antia, σπυ- , --d raris, modesta, furalitas, aRud eundem ut parallela & -- is conjunguntur. verum his diutius immorandum non es LSuperest, ut Iuvenibus saltem meis, quod Ap αMionem vocant, Documentum hoc Apostolicum altius inculcem ; eiique animum compositum, sedat lim, sobrium commendem; ut temperantia, modestia , Iulloque animi moderamine illos instituam; quod est, uno verbo,
Quam vos intime spectat hoc ollicium ex Apostolo jam intelligitis. Quam vobis, ubi praelii tum, sciurum est & usui & ornamento, haud facile est vel diei u mihi, vel vobis cogi
s T inperantem Graeci σωφρο- appetunt ι eamque virtutem σωφροrim quam foseo Uurdem tum temperantiam, tum moderati mem appellare. Nonnunquam etiam modestiam, Ied haudFio ara ea virtus fruga
luis a peltari possit, μ 3 Tusc. Frugalitatis nomne nisi virtutes continerentur, munquam 1 ud ita per Izarum esst. Hominem strat omnia recte facere. φ. Tuscul. m