장음표시 사용
251쪽
Versu ro. de Haereticis non serendis monet, 'Ait , - -ν suta falari xi δμπῆραν - - GIl. , Haereticum h minemps tinam ct aduram common facticinem resece; Hereticum autem illum existimo, qui erroribus gravioribus pertinaciter insistit, neque monitus ab illis recedit, presertim si post se sequaces trahati Cur autem haereticus sit rejiciendus, per censuram puta Ecclesiasticam, v. II. innuitur, ει - ἰλνα ὸ π ror, , --m ῖν
Hlar, ut qui ris evrasum, sis perversum esse, qui hujusmod es, peccate, ut qui suopte
Maecio damnatus es ; Haereticos innuens utplurimum, non tam ignorantia invincibili e rare, quam affectato studio Hrtium, & quidem, data opera, stientes & volentes secessiima recepta doctrina facere; vel ob vanam gloriam, ut. novae forsan alicinus sectae duces lambeantur, aut novum quid reliquis incognitum videantur invenisse ; vel ipso etiam contra dicendi studio ; vel turpis fortasse lucri causa; vel ob aliquid simile ; quales illi, de quibus loquitur Paulus Aet. 1o. 3o. ---- loquentes perversa, ut insipulos 'BD abstrahanm, & supra Tu. I. II. δεδώκο- ἄμῶδῶ, docentes, ruar um oportet, turpis lucra gratia ; ut culpa non tam in intellectu sita sit, quam in voluntate : quod Myo su .utplurimum
Vers I 1, 13. de privatis quibusdam negotiis agit, λο πιμ limis Q , a Gmν,απω is ἐλθειν -- μaεις Ni-- , ἐ- γ, mora in , quum misero ad te is taman, vel Dehicum sorte ut qui absentis Titi negotia curet ulnara venire a me Naco urbem sive Macedoniae, sive Epiri, utrum vero dicendum sit, non vacat nunc dis quuere nam is lx decretii Memare. Notant hic aliqui dictum esse, ἐ- illic decrevi hyemare, non autem Mi hic ἔ adeoque Paulum non quidem Nicopoli tunc fuisse, dum haec scriberet prout habet norm) sed alibi: adeoque inu in tam huius quam aliarum Epistolarum autoritatem elovant, tanquam posteriori aliquo seculo additarum, non ab iptis Epistolarum scriptoribus;
nec quidem eaedem in omnibus vel exemplaribus, vel versionatius reperiuntur. ZMA H-ών 6 'Au ὰ - - ορο μ, ον, ἔνα μηδεν σί ς Ἀπη. Zorum Legit risum, ἐν 'HI' suae osse Giscendos curaro, nequid rigis iuesit. in πέμπειν est, abiturum aliquem amice, vel etiam honorifice dimittere, viaticum, aliaque quae itineri opus erunt, suppedi tando quod videtur hae innui, aut etiam abeuntem deducere, di aliquousque comitari, ut Z I. I s. 3. Atque huic monitioni subjuncta existimo ea quae sequuntur. v. I - μανθαν-αν δε 6 ώhia. Ποι λων ἔργων ποῖ - ίου - ἀναουια in ατ, ira m zm aram, aisara autem etiam n Urit iideles intelligit i bene agendo praeise, ad neces Liss usus, quales inter alios erant amica receptio, & dimissio hospitum, praesertim qui Evangelii propagandi causa itinerantur, 3 urnon I fructus expertes, nempe ut charitatis ossicia fidem consequantur. Non placet enim quod hic habet G uisu, qui locum hunc ita interpretatur, acti Paulus innuat se velle, ut A sies, T chicus, aliique ab eo milli, siquo in loco resederint, ossicinam haberent mani bus laborantes in usus necessarios, ad victum puta & vestitum acquirendum, ne aliis oneri sint: quum omnia potius in contrarium spectare videntur, ut qui ab illo adveniunt praesertim Evangelii causa iter facientes, hospitio accipiantur, amice tractentur, di honorifice di mittantur ; quod & hie & alibi saepius urgetur. versu is. ultimo, salutationes aliquot subjungit, 'AM .m lμα παίου, saturansu qui mecumsunt omnes. 'μιαπάσα - ειλοῦντα ἰωας ἐν πί- Ialata eos, qui ae leuvi nos in P. Et tandem Epistolam concludit ea benedictione, qua & nos poesenti negotio finem impon mus; ν Heu stiri Agin ἰμῶν. αα . Gratiast vGrycum omnibus. Amen.
252쪽
In Vesperiis Comitiorum agitatae; 'ΟxoNIi, Pulii 8. I 61
Respondente Jore WALLIs, Pro Gradu Doctoratus in meologia.
253쪽
An Electio Divina dependeat ex praevisione liberi actus Creaturae 8 Aeg.
SISTE miser goesum. Luis te matris impuli αRus Dra vel aeterni AE cuine Dei λ crine, Vella tuum letes posiisse Midni Summo 'se Deo, mens male sana putet i
nne voles, qui natus Aeri, qui cras mariturus, Eurua aeremo povere vincta Deo p
cine Her eris ρ Cab seu Dia revellis λLiber ut evadas, mpius esse voles λ is eris infe Deus Bery xuam faris Γλῶ ; se ui ,is Her, velis ligare Deum l Ice miser, stes sis; suo is qua lege creatus uam fueris nihili ; Utussis Oet E se Erint; imo σue nihil valeas e Numine ὶ oesie, sed ipsum H Aecisse bonum es, o Humse, Dei E e volit aratis, siquem viari e e, beatum; si voluisse Dei, es regussu Velle tuum. An potestas Ministri Evangelici ad unius tantum Ecclesiae particylaris membra extendatur λ Neg. UNICVS unius Consus cum Pasar milis; ius atque unum Cur ris irae Caput: a Mi sponsa, O Domus una sis, unaque Messis: . a Mne Oeconomos o Dcia e putes. I
Dextro dextra Manus carpo, conuuintis Ocellas . ': Dexter utut dextro sitque supercina: lateri tinivis prospectat Oceltas utervis, o manus ulmus Murea negabit opem.
O miser item parti conjunmor sini; G2 tamen se reaquis, pars ea, Corpus idem. trum in, ut possis nutali in corpore, si non Gntiguis, Gram ferre miser opem. An Fidelium Infantes sint Baptizandi 8 AF. QUOS capiunt Coeli, verus olim Ecclesia, chrisi . Aundior Amplexus, Aedera grata Dei: is putet extorres, mestora foedere, factos,
O ne vel fumus o bala prima ierauit .
254쪽
Quaestiones in Comitiorum Vesperiis, monii, agitatae, Mu 8. I 6 DF. Respondente IOH. WALLis. '
occurrunt dicenda ; necesse est ut ea stridiim transigam, ne debitos temporis cancellos transgrediar nimis: omnique omisti praefatione rem ipsam statim aggrediar.
2 estis Prima. Ad I rimam Quaestionem quod attinet, Ubi de Hectione verba facimus. Non illam intelligo Hemonem temporariam, de qua loquitur Christus Ib Is. I9. Hegi vos ex mundo, i do vos muniss ossit. Neque de Hemone Angelorum praecipue agitur, ι quamquam nec ea penitus excludenda sit, quorum nempe nonnullos Hrctos vocat Paulus, II im. s. aer. alios Re obos, & pomis destinatos innuit Judas, ' Dei I. 6. Neque denique de ipsius Cis ι-m elemone directe initituitur quaesii O ; qui tamen Hectus dici uir a. I. & προεγνωσμένου I Pet. I. m. cujus & pespclliones, di gloriam, a Dco futile praedetei minatas, patet A I. a. M. & alibi. Sed, de aeterna illorum Hemone homμum, quaelito praesertim initi turtur, qui, per Christum, Lalutem obtinent. Est nempe haec Eleetio, de qua instituitur quaestio, AEternum, enicax, immutabile, atque . infallibile decretum Dei, quo, ex solo suo beneplacito, certos quosdam homines t onMilis aliis peccato pariter cum aliis involutos, ct pamis obnoxios, per fidem in Christum exstatu peccati in statum gratiae transferre, & ad salutem perducere, ad laudem gloriosae gra. tiae suae. Est, inquam, Decremm mi; actus nempe Divinae voluntatis statuentis; Dei praesertim
elegit nos, bc.ὶ quamquam ct aliae Personae Trinitatis non prorsus excludantur; cum sit opus ad extra. Aeliis, inquam, voluntatis Divinae Ebratus, atque in Deo ammanens: adeo que nullam realeni immutationem iniciens ιn creatura, sed tantum relationem rationis: Noque inde protinus fruiti sumus filii Dei, aut Iustificati; sed aliquando si itura, nempe collatande. Quae autem idib. I s. I9. memoratur Electio utpote eadem atque Vocatio) est actus transiens, ct imperatus, In creaturam terminatus. Decretum hoc Donum dicimus. N pe κε κατας- κ is, ante jacta munae fundimenta et V . I. Pet. I. m. Quod autem Πλ est, AEternuin est: quippe; ante jaela mundi sundamenta, Tempus non erat. Nec quidem aliter elle poteth; nisi concipiam
quod abiit Deum nunc velle, quod aliquando non voluerat. Est &. Immutabile, Psal. 33. II. sicut est di ipse Deus, Iac. I. II.) ct propterea GLeo & Infisi bile. Quicquid vult, operatur. Musque voluntati nemo resistit. Nempe.voluntati Statuenti, live voluntara Decreti, nemo rcsiliit; ut ut voluntati Imperanti,. hoc estioluntati Mandati, resistant plurimi. Et quidcua, si non mutet consilia, t neque sit viri. um impotens; quod aliquando statuit, id certo evenire necesIe eriti Adeoque non modo QN.αιι propositumὶ sed & Qi, ins dicitur: inae autem praecognoscit Dos, cognos it
mereto hoc aeterno & efficaci, etcgit Deus quosdam homines, non omnes; sed &, certoa quosdam homines, inua Penum, Paulum, Iacobum, dae. ) non tantum aliquos indesinite
sive indeterminate. Pacobum duro, Ebreum orio habu . Rom. s. II. Non tamen ita hos elegit Deus, sicut electos Angelo': ut peccati penitus immunes Sem, nee aliquando pinnis obnoxii: eramus enim & nos omnes, inquit Pantas, sicut reliqui, mor
255쪽
Cardo controversiae in hoc praecipue versatur: An, quia credituri fuerimus, 'deo nos es git Deus; an potius, quia nos Elegerit Deus, ideo sumus creditura. Sunt qui existanant, Quod ordinaverit quidem Deus, indefinite atque indeterminate, ut omnes in Christum credituri, salventur; plane interim permisso ipsbrum libere volunt ii, An velint credere : Quos autem, re sibi ipsis penitus permilla, praeviderit fore credituros, . nec quidem credituros tantum, sed & obedientiam Evangesicam pries lituros, atque in utris- . que ad finem usque perseveraturos; hos tandem statuerit aeterna vita donare : Adeoque ipsi rum vel Credere, vel non Credere, objestum quidem elle Preserentiae Divinae, sed non item & Divini Decreti, sive Praedestinationis. Nos contra dicimus : Decreville Deum, non modo credituros omnes siqui fuerint eo Lque solos salvatum iri; sed & praedeterminalle quibus ham ille daturus iit fidem, ut credant; credendo salventur. Neque tamen negamus, quin, qui credunt, libere credant; sed Deum statuisse dicimus eos libere credituros : Adeoque non modo ipsorum salutem, sed di fidem ipsam, atque perseverantiam in fide, ex decreto Dei pendere ; neque nudae tantum Pic, entiae objectum elle, sed & Decreti. Atque hoe duplici fundamento dicimus : Partim quod illud ex neces litate rei consequatur: Partim etiam quod manifestum sacrae Scripturae rustimonium hoc aiumet. Ad primum 'uod attinet, Hoc nempe ex neces litate rei consequi, sie constat. cum enim utrinque concellit m sit, Deo nihil ignotum esse ; sed omnia, sive praesentia, sive praeterita, sive etiam futura, penitus perspecta este ; adeoque suturam salvandorum iidem aeternae-Dei praescientiae subellu: Necelle est ut & eadem ipsius decreto subsit Sicut enim nihil in rerum n, tura, citra Dei Providentiam, actu Exsistit; ita nee quicquam est Futurum, citra Dei D
cretum. Nulla siquidem alia Futuritionu sufficiens causa poterit allignari. Non enim causarum subordinatarum Invicem concatenatio; Nam, praeterquam quod illa qualiscum que concatenatio non nisi Deo decernente exsistat; nulla etiam tanta est, quin eam posse abrumpere vel impedire Potentia Dei; Ut ex Sursitatione, in diebus 76 : & rrarocessis, . in diebus tetae Iribu que pura is, in Nebtichadne aris fornace, minime laesis; altilque. limitibus, abunde liquet: Adeoque certa hi turitio haud inde concludi potest. Quid quod,& eiu simodi causarum nexus, in aetionibus liberis, de quibus nunc agitur, locum non habeat οῦ vel, si haberet, certe minus esset cum libertate voluntatis humanae consistens, quam est apsa, quam pertimescunt, praedeterminatio divina. Neque etiam fatalis aliqua neces lib. tas ait ignari potest futuritionis causa: Ecquid enim est, quod, antecedenter ad Decretum
Divinum, Musi di necessitatem pos Iit inducere ρ vel quidem, si quod est et, non est et illud' expetitae voluntatis libertati minus adversum, quam Divina Praedeterminatio. Neque i test denique ab ipsa voluntate humana deduci; utpote quae nondum est, dum ipsius actus liberi 1 Deo praesciuntur ; nedum, seipsam determinaverit: & quidem, quando erat, etiam adhuc supponenda erit ex eorum sententia ὶ indeterminata, ct plane libera, an credere
velit necne. Non igitur, vel ex voluntate creata; vel ex fatali, nullato qua, neces litate; vel etiam ex causarum naturalium concatenatione, oritur, vel ceria futuritio, vel futuritionis certa cognitio. Sed, quod futurum est, ideo futurum est, quia Deus futurum ine decrevit . Adeoque cum meus, Pereum puta Pan me, certo crediturum praesciat, quod quidem praesciri non potest, nisi sit aliquando futurum; necelle est ut illud ut 1 Deo pri determinatum quo sine, neque futurum esse potest, nedum praesciri. . Neque hic quicquam vadet figmentum Jesu iticum, de Meae a Dientia. Cum enim dicunt, scire Deum in quibus positus circumstantus volet hie aut ille credere, aut non credexe ς unde possit Deus ipsum in talibus circumstantiis vel ponere, vel non ponere, prout sibi libitum fuerit. . Eadem enim adhuc recurrit dissicultas; unde sit ista hypothetica futuritio ; Nempe, futurum elle, ut positus in his circumstantiis credere volet, in illis autem non volet. Si enim dc hoc ideo futurum sit, quia Deus futurum este decrevit; certe non decretum ab illa futuritione, sed a decreto dependet illa suturitio. Ulut sit; si praesciverit Deus illum, in hisce positum circumliamus, certo crediturum este ; In aliis autem, non elle; undecunque demum illa oriatur certitudo; atque insuper volet illum Deus veshis ves illis circumstantiis constituere, prout illum voluerit vel salvari vel non salvari: etiam adhuc non ex libem voluntatis humanae aetu dependebit illius ves Electio vel Reprobatio, fixi ex puro Dei beneplacito, qui, cum pollit utrumlibet, vult illum ves his vel illis
circumstantim constituere. Et propterea, quamvis revera ex libero actu creatum credentis
dependeat Salus; non tamen Electio, sive Destinatio ad salutem: cum non in ipsius arbi-' trio sit, An erit in illis circumstantiis constitutus unde certo consequatur fides, an in iis
Secundo, Patet eadem allertio nostra, ex variis sacrae Scripturae testimoniis. Nempe, non tantum ad Gloriam, ex praevisione graim; sed tam ad Gratiam, quam ad Gloriam, nos es et elle. 65. I. s. i O, μῶς - το u hi. r. --ἡ- h.- μι-Egetis nis
Deus, i non quia sancti sumus aut erimus, sed in ut Iancti mus, prout praedestinaverit nos in adoptionem filiorum. Rom. 8. 2p. Lusis praecogn- puta salvandos fore in eas non. Praesciverat tantum, sed Mo , praeis tinavit fieri cis mea Aio μγ. Idem patet
256쪽
a TDsi rura. & I Pet. r. a. ubi dicuntur fideles, electi adsuumnoniam, sive adjuncti eis em Spirisus. Quod & alias quam plurimis Scripturae locis confirmatur, quibus recen
Atque haec quidem tum ad gratiam tum ad gloriam praedestinatio, adeo est in integrum gratuita, & mere spontanea; ut ne ullam ipsius causam meritoriam, ne quidem Christum ipsum, agnoscamus. Eligimur quidem ad salutem, propter Christi merita obtinendam; non autem, propter Christi merita eligimur, ad obtinendam salutem. Millio Christi est inter caulas salutis; non Electionis. Adeoque illud Eph. r. . elegit nos in C, so; ira intelligendum videtur. Via. vel elesit nos, in illo futuros; vel, ut in illo limus saneti, &inculpabiles; vel etiam, elegit nos in illo, ut partes integri objecti elestionis, quod est Christi corpus mysticum; quippe elegit Deus totum Christi corpus mysticum, crius nos partes sumus, adeoque nos an illo, ut partes In toto: vel denique illud Hegit, cum sit vox complexa, res bivendunt erit in δυναμοῦν, iues avit a saluum obtinendam, cujus parti postoriori commode, subqungitur illud ἐν πα- m Grim, vel per cirinum ; quales vocum
complexarum resolutiones, etiam alias admittenda5, liquet; puta I rim. Σ. ΙΣ. I Tim.
a. di sibi pallim :ὶ ut nihil aliud ista locutione innuatur, quam, statuisse Deum, nos
in Christo, sive per Christum, salutem consequuturos. Ut autem Eliationis causam Meritoriam nullam alIignamus; ita nec causam Impellentem ullam, praeter ipsum Dei Beneplacitum Miss si in Eph. i. r. todiari etiamsi vers. ia. non quidem secundum opera nostra, sive peracta, sive praevisia, nos elegit, sed pro mera ipsius gratia. Non, inquam, secundum opera peracta; quippe quia nondum eramus, nedum quicquam seceramus boni, cum Deus eligebat. Nec etiam secundum opera praevisse : Nam argumentum Apostoli Rom. s. M. ut pro serum ver canctaret, non ex operibus, sed ex vocame, pariter excludit opera praevisa, atque peracta..Item illud Rom. II. 6. ReserisIis inrtiri tacta es secun um Arctionem gratiae : exrratis, um jam ex operibus, ahorum gratia Iam non es et grana ex operi- tus, jam non es graIta, aborum opus non es opus. Jam vero eleetio propter opera praevisa, non minus est inconsistens cum electione ex gratia, quam cle tio propter opera peraeta. Nec etiam ex praevis a fide; quae quamvis in materia Julii similonis opponatur operibus, non tamen in materia tacetaonis. Justificamur, non ex operibus, sed ex fide: At Eliatio gratiae non est ex operibus, sed ex vocante. Atque illa Non es Montis, neque currentis . sed miseramis Dei; Rom. s. 6. Cujus vult, miseretur ; O quem via , in tirat; vers I 8. Rus re tabo immavit, θ. c. I Cor. atque his similia ; praevisionem fidei pariter excludunt ata
Hanc autem quam diximus, tam ad gratiam, quam ad gloriam, electionem gratuitam; sive unam eandemque electionem dicamus, sive in duas iupponamus distingui, perinde omnino erit C dummodo utrumque dicamus a Deo praedeterminari: Nempe, quicunque ad Gloriam destinatur, eundem & ad Gratiam dicamus destinari; & contra: ut patet ex Rom. B.as. & alibi. Certum enim est, & haec & alia omnia, non nisi uno & simplici adtu 1 Deo determinari, qui quidem nunc in plures nunc in pauciores distingui pollit per operationem Intellectus noliri, ea per inadaequatos conceptus dividentis quae iunt in se indivisa. Sive igitur plura sive pauciora supponamus decreta Dei, eaque nunc una nunc alia methodocusponamus sunt tamen ea non realiter, sed ratione tantum distincta, nempe ut inadaequati conceptus ejusdem indivisi Decreti. Et propterea etiam tuto liceret intactam dimittere perplexam illam, de Electionis materia, controversiam, inter Sublapsarios di supralapsarios t ut vocantur ὶ agitatam. Nempe, an electio fiat E malia corrupta, an E malla pura, sive etiam qondum condita. Quamvis enim hic Remonstrantes satagunt, Sublapsarios ut loquuntur & Supralapiarios invicem committere: non tanti tamen haec est controversia, ut nos de illa admodum sollicitos toneat. Est enim apud hos omnes in confesto, Decreville quidem Deum haec omnia, nempe Homities creare, lapsum permittere, ex lapsis aliquos eliscaciter ad fidem vocare, in illa conservare, & tandem ad salutem perducere ; alios vero, sibi permittere, ut infideles m neant, di poenas tandem luant. Sed & pariter concellum fore Iudico, haec omnia eodem simplici voluntatis actu, quod ad ipsum Deum attinet, decerni: posse tamen hunc actum vel decretum, per in aequatos intellectus nostri conceptus, in plura decreta parta alia disti Di, sola tamen ratione, non realiter, distineta. Tandem vero, An haec decreta partialia, . vel potius hi inadaequati conceptus a nobis formati, commodius disponantur juxta rationem finis & mediorum, ut decretum de fine dicatur prius decreto de modus; adeoque decretum de salute prius esse decreto de mediis ad salutem: An potius, juxta necellitatem exsistendi; ut illud nempe prius dicatu' a quo non redit ut loquuntur) essendi consecutio; adeoque, verbi Vatia, decretum permittendi lapsum, prius esse decreto quosdam recuperandi; quia pollibi de quidem est ut decernat Deus lapsum permittere, licet non item statueret lapsos recuperare ἰ at contra, possibile non est ut statuat recuperatum iri lapsos, nisi & statuat permitti lapsum: An denique haec intesti decreti membra, potius coordinanda sint omnia, tanquam ejusdem decreti simultanei obieeta plane coordinata : Haec, inquam, eli inter no-
257쪽
strates controversia, nempe, de methodo disponendi decreta Dci, vel nostros potius ejusdem Decreti uiadaequatos conceptus. Quae quidem, si quid ego audico, est plane Logica
controverita, potius quam Theologica ita revera quod in eiusmodi controversiis non raro usu venit in & hoc, ct illud, di tertium denique; vario respectu verum erit, di commode posIit affirmari. Qui pro massa pura disputant, sive etiam nondum creata: arguunt, Deum nihil statuit lenili cerio aliquo line; adeoque quaerunt, Quo fine decreverit Deus lapsum permittere λ a non ut ex lapsis hos rellituat, illos puniat λ Item, quo fine decreverit homines cruare λ amnon ut hos, aliquando lapsos, tandem restituat ; illos vero, lapsos, tandem puniat Z Si Silatur illo fine sic statuit, certe finem illum prius intenderat, cum intentio finis sit prior in tentione mediorum. Quod si durum videatur, Deum eo fine creaste homines ut eos perdat; regerunt, hoc non durius esse de Hominibus, quam de Angelis, quorum elaetionem atque reprobationem, si non in massa nondum condita, saltem in nabiti puo fieri dicendum erit. Qui pro malla corrupta disputant, sic arguunt; Electio est decretum de lapsis erigendissurandis; iureonit itaque lapilam ; quippe impossibile est ut Deus stituat lapsos erigendos, priusquam statuerit Iapios fore: nam eo momento naturae quo quia Deus nondum statuerit, incertum est an omnino erit; non potest itaque eo momento naturae certum esse,
vel 1 Deo decretum, lapsos este erigendos, quo nondum Ratuerit lapsos lare. Sed dicendum porro, eadem ratione, Impollibile esse ui statuat Deus, aliquos per fidem salvandos esse, Cum nondum statuerit, an omnino lint credituri: quare, & decretum de Fide prius esset
Iam decretum de salute. Quod , dicto Remonstrantium in hoc differt, quod illi fidema tuant, non tam objectum decreti, quam praescientiae. Hac autem de re, si necesse sit nostram sententiam proserre, hoc censemus. I. Quod sive massani non creatam, sive puram, sive corruptam, statuat quis materiani, equa si haestio ; nequicquam tamen hoc promovet Remonstrantium causam ; dummodo da catur, eligendos & reprobandos, in eadem omnino conditione consideratos, ante ipsum Praedestinationis decretum; & primum mometuunt disserunt nis esse in ipso decreto, nou Inulla conlideratione nostri. a. Etiamsi diceretur, Decretum de fide, prius esse decreto de salute; non tamen id di tur quod volunt Remonstrantes, scilicet, iidem praevisam tantum esse, non dc decretam. 3. Decretum Divinum speetari polle, vel in consideratione Physica, vel in consideratione Morali.
In conlideratione Physica, illud natura prius est, a quo non redit essendi consecutio ; id nempe, quod, in se consideratum, constare pollit sine altero, non autem illud alterum sine hoc. Decretum igitur de creatione prius erit hae conlideratione; decreto de Iapsu ; cre tio enim decerni posset, etiamsi lapius non sequeretur, non autem lapius sine creatione: pari ratione, dccretum de lapsu permittendo prius erit decreto de fide & resipiscentia; ab . que hoc iterum, decreto de salute per fidem. In consideratione Morali, si ibordinantur de creta, juxta subordinationem Finium t ut illud nempe prius intendatur thae consideratione quod potest esse alterius Finis; illud posterius, quod sit bire poteli rationem Plesii. Quia, quod intenditur propter se, prius intendi dicitur quam quia intenditur propter aliud. Et inde, si decreta sie conficerentur, Decretum de salute, prius erit decreto de mediis adluum: Decretum de restitutione, decreto de lapsu : & decretum de lapsu, decreto decreation: Sunt enim haec posteriora, Gradus vel Media ad illa priora. Igitur in consideratione Phylica, decretum de danda fide, & decretum de salute per Stim, ut etiam, de non danda fide, & de subsequente damnatione, in supponunt decreta delapsis di de creatione; nepipe, in genere Entis, sive in ratione veri sive Futuri. In comsideratione Morali; decretum de salute, & de mediis ad salutem, priora sunt decretas delapsu, atque de creatione; nempe in genere Finis, sive sub ratione Boni, sive Appetibilis. Quod enim in consideratione Morali, habet rationem Finis, adeoque prius appetitur; illud, in conlideratione Physica, habet rationem taedii, adeoque causis tuis posterius est. Utrobbque autem quod oppido notandum est nullam huiusinodi vel prioritatem vel posterior, ratem spectanaam elle, nili in subordinatis, vel hie pitysice, vel illic Moraliter : liqua enim
exponamur, quae vel hic non subeunt rationem caulae & inestus; vel illic, rationem finis& mediorum; non tam illa vel si ibordinata, vel etiam coordinata, dicenda erunt, quam disparata; quae nullam inter se prioritatem aut posterioritatem sortiuntur.
Verum in Morali consideratione, alia adhuc superest ordinatio quam quae hactenus dicta et t. Quae enim se habent ut Finis & Media, etiam sub ista conlideratione, duplicem α- speetum sortiuntur ; nempe vel ut Deliderata, vel ut volita : Illi e quidem stab ratione Boni, sive Appetibilis; quo respectu conlideratio finis potio e est, 1 ci'us quippe appetibilitate dependet appetibilitas mediorum, nempe quatenus mediorum; adeoque decretum de fine prius erit: Hic autem, sub ratione Intenti, sive Futuri; quo respeetu decreta sinis & modiorum, coordinata potius dicenda sunt, adeoque simul: Non enim quis prius vult aut statuit hunc Finem his Medus acquirere, quam hac Media in hune Finem adhibere. Et quamquam desiderium finis prius si quam mediorum : Ialeutio tamen uvorumque quoad Litterahoc
258쪽
hane respectivam inter se naturam, quicquid sit de earum natura absoluta ) Jundium proe dit. Quo sensu decreta de creatione & iaplii, tum de ii de & s lute, coordinata es simul
lanea dicenda erunt. Neque enim concipiendus est Deus, prius illa salutis fore Media de crevisse, quam salinem eorundem Finem, sive eis consequendam, fore. Nec etiam inconsideratibne Physica: eas prius hujus causas suturas, quam hanc carundem elicetum sore, do
crevisse. Sed, de ordine decretorum hactenus; Quo sensu nempe electio, sive dclunatio ad gratiam & gloriam, prior dicenda sit, vel posterior, vel denique simul cum decreto de permittendo lapsu, vel etiam de creatione ; adeoque quo sensu dicenda est electio fieri iii
milia corrupta, in massa pura, vel etiam nondum condita. Quicquid autem sit, hac de re, inter nostros Theologos controversiae, quae, cum quaestionis nostrae cardinem non attingat, a nobis tuto negligi polle censenda videtur ;) hael nus tamen, contra Doctrinam Remonstrantium, satis consentiunt; quod, sive in malia co rupta, sive pura, sive nondum condita, instituatur electio, totum utcunque hominum genus tanquam aequabili adhuc stitii constitutum speetari volunt; nempe, vel pariter co
ruptos omnes, vel omnes pariter puros, aut etiam adhuc condendos. Adeoque horum Eleetionem, illorum Reprobationem, ex mero Dei discriminantis beneplacito, non ex materia:
dispositione, vel voluntatis humanae liberis actibus dependere. Quod do nos allerimus Atque hue spellant loca illa, i Cor. q. '. is re aes Immavit λ .habes quod nouaecepi Ii λ & Rom. 9. Non rem natis pueris, guum nihil fecissem sent aut 1iab, adeoque aequali sorte adhuc constituti, ut pro fisum Det quo essecunaeum electionem, non ex operibus sive peraetis sive peragendis; hae ex vocante, cinflaret, E iam est, Major Ira viet minora; scut Scriptum est, Jacobuni aeon, Esa Viam Oato habui, vers. D, I 2, I 3. Item, Non ejus es qui velit, neque evus qui currat, Ied Dei 'tu inserem , vers 16. ouus vult,
miseretur; quem autem vult, indurat, vers 18. Anum p reflutem c. cingulus Di initim, ut ex eadem massa, utut homogenea sit vel maxime, faciat aliud P . vas is Areus, almae ad Haeretis ρ vers 1 r. Et Ephesi I. Ain Pylinavit nos pro bene voto vomuratis Dae, vers 1. Secunaeum Iratiram suam Aenevolentiam, vers. p. Prinis ara secun 'Amm Gus qui omnia ejicit ex eo illa voluntatis suae, vers II. Aliaque pallini loca, quae fundanacimium discriminis in Electione laeti, in mero Dei beneplacito constituunt, non auteni in libertate creaturae. Atque ii lenus quidem de quaestrone prima. aesis Secu a. Ad serendam Quaestionem quod attinet; δι potestas Ministri Evangelici ad unius tam
tum Edi particularis membra exte atur ξ Ne de ipsius sensu dubitetur, terminos iptius aliquos breviter explicandos sentio. Per Misistros Evangelicos, eos intelligo, quibus Evangelii praedicatio, ex ossicio, di Christo gemandatur. Qui quidem, in Ecclesia primitiva, varia erant, ossiciis invicem distilleti; prout enumerantur a Cor. I 2.28. Apostili, Prometae, si res: ct Eph. . ai. Aposui, Prophetae, Gog blae, Pa res O 'Diaures. De quibus omnibus quamquam in elsigatur assertio nostra, cos tamen praesertim spectat, qui Pascires ct Dactares appellantur: Partim quod de reliquis nescio an quisquam quaestionem moverit; partim et in quod, extraordi, narii cum suerint, jamdudum in Ecclesia cellaverint. siri potesatem, eam hic intelligo, quae ministro Evangelico competit, virtute illius quo sungitur muneris; quatenus publicam stationem sustinet, ct a privatis Christianis contradistinguitur. Qualis est, potestas Evangelium praedicandi, adnunistrandi sacramenta censi ras Ecclesiasticas exercendi, Ministros ordinandi, ecquae sunt huiusmodi. Haec enim& similia peragendi potestas, privatas Christianis a Christo neutiquam est concella ; neque nunc in Eccletia sua concedenda.
Per Particularem Ecclesam, intelligo ejusmodi coetum fidelium δίων saltena sive loci vicinia, sive et peculiari fisedere ita cori iunctorum, ut pollini ct soleant, sive stabeodem Pastore, sive sub pluribus Pastoribus conJunctis,'ordinarium Dei cultum publicum
eodem conventu celebrare. Quam definitionem ita proponendum censiri, ut& GH sis ut loquuntur) Parochialibus,&selectis ive separatis ut vocantur Congregationibus convinniat. Siquis autem Ecclesiam Particularem latiori adhuc sensis acceptam,volet, quatenus Otholicae sive Universali contradis linguitur ; adeoque Ctaticali, Provinciali, aut etiam Nationali conveniat: Ego neque hunc sensum respuo ; moneo tantum, quod de Ecclesia Particulari, priori sensu sumpta, quaestio potitii muni instituitur; quoniam de hac praesertim hodiernae gliscunt controversiae. Statum controversiae quod attinet. Sunt qui Ministrum sive Pastorem Evangelicum j punius Ecclesiae Particularis Pastorem este arbitrantur, ut tara aptius potestas Ministerialis ad illam solam terminetur, neque extra suum particularem Gregem potestatem ullam Minasterialem habeat: sed ad alios omnes privatae alicujus personae instar habendus sit: donis forsan aliquanto instituetior, nulla vero ait thoritate ministeriali munitus: qiu quamvis actus uti uuntur ) charitati vos ad alios etiam exercere possit,K sicut in aliuς quilibet privave serus Christianus;
259쪽
Christianus;) non tamen actus Authoritati vos, vi muneris. Quod ideo praesertim virmant, ne quo praetextu liceat Pastorum aliquot vicinorum Collegio vel Presbyterio, aut etiam ex remotioribus collest e Synodo, potestatem authoritativam exserere, de particularum Eocletiarunt Regimine authoritative statuere, aut etiam illud conJuncturi exercere. Atque
hujus quidem sententiae fundamentum illud praesertim statuunt; quod Pastor & Grex lint Relata: adeoque Pastor, sibo soli Gregi Pastor; & Grex, suo soli pastori Grex: Culusilibet autem Pastoris Grex ille dicendus sit, a quo Pastor alle eligitur, alitur, honoratur, & cui ipse perpetuo invisitat ; omniaque Oiscia pastoralia & debet & pr stat: quae cum de suae
tantum Ecclesia seu Congregatione particulari dici polle contendant, non de omnibus item vieinis ecclesiis, nedum omnibus per universum Orbem Christianis i solius propterea particularis ecclesiae Pastor cens nisus sit, non autem aliorum quorumvis hominum ; Sicut nee maritus aliquis, cuivis alii, praeter uxorcm suam, mul:eri, maritus cst. Nos contra affirmamus, Ministruin Evangelicum, quamvis non raro neque semper i men, aut necellario, i particulari alicui eccletiae ita praeficiatur, ut, quoad ordinarium in
neris exercitium, ipli specialiter invigilet; non illi tamen ita adstrietum esse, quin possit &er a alios, sive intra, sive etiam extra ecclesiam, authoritati vos actus exercere : puta, Evangelium cuilibet, sive fideli, sive inii deli, authoritative praedicare ; fidelium infantes, sive
etiam infideles ad fidem conversos, bapitiare; coenam Dominicam dignas administrare; censuras denique ecclesiasticas, aliosque actus resiminis, in Synodis exercere; & quidem totiunopus Ministeriale ubivis exercere, modo ad illius Exercitium legitime vocatus fuerit. Adeoque dicimus, Ministri Evangelici relationem; quam habet ad particularem aliquam ecclesiam, neque assi 'atam neque primariam ipsius relationem este: sed eam potius quam habet ad christum, cuius Mimiter est; puta, Servi, ad Dominum; vel Dispensatoris, ad Patrem familias; aut etiam Pastoris delegati, ad pastorem primarium, cujus vites geriti Est enim Christus, non hujus tantum particularis, sed totius Universalis e esiae,
M. xo.x . tanquam unius sponti, spontus unicus; Vel, ut unius gregis, unicus Pallor; vel, ut unius
'fumi , unus Dominus. Ministri autem in vangelici, totidem sunt sub illo pastores Dei zi . r. gati, vel Oeconomii sive Dispensatores mysteriorum Dei, prout pestim appellantur. Et O .. quamquam tanta sit hac Christi Familia, sive Grex ille, ut pluribus opus habeat vel Oec notiis, vel Pastoribus dulchatis, ad familia: sive gregis negotia exsequenda, qui quidem vel ex necessitate rei, vcl ex pacto, integrum illud opus inter se Diribuant, prout totius fami, lue sive gregis commodo maxime expedire vadebitur; quod di Apostolos secille legimus; quorum ni Judaeorum, illi Gentium, ministerio se praesertim applicuerunt, ut ut utrique
utrobique integrum jus Apostolatus habuerint, quod & cum res postulaverit exserere iure potuerunt: non tamen censendi illi, sive Pallores, sive Oeconomi, quasi tot distinetis aut regibus aut familiis praepositi, nihil inter se commune habentibus, sed ut totidem Gusdem sive familiae sive gregis partibus, & quidem in ordine ad integrum. Nec enim uspiam, quod memini, vel ptiires Christi familias memorat Scriptura, vel plures ipsius greges, ut nec pirua se,. 3. r. ra domicilla, nec plura corpora, aut sponsas plures. Sed ad unam omnes familiam' pertinent fideles, sive ex Judaeis sive Gentibus; ad eundem omnes Φ gregem, idem domici-1. x. lium, idem corpus; eandem denique sponsam Chrilli; prout ex annumeris Seripturae' testimoniis abunde pateti Et quamvis non ignorem appellationum harum vel omnes, veli c- 3.ς saltem aliquas, de particulari forsan Ecclesia, vel paucis etiam fidelibus aliquando usurpari: . . Synechdocnice tamen illud fieri dico; applicato nempe nomine Integri ad ipsius aliquam, L. t c . partem. Sicut & Christus ipse, an Mundum venisse dicitur, & Evangelium Mundo pros. I diealle, quamvis extra terram Israelaticam, nusquam, quod scimus, praedicaverit; fortasseae .iibi. neque omnino exiverit, nisi quod semel in AEgyptum, dum adhuc insans, sit deportatus. Et
quidem, si particularis aliqua Ecclesia, christi familia, vel Grex Christi, vel etiam Christi
corpus, aliquando synechdochice appelletur: non tamen, ubi de pluribus agitur, dicuntur illae, vel greges Christi, vel ipsius familiae, aut corpora, aut etiam lponsae: sed sive de una, i , sive de pluribus, sive etiam de omnibus verba fiant, non nisi una a c familia, unum corpus, grex unus, una sponsa, unum aedificium dici solenti Sicut & Christus, etiamsi, extra
terram Israeliticam, per varias regiones transiisset, eisque praedicallet Evangelium; non immen propterea in Mundos veni sic dicendus esset, sed adhuc in Mundum. Ita dum Pastores Ephesi nos alloquitur Paulus, AP. m. quanquam non dubitandum videatur plures in Ephoso urbe ampla & frequenti, discipulisque refertistima ὶ coetus fidisse, sive congregationes Particulares, quorum quamlitat, synechdochice Gregem appellare licuit, in non tamen omnes conpinetim, Greges, appellat, numero plurali, sed Gregem, ters. 28. 29. Sic Petrus, .sispersis alloquens per Pontum, Galaliam, Cama octam, A iam, O 'thmiam, I rit. I. I. adeoque non unicam particularem Ecclesiam, sed complures,ὶ unius tamen Gregu nomine,
omnes complestitur, Cap. s. 2. Et quidem omnes tum Iam conversos, tum deinceps conve
tendos: tum ex Judaeis, tum ex Gentibus; in unum eundemque Gregem non plures Iescere. diserte tradit Christus ipse P . Io. 16. ut fiat, inquit, Unus Grex O tinus P Dr ;unus, inquam, Pastor primarius, qui est ipse Christus, Pet. I. Ib. Io. 16. & vers. Q. α I b. I 3. U. I PN. Mas. a C r. F. M. & sibi; non interim multiplicatis gregib
260쪽
bus sed uno adhuc ut dictum est exsistente. Atque lime uni sive iam iliae, sive gregi, sive corpori, sicut ipse Christus primario praeest, dc particularibus sive Ecclesiis, sive Christianis, non nisi ut membris totius; ira A ipsius sive Oeconomi, sive delegati, ad totum illum gregem, totam ve iamiliam primario, ad ecclesias autem particulares non nisi secundario, relationem l ullinent, tanquam partes totius; sicut & Oculus in corpore, primario, toti quidem prospiciendo inservit manui autem, Vel pedi, tanquam parti totius.
Atque hoe quidem constat ex Delegationis, sive Missionis formulis, quae passim exstanti Ih. 1o. Σt. Si I misit me pater, ita , ego imito vos. Joh. II. i 8. Sicut me in Mundum, ita ego misi eos m MN um, L non tantum ad Gettim singulos particularem. m. 16. is. Prinem in mu um um rium, procaecate Gangestam omni Oeam c. Math. 18.18, iv, m. Data es viati omnia potestas in caelo O in terra; Profecti ergo Herae omnes Greus, stipulanus eos dic. D ecce visisti m Ium omnibus aeuus M usque consummatimnem secuti Ut nempe itidem coerceantur cancellis illorum potestas atque mundus ipse Quae non de solis Apostolis dicta este, sed & deheorum etiam, in opere ministeriali, succei loribus, satis patet; cum Apostola Ipsi ad conjummaIionem secuti non vixerint, nedum munus illud exercuerint. Et quidem ex his ipsis locis, Pastoribus ordinariis, verbum praedicandi atque admi mitrandi Sacramenta, non minus qii an ,Apostolis, potestatem factam esse, in confesso est Porro, Tituli illi quibus passim insigniuntur Ministri, non tam relationem ad hane aut illam ecclesiam particularum innuunt, quam vel ad Christum ipsum, vel etiam e esiam universalem, vel abGlutam quam habent Evangelium praedicandi aut horitatem. Vocantur enim E Histri Dei; mi ra Chri ti: Mnesatores Dei; Di en Iores riarum Dra, γ. s. . Gum,lira Domini, Legati oriati; Min ira uerti; Mnim ι - foederis ; Praecones rugelii ; angelizanus pacem aliaque nomina similia pallim obtinent. Eph. 6. . . Addo etiam, non tantum Apostolos vel Evangelistas, sed dc ordinatios Ministros, Pasto- U res de Doctores, non huic aut illi e esiae particulari datos este, sed Universali, ut patet , ci . . s. i Cis. ia. 28. Consimis Deus in Ecclesa, primum Apostilos, deinde Prophetas, tertis Da s ctores. Adeoque in eadem ecclesia constituta sunt Doctorcs, sive ordinarii Ministri, in quad: ipli Apostoli; quos unius tantum ecclesiae particularis Ministros elle nemo dixerit: Imo in Ecclesia illa in qua conspiciuntur omnes domnum, omnes minet sertarum, omnes operatis in diversitates; ut liquet ver. s,6. quod de ecclesia qualibet particulari neutiquam dici potest: Imo in Ecclesia illa, quod est liuegrum CNUD corpus, cujus membra sunt fideles omnes: in quam & omnes s deles Bapti ramur, sive Judaei live Graeci, ver. 12, 73, Quae non nisi de ecclesia universali dici possunt. Neque tamen de ecclesia invisibili & in organtea, sive Christi corpore mystico, hic agitur; sed de ecclesia visibili dc organi ea; de ea
nempe ubi varia exercentur Ministeria, ver. s. ubi prophetis, ec spirituum discretio, dc miraculorum operatio, dcc veri 9, Io. in qua dc baptismid: coenae dominicae administratio,ver. I 3. ubi item sunt manus, auris, oculus; varia numpe membra sive organa variis ossiciis destinata, ver. Is, Ics, II. c. ubi item constituuntur Osticiarii Ecclesiastici, ver. 28. E c. Quae omnia de Ecclesia Christi Mystica, vel Inorganica, daci nequeunt. Idem ostendi potest ex Eph. q. ubi non Apostolos tantum, alios ue extraordinarios; sed Pastores de mei res, ordinarios nempe Minaltros, non huic aut illi ecclesiae particulari, sed toti Universali Organicae, dari doceriir: ut multis inde argumentis probari posset, si per tempus liceret. Item Rom. Ia. 4, F, 6, 7. Et alibi. Praeterea, Aeliis eorum Minasteriales, non ad unam tantum Ecclesiam particularem se e tendunt. Nempe, Baptismo admittunt baptiratos, non an hane aut illam Ecclesiam partiticularem, sed in universalem, ut patet I Cor. I 2. 13. secus enim toties rebaptizandus erit quilibet, quoties ecclesiam particularem mutat; sicut do iteranda Ministrorum ordinatio, quoties de ecclesia in ecclesiam migrat Minister. Item in sacra synaxi, communionem exerincent cum universo Christi ubi vis terrarum corpore; ut ibidem patet, I Cor. 12. I 3. Et Excommunicationis censura, non ex hac aut illa particulari ecclesia ejiciunt, sed ex ecclesia Universali: quod enim ipsit, clave non errante, ligant an terris, illud de m coelis ligatur, Mat. I 6. I9. ec Is. I 8. adeoque ab omnibus pro ligato habendum erit: Ita non modo Pamlum, de Barnabam, sed dc Timotheum, Titum Tychicum, Epapti Miuum, Silam, Rhannem Murcum, Apiasso, Amiam, aliosque, nunc in una nunc in alia Ecclesia particulari, praedi- calle legimus , quos tamen omnes Apostolos este aut Evangelasias, non est cur arbitremur. Denique, ne nimius sim, Presbyteros Hierosolymitanos, Dccretas condendis occupatos lepimus, quibus de Antiochem dc aliae item Geseliae, Obtemperare tenebantur, AP. I s. 6. O c. et M. I 6. ψImo ad exteros etiam se extendit Ministerialis potestas. Instituitur quippe a Chri Ilo Ministerialis praedicatio, non modo ad fideles confirmandos aut consolandos ; sed etiam ad infideles convertendos, ut patet n lo. q. 2 modo credem meum, quem non auaeeruvi patiet quomodo auae euo sue indicanu8 aut quomodo praedicabunt, se non miti Inr 8 Sed do alibi Imo dc renuentibus vindictam Dei aut horitative pollunt denunciare; quod saetiim legimus AN. 13. I. solenniter nempe excussio pedum pulvere, juxta mandatum 1 Christo